Chương 1. Chánh Niệm

Thực Hành Vô Ngã by Vô Ngã

Sách Thiền Sư Thích Nhất Hạnh

Đọc và download hàng trăm quyển sách của Thầy tại đây.

Hạnh Phúc Cầm Tay

Chương 1. Chánh Niệm

Nghe hoặc Tải MP3 Tác Phẩm 'Hạnh Phúc Cầm Tay' ê

Những Mầu Nhiệm Của Sự Sống

Khi ngồi cạnh một dòng suối, ta thấy sung sướng được nghe tiếng suối reo, được thấy dòng nước lấp lánh đang chảy, được ngắm nhìn những hòn sỏi bóng loáng và những cây xanh bên bờ suối, ta với suối là một, ta hưởng được sự tươi mát, trong sáng và thanh tịnh của dòng suối, nhưng rồi chỉ trong chốc lát, ta lại chán dòng suối vì tâm ta không an, trái tim ta nặng nề lo lắng, bận rộn suy nghĩ miên man về những thứ khác, và ta không còn là một với dòng suối nữa.

Nếu ngồi trong một khu rừng yên tĩnh mà tâm ta bận rộn, ruổi rong về phố thị, thì rừng có cũng như không. Khi ta sống bên cạnh một em bé, hay một người bạn hiền, thì sự tươi mát và thân thiện của người đó, làm cho ta thấy khỏe khoắng thư giãn, ta được hưởng sự tươi mát và thân thiện đó, ta là đứa trẻ, ta là người bạn, nhưng nếu ta không an, tâm ta bận rộn không có mặt ở đó, thì đứa bé và người bạn đó có cũng như không.

Ta phải ý thức về sự quý giá của đứa bé, hay của người bạn để thưởng thức sự có mặt của họ, để bồi đắp và nuôi dưỡng họ, để họ mãi là niềm hạnh phúc của ta. Nếu dại dột và thất niệm, ta sẽ trở nên bất mãn, đòi hỏi quá đáng, hoặc la mắng cãi cọ với họ, thì ta sẽ mất họ. Đợi khi họ đi rồi ta mới nhận ra sự quý giá của họ và thấy tiếc nuối thì khi đó đã quá trễ, có thương tiếc cũng vô ích.

Sự sống chung quanh ta tràn đầy những màu nhiệm như ly nước trong, tia nắng ấm, con bươm bướm, chiếc lá, nụ hoa, tiếng cười hay giọt mưa. Nếu sống trong tỉnh thức, ta sẽ dễ dàng nhận ra được những màu nhiệm ấy đang có mặt khắp nơi. Trong ta cũng có vô số những màu nhiệm, đôi mắt ta có thể thấy được cả hàng ngàn sắc màu và hình ảnh, tai ta có thể nghe được tiếng ong hoặc tiếng sấm, óc ta có thể suy tưởng được từ một hạt bụi cho đến một thiên hà, trái tim ta thổn thức theo được nhịp tim của biết bao nhiêu loài sinh vật khác. Những lúc mệt mỏi hoặc chán nản vì những căng thẳng và áp lực của cuộc sống, có thể ta không thể thấy được những màu nhiệm ấy, tuy nhiên chúng luôn luôn có đó cho ta.

Ta hãy nhìn cây táo trước sân nhà, nó là một thực tại màu nhiệm. Hãy để ý lân mẫn và chăm sóc nó, ta sẽ hưởng được sự màu nhiệm ấy. Mới có một tuần mà nó tươi tốt hẳn lên, những chiếc lá xanh hơn và bóng hơn.

Những người chung quanh ta cũng vậy. Nhờ có tỉnh thức mà ta để tâm nhiều hơn, thương yêu hơn và thông cảm hơn, phong thái của ta không những nuôi dưỡng và làm đẹp cho ta mà còn nuôi dưỡng và làm đẹp cho những người chung quanh. Một người sống trong chánh niệm, bình an thì không những cả nhà được nhờ mà có thể làm thay đổi cả xã hội. Tâm ta tạo ra mọi thứ.

Đỉnh núi tuyết lấp lánh hùng vĩ kia, khi ta ngắm nó, thì ta với nó là một. Nó tồn tại hay không, tùy thuộc vào ý thức của ta. Khi tâm ta có mặt thì dù ta nhắm mắt lại, đỉnh núi tuyết ấy cũng còn đó.

Khi ngồi thiền, tuy có đóng bớt những cánh cửa giác quan lại, ta vẫn cảm nghe được sự có mặt của toàn thể vũ trụ. Tại sao? Tại vì tâm ta đang có mặt. Ta nhắm mắt lại cũng chỉ để thấy rõ hơn hình ảnh và âm thanh của thế giới, không phải là kẻ thù của ta, kẻ thù của ta là thất niệm, là sự vắng mặt của tâm, vắng mặt của chánh niệm.

Ngôi Nhà Đích Thực

Ngôi nhà đích thực của ta là ở đây, ngay bây giờ, không giới hạn bởi thời gian, không gian, quốc gia, hay chủng tộc.

Ngôi nhà đích thực không phải là một ý niệm trừu tượng, mà là cái ta có thể tiếp xúc được, chạm được, và sống được trong mỗi phút giây. Với năng lượng chánh niệm, chánh định, năng lượng tỉnh thức của Bụt, ta có thể tìm thấy ngôi nhà đích thực của ta ngay trong giây phút hiện tại khi thân và tâm ta thư giãn hoàn toàn. Không ai có thể lấy ngôi nhà đó đi được. Ngừng nói chuyện và suy tư, trở về theo dõi hơi thở vào ra thật sâu, ta sẽ thấy thoải mái, dễ chịu trong ngôi nhà đích thực của mình, và ta có khả năng tiếp xúc sâu sắc với những mầu nhiệm của sự sống.

Đây là con đường mà đức Bụt đã chỉ dạy cho chúng ta, khi thở vào, ta đưa thân và tâm về lại với nhau, và trở thành một với thân tâm. Thiết lập thân tâm trong niệm và định, ta bước một bước. Nếu ta bước được một bước trong chánh niệm, ta cũng sẽ bước được những bước khác và những bước khác nữa trong chánh niệm.

Ta có một Tuệ Giác, một cái thấy, đây là ngôi nhà đích thực của ta, ta đang còn sống, ta đang có mặt hoàn toàn, và ta đang tiếp xúc với sự sống rất rõ ràng.

Ngôi nhà đích thực của ta là thực tại vững chắc mà ta có thể tiếp xúc được bằng đôi chân, đôi tay, và bằng tâm thức của ta. Đó là nền tảng cho ta tiếp xúc với ngôi nhà đích thực của mình và nhận ra ngôi nhà đích thực trong giây phút hiện tại.

Tất cả chúng ta đều có hạt giống của niệm và định, thở một hơi thở chánh niệm, hay bước một bước chân ý thức là ta có thể đưa tâm trở về với thân.

Trong đời sống hằng ngày, thân và tâm ta thường đi hai hướng khác nhau. Chúng ta thường ở trong trạng thái sao lãng, tán loạn, thân thì ở một nơi, mà tâm lại ở một nẻo. Thân ta thì đang mặc áo, mà tâm ta lại bận rộn lo nghĩ về quá khứ hoặc tương lai. Tuy nhiên, giữa thân và tâm, có một cái gắn liền với nhau, đó là hơi thở. Ngay khi trở về với hơi thở ý thức, thở cho nhẹ nhàng thư thái, thì thân và tâm hợp nhất với nhau rất nhanh.

Trong khi thở vào, đừng nghĩ ngợi gì cả, chỉ tập trung tâm ý vào hơi thở vào. Khi thở vào, đầu tư hoàn toàn con người mình vào hơi thở, ta trở thành một với hơi thở vào. Như vậy, là ta có định, định trên hơi thở vào sẽ đưa thân tâm về lại với nhau, chỉ trong vòng một giây thôi, là ta có thể làm được điều ấy. Tự nhiên ta thấy ta có mặt hoàn toàn và thật sự đang sống.

Định

Định làm phát sinh hỷ lạc. Khi uống trà, thì giá trị của ly trà phụ thuộc vào định lực của ta. Chúng ta phải uống trà với một trăm phần trăm con người mình. Niềm vui thật sự là uống trà trong định.

Khi đi, nếu chúng ta có định lực một trăm phần trăm, thì niềm vui của ta sẽ lớn hơn rất nhiều. Chúng ta phải đầu tư một trăm phần trăm thân tâm của mình trong khi bước đi, chúng ta sẽ chứng nghiệm được đang còn sống và bước đi trên hành trình này là những điều màu nhiệm.

Thiền sư Lâm Tế nói rằng phép lạ là đi trên mặt đất mà không phải đi trên mặt nước hay đi trên than hồng. Phép lạ là đi trên mặt đất. Tại sao ta không thực hiện phép lạ bằng cách đi một bước chân chánh niệm, có thể đưa ta về với an lạc chính mình?

Thiện Lành Cõi Tịnh Độ

Điều này, chúng ta có thể làm được. Chúng ta có thể làm ngay ngày hôm nay. Cuộc sống quý giá, chúng ta không nên đánh mất mình trong những ý niệm giận hờn hay tuyệt vọng. Chúng ta phải đánh thức sự sống màu nhiệm. Chúng ta phải sống cho trọn vẹn, cho thật sâu sắc mỗi giây phút của đời sống hằng ngày.

Khi nâng ly trà trên tay, ta phải có mặt một trăm phần trăm. Một hơi thở vào sâu, một hơi thở ra nhẹ, và thân tâm hợp nhất là ta có thể làm được điều ấy. Ý thức là mình đang còn sống, chỉ mất 10 hay 15 giây thôi. Tự nhiên, ly trà hiển lộ cho ta với tất cả những màu nhiệm, ý vị, thanh tao của nó.

Khi cầm một quyển sách hoặc mở cửa, tôi luôn đầu tư một trăm phần trăm con người tôi vào đó. Điều này tôi học được khi thầy tôi dạy tôi cách dâng hương. Cây hương rất nhỏ và rất nhẹ, nhưng khi nào cũng cầm bằng hai tay. Khi dâng hương, chúng ta phải đầu tư một trăm phần trăm con người mình vào hai bàn tay và vào hai ngón tay. Năng lượng chánh niệm phải có mặt ở đó.

Chúng ta có thể xem việc dâng hương là một nghi lễ, nhưng đúng thực, đó là một hành động ý thức, là một định lực. Chúng ta dâng hương cho Bụt, nhưng Bụt có thật sự cần hương không. Thật ra, chúng ta đang dâng lên sự bình an, hỷ lạc và định lực của ta cho Bụt.

Tự Do

điều kiện căn bản của hạnh phúc là tự do. Nếu trong tâm ta có điều gì đó khiến ta cứ suy nghĩ hoài rồi kẹt vào nó, thì ta không có tự do. Nếu kẹt vào những buồn giận trong hiện tại hay nuối tiếc về quá khứ hoặc lo lắng về tương lai, thì ta không thực sự có tự do để thưởng thức những màu nhiệm của sự sống đang có mặt ngay bây giờ và ở đây.

Trời xanh, mây trắng, hoa vàng, chim chóc, những cái cây vững chải xinh đẹp, những khuôn mặt dễ thương của trẻ con có thể nuôi dưỡng và trị liệu ta trong giây phút hiện tại.

Nhiều người trong xã hội không có hạnh phúc, cho dù những điều kiện hạnh phúc luôn có đó. Tập khí luôn đẩy họ đi, làm cho họ phải vội vả … ngăn không cho họ hạnh phúc trong cái bây giờ ở đây.

Chỉ cần một chút luyện tập, ta có thể học cách nhận diện tập khí mỗi khi nó trồi lên. Tại sao ta phải chờ đợi để có hạnh phúc? Khi đi, ta đi như thế nào mà mỗi bước chân đưa tới sự nuôi dưỡng và trị liệu? Điều này không khó, chúng ta có thể làm được.

Cho dù chúng ta là một thương gia đang đi qua lại trong văn phòng, hay một đại biểu quốc hội đi qua lại trong trụ sở Quốc hội, hay một cảnh sát đang thi hành nhiệm vụ trên đường, chúng ta cũng có thể luôn bước đi trong chánh niệm và thưởng thức từng bước chân của mình. Nếu biết được nghệ thuật đi trong chánh niệm, thì chúng ta hoàn toàn có mặt trong giây phút hiện tại, bây giờ ở đây. Chúng ta có mặt cho sự sống, và sự sống có mặt cho chúng ta.

Trong chúng ta, ai cũng có khuynh hướng chạy. Ta chạy suốt đời, và bây giờ cũng vẫn tiếp tục chạy về tương lai. Ta đã tiếp nhận tập khí này từ cha mẹ, ông bà, và tổ tiên. Ta nghĩ rằng hạnh phúc chỉ có ở tương lai. Hạnh phúc đang đợi ta ở đó. Khi biết cách nhận diện tập khí chạy, ta có thể sử dụng hơi thở chánh niệm, mỉm cười với tập khí, và nói: Xin chào người bạn cũ, tôi biết là bạn đang ở đó, thì ta sẽ có tự do vượt thoát khỏi tập khí. Ta không cần phải đấu tranh với nó. Trong sự thực tập không có sự đấu tranh, chỉ cần nhận diện và ý thức những gì đang xảy ra khi tập khí chạy xuất hiện. Ta chỉ mỉm cười và trở về với hơi thở chánh niệm, thì tập khí sẽ không còn ràng buộc sai khiến ta nữa. Ta tiếp tục thưởng thức hơi thở vào ra và tận hưởng giây phút hiện tại

Nghỉ Ngơi

Này, các bạn, giả sử có một người nào đó ném viên sỏi lên trời, và viên sỏi rơi xuống dòng sông. Sau khi viên sỏi chạm được mặt nước, thì nó từ từ chìm xuống dòng sông, rơi xuống đáy sông mà không cần một nỗ lực nào cả. Khi viên sỏi rơi xuống đáy, thì nó tiếp tục nghỉ ngơi. Nó để cho dòng nước đi qua nó, viên sỏi đến được đáy sông bằng con đường ngắn nhất, bởi vì nó cho phép nó rơi mà không cần một cố gắng nào.

Khi ngồi thiền, ta cũng cho phép mình nghỉ ngơi như viên sỏi vậy. Ta thả lỏng cơ thể và để cho mình rơi xuống một cách tự nhiên trong tư thế ngồi, trong tư thế nghỉ ngơi mà không cần cố gắng. Nghỉ ngơi là một pháp môn thực tập rất quan trọng. Chúng ta phải học cho được nghệ thuật này.

Nghỉ ngơi là bước đầu của thiền tập. Thân và tâm ta cần được nghỉ ngơi, ta phải cho phép chúng nghỉ. Vấn đề là nhiều người không biết cách nghỉ ngơi. Chúng ta luôn luôn cố gắng đấu tranh, và đấu tranh đã trở thành một tập khí. Ta ngồi không yên, lăng xăng hết chuyện này đến chuyện khác, đấu tranh suốt đời, ngay cả trong khi ngủ, ta cũng đấu tranh.

Điều quan trọng là ta phải nhận ra ta đang có tập khí đấu tranh. Ta phải có khả năng nhận diện khi chúng biểu hiện, bởi vì nếu ta nhận diện được tập khí, thì tập khí sẽ giảm bớt cường độ và không còn khả năng đẩy ta đi nữa.

Thiền tập, trước hết, là có mặt, có mặt cho cái bồ đoàn, gối ngồi, có mặt cho con đường thiền hành. Ăn cũng là thiền, nếu ta thật sự có mặt một trăm phần trăm cho thức ăn. Cái cốt yếu là có mặt, vì thế khi tập thiền, đừng cố gắng gì hết, cho phép mình nghỉ ngơi giống như viên sỏi. Viên sỏi nghỉ ngơi dưới đáy sông và không cần phải làm gì cả.

Khi đi, ta cũng nghỉ ngơi, khi ngồi, ta cũng nghỉ ngơi. Nếu ta cố gắng ép mình trong khi ngồi thiền hay đi thiền, thì ta đang không thực tập đúng cách. Đức Bụt nói rằng 'tu vô tu tu': Thực tập cái không thực tập. Điều này rất có ý nghĩa, không cần cố gắng gì cả, bỏ hết mọi cố gắng, nỗ lực, cho phép mình là mình, cho phép mình nghỉ ngơi.

Khi ngồi thiền trên chiếc bồ đoàn, tôi thấy rất thích thú, dễ chịu. Tôi không cố gắng một tí nào. Tôi chỉ cho phép mình có mặt và nghỉ ngơi. Vì không cố gắng, nên tôi không thấy mệt mỏi khi ngồi thiền. Vì không cố gắng, nên tất cả các cơ bắp của tôi được buông thư. Nếu ta cố gắng trong suốt buổi ngồi thiền, ta sẽ đau vai, đau lưng ngay. Nếu cho phép mình nghỉ ngơi trên chiếc bồ đoàn, ta có thể ngồi rất lâu và mỗi phút là một sự nhẹ nhàng, tươi mát, có công năng nuôi dưỡng và trị liệu. Chúng ta ngồi thiền không phải để giải thoát, giác ngộ. Không, ngồi thiền trước hết là để cho vui. Đi thiền trước hết là để đi cho vui. Ăn cũng để ăn cho vui. Nghệ thuật là phải có mặt một trăm phần trăm, phải có mặt thật sự. Có mặt một trăm phần trăm con người mình trong mỗi giây phút của đời sống hằng ngày, đó là yếu chỉ của thiền.

Mỗi người trong chúng ta đều biết rằng chúng ta có thể làm được điều đó. Vì vậy, chúng ta phải luyện tập để sống sâu sắc mỗi giây phút của đời sống hằng ngày. Đó là lý do tại sao tôi muốn định nghĩa chánh niệm là một nguồn năng lượng giúp ta có mặt một trăm phần trăm. Nguồn năng lượng đó là nguồn năng lượng của sự có mặt đích thực. Thở vào, chúng ta lặp lại: ở đây, ở đây, thở ra, bây giờ, bây giờ.

Từ ngữ tuy khác nhau, nhưng nội dung thì giống nhau. Tôi đã về ở đây, tôi đã về ngay bây giờ, tôi đã tới ở đây, tôi đã tới ngay bây giờ. Thực tập như vậy là chúng ta đang thực tập dừng lại. Dừng lại chỉ là thiền tập căn bản của đạo Bụt. Chúng ta dừng lại việc chạy đi hoàn toàn, dừng lại những cố gắng đấu tranh. Chúng ta cho phép mình nghỉ ngơi để làm lắng dịu và trị liệu những đau nhức trong thân tâm.

Sự Có Mặt Đích Thực

Phép lạ của chánh niệm trước hết là sự có mặt. Sự có mặt đích thực rất quan trọng, có mặt cho chính mình và có mặt cho người mình thương.

Làm sao ta có thể thương được nếu ta không có mặt? Điều kiện căn bản của thương yêu là sự có mặt. Đó là điều tiên quyết rõ ràng. May mắn cho ta là sự thực tập này không khó lắm. Chỉ cần thở và buông bỏ những suy nghĩ, kế hoạch, là ta đã có thể có mặt, trở về với chính mình, tập trung tâm ý vào hơi thở và mỉm cười, thân và tâm hợp nhất, và sống cho trọn vẹn. Đó là một phép lạ.

Có những người quanh ta đang sống mà như đã chết. Họ nhai đi nhai lại quá khứ, sợ hãi tương lai, và bị kẹt vào những giận hờn, ganh tỵ trong hiện tại. Họ không thực sự sống được. Họ giống như những thi thể đang di động. Với con mắt chánh niệm, ta có thể nhận ra được họ. Họ đi như những thây ma, dở sống dở chết. Chúng ta thấy thương cho những người ấy. Họ không biết rằng cuộc sống chỉ có được trong giây phút hiện tại, bây giờ và ở đây.

Chúng ta phải tập sống trở lại. Đây là sự thực tập hằng ngày của chúng ta. Với một hơi thở vào là ta đã có thể đưa tâm trở về với thân, sống được với cái bây giờ và ở đây. Hạnh phúc và bình an là điều mà ta có thể đạt được. Ta phải có ước hẹn với sự sống ngay bây giờ và ở đây. Chúng ta phải trở về với giây phút hiện tại để tiếp xúc sâu sắc với sự sống.

Tất cả chúng ta đều có khả năng bước đi trong cõi tịnh độ. Ta đã có tất cả những gì ta cần: đôi chân, buồng phổi, đôi mắt, và một cái tâm. Với một ít thực tập, ta có thể chế tác năng lượng chánh niệm, giống như thắp lên một ngọn đèn. Một khi đã thật sự sống, thì bước đi một bước là ta đã đi vào được cõi tịnh độ. Cõi tịnh độ không chỉ là ý niệm. Cõi tịnh độ là một thực tại sống động, mà ta có thể tiếp xúc được trong đời sống hằng ngày. Nếu không vào được cõi tịnh độ ngay bây giờ, thì trong tương lai ta cũng sẽ không bao giờ vào được. Tất cả chúng ta đều có khả năng vào được đó, không chỉ bằng tâm mà bằng đôi chân của ta. Năng lượng chánh niệm giúp ta làm được điều này. Với một bước chân chánh niệm là ta có thể tiếp xúc được với cõi tịnh độs bây giờ và ở đây.

Hơi Thở Chánh Niệm

Hơi thở chánh niệm giúp ta duy trì sự có mặt trong giây phút hiện tại. Chúng ta không nên điều khiển hơi thở. Hơi thở là một cái gì rất tự nhiên như không khí, ánh sáng. Chúng ta phải để cho nó tự nhiên, mà đừng can thiệp vào. Điều chúng ta có thể làm là thắp lên một ngọn đèn ý thức để chiếu rọi vào hơi thở. Chúng ta chế tác năng lượng chánh niệm để chiếu sáng vào tất cả những gì đang xảy ra trong giây phút hiện tại. Khi thở vào, ta có thể nói, Thở vào, tôi biết là tôi đang thở vào.” Thực tập như vậy, năng lượng chánh niệm sẽ ôm lấy hơi thở vào, giống như ánh sáng mặt trời ôm lấy những ngọn lá, cành cây. Ánh sáng chánh niệm có mặt, ôm lấy hơi thở rất nhẹ nhàng, không bạo động, không can thiệp. Khi thở ra, ta có thể nói, “Thở ra, tôi biết là tôi đang thở ra. Tôi chăm sóc hơi thở tôi như một em bé nhỏ yếu ốm. Thở vào, tôi biết là tôi đang thở vào. Tôi để cho hơi thở vào một cách tự nhiên. Tôi vui mừng hân hoan là hơi thở tôi còn đó. Thở ra, tôi biết là tôi đang thở ra. Tôi mỉm cười với hơi thở ra.” Thực tập như vậy, ta có thể đạt được niềm vui lớn, và nếu tiếp tục thêm một phút, ta sẽ thấy hơi thở của ta đã khác đi rồi.

Sau một phút thực tập hơi thở chánh niệm mà không kỳ thị, thì phẩm chất của hơi thở sẽ được tăng tiến. Hơi thở trở nên lắng dịu hơn và dài hơn. Sự hài hòa, nhẹ nhàng từ hơi thở sẽ thấm vào thân thể và tâm thức ta.

Chúng ta thử thực tập như thế trong khi ta có niềm vui, chẳng hạn như khi ta ngắm mặt trời lặn và tiếp xúc với những cái đẹp của thiên nhiên. 'Tôi đang thở vào thật hạnh phúc. Tôi đang thở ra, mặt trời rất đẹp.” Tiếp tục như thế trong vài phút, tiếp xúc với những cái đẹp của thiên nhiên làm cho sự sống đẹp hơn, thực hơn.

Càng có chánh niệm và chánh định, ta càng tiếp xúc sâu sắc với mặt trời lặn. Hạnh phúc của ta tăng lên gấp 10, 20 lần. Ngắm nhìn chiếc lá, nụ hoa hay lắng nghe tiếng chim hót bằng năng lượng chánh niệm, ta sẽ tiếp xúc với chúng sâu sắc hơn.

Sau một phút thực tập, niềm vui của ta sẽ tăng trưởng, hơi thở của ta sẽ sâu lắng, nhẹ nhàng, thư thái hơn. Chính cái nhẹ nhàng, sâu lắng này ảnh hưởng lên thân thể ta.

Hơi thở chánh niệm là chiếc cầu đưa tâm và thân về lại với nhau. Nếu qua hơi thở chánh niệm, ta chế tác được sự hài hòa sâu lắng, tỉnh lặng, thì những yếu tố ấy sẽ thấm vào thân tâm ta. Kỳ thực, những gì ảnh hưởng đến tâm sẽ ảnh hưởng đến thân, và ngược lại. Nếu chúng ta chế tác được bình an trong hơi thở, thì sự bình an này sẽ thấm vào thân tâm ta.

Nếu đã từng tập thiền, ta sẽ khám phá điều này. Nếu ta đã từng ôm ấp hơi thở vào và hơi thở ra một cách nhẹ nhàng thì chúng cũng trở lại ôm ấp thân tâm ta. Bình an lây lan, hạnh phúc cũng lây lan bởi vì khi thiền tập, thì ba yếu tố thân, tâm và hơi thở trở thành một.

Khi thở vào, ta tôn trọng hơi thở vào, thắp lên ngọn đèn chánh niệm để chiếu rọi vào hơi thở vào. Thở vào, tôi biết là tôi đang thở vào. Rất đơn giản. Nếu hơi thở vào ngắn, ta ý thức là hơi thở vào ngắn, thế thôi. Ta không cần đánh giá, chỉ nhận diện đơn thuần: hơi thở của tôi ngắn và tôi biết là hơi thở của tôi ngắn. Đừng cố gắng kéo cho nó dài ra, hãy để cho nó ngắn. Khi hơi thở vào của ta dài, ta nói, 'Hơi thở vào của tôi dài.' Chúng ta tôn trọng hơi thở vào ra: tôn trọng hình hài và tâm thức ta.

Hơi thở vào đang đi vào, hơi thở ra đang đi ra, vào ra giống như chơi vậy, nhưng đem lại cho ta nhiều hạnh phúc. Trong suốt quá trình thực tập, không có một sự căng thẳng nào. Ta hoàn toàn có mặt cho sự sống. Và nếu ta có mặt cho sự sống, thì sự sống cũng có mặt cho ta. Rất đơn giản.

Xem Tiếp Chương 2 – Quay Về Mục Lục