Chương 10. Cái gì nữa?

Osho - Đạo: Ba Kho Báu (Tập 3)

Chương 10. Cái gì nữa?

Câu hỏi 1

Thầy đã nói rằng không có mục đích trong cuộc sống, không có chủ định. Và vậy mà chúng tôi ở đây tất cả đều với chứng ngộ như mục đích của mình. Xin thầy nói về điều này.

Nếu bạn ở đây với chứng ngộ như mục đích của bạn thì bạn không thể ở đây được. Về mặt vật lí bạn có thể dường như ở đây nhưng bạn không thể ở đây cùng tôi được. Mục đích là trong tương lai, tôi ở đây! Và một tâm trí hướng đích nhất định sẽ ở trong tương lai - chúng ta sẽ không bao giờ gặp gỡ.

Tôi biết bạn ở đây để đạt tới cái gì đó - đó là lí do tại sao bạn bỏ lỡ nó. Tôi ở đây để thuyết phục bạn vứt bỏ chính ý tưởng đạt tới cái gì dù nó là bất kì cái gì: chứng ngộ, moksha, niết bàn, kể cả Thượng đế. Nếu bạn vứt bỏ tâm trí hướng đích này - và không có tâm trí nào ngoài tâm trí hướng đích, không có tâm trí khác - nếu bạn vứt bỏ nó, bạn chứng ngộ.

Chứng ngộ không phải là tìm kiếm, nó là nhận ra. Nó không phải là mục đích! Nó là chính bản chất của bản thân cuộc sống.

Như cuộc sống hiện thế, nó là chứng ngộ. Nó không cần gì được thêm vào cho nó, cải tiến nó. Cuộc sống là hoàn hảo. Nó không đi từ bất toàn đến hoàn hảo, nó đi từ hoàn hảo tới hoàn hảo.

Bạn ở đây để đạt tới cái gì đó. Điều đó vận hành như rào chắn. Vứt rào chắn đó đi. Chỉ ở đây thôi! Quên về mọi mục đích đi, cuộc sống không thể có mục đích nào. Cuộc sống là mục đích, làm sao nó có mục đích nào khác được? Bằng không bạn sẽ trong hồi qui vô hạn: thế thì mục đích đó sẽ có mục đích khác, thế thì mục đích khác đó sẽ có mục đích khác nữa.... Cuộc sống không có mục đích, và đó là lí do tại sao nó đẹp thế.

Người Hindu đã gọi nó là leela, vở kịch. Nó thậm chí không phải là trò chơi. Bây giờ ở phương Tây trò chơi đã trở thành rất rất quan trọng; hàng trăm cuốn sách đã được xuất bản trong vòng hai, ba năm nay với trò chơi trong đầu đề: Trò chơi chủ, Trò chơi tối thượng, Trò chơi mọi người chơi, vân vân và vân vân. Nhưng có khác biệt giữa trò chơi và vở kịch. Người Hindu đã gọi cuộc sống là vở kịch chứ không là trò chơi, bởi vì ngay cả trò chơi cũng có cái gì đó như mục đích: kết quả cần được đạt tới, thắng lợi cần đạt tới, đối phương cần được chinh phục.... Thế thì vở kịch trở thành trò chơi; thế thì nó trở thành nghiêm chỉnh.

Người lớn chơi trò chơi, trẻ con chỉ chơi. Chính hoạt động là đủ lên bản thân nó. Nó có mục đích cố hữu, không có mục đích được thêm vào cho nó. Cuộc sống là leela, nó là vở kịch, và khoảnh khắc bạn sẵn sàng chơi, bạn được chứng ngộ.

Cố hiểu từ chiều khác nào đó. Bạn đã là cái bạn đang cố là. Bạn càng cố, bạn càng sẽ bỏ lỡ. Bạn rời bỏ mọi nỗ lực, bạn đơn giản chấp nhận bản thân mình, bạn chỉ là điều đó - đột nhiên nó có đó! Nó bao giờ cũng ở đó rồi nhưng bạn tìm kiếm nghiêm chỉnh thế, và đó là nguyên nhân duy nhất cho việc bỏ lỡ nó.

Bạn ở đây để đạt tới cái gì đó: chứng ngộ, định -samadhi, tỏ ngộ - satori - hay cái gì đó. Với tôi tất cả những từ đó đều vô nghĩa, bởi vì chúng lại cho bạn tuyến ham muốn mới. Chúng lại mở ra cánh cửa của ham muốn.

Trong thế giới này bạn ham muốn tiền, quyền, danh; thế rồi bạn chán với nó, thế rồi bạn thấy toàn thể mọi thứ chỉ là rác rưởi - cho dù bạn có được nó bạn cũng bị thất bại, nếu bạn không có được nó bạn bị thất bại. Thế rồi bạn đi tới cảm thấy rằng toàn thể điều này là vô nghĩa. Bây giờ đột nhiên bạn bắt đầu chơi trò chơi mới: chứng ngộ, thiền, yoga, Thượng đế, thế giới khác, bờ bên kia! Lần nữa tâm trí thấy thoải mái; thế giới mới của ham muốn đã mở ra; bây giờ bạn sẽ theo đuổi các mục đích này.

Và tiền không lảng tránh thế như thiền. Thế giới này ít nhất cũng còn rắn chắc; bờ kia, thế giới kia, thế giới khác, là tuyệt đối tưởng tượng. Bây giờ bạn ở trong hố sâu hơn trước đây. Với thế giới đầu bạn có thể nhận ra rằng nó là vô dụng, với thế giới thứ hai bây giờ sẽ phải mất hàng triệu kiếp để nhận ra rằng thế giới này nữa cũng vô dụng.

Khi một người đi tới phát hiện ra rằng mọi mục đích đều vô dụng - không ngoại lệ nào mọi mục đích đều vô dụng, thế thì không có gì làm cả, người ta chỉ phải hiện hữu. Người ta thảnh thơi, người ta thảnh thơi toàn bộ thế bởi vì không có gì để làm nên không có căng thẳng. Đột nhiên biên giới của bạn tan ra như tuyết tan dưới mặt trời buổi sáng. Không gì để làm bạn biến mất, bản ngã biến mất. Không gì để làm, không gì để là, không gì để đạt tới, bạn sẽ là ai? Toàn thể sự đồng nhất bay hơi. Đây là chứng ngộ.

Thế thì bạn bắt đầu một cách sống hoàn toàn khác. Bạn bắt đầu vui đùa, bạn bắt đầu sống động từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc không đâu mà đi - bất kì cái gì cuộc sống cho, bạn chấp nhận nó với lòng biết ơn sâu sắc. Ân huệ xảy ra cho bạn. Đây là điều tôi gọi là: trở thành thượng đế. Khoảnh khắc bạn bắt đầu chơi, sống trong khoảnh khắc, bạn đã trở thành thượng đế.

Tôi ở đây để thuyết phục bạn rằng bạn đã là thượng đế rồi. Bạn có thể ở đây để trở thành thượng đế - đó là cuộc dạo chơi của bạn, tôi không quan tâm tới điều đó. Tôi biết tôi ở đây để làm gì: chỉ để thuyết phục bạn nhìn vào khuôn mặt riêng của bạn lần nữa; để tìm bên trong và không đi ra ngoài, tìm cái gì đó không tồn tại.

Cuộc sống là vở kịch vô mục đích, vở kịch của các lực vô hạn - đẹp nếu bạn không có tâm trí của kẻ thành đạt, xấu nếu bạn có tham vọng trở thành cái gì đó, là cái gì đó, làm cái gì đó.

Thảnh thơi đi. Vứt bỏ tương lai hoàn toàn. Chỉ khoảnh khắc này tồn tại, và khoảnh khắc này là vĩnh hằng. Và cuộc sống này duy nhất là tất cả những cái có đó, đừng nghĩ về bờ bên kia.

Mới hôm nọ tôi vừa kể cho bạn chuyện biểu tượng Trung Quốc về một người trở về từ giữa dòng sông. Sao người đó trở về từ giữa dòng sông? Bởi vì không có bờ bên kia, đây là bờ duy nhất. Và tại sao người đó bắt đầu cười? Bởi vì người đó đột nhiên nhận ra bản thân mình là Phật mà người đó đã từng tìm kiếm.

Thiền sư dạy các đệ tử của họ rằng: nếu trong khi thiền một ngày nào đó ông bắt gặp Phật - giết ông ta ngay lập tức. Đừng để ra một khoảnh khắc - giết ông ta ngay lập tức! Bằng không ông ta sẽ dẫn bạn lạc lối.

Họ đúng. Trong khi bạn thiền Krishna tới với chiếc sáo, điều đó hay thế.... Lần nữa bạn đang mơ, lần nữa bạn bị mắc vào trong mơ và ham muốn. Và Jesus tới, và bạn bị mắc vào trong mạng lưới của tâm trí; nó là mạng nhện. Và thế rồi Phật tới, và bạn quên bản thân mình.

Cho nên Thiền sư nói: Giết Phật ngay lập tức. Dọn sạch con đường. Không cho phép bất kì ai khác được ở đó; tức là, không cho phép bất kì mục đích nào được ở đó; chỉ hiện hữu toàn bộ, một mình - trong thuần khiết tuyệt đối. Đây là chứng ngộ.

Tôi phải nhắc lại điều đó, bởi vì tôi biết bạn sẽ quên và quên và quên: bạn đã là cái mà bạn đi tìm. Để điều này là mật chú cơ bản. Nếu bạn có thể hiểu mật chú này, bạn đã hiểu tất cả.

Cho nó việc thử đi. Mục đích - quá nhiều kiếp bạn đã trao cho chúng. Bây giờ cố sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, cứ dường như không có tương lai. Lúc ban đầu nó sẽ chỉ là dường như, nhưng dần dần bạn sẽ trở nên nhận biết rằng dường như đó là thực tại duy nhất. Lúc ban đầu nó có thể chỉ như đóng kịch. Chẳng mấy chốc bạn sẽ nhận ra rằng việc đóng kịch này là thực tại duy nhất.

Bạn đã tới với mục đích nhưng tôi sẽ không cho phép bạn vẫn còn với mục đích. Nếu bạn không thoát khỏi tôi mục đích nhất định bị loại bỏ. Chỉ treo quanh thêm chút ít và mục đích nhất định bị loại bỏ. Hoặc tôi có thể ở đây với bạn hoặc mục đích có thể ở đây với bạn: bạn phải chọn.

Câu hỏi 2

Khác biệt giữa phản ứng và đáp ứng là gì?

Có nhiều, nhiều khác biệt, không chỉ về lượng mà về chất. Phản ứng là từ quá khứ, đáp ứng là từ hiện tại. Bạn phản ứng từ các hình mẫu quá khứ cũ.

Ai đó xúc phạm bạn: đột nhiên cơ chế cũ bắt đầu vận hành. Trong quá khứ mọi người đã xúc phạm bạn và bạn đã cư xử theo cách nào đó; bạn cư xử theo cùng cách lần nữa. Bạn không đáp ứng với xúc phạm này và con người này, bạn đơn giản lặp lại thói quen cũ. Bạn đã không nhìn vào người này và xúc phạm mới này - nó có hương vị khác - bạn chỉ vận hành như robot. Bạn có cơ chế nào đó bên trong bạn: bạn nhấn nút, bạn nói, "Người này đã xúc phạm mình" - và bạn phản ứng; phản ứng không phải là tình huống thực, nó là cái gì đó được phóng chiếu. Bạn đã nhìn quá khứ trong con người này.

Chuyện xảy ra, Phật đang ngồi dưới cây nói với các đệ tử của ông ấy. Một người tới và nhổ vào mặt ông ấy. Ông ấy chùi nó đi và ông ấy hỏi người này: "Cái gì nữa? Ông muốn nói điều gì nữa?" Người này đâm ra hơi phân vân bởi vì bản thân người này chưa bao giờ trông đợi rằng khi bạn nhổ vào mặt ai đó, người đó sẽ hỏi, "Bây giờ, cái gì nữa?" Người này đã không có kinh nghiệm như vậy trong quá khứ của mình. Người này đã xúc phạm mọi người, và họ đã trở nên giận, và họ đã phản ứng; hay nếu họ hèn nhát và yếu đuối họ đã mỉm cười, cố hối lộ người này. Nhưng Phật chả giống ai cả; ông ấy không giận, không theo bất kì cách nào bực mình, không hèn theo bất kì cách nào, mà chỉ là vấn đề sự kiện; ông ấy nói, "Cái gì nữa?" Không có phản ứng về phần ông ấy.

Các đệ tử trở nên giận, họ phản ứng. Đệ tử thân cận nhất của Phật, Anand, nói, "Thế này thì quá thể, và chúng tôi không thể dung thứ được điều đó; thầy giữ lấy giáo huấn của thầy đi còn chúng tôi sẽ chỉ ra cho người đó rằng người đó không thể làm điều người đó đã làm. Người đó phải bị trừng phạt về điều đó. Bằng không mọi người sẽ bắt đầu làm mọi thứ như thế này."

Phật nói, "Ông im đi. Người đó đã không xúc phạm ta, nhưng các ông đang xúc phạm ta. Người đó là người mới, người lạ, và người đó có thể đã nghe nói cái gì đó về ta từ ai đó, đã hình thành ý tưởng nào đó, khái niệm nào đó về ta. Người đó đã không nhổ vào ta, người đó đã nhổ vào khái niệm của mình, ý tưởng của mình về ta, bởi vì người đó không biết ta chút nào cho nên làm sao người đó có thể nhổ vào ta được? Người đó phải đã nghe nói từ mọi người cái gì đó về ta - rằng con người này là kẻ vô thần, người nguy hiểm đang ném mọi người ra khỏi đường của họ, nhà cách mạng, kẻ gây biến chất - người đó phải đã nghe cái gì đó về ta, người đó đã hình thành ra khái niệm, ý tưởng; người đó đã nhổ và ý tưởng riêng của mình."

Nếu bạn nghĩ về điều đó sâu sắc, Phật nói, người đó đã nhổ vào tâm trí riêng của người đó. "Ta không phải là cái đó, và ta có thể thấy rằng con người đáng thương này phải đã có cái gì đó khác để nói - bởi vì đây là cách nói điều gì đó; nhổ là cách nói điều gì đó."

Có những khoảnh khắc khi bạn cảm thấy rằng ngôn ngữ là bất lực: trong yêu sâu sắc, trong giận mãnh liệt, trong ghét, trong lời cầu nguyện; có những khoảnh khắc mãnh liệt khi ngôn ngữ là bất lực. Thế thì bạn phải làm cái gì đó - khi bạn trong yêu sâu sắc bạn hôn người kia hay ôm người kia. Bạn đang làm gì? Bạn đang nói điều gì đó. Khi bạn giận, giận mãnh liệt, bạn đánh người kia, bạn nhổ vào người đó - bạn đang nói cái gì đó.

"Ta có thể hiểu người đó. Người đó phải có cái gì đó hơn để nói, đó là lí do tại sao ta đang hỏi, 'Cái gì nữa?'"

Người đó thậm chí còn phân vân hơn.

Và Phật nói với các đệ tử của ông ấy, "Ta không bị xúc phạm bởi các ông bởi vì các ông biết ta và các ông đã sống cùng ta nhiều năm và dầu vậy các ông vẫn phản ứng." Phân vân, bị lẫn lộn, người đó trở về nhà. Người đó không thể ngủ được cả đêm. Thật khó, khi bạn gặp một Phật, khó mà ngủ theo cách bạn vẫn thường ngủ trước đây. Không thể được. Lặp đi lặp lại người đó bị ám ảnh bởi kinh nghiệm này, người đó không thể giải thích được nó cho bản thân mình, điều đã xảy ra. Người đó run khắp người và vã mồ hôi, người đó chưa bao giờ bắt gặp một người như vậy; người đó đã làm tan nát toàn thể tâm trí mình và toàn thể hình mẫu của mình; toàn thể quá khứ của mình.

Sáng hôm sau người đó quay lại đó. Người đó sụp mình xuống dưới chân Phật. Phật lại hỏi người đó, "Cái gì nữa?"

Đây lại là một cách nói cái gì đó mà không thể nói được trong ngôn ngữ. Khi bạn tới và chạm chân tôi bạn đang nói cái gì đó mà không thể được nói một cách bình thường, về cái mà mọi lời đều thành hạn hẹp chút ít, nó không thể chứa được chúng.

Phật nói, "Trông đấy, Anand. Người đó lại ở đây, người đó đang nói cái gì đó. Người đó là con người của xúc động sâu."

Người đó nhìn Phật và nói, "Xin tha thứ cho tôi về điều tôi đã làm hôm qua."

Phật nói, "Tha thứ sao? Nhưng ta không là cùng người mà ông đã làm điều đó. Sông Hằng vẫn tuôn chảy. Nó chưa bao giờ vẫn là cùng sông Hằng đó. Mọi con người đều là một dòng sông. Người ông đã nhổ vào không còn ở đây nữa. Ta trông giống người đó nhưng ta không là cùng người đó; nhiều điều đã xảy ra trong hai mươi bốn giờ! Dòng sông đã chảy nhiều thế. Chỉ về hình tướng ta trông như cũ thôi. Cho nên ta không thể tha thứ cho ông được bởi vì ta đã không ác cảm gì với ông. Và ông cũng mới. Ta có thể thấy ông không là cùng người đã tới hôm qua, bởi vì người đó đã giận dữ. Người đó đã giận dữ, người đó đã nhổ - và ông đang cúi lạy dưới chân ta, chạm chân ta, làm sao ông có thể là cùng người đó? Ông không là cùng người đó! Cho nên chúng ta quên chuyện đó đi; hai người đó - người đã nhổ và người ông nhổ vào - cả hai không còn nữa. Lại gần đây, chúng ta nói về cái gì đó khác."

Đây là đáp ứng.

Phản ứng là từ quá khứ. Nếu bạn phản ứng, từ thói quen cũ, từ tâm trí, thế thì bạn không phản ứng. Có tính đáp ứng là sống động toàn bộ trong khoảnh khắc này, ở đây-bây giờ.

Đáp ứng là hiện tượng đẹp, nó là cuộc sống; phản ứng là chết, xấu, mục rữa, nó là cái xác. Chín mươi chín phần trăm thời gian bạn phản ứng, và bạn gọi nó là đáp ứng. Hiếm khi xảy ra trong cuộc sống là bạn đáp ứng; nhưng bất kì khi nào nó xảy ra bạn đều có thoáng nhìn; bất kì khi nào nó xảy ra cánh cửa tới điều không biết mở ra.

Quay về nhà và nhìn vợ bạn với đáp ứng chứ không với phản ứng.

Tôi nhìn mọi người, họ có thể đã sống với người đàn bà trong ba mươi năm, bốn mươi năm - họ đã dừng nhìn vào cô ấy! Họ biết cô ấy là bà già, đàn bà già; họ nghĩ họ biết, nhưng dòng sông đã chảy mọi lúc rồi. Người đàn bà này không là cùng người mà họ đã lấy; đó là hiện tượng quá khứ, người đàn bà đó bây giờ không tồn tại ở đâu cả; đây là người đàn bà mới toàn bộ.

Mọi khoảnh khắc bạn được sinh ra mới tinh. Mọi khoảnh khắc bạn chết đi và mọi khoảnh khắc bạn được sinh ra. Nhưng bạn có nhìn về sau vào vợ bạn, mẹ bạn, bố bạn, bạn của bạn không? Bạn đã dừng nhìn bởi vì bạn nghĩ họ tất cả đều già, cho nên phỏng có ích gì mà nhìn vào họ? Quay lại và nhìn lại với con mắt tươi tắn, như bạn nhìn vào người lạ - và bạn sẽ ngạc nhiên bà già này đã thay đổi nhiều làm sao.

Thay đổi vô cùng xảy ra mọi ngày. Nó là một luồng, mọi thứ cứ tuôn chảy, không cái gì đông cứng. Nhưng tâm trí là thứ chết. Nó là hiện tượng đông cứng. Nếu bạn hành động từ tâm trí đông cứng bạn sống cuộc sống chết - bạn không thực sự sống, bạn đã trong nấm mồ.

Vứt mọi phản ứng đi. Và cho phép ngày một nhiều đáp ứng. Có tính đáp ứng là có trách nhiệm. Có tính đáp ứng, luôn đáp ứng, là có nhạy cảm. Nhưng nhạy cảm với ở đây và bây giờ.

Câu hỏi 3

Nếu người ta không có ham muốn về chứng ngộ riêng của mình, mà chỉ vì chứng ngộ của người khác - người ta có vấn đề không?

Không, bạn sẽ không có vấn đề nhưng bạn sẽ tạo ra vấn đề cho người khác, và nhiều vấn đề cho người khác. Có nhiều người làm điều thiện; họ chỉ làm điều hại. Đừng bao giờ là người làm điều thiện, bởi vì điều thiện không thể được làm. Bạn có thể tốt, nhưng thế rồi nó tuôn chảy; nó không phải là hành động về phần bạn, bạn không làm nó. Khi bạn làm điều thiện, hại là kết quả.

Cho nên tất cả những người cứ cố làm điều thiện cho người khác đều là những người gây hại nhất - họ có thể tự gọi mình là đầy tớ của nhân dân, đầy tớ của Thượng đế; đủ mọi loại từ khoa trương họ có thể dùng về bản thân mình, nhưng họ đang che giấu một sự kiện, một sự kiện hoàn toàn khác, dưới những từ này: họ là những kẻ gây hại.

Nếu bạn không ham muốn chứng ngộ của riêng mình làm sao bạn có thể ham muốn nó cho người khác được? Nếu đó thực sự là cái gì đó xứng đáng trước hết bạn sẽ ham muốn nó cho bản thân mình; nếu nó không có giá trị, thế thì bạn có thể ham muốn nó cho người khác.

Có lần chuyện xảy ra, Mulla Nasrudin làm việc với ông chủ. Ông này đưa cho anh ta một chai rượu mạnh. Anh ta ngạc nhiên bởi vì ông này chưa bao giờ cho cái gì cả. Anh ta không thể nào tin được vào điều đó.

Ngày hôm sau ông chủ hỏi rượu thế nào. Mulla nói: "Nó tuyệt đúng." Ông chủ không thể nào hiểu nổi anh ta ngụ ý gì bởi 'tuyệt đúng' cho nên ông ấy hỏi: "Anh ngụ ý gì bởi việc nói nó là tuyệt đúng?" Mulla nói: "Giá mà nó ngon hơn thì ông đã không đưa nó cho tôi. Giá mà nó tồi hơn thì tôi đã đem nó cho ai đó khác."

Bạn cho những thứ chỉ khi chúng là không có giá trị.

Bạn ham muốn chứng ngộ cho người khác sao? Làm sao bạn có thể ham muốn được nó cho người khác nếu bạn đã không ham muốn nó cho bản thân mình? Nếu bạn đã không nếm trải nó cho bản thân mình làm sao bạn có thể giúp người khác được chứng ngộ? Xin đừng làm điều ngu xuẩn thế.

Có nhiều người đang làm nó, và bởi vì họ con người sống trong nhiều lẫn lộn không cần thiết. Trước hết ham muốn cho bản thân bạn đi - và biết rõ rằng bằng ham muốn bạn sẽ không đạt tới nó, nhưng bằng ham muốn bạn sẽ đi tới hiểu rằng việc ham muốn phải bị vứt bỏ.

Nhưng nhớ lấy, bạn không thể vứt bỏ cái gì đó mà bạn không có. Chứng ngộ được đạt tới bằng việc vứt bỏ ham muốn về nó, nhưng bạn phải có ham muốn để vứt bỏ - bằng không mọi người đều đã trở nên chứng ngộ rồi, bất kì ai không ham muốn chứng ngộ sẽ trở nên chứng ngộ. Cho nên đừng hiểu lầm tôi, tôi không nói rằng những người không ham muốn chứng ngộ sẽ trở nên chứng ngộ, không, tôi đang nói những người vứt bỏ ham muốn chứng ngộ, họ sẽ trở nên chứng ngộ; nhưng để vứt một thứ đi bạn phải có nó trước hết.

Ham muốn - và ham muốn mãnh liệt, phát điên hoàn toàn về ham muốn nó, và thế thì bạn trở nên có khả năng vứt bỏ nó. Khi bạn cảm thấy thất vọng... thất vọng lớn xảy ra trước khi chứng ngộ, đích xác một phút - một giây trước khi ai đó trở nên chứng ngộ, thất vọng sâu sắc nhất xảy ra. Người ta rơi vào địa ngục lớn nhất. Và chứng ngộ chỉ thế mới xảy ra.

Huyền môn Ki tô giáo đã gọi khoảnh khắc đó là đêm tối của linh hồn. Nó là đêm tối của linh hồn, và trước buổi sáng đêm cứ ngày một tối hơn; đêm càng trở nên tối hơn và đen hơn, sáng càng tới gần hơn.

Nhưng nhớ lấy, tôi không nói đừng ham muốn. Tôi đang nói cứ ham muốn đi, và ham muốn mạnh vào, và ham muốn một cách toàn bộ, để cho khoảnh khắc đẹp tới trong cuộc sống của bạn nơi bạn có thể vứt bỏ ham muốn. Và trở nên chứng ngộ.

Khi bạn trở nên chứng ngộ sẽ không có nhu cầu ham muốn cho người khác, bạn sẽ đơn giản hiện hữu theo cách như vậy - chính tiếng nói của bạn sẽ tới mức mọi người sẽ được giúp đỡ, toàn thể bản thể của bạn sẽ trở thành cánh cửa cho những người đang tìm kiếm. Thế thì nó chẳng có gì về phần bạn cả, bạn không làm gì. Tôi không làm gì ở đây cả, tôi chỉ hiện hữu ở đây. 'Chỉ hiện hữu ở đây' là đủ; nó là từ lực; chỉ hiện hữu ở đây là đủ.

Tôi cho phép bạn ở cùng tôi, cái gì đó sẽ xảy ra từ nó.

Thầy không là gì hơn tác nhân xúc tác. Thầy không bao giờ làm cái gì cả; đó chỉ là sự hiện diện của thầy. Thầy không phải là người làm; thầy sống tuyệt đối thụ động, không làm gì, bởi vì thầy biết nghệ thuật của cách làm mà không làm. Mọi sự đơn giản xảy ra theo cách riêng của nó.

Đệ tử nghĩ Thầy đã giúp, Thầy biết rằng mình đã không làm gì. Đệ tử nghĩ nhiều điều đã được làm cho mình - và anh ta cũng đúng bởi vì nhiều điều đã xảy ra cho anh ta, nhưng hiểu biết của anh ta không rõ ràng bởi vì anh ta nghĩ, "Làm sao cái gì đó xảy ra được nếu nó đã không được làm?" Đó là vấn đề cho đệ tử. Anh ta nghĩ, "Thầy đang làm nhiều thế cho mình." Bởi vì đệ tử không thể hiểu được mọi sự có thể xảy ra thế nào, những điều lớn lao thế, mà không có ai làm chúng: mình không làm chúng cho nên Thầy phải đang làm chúng cho mình.

Thầy cũng không làm. Đệ tử mở bản thân mình cho Thầy và Thầy sẵn có, có vậy thôi. Thầy là tác nhân xúc tác - sự hiện diện của thầy làm. Và đệ tử cảm thấy cực kì biết ơn - và biết ơn của đệ tử có nghĩa bởi vì một mình đệ tử không thể đạt tới được - và con người này đã làm nhiều thế.... Nhưng khi đệ tử trở nên chứng ngộ, thế thì anh ta sẽ cười; thế thì anh ta sẽ tham gia cùng Thầy trong tiếng cười.

Trong Thiền có một truyền thống, điều đó đã xảy ra nhiều lần: khi đệ tử trở nên chứng ngộ anh ta đánh Thầy. Thầy đã từng đánh anh ta trong nhiều nhiều năm rồi, nhưng khi anh ta trở nên chứng ngộ anh ta đánh Thầy - chỉ để chỉ ra rằng toàn thể sự việc đã từng là trò chơi thế: Thầy đã không làm gì, và tôi đã tưởng thầy đã làm nhiều thứ và nhiều thứ thế đã xảy ra, và thực tế thì chẳng cái gì được cần bởi vì tôi đã là cái tôi đã tìm kiếm.

Nhưng đó là cử chỉ rất hay, đánh Thầy. Nó chỉ ra bản thân đệ tử bây giờ đã trở thành một phần của Thầy. Bản thân anh ta đã trở thành Thầy theo quyền riêng của anh ta.

Và Thầy cười, bởi vì đệ tử đã đạt tới.

Câu hỏi 4

Tại sao thói quen về tôi phán xét xấu về tôi - hút thuốc, ăn quá nhiều… là dai dẳng nhất?

Điều đó sẽ vậy. Nếu bạn phán xét chúng là xấu thì chúng sẽ dai dẳng bởi vì bạn đang tạo ra mối quan hệ với chúng. Gọi bất kì cái gì là xấu đều tạo ra mối quan hệ với nó.

Và bất kì khi nào bạn gọi một thứ là xấu, tại sao bạn gọi nó là xấu? Bạn gọi nó là xấu bởi vì nó làm bạn thất bại. Nó mạnh. Bạn gọi nó là xấu bởi vì bạn bất lực trước nó; và bằng việc gọi tên không ai được giúp đỡ cả.

Cho nên điều đầu tiên cần làm là: dừng phán xét! Nếu bạn muốn hút thuốc - hút đi! Hút thuốc một cách có tính thiền, quên điều người khác nói về nó. Hút thuốc có thể là thiền hay thế. Đừng tranh đấu với nó, hút thuốc có tính thiền, tạo ra vòng khói thuốc hoàn hảo, và tận hưởng toàn thể sự việc. Và bỗng nhiên một ngày nào đó bạn sẽ thấy nhu cầu này đã biến mất. Toàn thể sự việc có vẻ ngu xuẩn thế.

Không phải là bạn phán xét, bởi vì khi bạn phán xét thế thì nó không tốt không xấu. Khi bạn không phán xét cái gì đó đơn giản vứt bỏ đi nếu nó vô dụng. Nếu bạn thiền trong khi hút thuốc bạn sẽ thấy rằng thiền có thể được thực hiện mà không hút thuốc, và tốt hơn. Cho nên tại sao đem việc hút thuốc không cần thiết này vào giữa? Một ngày nào đó bạn sẽ để điếu thuốc lại trên bàn, trên gạt tàn, và bạn sẽ không bao giờ lấy một điếu ra nữa - nhưng đó không phải là phán xét.

Bất kì khi nào bạn nói cái gì đó là xấu bạn đang cho nó rễ. Và điều đó bao giờ cũng là vậy rằng cái tốt không mạnh thế như cái xấu bởi vì cái tốt là cái mà người khác bảo bạn làm còn cái xấu là cái bạn muốn làm. Tất nhiên cái tốt không bao giờ có thể mạnh như cái xấu bởi vì cái xấu là cái bạn muốn làm, còn cái tốt là cái người khác đang cố ép buộc lên bạn phải làm. Bạn chống lại cái tốt đó. Nó có vẻ như nô lệ, tù túng, còn cái xấu giống như tự do.

Nếu bạn bị ép buộc vào cõi trời bạn sẽ chạy mất khỏi nó và rơi vào địa ngục bởi vì bạn sẽ nói, "Ít nhất ở đây là tự do." Còn thánh nhân, cái gọi là thánh, và người tôn giáo đã từng làm những điều hại khủng khiếp thế cho tâm thức con người bởi áp đặt những điều tốt lên mọi người mà điều đó là không thể nào tính nổi. Thay vì áp đặt điều xấu lên mọi người để cho xấu trở nên được liên kết với tù túng, với bản ngã của người khác, và tốt trở nên được liên kết với bản ngã riêng của người ta. Thế thì mọi người sẽ tốt hơn.

Chuyện xảy ra, tôi thường sống cùng một người bạn. Một hôm anh ta trở nên lo nghĩ bởi vì anh ta đã thấy con mình hút thuốc. Con anh ta còn rất nhỏ, không hơn mười tuổi, và anh ta lo nghĩ nhiều lắm - anh ta là người rất tốt và tôn giáo - cho nên anh ta nói: "Làm gì đây?" Tôi bảo anh ta: "Mua cho tôi một bao thuốc, và đưa con anh lại."

Tôi bắt đứa trẻ hút hai mươi điếu thuốc lá, và tôi doạ, nếu nó không hút hết cả bao, tôi sẽ đánh nó. Kêu và khóc và hút thuốc và ho và với tôi đứng đó gậy lăm lăm đánh nó - được kết thúc! Nó bảo tôi: "Bây giờ không ai bao giờ có thể ép buộc cháu!"

Điều tốt hơn là xấu được liên kết với tù túng - nhưng nó không được liên kết như vậy. Bố bạn không muốn bạn hút thuốc, mẹ bạn không muốn bạn hút thuốc bác sĩ trưởng không muốn bạn hút thuốc - bỗng nhiên một thôi thúc nảy sinh để được tự do khỏi mọi điều này. Và bạn muốn hút thuốc: điều đó cho bạn cảm giác tự do, độc lập, điều đó cho bạn cảm giác rằng bạn bây giờ là theo ý riêng mình, bạn không đếm xỉa điều tất cả mọi người nói. Họ thực sự ép buộc bạn hút thuốc.

Cấm một điều, và bạn buộc mọi người làm điều đó. Cấm bất kì cái gì, và điều đó sẽ trở thành phổ biến hơn. Cho phép, và nó rơi ra ngoài việc dùng.

Cho nên phải làm gì? Hút thuốc có thiền, đừng lo nghĩ. Tận hưởng nó. Nếu bạn có thể tận hưởng nó, toàn thể quyền lực từ nó sẽ mất đi. Quyền lực là rất biểu tượng - bạn nổi dậy chống lại bố mẹ bạn, chống lại xã hội - đây là những cử chỉ đơn giản của nổi dậy: bạn không thích mọi sự như chúng vậy. Nhưng trong nổi dậy chống lại chúng bạn đang làm hại bản thân mình - đó là ngu xuẩn của bạn.

Hút thuốc không xấu, đơn giản có hại. Nó không phải là tội lỗi, nó đơn giản dốt nát. Cho nên không có gì xấu về nó - nếu bạn muốn tận hưởng dốt nát, tận hưởng đi. Có thành vấn đề gì nếu bạn sống ít hơn một năm? Bạn đáng sống bẩy mươi năm, bây giờ bạn sẽ sống sáu mươi chín năm nếu bạn cứ hút hai bao thuốc lá mọi ngày. Một năm bạn sẽ mất, nhưng có thành vấn đề gì? Sáu mươi chín năm bạn đang làm phí hoài, bạn sẽ làm phí hoài bẩy mươi năm thôi. Ít hơn một năm nghĩa là ít hơn một năm của việc làm điều vô nghĩa của bạn trong thế giới. Theo một cách nào đó điều đó là tốt, bạn mất đi, thế giới ít nặng gánh hơn.

Đừng lo nghĩ về những điều này và đừng tạo ra phán xét. Đừng phán xét. Nếu bạn tận hưởng, thì bạn tận hưởng. Nếu bạn không tận hưởng, bạn dừng lại. Không cần phán xét, không đạo đức nào nên được đem vào để thay đổi những điều này, bằng không bạn sẽ không bao giờ có khả năng thay đổi được chúng. Bạn càng đẩy chúng, phủ định chúng, chúng sẽ càng trở nên mạnh hơn, bởi vì bất kì khi nào bạn cố đẩy cái gì đó xa khỏi bạn, bạn đang chứng tỏ sự quan tâm. Bất kì khi nào bạn nói, "Tôi sẽ không làm điều này," bạn biết vô thức của mình đang nói, "Làm nó đi, nó là hay." Cho nên đừng tạo ra vòng luẩn quẩn như vậy.

Hôm nọ tôi đã kể cho bạn về lời nói của một Thiền sư: Khi bước, bước; khi ngủ, ngủ; khi ăn, ăn; trên hết, không do dự. Tôi sẽ thêm: Khi hút thuốc, hút; trên hết, không do dự. Cứ coi nó đơn giản thôi. Nếu bạn coi nó đơn giản bạn sẽ thấy gì? Bạn sẽ thấy toàn thể cái vô nghĩa đằng sau nó.

Hút thuốc không phải là sự việc chính, bạn đang phủ nhận cái gì đó qua việc đó, nổi dậy chống lại cái gì đó. Bố bạn đang đứng đó: bạn là đứa trẻ nhỏ thế và bố bạn mạnh mẽ thế và ông ấy nói, "Đừng bao giờ hút thuốc." Và bạn muốn phủ nhận thẩm quyền của ông ấy. Bạn bắt đầu hút thuốc. Mẹ có đó, tu sĩ trong nhà thờ, trường ngày chủ nhật trong nhà thờ nói, "Đừng hút thuốc bằng không ông sẽ bị tống vào địa ngục." Bạn chưa bao giờ thích tu sĩ đó, bạn chưa bao giờ thích buổi giảng lễ đó, bạn bị buộc phải đi tới trường chủ nhật - thực tế điều đó giống như địa ngục; từ đó bạn muốn nổi dậy, để đặt bản ngã của bạn đúng chỗ. Mọi người đều kìm nén bạn, mọi người đều xô đẩy và ép buộc và co kéo, và mọi người đều cố thao túng bạn, cho nên bạn đi vào buồng tắm và bạn hút thuốc - và mọi thứ được đặt đúng. Bạn đã nổi dậy. Bạn cảm thấy thoải mái!

Hút thuốc giúp bạn cảm thấy thoải mái, cảm thấy rằng bạn không bất lực thế - bạn có thể nổi dậy. Người bố này có thể rất quyền hành nhưng bạn có thể lừa được ngay cả ông ấy. Và người mẹ này có thể rất rất hiểu biết, trực giác, nhưng bà ấy không biết một chút rằng bạn đang hút thuốc.

Khi bạn hút thuốc một cách im lặng, có tính thiền, mọi sự sẽ được lộ ra cho bạn, cách nó đã xảy ra. Và một khi bạn đi tới biết nguyên nhân - không phải điếu thuốc lá là nguyên nhân, điếu thuốc chỉ là triệu chứng, nguyên nhân là rất sâu và ẩn kín - một khi bạn biết nguyên nhân, thế thì điều đó là tuỳ ở bạn.

Người bố có thể chết và qua đời, còn bạn vẫn báo thù. Và bây giờ bạn có thể hiểu rằng ông ấy không bao giờ được ngụ ý ốm yếu với bạn. Ông ấy có thể đã không làm cái gì tốt cho bạn, ông ấy có thể đã cố làm điều tốt theo cách sai mà điểm cuối chung cuộc sẽ là xấu; nhưng ý định của ông ấy là tốt, ông ấy muốn giúp bạn. Ông ấy có thể đã không biết cách giúp bạn, thực tế ông ấy đã làm hại bạn, nhưng bạn không thể hoài nghi ý định tốt của ông ấy được. Bỗng nhiên bạn được hoà giải với bố bạn, hoà giải với mẹ bạn, và điếu thuốc rơi khỏi tay bạn - không hành động nào về phần bạn. Bạn được hoà giải. Nó đã là nổi dậy. Bây giờ không có vấn đề gì, bạn hiểu và sự việc được kết thúc.

Và làm cùng điều đó cho các thứ khác. Thế rồi dần dần bạn sẽ thấy mọi sự thay đổi. Bạn càng hiểu chúng, càng có khả năng cho thay đổi của chúng, và thay đổi đó có duyên dáng của nó bởi vì nó không bị ép buộc.

Tôi không chống lại cái gì. Tôi chỉ chống lại sự thiếu chú ý, vô nhận biết. Hút thuốc với tâm trí tỉnh táo đầy đủ và sẽ có khải lộ cho bạn, bạn sẽ khám phá ra, nhiều điều được liên kết với nó, nó sẽ trở thành trị liệu căn bản, bạn sẽ đi ngày càng sâu hơn vào trong thời thơ ấu của mình, và bạn sẽ đi tới sự kiện từ đó nó bắt đầu.

Làm sao nó có nắm giữ thế với bạn? Từ đâu mà nắm giữ này tới? Phải có xúc động nhiều được hàm chứa! Chỉ hút vào và phì ra không thể có nắm giữ được.... Cho nên nhiều triệu người hút thuốc, làm điều ngu xuẩn thế; phí tiền về nó, sống theo nó, chịu đựng cả nghìn kiểu bệnh tật, mà dầu vậy vẫn cứ tiếp tục hút. Phải có nhiều điều đằng sau nó hơn là nó xuất hiện cho mắt trần. Không đơn giản là điếu thuốc lá, nó rất biểu tượng, nó là triệu chứng, sâu bên dưới nhiều tầng của nhiều thứ được liên kết....

Nếu bạn đơn giản vứt bỏ thuốc lá và những nguyên nhân đó vẫn còn bên trong bạn thì chúng sẽ buộc bạn cầm điếu thuốc lần nữa. Hiểu đi. Và không có hiểu biết đừng bao giờ làm nỗ lực để thay đổi cái gì. Hiểu biết tạo ra thay đổi, chỉ hiểu biết mới thay đổi và biến đổi. Để hiểu biết là luật duy nhất.

Câu hỏi 5

Nếu tôi không làm gì tôi thấy rằng tôi bắt đầu cảm thấy vô hình thay vì cảm thấy được bắt rễ trong đất. Liệu có thể là cả hai không?

Có chứ, nó không chỉ là có thể, nó tuyệt đối là cần thiết; bất kì khi nào nó xảy ra nó sẽ xảy ra theo cả hai cách này, chúng sẽ xảy ra cùng nhau.

Khi bạn không làm gì bản ngã cảm thấy bị mất rễ bởi vì bản ngã là người làm. Bạn càng làm nhiều, bản ngã càng cảm thấy tốt hơn; nó cảm thấy được bắt rễ, cảm thấy đứng trên đất, có chỗ đứng chân. Khi bạn không làm gì bản ngã là vô hình, nó mất lực - và bạn bị đồng nhất với bản ngã cho nên bạn cảm thấy bạn đang trở thành vô hình, bạn đang trở thành hơi, bay hơi, bạn đang mất tính vững chắc. Đây là một phần.

Phần kia: bạn sẽ sớm trở nên nhận biết rằng nếu bạn cho phép tính vô hình xảy ra, việc bay hơi này xảy ra, và bạn không rơi lại vào bản ngã và bắt đầu làm cái gì đó, thế thì bạn sẽ thấy rằng bạn được bắt rễ. Việc bắt rễ đó là của bản thể. Và biến mất là của bản ngã. Trước khi bản ngã biến mất hoàn toàn, và bạn đi tới nhận ra tính bắt rễ của bản thể mình, sẽ có lỗ hổng. Và lỗ hổng đó là đêm tối. Trong lỗ hổng đó bạn sẽ rất e sợ, sợ hãi - cái gì đang xảy ra? Bạn có điên không? Bạn có mất mọi thứ không? Bởi vì tất cả những điều bạn có bây giờ là đồng nhất bản ngã; nếu nó tuột khỏi tay bạn, bạn sẽ cảm thấy rằng mọi thứ mất đi, và sẽ có cám dỗ níu bám lấy những thứ cũ để cho bạn cảm thấy được bắt rễ. Đừng lo nghĩ. Để bản ngã đi và bay hơi trên trời.

Nếu bạn có thể vẫn còn trong trạng thái trống đó trong vài ngày - bạn càng chấp nhận nó nhiều, khoảng hở sẽ càng ít; nếu bạn có thể chấp nhận nó một cách toàn bộ, trong giây tiếp sau bạn sẽ cảm thấy được bắt rễ - nhưng khó chấp nhận nó một cách toàn bộ. Bạn hoài nghi. Tâm trí nói: Điều gì đang xảy ra? Nhà cũ đã đổ và nhà mới ở đâu? Con người cũ đã mất rồi và con người mới ở đâu?

Nhưng thời gian là cần thiết, lỗ hổng là cần thiết, trong đó nhà cũ đã biết mất, và mọi thứ rối loạn và hỗn độn được tạo ra bởi sự biến mất của nhà cũ đã dọn sạch, và mắt bạn trong trẻo và không có khói bụi trong chúng - thế thì bạn đột nhiên trở nên có khả năng thấy nhà mới, bản thể. Nó xảy ra cùng nhau, cho nên đừng sợ; cho phép nó xảy ra, giúp nó xảy ra.

Câu hỏi 6

Khi tôi trở nên nhận biết về ý nghĩ hay hơi thở của mình, chúng lập tức thay đổi. Điều này có là tự nhiên không, hay đó là thói quen ăn sâu của sự tinh tế về không chấp nhận cái đang đó?

Nó là tự nhiên. Bất kì khi nào bạn trở nên nhận biết về bất kì cái gì, bạn đem tới phẩm chất mới cho nó, nó thay đổi. Nếu bạn trở nên nhận biết về việc thở của mình, việc thở sẽ thay đổi nhịp điệu của nó. Bạn không cố thay đổi nó, không có nhu cầu làm nỗ lực nào; bạn đơn giản trở nên tỉnh táo rằng bạn đang thở vào và thở ra và sẽ có thay đổi được cảm thấy, nhịp điệu sẽ không là như cũ, bởi vì bây giờ bạn thở có ý thức. Đầu tiên bạn thở vô ý thức, bây giờ cái gì đó mới đã đi vào trong nó - ý thức.

Bạn bước; bình thường bạn bước một cách vô ý thức, không có nhu cầu, thân thể tựa như cái máy; nhưng thế rồi bạn bước một cách có ý thức, đem ý thức vào cho nó - đột nhiên bạn sẽ thấy rằng bước đi của bạn đã lấy phẩm chất khác: nó duyên dáng hơn, thẩm mĩ hơn, đẹp hơn, và bạn không kéo lê - thay vì thế, sâu bên dưới bạn đã bắt đầu nhảy múa.

Khi việc thở thay đổi với ý thức bạn sẽ cảm thấy im lặng tinh tế bao quan bạn bất thần.

Với thay đổi của hơi thở toàn thể thân thể sống của bạn thay đổi, bạn cảm thấy sống động hơn, sống động mãnh liệt hơn. Bất kì cái gì bạn làm đều sẽ có tính toàn bộ nhiều hơn trong việc làm nó. Nếu bạn ăn, bạn sẽ ăn toàn bộ hơn, sẽ ít có ý nghĩ trong tâm trí xoay vòng. Nếu bạn bước với việc thở có ý thức bạn sẽ thấy rằng tâm trí được tập trung hơn, không có huyên thuyên bên trong. Và thế thì bạn sẽ có khả năng thấy rõ ràng hơn. Với việc thở có ý thức bạn sẽ thấy cái đẹp của hoa mãnh liệt hơn, chúng sẽ có nhiều mầu hơn chúng thường có - dường như cái gì đó giống như LSD đã được thoát ra bên trong con người bạn; bạn sẽ thấy cây xanh hơn, và bạn sẽ thấy từng cây với mầu xanh khác: có hàng nghìn hình bóng của mầu lục, bạn đơn giản thấy một mầu lục - bởi vì bạn không nhìn chút nào; bằng không từng cây đều có mầu lục riêng của nó, và từng lá đều có bản thể riêng của nó.

Bạn càng trở nên nhận biết, cuộc sống càng sẽ đẹp hơn. Nó là điệu vũ hài hoà, nó là bản giao hưởng hài hoà, nhưng khi bản thể bạn trong bản giao hưởng chỉ thế thì bạn mới đi tới hoà điệu với nó, điều đó là tự nhiên! Nhưng nhớ lấy, trở nên nhận biết rất rất chậm, đừng ép buộc tập trung vào việc thở - đây là hai điều khác nhau: bạn có thể ép buộc tập trung, thế thì bất kì cái gì tôi đã nói sẽ không xảy ra; thế thì ngược lại bạn sẽ cảm thấy bị kiệt quệ. Nếu bạn tập trung vào việc thở điều đó nghĩa là bạn buộc bản thân mình vào việc thở, bạn làm hẹp ý thức của mình và nhìn vào việc thở - bạn sẽ trong tâm trạng căng thẳng. Thế thì bạn sẽ không có khả năng nhìn hoa, mặt trời, bầu trời, cát và biển - không, bởi vì khi bạn nhìn chúng bạn sẽ quên sự tập trung của mình....

Tập trung không phải là nhận biết. Nhận biết là khác toàn bộ: bạn đơn giản nhận biết không có nỗ lực nào trong nó. Nếu bạn quên, điều đó nữa cũng được - quên đi. Đừng cảm thấy mặc cảm về nó. Khi bạn lại nhớ - lại nhìn. Nhận biết thảnh thơi là cần, bằng không có thể có căng thẳng thế lên việc thở, nó có thể là tai hại, nó có thể nguy hiểm cho thân thể, và bạn có thể tạo ra nhiều ốm bệnh từ nó.

Cho nên - không tập trung, nhưng đơn giản tỉnh táo; nó thực sự cho phẩm chất khác biệt toàn bộ. Bạn sẽ cảm thấy rất duyên dáng, trong hoà điệu, ở nhà.

Câu hỏi 7

Thầy gần đây có nói rằng để đạt tới chứng ngộ trước hết bạn phải trải qua thất vọng toàn bộ nơi bạn hoàn toàn bị mất hi vọng. Nhưng dường như không thể nào mất hi vọng được khi biết rằng thầy đang giúp bạn bằng sự hiện diện của thầy.

Đừng lo về điều đó. Tôi sẽ xem điều đó rằng bạn trở thành hoàn toàn thất vọng.

Câu hỏi 8

Lão Tử dường như là người đúng nhất, nhưng George Gurdjieff thường sơn chim sẻ và bán chúng như chim hoàng yến. Lão Tử nói không làm gì và nhận ra, Gurdjieff nói chỉ nỗ lực siêu nhân mới có tác dụng. Liệu nhận ra của Gurdjieff có vĩ đại như nhận ra của Lão Tử không? Làm sao thầy giải thích được khác biệt?

Có chứ, không có mức độ của chứng ngộ; hoặc nó có hoặc nó không có. Lão Tử và Gurdjieff cả hai đều đã chứng ngộ, và không có mức độ, cho nên không ai chứng ngộ hơn và không ai chứng ngộ kém. Nhưng làm việc của họ là khác, thời đại của họ là khác, thời đại họ sống là khác, người họ phải giải quyết và đệ tử của họ là khác.

Lão Tử sống trong thế giới rất nguyên thuỷ. Mọi người đều đơn giản, khiêm tốn, không căng thẳng, không vội vàng - thực tế họ không có cảm giác thời gian, họ tự nhiên hơn. Gurdjieff sống trong một thời đối lập toàn bộ. Lão Tử sống ở phương Đông còn Gurdjieff sống ở phương Tây - và trong thế kỉ hai mươi - thế kỉ điên khùng nhất đã từng có; gần như mọi người đều loạn thần kinh.

Gurdjieff phải phát minh ra các thứ khác nhau cho kiểu người khác nhau. Kiểu người này đã không tồn tại trong thời của Lão Tử. Ông ấy thỉnh thoảng có bắt gặp người như vậy như ngoại lệ nhưng bây giờ đó là qui tắc; và người đã là qui tắc ở thời của Lão Tử thì nay là ngoại lệ. Cho nên mọi thứ đã thay đổi.

Lão Tử dường như là người đúng nhất - ông ấy là vậy đấy. Và Gurdjieff với bạn dường như không đúng được đến thế - ông ấy cũng đúng nhiều như Lão Tử vậy, nhưng ông ấy có từ bi với bạn, và nếu ông ấy cần nói dối để giúp bạn, ông ấy nói dối. Và bạn là kẻ dối trá tới mức Lão Tử sẽ chẳng giúp ích gì mấy cho bạn. Ngay cả một Gurdjieff cũng thấy khó giúp bạn. Ông ấy là đúng kiểu người dành cho phương Tây.

Lão Tử, ngay chỗ đầu tiên, sẽ không hấp dẫn bạn, bởi vì ông ấy đơn giản thế và hồn nhiên thế. Thực tế nếu ông ấy mà được sinh ra ở thế kỉ hai mươi ông ấy chắc đã được gọi là: Đồ ngốc. Ngay cả trong những ngày xưa ấy đã có nhiều người nghĩ rằng ông ấy là đồ ngốc. Bản thân ông ấy nói, "Mọi người dường như rất rất tinh khôn, chỉ ta ngu đần" - và đó là hai mươi nhăm thế kỉ trước đấy. Bây giờ mọi người sẽ nghĩ ông ấy là đồ ngốc. Không chỉ có thế, nếu ông ấy đã được sinh ra ở phương Tây họ thậm chí có thể đã làm phân tâm và trị liệu để đem ông ấy về bình thường.

Họ đã làm cùng điều đó cho nhiều người khác. Trong các bệnh viện tinh thần phương Tây có nhiều người không điên, người đơn giản rất hồn nhiên. Nhưng họ không thể là kẻ nói dối, và họ không thể hoà điệu với thế kỉ dối trá này; đó là khó khăn của họ. Gurdjieff đích xác là người đúng. Ông ấy nói dối rất dễ dàng. Nhưng những dối trá đó đều được ngụ ý giúp bạn. Bạn cần dối trá.

Gurdjieff nói: nỗ lực siêu nhân là được cần tới còn Lão Tử nói: vô nỗ lực. Cả hai đều là siêu nhân. Khi bạn làm nỗ lực siêu nhân bạn đi tới điểm mà Lão Tử trở nên có nghĩa lập tức cho bạn. Chỉ sau khi đi qua Gurdjieff bạn sẽ có khả năng vứt bỏ mọi nỗ lực.

Bây giờ cách tiếp cận tức khắc của Lão Tử là không thể được. Thực tế, bạn tinh ranh và láu cá tới mức nếu bạn nghe Lão Tử và đọc Lão Tử thì không thể nào có chuyện bạn sẽ vứt bỏ mọi nỗ lực; điều có khả năng nhiều hơn là bạn sẽ níu bám lấy lười biếng. Tôi nhìn mọi người ở đây, khi tôi bắt đầu nói về Lão Tử họ bắt đầu hỏi các câu hỏi, câu hỏi 'đúng' - Thế thì ở đạo tràng chúng tôi phải làm việc về cái gì? Chúng tôi không phải dừng làm việc sao? Họ muốn dừng làm việc.

Không phải là họ đã hiểu đâu, bởi vì nếu họ đã hiểu thì họ sẽ không hỏi điều đó. Lão Tử không nói dừng làm việc, ông ấy đang nói dừng làm nỗ lực. Làm mà không làm nỗ lực, làm một cách tự nhiên. Ông ấy không giúp bạn trở nên lười biếng, nói: Không làm gì và chỉ nằm ra - và điều đó nữa là tốt nếu bạn không mong đợi người khác tới và nuôi bạn, điều đó là hoàn toàn tốt; nhưng thế thì bạn nhìn khắp xung quanh - mọi người có tới hay không để kính trọng bạn như một paramahansa vĩ đại, như người đã nhận ra? Bạn sẽ trở nên lười.

Gurdjieff là hoàn toàn đúng: ông ấy nói làm nỗ lực siêu nhân; ông ấy buộc mọi người làm nỗ lực. Ông ấy đem tới - ông ấy lái họ tới điểm mà ngoài nó sẽ không có đâu mà đi. Thế thì nỗ lực tự nó vứt bỏ - bạn không thể vứt bỏ được nó, bạn đã níu bám lấy nó thế....

Tôi có lần đã đọc hồi kí của ai đó: Gurdjieff lập đạo tràng gần Paris, ở Fontainebleau. Cấu trúc được dựng lên, và ông ấy bảo một người làm việc liên tục - thợ mộc, đệ tử: "Không ngủ. Ông tiếp tục làm việc."

Tám giờ, mười giờ, mười hai giờ, hai mươi bốn giờ, và dầu vậy người đó vẫn làm việc - và sau ba mươi sáu giờ Gurdjieff đột nhiên xô lại chỗ người đó. Người đó đang ngồi trên nóc mái nhà ngủ hoàn toàn, với công cụ vẫn đang trong tay. Nếu một chút ít tiếng động được tạo ra người đó sẽ ngã từ đó - và điều đó là nguy hiểm, cho nên Gurdjieff bảo mọi người giữ yên tĩnh.

Giống như mèo ông ấy trèo lên mái, giữ lấy người này và lay anh ta. Người này mở mắt ra - anh ta không thể tin được mình đang ở đâu, điều gì đã xảy ra. Ba mươi sáu giờ làm việc liên tục.... Hôm đó Gurdjieff bảo anh ta: "Bây giờ anh không cần làm việc." Bản thân nó tự vứt bỏ.

Nếu người đó vứt bỏ nó, người đó sẽ bước xuống để ngủ, nếu bản thân người đó đã vứt bỏ nỗ lực thế thì người đó đã bước xuống bởi vì điều đó là nguy hiểm - ngồi trên mái, bạn có thể ngã. Nhưng vấn đề không phải là quyết định có ý thức của người đó; người đó đã làm bất kì cái gì người đó có thể làm một cách có ý thức, thế thì một khoảnh khắc tới và người đó đơn giản tuột vào trong giấc ngủ. Người đó đã không làm gì về phần mình. Mọi thứ đều dừng lại. Ngay cả công cụ vẫn trong tay người đó. Về phần mình người đó vẫn sẵn sàng làm việc. Người đó thậm chí đã từng làm việc trong mơ của mình. Nhưng ngày đó Gurdjieff thả người đó ra; ông ấy nói: "Bây giờ ông bắt đầu thiền."

Đôi khi ông ấy thường buộc mọi người làm những điều vô mục đích tới mức điều đó sẽ lái bạn tới phát rồ. Ông ấy sẽ bảo họ đào mương hôm nay và hôm sau lấp lại nó, và ngày thứ ba lại đào nó ra và ngày thứ tư lại lấp nó lại. Và điều đó sẽ liên tục hàng tháng. Những người quá hợp lí hoá sẽ nói: "Điều này là ngớ ngẩn." Họ sẽ bỏ đi. Chỉ người thực sự buông xuôi mới tiếp tục mà không nêu ra câu hỏi.

Và nếu bạn có thể theo Thầy tới mức độ như vậy, rằng bạn không hỏi, bạn không nêu ra câu hỏi, bạn đơn giản nghĩ rằng phải có cái gì đó trong nó....

Khi ông ấy nói: "Đào mương cả ngày - đó là công việc mười giờ - và thế rồi lấp nó lại, và thế rồi đào nó lần nữa, và lại lấp nó lại, ông ấy đang làm gì? Ông ấy đang cố kéo bạn ra khỏi lí trí của mình.

Nỗ lực siêu nhân. Trong ba tháng ai đó sẽ làm cùng một thứ mọi ngày - bạn có thể hiểu rằng sau ba tháng người đó sẽ hoàn toàn khác; bây giờ người đó sẵn sàng cho thiền.

Gurdjieff sẽ không cho bạn thiền ngay lúc bắt đầu. Đầu tiên ông ấy sẽ kiểm tra bạn từ mọi điểm, từ mọi góc của con người bạn, ông ấy sẽ nhìn xem liệu bạn có thể buông xuôi không; buông xuôi theo cái ngớ ngẩn nào đó nữa? Ông ấy đã giúp cho nhiều người. Ông ấy là người đúng cho thời đại này, đặc biệt ở phương Tây.

Đừng cố xem mâu thuẫn nào giữa hai người này - không có đâu. Mọi người thức tỉnh đều đã chỉ ra cùng một điều, nói cùng một điều; lời của họ khác, họ có vẻ dường như mâu thuẫn với bạn - họ không thể mâu thuẫn được. Nếu họ dường như mâu thuẫn với bạn thế thì cái gì đó sai với lí trí của bạn. Đi sâu hơn đi. Một ngày nào đó bạn sẽ đi tới tầng nơi bạn sẽ thấy rằng họ đang nói cùng một điều.

Gurdjieff nói làm thật nhiều như bạn có thể, và Lão Tử nói không làm, để mọi sự xảy ra - và cả hai đều nói cùng một điều; bởi vì chỉ sau khi làm quá nhiều bạn mới có khả năng hiểu Lão Tử. Lão Tử chắc đã hiểu Gurdjieff hoàn hảo rồi. Nếu họ cả hai làm việc cùng cộng tác, điều đó sẽ là hoàn hảo.

Đó là điều tôi đang cố làm: Gurdjieff, Lão Tử, cả hai. Đó là lí do tại sao bạn sẽ thấy nhiều mâu thuẫn trong tôi. Trong Lão Tử không có mâu thuẫn - trong bản thân ông ấy. Trong Gurdjieff không có mâu thuẫn - trong bản thân ông ấy. Nếu bạn đem họ lại cùng nhau, thế thì bạn thấy mâu thuẫn. Nhưng trong tôi bạn sẽ thấy mâu thuẫn mọi khoảnh khắc. Không cần đem bất kì người chứng ngộ nào khác để tìm mâu thuẫn của tôi. Tôi là mâu thuẫn. Bởi vì tôi thấy rằng cuộc sống có cực.

Bạn phải bị ép buộc tới tận cùng của việc làm - chỉ thế thì buông xuôi mới xảy ra, buông bỏ trở thành có thể.

Câu hỏi 9

Làm sao con người tốt nhất có thể lên tới các vì sao?

Không cần đâu, bạn đã trên ngôi sao rồi, trái đất đấy. Không cần đi đâu cả. Và bất kì khi nào bạn đi, bạn sẽ là như cũ. Đi vào bên trong đi.

Bản thân trái đất là sao. Bởi vì nó quá gần bạn, bạn không thấy nó. Khi bạn đi tới ngôi sao khác bạn sẽ không thấy ngôi sao đó, nó sẽ quá gần thế thì trái đất sẽ trông như ngôi sao từ không gian xa xăm đó. Người không thể thấy cái ở gần. Người chỉ có thể thấy cái ở xa xa và ở khoảng cách.

Cố nhìn cái ở gần. Thực tế, cố nhìn cái là bạn. Bạn đã trên ngôi sao rồi, bạn đã thuộc về ngôi sao rồi, không cần đi đâu cả.

Và tất cả việc tìm kiếm đi tới mặt trăng và tới sao Hoả đều là trong cảm giác ngu xuẩn tinh vi. Điều thực là thay đổi bản thân bạn, không phải là đi tới đâu đó khác, bởi vì bạn sẽ vẫn còn như cũ; bất kì chỗ nào bạn đi tới bạn sẽ tạo ra cùng thế giới, cùng thế giới khổ ở đó. Sao sẽ không có ích, chỉ biến đổi bên trong mới là có thể.

Câu hỏi 10

Tôi cảm thấy tự do và yêu mến nhiều thế khi nghe thầy nói: Nếu bạn không thích thiền cho tới thời điểm bạn cảm thấy thích làm như vậy, cũng không hại gì trong việc làm cái gì đó khác mà làm cho bạn quan tâm. Nhưng đáng tiếc là làm sao và tại sao lại có chuyện một số trong các đệ tử của thầy, người không thiền lại vẫn mong đợi người khác làm như vậy, vào lúc qua phê bình gián tiếp, cứ dường như đó là điều phải làm!

Bởi vì họ có nhiều so sánh cho bạn. Điều tôi nói có thể tốt cho bạn nhưng điều họ nói - xin theo chúng; điều đó sẽ làm điều tốt cho bạn. Và điều tôi đang nói bạn sẽ có khả năng hiểu chỉ khi bạn đã làm điều các đệ tử của tôi đang nói phải làm.

Bao giờ cũng có vẻ là tốt nếu tôi nói: "Cứ tự do;" nếu tôi nói: "Không làm gì cả;" nếu tôi nói: "Bạn đã là cái định được đạt tới" - điều đó cảm thấy rất tốt, tôn cao bản ngã. Còn khi đệ tử của tôi nói: "Thiền đi;" làm điều gì đó; điều đó trở thành khó, bởi vì bạn không muốn làm cái gì; bạn muốn lười.

Và nếu đây là tình huống, bạn sẽ không có khả năng hiểu tôi - điều tôi đang nói. Khi tôi đang nói: "Không cái gì là được làm," tôi đang nói chân lí tuyệt đối. Nhưng bạn có thể hiểu lầm nó.

Khi đệ tử của tôi nói điều gì đó, họ đang nói cái gì đó có tính thực hành, điều bạn không thể hiểu sai được. Hoặc bạn làm nó hoặc bạn không làm nó. Và khi họ nói: "Làm nó đi," điều đó có nghĩa nào đó. Không phải là họ đang nói điều đó cho bạn đâu, đấy lại là tôi nói điều đó qua họ cho bạn, để làm nó.

Và đừng bận tâm liệu họ đang làm thiền hay không; điều đó dành cho tôi nghĩ tới - bạn không cần bận tâm. Nếu bạn có thể làm cái gì đó cho bản thân mình, vậy là đủ. Và điều tôi đang nói sẽ là có thể cho bạn để hiểu chỉ khi bạn đã làm thiền sâu, bằng không thì không thể được.

Và đây là câu hỏi không phải từ sannyasin mà từ khách thăm. Thực tế tôi không quan tâm mấy tới khách thăm đâu; bởi vì có mọi khả năng là họ sẽ hiểu lầm tôi. Chừng nào bạn còn chưa làm việc chặt chẽ với tôi, sẵn sàng đi vào các chiều sâu hơn của bản thể bạn, bất kì điều gì tôi đang nói thậm chí có thể là có hại cho bạn, bởi vì tôi đang nói điều đó cho những người đang làm việc, người đang làm mọi nỗ lực để thay đổi bản thể họ. Họ sẽ có khả năng hiểu tôi đúng, điều tôi đang nói.

Nhưng khách thăm tới - việc nghe là tốt, bởi vì bạn không phải làm gì cả; tôi nói ở đây - bạn đơn giản ngồi đó và lắng nghe; bạn trở nên thông thái, bạn về nhà, bạn biết nhiều hơn. Bản ngã của bạn được tôn cao. Nhưng nếu ai đó nói với bạn: Thiền đi - thế thì có rắc rối, và đặc biệt với người Ấn Độ. Họ nghĩ rằng họ biết tất cả về thiền chỉ bởi vì họ được sinh ra ở Ấn Độ. Bạn không biết đâu!

Và vẫn còn tỉnh táo đi - chẳng mấy chốc phương Tây sẽ biết nhiều hơn bạn bởi vì bạn quá bản ngã về điều đó, cứ tin rằng bạn đã biết, cho nên cần gì làm điều đó? Phương tây còn khiêm tốn hơn để học và tìm kiếm và thực hành, và đi vào trong kỉ luật. Bạn nhiều nhất sẵn sàng nghe - và với điều đó nữa, bạn sẽ nghe chỉ khi nó phù hợp. Nếu nó không phù hợp với bạn, thế thì người này là sai. Bạn bao giờ cũng đúng.

Nếu nó phù hợp với bạn, thế thì nó là đúng, nếu nó không phù hợp với bạn, thế thì người đó phải sai; bởi vì chân lí đã ở cùng bạn.

Tâm trí thiển cận này đã từng là suy sụp của thế giới phương Đông. Tâm thức phương Đông đã từng suy sụp mọi ngày, thấp dần và thấp dần, và chẳng mấy chốc khoảnh khắc không may sẽ tới khi bạn sẽ phải đi sang phương Tây để học thiền.

Nhưng trước khi điều đó xảy ra, vài khả năng vẫn còn đó. Đừng lãng phí chúng.

Lắng nghe là hay bởi vì không cái gì là được làm, bạn đơn giản ngồi đó; bạn thậm chí có thể ngủ và nghe, bạn có thể nghỉ ngơi. Nhưng làm thiền là đi vào rối loạn bên trong, hỗn độn: về điều đó bạn sợ - mọi người sẽ nói gì? Người khác sẽ cười: Bạn nhảy nhót và nhảy múa và thanh tâm sao? Không, điều đó dành cho người ngu, không cho bạn; bạn đã là quá thông thái rồi.

Vứt mọi tri thức này đi, bằng không việc lắng nghe tôi sẽ chẳng ích gì mấy đâu. Điều tôi đang nói là đúng, nhưng trước hết bạn phải làm nhiều, chỉ thế thì bạn mới có thể hiểu được điều Lão Tử gọi là: làm bằng vô làm.

Câu hỏi 11

Tiến bộ là thế nào, liệu trong văn minh, văn hoá hay tôn giáo, có thể được không nếu chúng ta chấp nhận cuộc sống như nó vậy và không tìm kiếm thay đổi nó theo bất kì cách nào?

Không cần bất kì tiến bộ nào. Tiến bộ là thượng đế giả dối nhất do con người tạo ra. Không cần.

Tiến bộ nghĩa là gì? Tiến bộ nghĩa là sâu bên dưới phải hi sinh hiện tại cho tương lai. Bạn hi sinh hôm nay để sống ngày mai; thế rồi ngày mai, nó lại không phải là ngày mai, nó là hôm nay; lần nữa bạn hi sinh nó cho ngày mai. Bố hi sinh cho con, con hi sinh cho con của chúng, và không ai sống cuộc sống bao giờ.

Thế hệ này hi sinh cho thế hệ khác bởi vì phải có tiến bộ; và thế thì không ai sống nó bao giờ. Không cần tiến bộ. Chính từ 'tiến bộ' đưa bạn vào trong tương lai. Và không bao giờ có thể có tận cùng cho nó. Bạn không thể đi tới một trạng thái khi bạn có thể nói: Bây giờ tiến bộ đã được đạt tới, bởi vì tiến bộ không phải là thứ được đạt tới, nó là quá trình. Cho nên phát biểu: Bây giờ mọi người có thể tận hưởng, bây giờ tiến bộ đã được đạt tới - nó sẽ không bao giờ tới đâu! Tiến bộ bao giờ cũng sẽ vẫn còn là quá trình.

Đây là cách mãi cho tới giờ nhân loại đã cố sống. Nhân danh tiến bộ mọi phúc lạc đã bị hi sinh. Không cần hi sinh thêm gì nữa. Quên về tương lai đi. Bạn sống cho bản thân mình! Trong khi thời gian có đó - sống một cách toàn bộ. Con bạn sẽ sống cuộc sống riêng của chúng - đừng hi sinh bản thân mình, bởi vì hi sinh bố là rất nguy hiểm - họ không bao giờ tha thứ cho con họ; và thế rồi những đứa con đó bao giờ cũng chống lại những người bố đó bởi vì chúng không thể tha thứ được cho thái độ này: rằng bạn đã hi sinh. Mọi người đều được dạy trở thành liệt sĩ vì ai đó khác.

Đây là ngu xuẩn, đơn giản, cực kì xuẩn ngốc; nhưng nó diễn ra nhân danh tiến bộ. Đừng bận tâm về tiến bộ. Chim không bận tâm - cái gì sai với chúng? Chúng đã bị lỡ cái gì? Cây đã không bận tâm, Himalaya đã không bận tâm, chúng bỏ lỡ cái gì? Chúng tận hưởng cả nghìn năm trước, chúng bao giờ cũng tận hưởng, chúng tận hưởng bây giờ, chúng sẽ tận hưởng trong tương lai hay mãi mãi - chỉ con người đã mắc chứng bệnh này có tên là tiến bộ. Nó là một thứ ung thư.

Thế rồi bạn tiếp tục hi sinh; bạn nói: Làm sao tôi có thể tận hưởng được? Hôm nay tôi phải làm việc vất vả để cho ngày mai có tiền, và thế thì tôi sẽ tận hưởng - nhưng ngày mai đó chẳng bao giờ tới cả. Thế thì làm sao bạn có thể tận hưởng được? Bạn có con, bạn phải làm việc vất vả để cho con bạn có thể tận hưởng, và chúng sẽ có con riêng của chúng, và con riêng của chúng sẽ có con riêng của chúng - khi nào điều đó đi tới điểm bạn có thể tận hưởng được? Mẹ bạn đã hi sinh cho bạn, bà ấy là một người vì nghĩa quên thân, bà ấy chưa bao giờ có một khoảnh khắc vui mừng bởi vì bà ấy đã làm việc vì bạn và hi sinh cho bạn; bây giờ, bạn có tận hưởng không? Bởi vì mẹ bạn hi sinh bản thân mình cho bạn? Bạn không tận hưởng bởi vì bà ấy đã dạy cho bạn thủ đoạn hi sinh bản thân mình cho ai đó khác: cho đất nước, cho tôn giáo, cho nhân loại - nhưng hi sinh. Thượng đế là khác, nhưng hi sinh vẫn còn như cũ. Đôi khi nó là vì quốc gia, đôi khi nó là nhân loại, đôi khi nó là Ki tô giáo, đôi khi nó là Hồi giáo, nhưng hi sinh!

Một bí mật bao giờ cũng còn với con người và điều này đã từng giết chết con người, đầu độc con người. Không, không nói thêm về hi sinh nữa. Không nói thêm về tiến bộ nữa! Bạn sống cuộc sống của mình - nếu cái gì đó xảy ra từ nó, điều đó là được; nếu không cái gì xảy ra, bạn không chịu trách nhiệm. Bạn không cai quản thế giới.

Và tất cả những cái bạn gọi là tiến bộ: nhà lớn, công nghệ, xe lớn - chúng có thêm phúc lạc cho con người theo bất kì cách nào không? Thực tế ngược lại chúng đã giết chết tất cả các khả năng. Bạn có thể sống trong lâu đài, nhưng lâu đài không phải là hạnh phúc; bạn có thể đi trong xe Rolls Royce, nhưng đi trong xe Rolls Royce không phải là phúc lạc. Bạn có thể khổ ở đó như ở bất kì chỗ nào.

Toàn thể vấn đề là làm sao làm cho con người hạnh phúc hơn - và nếu tiến bộ này cứ đầu độc bạn, con người không bao giờ có thể hạnh phúc được. Nó là thủ đoạn, mưu đồ, để buộc bạn tự tử - vì người khác, và thế rồi buộc người khác tự tử vì người khác. Toàn thế giới đã trở thành địa ngục. Vứt cái điên khùng liên tục về tiến bộ này đi. Mọi thứ là tốt như nó vậy hôm nay, và bạn ở đây chỉ cho bây giờ - sống nó đi. Và nếu từ việc sống của bạn cái gì đó xảy ra, nó là đẹp - và tôi nói nó sẽ xảy ra từ việc sống. Nhưng tôi không gọi nó là tiến bộ, bởi vì chính từ này là xấu. Nó là hướng tương lai. Thay vì thế tôi gọi nó là trưởng thành, không tiến bộ.

Bạn sống khoảnh khắc này, từ đó cuộc sống phát triển sang khoảnh khắc khác - tất nhiên nó sẽ tốt hơn và giầu có hơn khoảnh khắc đầu. Thế rồi bạn sống nó sâu sắc hơn, bởi vì bạn đã học được cách sống sâu sắc, bạn đang học thường xuyên - và từng khoảnh khắc đều trở nên ngày càng mãnh liệt hơn. Từ từng khoảnh khắc này khoảnh khắc khác được sinh ra; từ hôm nay ngày mai được sinh ra - giầu có hơn, phúc lạc hơn, cực lạc hơn; và từ bạn con bạn được sinh ra, và bạn cho chúng việc sinh trong cực lạc. Bạn không trong sự kiện cố cho chúng việc sinh thành, bạn tận hưởng tình yêu của mình! Thực tế bạn đã không quan tâm trực tiếp tới chúng; từ cực lạc của bạn, từ kinh nghiệm cực thích của bạn, chúng được sinh ra.

Bạn chia sẻ cực lạc của bạn với chúng, chúng trưởng thành cùng bạn, chúng học cách cực lạc, cách phúc lạc. Con của chúng sẽ trưởng thành cùng chúng. Đây là trưởng thành, không là tiến bộ.

Trong tiến bộ, những điều không bản chất phát triển, còn điều bản chất chết đi. Trong trưởng thành cái không bản chất là không bản chất: nếu chúng có đó, tốt; nếu chúng không có đó, ngay cả thế cũng tốt hơn. Nhưng cái bản chất trưởng thành. Cái bản chất là gì? Cái bản chất là phúc lạc, cái bản chất là hạnh phúc bên trong của bạn, cái bản chất là kinh nghiệm cực thích, kinh nghiệm đỉnh.

Bạn không có lâu đài lớn, nhưng bạn có kinh nghiệm đỉnh. Điều đó là hoàn hảo. Bạn có thể sống trong lều - điều đó cũng có tác dụng! Bạn có thể không có quần áo rất đắt tiền, nhưng chúng không được cần tới - bạn có bản thể giầu có. Một chiều hướng khác, hoàn toàn khác mở ra với trưởng thành.

Mãi cho tới thế hệ cuối cùng tiến bộ đã từng chi phối tâm trí con người, nhưng với thế hệ mới, trưởng thành đã trở thành từ có nghĩa và lớn lao hơn. Mọi nhóm trưởng thành: đương đầu, đào tạo trưởng thành, trị liệu - họ không lo nghĩ về tiến bộ, họ lo nghĩ về trưởng thành. Và với tôi từ đó là có nghĩa.

Hết Tập 3 – Xem Tập 4 – Quay về Mục lục Toàn tập