Chương 10. Hướng tới nhân loại mới

Dhammapada - Con đường của Phật (Tập 8)

Chương10. Hướng tới nhân loại mới

Câu hỏi thứ nhất:

Thưa thầy kính yêu,

Nếu bởi bất kì cơ hội nào tôi có thể không có được chứng ngộ trong đời này, làm sao tôi có thể chắc được rằng tôi sẽ là đàn bà trong kiếp sau? Điều đó dường như là sự tồn tại lí thú thế.

Anand Baul, điều đầu tiên cần nhớ là ở chỗ không ai đã bao giờ có được chứng ngộ. Chứng ngộ là bản tính của bạn, bạn đã là nó rồi. Nó không phải là cái gì đó được đạt tới, nó không phải là mục đích được đạt tới. Nó là cội nguồn, không phải là đích. Trong cốt lõi bên trong nhất của bản thể bạn, các bạn tất cả đều là chư phật, và bạn bao giờ cũng là vậy, và bạn bao giờ cũng sẽ vẫn là vậy.

Vâng, bạn đã quên nó. Cho nên vấn đề không phải là nhận ra nó, vấn đề chỉ là nhớ lại nó. Do đó Phật nói: Lưu tâm hơn, tỉnh táo hơn, quan sát hơn. Không cái gì khác phải được làm cả, người ta không có đâu mà đi, không cuộc hành hương nào là thiêng liêng. Mọi cuộc hành hương chỉ là đi lạc lối. Bạn đã ở nơi bạn muốn ở; chỉ nhìn vào trong, chỉ quay vào trong, hài hoà bên trong. Đây là điều đầu tiên cần ghi nhớ, đó không phải là vấn đề thành đạt.

Bạn nói, "Nếu bởi bất kì cơ hội nào tôi có thể không có được chứng ngộ trong đời này...."

Không có cơ hội nào hết cả để mà bỏ lỡ. Không thể nào khác hơn là đã chứng ngộ. Nó là tự tính của bạn, chính bản thể bạn. Toàn thể sự tồn tại này đã chứng ngộ.

Thế thì cái gì là khác biệt giữa vị phật và bạn? Khác biệt là rất đơn giản. Nó chẳng liên quan gì tới phẩm chất của bạn. Phẩm chất của bạn là đích xác cũng như phẩm chất của Phật Gautama, hay Jesus Christ, nhưng bạn đang ngủ còn họ thức. Họ biết họ ở đâu, họ là ai, và bạn đang mơ. Nhưng người ta có thể thoát ra khỏi mơ; mơ không thể bắt giữ bạn được, mơ không thể cản trở bạn được.

Mơ là mơ, chúng không có thực chất trong chúng. Chúng không thể ngăn cản được bạn trở nên thức tỉnh. Mơ, ham muốn, ngủ - chúng tất cả đều như bóng tối. Khi bạn thắp sáng cây nến, bóng tối không thể ngăn cản được nó. Bóng tối có thể rất cổ đại, nó có thể đã tồn tại hàng triệu năm còn cây nến có thể tươi tắn và chỉ là cây nến nhỏ, nhưng thế là đủ. Ánh sáng có sự tồn tại khẳng định. Bóng tối không có sự tồn tại nào cả; nó chỉ là việc thiếu ánh sáng. Bạn có thể thức dậy bất kì khoảnh khắc nào, cây nến có thể được thắp lên bất kì khoảnh khắc nào, và mọi mơ và ham muốn sẽ biến mất; do đó nhiều phương cách đã được phát minh ra.

Điều Phật nói, Patanjali nói, Lão Tử nói, là ở chỗ đây chỉ là những phương cách để đánh thức bạn, báo động bạn và không gì khác. Thứ hai, dù bạn muốn hay không, nếu bạn vẫn còn ngủ thì kiếp tiếp bạn sẽ là đàn bà. Cho dù bạn không muốn điều đó, nó vẫn sẽ xảy ra. Có một luật đơn giản. Đây là quan sát của tôi về kiếp sống quá khứ của nhiều người, đây là cách tâm trí vận hành, đây là chính nền tảng của tâm trí: nó bao giờ cũng chuyển sang đầu đối lập. Nếu bạn giầu, tâm trí nghĩ nghèo mới tôn giáo, tâm linh; nó có cái gì đó của hồn nhiên trong nó, và "Nhìn cách người người thoát khỏi lo âu, cách người ăn xin ngủ ngon làm sao. Mình đã có mọi thứ và mình không thể ngủ được, mình không thể nghỉ ngơi được, thậm chí không một khoảnh khắc nghỉ ngơi... liên tục lo nghĩ, lo âu."

Người giầu bao giờ cũng nghĩ rằng người nghèo mới thực ở vị trí tốt hơn người đó đang ở. Chính người giầu mới có ý niệm rằng nghèo là có tính tâm linh. Bạn sẽ ngạc nhiên, lưu ý tới điều đó, rằng mọi tirthankaras, mọi thầy vĩ đại của người Jaina đều là vua. Bản thân Phật cũng là vua. Tất cả avatara của người Hindus - Rama, Krishna, họ tất cả đều là vua. Chính bởi vì những người giầu này mà một ý niệm sâu sắc đã lan tràn qua nhiều thời đại rằng nghèo có tính tâm linh.

Chẳng có gì tâm linh trong nghèo cả, chẳng có gì tâm linh trong giầu nữa. Người nghèo nghĩ rằng người giầu đang tận hưởng cuộc sống thực; do đó người nghèo phóng chiếu. Nếu người đó không thể giầu trong kiếp này, thế thì để điều đó là kiếp sau vậy; nếu không có trong thế giới này, thế thì để nó ở thế giới khác. Đó là phóng chiếu của người nghèo – thiên đường, cõi trời, nơi người đó mơ rằng người đó sẽ giầu, và người đó sẽ có mọi thứ mà người giầu có.

Không chỉ điều đó, người nghèo còn mơ rằng không người giầu nào sẽ có khả năng lên tới cõi trời, họ sẽ bị tống vào địa ngục: "Họ đã tận hưởng đủ ở đây rồi, bây giờ họ phải chịu khổ về điều đó. Còn mình đã chịu khổ đủ ở đây rồi nên mình phải được thưởng chứ."

Jesus là người nghèo, ông ấy không giống như Krishna, Phật và Mahavira. Krishna, Phật và Mahavira đều không nói rằng người giầu không thể vào trong thiên đường. Jesus nói: Thậm chí lạc đà cũng có thể đi qua trôn kim, nhưng người giầu không thể đi qua cổng vào cõi trời được. Ông ấy là con trai thợ mộc nghèo; ông ấy biết nghèo là gì. Và bởi vì cái nghèo đó mà ông ấy nói một ngôn ngữ khác toàn bộ với Phật.

Ở Ấn Độ ý niệm này đã từng thịnh hành rằng nếu bạn giầu, đấy là vì nghiệp tốt của kiếp sống quá khứ của bạn mà bạn bây giờ giầu. Và Jesus nói: Người giầu không thể vào được trong vương quốc của Thượng đế. Ông ấy nói: Những người là người đầu tiên ở đây sẽ là người cuối cùng ở đó, còn những người cuối cùng ở đây sẽ là người đầu tiên. Không phải là ngẫu nhiên mà Ki tô giáo cứ lan tràn trong các nước nghèo; nó có sự hấp dẫn với người nghèo. Không phải ngẫu nhiên mà chủ nghĩa cộng sản là sản phẩm phụ của Ki tô giáo.

Phương Đông đã không cho sinh thành ra chủ nghĩa cộng sản, nó không thể làm điều đó được. Và bất kì khi nào một nước trở nên giầu, nhớ lấy, nó sẽ bắt đầu trở thành Phật tử, nó sẽ bắt đầu trở thành ngày một nhiều tính Hindu hơn. Không phải ngẫu nhiên mà Mĩ quan tâm nhiều thế tới trí huệ phương Đông. Bất kì khi nào một xã hội sung túc nó đều bắt đầu nghĩ theo cách khác nước nghèo nghĩ.

Quan sát của tôi là ở chỗ nếu bạn là đàn ông trong kiếp sống này, bạn phải đã là đàn bà trong kiếp sống quá khứ của mình, và nếu bạn là đàn bà trong kiếp này bạn phải đã là đàn ông. Đó là cách con lắc tâm trí cứ đi từ cực đoan này sang cực đoan kia. Mọi đàn ông đều nghĩ - không chỉ bạn đâu, Anand Baul này - rằng sự tồn tại của đàn bà là đẹp, là lí thú. Nhưng hỏi đàn bà mà xem: cô ấy muốn là đàn ông, sâu bên dưới cô ấy cảm thấy bị bẽ mặt vì cô ấy là đàn bà, công dân hạng hai. Sâu bên dưới bản thân cô ấy muốn hành xử như đàn ông.

Đàn bà trên khắp thế giới đều cố gắng theo mọi cách có thể để hành xử như đàn ông. Họ mặc quần áo đàn ông, hút thuốc lá như đàn ông, và bất kì cái gì họ cũng có thể làm. Họ dùng ngôn ngữ như đàn ông bao giờ cũng dùng nó, trở nên kiêu căng, hùng hổ, mất đi phẩm chất nữ tính. Cứ nhìn đàn bà của phong trào giải phóng phụ nữ ấy: họ đã đánh mất cái gì đó - cái gì đó mềm mại, nữ tính, cảm nhận, thụ động, không còn đó nữa. Họ hùng hổ, bạo hành. Họ không thể đợi tới kiếp khác được. Trong chính kiếp này, họ đang vội vàng, họ muốn trở thành như đàn ông. Họ muốn làm cùng việc, cùng loại công việc, cùng loại tự do. Cho dù tự do đó chỉ là ngu xuẩn, cho dù việc đó là vất vả, họ vẫn muốn chứng tỏ rằng họ có thể xoay xở được nó, rằng họ không kém hơn đàn ông. Kiếp tới của mình họ nhất định được sinh ra là đàn ông.

Cho nên đừng lo nghĩ về điều đó. Bạn sẽ là đàn bà, cứ quan sát đi! Đừng nói với tôi rằng bạn không được cảnh báo trước. Tôi đang cho bạn lời cảnh báo đây. Và bạn ngụ ý gì bởi "sự tồn tại lí thú"? Dường như với bạn, qua con mắt của đàn ông thì đàn bà là đẹp; qua con mắt của đàn bà thì đàn ông là đẹp. Đây là hấp dẫn sinh học. Đó là lí do tại sao hai đàn bà không thể dung thứ được nhau; không thể nào tìm ra bạn bè đàn bà. Họ rất ghen tị lẫn nhau, nghi ngờ lẫn nhau. Họ không thể tin cậy được vào đàn bà khác; họ biết quá nhiều về trái tim đàn bà, về tâm trí đàn bà.

Họ không thể thấy được cái đẹp nào. Thực ra, họ không thể tin được đàn ông nào cứ nhìn đàn bà. Dường như chẳng có gì cả. Với đàn bà chẳng có gì cả, cũng như với đàn ông chẳng có gì trong đàn ông. Nó là hấp dẫn sinh học thôi, hấp dẫn hoá học.

Và điều cuối cùng, Baul này: dường như bạn không quen mấy với đàn bà. Trở nên quen thuộc thêm chút ít đi. Khổ chút ít với đàn bà, để cho họ hành hạ bạn thêm chút ít, và thế thì bạn sẽ quên mọi cái vô nghĩa này.

Một người đàn ông quyết định làm chuyến đi cùng con gái mười tám tuổi. "Này, thế tôi thì sao?" vợ ông ta kêu lên.

"Ồ, không đâu," người đàn ông nói. "Em và cái mồm to của em sẽ không đi nghỉ cùng anh đâu. Anh lĩnh đủ cái mồm to của em cả năm rồi. Anh đem con gái chúng ta đi, có vậy thôi."

Thế là họ ra đi. Chuyến tầu hoả mà ông ta cùng con gái đi bị bọn cướp bắt lại. Họ mất mọi thứ. "Tôi phá sản rồi!" người đàn ông nói. "Mọi thứ tôi có đều mất rồi!"

"Không đâu, bố," cô con gái nói, "Con cứu được đồ nữ trang. Lúc con thấy bọn cướp tới, con tháo vòng cổ, nhẫn kim cương và vòng tay và cho chúng vào trong mồm."

"Tuyệt vời," người cha nói. "Nếu mà mẹ con ở đây, chúng ta có thể đã cứu được cả chiếc va li."

Câu hỏi thứ hai:

Thưa thầy kính yêu,

Việc dùng giáo huấn bí truyền và tri thức tâm linh là gì? Làm sao tôi có thể tìm ra được liệu chúng là đúng hay không?

Sef Kicken, giáo huấn bí truyền chỉ dành cho người ngu thôi. Người ngu rất quan tâm tới cái gì họ không thể hiểu được. Ý niệm của tâm trí ngu là ở chỗ bất kì cái gì mà nó không thể hiểu được thì đều phải rất huyền bí, phải rất tối cao, phải thuộc vào những bình diện cao hơn.

Người tôn giáo thực sự chẳng liên quan gì tới những cái vô nghĩa bí truyền - với thượng đế học, với nhân chủng học, và với nhiều Lobsang Rampas thế... và mọi loại vô nghĩa cứ được viết ra. Nó phải hoàn thành nhu cầu của người nào đó. Cũng như vài người thích tiểu thuyết trinh thám, vài người khác quan tâm tới tri thức bí truyền.

Chẳng có gì bí truyền trong sự tồn tại. Sự tồn tại trần trụi, trần sì; chẳng cái gì bị giấu. Một lần người ta hỏi Phật, "Thầy đã nói mọi thứ, hay có cái gì đó bí truyền mà thầy không nói?" Phật xoè tay ra - bàn tay để mở - và ông ấy nói, "Ta như bàn tay để mở, không như nắm đấm." Và sự tồn tại là vậy - như bàn tay để mở, không như nắm đấm. Nó không giấu cái gì; tất cả đều có đó, khắp xung quanh bạn. Thượng đế đang tràn ngập... và bạn cứ nghiền ngẫm về điều bí truyền - bẩy bình diện hay mười bẩy, bẩy địa ngục và bẩy cõi trời. Và hệ thống càng phức tạp, nó càng có hấp dẫn.

Thượng đế học là điều cực kì vô nghĩa nhiều hay ít, nhưng nó hấp dẫn cả nghìn người trên khắp thế giới. Nó đã trở thành phong trào thế giới lớn. Mọi người nói về những thầy ẩn kín, người hướng dẫn, tinh tú, siêu phàm.... Và trong phòng của bà Blavatsky thư từ thường được thả từ trần - thư từ những thầy ẩn kín, người sống ở Himalayas. Về sau người ta mới phát hiện ra rằng một người thường ẩn mình trên mái và người đó thả những bức thư đó xuống. Bản thân người này đã thú nhận ở toà án rằng "Công việc cả đời tôi là ở chỗ bất kì khi nào có phiên họp của các nhà thượng đế học và họ sẽ chờ đợi với mắt nhắm và cầu nguyện thầy, những thầy ẩn, hướng dẫn họ, tôi có chỉ dẫn từ bà Blavatsky thả bức thư nào xuống. Những thư này đều được bà Blavatsky viết ra." Chúng đã được kiểm tra về sau bởi các chuyên gia và người ta đã chứng minh rằng chúng đều do đích thân bà Blavatsky viết. Nhưng bà ấy đã lừa mọi người trong nhiều năm.

Bạn hỏi tôi, "Việc dùng giáo huấn bí truyền và tri thức tâm linh là gì?"

Để hoàn thành nhu cầu của những kẻ ngu, đó là việc dùng. Và chẳng có tri thức tâm linh gì cả. Tâm linh là kinh nghiệm, không phải là tri thức. Bạn không thể thu nó thành tri thức được; nó bao giờ cũng là việc biết, chưa bao giờ là tri thức. Nó là cái nhìn sáng suốt, không thu về lời được. Bạn không thể đưa nó vào trong lí thuyết, trong hệ thống tư tưởng được; điều đó là không thể được. Và những người cố gắng làm điều đó đều chẳng biết gì... chỉ thế thì họ mới có thể làm được điều đó. Đây là hiện tượng lạ: những người biết, họ không bao giờ cố gắng thu việc biết của họ về tri thức; còn những người không biết, họ tuyệt đối tự do. Họ có thể tạo ra mọi tri thức, đó là bịa đặt của họ.

Mọi tri thức tâm linh đều là bịa đặt của tâm trí. Việc biết tâm linh thực xảy ra chỉ khi tâm trí bị vứt bỏ, khi bạn ở trong trạng thái vô trí. Và bạn hỏi tôi, "Làm sao tôi có thể tìm ra được liệu chúng là đúng hay không?"

Sao bạn phải lo nghĩ? Thay vì thế cố gắng tìm ra bạn là ai. Đó là câu hỏi tôn giáo thực duy nhất, việc truy tìm duy nhất: "Tôi là ai?" Điều đó là đủ; không câu hỏi khác nào là có ý nghĩa. Tránh mọi biệt ngữ khác - tâm linh, tôn giáo, thượng đế học, bí truyền. Tránh mọi biệt ngữ. Chỉ bám vào việc truy tìm đơn giản: "Tôi là ai?" Điều đó là đủ. Nếu bạn biết bản thân mình, bạn đã biết tất cả; nếu bạn không biết bản thân mình, bạn có thể biết mọi thứ trên thế giới, nhưng điều đó là vô dụng. Nó là gánh nặng và tù túng không cần thiết.

Clarence và Lulu ngồi trước cổng vòm ở Kentucky vào tối mùa hè ấm áp, cầm tay nhau.

Lulu quay sang Clarence và nói, "Clarence, em nói điều gì đó mềm và xốp đi."

Và Clarence bối rối quay sang Lulu và nói, "À, cứt!"

Đó là điều tri thức bí truyền là gì - mềm và xốp!

Câu hỏi thứ ba:

Thưa thầy kính yêu,

Thầy đã kể cho chúng tôi câu chuyện về Krishna và Arjuna. Nhưng không có giá trị trong việc chống lại chiến tranh ở thời một nhúm người điên chơi với bom nguyên tử đó sao?

Peter Bohm, làm sao bạn có thể chống lại vài người điên này, kẻ đang chơi với bom nguyên tử? Chiến lược chống cự của bạn sẽ là gì? Thực ra, chống cự của bạn có thể đem chiến tranh tới sớm hơn là đằng khác; chống cự của bạn sẽ không ngăn cản được nó. Điều duy nhất có thể ngăn cản chiến tranh thế giới là ở chỗ bạn bắt đầu một tâm thức hoàn toàn mới, ở chỗ bạn bắt đầu một nhân loại mới... người có khả năng yêu, người có khả năng thiền. Để yêu và thiền lan toả xa và rộng. Để thiền đạt tới nhiều người nhất có thể được. Ngoại trừ điều đó, mọi nỗ lực chống cự của bạn đều bất lực.

Bạn có thể phản đối và bạn có thể cứ đi tuần hành, nhưng bạn đã bao giờ quan sát những người phản đối chưa, những người chống chiến tranh, người theo chủ nghĩa hoà bình? Bạn có quan sát việc tuần hành của họ không? Họ trông hùng hổ thế, bản thân họ trông như điên! Nếu như họ có bom nguyên tử, chỉ để bảo vệ hoà bình họ sẽ là người đầu tiên thả bom nguyên tử đấy.

Họ điên cũng như toán kia thôi; không có khác biệt chút nào. Tâm trí họ cũng chính trị như những người đang nắm quyền; khác biệt duy nhất là ở chỗ họ không nắm quyền. Và giận dữ của họ, giận dữ bị dồn nén của họ, bạn có thể thấy trên khuôn mặt họ, trong khẩu hiệu của họ.

Mọi cuộc phản đối kiểu hoà bình đều chấm dứt bằng đánh nhau với cảnh sát, với quân đội. Nó chấm dứt trong việc đốt xe buýt, trạm bưu điện, đồn cảnh sát, xe ô tô. Đây là loại tình yêu gì và đây là loại chống cự gì vậy? Nó là bất lực! Nhưng họ cảm thấy họ làm cái gì đó lớn lao. Nó là trò bản ngã và chẳng gì khác.

Viên thư kí ngân hàng nhỏ bé nhu mì có nghi ngờ. Một hôm anh ta rời việc sớm và để đủ chắc chắn, khi anh ta về nhà, anh ta thấy chiếc mũ lạ và chiếc ô ở hành lang còn vợ anh ta đang nằm trên tràng kỉ trong vòng tay của một đàn ông khác. Điên dại báo thù, anh chồng lấy chiếc ô của người đàn ông đó và tì đầu gối bẻ gãy nó thành hai. "Đấy, bây giờ tôi hi vọng trời mưa!"

Bạn có thể làm được gì nào? Vâng, bạn có thể hét lên và bạn có thể đi tuần hành với những biểu ngữ lớn, và nó sẽ cho bạn thoả mãn nào đó bởi vì năng lượng bị dồn nén của bạn sẽ được thoát ra. Nó là một loại thanh tâm. Vô tình, bạn đang làm Thiền Động - nhưng sẽ tốt hơn nếu bạn làm nó một cách chủ ý.

Vâng, chiến tranh đã đi tới một điểm mà nó có thể phá huỷ toàn thể nhân loại, và không chỉ nhân loại mà toàn thể trái đất. Cuộc sống như thế có thể bị phá huỷ. Chúng ta có thể làm được gì? Tri thức khoa học đã đi xa trước trưởng thành tâm linh của con người; đó là vấn đề, vấn đề thực. Ai là những người điên này mà bạn đang nói tới? Họ khác gì bạn, Peter Bohm? Richard Nixon, Brezhnev, Ayatollah Khomeini - những người này có khác bạn không? Có thể có khác biệt về lượng, nhưng không có khác biệt về chất. Nếu bạn đi vào quyền lực bạn sẽ chứng tỏ cùng điều đó. Và một ngày nào đó những người này đã không trong quyền lực, họ cũng đã giống như bạn. Khi họ trong quyền lực, thế thì khuôn mặt thực của họ phơi ra.

Quận công Acton nói: Quyền lực làm biến chất. Điều đó không đúng. Quyền lực không bao giờ làm biến chất, nhưng người bị biến chất thì bị hút tới quyền lực. Tất nhiên, không có quyền lực họ không thể biểu lộ được khuôn mặt thực của họ. Quyền lực chỉ cho họ hoàn cảnh thuận lợi để họ có thể làm lộ ra thực tại của trái tim họ. Quyền lực không làm biến chất, nó chỉ làm lộ ra chân lí. Người không quyền lực có thể không có vẻ điên bởi vì họ không thể đảm đương được việc điên. Cho họ quyền lực và thế thì bạn sẽ thấy: họ điên như bất kì ai khác.

Tôi không thấy khác biệt gì giữa kẻ hiếu chiến và người hoà bình; họ là cùng loại người. Họ có vẻ là đối lập cực với nhau nhưng họ thuộc về cùng nhau. Sâu bên dưới họ là một; hai đầu của cùng chiếc gậy. Vâng, tôi muốn trái đất trở thành thiên đường chứ không là nghĩa địa... nhưng loại kháng cự gì? Cho dù Krishna có ở đây, tại khớp nối này ông ấy chắc không gợi ý chiến tranh. Tôi tuyệt đối chắc chắn về điều đó. Tôi nói dứt khoát rằng Krishna sẽ không bảo Arjuna đánh nhau tại thời điểm này, bởi vì đây là tự tử toàn cầu. Năm nghìn năm đã qua từ thời Krishna và nhiều điều đã thay đổi.

Chúng ta đã đi tới điểm cuộc chiến tranh toàn bộ là có thể. Không ai sẽ là người thắng, cho nên phỏng có ích gì mà chiến tranh? Chiến tranh đã có nghĩa trong quá khứ bởi vì ai đó sẽ thắng và ai đó sẽ thua. Bây giờ sẽ không có người thắng; tất cả sẽ là người thua. Chiến tranh đã mất tất cả ý nghĩa - chiến tranh là tuyệt đối ngu xuẩn ngày nay. Nó có thể đã có nghĩa nào đó trong quá khứ; nó không còn ý nghĩa gì thêm nữa.

Thông điệp của Krishna là không liên quan tới ngày nay; thông điệp của Phật liên quan hơn. Thông điệp của Krishna lạc hậu rồi; thông điệp của Phật là rất đương đại. Nhưng thông điệp của Phật là gì? Thông điệp của ông ấy là: Nếu bạn thực sự muốn hoà bình trên trái đất, tạo ra hoà bình trong tim bạn, trong bản thể bạn. Đó là chỗ đúng để bắt đầu - và thế rồi lan toả, toả ra an bình và tình yêu.

Nếu ngày càng nhiều người trở nên an bình, vui vẻ, nếu ngày càng nhiều người có thể nhảy múa và ca hát, nếu ngày càng nhiều người có thể nói "Alleluia!" từ chính cốt lõi bên trong nhất của họ, vài người điên này sẽ không thể nào tạo ra chiến tranh được. Thế thì chúng ta có thể đưa những người điên này vào nhà thương điên rất dễ dàng. Chúng ta có thể chuyển đổi các thủ đô thành nhà thương điên; điều đó không là vấn đề lớn, một khi tâm thức bên trong của nhiều, nhiều người được biến đổi.

Là thiền nhân đi.

Là người yêu đi.

Là người mở hội đi.

Tạo ra toàn thể sự tồn tại với nhiều phúc lạc và vui vẻ nhất có thể được đi. Làm cuộc sống đẹp tới mức không ai muốn chết. Ngay bây giờ, tình huống là chính cái đối lập: cuộc sống xấu tới mức ai quan tâm? Nếu chiến tranh xảy ra, thực ra, mọi người sẽ cảm thấy được giảm nhẹ. Họ không phải tự tử và dầu vậy chiến tranh sẽ làm công việc đó cho họ, họ bao giờ cũng muốn làm cho bản thân mình.

Các nhà tâm lí nói rất khó tìm ra một người không nghĩ ít nhất bốn lần trong đời mình về tự tử. Nhưng tự tử không dễ đâu; nó đi ngược lại bản năng sống. Nhưng nếu ai đó khác có thể nhận trách nhiệm và ai đó khác có thể thả bom nguyên tử hay bom khinh khí, thế thì chúng ta không chịu trách nhiệm về tự tử và dầu vậy tự tử vẫn xảy ra. Và không chỉ chúng ta chết mà mọi người khác sẽ chết cùng chúng ta.

Chúng ta phải thay đổi tâm trí tự tử của mọi người. Tại sao mọi người nghĩ tới tự tử? Bởi lẽ đơn giản là cuộc sống xấu và họ không biết cách làm đẹp nó, cách làm ra bài ca từ nó. Nó chỉ là nỗi buồn, nỗi khổ dài lâu, ác mộng. Đó là lí do tại sao mọi người trở nên quan tâm tới chiến tranh và họ hỗ trợ chiến tranh - vì bất kì nguyên nhân ngu xuẩn nào, vì bất kì cái cớ nào họ đều sẵn sàng giết và bị giết.

Và thực ra, mọi nguyên nhân chính trị đều ngu xuẩn, tất cả cái gọi là cách mạng chính trị đều ngu xuẩn. Cách mạng duy nhất không ngu xuẩn là tâm linh, là bên trong, là cá nhân. Nếu bạn thực sự muốn một thế giới không chiến tranh, tạo ra cuộc cách mạng cá nhân mà tôi gọi là tính chất sannyas. Đây là kháng cự thực. Không kháng cự bất kì ai, bạn tạo ra không gian khác, hoàn cảnh khác, trong đó cuộc sống bắt đầu nở hoa, cuộc sống bắt đầu sáng tạo.

Và nếu mọi người đều sáng tạo, nở hoa, vui vẻ, chính trị và chính khách sẽ là thứ của quá khứ. Vâng, bạn có thể để dành vài chính khách, để họ trong vườn bách thú cho trẻ con tương lai tới và xem: "Trông đấy, đây là Morarji Desai!" Bạn có thể làm họ bằng rơm - họ đã được làm bằng rơm rồi và chẳng cái gì khác; họ sẽ không cần nhiều rơm hơn, chỉ chút ít cũng được. Và điều này là có thể bây giờ. Nó chưa bao giờ là có thể trước đây bởi vì chiến tranh chưa bao giờ nguy hiểm thế. Chính trị bây giờ là trò chơi ngu xuẩn nhất, điên khùng, hoàn toàn điên khùng. Đây là những khoảnh khắc cực kì có ý nghĩa, bởi vì chúng ta có thể thay đổi toàn thể tâm thức con người từ chính trị sang tâm linh.

Câu hỏi thứ tư:

Thưa thầy kính yêu,

Sự hiện diện của tâm trí là gì?

Kavita, sự hiện diện của tâm trí thực sự là trạng thái của vô trí. Bạn có thể gọi nó là lưu tâm, nhận biết, hay bạn có thể gọi nó là trạng thái của vô trí. Các từ này dường như mâu thuẫn nhau, nhưng chúng là chỉ dẫn về cùng một trạng thái. Sự hiện diện của tâm trí nghĩa là ở trong hiện tại, là tự phát, là sẵn có cho bất kì cái gì đang xảy ra ngay bây giờ. Sẵn có cho ở đây và bây giờ là hiện diện của tâm trí. Nhưng cách duy nhất để sẵn có ở đây và bây giờ không phải là ở trong quá khứ, không phải là ở trong tương lai.

Và tâm trí bao gồm quá khứ và tương lai; tâm trí không biết gì về hiện tại. Tâm trí bao giờ cũng bận rộn, nó không bao giờ không bận rộn. Và bất kì khi nào tâm trí không bận rộn, hoàn toàn không có ý nghĩ gì, chỉ quan sát, tỉnh táo, ý thức, nảy sinh sự hiện diện lớn lao. Sự hiện diện đó vận hành theo cách riêng của nó. Sự hiện diện đó làm cho cuộc sống của bạn thành cuộc sống của đáp ứng, không của phản ứng.

Cuộc sống bình thường là của phản ứng; bạn phản ứng. Phản ứng nghĩa là bạn đang phản ứng lại tình huống hiện thời tương ứng theo quá khứ. Nó không bao giờ khớp bởi vì cuộc sống không bao giờ tự lặp lại nó. Lịch sử có thể lặp lại, bởi vì lịch sử là hiện tượng tâm trí, nhưng cuộc sống không bao giờ lặp lại. Nó bao giờ cũng mới, bao giờ cũng tươi tắn; cái gì đó mới bao giờ cũng xảy ra. Bạn cứ mang những ý niệm cũ tương ứng với kinh nghiệm của bạn, và bạn hành động từ những ý niệm đó cứ nghĩ rằng bạn đang hành động từ kinh nghiệm. Đây là phản ứng: bạn đang tụt lại sau, bạn không đúng với tình huống.

Đáp ứng nghĩa là đúng với tình huống; không hành động từ quá khứ mà hành động từ khoảnh khắc hiện tại. Giống như gương, nó đơn giản phản xạ cái đang đó. Nếu có hoa, nó phản xạ hoa; nếu có mặt, nó phản xạ mặt. Tâm trí bạn chưa bao giờ phản xạ cái đang đó; tâm trí bạn bao giờ cũng phản xạ cái đã có. Đó là cách tâm trí bạn chưa bao giờ đi tới trạng thái giao cảm với thực tại. Thế thì bất kì cái gì bạn làm cũng sai.

Hiện diện của tâm trí là trạng thái vô ý nghĩ, nhưng không ngủ, không vô ý thức. Tâm thức vô ý nghĩ, tâm thức vô nội dung - gương hoàn toàn trống rỗng, sẵn sàng phản chiếu bất kì cái gì. Cái đẹp của gương là ở chỗ nó chưa bao giờ bắt giữ bất kì phản xạ nào; nó không giống như phim chụp. Phim chụp lập tức bắt giữ phản xạ và đó là lí do tại sao nó bị phá huỷ. Bạn có thể dùng nó chỉ một lần, thế rồi nó bám lấy quá khứ. Đó chính là kí ức là gì, tâm trí là gì - tấm phim chụp.

Tâm trí của vị phật không phải là tấm phim chụp mà là tấm gương. Cố ngày một đáp ứng nhiều hơn và ngày một ít phản ứng hơn đi.

Một người đàn bà đang lái xe với tốc độ tám mươi dặm một giờ, cô ấy để ý tới chiếc xe mô tô cảnh sát đuổi theo mình. Cô ấy không đi chậm lại; cô ấy hình dung rằng có thể cô ấy tống khứ anh ta bằng việc chạy chín mươi dặm. Khi cô ấy ngoái nhìn lại đã có hai mô tô đuổi theo cô ấy. Cô ấy tăng tốc lần nữa. Lần sau cô ấy nhìn, ba mô tô hồng hộc chạy sau cô ấy.

Bỗng nhiên cô ấy thấy trạm phục vụ ló ra đằng trước. Cô ấy phanh két lại ngay trước nó, nhảy bổ ra và chạy vào phòng toa lét đàn bà. Mười phút sau, cô ấy bước ra một cách kín đáo. Ba viên cảnh sát đang đứng ngay đó, đợi cô ấy. Không đảo mắt cô ấy nói một cách bẽn lẽn, "Em cá các anh tưởng em sẽ không làm điều đó!"

Câu hỏi thứ năm:

Thưa thầy kính yêu,

Thầy nói, "Chừng nào bạn chưa trở thành một sannyasin từ nhận biết...." vào lúc tôi hỏi về tính chất sannyas bởi vì tôi cảm thấy an toàn ở cùng thầy và các sannyasin của thầy, nhưng không từ nhận biết chút nào. Thực ra, tôi có nhiều khó khăn trong việc trở nên nhận biết chút ít và cũng vậy với thiền. Điều này có nghĩa là việc vứt bỏ tính chất sannyas sẽ tốt hơn chăng?

Shridhar, bạn có thể vứt bỏ nó - nhưng chỉ từ nhận biết!

Câu hỏi thứ sáu:

Thưa thầy kính yêu,

Mặc dầu Thầy cứ bảo chúng tôi rằng chúng tôi phải sống ở bãi chợ - và tới từ phương Tây, điều đó phải là bãi chợ của tôi - tôi có cảm giác mạnh mẽ bây giờ rằng tôi muốn ở đây gần Thầy, rằng đây là nhà tôi. Đây có phải cũng là ham muốn không?

Prem Satyam, đây là bãi chợ tôi cứ nói về nó đấy!

Câu hỏi thứ bẩy:

Thưa thầy kính yêu,

Người ta có nên cố gắng để là giầu hay không?

Asango, thiền về câu châm ngôn của Murphy: Đừng quan tâm liệu bạn giầu hay không chừng nào bạn có thể sống một cách thoải mái và có mọi thứ bạn muốn.

Đó đích xác là điều tôi đã làm và đó đích xác là điều tôi muốn bạn làm. Tại sao bận tâm liệu bạn giầu hay nghèo? Thực ra, mọi người đi vào lo nghĩ không cần thiết. Bất kì cái gì bạn có, tận hưởng nó đi - nó đã là quá nhiều rồi. Bạn không thể nhìn vào nó bởi vì tâm trí bạn thường xuyên bận bịu với việc làm cái này, trở thành cái nọ. Và mọi cái mà sự tồn tại cứ cho bạn, bạn cứ quên lãng đi. Bạn thậm chí chẳng bao giờ cám ơn sự tồn tại về điều đó; bạn không có lòng biết ơn nào. Bằng không, cho dù bạn không sở hữu cái gì, bạn có thể sống một cuộc sống rất giầu có.

Cuộc sống giầu có là cái gì đó bên trong. Và tôi không chống lại những thứ bên ngoài, nhớ lấy, nhưng về căn bản cuộc sống giầu có là cái gì đó bên trong. Nếu bạn giầu có bên trong bạn thậm chí có thể làm cho những thứ bên ngoài giầu có hơn bởi ánh sáng bên trong của bạn. Chẳng hạn, nếu vị phật sống trong lều, ông ấy sống trong lều cứ dường như lều là cung điện.

Nếu vị phật sống trong cung điện, tất nhiên ông ấy sẽ có khả năng tận hưởng cung điện còn hơn bất kì ai khác trên thế giới. Nếu ông ấy có thể tận hưởng lều như cung điện, nói gì về bản thân cung điện? Bất kì chỗ nào ông ấy ở, ông ấy đều tìm ra cách để tận hưởng cuộc sống.

Toàn thể nghệ thuật của tính chất sannyas là sống cuộc sống giầu có - nhưng giầu có tới qua nhận biết bên trong của bạn. Bạn có thể sống cuộc sống rất nghèo nàn và bạn có thể rất giầu có bên ngoài; bạn có thể có số dư ngân hàng lớn, nhưng bạn có thể sống cuộc sống của chó.

Tôi biết rất nhiều người giầu. Tôi cảm thấy tiếc cho họ. Họ có tất cả, nhưng họ sống theo cách nghèo nàn tới mức tôi không thể quan niệm được mù quáng nào đã xảy đến cho họ. Họ không thể thấy được những ngôi nhà đẹp, khu vườn đẹp của họ sao? Nhưng họ không có nhạy cảm nào. Cho nên hoa tới và đi, còn họ đi qua những hoa đó mọi ngày, nhưng họ không nhìn. Bằng không thì một đoá hoa là đủ. Và liệu hoa mọc trong vườn của họ hay trong vườn hàng xóm của họ, ai quan tâm?

Bạn không sở hữu các vì sao, dầu vậy bạn vẫn tận hưởng chúng. Hay bạn đầu tiên phải sở hữu chúng, và chỉ thế thì bạn mới có khả năng tận hưởng chúng? Bạn không sở hữu chim trên trời, nhưng bạn có thể tận hưởng chúng.

Điều bạn cần không phải là nhiều sở hữu hơn. Điều bạn cần là nhạy cảm hơn, nhạy cảm thẩm mĩ hơn, tai âm nhạc hơn, mắt nghệ sĩ hơn. Điều bạn cần là cách nhìn làm biến đổi mọi thứ thành cái gì đó có ý nghĩa.

Bạn hỏi tôi, Asango, "Người ta có nên cố gắng giầu hay không?"

Bạn giầu rồi! Bạn đã được cho cái bạn cần. Để cho nó phát triển, và thế rồi bất kì cái gì bạn có ở bên ngoài sẽ là đủ.

Bạn có thể thấy các sannyasins của tôi đang sống ở đây. Họ chẳng có gì thực sự bạn có thể gọi là tài sản, nhưng bạn không thể tìm thấy người nào hạnh phúc hơn ở bất kì đâu trên thế giới. Họ hạnh phúc chẳng bởi lí do nào cả, chẳng có gì để hạnh phúc cả! Nhưng cái gì đó bên trong bắt đầu lớn lên, cái gì đó giống như hương thơm tinh tế mà chỉ người có nhạy cảm, nhạy bén, mới có thể cảm thấy; người khác không thể thấy được nó.

Nhiều người đã hỏi tôi, "Sao các sannyasin của thầy trông hạnh phúc thế?" Cái tại sao này không thể được trả lời dễ dàng, bởi vì họ muốn biết cái gì đó ở bên ngoài gây ra hạnh phúc này. Ở bên ngoài chẳng có gì ngoài mọi loại rắc rối - chính phủ Ấn Độ, cảnh sát, xã hội Ấn Độ mục ruỗng và tâm trí Ấn Độ mục ruỗng.

Chẳng có gì ở bên ngoài cả. Nhưng dầu vậy, người của tôi vẫn hạnh phúc mênh mông. Và họ không chỉ ngồi lười nhác, họ làm việc cần mẫn, và làm việc cần mẫn không vì phần thưởng, không lương; họ chẳng được cái gì. Nhưng cái gì đó bên trong đang xảy ra; đó là giàu có thực sự. Asango, nghĩ về điều đó đi. Bạn là sannyasin mới; chẳng mấy chốc bạn sẽ trở nên nhận biết về điều đó.

Câu hỏi thứ tám:

Thưa thầy kính yêu,

Tôi muốn lấy vợ. Làm sao tôi có thể chắc chắn rằng người đàn bà tôi lấy là trong trắng về tính cách?

Suresh, đây là điều tôi gọi là tâm trí Ấn Độ mục ruỗng đấy! Nếu người đàn bà mà thực sự trong trắng, sao cô ấy phải lấy bạn ngay chỗ đầu tiên? Và tại sao có ham muốn này, đòi hỏi quá đáng này lên người khác? Và bạn ngụ ý gì bởi trong trắng, trong trắng về tính cách? Bạn có ngụ ý rằng cô ấy không biết người nào về mặt dục trước bạn không? Nhưng điều đó sẽ có nghĩa là lấy người đàn bà chưa chín chắn, lấy người đàn bà không có kinh nghiệm.

Nếu bạn định dùng một kĩ sư, bạn có hỏi người đó, "Yêu cầu đầu tiên là ở chỗ anh phải không biết gì về kĩ nghệ?" Thế rồi bạn hỏi về kinh nghiệm; bạn muốn bằng chứng, xác nhận. Nếu bạn khôn ngoan bạn sẽ điều tra liệu người đàn bà này đã từng được người khác yêu chưa nữa chứ. Nếu người đàn bà mà không được người nào tiếp cận tới bây giờ, trốn ngay đi! Điều đó có nghĩa gì? Nó đơn giản nghĩa là người đàn bà này nguy hiểm!

Chỉ người rất xấu mới có thể có loại trong trắng bạn đang đòi hỏi. Nhưng tôi không thấy rằng bởi việc có vài chuyện tình mà một người trở thành không trong trắng. Tình yêu làm trong trắng. Làm sao nó có thể làm ai đó thành không trong trắng được? Người ta càng yêu nhiều, người ta càng trở nên khéo léo, tài giỏi, thông minh trong tình yêu.

Hàng triệu cuộc hôn nhân thất bại bởi vì hai người không kinh nghiệm đang cố gắng làm ra mọi thứ. Nếu cả hai đều không có kinh nghiệm, nó nhất định thất bại. Có vài xã hội nguyên thuỷ vẫn còn tồn tại trên thế giới mà ở đó người ta nghĩ điều phải có là đàn bà nên biết vài đàn ông, rằng đàn ông nên biết vài đàn bà, trước khi họ quyết định lấy nhau. Hôn nhân cần khéo léo; nó là nỗ lực lớn lao để tạo ra bản giao hưởng giữa hai con người.

Cho nên đừng hỏi những điều ngu xuẩn. Và nếu bạn quá theo đuổi loại trong trắng như vậy, thế thì xin bạn, sao bạn quyết định làm người đàn bà thành không trong trắng? Bạn sẽ khổ vì điều đó, và cô ấy sẽ khổ bởi vì cô ấy sẽ làm cho bạn thành không trong trắng. Đừng làm điều hại thế cho nhau. Sao ngay chỗ đầu tiên nghĩ tới hôn nhân? Cứ vẫn trong trắng đi!

"Bố ơi," bé David nói, "tình yêu của chó con là gì?"

"Sự bắt đầu của cuộc đời chó, con à."

Murphy nói: Bất kì cái gì tốt trong cuộc sống đều hoặc bất hợp pháp, vô đạo đức hay béo ra. Ba thứ trung thành trong cuộc sống là tiền, chó và đàn bà già. Cho nên hoặc là cưới tiền hay cưới chó hay cưới đàn bà già đi! Nếu bạn quan tâm nhiều thế tới trong trắng, nếu bạn trung thành thế với trong trắng, đừng yêu cầu người đàn bà thực. Tìm đàn bà nhựa đi. Bạn bao giờ cũng có thể lau sạch nó và sát xà phòng cho nó. Sao bận tâm tới người thực? Người thực là người thực.

Hai ông bố tương lai đi đi lại lại trên sàn trong phòng đợi của bệnh viện.

"Vận may khắc nghiệt làm sao," một người nói.

"Điều này phải xảy ra trong kì nghỉ của tôi."

"Anh nghĩ anh bị rắc rối sao?" người kia nói. "Tôi mới trong tuần trăng mật!"

Người thực là người thực. Mọi sự xảy ra cho người thực, không cho người giả. Vâng, ngay cả trong tuần trăng mật mọi sự đều có thể xảy ra!

Một đôi bạn tốt, cả hai đều là người Pháp, đang đi dạo dọc theo đường Champs Elysees một hôm thì họ chú ý đến hai người đàn bà đang tiến tới. "Sacrebleu, Pierre!" một người kêu lên. "Vợ tôi và bồ tôi đang bước tới chúng ta tay khoác tay nhau." "Lạy trời, Henri!" người thứ hai kêu lên. "Tôi định nói chính cùng điều đó."

Charlie đưa người bạn ngoài tỉnh đi tản bộ qua thị trấn. Người bạn quan sát một cô gái dễ nhìn và hỏi Charlie có biết cô ấy không.

“Đó là Betty. Hai mươi đô."

"Người kia thì sao?"

"Đó là Dolores. Bốn mươi đô."

"Đây người đang tới mới là người thực sự hạng nhất. Anh có biết cô ấy không?"

"Đó là Gloria. Tám mươi đô."

"Trời, không còn cô gái xinh, đáng kính nào trong thị trấn này sao?"

"Có chứ, nhưng anh không chịu nổi giá của họ đâu."

Suresh, hoặc là gạt bỏ ý niệm này về hôn nhân hoặc là gạt bỏ ý niệm về trong trắng của tính cách đi. Nếu bạn giữ cả hai ý niệm này cùng nhau bạn sẽ bị rắc rối. Và bạn là ai mà quyết định được về tính cách của người khác? Nếu bạn yêu người đàn bà, bạn yêu người đàn bà đó với mọi giới hạn của cô ấy, với mọi bất toàn của cô ấy; cô ấy yêu bạn với mọi bất toàn và giới hạn của bạn.

Nhưng đây là điều rất có ý nghĩa: hoàn hảo - đặc biệt với tâm trí Ấn Độ. Và yêu cầu hoàn hảo là một loại chứng thần kinh. Nó sẽ làm cho người khác thần kinh, và khi có liên quan tới bạn, bạn đã thần kinh rồi. Nếu bạn yêu cầu hoàn hảo trong bất kì người nào bạn sẽ tạo ra rắc rối cho bản thân bạn và cho người khác, và cuộc sống của bạn sẽ chẳng là gì ngoài khổ.

Con người thực của hiểu biết và thông minh chấp nhận cái bất toàn của người khác và vẫn yêu. Tình yêu là đủ lớn; nó thậm chí có thể yêu những người không có tính cách, người không trong trắng tương ứng theo ý niệm của bạn, người thỉnh thoảng đi lạc lối, người thỉnh thoảng phạm lỗi lầm nhỏ. Tình yêu là đủ lớn để chấp nhận mọi điều này và biến đổi nó nữa.

Câu hỏi thứ chín:

Thưa thầy kính yêu,

Sao nhiều người trở thành sannyasin thế?

Murphy.... Trời, bạn là cùng Murphy tôi đã từng trích dẫn và trích dẫn nhầm đó sao? Bạn đáng phải bảo tôi trước chứ! Nhưng tôi hi vọng, bạn phải là Murphy khác nào đó rồi, bởi vì nếu bạn mà là cùng Murphy đó bạn sẽ không hỏi câu hỏi như vậy. Lão già kia khôn thế, ông ta chỉ cho câu trả lời thôi, ông ta chưa bao giờ hỏi câu hỏi cả.

Bạn hỏi tôi, "Sao nhiều người trở thành sannyasin thế?"

Mọi người làm thế vì lí do khác nhau; do đó rất khó trả lời. Sannyasin thực thậm chí không thể đưa ra câu trả lời hợp lí nào về tại sao họ đã trở thành sannyasin. Nó là một loại chuyện tình; họ rơi vào tình yêu với người điên này. Điều đó hoàn toàn điên, nó là ngớ ngẩn. Họ đơn giản tìm ra giao cảm bên trong nào đó; cái gì đó xảy ra cho trái tim họ, không cho cái đầu họ. Và khi cái gì đó xảy ra cho trái tim nó là không thể trả lời được.

Nhưng vài người trở thành sannyasin từ cái đầu; thế thì họ chỉ là sannyasin giả. Họ có thể cho bạn câu trả lời tại sao họ đã trở thành sannyasin. Cho nên chừng này có thể được nói: người có thể trả lời tại sao mình đã trở thành sannyasin là sannyasin sai, sannyasin giả; người thực chỉ có thể nhún vai. Người đó có thể nói, "Tôi không biết, nó đơn giản xảy ra." Người đó sẽ không thuyết phục bạn - người đó không thể thuyết phục được - nhưng cố thông cảm với người đó đi. Nó là chuyện tình mà.

Ai đã bao giờ có khả năng nói tại sao người đó đã rơi vào tình yêu không? Người ta đơn giản rơi vào tình yêu chẳng bởi lí do nào cả. Bỗng nhiên cái gì đó nhoáng lên; nó nhoáng lên theo cách tinh tế tới mức bạn không thể hình dung được tại sao. Cái tại sao là không thể trả lời được. Và bất kì khi nào nó trả lời được, người này không phải là sannyasin thực. Đây là ngược đời: người có thể trả lời được, họ không là sannyasin thực; những người không thể trả lời được, họ là sannyasin thực.

Và thế rồi có những người khác và họ tới với nền tảng khác, họ tới đây vì những lí do khác. Họ mở ra cho tôi theo những cách khác, họ lấy thời gian khác, họ có nhịp đi khác. Tổ thám hiểm hiện đại Lewis và Clark đã quay về từ cuộc thám hiểm hai năm vùng thượng lưu Amazon. Đã đi một cách bạo dạn tới nơi chưa người nào đã từng tới trước đây, họ được đón chào bởi các thành viên báo chí từ mọi quốc gia.

"Thưa ông, xin nói cho chúng tôi," một phóng viên hỏi nhà thám hiểm thứ nhất, "điều gì đã làm cho ông đi?"

"Tôi phải đi chứ," anh ta đáp. "Tôi phải gặp gỡ thách thức, kiểm tra khí phách của tôi, gặp gỡ cái không biết, đối diện với gian nan, và suy ngẫm về nghĩa thực của cuộc sống."

"Còn ông, thưa ông," ông ta hỏi nhà thám hiểm thứ hai, "sao ông đi?"

"Ông nên gặp vợ tôi," câu trả lời yếu ớt đưa tới. Người khác nhau sẽ có các lí do khác nhau. Ai đó ở đây để thám hiểm cái không biết; ai đó đơn giản ở đây bởi vì vợ. Ai đó ở đây bởi vì đây đã từng là việc tìm kiếm của người đó trong nhiều kiếp; ai đó ở đây chỉ tình cờ. Người đó chỉ đi qua Pune, từ Kabul tới Goa, và thấy nhiều người áo cam gàn dở thế, người đó trở nên bị say mê. Người đó tự nói với mình, "Cậu cả, cái gì đó xa kia đang diễn ra!" Và thế rồi anh bị móc vào... thế rồi anh ta quên mất tất cả về Goa. Thế rồi dần dần, dần dần mọi người quên mất về toàn thế giới.

Thế rồi chỗ nhỏ bé này trở thành toàn thế giới của họ. Lo âu đến đúng giờ trong ngày hẹn, Carl dừng lại tại hiệu thuốc để mua vội. Người bán thuốc mỉm nụ cười hiểu biết với anh ta, và anh ta nói với người bán thuốc về cô bé đáng yêu anh ta đã gặp trong bữa tiệc.

Anh ta định dành buổi tối đi cùng với cô ấy, mà bố mẹ cô ấy đi nghe nhạc kịch. Khi anh ta tới nhà cô ấy, cô ấy và mẹ cô ấy đang đợi bố cô ấy đi làm về. Khi bố cô ấy bước vào, cô ấy giới thiệu cho bố mẹ về Carl, và Carl nói, "Dạ, sao Nancy và cháu không được tham gia với các bác tối nay?"

"Các con không muốn dành buổi tối với tụi già chúng ta," mẹ Nancy nói.

"Chắc chắn chúng cháu có chứ," Carl nói.

"Em không biết anh thích nhạc kịch," Nancy bối rối nói cuộc hẹn, khi anh ta giúp cô ấy mặc áo choàng.

"Không, và anh không biết bố em là người bán thuốc," anh ta nói.

Cho nên có những lí do khác nhau. Tôi không thể cho bạn một câu trả lời được. Tôi không thể nói tại sao mọi người trở thành sannyasin. Mọi điều tôi có thể nói là ở chỗ tôi hoàn toàn điên, và vài người thấy bản thân họ hài hoà với tôi.

Câu hỏi cuối cùng:

Thưa thầy kính yêu,

Vô nhận biết là gì?

Shivananda, vâng, câu hỏi này nảy sinh và có ý nghĩa nữa. Điều đó cũng giống như con cá hỏi, "Đại dương là gì?" Hiển nhiên cá không thể thấy được đại dương; nó bao giờ cũng sống trong đại dương, từ chính lúc ban đầu. Nó đã được sinh ra trong đại dương, nó mở mắt trong đại dương, nó đã sống như một phần của đại dương. Đại dương gần gũi thế, cá không cảm thấy bản thân nó tách rời khỏi đại dương. Không có khoảng cách giữa cá và đại dương để biết về đại dương.

Và đó thực tế là trường hợp với nhận biết. Bạn được sinh ra trong vô nhận biết, bạn sống trong vô nhận biết, bạn ngủ trong vô nhận biết... bạn thức trong vô nhận biết. Bạn bước đi trong vô nhận biết, bạn nói trong vô nhận biết... bạn đọc Kinh Thánh, Koran, Gita, trong vô nhận biết. Nó gần thế, bạn được thấm đẫm thế bởi nó; nó ở trong từng thớ thịt và tế bào của bạn.

Không có khoảnh cách giữa nó và bạn. Do đó câu hỏi này là rất có ý nghĩa và người ta phải hỏi nó. Chỉ thế thì người ta mới có thể dần dần đi ra khỏi vô nhận biết hướng tới nhận biết. Vô nhận biết là trạng thái tồn tại tựa robot. Bạn cứ lặp lại một cách máy móc. Bạn cứ sống mà không có tỉnh táo nào trong nó; bạn là người ngủ, người mộng du.

Trong mười người, một người có thể bước đi trong giấc ngủ, bạn có biết điều đó không? Đó là con số lớn. Trong một trăm người, mười người có khả năng bước đi trong giấc ngủ của họ. Nếu bạn có mười người trong gia đình mình, điều đó nghĩa là một người có khả năng bước đi trong giấc ngủ. Mọi người dậy, họ có thể bước đi trong bóng tối, họ có thể tới tủ lạnh, họ có thể ăn các thứ, họ có thể quay về giường. Đến sáng họ quên tất cả - và thế rồi họ lo nghĩ tại sao họ cứ trở nên ngày càng béo ra! Ban ngày họ nhịn ăn hay ăn kiêng và ban đêm họ bù lại nhiều nhất có thể được.

Bạn sẽ phải tách biệt chút ít với hành động của mình; thế thì bạn sẽ có khả năng biết vô nhận biết là gì. Ai đó xúc phạm bạn; lập tức, ngay tức khắc, giận dữ nảy sinh. Nó cũng giống như nhấn nút và đèn sáng. Không có lỗ hổng: bạn nhấn nút và đèn sáng. Đèn không có thời gian nghĩ liệu bật sáng hay không. Ai đó xúc phạm bạn; người đó nhấn nút và lập tức bạn phát rồ.

Gurdjieff hay nói với các đệ tử của ông ấy, "Đợi ít nhất năm phút đi. Vội gì nào? Cứ để cho người đó xúc phạm bạn, cứ để người đó kết thúc trước. Thế rồi bạn nhắm mắt lại và đợi trong năm phút, và quan sát điều đang xảy ra bên trong bạn - giận dữ đang sôi lên." Bản thân Gurdjieff đã trở nên chứng ngộ qua thủ tục đơn giản này: rằng bất kì cái gì máy móc trong con người, ông ấy đều cố làm cho nó thành không máy móc. Và mọi thứ đều máy móc trong bạn - giận dữ, thèm khát, tham lam, ghen tị - tất cả đều máy móc. Nó đơn giản có đó bất kì khi nào ai đó nhấn nút. Bạn đang vận hành như robot. Trở thành người đi.

Đó là điều thiền tất cả là gì, đó là điều tính chất sannyas tất cả là gì. Tạo ra chút ít khoảng cách. Lần sau ai đó xúc phạm bạn, để ra năm phút, ngồi im lặng trong năm phút, và thế rồi bạn có thể trở nên giận dữ. Tôi không nói "Đừng trở nên giận dữ" - bởi vì điều đó sẽ là quá nhiều. Tôi đang nói rằng cho phép lỗ hổng trong năm phút, và bạn sẽ ngạc nhiên: sau năm phút nó sẽ không còn là cùng cơn giận mà nó đã là trong năm phút trước.

Dale Carnegie nhớ một sự vụ trong cuộc sống của ông ấy. Ông ấy nói trong một buổi phát thanh trên đài về Abraham Lincoln. Ông ấy nhắc tới vài sự kiện sai về Lincoln; thậm chí cả ngày sinh của ông này cũng sai. Ông ấy nhận được một bức thư, một bức thư rất bực tức, từ một người đàn bà, gọi ông ấy là đồ ngu, gọi ông ấy là đồ ngốc. "Nếu ông thậm chí không biết đúng ngày sinh, ông có quyền gì mà nói về Abraham Lincoln?"

Ông ấy trở nên phát rồ, và ông ấy lập tức viết thư trả lời đầy giận dữ. Nhưng quá trễ trong ngày rồi, cho nên ông ấy nghĩ, "Sáng mai mình sẽ gửi thư."

Trước khi đi gửi thư ông ấy đọc lại bức thư lần nữa. Nó có vẻ quá giận dữ - mười hai giờ đã trôi qua rồi. Ông ấy đọc bức thư của người đàn bà này; nó không xúc phạm như nó đã có vẻ vậy lúc thoáng nhìn đầu tiên. Thế là ông ấy đổi bức thư, ông ấy viết lại nó lần nữa. Khi ông ấy viết lại ông ấy nói, "Sao không đợi hai mươi tư giờ nữa và xem cái gì xảy ra? Vội gì nào? Người đàn bà này chẳng chết ngay được."

Thế là ông ấy đợi hai mươi tư giờ và đọc lại bức thư của mình lần nữa. Bây giờ ông ấy thậm chí còn bình thản hơn, và dầu vậy bức thư vẫn có vẻ hơi mạnh quá. Ông ấy đổi nó và nghĩ, "Sao không đợi bốn mươi tám tiếng? Để nó là thực nghiệm đi! Mình bao giờ cũng có thể gửi được bức thư, nhưng sau mười hai giờ mình phải đổi nó, sau hai mươi tư giờ mình phải đổi nó nhiều hơn nhiều. Để xem điều gì xảy ra sau bốn mươi tám giờ."

Sau bốn mươi tám giờ ông ấy phải đổi nó toàn bộ. Mọi giận dữ đã biến mất. Ông ấy nói, "Bây giờ mình sẽ đợi hai ngày và thế rồi mình sẽ gửi nó."

Và khi cuối cùng ông ấy đã viết bức thư ông ấy xin lỗi; ông ấy không còn giận nữa. Người đàn bà này đúng: ông ấy có quyền gì nếu ông ấy không biết các sự kiện? Ít nhất ông ấy cũng phải kiểm tra lại sự kiện trước khi phát thanh. Bà ấy giận là tuyệt đối đúng về phần bà ấy.

Thế là ông ấy viết, "Bà hoàn toàn đúng. Lần sau tôi sẽ không phạm phải cùng sai lầm đó. Tôi lấy làm tiếc sâu sắc rằng tôi đã làm tổn thương tình cảm của bà. Tôi xin lỗi. Nếu lúc nào bà tình cờ ở thành phố này, xin tới gặp tôi, hay nếu tôi tới thành phố của bà, tôi sẽ tới gặp bà. Tôi muốn biết nhiều hơn về Lincoln - bởi vì tôi cảm thấy bà biết nhiều hơn tôi biết."

Một cách tự nhiên, người đàn bà này cực kì bị ấn tượng bởi sự khiêm nhường của người đàn ông này; bà ấy không mong đợi rằng ông ấy lại khiêm tốn thế. Lần sau bà ấy tới thành phố nơi Dale Carnegie sống bà ấy đã điện thoại cho ông ấy. Ông ấy tới, đón bà ấy, mời bà ấy đi ăn tối. Và cuối cùng người đàn bà này và ông ấy đã trở nên thân thiết, họ yêu nhau!

Có vẻ như chuyện hư cấu - không xảy ra trong cuộc sống thực! Trong cuộc sống thực chỉ thảm kịch xảy ra. Nhưng chúng ta chịu trách nhiệm cho mọi thảm kịch đó bởi vì vô nhận biết của chúng ta. Cho nên điều đầu tiên tôi sẽ gợi ý, Shivananda này, là ở chỗ nếu bạn muốn biết vô nhận biết là gì, cho phép lỗ hổng đi. Đây là quá trình giải tự động hoá. Bạn đã trở thành tự động rồi, bạn vận hành một cách tự động. Bạn phải đảo ngược lại toàn thể quá trình này, giải tự động hoá nó, dần dần, dần dần trong từng vấn đề nhỏ.

Chẳng hạn, bạn đã từng đi dạo rồi. Đừng bước đi theo cùng cách bạn vẫn bước mọi ngày. Đi chậm hay đi nhanh, nhưng đừng chỉ lặp lại cùng điều thường lệ. Và bạn sẽ ngạc nhiên: nếu bạn đi chậm hơn bạn nhận biết nhiều hơn, nếu bạn đi nhanh hơn bạn nhận biết nhiều hơn; nếu bạn đi đích xác cùng tốc độ như bạn vẫn theo mọi ngày, bạn mất mọi nhận biết.

Phật bảo các đệ tử của ông ấy bước đi rất chậm, chậm nhất có thể được. Thử điều đó và bạn sẽ ngạc nhiên. Nhận biết lớn nảy sinh nếu bạn bước đi rất chậm. Bạn nói theo cách nào đó; một hôm bạn thử nói theo cách khác nào đó. Nói chậm, và bạn sẽ ngạc nhiên là nói chậm làm cho bạn tỉnh táo. Bỗng nhiên cái gì đó thay đổi, bởi vì bạn không vận hành tương ứng theo robot.

Tâm trí có hai phần: một phần là phần học, phần kia là phần robot. Phần học học; bất kì khi nào bạn học cái gì đó bạn đều nhận biết hơn. Chẳng hạn, nếu bạn học lái xe bạn nhận biết nhiều hơn - bạn phải vậy. Khoảnh khắc bạn đã học xong nó, phần học trao thông tin của nó cho phần robot. Một khi bạn đã học lái xe, thế thì bạn không cần tính nhận biết nào; bạn đơn giản làm nó một cách máy móc. Bạn quay về nhà mình, bạn đi vào ga ra, bạn khoá xe. Bạn làm mọi thứ như một robot.

Và đây là câu chuyện của cuộc đời bạn, hai mươi bốn giờ một ngày. Đổi nó đi!

Phương pháp của Gurdjieff là thế này: nếu người ăn chay nào đó tới ông ấy như một đệ tử, điều đầu tiên ông ấy sẽ nhấn mạnh là, "Ăn thịt đi!" Bây giờ điều này là việc rất choáng với người ăn chay - được bảo phải ăn thịt. Và Gurdjieff là thầy dữ; ông ấy sẽ tống bạn ra nếu bạn không nghe ông ấy, nếu bạn không tuân theo mệnh lệnh, nếu bạn không tuân theo kỉ luật. Ông ấy sẽ buộc bạn ăn thịt. Bây giờ, khi người ăn chay ăn thịt người đó trở nên rất ý thức - người đó phải thế. Người đó không có ý niệm nào trong quá khứ, không kinh nghiệm trong quá khứ, về ăn thịt. Nghĩ về Mahatma Gandhi ăn thịt... ông ấy sẽ trở nên cực kì nhận biết!

Và nếu có người ăn thịt, thế thì Gurdjieff sẽ nói, "Trong vài tuần ông chỉ là người ăn chay thôi. Không ăn tí thịt nào cả - không trứng, không thịt, không sữa, không thức ăn có thịt thuộc bất kì loại nào. Toàn ăn chay thôi." Toàn bộ hệ thống thân thể đã trở nên quen với hình mẫu nào đó. Ông ấy sẽ thay đổi giờ ăn của mọi người. Nếu bạn ăn hàng ngày vào một giờ, ông ấy sẽ nói, "Ăn lúc chín giờ." Nếu bạn mọi ngày đi ngủ lúc mười hai giờ, ông ấy sẽ nói đi ngủ lúc hai giờ hay mười giờ. Ông ấy sẽ thay đổi mọi thứ. Người chưa bao giờ uống rượu, ông ấy sẽ ép uống rượu chỉ để thay đổi và đập tan hình mẫu của người đó. Người đã từng là người say, ông ấy sẽ dừng lại không cho uống.

Gurdjieff làm cho mọi người phân vân, nhưng phương pháp của ông ấy là đơn giản: ông ấy cố giải tự động hoá. Ông ấy là một trong những bậc thầy vĩ đại của thời đại này, bị hiểu lầm rất nhiều. Một cách tự nhiên, mọi người đều chống lại ông ấy. Ai đã bao giờ nghe nói về các bậc thầy tôn giáo ép đệ tử mình uống rượu? - ép buộc, thực tế ép buộc. Và ông ấy ngồi đó...

Điều lớn lao nhất trong công xã của ông ấy là bữa tối. Nó thường kéo dài bốn, năm, sáu, bẩy giờ. Mọi tối nó sẽ bắt đầu... và nó sẽ chấm dứt vào giữa đêm. Và bản thân ông ấy sẽ chăm non mọi người, về cái gì được ăn, cái gì được trao cho họ - và ông ấy sẽ cứ ép buộc. Mọi người trở nên say tới mức họ ngã lăn trên đất, và họ sẽ bắt đầu nói mọi thứ trong cơn say của mình - còn ông ấy ngồi bên cạnh và nghe. Ông ấy cũng uống cùng họ, nhưng ông ấy đã làm việc theo cách khắc nghiệt. Ông ấy là bậc thầy Mật tông. Ông ấy đã từng ở Ấn Độ và Tây Tạng nữa, để học Mật tông.

Mật tông có những phương pháp đặc biệt về cách bạn cứ uống rượu vậy mà vẫn còn nhận biết. Bạn không thể nhận biết ngay cả khi không uống rượu. Mật tông có phương pháp để uống dần, dần dần và giữ nhận biết, không làm mất dấu vết của nhận biết của bạn. Dần dần, dần dần lượng ma tuý phải được tăng lên khi bạn tăng nhận biết của mình. Một khoảnh khắc tới khi - bạn sẽ ngạc nhiên mà biết, vẫn có những người ở phương Đông thực hành điều đó - một khoảnh khắc tới, khi không ma tuý nào có thể ảnh hưởng tới tâm thức của bạn chút nào.

Thế rồi điều cuối cùng họ thử là thế này: họ giữ rắn độc và họ cho phép rắn cắn vào lưỡi họ; đó là phương pháp cuối cùng. Bình thường con người sẽ chết... Những con rắn này tuyệt đối độc. Ba phần tram rắn ở Ấn Độ là nguy hiểm; bạn không thể sống được với cú cắn của chúng - một miếng cắn và bạn đi đời. Nhưng các bậc thầy Mật tông này sẽ vẫn còn tỉnh táo ngay cả trong khoảnh khắc đó và họ sẽ không chết. Thân thể họ đã trở nên quen với đủ mọi loại chất độc và họ đã trở nên tỉnh táo, tỉnh táo tới mức không ma tuý nào có thể tác động được họ.

Gurdjieff hay dùng phương pháp đó với các đệ tử của ông ấy, đơn giản làm tan vỡ thói quen đã lắng đọng của bạn. Cách tiếp cận của tôi ở đây là để gửi bạn tới nhóm này, thế rồi sang nhóm khác, thế rồi lại sang nhóm khác nữa. Khi bạn sang các nhóm khác nhau trong hai, ba tháng, từng nhóm đều có cấu trúc và hình mẫu riêng của nó và từng nhóm phá huỷ hình mẫu và cấu trúc của nhóm khác.

Và cuối cùng tôi gửi bạn tới Zazen hay tới Vipassana. Chúng ở ngoài tất cả cấu trúc thông thường. Đó là những phương pháp do đích thân Phật cho. Thế thì bạn ở trong trạng thái rất đơn giản, quan sát hơi thở riêng của mình - hơi thở đi vào, hơi thở đi ra, và bạn đơn giản quan sát. Tính quan sát này sẽ làm cho bạn nhận biết về vô nhận biết là gì và nhận biết là gì, cả hai. Bạn trở nên nhận biết về cả hai đồng thời.

Đó là thời gian mùa xuân, và hai người yêu đang âu yếm ôm nhau trên bãi cỏ vào đêm tối, trăng non. Anh thanh niên thì thào với cô bạn gái, "Ước gì chúng ta có đèn chớp!"

Cô gái đáp, "Em cũng ước thế. Anh liếm cỏ trong năm phút rồi!"

Hiểu không? - bằng không tôi sẽ phải kể chuyện khác! Suy tư về nó sau nhé!

Marlene, một thư kí xinh đẹp người Philadelphia, làm chuyến đi đầu tiên ngang qua nước Mĩ. Lái xe qua sa mạc cô ấy bị hết xăng. Một người da đỏ cho cô ấy đi nhờ, ngồi sau anh ta trên con ngựa nhỏ. Cứ vài phút khi họ cưỡi ngựa, anh ta lại nhảy ra la hét tướng lên, hoang dã vang vọng khắp sa mạc. Cuối cùng anh ta cho cô ấy xuống trạm xăng và đi mất với lời cuối cùng "Yaa-hoo!"

"Cô đã làm gì," người chủ trạm xăng hỏi, "để làm cho chàng da đỏ kia hò hét điều đó?"

"Chả làm gì cả," cô gái nói. "Tôi chỉ ngồi sau anh ta vòng tay quanh eo anh ta để nắm lấy đầu yên."

"Này cô," người này nói, "người da đỏ cưỡi ngựa trần đấy!"

Đủ cho hôm nay.

Xem Chương 11 - Quay về Mục lục - Quay về Mục lục Toàn tập