Chương 77: Mọi con đường đều hội nhập trên núi

Osho - Thiền động
Osho – Thiền – Tự do đầu tiên và cuối cùng

Câu hỏi với thầy

Chương 77: Mọi con đường đều hội nhập trên núi

Liệu nhận biết có giá trị cao hơn tình yêu không?

Đỉnh cao nhất là tột đỉnh của mọi giá trị: chân lí, tình yêu, nhận biết, chân thực, toàn bộ. Tại đỉnh cao nhất chúng là không phân chia. Chúng là tách biệt chỉ trong thung lũng đen tối của vô thức của chúng ta. Chúng là tách biệt chỉ khi chúng bị ô nhiễm, bị trộn lẫn với những thứ khác. Khoảnh khắc chúng trở thành thuần khiết, chúng trở thành một; càng thuần khiết chúng càng đến gần nhau hơn.

Chẳng hạn, mỗi giá trị tồn tại trên nhiều bình diện; mỗi giá trị là một cái thang có nhiều bậc thang. Tình yêu là thèm khát - bậc thang thấp nhất, chạm tới địa ngục; và tình yêu cũng là lời cầu nguyện nữa - bậc thang cao nhất, chạm tới cõi trời. Và giữa hai bậc thang này là nhiều bình diện có thể dễ dàng thấy rõ.

Trong thèm khát, tình yêu chỉ là một phần trăm: chin mươi chín phần trăm là những thứ khác: ghen tuông, sai lầm bản ngã, sở hữu, giận dữ, tình dục. Nó nhiều phần thể chất hơn, nhiều hoá học hơn; nó chẳng có gì sâu sắc hơn điều đó. Nó rất hời hợt, thậm chí không sâu ngoài lớp vỏ.

Khi bạn đi lên cao hơn, mọi thứ trở nên sâu sắc hơn; chúng bắt đầu có những chiều hướng mới. Cái mà chỉ là thể chất, bắt đầu có chiều hướng tâm lí cho nó. Cái mà chẳng có gì ngoài sinh học, bắt đầu trở thành tâm lí. Chúng ta chung phần sinh học với mọi con vật; chúng ta không chung phần tâm lí với mọi con vật.

Khi tình yêu còn đi lên cao hơn - hay sâu hơn, thì cũng vậy - thế thì nó bắt đầu có cái gì đó của tâm linh trong nó. Nó trở thành siêu hình. Chỉ Phật, Krishna, Christs mới biết đến phẩm chất đó của tình yêu. Tình yêu trải rộng theo mọi cách và các giá trị khác cũng vậy. Khi tình yêu là một trăm phần trăm thuần khiết, bạn không thể tạo ra bất kì phân biệt nào giữa tình yêu và nhận biết nữa; thế thì chúng không còn là hai nữa. Bạn không thể tạo ra bất kì phân biệt nào giữa tình yêu và Thượng đế; chúng không còn là hai nữa. Do đó có tuyên bố của Jesus là Thượng đế là tình yêu. Ông ấy đã làm cho chúng thành đồng nghĩa. Có sáng suốt vĩ đại trong đó.

Tại phần ngoại vi mọi thứ đều dường như là tách bạch với những thứ khác; tại ngoại vi sự tồn tại là đa dạng. Khi bạn tới gần trung tâm hơn, cái nhiều bắt đầu tan chảy ra, tan biến đi, và cái một bắt đầu nảy sinh. Tại trung tâm, mọi thứ đều là một.

Do đó câu hỏi của bạn là đúng chỉ nếu bạn không hiểu phẩm chất cao nhất của tình yêu và nhận biết. Nó hoàn toàn chẳng liên can gì nếu bạn đã có thoáng nhìn về đỉnh Everest, về đỉnh cao nhất. Bạn hỏi: “Liệu nhận biết có giá trị cao hơn tình yêu không?”

Chẳng có gì cao hơn và chẳng có gì thấp hơn cả; trong thực tế, không có hai giá trị nào cả. Có hai con đường từ thung lũng dẫn lên đến đỉnh. Một con đường là của nhận biết, thiền: con đường của thiền. Con đường kia là con đường của tình yêu, con đường của người sung kính, bhaktas, Sufis. Hai con đường này là tách bạch khi bạn bắt đầu cuộc hành trình; bạn phải lựa chọn. Dù bạn chọn con đường nào, chúng cũng dẫn đến cùng một đỉnh cả. Và khi bạn đến gần đỉnh hơn bạn sẽ ngạc nhiên: các lữ khách theo con đường kia cũng đang đến gần với bạn hơn. Dần dần, từ từ các con đường bắt đầu hội nhập lại vào nhau. Đến lúc bạn đạt tới điều tối thượng, chúng là một.

Người đi theo con đường của nhận biết tìm thấy tình yêu như hậu quả của nhận biết của mình, như sản phẩm phụ, như cái bóng. Còn người theo con đường tình yêu lại thấy nhận biết là hậu quả, là sản phẩm phụ, là cái bóng của tình yêu. Chúng là hai mặt của cùng một đồng tiền. Và nhớ lấy: nếu nhận biết của bạn mà thiếu đi tình yêu, nó vẫn còn chưa thuần khiết; nó còn chưa biết tới thuần khiết một trăm phần trăm. Nó còn chưa là nhận biết thực sự; nó vẫn phải trộn lẫn với vô nhận biết. Nó không phải là ánh sáng thuần khiết; phải vẫn còn lỗ hổng đen tối bên trong bạn đang làm việc, vận hành, ảnh hưởng lên bạn, chi phối bạn. Nếu tình yêu của bạn mà không có nhận biết thế thì nó vẫn còn chưa là tình yêu. Nó phải là cái gì đó thấp hơn, cái gì đó gần với thèm khát hơn là cầu nguyện.

Cho nên lấy đây là tiêu chuẩn: nếu bạn theo con đường nhận biết, để tình yêu là tiêu chuẩn. Khi nhận biết của bạn bỗng nhiên nở bừng thành tình yêu, biết rõ rằng nhận biết đã xảy ra, chứng ngộ samadhi đã được đạt tới. Nếu bạn theo con đường tình yêu, thế thì để chức năng nhận biết làm tiêu chuẩn, làm chuẩn. Khi bỗng nhiên, chẳng từ đâu cả, tại chính trung tâm tình yêu của bạn, ngọn lửa nhận biết bắt đầu nảy sinh, hãy biết rõ... Hân hoan đi! Bạn đã về nhà.149

Xem tiếp Chương 78 – Quay  về Mục lục