Chương 5. Rủi ro là đáng nhận

Dhammapada - Con đường của Phật (Tập 9)

Chương 5. Rủi ro là đáng nhận

Nếu lữ khách có thể tìm được

bạn đồng hành đức hạnh và trí huệ,

Để người đó đi cùng người này một cách vui vẻ

và vượt qua những hiểm nguy trên đường.

Nhưng nếu ông không thể tìm được người bạn hay thầy để đi cùng mình,

Đi một mình - như vua đi xa khỏi vương quốc, như voi trong rừng rậm.

Đi một mình, thay vì đi với kẻ ngu làm bạn đồng hành.

Đừng mang theo sai lầm của ông.

Đừng mang lo âu của ông.

Đi một mình, như voi trong rừng rậm.

Nirupa nói rằng đây là ngày nghiêm chỉnh của tôi. Lỗi không phải là của tôi; toàn thể lỗi là của Phật Gautama. Anh già đó mới là người nghiêm chỉnh tuyệt đối.

Người ta nói về Jesus là ông ấy chưa bao giờ cười cả. Điều đó không thể đúng được bởi vì Jesus rất nhiều tính người, rất trần tục. Không thể có chuyện là ông ấy chưa bao giờ cười. Ông ấy yêu mọi người, ông ấy yêu thích việc hoà lẫn vào mọi người, với người thường - nông dân, thợ mộc, ngư phủ, kẻ đánh bạc, kẻ say, gái điếm. Cứ xem toán của ông ấy, dường như không thể có chuyện ông ấy không bao giờ cười. Ông ấy tận hưởng ăn, uống; ông ấy tận hưởng bầu đoàn. Ông ấy phải đã tán chuyện, kể chuyện tiếu lâm, cười.

Nhưng có thể là Phật chưa bao giờ cười. Ông ấy hoàn toàn nghiêm chỉnh. Ông ấy rất nhiều tính Ấn Độ. Ông ấy là nước thuần khiết... tôi trộn nhiều rượu tuỳ theo khả năng của mình!

Cho nên Nirupa, tha lỗi cho tôi, bởi vì nếu tôi trộn thêm rượu, thế thì anh già kia sẽ thực sự giận đấy! Như sự việc hiện thế, ông ấy đã coi tôi là kẻ làm biến chất ông ấy, nhưng ông ấy chẳng thể làm gì được cả - tôi còn sống và ông ấy đã chết rồi! Tôi không phải là người Ấn Độ chút nào.

Có lần một quí bà Mĩ đã hỏi tôi, "Cái 'nòi' của ông là gì? - Nhật Bản, Trung Quốc, Java?"

Tôi bảo bà ấy, "Tôi không là cái nào cả." Và thế rồi tôi hỏi bà ấy, "Bà là ai? - khỉ, lừa hay Mĩ?"

Tôi không thuộc vào nước nào, không thuộc vào truyền thống nào, không thuộc vào giống nòi nài, không thuộc vào tôn giáo này. Tôi chỉ là mây trắng nổi trên khắp thế giới. Tôi không có gốc rễ nào ở đâu cả; do đó tôi tự do. Phật có gốc rễ ở mảnh đất Ấn Độ, trong tâm trí Ấn Độ.

Phật sẽ vẫn còn như cũ, không sẵn có, không tiếp cận tới được. Chính là qua người Trung Quốc và người Nhật Bản mà ông ấy mới trở nên chút ít tính người hơn. Bằng không ông ấy sẽ vẫn còn là một thượng đế trên mây, tuyệt đối không đạt tới được. Khi Phật giáo được đưa vào Trung Quốc họ đã đem nó xuống đất. Người Trung Quốc là người rất trần tục. Họ chưa bao giờ sinh thành bất kì người nào như Phật. Họ có người đã thức tỉnh riêng của họ - Lão Tử, Trang Tử, Liệt Tử - nhưng họ đầy tiếng cười, đầy niềm vui, đầy lòng biết ơn. Họ thuộc vào sự tồn tại này; họ không trong bất kì cách trốn nào khỏi nó. Họ sống trong nó theo tính toàn bộ của nó.

Và người Nhật Bản thậm chí còn trần tục hơn. Khi Phật giáo tới Nhật Bản qua Trung Quốc, chính mầu sắc của nó, hình thái của nó, chính hương thơm của nó đã thay đổi. Nó trở thành cực kì đa chiều, sáng tạo, khẳng định cuộc sống hơn. Tiếng cười bước vào. Các thầy Nhật Bản đã biến đổi chính tính nghiêm trang của Phật thành cái đối lập của nó.

Nhưng ở Ấn Độ nỗ lực này chưa bao giờ được thực hiện cả. Ở Ấn Độ Phật vẫn còn già cỗi, trong hai mươi nhăm thế kỉ.

Nỗ lực của tôi ở đây là làm cho ông ấy sống động lại lần nữa. Và làm cho ông ấy sống động nghĩa là làm cho ông ấy thành người đương đại, giúp ông ấy nói với bạn theo cách bạn muốn được nói tới, theo cách bạn sẽ có khả năng hiểu được ông ấy. Ông ấy phải được đem lại từ chiều cao của ông ấy. Đất có cái đẹp riêng của nó và bất kì chiều cao nào cũng đều phải được dựa trên chính đất này.

Cho nên, Nirupa này, tha thứ cho tôi đi, bởi vì nói về Phật thì cái gì đó của ông ấy nhất định bước vào; điều đó là không tránh khỏi. Tôi cố gắng hết sức để cho mầu sắc mới vào cách diễn đạt vô mầu của ông ấy, cho ông ấy sống động hơn, những dẫu sao, tôi cũng không thể đi quá xa khỏi lời kinh của ông ấy được. Mặc dầu tôi mang đủ dây buộc, tôi đi xa nhất có thể được - không ai đã đi xa như tôi đã từng đi đâu - nhưng dầu vậy điểm tham chiếu vẫn còn là lời kinh của ông ấy.

Tôi yêu con người này - ông ấy có cái đẹp của riêng ông ấy - nhưng không cần phải nghiêm chỉnh thế. Nhưng đó đã là cách thức ở Ấn Độ vào những ngày đó, và nó thậm chí cũng là cách thức ngày nay, vẫn còn nghiêm chỉnh. Tôn giáo được coi là hiện tượng rất nghiêm chỉnh.

Tôi có thể là người đầu tiên trong toàn thể lịch sử Ấn Độ, người đã trộn lẫn tôn giáo với chuyện cười. Để chúng ta hãy bắt đầu vài chuyện cười đi.

Chuyện thứ nhất:

Pierre, người Pháp, Tonio, người Italia, và Stash, người Ba Lan, đang cùng du hành qua miền quê thì chiếc xe của họ bị hỏng.

Họ tìm thấy chỗ trọ ở một nông trại, và trong đêm người Pháp quyết định lẻn vào phòng của cô con gái người nông dân.

Người nông dân nghe thấy tiếng anh ta bước lên cầu thang và nói, "Ai đấy?"

Nghĩ nhanh, Pierre thì thào, "Meo, meo..."

Hai mươi phút sau, Tonio lại làm cùng nỗ lực. Khi anh ta lại gần phòng cô con gái người nông dân hơn, người bố cô gái lại kêu lên, "Ai đấy?"

Người Italia lại bắt chước âm thanh mèo, "Meo, meo..."

Stash quyết định rằng anh ta, lần nữa, nên làm thêm một nỗ lực. Ngay khi anh ta lên tới phòng cô gái, người nông dân kêu lên, "Thôi được, ai đấy?"

Người Ba Lan đáp, "Tôi đây, mèo đây."

Câu chuyện thứ hai:

Benson và con chó của anh ta đang ngồi cạnh quán rượu. Anh ta đặt hai cốc martinis. Benson đưa một cốc cho con chó, nó vừa uống, vừa ăn cỏ cho tới khi chỉ còn lại đáy cốc và cuống cỏ. Rồi nó bỏ đi.

"Đó là điều kì lạ nhất tôi đã từng thấy," người đứng quầy nói.

"Vâng, nó là con chó câm," Benson nói. "Cọng cỏ mới là phần ngon nhất."

Thứ ba:

Ông Benchley đang im lặng uống rượu martini trong góc nhà thì một bà đi tới ông ấy và nói, "Ông không biết chất ông đang uống là chất độc chậm sao?"

"Được thôi," ông ấy trả lời. "Tôi đâu có vội."

Thứ tư:

Chiếc xe ô tô đâm vào bà ấy và từ xa một trăm bước anh ta dừng xe lại và ngoái nhìn đằng sau.

"Phải nhìn chứ!" anh ta kêu lên.

Người đàn bà tự bò dậy trên khuỷu tay và la lên, "Tại sao ông quay lại?"

Thứ năm và là cuối cùng:

Roxanne, một cô gái đẹp, tóc vàng vấn gọn ghẽ, xin vào làm rạp xiếc với việc thuần dưỡng sư tử. Ralph là một ứng cử viên khác.

"Tôi sẽ cho cả hai người một cơ hội," người quản lí nói. "Cô gái làm trước."

Roxanne, mặc chiếc áo choàng lông chồn dài thượt, đi vào trong cũi. Một con sư tử khổng lồ ở trong đó cùng cô gái và lập tức con vật này bắt đầu tấn công.

Đột nhiên, Roxanne cởi áo choàng lông thú ra và đứng đó, hoàn toàn trần truồng. Con sư tử đứng chết dí trên đường và bắt đầu liếm chân cô ấy, rồi liếm tay, rồi nó nhu mì quay về góc chuồng.

Người quản lí ngạc nhiên. Ông ta quay sang anh thanh niên. "Này, anh bạn, anh nghĩ anh có thể vượt lên trên điều đó được không?"

"Tôi chắc chắn là có thể vượt hơn được," Ralph nói. "Ông chỉ cần cho con sư tử đó ra ngoài kia và tôi sẽ biểu diễn cho ông xem."

Bây giờ, lời kinh:

Những câu chuyện này là về trạng thái của nhân loại. Chúng là những khía cạnh khác nhau của vô ý thức của con người, tính máy móc của con người, các khía cạnh khác nhau của vô nhận biết của con người. Con người cứ sống như robot. Tất cả mọi hành vi của người đó đều bắt nguồn từ không gian tối bên trong người đó. Do đó mới có khổ của thế gian này. Chừng nào không gian bên trong đó còn chưa được thắp sáng lên, chưa trở thành đầy ánh sáng, không có hi vọng gì cho nhân loại cả.

Trong quá khứ chúng ta đã sống sót bởi vì vũ khí giết người còn chưa hoàn hảo. Bây giờ chúng hoàn hảo rồi. Bây giờ chúng ta có bom nguyên tử hoàn hảo, bom khinh khí, tia la de, tia chết và đủ thứ linh tinh. Bây giờ chúng ta đã trở nên hiệu lực trong việc tiêu diệt nhân loại và trái đất này đến mức nếu trong phần cuối của thế kỉ này chúng ta không đem ánh sáng tới cho hàng triệu trái tim con người, nhân loại phải chịu số phận bi đát. Thế thì không có tương lai. Chúng ta có thể sống những năm cuối cùng của sự tồn tại con người trên trái đất.

Nhưng trạng thái gay cấn này cũng có thể trở thành ân huệ trá hình lớn lao. Nó có thể làm cho chúng ta nhận biết nhiều hơn, có trách nhiệm nhiều hơn. Nó có thể khêu gợi chúng ta làm cái gì đó để cho nhân loại vươn tới bình diện cao hơn của tâm thức.

Toàn thể thông điệp của Phật đều liên quan tới tâm thức: cách nâng tâm thức lên trong nhân loại, cách làm cho con người tỉnh táo hơn, có khả năng thấy mọi điều như chúng vậy, cách làm cho con người có khả năng trở nên tự phát hơn và vận hành từ nhận biết và không từ vô nhận biết. Chúng ta vận hành từ vô ý thức.

Mọi lời kinh này đều chỉ để chuẩn bị mảnh đất, mảnh đất đúng để từ đó bạn có thể cất cánh.

Nếu lữ khách có thể tìm được

bạn đồng hành đức hạnh và trí huệ,

Để người đó đi cùng mình một cách vui vẻ và vượt qua những hiểm nguy trên đường.

Từng từ đều phải được thiền. Từ thứ nhất là 'nếu'; nó là từ 'nếu' lớn. Phật nói: NẾU lữ khách có thể tìm được...

Rất khó tìm ra thầy đã thức tỉnh bởi lẽ đơn giản là rất ít người đã từng thử thoát ra lệ thường của vô ý thức. Lệ thường của việc vẫn còn vô ý thức là thoải mái, ấm cúng, bởi vì nó giữ bạn bị giới hạn vào thế giới của điều quen thuộc và nó giữ bạn cùng đám đông. Đi ra khỏi đám đông là mạo hiểm bởi vì đám đông chưa bao giờ tha thứ cho người đi khỏi nó. Đám đông muốn sở hữu bạn trong tất cả, thân thể và linh hồn. Đám đông muốn chi phối bạn. Đám đông sống qua việc chi phối.

Nỗ lực này để chi phối chính là chính trị đấy. Chính trị nghĩa là đám đông đang cố gắng chi phối cá nhân, phá huỷ cá nhân, phá huỷ tự do, phá huỷ tính tự phát, phá huỷ bất kì ý tưởng nào về việc đi theo cách của riêng người ta, sống cuộc sống riêng của người ta, theo ánh sáng riêng của người ta. Đám đông muốn bạn đi theo quần chúng, tâm trí tập thể. Đám đông không muốn bạn có cách riêng của bạn. Đám đông đã làm xa lộ; bạn đơn giản có thể đi theo nó. Và theo một cách nào đó việc đó là thoải mái hơn, nó ấm cúng. Bạn được bao quanh bởi mọi người, điều đó ấm áp.

Khi bạn đi một mình vào khu rừng rậm rạp và thăm thẳm và tối tăm của cái không biết, điều đó thật lạnh lẽo, và có cả nghìn nỗi sợ nảy sinh. Bạn không biết, ngay chỗ đầu tiên, làm sao đối phó với cái không biết. Bạn hiệu quả trong việc đối phó với cái đã biết; hệ thống giáo dục của bạn làm cho bạn có khả năng đối phó với cái đã biết. Giáo dục của bạn rất chống đối cái không biết.

Bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng giáo dục của bạn chống lại thông minh. Xã hội cần kẻ bắt chước. Nó muốn bạn giỏi nhớ, không trở thành thông minh. Nó muốn bạn trở thành cái máy tốt, không là người đẹp; máy hiệu quả, nhưng máy tất cả đều như nhau. Nó cần bạn vận hành tốt, nhưng nó không muốn bạn có ý thức hơn. Thế thì bạn sẽ bắt đầu nói không với nhiều điều; bạn sẽ không vâng lời vậy.

Xã hội muốn người nói có. Nó muốn có những người mù. Nó không muốn bạn thấy bởi vì nếu bạn thấy bạn nhất định bị ảnh hưởng bởi việc thấy của mình, bạn nhất định thay đổi cách thức của mình. Xã hội muốn có các tín đồ mù.

Do đó rất hiếm khi một người trở nên thức tỉnh bởi vì - điều đầu tiên - trở nên thức tỉnh, là vị phật, nghĩa là đi ra khỏi tâm trí tập thể; trở thành cá nhân, được tích hợp nhiều tới mức cho dù toàn thế giới chống lại bạn, bạn cũng chẳng bận tâm. Bạn đã quyết định rằng bạn sẽ sống theo tiếng nói bên trong của mình.

Đó là bước đầu tiên, nhưng là bước lớn lao, bước nhảy lượng tử. Đó là đi vào trong nguy hiểm, đó là mạo hiểm. Bạn sẽ tạo ra kẻ thù. Và bạn sẽ đi vào trong thế giới còn chưa được thăm dò, vào lãnh thổ của điều bạn chẳng biết gì. Không bản đồ nào tồn tại; không bản đồ nào có thể tồn tại, theo chính bản chất của mọi thứ.

Do đó rất hiếm khi tìm thấy thầy đã thức tỉnh. Trong hàng trăm năm điều xảy ra chỉ một lần là có một người như Jesus hay Phật hay Lão Tử. Có hàng nghìn người giả vờ và họ đều sẵn có một cách dễ dàng và họ rất rẻ. Thực ra, cho dù bạn không tìm họ, họ sẽ tìm bạn. Họ thường xuyên tìm kiếm tín đồ. Toàn thể kinh doanh của họ tuỳ thuộc vào việc họ có bao nhiêu tín đồ. Từng tôn giáo đều quan tâm tới việc có nhiều tín đồ hơn bởi vì nhiều tín đồ hơn nghĩa là quyền lực hơn.

Mới vài ngày trước, nhà thờ Tin Lành của Đức đã đưa ra một báo cáo chống lại tôi - một báo cáo lớn, mười tám trang! Báo cáo này được gửi tới mọi nhà thờ. Họ đã báo động rằng, "Người này là nguy hiểm. Và nguy hiểm còn nhiều hơn thế," báo cáo này nói, "bởi vì người này trích dẫn Jesus. Và đôi khi ông ta giải thích Jesus theo cách hay tới mức người Ki tô giáo có thể bị móc vào ông ta."

Tôi đang ngồi đây. Tôi chưa bao giờ tới Đức và tôi sẽ không bao giờ tới đó. Nỗi sợ là gì?

Một uỷ ban nhỏ đã được thành lập để nghiên cứu tất cả sách của tôi để chuẩn bị báo cáo này. Uỷ ban này dường như chút ít bị lẫn lộn. Dường như vài người của uỷ ban đã trở nên quan tâm... bởi vì nếu bạn có chút ít thông minh, cho dù chỉ chút ít thông minh thôi, làm sao bạn có thể tránh được việc thấy rằng có cái gì đó? Cho nên họ nói, "Có cái gì đó, dường như là có cái gì đó. Và nó xảy ra rất giống với giáo huấn của Jesus. Nhưng phải cẩn thận. Jesus đã nói, 'Các nhà tiên tri giả sẽ tới, họ sẽ nói như ta.' Nhưng Jesus là đứa con duy nhất của Thượng đế."

Có nỗi sợ lớn lao rằng nếu vài người đi khỏi đám đông, đám đông cảm thấy bị nhỏ đi, quyền lực của nó bị mất. Cho nên không đám đông nào muốn bất kì ai rời bỏ bầy đoàn của nó. Nó sẽ tạo ra đủ mọi loại cản trở. Và nếu bạn muốn trở nên chứng ngộ bạn phải vượt qua tất cả những rào cản đó do xã hội, nhà thờ, quốc gia, mọi người quanh bạn, gia đình riêng của bạn tạo ra.

Nhớ Jesus. Ông ấy đã nói: Chừng nào ông còn chưa ghét mẹ ông và bố ông và gia đình ông, ông không thể tới cùng ta đâu. Điều đó có vẻ hơi chút thô bạo và nghiệt ngã về phần Jesus. Có vẻ như những lời này không thể là lời của ông ấy được - nhưng chúng là lời ông ấy đấy. Và người này đáng yêu thế và từ bi thế; tại sao ông ấy lại nghiệt ngã thế với gia đình của mình? - bởi vì họ đã tạo ra mọi loại cản trở cho ông ấy.

Và mọi gia đình sẽ tạo ra các cản trở bởi vì khi bạn đi tìm chân lí bạn đang đi xa khỏi quyền lực của gia đình. Mọi người đều đói quyền lực. Bố đói quyền lực, mẹ đói quyền lực, chồng, vợ. Thậm chí trẻ con cũng đói quyền lực. Thậm chí trẻ con cũng không muốn bạn ra khỏi nhóm.

Trở thành người chứng ngộ gần giống như đi theo cách thức ngược lại với dòng chảy. Do đó điều đó mới hiếm hoi.

Đó là lí do tại sao Phật bắt đầu lời kinh: Nếu lữ khách có thể tìm được...

Và đó là cuộc hành hương, lớn lao nhất, phiêu lưu nhất, của việc đi tới bản thân mình. Nó là cuộc hành trình kì lạ. Bạn đã đi xa khỏi bản thân mình tới mức bạn phải quay lại. Bạn đã quên mất cách thức làm sao quay về nhà. Bạn cần người hướng dẫn, nhưng chỉ ai đó đã về nhà mới có thể giúp bạn được. Và có cả nghìn người giả vờ. Rất dễ giả vờ. Bất kì ai cũng đều có thể khuyên, bảo, nói những điều đẹp đẽ; chả tốn cái gì cả. Bất kì ai cũng có thể đọc kinh sách, bất kì ai cũng có thể trích dẫn kinh sách - và đó là điều đang xảy ra trên khắp thế giới. Và tôn giáo là việc kinh doanh tốt. Bạn có thể khai thác mọi người rất dễ dàng; "vì điều tốt cho riêng họ" bạn có thể khai thác họ.

Phật nói: Nếu lữ khách có thể tìm được bạn đồng hành đức hạnh và trí huệ... Nhớ lấy: thầy thực từ phía thầy chỉ là bạn đồng hành, là người bạn thôi. Từ phía bạn người đó là thầy; từ phía thầy, người đó chỉ là người bạn. Từ phía bạn, người đó là thầy bởi vì bạn chưa thức tỉnh còn người đó đã thức tỉnh. Từ phía người đó, người đó chỉ là người bạn bởi vì người đó biết không có khác biệt bản chất giữa người đó và bạn. Bạn chỉ đang ngủ; điều đó thì chả khác biệt gì nhiều - không khác biệt về chất.

Bạn có thể được thức tỉnh.

Phật tính của bạn có thể trở nên được biểu lộ.

Bạn chỉ là cái nụ còn người đó đã trở thành hoa, nhưng bất kì nụ nào cũng có thể trở thành hoa vào bất kì khoảnh khắc nào. Người đó đã từng là nụ trước đây; bây giờ người đó đã mở cánh hoa của mình ra, người đó đã trở thành hoa. Người đó đã toả ra hương thơm của mình. Mọi người đều có khả năng làm điều đó. Từ phía thầy, đệ tử là người bạn, người đồng hành.

Thầy giả bao giờ cũng giả vờ rằng ông ấy cao hơn bạn, thánh thiện hơn bạn, cao siêu hơn bạn. Ông ấy bao giờ cũng nói theo cách mà bạn không thể hiểu nổi; đó là cách ông ấy tự che giấu bản thân mình. Ông ấy sẽ nói theo kiểu nói tâm linh, ông ấy sẽ nói theo cách bí truyền. Và có những người ngu trở thành nạn nhân, bởi vì mọi người có ý tưởng nào đó rằng nếu bạn không hiểu được cái gì đó, chắc phải có cái gì đó trong nó. Nếu bạn không thể hiểu được, nó chắc phải rất sâu sắc, rất sâu lắng.

Ngay cả ở đây... tôi đang cùng các bạn, nhưng có vài người giả vờ họ là trung gian của tôi. Và họ bảo mọi người rằng, bất kì điều gì họ nói, tôi đều đang nói qua họ. Tôi đang sống động tràn đầy đây - tôi có thể nói theo cách riêng của tôi chứ! Đợi một chút đi. Để tôi chết đã, thế rồi bạn có thể làm việc kinh doanh của bạn. Bạn sẽ làm nó, nhưng không phải bây giờ.

Nhưng tôi có thể tha thứ cho những người này bởi vì họ kiếm ít tiền và họ khai thác vài người. Tôi không thể hiểu được những người trở thành nạn nhân của những kẻ này. Họ không thể thấy ra vấn đề. Tôi đang ở đây: cần gì ai đó vận hành như trung gian, để nói cho họ điều tôi muốn nói với họ? Tôi sẽ tự mình nói. Tôi nói cho bạn không đủ sao? Bạn còn muốn hơn nữa à? Hết năm nọ tới năm kia tôi cứ nói với bạn mọi ngày rồi.

Nhưng có vài người... họ không tới nghe, họ không tới đây đâu. Họ né tránh công xã, nhưng họ cứ ngồi trong vùng Kim cương Xanh, và vài người ngu cứ gặp họ ở đó. Và họ trợn ngược mắt lên và họ giả vờ đi vào cơn mê, và rồi họ bắt đầu nói những điều vô nghĩa. Điều đó càng vô nghĩa, nó càng dường như triết lí hơn, nó càng dường dường siêu hình hơn. Và họ bao giờ cũng kiếm được vài người nghe họ, theo họ. Đó là hiện tượng kì lạ, nhưng bằng cách nào đó những người giả này có sự hấp dẫn.

Một điều về thầy giả là ở chỗ ông ấy xoay xở được mẽ ngoài, ông ấy đeo mặt nạ. Ông ấy đeo mặt nạ mà bạn muốn ông ấy đeo. Ông ấy hoàn thành mong đợi của bạn. Thầy thực chưa bao giờ hoàn thành mong đợi của bất kì ai.

Jesus đã chứng minh rằng ông ấy là thầy thực bởi vì ở khoảnh khắc cuối cùng ông ấy đã làm thất vọng mọi người, ngay cả những đệ tử gần gũi nhất của ông ấy. Họ đã hi vọng rằng ông ấy sẽ làm phép màu nào đó: "Nếu thầy có thể đưa mọi người về từ cái chết, nếu thầy có thể chữa lành cho người mù, nếu thầy có thể chữa cho người què, thầy chắc sẽ làm cái gì đó khi thầy bị đóng đinh. Phép màu vĩ đại nào đó sẽ xảy ra..." Và chẳng cái gì xảy ra cả, không một cái gì chút nào! Điều đó chứng tỏ sự đích thực của ông ấy. Ông ấy không có đó để hoàn thành mong đợi của bạn.

Nhưng thầy giả bao giờ cũng cố gắng hoàn thành mong đợi của bạn. Đôi khi ông ấy xoay xở hay. Đôi khi ông ấy sẽ làm phép màu.

Tôi biết một người. Ông ấy đích thân kể chuyện của ông ấy cho tôi bởi vì ông ấy rơi vào tình yêu với tôi. Ông ấy được nhiều người tôn thờ là đã chứng ngộ. Dần dần ông ấy trở nên mệt mỏi với việc đóng vai này. Điều đó quả là mệt mỏi. Khi bạn không chứng ngộ và bạn cứ phải giả vờ đã chứng ngộ và bạn thậm chí đã xoay xở làm vài phép màu, điều đó là mệt mỏi.

Ông ấy tới gặp tôi. Ông ấy kêu khóc và ông ấy nói, "Cứu tôi tách khỏi các tín đồ của tôi đi! Tôi hoàn toàn mệt mỏi và chán ngán, và tôi phải làm những điều này chỉ để giữ cho họ được thoả mãn." Ông ấy nói với tôi, "Có lần tôi phải làm phép màu bởi vì các tín đồ của tôi mong đợi điều gì đó lớn lao để cho nhiều người nữa có thể tới."

Các tín đồ cũng quan tâm rằng nếu nhiều người nữa tới với thầy của họ, họ cảm thấy rằng họ đang ở cùng người đúng. Nếu họ một mình với thầy, thế thì họ bắt đầu cảm thấy chút ít nghi ngờ. Không ai tin vào bản thể riêng của mình, không ai tin cậy vào thông minh riêng của mình. Khi bạn thấy hàng nghìn người bạn nói, "Điều đó phải đúng rồi. Nhiều người thế không thể sai được." Nhớ lấy, thực tại chính là cái đối lập: nhiều người thế không thể đúng được!

Người này nói với tôi, "Tôi phải xoay xở làm phép màu. Tôi dừng tàu hoả lại bẩy phút."

Tôi nói, "Ông xoay xở làm điều đó thế nào?"

Ông ấy nói, "Đơn giản thôi! Tôi phải hối lộ cho ba người. Một người là người soát vé. Tôi đã xoay xở điều đó rằng tôi sẽ đi du hành mà không có vé và ông ta sẽ tới và hỏi vé. Và tôi sẽ nổi giận và tôi sẽ nói, 'Không cần vé nào cho tôi cả. Chúng tôi là thánh nhân và chúng tôi được phép có mọi tự do.' Thế là tôi trở nên rất giận. Khi tôi trở nên giận, ông ta cũng trở nên giận - ông ta đã được hối lộ và ông ta được bảo phải trở nên rất giận." Ông ta xô người này ra ngoài toa tàu.

Người này đang đi du hành cùng một nhóm lớn các tín đồ của ông ấy; gần nửa tàu hoả đầy các tín đồ của ông ấy. Họ tất cả đều xuống tàu, và người này nói, "Được rồi, thế thì thử cho tàu các ông đi xem sao. Tôi sẽ không cho phép nó xê dịch lấy một li " - và ông ấy đứng đó với mắt trợn ngược. Và người lái tàu cố gắng, và người gác đường tàu vẫy cờ và trưởng ga vẫy cờ, và chẳng cái gì xảy ra cả. Tàu hoả bị mắc kẹt bởi vì người lái tàu đã bị hối lộ, người gác đường tàu đã bị hối lộ. Ba người này đã bị hối lộ.

Cuối cùng họ chạy xô về phía ông ấy, quì dưới chân ông ấy xin được tha thứ, yêu cầu ông ấy lên tàu lại và nói với ông ấy, "Không ai sẽ hỏi vé ông nữa đâu. Chúng tôi là những người ngu - xin tha thứ cho chúng tôi!"

Ông ấy vào tàu hoả và lập tức nó chuyển động. Điều đó tạo ra cảm giác lớn lao. Hàng nghìn người trở thành đệ tử của ông ấy bởi vì ông ấy đã xoay xở làm phép màu này.

Mọi phép màu đều được làm theo cách này. Nếu bạn muốn làm phép màu, bạn có thể tới tôi ở chỗ riêng tư và tôi sẽ dạy bạn - bởi vì những thủ đoạn này không thể dạy được ở chỗ công cộng! Một khi bạn biết, mọi người đều biết; thế thì chúng mất toàn thể sự huyền bí của chúng. Tất cả những thủ đoạn này đều được làm theo cách này. Nhưng trông đợi của mọi người được thoả mãn.

Thầy giả nói ngôn ngữ của ham muốn của bạn. Họ nói, "Nếu bạn thiền, bạn sẽ trở nên giàu, bạn sẽ trở nên thành công." Điều đó tuyệt đối vô nghĩa.

Maharishi Mahesh Yogi nói với mọi người, "Nếu các ông thiền các ông sẽ trở nên mạnh khoẻ, các ông sẽ trở nên giầu có, các ông sẽ trở nên thành công, các ông sẽ trở nên nổi tiếng. Theo bất kì đường nào các ông làm việc các ông đều sẽ ở trên đỉnh."

Đó là điều bạn muốn, cho nên bạn nói, "Được đấy, thế thì thiền cũng chẳng phải là vấn đề gì mấy. Mười lăm phút buổi sáng, mười lăm phút buổi tối..." chỉ mất nửa giờ và mọi thành công đều là của mình. Đây là công thức thành công nhất cho thành công - và bạn muốn thành công. Bạn muốn cả nghìn lẻ một ham muốn được hoàn thành.

Bây giờ, có những thầy nói, "Dù ông muốn bất kì cái gì, ông sẽ có được nó qua thiền. Tiền sẽ rót vào. Cứ hỏi trong thiền sâu và điều đó sẽ xảy ra."

Điều này đang nói ngôn ngữ của ham muốn của bạn. Chân lí chính là cái đối lập. Nếu bạn hỏi tôi, nếu bạn thực sự thiền bạn sẽ là thất bại trong cuộc sống, thất bại hoàn toàn. Nếu bạn thành công, ngay cả thành công đó sẽ biến mất bởi vì thiền sẽ làm cho bạn thảnh thơi, bất bạo hành, đáng yêu, không cạnh tranh, không bản ngã tới mức ai chăm lo tới thành công? Thiền sẽ làm cho bạn vui vẻ tới mức ai muốn bận tâm về ngày mai? Ai muốn đặt cược hôm nay cho ngày mai?

Thiền sẽ làm cho bạn giầu có bên trong, chắc chắn. Bên trong bạn sẽ trở thành cực lạc, nhưng bên ngoài không thể đảm bảo được rằng bạn sẽ trở nên giầu có, rằng bạn sẽ trở nên thành công, rằng bạn sẽ trở nên rất mạnh khoẻ, rằng không bệnh tật nào sẽ xảy ra cho bạn. Điều đó tất cả đều là những điều nhảm nhí vô cùng!

Maharshi Raman chết vì ung thư, Ramakrishna Paramahansa chết vì ung thư. Bạn có thể tìm thấy những thiền nhân nào vĩ đại hơn không? J. Krishnamurti chịu nhiều bệnh tật; ông ấy đã bị đau đầu nặng trong gần hai mươi năm. Đau đầu nặng tới mức thỉnh thoảng ông ấy muốn đập đầu vào tường. Bạn có thể tìm thấy thiền nhân vĩ đại hơn không? Bạn có thể tìm thấy vị phật nào vĩ đại hơn vẫn còn sống không? Nếu J. Krishnamurti bị đau đầu, nếu Raman Maharshi chết vì ung thư, nếu Ramakrishna chết vì ung thư, bạn có cho rằng thiền sẽ cho bạn mạnh khoẻ không? Vâng, theo cách nào đó nó sẽ làm cho bạn mạnh khoẻ hơn và toàn thể hơn, nhưng chỉ theo cách thức rất bên trong. Sâu bên dưới bạn sẽ là toàn thể, sâu bên dưới sẽ có mạnh khoẻ tâm linh bên trong.

Raman chết với bệnh ung thư, nhưng mắt ông ấy đầy vui vẻ. Ông ấy chết đi khi đang cười. Đây là mạnh khoẻ thực. Thân thể ông ấy đang trong buồn khổ sâu sắc, nhưng ông ấy chỉ là nhân chứng. Đây là thiền.

Phật nói:

Nếu lữ khách có thể tìm được

bạn đồng hành đức hạnh và trí huệ,

Để người đó đi cùng mình một cách vui vẻ và vượt qua những hiểm nguy trên đường.

Nếu bạn có thể tìm thấy một người thức tỉnh, người thực sự đức hạnh và trí huệ, người có đức hạnh không chỉ là mẽ ngoài được trau dồi mà là hương thơm tự phát, người có trí huệ không còn là tri thức, người có trí huệ là kinh nghiệm đích thực của riêng mình... nếu bạn có thể tìm thấy người như vậy, thế thì đi cùng người đó một cách vui vẻ, toàn tâm, toàn bộ đi. Thế thì đừng kìm lại, bởi vì đây là cơ hội hiếm hoi.

Làm sao bạn sẽ nhận ra người thực sự đã thức tỉnh? Làm sao bạn sẽ nhận ra rằng người đó là đích thực, đúng đắn, rằng điều người đó nói, người đó biết? Làm sao bạn sẽ nhận ra người đó? Đó là một trong những câu hỏi quan trọng nhất đã từng được hỏi trong nhiều thế kỉ, và nó đã không được trả lời thoả đáng bởi vì nó không thể được trả lời thoả đáng. Chỉ vài hướng dẫn có thể được cho.

Bạn không thể nhận ra được thầy đúng qua cái đầu. Với cái đầu của bạn, thầy có thể có vẻ rất phi logic. Để điều đó là một trong những hướng dẫn - bởi vì thầy giả cố gắng để rất logic. Ông ta phải thuyết phục bạn, và bạn có thể bị thuyết phục chỉ nếu ông ta logic. Ông ta thậm chí cố gắng cho logic về Thượng đế. Ông ta tạo ra thượng đế học, điều ngu xuẩn nhất trên thế giới - logic về Thượng đế! Không có cách nào chứng minh được Thượng đế một cách logic cả, nhưng thầy giả cố gắng chứng minh mọi thứ một cách logic bởi vì bạn chỉ có thể hiểu logic thôi.

Thầy thực nói kiểu ngược đời. Thầy là điều ngược đời sống. Thầy tự mâu thuẫn với bản thân mình, bởi vì chân lí là sự gặp gỡ của các cái đối lập. Và trong thầy thực chân lí đã xảy ra, các cái đối lập đã gặp gỡ. Các cực đối lập đã biến mất trong thầy; chúng đã trở thành một, chúng đã tan chảy trong một thực thể. Thầy cũng ngược đời như bản thân sự tồn tại. Điều đó nên là hướng dẫn đầu tiên.

Cái đầu chỉ có thể cho bạn chừng ấy thôi, cho nên nếu cái đầu của bạn cảm thấy ở đâu đó có cái gì đó phi logic, đừng trốn khỏi chỗ đó. Cái phi logic đó đơn giản nghĩa là cái gì đó huyền bí có đó. Bây giờ chuyển vào trong trái tim đi. Khi cái đầu của bạn nói điều gì đó là phi logic, cái đầu nói, "Điều đó ở ngoài mình - vứt nó đi. Mình không thể hiểu được nó. Nó là không thể hiểu được." Thay vì vứt nó đi, vứt cái đầu đi! Thế thì bạn sẽ có khả năng thấy thầy thực.

Thầy thực chỉ có thể được cảm thấy. Đấy là vấn đề của sự cởi mở yêu thương về phần bạn. Đệ tử phải mở trái tim. Thầy thực tới qua trái tim, không qua cái đầu. Thầy được cảm thấy như tình yêu, không như logic. Thầy được cảm thấy như bài ca, không như suy luận tam đoạn. Thầy được cảm thấy như thơ, không như văn xuôi. Thầy là điệu vũ; bạn có thể biết thầy chỉ qua việc tham dự.

Ở cùng với thầy đúng. Chỉ ở cùng với thầy, ngồi bên cạnh thầy trong im lặng sâu sắc, không định kiến, không ý tưởng cái gì đang xảy ra, cái gì đang diễn ra.

Cái gì đó nhảy từ thầy vào trong tim bạn. Bạn có thể cảm thấy nó. Nó là năng lượng, nó là hiện tượng năng lượng. Nó không phải là câu hỏi về lí thuyết, về bất kì giả thiết nào, về triết lí nào. Nó là cú nhảy của năng lượng, cú nhảy lượng tử. Cái gì đó vô hình toả ra từ thầy thực và thấm vào đệ tử thực. Và ai là đệ tử thực? - người có trái tim để mở.

Và một khi bạn đã cảm thấy sự hiện diện của thầy thực, Phật nói: Đi cùng người đó một cách vui vẻ... không ngần ngại, không nghi ngờ - vui vẻ, nhảy múa, mở hội. Bạn đã tìm thấy thầy. Không thể có phúc lạc nào lớn hơn điều đó, bởi vì trên đường bạn sẽ thấy nhiều vấn đề mà không có thầy. Bước đầu tiên sẽ là không thể được; chỉ thầy mới có thể đẩy bạn. Và bạn có thể cho phép thầy đẩy bạn chỉ nếu bạn tin cậy.

Điều đó cũng giống như con chim mới vừa chui ra khỏi trứng và đậu bên cạnh tổ, nhìn vào chim mẹ, chim bố, chim cha mẹ, các con chim khác đang bay trên trời. Khao khát lớn lao nảy sinh trong tim nó nữa. Nó vỗ đôi cánh, nhưng nó không thể thu được dũng cảm; nó sợ nó có thể ngã xuống. Nó chưa bao giờ bay trước đây. Nó không biết bay tất cả là gì, làm sao những kẻ này xoay xở bay được. Họ có thể khác, họ có thể có phẩm chất nào đó. Ai biết rằng nó cũng có cánh? Nó có thể có cảm giác nào đó rằng có cánh đấy; nó có thể thấy sự tương tự nào đó. Nhưng nỗi sợ ngã, sợ tự giết mình hay làm mình què quặt, cũng có đó.

Chim mẹ bay đi và gọi từ cây xa xa, cho nó lời gọi. Nó muốn bay, nhưng nỗi sợ... Chim mẹ đi quanh tổ, bay, để chỉ cho nó rằng "Điều mẹ đang làm con cũng có thể làm được." Dần dần, dần dần nó thu lấy dũng cảm, và một hôm chim mẹ đơn giản đẩy nó. Nó phải được đẩy. Mặc cho nỗi sợ của nó, khi nó bị đẩy nó có thể thấy rằng nó giang đôi cánh của mình; nó có khả năng tự giữ cân bằng mình. Tất nhiên, lúc ban đầu nó có chút vụng về, nhưng chẳng mấy chốc nó trở nên hiệu quả.

Không có thầy bước đầu tiên là khó, điều khó nhất. Làm sao đi vào trong cái không biết nếu không có ai đẩy bạn? Nhưng thầy có thể đẩy bạn chỉ nếu bạn tin cậy vào thầy, nếu bạn yêu thầy. Điều đó cũng giống như chim con yêu chim mẹ và nó biết rằng bất kì điều gì mẹ nó làm, mẹ nó sẽ không làm điều hại nào. Từ tin cậy đó nó cho phép chim mẹ đẩy nó; thực ra, sâu bên dưới nó muốn được đẩy. Nó biết, "Mình không thể làm được điều đó theo cách riêng của mình." Nhưng nếu chim mẹ làm điều đó chim mẹ phải làm điều đó đúng.

Khi đệ tử cảm thấy chuyện tình như vậy với thầy, thế thì mọi sự trở thành có thể. Và thế thì có nhiều nguy hiểm trên đường. Bước thứ nhất là quan trọng nhất; thế rồi khi bạn đi ngày càng sâu hơn và sâu hơn nhiều điều nữa phải bị vứt đi. Ai sẽ bảo bạn vứt cái gì và không vứt cái gì? Điều đó tất cả đều là không biết với bạn. Ai đó cần thường xuyên quan sát bạn.

Và thế rồi tới bước cuối cùng, khi bản ngã chết đi. Điều đó cũng rất khó - dường như bạn đang chết. Thầy phải giúp bạn chết đi bởi vì chỉ qua cái chết bạn sẽ được tái sinh. Thầy phải giúp bạn hiểu rằng đây không phải là cái chết. Hạt mầm biến mất trong đất không phải là chết đi; nó thực sự được sinh ra như cây. Và dòng sông biến mất trong đại dương không phải là chết đi, nó đơn giản trở thành đại dương. Nó không mất cái gì cả, nó thu được còn nhiều hơn. Nó không mất cái gì và thu được tất cả.

Nhưng nếu ông không thể tìm được...

Phật nói: Không dễ tìm ra thầy đã thức tỉnh đâu, cho nên:

... nếu ông không thể tìm được người bạn hay thầy để đi cùng mình,

Thì đi một mình -

Bạn phải đi rồi. Nếu bạn có thể tìm ra thầy, bạn đồng hành, người bạn, bạn được phúc lành đấy, bạn may mắn đấy. Nếu bạn không thể tìm được, đừng làm điều đó thành cái cớ rằng bạn có thể làm gì được? - không có ai như Phật, Jesus, Lão Tử sẵn đấy. "Mình có thể làm gì được? Mình phải sống cuộc sống bình thường. Mình không thể đi vào cái không biết theo cách riêng của mình." Không, bạn có thể đi được chứ. Điều đó sẽ có chút ít khó khăn, hiểm nguy, rủ ro, nhưng rủi ro đáng nhận.

đi một mình -

như vua đi xa khỏi vương quốc, như voi trong rừng rậm.

Đừng lo rằng bạn một mình. Dần dần, dần dần bạn sẽ trở nên có khả năng cân bằng bản thân mình. Dần dần, dần dần trong từng bước chậm rãi, bạn sẽ có khả năng đi ra ngoài cái đã biết. Dần dần, dần dần bạn sẽ có khả năng chết đi như bản ngã và được sinh ra như sự hiện diện vô ngã. Điều đó có thể mất chút ít thời gian dài hơn. Đôi khi điều đó có thể đưa bạn đi lạc lối bởi vì bạn một mình và không có ai gọi đi gọi lại để bạn quay lại đường đúng, nhưng dầu vậy đi một mình vẫn cứ tốt hơn là không đi chút nào.

Lỗi lầm lớn nhất, nỗi khổ lớn nhất là ở chỗ mọi người không đi chút nào tới chân lí. Họ đơn giản đi vòng tròn trong những việc trần tục: kinh doanh, vợ, chồng, con cái, văn phòng và gia đình. Và họ cứ đi vòng tròn. Cả đời họ chỉ là vô dụng; không tạo ra ý nghĩa gì. Nó không có nghĩa, không ý nghĩa. Dầu vậy, bằng cách nào đó họ vẫn cứ thế mãi, sợ mạo hiểm.

Đừng sợ mạo hiểm. Nếu bạn có thể mạo hiểm, toàn thể vũ trụ sẽ giúp bạn bởi vì vũ trụ này không phải là tách rời và không quan tâm tới bạn theo bất kì cách nào.

Phật đã nói, "Khi ta trở nên chứng ngộ, toàn thể vũ trụ hân hoan. Khoảnh khắc đó ta cảm thấy rằng toàn thể vũ trụ đang giúp ta, chờ đợi cho ta trở nên chứng ngộ."

Câu chuyện này hay. Đừng xem nó chỉ theo từng lời. Nó là biểu tượng, nó là biểu dụ. Khi Phật trở nên chứng ngộ, cây nở hoa trái vụ. Cây không thể nở hoa trái vụ được, nhưng chúng ta phải diễn đạt bằng cách nào đó niềm vui được cảm thấy trong bản thân sự tồn tại.

Bất kì khi nào có một người như Phật, toàn thể nhân loại lấy một đợt dâng trào lên; nó soải cánh bay lên cao hơn. Cứ lấy hai tá tên người trong lịch sử nhân loại - Jesus, Krishna, Phật, Lão Tử, Mohammed, Bahauddin, Kabir - chỉ hai tá cái tên. Lấy những cái tên đó ra khỏi lịch sử con người và bạn sẽ không còn là con người chút nào; bạn sẽ mất tất cả tính người của mình. Chính qua vài người này mà tâm thức lớn lao đã được toả ra. Và cho dù bạn không làm gì, bạn đã được ân huệ bởi điều đó. Nó đã mưa rào lên bạn mà không có việc trở nên nhận biết của bạn về nó.

Cho nên nếu bạn đi một mình, du hành, nhưng việc đi bạn phải làm, mặc cho mọi nguy hiểm và rủi ro. Rủi ro lớn nhất là không đi, bởi vì thế thì bạn bị mắc kẹt, bạn không trưởng thành, bạn giống như hòn đá, bạn sẽ không bao giờ nở hoa. Trong du hành có thể bạn sẽ đi lạc lối, bạn sẽ phạm phải vài sai lầm. Vậy thì làm sao? Người ta học qua sai lầm, người ta học qua đi lạc lối. Và nếu người ta giữ tỉnh táo người ta không thể đi quá xa được; sự tỉnh táo đó đem người ta trở lại.

Đi một mình,

thay vì với kẻ ngu làm bạn đồng hành.

Phật nói: Chỉ vì có bạn đồng hành, đừng đi với kẻ ngu. Cảnh giác về điều đó.

Tôi đã quan sát hàng nghìn thánh nhân và mahatmas - người Jaina, người Hindu, người Mô ha mét giáo - và tôi ngạc nhiên thấy một điều: chín mươi chín phần trăm số họ trông ngu xuẩn, ngốc nghếch. Cái gì đó đờ đẫn và chết dường như ở bên trong họ. Dường như không có chớp loé sáng suốt; không thông minh nào toả ra quanh họ. Họ trông như những nấm mồ biết đi. Họ đã chết rồi. Họ được tôn thờ bởi vì mọi người tôn thờ cái chết, và bởi vì mọi người tôn thờ họ, họ nghĩ họ đã đạt tới. Họ đã không đi được một li! Họ thậm chí đã rơi xuống thấp hơn nhân loại bình thường.

Đây là kinh nghiệm của tôi: rằng cái gọi là thánh nhân của bạn còn ở bên dưới nhiều so với nhân loại thông thường khi có liên quan tới thông minh, khi có liên quan tới nhận biết. Họ không phải là thiền nhân, họ không biết thiền là gì. Nhân danh thiền họ cứ làm cái gì đó khác. Họ hoàn toàn là kẻ ngu!

Khi Phật dùng từ 'ngu' ông ấy ngụ ý ai đó sống cuộc sống vô ý thức. Ai đó đang tích luỹ tiền theo cách vô ý thức, không biết tại sao, không biết vì cái gì, không biết rằng cái chết sẽ tới và mọi thứ sẽ bị lấy đi. Ai đó khác đã từ bỏ tiền, nhưng người đó vô ý thức như người tham tiền. Ai đó cứ tọng thức ăn vào mình và ai đó khác cứ nhịn ăn dài dài. Cả hai đều đang hành hạ thân thể họ theo những cách khác nhau, nhưng cả hai đều tự phá huỷ mình. Người ăn quá nhiều hành hạ thân thể mình, nhớ điều đó - người đó cũng khổ hạnh theo cách riêng của mình - và người nhịn ăn cũng hành hạ thân thể mình. Cả hai đều tự phá huỷ.

Và bằng việc tự phá huỷ bạn không thể đạt tới giải thoát, tới Thượng đế, tới niết bàn. Chính là chỉ qua sáng tạo vô cùng, nhạy cảm, nhận biết, mà người ta về nhà.

Cho nên Phật nói: Nhận biết về toán người ngu đi. Thà ở một mình còn tốt hơn là ở với người ngu, bởi vì người ngu nhất định ảnh hưởng tới bạn. Bạn sẽ ở cùng người đó và người đó chắc chắn sẽ làm bạn bị tiêm nhiễm ngu xuẩn của người đó.

Thông minh cũng lây nhiễm. Nếu bạn sống cùng người thông minh bạn bắt đầu trở nên thông minh, bởi vì chúng ta không tách rời thế, chúng ta rung động cùng nhau. Nếu chúng ta sống cùng ai đó trong một thời gian dài chúng ta bắt đầu đồng bộ với người đó.

Đó là toàn thể bí mật của satsang - giao cảm với thầy. Nếu thầy đã thức tỉnh, các đệ tử của người đó dần dần, dần dần bắt đầu đi tới việc thức tỉnh tinh tế. Điều đó nhất định xảy ra. Nếu đệ tử có thể đơn giản ở trong sự hiện diện của thầy, buông xuôi, thảnh thơi, trong trạng thái buông bỏ, người đó có thể không phải làm gì cả. Sự hiện diện của thầy sẽ bắt đầu ngập lụt người đó, sẽ bắt đầu thay đổi con người của người đó. Chúng ta được nối với nhau.

Bạn không quan sát điều đó sao? Nếu bốn người đang cười và bạn đang trong tâm trạng buồn và bạn đi tới những người này, bạn quên đi nỗi buồn của mình; bạn bắt đầu cười. Về sau khi bạn nhớ lại rằng bạn đã buồn, điều đó có vẻ rất kì lạ. Làm sao bạn quên được nỗi buồn? Làm sao bạn đã bắt đầu cười? Điều gì đã xảy ra? Năng lượng ở đó, không gian ở đó, đã khác toàn bộ với bạn: nó còn mạnh hơn bạn. Bốn người kia đã tạo ra rung động nào đó. Do đó mới có ý nghĩa của phật trường. Thầy tạo ra trường quanh bản thân mình; qua các đệ tử của mình thầy tạo ra trường năng lượng. Sống trong trường năng lượng đó là biến đổi trong chính bản thân nó.

Nhưng cùng điều đó cũng xảy ra nếu bạn đi cùng người ngu. Chỉ để được cùng toán, mọi người muốn ở cùng bất kì ai. Họ sợ ở một mình thế.

Phật muốn bạn thận trọng về điều đó. Tốt hơn cả là sống cùng với cây và mây và sông và núi và đại dương, bởi vì chúng sẽ không làm cho bạn ngu hơn bạn đang vậy; chúng thậm chí có thể giúp bạn trở nên thông minh hơn chút ít, bởi vì toàn thể sự tồn tại không là gì ngoài thông minh. Nếu bạn có thể ở sâu trong giao cảm với tự nhiên bạn sẽ trở nên thông minh hơn. Khắp xung quanh bạn đều có sẵn thông minh vô cùng, nhưng chỉ người thông minh mới có thể cảm thấy nó. Người ngu vẫn còn bị đóng kín.

Người ngu sống trong thế giới riêng của mình; đó là lí do tại sao người đó được gọi là kẻ ngốc. Từ 'ngốc' nghĩa là người sống trong thế giới riêng của mình, người có cách diễn đạt riêng của mình, người có thực tại riêng của mình. Người đó bị đóng với cái thực; người đó có tưởng tượng riêng của mình. Người đó sống trong mơ.

Pat tới bác sĩ khám mắt. Bác sĩ gợi ý anh ta nên cọ mắt bằng rượu mạnh.

Lần sau Pat tới bác sĩ, bác sĩ hỏi anh ta mắt thế nào rồi hỏi.

"Anh có theo lời khuyên của tôi không?" bác sĩ "Tôi đã thử làm đấy - nhưng tôi không thể đưa cốc lên cao hơn miệng được!"

Người ngu không chỉ là người dốt nát. Người ngu có thể là người rất thông thái; thường thì người đó là vậy. Người đó có thể là bác học, người đó có thể là tu sĩ, người đó có thể là giáo sư. Và thế thì người đó còn nguy hiểm hơn bởi vì người đó dường như nói điều có nghĩa, mà sâu bên dưới người đó dốt nát như bất kì ai khác, ngu xuẩn như bất kì ai khác.

Một giáo sư nổi tiếng đi tới một hãng du lịch để mua vé tầu thuỷ chạy bằng hơi nước. "Ông muốn đi đâu ạ?" nhân viên hỏi. "Ông có quả cầu thế giới không?"

Nhân viên du lịch đưa cho ông ấy quả địa cầu. Vị giáo sư này quay quả cầu vòng quanh vừa nhìn vào khắp các nước và lục địa. Sau ba mươi phút ông ta nói, "Tôi xin lỗi, ông không có cái gì khác hơn sao?"

Các giáo sư, các bác học, các học giả chẳng khác nhau gì mấy.

Và nhớ lấy, người ngu có thể có tính cách nào đó. Dễ dàng để người ngu tạo ra tính cách nào đó bởi vì người đó bướng bỉnh. Ngu xuẩn bao giờ cũng bướng bỉnh. Nếu ý tưởng nào đó vào trong đầu người đó, người đó có khả năng thực hành nó một cách nhất quán hơn người thông minh bởi vì người đó ương bướng, người đó không thể linh hoạt được. Người đó không năng động, người đó tù đọng.

Điều đó giúp cho nhiều người ngu trở nên đáng kính - bởi vì họ có thể làm những điều ngu xuẩn mà không ai khác sẽ có khả năng làm, nhưng họ làm chúng với kiên trì, với kiên nhẫn, với sức mạnh tới mức họ thành công trong việc làm chúng. Họ có thể tạo ra tính cách lớn lao, họ có thể là những nhà đạo đức lớn, họ có thể rất ngoan đạo, và họ có thể gây ấn tượng cho bạn.

Nhớ lấy, tính cách không có giá trị mấy đâu. Điều có giá trị là tâm thức - không phải lương tâm mà là tâm thức. Lương tâm được xã hội tạo ra. Bạn càng ngu, xã hội càng có khả năng tạo ra lương tâm trong bạn. Nó cho bạn ý tưởng về cách sống cuộc sống của bạn. Nó thao túng bạn theo cách rất tinh vi. Nó thôi miên bạn và ước định bạn. Và việc ước định lâu tới mức bạn quên hoàn toàn rằng đây không phải là ý tưởng của bạn.

Chẳng hạn, nếu bạn được sinh ra trong gia đình ăn chay bạn sẽ là người ăn chay, cứ tưởng rằng bạn đã từ bỏ mọi việc ăn thịt, vân vân, rằng bạn là vĩ đại - bạn là người ăn chay. Nhưng nếu bạn được sinh ra trong gia đình không ăn chay bạn chắc đã là người không ăn chay. Điều đó tuỳ thuộc vào ước định; bạn không làm nó một cách có ý thức. Bạn cho phép người khác chi phối bạn, quyết định cho bạn.

Người thông minh có tính nổi dậy. Người đó không cho phép người khác quyết định cho mình; người đó giữ quyền này cho bản thân mình. Do đó, người ngu trở thành thánh nhân rất dễ dàng bởi vì họ cho phép xã hội ước định họ. Ít nhất trong xã hội đặc thù đó họ sẽ rất được kính trọng. Với người khác họ có vẻ rất ngu, với người khác họ sẽ có vẻ không lành mạnh, nhưng với xã hội đặc biệt đó, cái xã hội đã ước định họ, họ sẽ là thánh nhân vĩ đại.

Mới mấy ngày trước đây ở Bombay, một thánh nhân Jaina trần trụi đã tới - Acharya Vidyananda. Ông ấy sống trần. Với người Jaina ông ấy dường như là thánh nhân lớn; với người khác ông ấy dường như có chút ít dở hơi, gàn gàn. Và nếu bạn nhìn vào khuôn mặt, ông ấy có vẻ ngu, mặc dầu ông ấy nói về kinh sách lớn lao. Nhưng khuôn mặt ông ấy đơn giản chỉ ra sự ngu xuẩn, không rạng ngời. Thân thể ông ấy dường như xấu xí. Nếu mà có cuộc thi, cuộc thi thế giới về cái xấu cho Ông Vũ trụ, thì ông ấy có thể thành công. Nhưng với nhóm của ông ấy, với các tín đồ của ông ấy, ông ấy có vẻ vĩ đại thế - rằng ông ấy đã siêu việt lên trên thân thể mình. Và tất cả những điều ông ấy đang làm đều là việc hành hạ thân thể mình một cách không cần thiết.

Nếu bạn hành hạ thân thể nó trở thành xấu. Nó là món quà của Thượng đế đấy - làm nó thành đẹp đi. Nó là nhà của bạn, bạn phải sống trong nó - làm nó thành đẹp đi.

Nhưng một khi bạn ở trong ước định nào đó, điều đó là toàn thể vũ trụ của bạn. Bạn nghĩ theo điều người khác đã bảo bạn. Trừ phi bởi ngẫu nhiên bạn bắt gặp một ý tưởng mới...

Bà cô già Sarah sở hữu vài triệu đô la, một con mèo cái nòi, và vài ý tưởng rất Victorian về chủ đề dục. Thực ra, cảm giác của bà ấy về dục là ở chỗ trong năm năm bà ấy chưa bao giờ cho phép con mèo cái được đi chơi ngoài nhà vì sợ "ô uế."

Quyết định đi nghỉ ở Hawaii, Sarah chỉ bảo cho người quản gia, "Bây giờ hãy chắc là ông không để con mèo đi ra ngoài. Tôi nhắc lại, trong bất kì hoàn cảnh nào, không để con mèo đi ra ngoài."

Sau khi Sarah đã đi một tuần, người quản gia nhận được bức điện tín, "Tôi có một thời gian tuyệt diệu. Gặp anh thanh niên tốt nhất. Thả con mèo ra!"

Mọi người đang sống trong những chiếc ao nhỏ của ý thức hệ riêng của họ và rất hiếm khi họ bắt gặp cái gì đó mới, xuyên thấu qua tầng ước định dầy của họ và làm cho họ nhận biết điều họ đang làm cho bản thân mình. Đây là những người bạn tôn thờ, bạn kính trọng, những người mà trong hàng thế kỉ bạn đã từng tôn thờ và kính trọng. Và bởi vì việc tôn thờ và kính trọng này nhân loại vẫn còn bị trói buộc vào khả năng thấp nhất của thông minh. Bạn đáng ra có thể đã đạt tới đỉnh Everest của thông minh, nhưng chúng ta đã không cho phép thông minh của mình soải cánh bay cao, cao hơn tâm trí tập thể muốn nó vậy.

Đừng mang sai lầm của ông.

Đừng mang lo âu của ông.

Phật nói: Đi một mình, nhớ hai điều. Đừng mang sai lầm của ông - điều đó nghĩa là, đừng mang quá khứ của bạn. Thậm chí không cần ăn năn về quá khứ. Những người tôn giáo của bạn cứ dạy bạn, "Ăn năn đi!" bởi vì chính qua ăn năn mà họ làm cho bạn cảm thấy mặc cảm, và khi bạn mặc cảm bạn có thể bị khai thác.

Thầy thực bao giờ cũng làm cho bạn cảm thấy thoải mái về bản thân mình, không mặc cảm; kính trọng bản thân mình, không mặc cảm. Nhưng các tu sĩ sống trong việc tạo ra mặc cảm trong bạn. Họ không muốn bạn quên sai lầm của bạn; họ muốn nhắc nhở bạn lặp đi lặp lại. Họ thậm chí đã không quên tội do Adam và Eve phạm phải; họ cứ nhắc bạn về tội lỗi nguyên thuỷ này. Bạn đã không phạm phải nó, nhưng bạn được sinh ra trong dây chuyền mà người đàn ông đầu tiên và người đàn bà đầu tiên đã phạm phải nó và bạn đang mang tải trọng của nó. Bạn phải cảm thấy mặc cảm về điều đó, nói gì tới sai lầm riêng của bạn? Các tu sĩ đã sống trong quyền lực lớn lao bởi lẽ đơn giản rằng họ đã thu bạn thành kẻ tội phạm mặc cảm.

Linh mục già cả lắng nghe trong khi cha phó trẻ làm việc xưng tội đầu tiên của mình.

"Con đã làm tốt," ông ta bảo linh mục trẻ, "nhưng ta gợi ý rằng khi con nghe xưng tội của những quí cô trẻ xinh đẹp này, sẽ là thích hợp hơn nếu con cứ, 'Tsk, tsk, tsk,' chứ không 'Úi chao!'"

Đừng mang sai lầm của ông. Đừng ăn năn, đừng cảm thấy mặc cảm. Vứt bỏ quá khứ đi; nó không còn nữa.

Và: Đừng mang lo âu của ông. Tức là: đừng nghĩ về tương lai, đừng lo nghĩ về nó. Sống trong hiện tại. Đó là thiền tất cả là gì: sống trong hiện tại. Tâm trí sống trong quá khứ và trong tương lai; và nếu bạn có thể sống trong hiện tại, tâm trí biến mất, và im lặng ngự trị - im lặng sâu lắng, im lặng trinh nguyên.

Thấy điều đó như sự kiện đi... ngay bây giờ, ở đây. Nếu không có quá khứ và không có tương lai, thế thì khoảnh khắc này có cái đẹp thế, duyên dáng thế. Thế thì chim hót và tiếng ồn giao thông và sự im lặng đẹp đẽ này... và cái gì đó sẽ diễn ra giữa tôi và bạn. Nó chỉ có thể truyền trong hiện tại.

Đi một mình

như voi trong rừng rậm.

Ở trong hiện tại và đi một mình - nếu bạn không thể tìm được thầy. Nhưng nếu bạn có thể tìm ra thầy, để thầy đi cùng bạn; đi với thầy một cách vui vẻ... và vượt qua nguy hiểm của con đường.

Đủ cho hôm nay.

Xem Chương 6 - Quay về Mục lục - Quay về Mục lục Toàn tập