Chương 7. Người ngu là kẻ thù riêng của mình

Dhammapada - Con đường của Phật (Tập 10)

Chương 7. Người ngu là kẻ thù riêng của mình

Người ngu là kẻ thù riêng của mình.

tìm của cải, người đó phá huỷ bản thân mình.

Thay vì thế tìm bờ bên kia.

Cỏ dại bóp nghẹt cánh đồng.

Đam mê đầu độc bản tính con người,

và hận thù, ảo tưởng và ham muốn.

Tôn kính người không có đam mê, hận thù, ảo tưởng và ham muốn.

Điều ông cho người đó sẽ được trao lại cho ông, và còn nhiều hơn.

Con người sinh ra là thông minh, nhưng xã hội không cho phép thông minh nở hoa; nó phá huỷ thông minh. Theo cả nghìn lẻ một cách nó làm mọi nỗ lực để thông minh trở thành không thông minh. Người không thông minh dường như vâng lời hơn - vâng lời quốc gia, nhà thờ, xã hội. Người đó ít có tính nổi dậy - người đó không thể là người nổi dậy được. Nổi dậy cần thông minh. Thông minh càng lớn, nổi dậy càng lớn. Người không thông minh tìm kiến an ninh và an toàn với đám đông. Người đó không thể là cá nhân được. Người đó bao giờ cũng khao khát được là một phần của đám đông - là người Ki tô giáo, người Hindu, người Mô ha mét giáo. Đây tất cả đều là đám đông. Họ phụ thuộc vào những người đó, người đã trở thành nạn nhân của chiến lược xã hội phá huỷ thông minh.

Người thông minh sẽ không đi tới nhà thờ trong tìm kiếm Thượng đế, hay không đi tới đền chùa. Người thông minh sẽ đi vào bên trong. Người đó sẽ không đi tới Kaaba hay tới Kashi, bởi vì nếu Thượng đế không có ở đây thì ngài không thể ở bất kì chỗ nào khác được - và nếu ngài ở bất kì chỗ nào khác, thì sao không ở đây? Nếu Thượng đế không ở trong tôi, ngài không thể ở bất kì chỗ nào khác được; và nếu ngài ở bất kì chỗ nào khác, ngài nhất định phải ở trong tôi nữa.

Người thông minh là một cá nhân; người đó không là một phần của đám đông, tâm lí quần chúng. Người đó không phải là cừu, người đó là người. Và tất cả những quyền lợi được đầu tư đều chống lại cá nhân - chống lại con người. Họ muốn có máy. Họ không thích những người thông minh, người quyết định theo cách riêng của mình. Họ muốn mọi người phụ thuộc vào người khác, vào các nhân vật có quyền lực - vào những nhà lãnh đạo, vào các tu sĩ, vào các thánh nhân, nhưng bao giờ cũng vào người khác, không bao giờ vào bản thân mình.

Xã hội đã sống mãi cho tới giờ theo cách thức rất phá huỷ. Nó phá huỷ chính khả năng của việc là vị phật hay là christ của bạn. Nó bao giờ cũng chống lại người trí huệ; nó kính trọng người ngu. Người ngu khớp hoàn hảo với xã hội. Người ngu bị cắt gọt cho khớp với xã hội.

Không đứa trẻ nào được sinh ra mà ngu, và mọi đứa trẻ, chẳng chóng thì chầy, đều biến thành ngu si. Quyền lực lớn thế, vĩ đại tới mức gần như đứa trẻ không thể nào chống lại được. Đứa trẻ không thể sống sót được nếu nó chống lại quá nhiều. Điều thực sự là phép màu là vài người đã thoát được việc là máy. Vài người này là người tử tế; họ là hoa duy nhất. Vì có họ, nhân loại có chút ít hương, chút ít hương thơm; bằng không, tất cả những người khác đều là người chết đang đi, những cái xác, bằng cách nào đó lê lết tới nấm mồ.

Cách thức của người ngu phải được hiểu bởi vì chỉ nếu bạn hiểu nó bạn mới có thể vượt ra ngoài nó. Người ngu cũng có cách sống. Cách sống của người đó là cách thức của đám đông. Bất kì điều gì người khác nói, người đó lặp lại. Cách người khác sống, người đó bắt chước. Người đó bao giờ cũng nhìn quanh để tìm manh nối cách hiện hữu, cách cư xử, cái gì là đúng, cái gì là sai. Người đó không có sáng suốt trong bất kì cái gì. Người đó lệ thuộc vào lời dạy bảo từ người khác. Trong hàng nghìn năm người đó cứ tuân theo những lời dạy bảo đã được cho trong những tình huống khác, cho loại người khác, với những mục đích khác, nhưng người đó cứ tuân theo.

Người đó chưa bao giờ tự phát cả; đó là điều đầu tiên cần nhớ về người ngu. Người đó lặp lại: người đó lặp lại quá khứ, nhưng người đó chưa bao giờ tự phát. Người đó chưa bao giờ có trách nhiệm - người đó chưa bao giờ đáp ứng với tình huống. Người đó có các câu trả lời làm sẵn. Người đó chưa bao giờ lắng nghe câu hỏi; người đó không quan tâm tới câu hỏi chút nào. Câu hỏi đơn giản lẩy cò trong người đó một quá trình kí ức, và câu trả lời làm sẵn bật ra. Người đó giống như cái máy tính.

Có trách nhiệm nghĩa là có nhận biết. Chừng nào bạn còn chưa nhận biết bạn sẽ không có khả năng nhìn tình huống mà bạn đang đương đầu. Và tình huống đang thay đổi mọi khoảnh khắc, nó không bao giờ như cũ - thậm chí hai khoảnh khắc liên tiếp cũng không như nhau. Do đó người ta phải rất nhận biết, chỉ thế thì người ta mới có thể đáp ứng với thực tại. Và đáp ứng với thực tại là giao cảm với Thượng đế.

Người ngu chẳng biết gì về Thượng đế; người đó chưa bao giờ bắt gặp cái gì thiêng liêng. Người đó vẫn còn là một phần của tính tập thể ngu xuẩn. Nhớ lấy, xã hội, tập thể không có linh hồn; linh hồn thuộc về cá nhân. Do đó, những người thuộc về tập thể đang phá huỷ mọi khả năng của việc là linh hồn.

George Gurdjieff thường nói rằng rất hiếm khi tìm thấy một người có linh hồn - và ông ấy đúng. Có linh hồn nghĩa là có nhận biết, có tính cá nhân, có tự do, có khả năng đáp ứng - và có khả năng đáp ứng theo cách riêng của bạn, không theo châm ngôn từ người khác, chỉ đạo từ người khác.

Người ngu chưa bao giờ tự phát; đó là điều đầu tiên cần được hiểu về người ngu. Nếu bạn trở nên tự phát bạn bắt đầu trở nên thông minh. Người ngu chưa bao giờ học; người đó rất bướng bỉnh về việc học. Người đó nghĩ người đó đã biết.

Người ngu không nhất thiết là người dốt nát, bạn phải lưu tâm. Người ngu có thể là học giả lớn; người ngu có thể là bác học nổi tiếng; người ngu có thể là giáo sư tiếng tăm; người ngu có thể có bằng tiến sĩ PhD, bằng tiến sĩ văn chương DLitt. Thực tế, còn ai khác bận tâm tâm tới bằng tiến sĩ PhD? Người ngu có thể rất am tường, nhưng điều đó không tạo ra khác biệt cho cái ngu xuẩn của người đó.

Thông tin không biến đổi bạn. Biến đổi là hiện tượng hoàn toàn khác hơn thông tin. Biến đổi tới qua nhận biết, qua việc cởi mở: mở với cuộc sống, mở với mọi người, mở với mọi thứ có thể. Người ngu sống trong thế giới đóng; người đó câm và điếc.

Điều đó đích xác là nghĩa của từ tiếng Anh 'idiot - kẻ ngốc': bị đóng lại. Người đó sống trong thế giới riêng tư của mình. Người đó chẳng biết gì về thực tại. Người đó sống trong giấc mơ riêng của mình - và người đó nghĩ đó chính là thực tại. Người đó sống trong niềm tin. Người đó sống theo điều mà truyền thống, điều mà tục lệ đã dạy cho người đó - bất kì cái gì người đó đã từng được ước định.

Ở nước Cơ đốc giáo người đó sẽ là người Cơ đốc giáo. Ở nước cộng sản người đó sẽ là người cộng sản - cùng người đó; không khác biệt chút nào. Dù người đó trích dẫn từ Kinh Thánh hay từ Tư bản luận Das Kapital, nó là cùng một thứ: người đó trích dẫn một cách máy móc. Người đó không thể hiểu được bởi vì người đó không sẵn sàng học.

Người đó vẫn còn hoàn toàn đóng. Người đó sợ việc mở cửa sổ của mình, cửa ra vào của mình. Người đó sợ mở cho gió, cho mặt trời, cho mưa, bởi vì ai mà biết được? - nếu người đó mở cho cuộc sống, những câu trả lời làm sẵn của người đó có thể không thích hợp. Người đó rất sợ mất những câu trả lời làm sẵn của mình; người đó phụ thuộc vào chúng. Chúng có thể đúng hay sai, điều đó không quan trọng với người đó. Chừng nào người đó tin chúng đúng, chúng là đúng cho người đó.

Do đó đặc trưng thứ hai của người ngu là: người đó câm và điếc. Người đó gạt bỏ. Người đó chưa bao giờ lắng nghe. Người đó có thể có khả năng nghe đấy, nhưng người đó không có khả năng lắng nghe. Nghe là hiện tượng sinh lí; lắng nghe là cái gì đó sâu sắc hơn. Bạn nghe qua tai; khi trái tim bạn cũng được nối với tai bạn, lắng nghe xảy ra. Và trái tim của người ngu chưa bao giờ được nối với tai người đó. Người đó không có khả năng thấy; người đó cứ thấy điều người đó muốn thấy. Người đó chưa bao giờ cho phép thực tại được phản xạ trong người đó; người đó không có khả năng phản xạ. Người đó không phải là tấm gương.

Sau một ngày tại bờ biển, chiếc xe bus đầy những người điếc và câm dừng lại ở một quán rượu thôn quê. Tài xế xe bus đi vào giải thích cho ông chủ quán: "Ông thấy những người ở kia không? Họ toàn là điếc và câm cả. Họ có ngôn ngữ dấu hiệu đặc biệt. Hai ngón tay nghĩa là một panh bia đắng. Ba ngón tay nghĩa là bia Đức nhẹ; bốn ngón, cốc bia nhẹ; năm ngón, bia đắng sẫm mầu; lắc đầu, rượu whisky; gật đầu sang trái, rượu mạnh; và gật đầu sang phải, rượu vốt ca."

Người chủ quán, sau khi nhận tất cả thông tin này, đồng ý là ông ấy có thể xử lí được tình huống.

Mọi sự diễn ra trôi chảy cho giờ đầu hay đại loại thế, và thế rồi người chủ quán để ý thấy ba người trong nhóm đứng tại quầy, hết mở mồm lại khép mồm. Ông ta cố gắng đoán xem họ muốn gì, thế rồi phải từ bỏ và quên hết về họ.

Nhưng mười phút sau, một tá người điếc và câm tới quầy, hết mở lại khép miệng như cá ngáp trong bát. Ông ta bắt đầu cảm thấy chút ít không thoải mái và giả vờ không để ý. Nhưng rồi chẳng mấy chốc cả toán từ xe bus kéo tới quầy, tất cả họ đều mở miệng rồi khép miệng.

Chẳng biết phải làm gì, ông ta chạy xô ra bên ngoài, chạy tới chỗ xe bus đang đậu và gõ vào cửa sổ.

"Này, có chuyện gì thế?" tài xế hỏi.

"Đấy, ông biết tất cả nhưng người đang ở kia không? Đấy, một giờ đầu thì được - ba ngón, hai ngón, lắc đầu, gật đầu bên trái - nhưng bây giờ cả đám họ đều tới quầy và tất cả đều mở miệng đóng miệng!"

"À, không," tài xế nói, "họ không hát nữa đâu! Bây giờ chúng ta sẽ không bao giờ để họ về nhà!"

Người ngu sống trong một thế giới hoàn toàn đóng. Người đó không sẵn có cho thực tại, người đó cũng không có khả năng diễn đạt điều gì. Người đó không sáng tạo bởi vì người đó không thể diễn đạt được.

Do đó đặc trưng thứ ba: người ngu không sáng tạo. Người đó bắt chước, nhưng tuyệt đối không sáng tạo. Người đó có thể soạn ra vài điều, người đó có thể đưa vào vài điều cùng nhau, nhưng điều đó không bao giờ là sáng tạo. Chưa bao giờ điều mới được sinh ra từ bản thể người đó - bản thân người đó ương ngạnh. Người đó có thể trở thành nhà kĩ thuật lớn, nhưng người đó chưa bao giờ là nghệ sĩ lớn. Người đó có thể biết cách vẽ - và người đó có thể biết hoàn hảo về cách vẽ - nhưng người đó sẽ không có khả năng vẽ cái gì mới chân thật, cái mới lạ đích thực, độc đáo. Người đó tuyệt đối không độc đáo. Người đó sống như người máy; người đó đã bị thu lại thành máy.

Nếu con người bị thu về chỗ thấp nhất của mình, người đó trở thành cỗ máy; nếu người đó được nâng lên chỗ cao nhất của mình, người đó trở thành thượng đế. Con người là chiếc thang: ở bậc thấp nhất, con người là máy; ở bậc cao nhất, con người là thượng đế. Hoặc bạn có thể là máy hoặc bạn có thể là thượng đế. Nếu bạn vẫn còn không thông minh, vô nhận biết, bạn sẽ vẫn còn là máy.

Lương tâm không thể thay đổi được bạn. Bạn đã được bảo, "Cái này đúng và cái kia sai," nhưng điều đó đã không thay đổi bạn. Không ai có thể thay đổi được bạn từ bên ngoài. Bất kì thay đổi nào từ bên ngoài cũng đều sẽ chỉ hời hợt; sâu bên dưới bạn sẽ vẫn còn như cũ - và bạn sẽ cứ dai dẳng ở trong cái ngu xuẩn của mình.

Tôi đã thấy các tội đồ ngu xuẩn, tôi đã thấy các thánh nhân ngu xuẩn, tôi đã thấy các thánh nhân ngu xuẩn theo cùng cách. Có khác biệt lớn giữa tội đồ và thánh nhân từ bên ngoài, nhưng cả hai có thể đều là kẻ ngu. Tội đồ có thể đã rơi vào toán sai, có vậy thôi, và thánh nhân đã rơi vào toán đúng; đó là khác biệt duy nhất. Tội đồ đi theo đám đông sai; điều đó là ngẫu nhiên. Còn thánh nhân đi theo đám đông đúng, nhưng điều đó nữa cũng là ngẫu nhiên. Sâu bên dưới, cả hai là như nhau.

Ngu xuẩn có phẩm chất dai dẳng. Nó dai dẳng bởi vì trong nhiều kiếp bạn đã sống qua nó, bạn vẫn còn bị đồng nhất với nó. Là người ngu là an toàn. Cứ giả vờ rằng bạn biết mà thực không biết thì an toàn, vì bạn thừa biết rằng thế giới đâu có cư xử tốt với người biết. Nó chẳng đầu độc người ngu nào, nhưng nó đã đầu độc Socrates - một trong những người trí huệ nhất đã từng được sinh ra. Nó đã không đóng đinh kẻ ngu nào, nhưng nó đã đóng đinh Jesus.

Hai kẻ hippies, hết tiền, tìm cách làm tiền. Với râu và tóc dài, đôi bộ quần áo ngủ và một cây thánh giá làm tạm, một sáng chủ nhật họ nhắm tới nhà thờ Baptist, tới vào giữa buổi lễ. Kẻ hippie thứ nhất bước vào, dõng dạc tuyên bố, "Tránh đường cho Chúa!"

Người thứ hai loạng choạng đi sau, cầm cây thánh giá.

Những người tôn thờ kều ồ lên. Vài người nằm rạp úp mặt xuống đất. Tiền xu và tiền giấy mưa rào lên họ khi họ diễu hành qua bên cánh và bước trở ra trong phố. Chủ nhật đó họ kiếm được hơn bốn mươi đô la.

Tuần sau họ nhắm tới nhà thờ Cơ đốc giáo địa phương. "Tránh đường cho Chúa!" Giáo dân giật tóc và la hét vang trời trong cơn bột phát của cực lạc thiêng liêng. Sáng đó họ kiếm được hơn trăm đô la.

Tuần tiếp theo, chỉ để cười, họ thử với giáo đường Do Thái. Kẻ hippie thứ nhất bước vào kêu lên, "Tránh đường cho Chúa!" và kẻ thứ hai khênh tải trọng theo sau.

Giáo sĩ già quay sang người bên cạnh và thì thào, "Moishe, đem búa và đinh ra đi. Hắn quay lại đấy!"

Là kẻ ngu thì an toàn hơn. Là một Jesus là nguy hiểm. Là vị phật là sống trong không an ninh. Điều đó sẽ chống lại đám đông, và đám đông lại bao la; điều đó là đi ngược dòng. Do đó kinh nghiệm của bạn trong hàng thế kỉ cho bạn biết, "Cứ là kẻ ngu thôi. Giả vờ rằng mình không ngu." Đó là một phần của ngu. Khoảnh khắc một người chấm dứt giả vờ, người đó bắt đầu trở nên trí huệ.

Bắt đầu của trí huệ là biết rằng bạn là kẻ ngu - và thế thì bạn không là kẻ ngu chút nào; bạn đã chấm dứt là kẻ ngu. Người ta rất hiếm khi chấp nhận sự kiện rằng "Mình ngu."

Họ nói rằng nếu người điên biết rằng người đó điên, người đó không còn điên nữa; lành mạnh đã quay lại. Nhưng không người điên nào đã từng đồng ý rằng mình điên; người đó nghĩ người đó là người lành mạnh nhất trên thế giới. Mọi người khác có thể điên, người đó không điên. Đó cũng là một phần của việc vẫn còn ngu. Người ngu giả vờ theo mọi cách có thể. Người đó sẽ giả vờ rằng người đó biết điều người đó không biết. Người đó sẽ giả vờ người đó là ai đó mà người đó không phải vậy. Cuộc sống của người đó trở thành việc diễn kịch. Cuộc sống của người đó trở thành sự giả bộ hời hợt. Người đó bao giờ cũng trong một loại phô trương nào đó; người đó trở thành tủ bày hàng. Người đó có nhiều khuôn mặt. Người đó đeo mặt nạ và người đó quên mất hoàn toàn khuôn mặt nguyên thuỷ của mình.

Do đó, Thiền nhân phật giáo nói: Chừng nào ông còn chưa khám phá ra khuôn mặt nguyên thuỷ (bản lai diện mục) của mình, ông sẽ không biết mình là ai và ông sẽ không biết thực tại tất cả đang bao quanh này là gì, và ông sẽ không biết ân huệ và phúc lành của việc sống động.

Khám phá ra khuôn mặt nguyên thuỷ đi. Khuôn mặt nguyên thuỷ của bạn bị mất hút trong bao nhiêu chiếc mặt nạ. Bạn đã từng giả vờ với người khác, và dần dần, dần dần bạn đã trở nên bị thuyết phục về giả vờ của riêng mình.

Vì Jack và Irma đều giầu, họ quyết định thêm chút văn hoá cho cuộc sống nông cạn mãi tới nay của mình. Cơ hội đầu tiên tới với họ là họ đi thăm Bảo tàng Nghệ thuật thành phố và mua một chuyến du lịch có hướng dẫn đi xem triển lãm.

"Này, đây là bức tượng bán thân đẹp của Michelangelo," Jack ngưỡng mộ nói.

"Đấy không phải là Michelangelo đâu," người hướng dẫn giải thích. "Đấy là Leonardo da Vinci."

"Jack," cô ấy rít lên, "sao anh phải mở cái mồn to của anh ra khi anh không biết lấy một điều về Tân Ước?"

Bạn sẽ thấy những kẻ giả vờ này ở mọi nơi. Bạn sẽ thấy những kẻ giả vờ này bên trong mình, bên ngoài mình. Bạn đang sống cùng họ - bạn là một trong số họ. Thừa nhận rằng "Mình là kẻ giả vờ," và đó là việc bắt đầu lớn lao.

Người ngu có thể cố gắng là người tốt, nhưng người đó không thể tốt được bởi vì chẳng có gì giống như tính tốt máy móc. Tốt chỉ có thể là từ tâm thức. Tất cả những gì máy móc đều là xấu. Theo định nghĩa của tôi và theo định nghĩa của Phật Gautama, làm bất cái gì vô ý thức cũng đều xấu, đều ác, và làm bất kì cái gì có ý thức cũng đều tốt, đều đức hạnh. Vấn đề không phải là điều bạn làm, vấn đề không phải là hành động của bạn nói riêng; mọi thứ đều phụ thuộc vào nguồn nào nó tới. Nếu nó tới từ nhận biết sâu sắc của bạn, thế thì dù nó là bất kì cái gì....

Chẳng hạn, Mohammed tham chiến trong nhiều cuộc chiến bằng lưỡi kiếm trong tay ông ấy, nhưng tôi sẽ không gọi cuộc chiến của ông ấy là ác. Không, cuộc chiến của ông ấy không ác bởi vì chúng bắt nguồn từ nhận biết sâu sắc, tính thiền sâu sắc. Ông ấy đơn giản đáp ứng lại tình huống. Tất nhiên, điều ông ấy là là bạo hành - nhưng cả bạo hành nữa, trong tay của người có ý thức, tỉnh táo, cũng biến đổi phẩm chất của nó.

Adolf Hitler ăn chay, nhưng việc ăn chay của ông ấy không tốt. Việc ăn chay của ông ấy là ác, bởi vì nó bắt nguồn từ tâm trí hoàn toàn vô ý thức. Ông ấy chưa bao giờ hút thuốc, ông ấy chưa bao giờ uống rượu, ông ấy sống cuộc sống của người độc thân. Ông ấy gần như sư - sư Jaina. Nếu bạn nhìn vào cuộc đời ông ấy, ông ấy sống nó theo cách rất kỉ luật. Ông ấy không phải là người ác theo bất kì cách nào - chưa bao giờ đánh bạc, chưa bao giờ chơi bài. Nhưng ông ấy không tốt, ông ấy không đức hạnh. Tất cả mọi điều đó đều bắt nguồn từ tâm trí vô ý thức.

Nếu bạn thấy Jesus uống rượu... vâng, ông ấy hay uống rượu, ông ấy khoái uống rượu. Và tôi không nghĩ có gì sai trong việc uống rượu nếu bạn có thể uống theo cách Jesus đã uống, với nhận biết tuyệt đối; thế thì không có sai trong uống rượu. Thế thì uống rượu nữa cũng là tốt. Nhưng bạn có thể không phải là người uống rượu như Adolf Hitler, và điều đó là không tốt. Cho nên vấn đề không phải là điều bạn làm, mà là cách bạn làm nó, hành động này từ đâu tới.

Molly O'Brien tới thăm một linh mục trong xứ đạo. "Thưa cha," cô ấy nói, "Con cảm thấy tồi tệ thế! Đêm qua con đã gọi một người đàn ông là đồ con hoang."

"Bây giờ, tại sao," linh mục nói, "con muốn làm điều như thế?"

"Thế này, Cha, cha thấy đấy... anh ta vòng tay ôm quanh người con."

"Cái gì - như thế này à?" "Dạ vâng, giống thế ạ."

"Này, thế thì chẳng có lí do gì để gọi anh ta là con hoang cả."

"Vâng, nhưng thế rồi, thưa cha, anh ta hôn con!" "Cái gì - giống thế này à?"

"Vâng."

"Này, thế thì chẳng có lí do gì để gọi anh ta là con hoang cả."

"Con biết, nhưng thế rồi cha xem, anh ấy ấn con xuống ghế sofa rồi cởi quần áo con ra."

"Con ngụ ý... làm như thế này à?" "Dạ vâng, thưa cha."

"Này, dẫu thế vẫn chẳng có lí do gì để gọi anh ta là con hoang cả."

"Vâng, nhưng thế rồi anh ta tụt quần anh ta ra." "Giống thế này?"

"Vâng."

"Này, điều đó vẫn chẳng có lí do gì để gọi anh ta là con hoang cả."

"Nhưng thưa cha... thế rồi anh ta làm tình với con." "Như thế này à?"

"Vâng."

"Và con gọi anh ta là đồ con hoang chỉ vì điều đó thôi sao?"

"Nhưng cha ơi - cha thấy đấy - thế rồi anh ta bảo con anh ta bị bệnh lậu."

"Sao thế, đồ con hoang bẩn thỉu!"

Người ngu có thể được tìm thấy trong tội đồ, trong tu sĩ, trong thánh nhân. Người ngu là hiện tượng rất tinh vi; nó không thô thế như bạn nghĩ đâu. Bạn không thể đánh giá được từ bên ngoài liệu một người là trí tuệ hay ngu xuẩn bởi vì đôi khi hành động của họ có thể như nhau.

Krishna nói trong Gita với Arjuna, "Đánh nhau đi, nhưng đánh nhau với buông xuôi tuyệt đối theo Thượng đế. Trở thành phương tiện đi." Bây giờ, buông xuôi nghĩa là nhận biết tuyệt đối, bằng không bạn không thể buông xuôi được. Buông xuôi nghĩa là rơi rụng bản ngã, và bản ngã là vô ý thức của bạn. Krishna nói, "Vứt bỏ bản ngã và rồi để nó cho Thượng đế. Thế rồi để cho ý chí của ngài sẽ được thực hiện. Thế thì bất kì cái gì xảy ra cũng đều tốt."

Arjuna tranh biện. Lặp đi lặp lại anh ta đem ra các luận cứ mới và anh ta nói, "Nhưng để giết những người này - người hồn nhiên này, họ đã chẳng làm gì sai cả - chỉ vì vương quốc mà giết nhiều người thế, bạo hành nhiều thế, sát hại nhiều thế, máu chảy nhiều thế... làm sao điều đó có thể đúng được? Thay vì giết những người này vì vương quốc, tôi thà từ bỏ và đi vào rừng và trở thành sư."

Bây giờ, nếu bạn chỉ nhìn từ bên ngoài, Arjuna dường như tôn giáo hơn Krishna. Arjuna dường như mang tính Gandhi hơn Krishna. Krishna dường như rất nguy hiểm. Ông ấy đang nói, "Vứt mọi điều vô nghĩa về việc là sư và trốn lên hang động Himalaya đi. Điều đó không dành cho ông. Ông bỏ mọi thứ lại cho Thượng đế. Ông không quyết định, ông vứt việc quyết định này đi. Ông đơn giản thảnh thơi, ở trong buông bỏ, và để ngài giáng xuống ông và để ngài tuôn chảy qua ông. Thế thì, bất kì điều gì xảy ra.... Nếu ngài muốn trở thành sư qua ông, ngài sẽ trở thành sư. Nếu ngài muốn trở thành chiến binh qua ông, ngài sẽ thành chiến binh."

Arjuna dường như đạo đức hơn, thuần đạo đức hơn. Krishna dường như là hoàn toàn khác. Krishna là vị phật, người đã chứng ngộ. Ông ấy nói, "Ông đừng quyết định. Từ vô ý thức của mình, bất kì điều gì ông quyết định cũng sẽ sai, bởi vì vô ý thức là sai."

Và người ngu sống trong vô ý thức. Cho dù người đó cố gắng làm điều tốt, thực tế người đó thành công chỉ trong làm điều xấu.

Paddy NcNaughty tới xưng tội: "Xin cha ban phước lành cho con vì con đã phạm tội."

"Vậy thì con đã làm cái gì, con trai ta?" "Con đã làm tình với một cô gái trong làng."

"Chúa ơi!" linh mục nói, "và con đã phạm tội đó với gái làng nào?"

"A, cha ơi, điều đó con chẳng thể biết được."

"Vậy nếu con không cho ta biết, thì ta sẽ không cho con xá tội đâu."

"A cha yêu mến ơi!" Paddy nói.

"Đấy có phải là Molly O'Flaherty?" linh mục hỏi. "Không, đấy không phải là Molly O'Flaherty." "Thế thì đấy là Flora Fitzgibbons?"

"A không," Paddy nói, "đấy không phải là Flora Fitzgibbons."

"Đấy là Maggie Muldoon, vậy à?" linh mục vẫn kiên trì.

"A, chắc chắn không, đấy không phải là Maggie Muldoon đâu."

"Thế thì nó tên là gì trời ạ?"

"A, chắc rồi, cha ơi - điều đó con không thể nói được."

"Vậy nếu con không kể lại cho ta, ta sẽ không cho con xá tội đâu."

"A, cha ơi, điều đó thì quá tệ!" Paddy nói và bước ra khỏi phòng xưng tội.

Bạn anh ta, Michael, đang đợi ở ngoài. "Này, Paddy, cậu đã được tha tội chưa?"

"Không," Paddy nói, "nhưng tớ có được tên của vài gái mãi dâm tốt!"

Nếu bạn vô ý thức bạn có thể tới để nhận tha thứ, bạn có thể tới xưng tội, nhưng điều đó sẽ không giúp ích - bạn sẽ vẫn còn như cũ. Ngu xuẩn có xu hướng dai dẳng. Cẩn thận về những đặc trưng này của ngu xuẩn. Ngu xuẩn là rất bản ngã. Thực tế, bạn càng thông minh, bạn càng ít bản ngã. Khi thông minh nở hoa trong hoàn hảo, bản ngã biến mất. Do đó, ngu xuẩn rất có tính bao biện; nó bao giờ cũng cố tự bảo vệ nó. Theo cả nghìn lẻ một cách nó sẽ thuyết phục bạn rằng đây là tiến trình đúng, đây là điều cần được làm.

Người ta phải rất nhận biết về tất cả những khuynh hướng sâu này; chúng cứ ép buộc bạn đi lạc lối, chúng cứ buộc bạn đi khỏi trung tâm. Chúng làm cho bạn thành lệch tâm. Có ý thức làm bạn định tâm; vô ý thức đưa bạn ra khỏi trung tâm.

Một người bước vào quán cà phê và gọi một cốc cà phê và bánh sữa kem. "Rất tiếc," người đứng quầy nói, "nhưng chúng tôi hết bánh sữa rồi. Sao ông không lấy bánh rán thay?"

"Trong trường hợp đó," người này nói, "tôi thích chén trà và bánh sữa kem."

"Tôi vừa bảo ông rồi, thưa ông, chúng tôi hết bánh sữa rồi. Sao ông không lấy bánh rán?"

"Hừ... vậy trong trường hợp đó, tôi sẽ lấy bánh sữa nướng và chén trà."

"Này! Bao nhiêu lần tôi đã phải nói với ông rồi? Chúng tôi không có bánh sữa nào cả - bánh sữa kem hay bánh sữa nướng, hay bất kì loại bánh sữa nào!"

"Thôi được thế thì," người này nói. "Thế thì cho tôi bánh sữa nho và sô cô la nóng"

"Trông đây, ông!" người đứng quầy nói, vừa túm lấy cổ áo và lay anh ta một cách dữ dội, "Chúng tôi không có bánh sữa nào! Chúng tôi không có bánh sữa kem nào, chúng tôi không có bánh sữa nho nào, không bánh sữa chữ thập nóng nào, hay bánh sữa nướng với bơ

- hay bất kì loại bánh sữa nào. Hiểu chưa?"

"Thôi được, thôi được!" người này nói. "Không cần phải quát lên thế - tôi chỉ cần bánh sữa thôi!"

Phật nói:

Người ngu là kẻ thù riêng của mình.

tìm của cải, người đó phá huỷ bản thân mình.

Người ngu là kẻ thù riêng của mình... với nhiều lí do. Thứ nhất: người đó sẽ chết đi mà không được sinh ra. Người đó sẽ chết đi như hạt mầm. Người đó sẽ không bao giờ nở hoa, người đó sẽ không bao giờ đi tới hoa và tới quả. Người đó sẽ không bao giờ biết hoàn thành là gì. Cuộc sống của người đó sẽ là phí hoài vô cùng. Cuộc sống của người đó sẽ là sa mạc không ốc đảo nào. Người đó sẽ không biết tới phúc lạc nào, phúc lành nào, cực lạc nào - điều là quyền tập ấn của người đó. Người đó sẽ tự huỷ diệt. Không trưởng thành trong tâm thức là hành động tự tử nhất mà người ta có thể phạm phải; do đó Phật nói: Người ngu là kẻ thù riêng của mình. Người đó bỏ lỡ cơ hội lớn.

Cuộc sống là cơ hội quí giá để biết, để hiện hữu, nhưng người ngu bỏ lỡ. Người đó thậm chí sẽ không nhận biết mình đã bỏ lỡ cái gì. Người đó sẽ trải qua cuộc sống như kẻ sống dở chết dở. Toàn thể cuộc sống của người đó là máy móc. Người đó dậy sớm buổi sáng, ăn sáng, đi tới văn phòng, làm công việc, lái xe về nhà... và người đó làm mọi thứ, nhưng dầu vậy người đó vẫn là người máy. Người đó còn chưa đầy ánh sáng bên trong; sâu bên trong người đó chỉ có bóng tối. Người đó đang làm tất cả những điều này bởi vì người đó đã thực hành làm chúng. Người đó đã trở thành khéo léo.

Các nhà khoa học đã từng làm việc trong hàng thế kỉ để tạo ra robot. Tôi không thấy tại sao họ phải quan tâm nhiều thế tới việc tạo ra robot - có nhiều thế, hàng triệu robot rồi! Và không cần làm robot chút nào; tất cả hàng triệu robot kia đang tạo ra nhiều robot hơn đấy! Thực tế, vấn đề là làm sao dừng họ lại khỏi sản sinh ra thêm!

Từng người ngu đều để lại ít nhất một tá người ngu - đặc biệt ở Ấn Độ - đằng sau người đó. Khi người đó chết người đó làm cho thế giới này mười hai lần ngu hơn; người đó để lại một tá người ngu như bằng chứng rằng người đó đã từng ở đây. Cần gì tạo ra robot?

Tôi đã đọc một câu chuyện rằng robot đã được tạo ra - đó là câu chuyện của thế kỉ hai mươi mốt - và chúng đích xác giống như con người tới mức rất khó phân biệt. Nếu bạn gặp một robot trên đường đang lái xe của nó bạn sẽ không thể phân biệt được liệu người đó là robot hay không. Nó sẽ trông đích xác như con người. Chỉ một khác biệt sẽ có đó: nó sẽ hiệu quả hơn. Ít tai nạn hơn có trên đường. Nó sẽ chấm dứt công việc của nó đúng giờ. Nó sẽ không chồng chất hồ sơ trên bàn; bàn nó sẽ gọn gàng.

Cho nên đó là vài chỉ dẫn để cho bạn có thể đánh giá được liệu một người có thực sự là robot hay con người. Thỉnh thoảng bạn sẽ biết ai là robot - khi pin của nó hết. Chỉ thế thì... nếu nó đang nói với bạn và nó đang đưa cho bạn luận cứ lớn lao, luận cứ triết lí về sự tồn tại của Thượng đế, và thế rồi nó bỗng nhiên nói, "Grrr, grrrr, grrr-rr-rrr...!" và lập tức chạy tới ổ cắm điện và nối bản thân mình vào điện để nạp cho bản thân mình - thế thì bạn sẽ biết rằng đây không phải là người thực; bằng không thì sẽ không có khác biệt gì.

Và điều đó nữa, cũng là có thể vượt qua được chẳng chóng thì chầy: chúng ta có thể gắn hai pin. Sao chỉ một pin? Tôi đã nghĩ: sao gắn một pin vào người đáng thương này? - bạn có thể gắn hai pin để cho trong khi pin này được dùng, pin kia được nạp tự động. Nếu bạn có thể tạo ra một robot, bạn không thể tạo ra pin tự động được sao? Sao làm cho nó trông ngu vậy: "Grrr, grrr, grrr"? Và điều này có thể xảy ra vào bất kì lúc nào. Nó có thể đang làm tình với người đàn bà của bạn, và "Grrr, grrr, grrr!" Và nó phải nói, "Anh xin lỗi, anh đã chạy hết xăng rồi!" Hay hết điện... hay anh ta sẽ cần xăng.

Người ngu là kẻ thù riêng của mình. Hành động thù địch đầu tiên với bản thân mình là tính máy móc của người đó.

"Trông cái gì tôi có được hôm nay đây! Một xe mới toanh nhé, và nó giá chỉ tám trăm pounds."

"Tám trăm pound à? Nhưng điều đó là không thể được - xe mới toanh cơ mà?"

"À thế này, anh thấy đấy, nó không có động cơ." "Không có động cơ à?"

"Đúng rồi. Anh nói với nó, mà xem... anh cứ nói với nó và nó đi."

"Thật thế sao?"

"Đúng, điều đó đúng đấy. Muốn tới thử đi không? Chỉ một điều thôi, trước khi chúng ta bắt đầu. Xe này chỉ hiểu được vài từ. Giống thế này, để làm nó tiến lên trước anh nói, 'Quái quỉ'; để làm nó dừng lại anh nói, 'Đồ con hoang.'"

"Ô... thật thế sao?"

"Đúng. Chắc chắn. Lại đây, tôi sẽ chỉ cho anh. 'Quái quỉ' - nó đi đấy, xem đấy, và mọi điều anh phải làm là quay vô lăng, thổi còi, nháy đèn chỉ thị.... 'Đồ con hoang' - thấy đấy, nó dừng lại khi anh muốn nữa."

"Úi trời! Tôi chưa bao giờ thấy chiếc xe nào giống như thế trước đó!"

"Chúng ta hãy đem nó ra về vùng quê. Có thể chúng ta đi tới mỏm đá cạnh biển. Thấy chưa, đi thẳng nó chạy tới tốc độ chín mươi, không có vấn đề gì - chín tư, chín nhăm...."

"Úi... ấy a... tôi nói, chúng ta chẳng tới gần đầu mỏm đá rồi đó sao?"

"Đi tiếp bây giờ, đừng lo. Cứ quan sát cách nó phanh."

"Này! Này, cẩn thận đấy! Cái biển kia nói, 'Đường hết trong năm mươi mét nữa,' và anh đi tốc độ chín mươi nhăm!"

"Đúng! Nhìn cái này: Đồ con hoang.... Này, lại nữa bây giờ - nó không muốn dừng! Đồ con hoang! Đồ con hoang! Đồ con hoang! Chúng ta đã làm điều đó rồi! Thấy đấy, nó đã dừng."

"Phì, quái quỉ, điều đó đã đóng lại...!"

Người ngu là kẻ thù riêng của mình. Tìm của cải, người đó phá huỷ bản thân mình. Với "của cải" Phật ngụ ý cái ở bên ngoài bạn: quyền lực, danh vọng, tiền bạc, dục - bất kì cái gì ở bên ngoài bạn. Người ngu hướng ngoại; người đó không bao giờ nhìn vào trong. Người đó tích luỹ mọi thứ ở bên ngoài. Cả đời người đó dành cho tiền, quyền, danh, và thế rồi một ngày nào đó cái chết tới, nhưng thế thì quá trễ rồi. Khi cái chết tới, người đó nhận ra rằng tất cả những gì mình đã từng làm đơn giản là ngu xuẩn bởi vì tất cả đều tuột khỏi ngón tay người đó. Tất cả những thứ người đó đã từng làm đều là làm lâu đài cát. Chỉ cú thổi của cái chết, và mọi thứ biến mất như giấc mơ.

Phật nói: Tìm của cải, người đó phá huỷ bản thân mình. Người đó vẫn còn thường xuyên hướng ngoại; do đó người đó chưa bao giờ trở nên nhận biết mình là ai, tại sao mình hiện hữu, mình tới từ đâu, mình sẽ đi đâu, định mệnh của mình là gì, ý nghĩa của mình là gì, tại sao sự tồn tại này cần mình, mình được giả định hoàn thành mục đích gì, hương thơm nào phải được toả ra từ mình. Người đó chưa bao giờ nhìn vào trong. Người đó cứ chạy xô đi ngày một nhanh hơn. Khi cái chết lại gần hơn người đó chạy nhanh hơn để cho người đó có thể tích luỹ thêm chút ít của cải, thêm chút ít kính trọng, tôn trọng, để cho người đó có thể trở thành tổng thống hay thủ tướng.

Nhưng cái chết phá huỷ mọi thứ - tổng thống của bạn, thủ tướng của bạn. Bạn có thể giầu; cái chết sẽ không thiên vị bạn đâu. Trước cái chết, mọi người đều như nhau - giầu hay nghèo, thông thái hay không thông thái, nổi tiếng hay không nổi tiếng.

Phật nói: Nếu ông đưa năng lượng của mình vào những dự án như vậy, cái có thể bị cái chết phá huỷ, thế thì ông đang phá huỷ bản thân mình. Đạt tới cái gì đó bất diệt đi. Đạt tới cái gì đó mà cái chết không thể giằng lấy được từ bạn. Nhận ra cái gì đó sẽ ở bên ngoài cái chết cùng bạn. Nhận ra cái gì đó mà ngay cả lửa cũng không thể thiêu được, kiếm không thể chặt được, bom nguyên tử, bom khinh khí không thể phá huỷ được. Chỉ thế thì bạn mới là người bạn của bản thân mình; bằng không bạn là kẻ thù.

Ba đôi bị chết trong vụ đâm xe. Thánh Peter đợi họ ở Ngọc Môn, cuốn sách lớn cặp dưới nách. Đôi thứ nhất được mời tới.

"Tên?" Thánh Peter quát lên. "Jones," người chồng đáp.

Thánh Peter mở cuốn sách lớn và bắt đầu lấy ngón tay lật qua các trang.

"Hừ... Jackson... Johnson... a rồi, Jones! Hừ... Jones, này? Được rồi bây giờ, Jones, đây không phải là hồ sơ rất tốt đâu, đúng không? Uống rượu, uống rượu, lại uống rượu - đó là tất cả những gì anh đã từng là vậy sao - ngay cả cưới người đàn bà tên là Sherry. Này, Jones, điều này là không đủ tốt, anh biết đấy. Ta e phải đẩy anh xuống địa ngục."

Nhà Joneses buột ra tiếng khóc nức nở và ôm ghì nhau, nhưng hai thần gác kéo họ ra và lôi người đàn ông tới cổng địa ngục. Người vợ theo sát nút.

"Tiếp!" Thánh Peter gọi và đôi thứ hai lê bước tới. "Tên!"

"Smith," họ cả hai đáp lại một cách run rẩy.

"Hừ... Sutherland... Spencer... a đây, Smith! Hừ... rồi, ông và bà Smith, đôi này chẳng có vẻ gì tốt cả. Tiền, tiền, tiền - đó là tất cả những gì cả hai đã từng theo đuổi - ngay cả cái gọi là con trai các vị Buck, Frank và Mark, và con gái, Penny. Bây giờ đó là cái loại cuộc sống gì vậy! Được, chỉ có một chỗ dành cho những người như các vị. Các vị phải đi xuống - xuống địa ngục!"

Gia đình Smiths khóc và khuỵ chân xuống, nhưng phán quyết là cuối cùng không thay đổi.

"Tiếp!" Thánh Peter kêu to, khi thiên thần gác kéo gia đình Smiths đi xa.

Người chồng tiếp quay sang vợ mình và nói, "lại đây, Fanny... Anh sẽ không đứng đây và bị sỉ nhục đâu!"

Thay vì thế tìm bờ bên kia.

Phật nói: Đừng quá bận tâm tới bờ bên này; nó là nhất thời. Ngày mai bạn phải đi. Ngay cả bẩy mươi năm cũng không phải là thời gian dài; so với vĩnh hằng nó chỉ là khoảnh khắc. Cuộc đời bạn chỉ kéo dài như bong bóng xà phòng. Bạn nghĩ nó đủ dài - bẩy mươi năm - bởi vì bạn so sánh cuộc sống của mình với cuộc sống của ruồi hay muỗi; thế thì nó có vẻ đủ dài. Nhưng hỏi muỗi và chúng nghĩ chúng sống hoàn toàn tốt: chúng làm mọi thứ mà bạn làm và trong khoảng sống ngắn. Chúng được sinh ra, chúng rơi vào tình yêu, chúng xây dựng gia đình, chúng có con - và còn nhiều con hơn bạn có thể có - và chúng hát và chúng nhảy múa. Có thể chúng có tôn giáo riêng và các tu sĩ và các chính khách riêng của chúng. Và thế rồi chúng trở nên già và thế rồi chúng chết. Có thể điều đó kéo dài chỉ vài tuần, nhưng trong vài tuần đó chúng đã làm đủ mọi thứ rồi!

Có những loài sâu bọ sẽ chỉ sống trong vài giờ, nhưng trong vài giờ đó cả cuộc sống của bạn được cô đọng lại: bạn trai và bạn gái, chồng và vợ, và tất cả những đánh nhau.... Tôi đã nghe chúng thậm chí còn đi tới cố vấn hôn nhân, họ tư vấn về chuyên gia tình dục!

Một người đàn bà có con mèo và con mèo này tạo ra nhiều phiền toái cho hàng xóm. Nó là một kẻ ăn chơi và cả đêm nó đi từ nhà này sang nhà kia, và chúng làm ồn ào nhiều thế - bởi vì mèo không tin vào làm tình im lặng. Chúng không phải là người Hindus, không phải là người Ấn Độ! Chúng tất cả đều là hippies!

Thế là toàn thể hàng xóm bảo người đàn bà này, "Làm cái gì đó đi. Thật quá thể - chúng tôi không thể ngủ được! Việc làm tình của con mèo của bà - nó làm chúng tôi phát điên!"

Cuối cùng người đàn bà phải ôm con mèo tới bác sĩ thú y và ông ấy thiến nó. Nhưng hàng xóm vẫn bị phiền toái như trước.

Mọi người hỏi người đàn bà, "Có chuyện gì vậy? Đây là loại thiến gì vậy? Mèo của bà đã bị thiến rồi, bà nói thế, nhưng chúng tôi thấy nó vẫn tới."

Người đàn bà nói, "Vâng, nó vẫn đi đấy - bây giờ nó đi như nhà tư vấn."

Thời gian không thành vấn đề. Trong vài giờ bạn có thể sống bẩy mươi năm hay bẩy trăm năm theo cách cô đọng. Trong bẩy phút, bẩy mươi năm có thể được cô đọng lại. Và bẩy phút có vẻ rất nhỏ khi so với bẩy mươi năm, nhưng bẩy mươi năm là gì khi so sánh với tuổi của mặt trời hay mặt trăng hay trái đất hay các vì sao? Và bẩy mươi năm là gì khi so với vĩnh hằng?

Bờ này bao gồm những hiện tượng tạm thời. Đừng phí toàn bộ năng lượng của bạn vào những cái tạm thời đó. Cứ nhớ bờ bên kia. Với "bờ bên kia" Phật ngụ ý cái ở bên ngoài thời gian và bên ngoài không gian. Bờ bên này ở bên ngoài bạn và bờ bên kia ở bên trong bạn. Bờ bên này bao gồm tiền, dục, quyền, danh và bờ kia chỉ gồm nhận biết, im lặng, an bình, lời cầu nguyện.

Thay vì thế tìm bờ bên kia. Cỏ dại bóp nghẹt cánh đồng.

Đam mê đầu độc bản tính con người, và hận thù, ảo tưởng và ham muốn.

Nhưng bạn đầy cỏ dại, do đó bạn không thể mọc hoa hồng được. Trước khi bạn có thể mọc hoa hồng bạn sẽ phải loại bỏ đi mọi cỏ dại, bạn sẽ phải chuẩn bị mảnh đất, bạn sẽ phải chuẩn bị đất. Bạn sẽ phải loại bỏ cỏ dại, đá, và tất cả những cái có thể là cản trở cho hoa hồng. Cỏ dại bóp nghẹt cánh đồng.

Và về cỏ dại, một điều phải được ghi nhớ: bạn cần không phát triển chúng, chúng phát triển theo cách riêng của chúng. Cho dù bạn nhổ chúng đi chúng sẽ lại phát triển ra.

Mulla Nasruddin có một bãi cỏ rất đẹp. Một hàng xóm mới chuyển tới ở cạnh nhà Mulla và anh ta trở nên rất quan tâm tới khu vườn của Mulla, đặc biệt là bãi cỏ. Anh ta cũng muốn làm bãi cỏ đẹp và khu vườn. Anh ta gieo hạt, anh ta trồng cây, nhưng nhiều cỏ dại thế bắt đầu mọc lên.

Anh ta hỏi Mulla, "Làm sao phân biệt được đâu là cỏ và đâu là cỏ dại?"

Mulla nói, "Đơn giản. Anh nhổ cả hai lên. Cỏ sẽ không mọc ra nhưng cỏ dại sẽ mọc ra. Đó là cách người ta biết, đó là cách người ta có thể phân biệt."

Cỏ dại có một phẩm chất - cùng phẩm chất như người ngu: chúng dai dẳng, chúng khăng khăng, chúng không muốn bị loại bỏ. Mọi thứ vĩ đại trong cuộc sống này đều mong manh và mọi thứ xấu đều như đá, rất mạnh. Cỏ dại mọc ra theo cách riêng của chúng. Bạn đã không rèn luyện giận dữ và bạn đã không rèn luyện thèm khát. Không trường nào dạy bạn dạy cách ghen tị và cách tham lam. Không thầy giáo nào, không thầy nào được cần tới để dạy bạn cách vô ý thức. Những thứ này phát triển theo cách riêng của chúng.

Rơi xuống là dễ dàng; vươn lên là khó khăn - nó đi ngược lại sức hút.

Bạn phải loại bỏ cỏ dại, bằng không chúng bóp nghẹt cánh đồng. Bạn đầy giận dữ, tham lam, thèm khát tới mức chúng làm nghẹt năng lượng của bạn. Bạn sẽ không thể nào trưởng thành được - chúng sẽ không cho phép bạn trưởng thành. Chúng sẽ hút mọi năng lượng của bạn; chúng là kẻ hút bám, chúng là kẻ kí sinh.

Phật nói: Cỏ dại bóp nghẹt cánh đồng. Đam mê đầu độc bản tính con người, và hận thù, ảo tưởng và ham muốn.

Đam mê tạo ra nhiều điều trong bạn. Nó tạo ra cơn sốt, nó làm cho bạn vô ý thức nhiều hơn - vô ý thức nhiều hơn bạn đã vậy. Nó lôi bạn sâu hơn vào trong bùn. Và với đam mê, hận thù, ảo tưởng và ham muốn tới - và thế rồi bạn bị sao lãng khỏi bản tính của mình. Bản tính của bạn bị đầu độc, hồn nhiên của bạn bị đầu độc. Bạn đánh mất tất cả mọi đơn giản, mọi khiêm tốn.

Cẩn thận về sự đầu độc của đam mê. Nồng hậu, đằm thắm - đó là hiện tượng hoàn toàn khác - nhưng đừng đầy thèm khát. Nồng hậu là có thể với ý thức của bạn. Vị Phật rất nồng hậu, một Jesus rất nồng hậu, rất đằm thắm. Đam mê đã biến mất. Đam mê đã trở nên được biến đổi thành từ bi. Từ bi của họ mưa rào lên bạn như hoa. Khi đam mê đầu độc bạn, từ bi thanh lọc bạn. Từ bi là nước cam lồ nếu đam mê là nước độc. Năng lượng tham gia vào đam mê có thể được thoát ra trong từ bi.

Và cách để thoát ra năng lượng, cách để đổi kênh nó sang từ bi, là điều Phật gọi là sammasati - nhận biết đúng, nhớ đúng; điều Gurdjieff gọi là tự nhớ, điều Krishnamurti gọi đơn giản là nhận biết, điều tôi gọi là thiền. Chúng tất cả đều là cùng một điều, những cái tên khác nhau chỉ tới cùng một năng lượng. Bạn phải trở nên tỉnh táo, có ý thức về điều bạn đang làm.

Thử mà xem, khi bạn giận, có ý thức vào, và bạn sẽ ngạc nhiên - bạn trong ngạc nhiên lớn lao. Nếu bạn trở nên có ý thức, giận dữ biến mất. Và bỗng nhiên bạn đã tìm ra chìa khoá, bạn đã vớ được bí mật. Khi dục chi phối bạn và bạn đầy thèm khát, nhắm mắt lại, ngồi im kia của thèm khát qua rồi. Và khi cơn bão qua rồi, im lặng còn lại đằng sau sâu lắng tới mức, lớn lao tới mức, phúc lành tới mức bạn có thể đã chưa từng bao giờ cảm thấy nó. Không kinh nghiệm dục nào có thể cho bạn cái đẹp đó, cái sẽ tới nếu bạn quan sát thèm khát của mình và qua quan sát thèm khát biến mất. Thế thì im lặng tới với bạn, cái vốn trinh nguyên, cái thuộc về cõi bên kia, cái thuộc về bờ bên kia.

Tôn kính người không có đam mê.... Do đó Phật nói: Nếu ông có thể tìm ra một người không có đam mê - nếu bạn có thể tìm ra một christ hay vị phật - tôn kính người đó... bởi lẽ đơn giản là người đó đã làm gần như điều không thể được: người đó đã thoát khỏi tù túng thông thường của nhân loại. Người đó không còn là tù nhân, không còn là nô lệ. Người đó đã khẳng định tính cá nhân của mình, thông minh của mình. Người đó không còn là kẻ ngu. Trí huệ đã xảy ra trong bản thể người đó. Người đó đầy ánh sáng; bóng tối đã biến mất.

Tôn kính người không có đam mê, hận thù, ảo tưởng và ham muốn.

Và khoảnh khắc đam mê biến mất, hận thù biến mất,

Điều ông cho người đó.... Nếu bạn cho Phật bất kì cái gì... bạn có thể cho ông ấy cái gì? Bạn có thể cho ông ấy sự kính trọng của bạn, bạn có thể cho ông ấy sự tin cậy của bạn, bạn có thể cho ông ấy cái ta của bạn, sự buông xuôi của bạn.

Điều ông cho người đó sẽ được trao lại cho ông, và còn nhiều hơn.

Bất kì khi nào đệ tử buông xuôi bản thân mình theo một thầy đã thức tỉnh, người đó trở thành người giầu nhất trên thế giới. Trong chính việc buông xuôi của người đó là chiến thắng. Trong việc vứt bỏ bản ngã người đó đạt tới bản thể. Lần đầu tiên người đó hiện hữu - và theo một cách rất kì lạ, bởi vì người đó đã vứt bỏ bản thân mình. Nhưng cái người đó đã vứt bỏ là cái ta giả, và khi cái giả biến mất, cái thực xuất hiện. Khi cái giả dừng hiện hữu, cái thực bắt đầu chói lên trong tất cả niềm vinh quang của nó, trong tất cả sự huy hoàng của nó.

Bất kì cái gì bạn cho vị phật đều quay về bạn cả đang nói với bạn, "Ta sẵn có đây. Mở trái tim ông và để ta vào."

Khi người thức tỉnh gõ cửa nhà bạn, xin mở cửa ra, bởi vì bạn có thể bỏ lỡ cơ hội này và bạn có thể bỏ lỡ nó trong nhiều nhiều kiếp. Rất hiếm khi bắt gặp một Phật, một Christ, một Krishna, một Mahavira, một Mohammed. Nếu bạn đủ may mắn bắt gặp một người thức tỉnh, thế thì đừng keo kiệt. Thế thì vứt bỏ bản thân mình một cách toàn bộ đi, thế thì hãy được cam kết toàn bộ.

Mới hôm nọ ai đó đã hỏi, "Thầy nói: Tôi là lối cổng. Tôi đã tới đây, tôi yêu thầy. Tôi đã tới từ nơi xa xôi, nhưng tôi không là sannyasin và tôi không được phép gặp thầy. Thế thì tại sao thầy nói: Tôi là lối cổng nếu tôi không được phép tới qua thầy?"

Bạn được phép tới qua tôi chứ, nhưng vài điều bạn sẽ phải bỏ lại ngoài cổng: giầy của bạn, đầu của bạn. Đó chính là tính chất sannyas là gì. Đây là hai cực đoan của bạn, hai cực: giầy và đầu. Bỏ cả hai cực đoan đó bên ngoài đi, thế thì bạn được cân bằng. Chính từ 'sannyas' nghĩa là trạng thái thăng bằng, cân bằng, tuyệt đối cân bằng của bạn! Đưa tất cả các bệnh của bạn cho tôi; đó là điều tính chất sannyas tất cả là gì. Thế thì tôi là lối cổng và tôi sẵn sàng. Tới qua tôi và bạn sẽ thấy cái bạn đã từng tìm kiếm trong nhiều kiếp rồi.

Nhưng bạn có thể bỏ lỡ lối cổng nếu bạn keo kiệt hay hèn nhát tới mức bạn không thể lấy cú nhảy vào tính chất sannyas. Thế thì bạn đang nói về cái loại tình yêu gì vậy? Tình yêu biết cách cam kết, biết cách tham dự. Tình yêu biết cách chết và cách được tái sinh. Tình yêu sẵn sàng trải qua bất kì lửa nào bởi vì tình yêu biết, "Không cái gì có thể phá huỷ được ta, ngay cả lửa cũng không thể đốt cháy được ta." Tình yêu biết cái vĩnh hằng của nó. Do đó tình yêu bao giờ cũng dũng cảm.

Sannyas là dũng cảm, đó là cuộc phiêu lưu.

Phật nói: Điều ông cho người đó sẽ được trao lại cho ông, và còn nhiều hơn.

Đừng lo nghĩ và đừng keo kiệt. Cởi mở với tôi, mong manh, nhạy cảm, để cho tôi có thể rót bản thân mình toàn bộ vào trong bạn. Tôi sẵn sàng là khách trong trái tim bạn, nhưng bạn sẽ phải sẵn sàng là chủ và bạn sẽ phải dọn sạch mọi cỏ dại trong trái tim mình. Bạn sẽ phải làm trống rỗng trái tim mình mọi thứ đồng nát mà bạn đã thu thập: của mọi quá khứ, của mọi kí ức, của mọi hệ thống niềm tin, của mọi triết lí, ý thức hệ - chính trị, tôn giáo, xã hội.

Khi bạn tuyệt đối trống rỗng bạn có thể tới trong tôi, tôi có thể tới trong bạn. Gặp gỡ có thể xảy ra. Và gặp gỡ đó là kinh nghiệm cực thích lớn lao nhất của cuộc sống.

Đủ cho hôm nay.

Xem tiếp Chương 8 - Quay về Mục lục