Read more
Osho – Nguồn cội: Tình yêu
– Tự do được là chính mình
Phần IV. Sự đơn độc
Mọi nỗ lực để hướng tới việc tránh sự một mình đều đã thất bại, và sẽ thất bại, bởi vì nó chống lại những điều nền tảng của cuộc sống. Điều được cần không phải là cái gì đó mà trong đó bạn có thể quên đi sự đơn độc của mình. Điều được cần là ở chỗ bạn trở nên nhận biết về tính một mình của mình, cái vẫn là thực tại. Và điều thú vị là kinh nghiệm nó, cảm thấy nó, bởi vì nó là tự do của bạn khỏi đám đông, khỏi người khác. Nó là tự do của bạn khỏi nỗi sợ việc đơn độc.
Chương 14. Sự đơn độc là bản chất của bạn
Điều đầu tiên cần nhận ra là ở chỗ dù bạn có muốn hay không thì bạn vẫn một mình. Một mình là chính bản tính của bạn. Bạn có thể cố gắng quên nó đi, bạn có thể cố gắng không là một mình bằng việc kết bạn, có người yêu, trà trộn vào đám đông... Nhưng bất kì cái gì bạn làm cũng chỉ trên bề mặt. Sâu bên trong, tính một mình của bạn là không thể đạt tới được, không động chạm được. Sự tình cờ kì lạ xảy ra cho mọi con người: khi người đó đươc sinh ra thì chính tình huống của việc sinh ra của người đó bắt đầu trong một gia đình. Và không có cách khác, bởi vì đứa con con người là đứa con yếu đuối nhất trong toàn thể sự tồn tại. Các con vật khác được sinh ra hoàn chỉnh rồi. Con chó sẽ vẫn còn là con chó cả đời nó, nó sẽ không tiến hoá, không trưởng thành nữa. Vâng, nó sẽ trở nên già đi, nhưng nó sẽ không trở nên thông minh hơn, nó sẽ không trở nên nhận biết hơn, nó sẽ không trở nên chứng ngộ. Theo nghĩa đó tất cả các con vật vẫn còn đích xác ở điểm sinh ra của chúng; không có thay đổi bản chất nào trong chúng. Cái chết của chúng và việc sinh của chúng là theo chiều ngang - theo đường thẳng.
Chỉ con người mới có khả năng đi theo chiều đứng, đi lên, không chỉ theo chiều ngang. Phần lớn nhân loại hành xử giống các con vật khác: Cuộc sống chỉ là sự già đi - không trưởng thành. Trưởng thành và già đi là những kinh nghiệm hoàn toàn khác nhau. Con người được sinh ra trong gia đình giữa con người. Từ ngay chính khoảnh khắc đầu con người không một mình; do đó con người mang tâm lí nào đó bao giờ cũng ở với mọi người. Trong sự một mình con người bắt đầu cảm thấy hoảng sợ... cái sợ không được biết tới. Con người không đích xác nhận biết về việc mình sợ cái gì, nhưng khi người đó đi ra khỏi đám đông, cái gì đó bên trong người đó lại trở nên bất ổn. Ở cùng người khác người đó thấy ấm cúng, dễ chịu, thoải mái.
Chính bởi lí do này mà người đó không bao giờ đi tới biết cái đẹp của sự một mình; nỗi sợ ngăn cản người đó. Bởi vì người đó được sinh ra trong một nhóm nên người đó vẫn còn là một phần của nhóm, và khi người đó lớn lên về tuổi tác người đó bắt đầu làm ra các nhóm mới, các hội mới, bạn bè mới. Các tập thể đã có không thoả mãn người đó - quốc gia, tôn giáo, đảng phái chính trị - người đó tạo ra các hội mới riêng của mình, tổ chức nghề nghiệp phục vụ cộng đồng, câu lạc bộ Lions. Nhưng tất cả các phương cách đó chỉ phục vụ cho một điều: không bao giờ một mình. Toàn thể kinh nghiệm cuộc sống là về việc ở cùng với người khác. Sự một mình dường như giống cái chết. Theo một cách nào đó thì nó là cái chết thực; nó là cái chết của cá tính mà bạn đã tạo ra trong đám đông. Đó là món quà của người khác cho bạn. Khoảnh khắc bạn đi ra khỏi đám đông, bạn cũng đi ra khỏi cá tính của mình.
Trong đám đông bạn biết đích xác mình là ai. Bạn biết tên mình, bạn biết bằng cấp của mình, bạn biết nghề nghiệp của mình; bạn biết mọi thứ cần cho hộ chiếu của mình, thẻ căn cước của mình. Nhưng khoảnh khắc bạn đi ra khỏi đám đông, danh tính của bạn là gì, bạn là ai? Bỗng nhiên bạn trở nên nhận biết rằng bạn không phải là cái tên của mình - cái tên đã được trao cho bạn. Bạn không phải là giống nòi của mình - giống nòi có quan hệ gì tới tâm thức của bạn? Trái tim bạn không phải là người Hindu hay người Mô ha mét giáo; bản thể bạn không bị giới hạn vào bất kì biên giới chính trị nào của quốc gia; tâm thức bạn không phải là một phần của bất kì tổ chức nào hay nhà thờ nào. Bạn là ai?
Bỗng nhiên cá tính của bạn bắt đầu tản mát đi. Đây là nỗi sợ: cái chết của cá tính. Bây giờ bạn sẽ phải khám phá lại; lần đầu tiên bạn sẽ phải hỏi mình là ai. Bạn sẽ phải bắt đầu suy ngẫm về câu hỏi này. Mình là ai? - và có nỗi sợ rằng bạn có thể không có chút nào! Có lẽ bạn chẳng là gì thật ngoài tổ hợp của tất cả các ý kiến của đám đông, rằng bạn không là gì ngoài cá tính của mình. Chẳng ai muốn là cái không. Chẳng ai muốn là không ai cả, và thực tế mọi người đều là không ai cả. Có một câu chuyện hay...
Alice đã tới Xứ xở thần tiên. Cô ấy vào gặp vua và vua hỏi, "Alice, ngươi có gặp sứ giả đi tới ta không?" Cô ấy nói, "Thần gặp Không ai." Nhà vua nói, "Nếu ngươi gặp Không ai, sao ông ta vẫn chưa tới?"
Alice rất phân vân. Cô ấy nói, "Bệ hạ không hiểu đúng thần. Không ai là không ai."
Nhà vua nói, "Hi ển nhiên rằng Không ai là Không ai rồi, nhưng ông ấy đâu? Ông ấy phải tới đây vào lúc này chứ. Điều đó đơn giản nghĩa là Không ai đi chậm hơn ngươi."
Và một cách tự nhiên Alice thấy rất khó chịu và quên mất rằng cô ấy đang nói với nhà vua. Cô ấy nói, "Không ai đi nhanh hơn tôi."
Bây giờ toàn thể cuộc đối thoại lại tiếp diễn với người "không ai" đó. Cô ấy hiểu rằng nhà vua đang nói "Không ai đi chậm hơn ngươi."
"... và tôi là người đi nhanh. Tôi đã tới từ thế giới khác với Xứ sở thần tiên, một thế giới nhỏ - và ngài lại đang sỉ nhục tôi." Một cách tự nhiên cô ấy bắt bẻ lại, "Không ai đi nhanh hơn tôi!" Nhà vua nói, "Nếu điều đó là đúng, thế thì sao ông ta vẫn chưa tới?"
Và theo cách này cuộc đối thoại cứ tiếp diễn mãi. Mọi người đều là không ai.
Cho nên v ấn đề đầu tiên cho người tìm kiếm là hiểu đích xác bản chất của sự một mình. Nó có nghĩa là tính không có người; nó có nghĩa là vứt bỏ cá tính của bạn, cái vốn là món quà của đám đông tặng bạn. Khi bạn ra đi, đi khỏi đám đông, bạn không thể mang món quà đó cùng mình vào sự một mình của mình được. Trong sự một mình, bạn sẽ phải khám phá lại, làm tươi lại, và không ai bảo đảm được liệu bạn có tìm thấy người nào bên trong hay không.
Những người đã đạt tới sự một mình đều không tìm thấy ai ở đâu cả. Tôi thực sự ngụ ý không ai - không tên tuổi, không hình dạng, mà là sự hiện diện thuần khiết, cuộc sống thuần khiết, vô danh, vô dạng. Đây đích xác là phục sinh thực, và nó chắc chắn cần lòng dũng cảm. Chỉ rất ít người dũng cảm mới có khả năng chấp nhận tính không ai của mình, cái không của mình bằng niềm vui. Cái không của họ là bản thể thuần khiết; nó là cả hai cái chết và sự phục sinh. M ới hôm nay thư kí của tôi chỉ cho tôi xem một truyện tranh hay, nhỏ: Jesus bị treo trên cây thánh giá, nhìn lên trời, đang nói, "Đáng thì tốt hơn nếu bên cạnh Thượng đế Cha, ta còn có Allah làm cậu. Đáng thế thì tốt hơn; ít nhất nếu Thượng đế không nghe thì Allah có thể đã giúp rồi."
Nếu mà chỉ có Thượng đế cho cả đời mình, ông ấy đã rất hạnh phúc mà tuyên bố, "Ta là Con duy nhất của Thượng đế." Và ông ấy chưa bao giờ nói về gia đình của Thượng đế, em ngài, vợ ngài, các con trai và con gái khác của ngài. Trong toàn thể vĩnh hằng Thượng đế đã làm gì? Ngài không có ti vi để phí thời gian, để cho thời gian trôi qua. Ngài không có khả năng nào để có rạp chiếu bóng cả. Cái anh chàng đáng thương này cứ làm cái gì vậy? Một sự kiện ai cũng biết là ở các nước nghèo dân số bùng nổ bởi một lí do đơn giản rằng người nghèo không có giải trí tự do khác. Giải trí tự do duy nhất là sinh sản ra con cái. Mặc dầu nó rất đắt đỏ trên đường dài, ngay bây giờ đã không có vé, không có vấn đề, không đứng xếp hàng...
Thượng đế đã làm gì cho toàn thể vĩnh hằng? Ngài đã tạo ra chỉ mỗi một con trai. Bây giờ trên cây thánh giá Jesus mới nhận ra là chắc sẽ tốt hơn nếu Thượng đế có vài anh em trai, chị em gái, cô cậu. "Mình đã có thể xin giúp đỡ từ ai đó khác nếu ngài không nghe mình." Ông ấy đang cầu nguyện và ông ấy giận dữ, nói, "Sao Cha lại quên ta thế? Cha đã từ bỏ ta sao?" - nhưng không có câu trả lời. Ông ấy đang đợi phép màu. Toàn thể đám đông đã tụ tập để xem phép màu dần dần tản đi. Trời quá nóng, và chờ đợi của họ lại không cần thiết. Chẳng cái gì xảy ra cả; nếu cái gì đó mà xảy ra thì nó đã xảy ra rồi.
Sau sáu giờ chỉ còn ba người đàn bà còn lại, những người vẫn tin rằng phép màu có thể xảy ra. Một người là mẹ của Jesus - cũng là tự nhiên, các bà mẹ luôn luôn tin rằng con mình là thiên tài. Mọi bà mẹ, không ngoại lệ nào, đều tin rằng mình đã cho sinh thành đứa con là người khổng lồ. Người đàn bà khác, người yêu Jesus là gái mãi dâm, Mary Magdalene. Người đàn bà đó, mặc dầu cô ấy là gái mãi dâm, phải đã yêu Jesus. Ngay cả các đệ tử, cái gọi là các tông đồ, người trở thành quan trọng thứ hai sau Jesus trong lịch sử Ki tô giáo, tất cả mười hai người đó đều trốn biệt chỉ vì sợ bị bắt và bị nhận ra - bởi vì họ bao giờ cũng vây quanh Jesus, ở mọi nơi. Bạn không bao giờ có thể tin cậy được vào đám đông: Nếu họ bị bắt, họ có thể bị đóng đinh, nếu không bị đóng đinh thì ít nhất cũng bị đánh, bị ném đá cho tới chết. Chỉ ba người đàn bà còn lại. Người thứ ba là người đàn bà khác cũng yêu Jesus. Chính tình yêu còn lại ở những khoảnh khắc cuối, dưới hình dạng của ba người đàn bà này.
Tất cả các đệ tử kia phải đã ở cùng Jesus chỉ để được vào thiên đường. Bao giờ cũng tốt là có người liên hệ, và bạn không thể tìm ra người liên hệ nào tốt hơn đứa con duy nhất của Thượng đế. Chỉ sau ông ấy thì họ mới có khả năng đi vào qua cánh cửa thiên đường. Tính đệ tử của họ là một dạng khai thác Jesus; do đó không có dũng cảm. Đó là tinh ranh và ranh mãnh, nhưng không dũng cảm.
Chỉ tình yêu mới có thể dũng cảm được. Bạn có yêu bản thân mình không? Bạn có yêu sự tồn tại này không? Bạn có yêu cuộc sống tươi đẹp này không, nó chính là món quà đấy? Nó đã được trao cho bạn mà không có cả sự sẵn sàng của bạn để nhận nó, không có sự xứng đáng của bạn với nó, không có việc đáng giá của bạn với nó. Nếu bạn yêu sự tồn tại này, cái đã trao cho bạn cuộc sống, cái cứ cung cấp cho bạn cuộc sống vào mọi khoảnh khắc và nuôi dưỡng bạn, bạn sẽ tìm thấy lòng dũng cảm. Và lòng dũng cảm này sẽ giúp bạn đứng một mình như cây tuyết tùng Li băng - cao, vươn tới các vì sao nhưng một mình. Trong sự một mình bạn sẽ biến mất như bản ngã và cá tính và bạn sẽ tìm thấy bản thân mình như bản thân cuộc sống, bất tử và vĩnh hằng. Chừng nào bạn còn chưa có khả năng hiện hữu một mình, việc tìm kiếm chân lí của bạn sẽ vẫn còn là thất bại. Sự một mình của bạn là chân lí của bạn. Sự một mình của bạn là điều thiêng liêng của bạn.
Chức năng của thầy là giúp bạn đứng một mình. Thiền chỉ là chiến lược để lấy đi cá tính của bạn, ý nghĩ của bạn, tâm trí của bạn, sự đồng nhất của bạn với thân thể, và để bạn tuyệt đối một mình bên trong, chỉ là ngọn lửa sống. Và một khi bạn đã tìm ra ngọn lửa sống của mình, bạn sẽ biết tất cả mọi niềm vui và tất cả mọi cực lạc mà tâm thức con người có khả năng có.
Bà già nhìn đứa cháu trai ăn súp cầm ngược thìa, nắm đầu lưỡi dao ăn, bốc tay ăn món chính, và rót nước trà vào nước sốt rồi thổi lên nó.
"Cháu không nhìn mẹ cháu và bố cháu ở bàn ăn dạy cháu điều gì sao?"
"Có ạ," cậu bé nói, vừa nhai bằng cái mồm há hốc, "đừng bao giờ lấy nhau."
Nó đã học được bài học lớn! Vẫn còn ở một mình.
Thực sự rất khó sống cùng người khác, nhưng chúng ta lại quen với việc sống cùng người khác từ khi mới sinh. Điều đó có thể là khổ, nó có thể là sự chịu đựng, nó có thể là sự hành hạ nhưng chúng ta đã quen; ít nhất thì nó cũng đã được biết rõ. Người ta sợ bước vào bóng tối bên ngoài lãnh thổ này, nhưng chừng nào bạn còn chưa đi ra ngoài lãnh thổ này của cái mặt nạ tập thể, bạn không thể tìm thấy bản thân mình.
Groucho Marx đã nêu ra một phát biểu hay để bạn ghi nhớ: "Tôi thấy truyền hình rất có tính giáo dục. Mọi lúc ai đó bật máy lên là tôi đi sang phòng khác và đọc sách."
Cô giáo của lớp học sinh mười tuổi quá xấu hổ không dạy được cho lớp về giáo dục giới tính cho nên cô yêu cầu lớp mình lấy điều này làm dự án bài tập ở nhà.
Bé Hymie h ỏi bố nó, ông ấy lẩm bẩm cái gì đó về con cò. Bà nó nói nó tới từ miếng cải bắp còn bà cố nó thẹn đỏ mặt và thì thào rằng trẻ con tới từ đại dương lớn lao của sự tồn tại.
Ngày hôm sau, bé Hymie được cô giáo gọi lên báo cáo về dự án của mình. Hymie nói với cô giáo, "Con sợ có điều gì đó sai trong gia đình con. Gần như chẳng ai đã làm tình trong ba thế hệ."
Thực tế, rất ít người đã yêu nhau. Họ đã giả vờ, đã là những kẻ đạo đức giả lừa dối không chỉ người khác mà đã lừa dối bản thân mình nữa. Bạn có thể yêu đích thực chỉ khi bạn hiện hữu. Ngay bây giờ bạn chỉ là một phần của đám đông, một khía răng trong cỗ máy. Làm sao bạn có thể yêu được? - bởi vì bạn không hiện hữu. Trước hết, hiện hữu đi; trước hết, biết bản thân mình đi.
Trong sự một mình của mình, bạn sẽ khám phá ra hiện hữu là gì. Và từ nhận biết đó về bản thể mình, tình yêu tràn ra, ngày một nhiều. Sự một mình phải là việc tìm kiếm duy nhất của bạn.
Và điều đó không có nghĩa là bạn phải đi lên núi. Bạn có thể một mình ở bãi chợ. Đó đơn giản là vấn đề nhận biết, tỉnh táo, quan sát, nhớ rằng bạn chỉ là sự quan sát. Thế thì bạn là một mình ở bất kì chỗ nào bạn hiện hữu. Bạn có thể trong đám đông, bạn có thể trong vùng núi; điều đó không tạo ra khác biệt, bạn vẫn chỉ là cùng một sự quan sát. Trong đám đông bạn quan sát đám đông; trong vùng núi bạn quan sát vùng núi. Với mắt mở bạn quan sát sự tồn tại; với mắt nhắm bạn quan sát bản thân mình. Bạn là một điều duy nhất: người quan sát. cái gì làm bạn thành đệ tử? Bạn đã bị lừa dối về mọi điểm trong cuộc sống. Bạn đã được bảo rằng việc tin vào thầy làm cho bạn thành đệ tử - điều đó tuyệt đối sai; bằng không, mọi người trên thế giới đều là đệ tử rồi. Ai đó tin vào Jesus, ai đó tin vào Phật, ai đó tin vào Krishna, ai đó tin vào Mahavira; mọi người đều tin vào ai đó nhưng không ai là đệ tử, bởi vì là đệ tử không có nghĩa là tin vào thầy. Là đệ tử nghĩa là học kỉ luật là bản thân mình, là cái ta thực của mình.
Trong kinh nghi ệm đó ẩn giấu chính kho báu của cuộc sống. Trong kinh nghiệm đó lần đầu tiên bạn trở thành hoàng đế; bằng không thì bạn sẽ vẫn còn là kẻ ăn xin trong đám đông. Có hai loại kẻ ăn xin: kẻ ăn xin nghèo khó và kẻ ăn xin giầu có, nhưng họ đều là kẻ ăn xin. Ngay cả vua và hoàng hậu cũng là kẻ ăn xin.
Chỉ những người, rất ít người đã đứng một mình trong bản thể họ, trong sự sáng tỏ của họ, trong ánh sáng của họ, những người đã tìm thấy ánh sáng riêng của mình, những người đã tìm thấy việc nở hoa riêng của mình, những người đã tìm thấy không gian riêng của mình mà họ có thể gọi đó là nhà mình, nhà vĩnh hằng của mình - vài người đó mới là hoàng đế. Toàn thể vũ trụ này là vương quốc của họ. Họ không cần chinh phục nó; nó đã được chinh phục rồi. Bằng việc biết tới bản thân mình bạn đã chinh phục được nó.
Và người quan sát này là việc hiểu ra lớn lao. Đây là bản tính phật của bạn; đây là chứng ngộ của bạn, thức tỉnh của bạn. Điều này phải là kỉ luật duy nhất của bạn. Chỉ điều này mới làm cho bạn thành đệ tử, kỉ luật này của việc biết tới sự một mình của bạn. Bằng không,
