Read more
Osho – Tình yêu – Tự do – Một mình
Phần IV. Một mình
Chương 17. Sư tử và cừu
Tính một mình là thực tại tối thượng. Người ta tới một mình, người ta đi một mình; và giữa hai cái một mình này chúng ta tạo ra đủ mọi loại quan hệ và tranh đấu, chỉ để tự lừa mình - bởi vì trong cuộc sống nữa, chúng ta vẫn còn một mình. Nhưng tính một mình không phải là cái gì đó để mà buồn; nó là cái gì đó để vui đấy chứ. Có hai từ - từ điển sẽ nói chúng có cùng nghĩa, nhưng sự tồn tại cho chúng nghĩa hoàn toàn đối lập. Một từ là đơn độc và từ kia là một mình. Chúng không đồng nghĩa. Đơ n độc là trạng thái tiêu cực, giống như bóng tối. Đơn độc nghĩa là bạn thiếu ai đó; bạn trống rỗng, và bạn sợ hãi trong vũ trụ bao la này. Một mình có nghĩa hoàn toàn khác: Nó không ngụ ý rằng bạn thiếu ai đó, nó ngụ ý rằng bạn đã tìm thấy bản thân mình. Nó tuyệt đối tích cực.
Tìm ra bản thân mình, bạn đã tìm thấy nghĩa của cuộc sống, ý nghĩa của cuộc sống, niềm vui của cuộc sống, sự huy hoàng của cuộc sống. Tìm thấy bản thân mình là việc tìm thấy vĩ đại nhất trong cuộc sống con người, và việc tìm thấy này là có thể chỉ khi bạn một mình. Khi tâm thức bạn không bị chen chúc bởi bất kì cái gì, bởi bất kì ai, khi tâm thức bạn hoàn toàn trống rỗng - trong sự trống rỗng đó, trong cái không đó, phép màu xảy ra. Và phép màu đó là nền tảng của tất cả mọi tính tôn giáo.
Phép màu là ở chỗ khi không có gì khác để tâm thức bạn ý thức tới, tâm thức quay về bản thân nó. Nó trở thành vòng tròn. Không tìm thấy chướng ngại, không tìm thấy đối thể, nó quay về cội nguồn. Và khoảnh khắc vòng tròn hoàn tất, bạn không còn chỉ là sinh linh bình thường nữa; bạn đã trở thành một phần của tính thượng đế vẫn bao quanh sự tồn tại. Bạn không còn là bản thân mình; bạn đã trở thành một phần của toàn thể vũ trụ - nhịp đập tim bạn bây giờ là nhịp đập tim của bản thân vũ trụ.
Đây là kinh nghiệm các nhà huyền môn đã tìm kiếm cả đời họ, trong nhiều thời đại. Không có kinh nghiệm khác cực lạc hơn, phúc lạc hơn. Kinh nghiệm này biến đổi toàn thể quan điểm của bạn: Nơi thường có bóng tối, bây giờ có ánh sáng; nơi thường có khổ, nay có phúc lạc; nơi thường có giận dữ, căm ghét, sở hữu, ghen tị, thì chỉ có hoa đẹp của tình yêu. Toàn thể năng lượng đã bị phí hoài trong những xúc động tiêu cực không còn bị phí hoài nữa; nó lấy khuynh hướng tích cực và sáng tạo.
M ặt khác bạn không còn là cái ta cũ nữa; mặt khác lần đầu tiên bạn là cái ta đích thực của mình. Cái cũ đã mất rồi, cái mới đã tới. Cái cũđã chết; cái mới thuộc vào cái vĩnh hằng, cái mới thuộc vào cái bất tử. Chính bởi vì kinh nghiệm này mà các nhà tiên tri của Upanishad đã tuyên bố con người là amritasya putrah - "Con trai và con gái của cái bất tử."
Chừng nào bạn còn chưa biết tới bản thân mình là bản thể bất tử, một phần của cái toàn thể, bạn sẽ vẫn còn sợ cái chết. Sợ chết là đơn giản bởi vì bạn không nhận biết về cội nguồn bất tử của cuộc sống. Một khi cái vĩnh hằng của bản thể bạn được nhận ra, cái chết trở thành dối trá lớn nhất trong sự tồn tại. Cái chết chưa bao giờ đã xảy ra, không bao giờ xảy ra và sẽ không bao giờ xảy ra, bởi vì cái đang hiện hữu bao giờ cũng còn đấy trong các hình dạng khác nhau, ở các mức độ khác nhau, nhưng không có sự gián đoạn. Cái vĩnh hằng trong quá khứ và cái vĩnh hằng trong tương lai cả hai đều thuộc vào bạn. Và khoảnh khắc hiện tại trở thành điểm gặp gỡ của hai cái vĩnh hằng: một cái đi về quá khứ, một cái đi về tương lai.
Việc nhớ lại sự một mình của bạn phải không chỉ là của tâm trí; mọi thớ thịt con người bạn, mọi tế bào thân thể phải nhớ điều đó - không như một lời, mà như một cảm giác sâu sắc. Quên mất bản thân mình là tội lỗi duy nhất có đó, và nhớ tới bản thân mình là đức hạnh duy nhất.
Phật Gautama đã nhấn mạnh một từ liên tục trong bốn mươi hai năm, sáng và tối; từ này là samasati - nó nghĩa là "nhớ đúng." Bạn nhớ nhiều thứ - bạn có thể trở thành một cuốn bách khoa từ điển Encyclopedia Britannica; tâm trí bạn có khả năng nhớ tất cả các thư viện của thế giới - nhưng điều đó không phải là nhớ đúng. Chỉ có một nhớ đúng thôi - khoảnh khắc bạn nhớ tới bản thân mình.
Phật Gautama hay minh hoạ quan điểm của mình bằng câu chuyện cổ về con sư tử cái thường nhảy từ đồi đất này sang đồi đất khác, và giữa hai đồi đất đó một đàn cừu lớn đang đi. Con sư tử cái đang mang thai, và đã sinh con khi đang nhảy. Con sư tử con rơi vào đàn cừu, được cừu nuôi nấng, một cách tự nhiên, nó tin bản thân nó cũng là cừu. Điều đó có chút ít kì lạ bởi vì nó to thế, khác thế - nhưng có lẽ nó chỉ là một điều kì dị của tự nhiên thôi. Nó được nuôi lớn như một kẻ ăn chay.
Nó lớn lên, rồi một hôm một con sư tử già đang đi tìm thức ăn tới gần đàn cừu này - và nó không thể tin được vào mắt mình. Ở giữa đàn cừu, có một con sư tử non trong sự huy hoàng trọn vẹn của nó, và đàn cừu này lại không sợ. Con sư tử quên mất thức ăn; nó đuổi theo đàn cừu... và nó trở nên ngày một phân vân hơn, bởi vì con sư tử non cũng chạy cùng đàn cừu. Cuối cùng nó bắt lấy con sư tử non. Con sư tử non kêu khóc van xin con sư tử già, "Bác ơi, xin bác cho con đi với mọi người đi."
Nhưng con sư tử già lôi nó tới một cái hồ gần đó - cái hồ yên tĩnh không gợn sóng nào, nó giống như tấm gương thuần khiết - và con sư tử già bắt con sư tử non nhìn cái bóng của mình trong hồ, và cũng có cái bóng của con sư tử già. Bỗng nhiên có sự biến đổi. Khoảnh khắc con sư tử non thấy nó là ai, có tiếng gầm lớn - toàn thể thung lũng vang vọng tiếng gầm của con sư tử non. Nó chưa bao giờ gầm trước đây bởi vì nó chưa bao giờ nghĩ rằng nó là con gì khác hơn cừu.
Con sư tử già nói, "Công việc của ta hoàn thành rồi; bây giờ đấy là tuỳ ở con. Con có muốn quay lại với bầy đoàn của mình không?" Con s ư tử non cười phá lên. Nó nói, "Con xin lỗi, con đã hoàn toàn quên mất mình là ai. Và con biết ơn thầy vô cùng thầy đã giúp con nhớ lại."
Phật Gautama hay nói, "Chức năng của thầy là giúp ông nhớ mình là ai." Bạn không phải là một phần của thế giới trần tục này; nhà bạn là nhà của điều thiêng liêng. Bạn bị lạc trong quên lãng; bạn đã quên mất rằng bên trong bạn, Thượng đế được ẩn kín. Bạn chưa bao giờ nhìn vào bên trong - bởi vì mọi người đều nhìn ra ngoài, bạn cũng cứ nhìn ra ngoài.
Ở một mình là một cơ hội lớn, một phúc lành, bởi vì trong sự một mình của mình, bạn nhất định tình cờ bắt gặp bản thân mình và lần đầu tiên nhớ mình là ai. Biết rằng mình là một phần của sự tồn tại thiêng liêng là được tự do khỏi cái chết, tự do khỏi khổ, tự do khỏi lo âu; tự do khỏi tất cả những cái đã từng là ác mộng cho bạn trong nhiều nhiều kiếp.
Trở nên ngày một định tâm trong sự một mình sâu sắc của bạn. Đó là điều thiền là gì: trở thành định tâm trong sự một mình của riêng mình. Sự một mình phải là thuần khiết tới mức thậm chí không một ý nghĩ, thậm chí không một tình cảm quấy rối nó. Khoảnh khắc sự một mình của bạn hoàn chỉnh, kinh nghiệm của bạn về nó sẽ trở thành chứng ngộ của bạn. Chứng ngộ không phải là cái gì đó tới từ bên ngoài; nó là cái gì đó trưởng thành từ bên trong bạn. Quên cái ta của bạn là tội lỗi duy nhất. Và nhớ cái ta của bạn, trong cái đẹp hoàn toàn của nó, là đức hạnh duy nhất, tôn giáo duy nhất. Bạn không cần là người Hindu giáo, bạn không cần là người Mô ha mét giáo, bạn không cần là người Ki tô giáo - tất cả mọi điều bạn cần để mang tính tôn giáo là hãy là chính bản thân mình.
Và thực tế, chúng ta không tách rời, ngay cả bây giờ - không ai tách rời cả; toàn thể sự tồn tại là một đơn vị hữu cơ. Ý tưởng tách rời là bởi vì sự quên lãng của chúng ta. Nó cũng gần giống như mọi cái lá của cây bắt đầu nghĩ nó là tách rời, tách rời khỏi các lá khác... nhưng sâu bên dưới chúng đều được nuôi dưỡng bởi cùng rễ. Nó là một cây; lá có thể nhiều. Nó là một sự tồn tại; cách biểu lộ có thể là nhiều. Biết tới bản thân mình, một điều trở nên tuyệt đối rõ ràng: Không người nào là hòn đảo cả - chúng ta là lục địa, lục địa bao la, sự tồn tại vô hạn không có biên giới nào. Cùng cuộc sống đang chạy qua tất cả, cùng tình yêu trút đầy mọi trái tim, cùng niềm vui nhảy múa trong mọi bản thể. Chỉ bởi vì hiểu lầm của mình, chúng ta tưởng mình tách rời.
Ý tưởng tách rời là ảo tưởng của chúng ta. Ý tưởng về cái một sẽ là kinh nghiệm của chúng ta về chân lí tối thượng. Chỉ cần thêm một chút ít thông minh nữa và bạn có thể bước ra khỏi nơi u ám, nỗi khổ, địa ngục mà trong đó toàn thể nhân loại đang sống. Bí mật của việc đi ra khỏi địa ngục này là nhớ tới bản thân mình. Và việc nhớ lại này sẽ trở thành có thể nếu bạn hiểu ý tưởng rằng bạn là một mình. Bạn có thể đã sống với vợ bạn hay với chồng bạn trong năm mươi năm; dầu vậy các bạn vẫn là hai. Vợ bạn một mình, bạn một mình. Bạn đã cố gắng tạo ra cái mẽ ngoài rằng "Chúng ta không một mình," rằng "Chúng ta là một gia đình," rằng "Chúng ta là xã hội," rằng "Chúng ta là văn minh," rằng "Chúng ta là văn hoá," rằng "Chúng ta là tôn giáo có tổ chức," rằng "Chúng ta là đảng phái chính trị có tổ chức." Nhưng tất cả những ảo tưởng này sẽ chẳng có ích gì.
Bạn phải nhận ra, dù điều đó dường như đau đớn thế nào lúc ban đầu, rằng "Mình một mình và ở mảnh đất kì lạ." Việc nhận ra này, lần đầu tiên, là đau đớn. Nó lấy đi tất cả những ảo tưởng của chúng ta - vốn là những điều an ủi lớn. Nhưng một khi bạn đã dám chấp nhận thực tại này, cái đau biến mất. Và ẩn đằng sau nỗi đau là phúc lành lớn nhất của thế giới: Bạn đi tới biết bản thân mình. Bạn là thông minh của sự tồn tại; bạn là tâm thức của sự tồn tại; bạn là linh hồn của sự tồn tại. Bạn là một phần của tính thượng đế mênh mông này, cái biểu lộ dưới hàng nghìn dạng: trong cây cối, trong chim chóc, trong con vật, trong con người... nhưng nó là cùng tâm thức ở các giai đoạn khác nhau của sự tiến hoá. Và người nhận ra bản thân mình và cảm thấy rằng Thượng đế mà mình đang tìm và kiếm trên khắp thế giới, nằm ở bên trong trái tim mình, là đi tới điểm cao nhất của tiến hoá. Không có cái cao hơn điều đó.
Nó làm cho cuộc sống của bạn lần đầu tiên thành có nghĩa, có ý nghĩa, mang tính tôn giáo. Nhưng bạn sẽ không là người Hindu, và bạn sẽ không là người Ki tô giáo, và bạn sẽ không là người Do Thái; bạn sẽ đơn giản mang tính tôn giáo. Bằng việc là người Hindu hay người Mô ha mét giáo hay người Ki tô giáo hay người Jaina giáo hay Phật tử, bạn đang phá huỷ sự thuần khiết của tính tôn giáo - nó không cần tới tính từ. Tình yêu là tình yêu - bạn đã bao giờ nghe nói về tình yêu Hindu giáo chưa? tình yêu Mô ha mét giáo? Tâm thức là tâm thức - bạn đã bao giờ nghĩ về tâm thức Ấn Độ hay tâm thức Trung Quốc không? Chứng ngộ là chứng ngộ; dù nó xảy ra trong thân thể da trắng hay trong thân thể da đen, dù nó xảy ra trong thanh niên hay trong người già, dù nó xảy ra trong đàn ông hay đàn bà, điều đó không tạo ra khác biệt gì. Nó là cùng một kinh nghiệm, cùng một hương vị, cùng một sự dịu dàng, cùng một hương thơm.
Người không thông minh là người chạy quanh khắp thế giới đi tìm cái gì đó, chẳng biết đích xác cái gì. Đôi khi cái đó có lẽ là tiền bạc, đôi khi cái đó có lẽ là quyền lực, đôi khi cái đó có lẽ là danh vọng, đôi khi cái đó có lẽ là kính trọng. Người thông minh trước hết tìm vào bản thể mình trước khi người đó bắt đầu cuộc hành trình vào thế giới bên ngoài. Điều đó dường như đơn giản và logic - ít nhất trước hết nhìn vào bên trong ngôi nhà của bạn trước khi bạn đi tìm khắp thế giới. Và những người đã nhìn vào bên trong bản thân mình đều đã thấy nó, không ngoại lệ nào.
Phật Gautama không phải là Phật tử. Từ phật - buddha đơn giản nghĩa là người đã thức tỉnh, người đã ra khỏi giấc ngủ. Mahavira, người Jaina, không phải là người Jaina. Từ jaina đơn giản nghĩa là người đã chinh phục - chinh phục bản thân mình. Thế giới cần cuộc cách mạng vĩ đại nơi từng cá nhân tìm thấy tôn giáo của mình ở bên trong bản thân mình. Khoảnh khắc các tôn giáo trở thành có tổ chức, chúng trở thành nguy hiểm; chúng trở thành thực sự chính trị với bộ mặt giả của tôn giáo. Đó là lí do tại sao tất cả các tôn giáo của thế giới cứ cố gắng chuyển đạo cho ngày một nhiều người vào tôn giáo của họ. Đó là chính trị của con số; bất kì ai có con số lớn hơn sẽ thành mạnh hơn. Nhưng không ai dường như quan tâm tới việc đem hàng triệu cá nhân về cái ta riêng của họ.
Công việc của tôi ở đây bao gồm việc đưa bạn ra khỏi mọi loại nỗ lực có tổ chức - bởi vì chân lí không bao giờ có thể được tổ chức. Bạn phải đi một mình trên cuộc hành hương, bởi vì cuộc hành hương sẽ là đi vào bên trong. Bạn không thể đem bất kì ai đi cùng mình. Và bạn phải vứt bỏ mọi thứ bạn đã học từ người khác, bởi vì tất cả những định kiến đó sẽ bóp méo tầm nhìn của bạn - bạn sẽ không thể thấy được thực tại trần trụi của bản thể mình. Thực tại trần trụi của bản thể bạn là niềm hi vọng duy nhất của việc tìm thấy Thượng đế.
Thượng đế là thực tại trần trụi của bạn - không trang điểm, không có tính từ nào. Nó không bị giới hạn bởi thân thể bạn, không bị giới hạn bởi việc sinh của bạn, không bị giới hạn bởi mầu da của bạn, không bị giới hạn bởi giới tính của bạn, không bị giới hạn bởi quốc gia của bạn. Nó đơn giản không bị giới hạn bởi bất kì cái gì. Và nó sẵn có, gần thế: Chỉ một bước đi vào bên trong và bạn đã tới. Trong hàng nghìn n ăm bạn đã được bảo rằng cuộc hành trình tới Thượng đế rất lâu. Cuộc hành trình này không lâu đâu, Thượng đế không ở xa xăm. Thượng đế ở trong hơi thở của bạn, Thượng đế ở trong nhịp tim của bạn, Thượng đế ở trong máu của bạn, trong xương của bạn, trong tuỷ bạn - chỉ một bước nhắm mắt lại và đi vào bên trong bản thân mình.
Có thể phải mất chút thời gian bởi vì những thói quen cũ khó chết đi. Cho dù bạn nhắm mắt lại, ý nghĩ sẽ cứ chen chúc trong bạn. Những ý nghĩ đó là từ bên ngoài và phương pháp đơn giản, mà đã được các nhà tiên tri lớn của thế giới theo, chỉ là quan sát ý nghĩ của bạn - chỉ là nhân chứng. Đừng kết án chúng, đừng biện minh chúng, đừng hợp lí hoá chúng. Vẫn còn tách rời, vẫn còn dửng dưng, để chúng trôi qua - chúng sẽ qua.
Và cái ngày tâm trí bạn tuyệt đối im lặng, không nhiễu loạn gì, bạn đã đi bước đầu tiên đưa bạn tới ngôi đền của Thượng đế.
Ngôi đền của Thượng đế được làm bằng tâm thức của bạn. Bạn không thể đi tới đó với bạn bè mình, với con mình, với vợ mình, với cha mẹ mình. Mọi người đều phải đi tới đó một mình.
Câu hỏi
Chưa bao giờ có quan hệ, chưa bao giờ ở "bên trong," chưa bao giờ cảm thấy "đồng ý" với người khác. Sao cái người thui thủi một mình lại suốt cả đời tôi thế?
Cuộc sống là bí ẩn, nhưng bạn có thể qui nó thành vấn đề. Và một khi bạn làm bí ẩn thành vấn đề, bạn sẽ khó khăn, bởi vì không thể có giải pháp cho nó. Bí ẩn vẫn còn là bí ẩn; nó là không giải được - đó là lí do tại sao nó lại được gọi là bí ẩn. Cuộc sống không phải là vấn đề. Và đó là một trong những sai lầm cơ bản nhất mà chúng ta cứ phạm phải: Chúng ta lập tức đặt dấu hỏi. Và nếu bạn đặt dấu hỏi trên bí ẩn, bạn sẽ tìm kiếm câu trả lời trong cả đời mình và bạn sẽ không tìm thấy nó, và một cách tự nhiên điều đó đem tới thất vọng lớn.
Quan sát của tôi về người hỏi là ở chỗ cô ấy là một thiền nhân bẩm sinh. Thay vì làm nó thành vấn đề, hân hoan đi! Không có quan hệ là một trong những kinh nghiệm lớn lao của cuộc sống. Hoàn toàn là người ngoài, chưa bao giờ cảm thấy là một phần ở bất kì đâu, là một kinh nghiệm lớn của siêu việt.
Một khách du lịch Mĩ tới gặp một bậc thầy Sufi. Trong nhiều năm người đó đã nghe nói về thầy, đã trong tình yêu sâu sắc với lời thầy, thông điệp của thầy. Cuối cùng người đó quyết định đi tới gặp thầy. Khi người đó vào phòng thầy người đó ngạc nhiên - đó là căn phòng hoàn toàn trống rỗng! Thầy ngồi; chẳng có đồ đạc nào hết cả! Người Mĩ này không thể nào quan niệm được một không gian sống mà không có đồ đạc. Người đó lập tức hỏi, "Thưa thầy, đồ đạc của thầy đâu rồi?" Và ông già Sufi cười to và ông ta nói, "Thế đồ đạc của ông đâu?" Và người Mĩ nói, "Tất nhiên tôi là khách du lịch ở đây. Tôi không thể mang đồ đạc của tôi được!"
Và ông già nói, "V ậy thì ta cũng là khách du lịch chỉ mới vài ngày trước đây, và thế rồi ta sẽ qua đời, cũng như ông sẽ qua đời." Thế giới này chỉ là cuộc hành hương - có ý nghĩa lớn lao, nhưng không phải là chỗ để thuộc vào, không phải là chỗ để trở thành một phần của nó. Cứ vẫn còn là chiếc lá sen.
Đây là một trong những thảm hoạ đã từng xảy ra cho tâm trí con người: Chúng ta làm ra bài toán từ mọi thứ. Bây giờ đây nên là cái gì đó có niềm vui mênh mông cho bạn. Đừng tự gọi mình là "người thui thủi một mình." Bạn đang dùng từ sai, bởi vì chính từ này mang ý kết án nào đó. Bạn một mình, và từ "một mình" có cái đẹp lớn lao. Bạn thậm chí không đơn độc. Đơn độc nghĩa là bạn đang cần người khác; một mình nghĩa là bạn được bắt rễ hoàn toàn vào bản thân mình, được định tâm vào bản thân mình. Bạn là đủ cho bản thân mình.
Bạn chưa chấp nhận món quà này của sự tồn tại, do đó bạn đau khổ không cần thiết. Và đây là quan sát của tôi: Hàng triệu người cứ chịu đau khổ một cách không cần thiết. Nhìn vào điều đó từ góc nhìn khác đi. Tôi không cho bạn câu trả lời, tôi chưa bao giờ cho bất kì câu trả lời nào. Tôi đơn giản cho bạn những cảnh quan mới để thấy, những góc nhìn mới. Ngh ĩ về bản thân mình như một thiền nhân bẩm sinh, người có khả năng ở một mình, người đủ mạnh để ở một mình, người định tâm và bắt rễ tới mức không cần người khác chút nào. Vâng, người ta có thể quan hệ với người khác, nhưng điều đó không bao giờ trở thành sự thân thuộc. Quan hệ là hoàn toàn tốt. Hai người cả hai đều một mình có thể quan hệ, hai người cả hai đều một mình không thể trong sự thân thuộc.
Sự thân thuộc là nhu cầu của những người không thể ở một mình được. Hai người đơn độc rơi vào trong thân thiết. Hai người một mình quan hệ, trao đổi, thân thiết, vậy mà họ vẫn còn một mình. Sự một mình của họ vẫn còn không bị vẩn đục; sự một mình của họ vẫn còn trong trắng, thuần khiết. Họ giống như những đỉnh núi, đỉnh Himalaya, vươn lên trên trời cao hơn cả những đám mây. Không có hai đỉnh nào đã từng gặp nhau, vậy mà vẫn có một loại giao cảm qua gió và qua mưa và qua những dòng sông và qua mặt trời và qua những vì sao. Vâng, có giao cảm; nhiều đối thoại diễn ra. Chúng thì thào với nhau, nhưng sự một mình của chúng vẫn còn tuyệt đối, chúng chưa bao giờ thoả hiệp.
Giống như một đỉnh một mình cao trên trời. Sao bạn phải khao khát thuộc vào đâu? Bạn không phải là đồ vật. Đồ vật thuộc vào ai đó! Bạn nói, "Chưa bao giờ có quan hệ, chưa bao giờ ở bên trong." Không có nhu c ầu! Là người trong cuộc trong thế giới này tức là bị lạc. Thiên hạ là người trong cuộc; vị Phật nhất định vẫn còn là người ngoài cuộc. Mọi chư Phật đều là người ngoài cuộc. Cho dù họ trong đám đông họ vẫn một mình. Cho dù họ ở bãi chợ họ vẫn không ở đó. Cho dù họ quan hệ họ vẫn còn tách rời. Có một loại khoảng cách tinh tế bao giờ cũng có đó.
Và khoảng cách đó là tự do, khoảng cách đó là niềm vui lớn lao, khoảng cách đó là không gian riêng của bạn. Và bạn gọi bản thân mình là người thui thủi một mình sao? Bạn phải đang so sánh bản thân mình với người khác rồi: "Họ có biết bao nhiêu mối thân tình, họ có chuyện tình. Họ thuộc vào nhau, họ là người trong cuộc - còn mình là người thui thủi một mình. Tại sao?" Bạn phải đang tạo ra khổ sở không cần thiết.
Cách tiếp cận của tôi bao giờ cũng là: Bất kì cái gì sự tồn tại đã trao cho bạn đều phải là một nhu cầu tinh tế của linh hồn bạn, bằng không, nó đã không được trao ngay chỗ đầu tiên. Ngh ĩ thêm về sự một mình đi. Mở hội một mình, mở hội không gian thuần khiết của bạn, và bài ca lớn sẽ cất lên trong tim bạn. Và nó sẽ là bài ca của nhận biết, nó sẽ là bài ca của thiền. Nó sẽ là bài ca của con chim một mình hót lên từ xa xa - không hót cho ai đó đặc biệt, mà chỉ hót lên bởi vì trái tim tràn đầy và muốn hót, bởi vì đám mây đầy trĩu và muốn mưa, bởi vì hoa tràn đầy và cánh hoa mở ra và hương thơm thoát ra... không đề địa chỉ. Để cho sự một mình của bạn trở thành điệu vũ.
Tôi hoàn toàn hạnh phúc với bạn. Nếu bạn thôi tạo ra vấn đề cho bản thân mình... Tôi không thấy rằng có những vấn đề thực. Vấn đề duy nhất là, mọi người cứ tạo ra vấn đề! Vấn đề không bao giờ được giải quyết, chúng chỉ bị tan biến đi. Tôi đang cho bạn một cảnh quan, một tầm nhìn. Làm tan biến vấn đề của bạn đi! Chấp nhận nó như món quà của Thượng đế, với lòng biết ơn lớn lao, và sống nó. Và bạn sẽ ngạc nhiên: Món quà quí báu làm sao, mà nó đang nằm đó trong trái tim bạn, chưa được thấy rõ. Nhảy múa về sự một mình của bạn, ca hát sự một mình của bạn, sống sự một mình của bạn!
Và tôi không nói đừng yêu. Thực tế, chỉ người có khả năng ở một mình mới có khả năng yêu. Người đơn độc không thể yêu được. Nhu cầu của họ nhiều tới mức họ níu bám lấy - làm sao họ có thể yêu được? Người đơn độc không thể yêu được, họ chỉ có thể khai thác. Người đơn độc giả vờ yêu; sâu bên dưới họ muốn được tình yêu. Họ không có nó để cho, họ chẳng có gì để cho cả. Chỉ người biết cách ở một mình và vui sướng mới tràn đầy tình yêu tới mức người đó có thể chia sẻ nó. Người đó có thể chia sẻ nó với người lạ. Và tất cả đều là người lạ, nhớ lấy. Chồng bạn, vợ bạn, con bạn, tất cả đều là người lạ. Đừng bao giờ quên điều đó! Bạn không biết chồng mình, bạn không biết vợ mình. Bạn thậm chí không biết con mình; đứa trẻ bạn đã cưu mang nó trong bụng mình trong chín tháng là một người lạ.
Toàn thể cuộc sống này là mảnh đất kì lạ; chúng ta tới từ một nguồn không biết nào đó. Bỗng nhiên chúng ta ở đây, rồi một ngày nào đó bỗng nhiên chúng ta đi, trở lại cội nguồn. Đây là cuộc hành trình vài ngày; làm cho nó vui vẻ nhất có thể được. Nhưng chúng ta làm đúng điều đối lập lại - chúng ta làm cho nó thành khổ nhất có thể được. Chúng ta đặt toàn thể năng lượng của mình vào việc làm cho nó ngày một khổ hơn.
Sao nỗi buồn tôi cảm thấy còn thực hơn là hạnh phúc của tôi? Tôi muốn được thành thực và chân thực, không đeo mặt nạ nào, nhưng điều này dường như có nghĩa là quá nhiều bác bỏ từ người khác. Liệu có thể một mình như vậy không?
Đó là điều quan trọng cần hiểu. Đó là trường hợp của mọi người. Nỗi buồn của bạn chắc chắn là thực hơn bởi vì nó là của bạn, nó đích thực. Hạnh phúc của bạn là nông cạn; nó không phải là của bạn, nó phụ thuộc vào cái gì đó, ai đó. Và bất kì cái gì làm cho bạn phụ thuộc, dù bạn cảm thấy hạnh phúc thế nào trong vài khoảnh khắc, chẳng mấy chốc tuần trăng mật sẽ qua đi - còn sớm hơn cả điều bạn đã trông đợi.
Bạn hạnh phúc bởi vì bạn gái của mình, bạn trai của mình. Nhưng họ là những con người cá nhân; họ có thể không đồng ý với bạn ở mọi điểm. Thực tế, hầu hết điều xảy ra là ở chỗ bất kì cái gì chồng thích, vợ không thích; bất kì cái gì vợ thích, chồng không thích. Kì lạ... bởi vì nó gần như phổ biến. Không có lí do trong nó. Sâu bên dưới họ ghét nhau, bởi lí do đơn giản rằng họ phụ thuộc vào nhau để thu được hạnh phúc, và chẳng ai thích phụ thuộc cả. Nô lệ không phải là ham muốn cố hữu của con người. Nếu người đàn bà hay đàn ông cho bạn niềm vui, và bạn trở thành phụ thuộc, bạn đồng thời tạo ra căm ghét sâu sắc - bởi vì sự phụ thuộc. Bạn không thể bỏ người đàn bà này bởi vì cô ấy làm cho bạn hạnh phúc, và bạn không thể bỏ hận thù của mình với người đàn bà này bởi vì cô ấy làm cho bạn phụ thuộc.
Cho nên tất cả cái gọi là mối quan hệ yêu đương đều là hiện tượng rất kì lạ, phức tạp. Chúng là mối quan hệ yêu-ghét. Ghét cần được bày tỏ theo cách này nọ. Đó là lí do tại sao vợ bạn thích, bạn không thích; bất kì cái gì chồng bạn thích, bạn không thích. Trên những việc nhỏ bé chồng và vợ tranh chấp nhau. Đi xen phim nào? - và có tranh chấp lớn lao. Đi tới nhà hàng nào? - và lập tức có tranh chấp. Đây là hận thù đang chuyển động ngầm dưới cái mẽ ngoài của hạnh phúc. Hạnh phúc vẫn còn nông cạn, rất mỏng; chỉ cào nó ra chút ít thôi và bạn sẽ thấy cái đối lập của nó.
Nhưng nỗi buồn là đích thực hơn, bởi vì nó không phụ thuộc vào người nào cả. Nó là của bạn, tuyệt đối của bạn điều này phải cho bạn sáng suốt lớn lao, rằng nỗi buồn của bạn có thể giúp cho bạn còn nhiều hơn là hạnh phúc của bạn. Bạn chưa bao giờ nhìn vào nỗi buồn một cách thật gần. Bạn cố gắng tránh nhìn nó, theo nhiều cách. Nếu bạn cảm thấy buồn, bạn đi xem phim; nếu bạn cảm thấy buồn, bạn bắt đầu xem ti vi. Nếu bạn cảm thấy buồn, bạn đi và chơi với bạn bè, bạn đi tới câu lạc bộ. Bạn bắt đầu làm cái gì đó để cho bạn không phải nhìn vào nỗi buồn. Đây không phải là cách tiếp cận đúng. Khi bạn buồn, đó là hiện tượng quan trọng, rất thiêng liêng, cái gì đó của riêng bạn. Làm quen với nó, đi sâu vào trong nó, và bạn sẽ ngạc nhiên. Ngồi im lặng, và buồn đi. Nỗi buồn có cái đẹp riêng của nó.
Nỗi buồn là im lặng, nó là của bạn. Nó đang tới bởi vì bạn một mình. Nó đang cho bạn cơ hội đi sâu hơn vào sự một mình của bạn. Thay vì nhảy từ hạnh phúc nông cạn này sang hạnh phúc nông cạn khác và làm phí hoài cuộc sống của mình, tốt hơn cả là dùng nỗi buồn như phương tiện cho thiền. Chứng kiến nó. Nó là bạn đấy! Nó mở ra cánh cửa của sự một mình vĩnh hằng của bạn.
Không có cách nào để không một mình. Bạn có thể tự lừa dối mình, nhưng bạn không thể thành công được. Và chúng ta đang lừa bản thân mình theo mọi cách - trong quan hệ, trong tham vọng, trong việc trở nên nổi tiếng, trong việc làm cái này, làm cái nọ. Chúng ta đang cố gắng thuyết phục bản thân mình rằng chúng ta không một mình, rằng chúng ta không buồn. Nhưng chẳng chóng thì chầy chiếc mặt nạ của bạn cũng tuột ra - nó là giả mà, nó không thể còn mãi mãi được - thế thì bạn phải đeo mặt nạ khác. Trong một cuộc sống nhỏ bé, bạn đã đeo bao nhiêu mặt nạ rồi? Và bao nhiêu cái đã rã ra, đã thay đổi? Nhưng bạn cứ tiếp tục thói quen cũ này.
Nếu bạn muốn là cá nhân đích thực, dùng nỗi buồn đi; đừng trốn khỏi nó. Nó là phúc lành lớn lao. Ngồi im lặng với nó, hân hoan trong nó. Chẳng có gì sai trong việc buồn. Và bạn càng trở nên quen thuộc với nó và những sắc thái tinh tế của nó, bạn sẽ ngạc nhiên - nó là thảnh thơi lớn lao, nghỉ ngơi lớn lao, và bạn đi ra khỏi nó được làm khoẻ lại, được làm tươi lại, trẻ hơn, sinh động hơn. Và một khi bạn đã nếm trải nó, bạn sẽ tìm những khoảnh khắc đẹp đẽ của nỗi buồn lặp đi lặp lại. Bạn sẽ chờ đợi chúng, bạn sẽ đón chào chúng, và chúng sẽ mở những cánh cửa mới của sự một mình của bạn... Một mình bạn được sinh ra, một mình bạn sẽ chết đi. Giữa hai cái một mình này bạn có thể tự lừa bản thân mình rằng bạn không một mình, rằng bạn có vợ, chồng, con cái, tiền bạc, quyền lực. Nhưng giữa hai cái một mình này bạn là một mình. Mọi thứ chỉ giữ bạn bận rộn trong cái gì đó này khác, để cho bạn không trở nên nhận biết về nó.
Từ thời niên thiếu của mình tôi chưa bao giờ kết giao với mọi người. Toàn thể gia đình tôi lo lắng rất nhiều: tôi đã không chơi với tụi trẻ con, và tôi chưa bao giờ chơi với chúng.Thầy giáo của tôi cũng lo lắng: "Em làm gì khi tất cả tụi trẻ này chơi đùa? Em ngồi dưới gốc cây chỉ mỗi mình thôi sao?" Họ nghĩ cái gì đó sai với tôi. Và tôi đã bảo họ, "Các bác đừng lo lắng. Thực tế là ở chỗ cái gì đó sai với các bác, và sai với tất cả lũ trẻ con. Cháu hoàn toàn hạnh phúc ở một mình." D ần dần họ chấp nhận rằng đó là cách tôi hiện hữu; chẳng cái gì có thể được làm về điều đó cả. Họ đã cố gắng đủ mọi cách để giúp tôi hoà lẫn vào tụi trẻ khác cùng độ tuổi tôi. Nhưng tôi thích ở một mình nhiều tới mức chơi bóng đá có vẻ như loạn thần kinh.
Và tôi bảo với thầy giáo, "Em chẳng thấy có gì lí thú trong nó cả. Sao lại cứ đi đá quả bóng một cách không cần thiết hết chỗ nọ tới chỗ kia thế? Chẳng có ý nghĩa thiết thực gì. Và cho dù thầy có ghi bàn, thì cũng để làm gì? Cái gì được đạt tới từ điều đó? và nếu những người này thích làm bàn nhiều thế, thì thay vì có một quả bóng, cho luôn mười tám quả đi. Cho mỗi người một quả, và anh ta có thể làm bao nhiêu bàn tuỳ thích, chẳng ai ngăn cản anh ta. Cứ để cho họ ghi bàn thoả thích tấm lòng họ đi! Theo cách này thì quá khó - sao lại làm cho nó khó khăn một cách không cần thiết thế?" Và th ầy giáo tôi nói, "Em không hiểu chút nào rằng điều đó sẽ không phải là cuộc thi đấu nữa, nếu mười tám trái bóng được cho tụi trẻ và mọi người đều làm bàn bao nhiêu lần tuỳ thích. Điều đó sẽ không ích gì."
Tôi nói, "Em không hiểu, rằng bằng cách tạo ra cản trở và ngăn cản mọi người... Họ ngã và họ gẫy xương và đủ mọi thứ vô nghĩa. Và không chỉ có thế đâu - khi họ thi đấu, cả nghìn người tụ tập lại xem họ. Dường như những người này không biết rằng cuộc sống ngắn ngủi thế - và họ đang xem trận đấu bóng đá! Và họ kích động thế, nhẩy cẫng lên, la hét - với em, điều đó tuyệt đối loạn thần kinh. Em thà ngồi dưới gốc cây còn hơn."
Tôi có cái cây của mình, một cái cây rất đẹp, đằng sau toà nhà của trường. Nó đã trở nên được biết tới là đó là cái cây của tôi, cho nên không ai sẽ tới đó. Tôi hay ngồi đó bất kì khi nào có thời gian để chơi, hay thời gian cho bất kì hoạt động loạn thần kinh nào - những hoạt động "ngoại khoá." Và tôi thấy nhiều điều dưới cái cây đó tới mức bất kì khi nào tôi trở lại thành phố của mình, tôi không bao giờ tới gặp thầy hiệu trưởng - văn phòng của ông ấy ở gần cái cây này; chỉ ngay sau văn phòng của ông ấy là cái cây đó - nhưng tôi lại hay đi tới cái cây đó chỉ để cám ơn nó, để bày tỏ lòng biết ơn của mình. Thầy hiệu trưởng sẽ đi ra, và ông ấy sẽ nói, "Điều này thực kì lạ. Em về thành phố này - em chưa bao giờ tới gặp tôi, em chưa bao giờ tới trường, nhưng em bao giờ cũng tới cái cây này."
Tôi nói, "Em đã kinh nghiệm nhiều điều dưới cái cây đó hơn dưới sự hướng dẫn của thầy và tất cả mọi loại giáo viên dở hơi mà thầy có. Họ đã chẳng cho em cái gì cả - thực tế, bất kì cái gì họ đã cho em thì em đều phải gạt bỏ đi. Nhưng điều cái cây này đã cho em vẫn còn lại với em." Và bạn sẽ ngạc nhiên - điều đó đã xảy ra hai lần, cho nên nó không thể là trùng hợp được. Năm 1970 tôi chấm dứt tới thành phố này, bởi vì tôi đã hứa với bà tôi: "Cháu sẽ tới chỉ khi bà còn sống. Khi bà ra đi rồi, cháu chẳng có gì để mà tới đây nữa." Tôi đã được thông báo rằng khi tôi thôi không đến thành phố nữa, cái cây đã chết. Tôi nghĩ chắc phải là điều ngẫu nhiên thôi, chỉ là trùng hợp, nó không thể được liên hệ với tôi. Nhưng điều đó đã xảy ra hai lần...
Khi tôi trở thành giáo sư ở đại học, đã có một hàng cây đẹp. Tôi hay đỗ xe của tôi dưới một cái cây. Và điều đó bao giờ cũng là đặc quyền của tôi - tôi không biết tại sao - rằng bất kì khi nào tôi ngồi trong phòng chung dành cho các giáo viên, không ai sẽ đến ngồi ở cái ghế tôi hay dùng, không ai ngồi thậm chí vào bên cạnh chiếc ghế này. Họ nghĩ tôi có chút ít nguy hiểm. Một người không có bạn bè, người có những ý nghĩ kì lạ, người chống lại tất cả các tôn giáo, chống lại mọi truyền thống, người có thể đối lập đơn thương độc mã với những người như Mahatma Gandhi, người đã được cả nước tôn thờ - họ nghĩ, "Tốt hơn cả là tránh xa con người này ra. Ông ta có thể ném ý tưởng nào đó vào tâm trí bạn, và bạn có thể gặp khó khăn nào đó."
Tôi hay đỗ xe dưới cái cây đó. Không ai khác đỗ xe của họ ở chỗ đó; ngay cả lúc tôi không tới, chỗ đó vẫn để trống. Và tất cả các cây khác đều chết, chỉ còn mỗi cái cây của tôi - nó đã trở nên được mọi người biết tới là cái cây của tôi - vẫn còn tuyệt đẹp.
Sau khi tôi từ nhiệm khỏi đại học đó, ông phó hiệu trưởng nói với tôi, một năm sau đó,
"Thật là kì lạ; cái cây đó đã chết. Từ khi anh thôi không tới đại học nữa điều gì đó đã xảy ra.
"Tôi hiểu rằng cái cây đó có sự đồng bộ nào đó. Nếu bạn im lặng ngồi với cây... cái cây im lặng, bạn im lặng... và hai cái im lặng không thể vẫn còn tách rời, không có cách nào phân chia chúng.
Các bạn tất cả đều ngồi đây. Nếu các bạn tất cả đều nghĩ các ý nghĩ, các bạn tách rời. Nhưng nếu các bạn tất cả đều im lặng, thế thì bỗng nhiên có cái gì đó giống như linh hồn tập thể.
Có lẽ hai cái cây kia nhớ tôi. Không ai tới gần chúng lần nữa, không có ai để chúng có thể trao đổi. Chúng đã chết bởi vì chúng không thể nhận được bất kì hơi ấm nào từ bất kì ai. Tôi đã yêu vô cùng và kính trọng những cái cây đó.
Bất kì khi nào bạn cảm thấy buồn, ngồi bên cạnh một cái cây, bên cạnh dòng sông, bên cạnh tảng đá, và chỉ thảnh thơi vào trong nỗi buồn của bạn mà không sợ hãi gì. Bạn càng thảnh thơi, bạn sẽ càng trở nên quen với cái đẹp của nỗi buồn. Thế thì nỗi buồn sẽ bắt đầu thay đổi hình dạng của nó; nó sẽ trở thành niềm vui im lặng, không do bất kì ai bên ngoài bạn gây ra. Điều đó sẽ không phải là hạnh phúc nông cạn, điều có thể bị lấy đi rất dễ dàng. Và đi sâu hơn vào sự một mình của mình, một ngày nào đó bạn sẽ tìm thấy không chỉ niềm vui - niềm vui là chỗ giữa đường duy nhất. Hạnh phúc là rất bề ngoài, tuỳ thuộc vào người khác; niềm vui là ở giữa, không phụ thuộc vào người nào. Nhưng đi sâu hơn bạn sẽ tới trạng thái phúc lạc - đó là điều tôi gọi là chứng ngộ.
Dùng bất kì cái gì và bạn sẽ đi tới chứng ngộ - nhưng dùng cái gì đó đích thực, cái của bạn. Và thế thì bạn có phúc lạc cả hai mươi bốn giờ một ngày. Nó đơn giản toả ra từ bạn. Bạn có thể chia sẻ nó bây giờ, bạn có thể đem nó cho bất kì ai bạn yêu. Nhưng nó là món quà vô điều kiện. Và không ai có thể làm cho bạn khổ được. Đây là nỗ lực của tôi, làm cho bạn thành phúc lạc độc lập. Điều đó không có nghĩa là bạn phải từ bỏ thế giới. Điều đó không có nghĩa là bạn phải từ bỏ vợ mình, bạn gái của mình, sự yêu thích thức ăn - ngay cả ăn kem; nó chẳng liên quan gì tới điều đó. Phúc lạc của bạn là cùng với bạn dù bạn làm bất kì điều gì. Nó sẽ nâng cao mọi hoạt động, nó sẽ làm giầu thêm mọi hành động bạn làm. Tình yêu của bạn sẽ có hương vị hoàn toàn khác. Bây giờ sẽ không có căm ghét ẩn giấu đằng sau nó; nó sẽ đơn giản là yêu. Thậm chí không có trông đợi rằng cái gì đó phải đền đáp lại cho bạn. Bạn không cần cái gì cả. Việc cho là phúc lành thế, không có nhu cầu. Bạn giầu có bên trong tới mức chẳng có gì làm cho bạn giầu hơn.
Khi tôi đi sâu hơn vào thiền và nhìn vào tôi thực sự là ai, tôi gặp rắc rối khi duy trì mọi mối quan hệ. Đây có phải là điều gì đó cần được trông đợi, hay tôi đã đi sai ở đâu đó rồi?
Khi bạn đi vào cuộc hành hương bên trong, năng lượng quay vào bên trong, cùng cái năng lượng đã đi ra ngoài, và bỗng nhiên bạn thấy bản thân mình một mình như hòn đảo. Khó khăn nảy sinh bởi vì bản thân bạn không thực sự được lắng đọng trong bản thể, và tất cả các mối quan hệ có vẻ như sự phụ thuộc, sự tù túng. Nhưng đây là pha trôi qua; đừng làm nó thành thái độ thường hằng. Chẳng chóng thì chầy khi bạn lại lắng đọng vào bên trong mình lần nữa, bạn sẽ tràn ngập với năng lượng và sẽ muốn đi vào trong mối quan hệ lần nữa.
Cho nên lần đầu tiên tâm trí trở thành mang tính thiền, tình yêu dường như giống như tù túng. Và theo một cách nào đó thì điều đó là đúng, bởi vì tâm trí không mang tính thiền không thể thực sự trong yêu được. Tình yêu đó là giả, ảo tưởng - nhiều phần mê đắm, ít giống yêu. Nhưng bạn chẳng có gì để so sánh nó trừ phi cái thực xảy ra, cho nên khi thiền bắt đầu, tình yêu ảo tưởng dần dần tan biến đi, biến mất. Đừng chán nản. Và đừng làm nó thành thái độ thường hằng; đây là hai khả năng. N ếu bạn trở nên chán nản bởi vì cuộc sống tình yêu của bạn đang biến đi và bạn níu bám lấy nó, điều đó sẽ là rào chắn trong cuộc hành trình bên trong của bạn. Chấp nhận nó - bây giờ năng lượng lại đang đi tìm con đường mới và trong vài ngày nó sẽ không sẵn có cho chuyển động bên ngoài, cho các hoạt động.
Nếu ai đó là người sáng tạo và người đó thiền, tất cả mọi tính sáng tạo sẽ biến mất cho thời gian hiện tại. Nếu bạn là hoạ sĩ, bỗng nhiên bạn sẽ không thấy bản thân mình trong nó. Bạn có thể tiếp tục, nhưng dần dần bạn sẽ không có năng lượng và không có nhiệt tình. Nếu bạn là nhà thơ, thơ ca sẽ dừng lại. Nếu bạn là người đang trong tình yêu, năng lượng đó sẽ đơn giản biến mất. Nếu bạn cố gắng ép buộc bản thân mình đi vào mối quan hệ, là cái ta cũ của mình, ép buộc đó sẽ rất, rất nguy hiểm. Thế thì bạn đang làm điều mâu thuẫn: Một mặt bạn đang cố gắng đi vào, mặt khác bạn đang cố gắng đi ra. Cứ dường như bạn đang lái xe, vừa nhấn ga và đồng thời nhấn phanh. Điều đó có thể là thảm hoạ bởi vì bạn đang làm hai điều đối lập nhau.
Thiền là chống lại tình yêu giả. Cái giả sẽ biến mất, và đó là điều kiện cơ bản cho cái thực xuất hiện. Cái giả phải ra đi, cái giả phải bỏ bạn hoàn toàn; chỉ thế thì bạn mới sẵn có cho cái thực. Cho nên trong vài ngày, quên mọi mối quan hệ đi. Đ iều thứ hai, mà cũng rất nguy hiểm, là ở chỗ bạn có thể làm nó thành phong cách sống. Điều đó đã xảy ra cho nhiều người. Họ đều trong các tu viện - các sư già, những người tôn giáo chính thống, người đã làm việc không trong mối quan hệ tình yêu thành phong cách sống. Họ nghĩ rằng yêu là ngược với thiền, và thiền ngược với yêu - điều đó không đúng. Thiền là ngược lại với yêu giả, nhưng hoàn toàn là yêu thực.
Một khi bạn đã lắng đọng, khi bạn không thể đi xa thêm, bạn đã đạt tới cốt lõi của bản thể mình, hòn đá đáy, thế thì bạn được định tâm. Bỗng nhiên năng lượng sẵn có nhưng bây giờ không có đâu mà đi. Cuộc hành trình bên ngoài dừng lại khi bạn bắt đầu thiền, và bây giờ cuộc hành trình bên trong cũng hoàn tất. Bạn được lắng đọng, bạn đã về tới nhà. Năng lượng này sẽ bắt đầu tuôn chảy. Nó là một kiểu chuyển động hoàn toàn khác, phẩm chất của nó là khác bởi vì nó không có động cơ; bây giờ sẽ không có gì cả. Bạn đơn giản sẽ đi tới người khác bởi vì bạn có nhiều để chia sẻ.
Trước kia bạn đã đi như kẻ ăn xin, bây giờ bạn sẽ đi như hoàng đế. Không phải là bạn đang tìm kiếm hạnh phúc từ ai đó - điều đó bạn đã có rồi. Bây giờ hạnh phúc là quá nhiều, đám mây quá tràn đầy, nó muốn mưa xuống. Hoa tràn đầy tới mức nó muốn cưỡi lên gió như hương thơm và đi tới mọi ngóc ngách của thế giới. Nó là việc chia sẻ, một kiểu thân thuộc mới đã đi vào sự tồn tại. Gọi nó là thân thuộc là không đúng bởi vì nó không còn là thân thuộc nữa; thay vì thế nó là trạng thái của hiện hữu. Không phải là bạn yêu, mà bạn là tình yêu.
Cho nên đừng chán nản, hay làm nó thành phong cách sống; nó chỉ là một pha đi qua. Từ bỏ là pha trôi qua - lễ hội là mục đích của cuộc sống. Từ bỏ chỉ là phương tiện. Có những khoảnh khắc bạn phải từ bỏ, cũng như khi bạn ốm và bác sĩ nói phải nhịn ăn. Nhịn ăn sẽ không phải là phong cách sống. Từ bỏ thức ăn, và một khi bạn mạnh khoẻ thì lại tận hưởng nó lần nữa - và bạn sẽ có khả năng tận hưởng nó nhiều hơn bao giờ. Đừng làm nhịn ăn thành cuộc sống của bạn - nó là một pha trôi qua, nó được cần tới. Ch ỉ nhịn một chút với yêu và mối quan hệ, và chẳng mấy chốc bạn sẽ có khả năng lại đi, lại tuôn trào, và đi mà không có động cơ. Thế thì yêu là đẹp. Và nó không bao giờ đẹp trước điều đó; nó bao giờ cũng xấu. Dù bạn cố gắng đến đâu, nó bao giờ cũng lên men. Cả hai người có thể cố gắng vất vả đề làm một điều đẹp từ nó, nhưng nó không trong bản chất của mọi sự; cái gì đó xấu cứ đi vào. Mọi chuyện tình bao giờ cũng trên đầu tảng đá. Đợi đấy...
