Chương 7. Bí ẩn của quan hệ

Osho - Con đường tôi đi - Con đường của mây trắng

Chương 7. Bí ẩn của quan hệ

Osho kính yêu,

Xin Thầy nói cho chúng tôi về người bạn đời của mình - về vợ, chồng và người yêu. Khi nào chúng tôi cần phải gìn giữ người bạn đời, và khi nào chúng tôi nên bỏ mối quan hệ vì vô vọng - hay thậm chí còn mang tính phá hoại?

Và liệu mối quan hệ của chúng tôi có bị ảnh hưởng bởi các kiếp trước không?

Quan hệ là một trong những bí ẩn. Và bởi vì nó tồn tại giữa hai người, nên nó phụ thuộc vào cả hai. Bất kì khi nào hai người gặp nhau, một thế giới mới được tạo ra. Chính bởi sự gặp nhau của họ mà một hiện tượng mới đi vào sự tồn tại mà trước đây chưa từng có, chưa bao giờ tồn tại trước đây. Và qua hiện tượng mới đó mà cả hai người được thay đổi và biến chuyển.

Không có quan hệ gì, bạn là một đối tượng; có quan hệ, lập tức bạn trở thành cái gì đó khác. Một điều mới đã xảy ra. Người đàn bà khi trở thành người yêu thì không còn là người đàn bà cũ nữa. Người đàn ông khi trở thành người bố cũng không còn là người đàn ông cũ nữa. Một đứa trẻ được sinh ra, nhưng chúng ta bỏ lỡ hoàn toàn một điểm: khoảnh khắc đứa trẻ được sinh ra, người mẹ cũng được sinh ra. Điều này chưa bao giờ tồn tại trước đó. Người đàn bà tồn tại, nhưng người mẹ, chưa bao giờ. Và người mẹ là cái gì đó hoàn toàn mới.

Quan hệ được bạn tạo ra, nhưng thế rồi đến lượt nó, quan hệ lại tạo ra bạn. Hai người gặp nhau, điều đó có nghĩa là hai thế giới gặp nhau. Nó không phải là sự việc đơn giản mà là rất phức tạp, phức tạp nhất. Mỗi người đều là một thế giới của riêng mình, một bí ẩn phức tạp với quá khứ dài và tương lai vĩnh cửu.

Ban đầu chỉ có ngoại vi gặp gỡ. Nhưng nếu mối quan hệ trở thành thân mật, trở nên gần gũi hơn, trở nên sâu sắc hơn, thì dần dần các trung tâm bắt đầu gặp nhau. Khi các trung tâm gặp nhau điều đó được gọi là yêu. Khi các ngoại vi gặp nhau đấy mới chỉ là quen biết. Bạn chạm vào một người từ bên ngoài, mới từ biên giới, thế thì đó là làm quen. Nhiều lần bạn bắt đầu coi quen biết của mình là yêu. Thế thì bạn đang trong ảo tưởng. Quen biết không phải là yêu.

Tình yêu rất hiếm hoi. Gặp gỡ một người tận trung tâm người đó là phải trải qua cuộc cách mạng chính bản thân bạn, bởi vì nếu bạn muốn gặp một người tận trung tâm người đó thì bạn sẽ phải cho phép người đó cũng đạt tới trung tâm của bạn nữa. Bạn sẽ phải trở nên mong manh, hoàn toàn mong manh, mở toang. Đó là mạo hiểm. Cho phép ai đó đạt tới trung tâm của bạn là mạo hiểm, nguy hiểm, bởi vì bạn chẳng bao giờ biết người đó sẽ làm gì với bạn. Và một khi tất cả bí mật của bạn đều được biết, một khi điều che dấu của bạn đã trở thành không được che dấu, một khi bạn bị phơi bầy hoàn toàn, bạn chẳng bao giờ biết được người kia sẽ làm gì. Nỗi sợ có đó, đó là lí do tại sao bạn chẳng bao giờ cởi mở.

Mới quen biết và chúng ta nghĩ rằng tình yêu đã xảy ra. Các ngoại vi gặp nhau và chúng ta nghĩ chúng ta đã gặp nhau. Bạn không phải là ngoại vi của mình. Thực sự, ngoại vi là biên giới nơi bạn kết thúc, chỉ là hàng rào quanh bạn; nó không phải là bạn. Ngoại vi là nơi bạn kết thúc và là nơi thế giới bắt đầu. Thậm chí những người chồng và vợ, có thể đã sống với nhau nhiều năm trời, cũng có thể mới chỉ là quen biết nhau. Họ có thể không biết lẫn nhau. Và bạn càng sống nhiều với một người nào đó, bạn càng quên hoàn toàn rằng các trung tâm vẫn còn chưa được biết tới.

Cho nên điều đầu tiên cần phải hiểu là: đừng lấy quen biết làm tình yêu. Bạn có thể làm tình, bạn có thể có quan hệ dục, nhưng dục cũng là ngoại vi. Chừng nào các trung tâm còn chưa gặp nhau, dục chỉ là gặp gỡ của hai thân thể, và gặp gỡ của hai thân thể thì không phải là sự gặp gỡ của bạn. Dục vẫn còn là sự quen biết - vật lí, thân thể, nhưng vẫn chỉ là quen biết. Bạn có thể cho phép ai đó đi vào trung tâm của bạn chỉ khi bạn không e dè, khi bạn không sợ hãi.

Cho nên tôi nói với bạn rằng có hai kiểu sống. Một đằng, sống theo sợ hãi; một đằng, sống theo tình yêu. Sống theo sợ hãi chẳng bao giờ đưa bạn vào mối quan hệ sâu sắc. Bạn vẫn còn sợ hãi và người kia không thể được phép - không thể được phép thâm nhập vào tận cốt lõi bạn. Bạn cho phép người khác tới một mức độ nào đó thế rồi tới bức tường và mọi thứ dừng lại.

Người sống theo tình yêu là người tôn giáo. Người theo tình yêu có nghĩa là người không sợ hãi tương lai, người không sợ kết quả hay hậu quả, người sống ở đây và bây giờ.

Đó chính là điều Krishna nói với Arjuna trong Gita: Đừng bận tâm về kết quả. Đấy là tâm trí hướng sợ hãi. Đừng nghĩ về điều sẽ xảy ra từ nó. Hãy ở đây, và hành động toàn bộ. Đừng tính toán. Người theo sợ hãi bao giờ cũng tính toán, lập kế hoạch, thu xếp, bảo vệ. Theo cách này toàn bộ cuộc sống của người đó bị mất.

Tôi đã từng nghe nói về một thiền sư già. Ông ấy đang nằm trên giường chết. Ngày cuối cùng đã tới, còn ông ấy tuyên bố rằng buổi tối ông sẽ không còn nữa. Cho nên tín đồ, đệ tử, bè bạn bắt đầu tới. Khắp nơi xa gần, mọi người tụ tập lại.

Một trong những đệ tử già của ông, khi biết rằng thầy sắp chết, đã chạy ra chợ. Ai đó hỏi: Thầy sắp chết trong lều, sao ông lại ra chợ?

Đệ tử già nói: Tôi biết thầy tôi rất thích một kiểu bánh đặc biệt cho nên tôi định đi mua bánh đó.

Thật khó mà tìm thấy bánh, vì lúc đó đã gần hết kiểu bánh này, nhưng trước khi trời tối bằng cách nào đó ông ấy cũng tìm được bánh. Ông chạy về nhà với chiếc bánh. Và mọi người đều lo nghĩ - dường như thầy đang đợi ai đó. Thầy mở mắt và nhìn, rồi nhắm mắt lại. Và khi đệ tử này tới, thầy nói: Tốt quá, vậy là con đã tới. Bánh đâu rồi?

Đệ tử này đưa cái bánh ra - và ông ta rất hạnh phúc thấy rằng thầy mình đang hỏi về cái bánh. Gần chết, thấy cầm bánh trong tay nhưng tay không run chút nào. Thầy đã quá già, nhưng tay thầy không run. Cho nên ai đó hỏi: Thầy quá già rồi và gần chết nữa. Hơi thở cuối cùng chẳng mấy chốc sẽ rời bỏ thầy, nhưng tay thầy không run...?

Thầy nói: Ta không bao giờ run cả, bởi vì không có sợ. Thân thể ta đã trở nên già cỗi nhưng ta vẫn trẻ trung, và ta sẽ vẫn còn trẻ trung ngay cả khi cái thân thể này tan biến đi.

Thế rồi thầy cắn một miếng, nhai trệu trạo miếng bánh. Và thế rồi ai đó hỏi: Lời trối chăng của thầy thế nào, thưa thầy? Chẳng mấy chốc thầy sẽ rời bỏ chúng tôi. Thầy muốn chúng tôi nhớ lại điều gì?

Thầy mỉm cười và nói: Chà, cái bánh này ngon tuyệt.

Đấy là con người đang sống ở đây và bây giờ: Cái bánh này ngon tuyệt. Thậm chí cái chết cũng chẳng liên quan. Khoảnh khắc tiếp là vô nghĩa. Khoảnh khắc này cái bánh ngon tuyệt.

Nếu bạn có thể hiện hữu trong khoảnh khắc này, trong khoảnh khắc hiện tại này, trong hiện tại này, sung mãn, chỉ thế thì bạn mới có thể yêu. Tình yêu là việc nở hoa hiếm hoi. Chỉ đôi lần nó mới xảy ra. Hàng triệu và hàng triệu người sống trong thái độ giả tạo rằng họ là những người yêu. Họ tin rằng họ yêu, nhưng đó chỉ là niềm tin của họ mà thôi.

Tình yêu là sự nở hoa hiếm hoi. Đôi khi nó xảy ra. Nó hiếm bởi vì nó chỉ có thể xảy ra khi không có sợ hãi, chưa bao giờ trước đó. Điều đó có nghĩa là tình yêu có thể xảy ra chỉ với người tôn giáo, tâm linh rất sâu sắc. Dục là có thể cho mọi người, quen biết là có thể có cho mọi người, nhưng không thế với tình yêu.

Khi bạn không sợ hãi, chẳng có gì phải che dấu; thế thì bạn có thể cởi mở, thế thì bạn có thể rút bỏ mọi biên giới, và thế thì bạn có thể mời người khác thấm nhuần vào tận cốt lõi bạn. Và nhớ, nếu bạn cho phép ai đó thấm nhuần vào bạn sâu sắc, người kia cũng sẽ cho phép bạn thấm nhuần sâu vào người đó, bởi vì khi bạn cho phép ai đó được thấm nhuần vào bạn, tin cậy được tạo ra. Khi bạn không sợ hãi, người kia cũng trở nên bạo dạn.

Trong tình yêu của bạn, nỗi sợ hãi bao giờ cũng có đó. Chồng sợ vợ, vợ sợ chồng. Những người yêu bao giờ cũng sợ hãi. Thế thì đó không phải là tình yêu, thế thì đó chỉ là thu xếp của hai con người sợ hãi phụ thuộc vào lẫn nhau, đấu tranh, lợi dụng, thao túng, kiểm soát, chi phối, sở hữu - nhưng đó không phải là tình yêu. Nếu bạn có thể cho phép tình yêu xảy ra, chẳng cần phải cầu nguyện, chẳng cần thiền, chẳng cần nhà thờ, đền chùa. Bạn có thể hoàn toàn quên Thượng đế nếu bạn có thể yêu, bởi vì qua tình yêu mà mọi điều sẽ xảy ra cho bạn: thiền, cầu nguyện, Thượng đế, mọi thứ sẽ xảy ra cho bạn.

Đấy chính là điều Jesus ngụ ý khi ông ấy nói: Tình yêu là Thượng đế.

Nhưng tình yêu là khó khăn. Nỗi sợ phải bị vứt bỏ. Và đây là điều kì lạ, rằng bạn sợ đến thế mà bạn chẳng có gì để mất cả.

Kabir đã nói ở đâu đó: Tôi nhìn vào con người. Họ có nhiều nỗi sợ hãi đến thế, nhưng tôi chẳng thấy được tại sao - bởi vì họ chẳng có gì để mất cả. Kabir nói: Họ giống như người trần trụi nhưng chẳng bao giờ đi tắm sông vì họ sợ - họ sẽ phơi khô quần áo ở đâu? Đây là tình huống của bạn - trần trụi, không quần áo nhưng luôn luôn sợ về quần áo.

Bạn có gì mà mất nào? Chẳng có gì cả. Thân thể này sẽ bị cái chết đem đi. Trước khi cái chết đem nó đi, hãy cho nó tình yêu. Bất kì thứ gì bạn có cũng đều sẽ bị lấy đi. Trước khi nó bị lấy đi tại sao lại không chia sẻ nó? Đấy là cách duy nhất để sở hữu nó. Nếu bạn có thể chia sẻ và cho đi thì bạn sẽ là người chủ. Nó sắp sửa bị lấy đi. Chẳng có gì bạn có thể giữ lại mãi mãi được. Cái chết sẽ phá huỷ mọi thứ.

Cho nên nếu bạn theo tôi đúng đắn thì cuộc đấu tranh là giữa cái chết và tình yêu. Nếu bạn có thể cho đi thì sẽ không có cái chết. Trước khi mọi thứ có thể bị lấy đi từ bạn, bạn đã cho nó rồi, bạn đã biến nó thành món quà.

Không thể có cái chết được. Với người yêu, không có cái chết.

Với người không yêu mọi khoảnh khắc đều là cái chết, vì vào mọi khoảnh khắc đều có cái gì đó tuột khỏi người đó. Thân thể đang biến đi, người đó đang mất mọi khoảnh khắc. Và thế rồi sẽ có cái chết, và mọi thứ sẽ bị triệt tiêu.

Nỗi sợ là gì? Tại sao bạn lại sợ thế? Thậm chí nếu mọi thứ đều được biết về bạn và bạn là cuốn sách để mở, thì sao phải sợ? Làm sao điều đó làm hại bạn được? Đấy chỉ là quan niệm giả dối, chỉ là những ước định mà xã hội đã trao cho... rằng bạn phải che dấu, rằng bạn phải bảo vệ chính bạn, rằng bạn phải thường xuyên trong trạng thái tranh đấu, rằng mọi người đều là kẻ thù, rằng mọi người đều chống lại bạn.

Chẳng ai chống lại bạn hết! Cho dù bạn cảm thấy ai đó đang chống lại bạn, cả người đó nữa cũng không chống bạn - vì mọi người chỉ quan tâm tới chính mình, không tới bạn.

Chẳng có gì để sợ hãi cả. Điều này phải được hiểu trước khi quan hệ thực sự có thể xảy ra. Không có gì để sợ cả.

Thiền về điều đó đi. Và thế rồi cho phép người khác đi vào trong bạn, mời người khác vào bạn. Đừng tạo ra bất kì rào chắn nào ở bất kì đâu; trở thành lối đi luôn luôn mở, không khoá, không cửa trong bạn, không cửa nào đóng trong bạn cả. Thế thì tình yêu là có thể.

Khi hai trung tâm gặp nhau, có tình yêu. Và tình yêu là hiện tượng giả kim thuật - giống như hydro và ô xi gặp nhau và một chất mới, nước, được tạo ra. Bạn có thể có hydro, bạn có thể có ô xi, nhưng nếu bạn khát thì chúng vô dụng. Bạn có thể có bao nhiêu ô xi tuỳ ý, bao nhiêu hydro tuỳ thích, nhưng khát vẫn hoàn khát.

Khi hai trung tâm gặp nhau, một điều mới được tạo ra. Điều mới đó là tình yêu. Nó giống như nước vậy. Cơn khát của bao nhiêu, bao nhiêu kiếp được thoả mãn. Bỗng nhiên bạn trở nên hài lòng. Đó là dấu hiệu thấy được của tình yêu; bạn trở nên hài lòng, dường như bạn đã đạt được mọi thứ. Bây giờ chẳng còn gì phải đạt tới nữa; bạn đã đạt tới mục đích. Không còn mục đích thêm nữa, định mệnh đã được hoàn thành. Hạt mầm đã trở thành bông hoa - đã tới độ nở hoa hoàn toàn của nó.

Mãn nguyện sâu sắc là dấu hiệu thấy được của tình yêu. Bất kì khi nào một người đang yêu, người đó đều trong mãn nguyện sâu sắc. Tình yêu không thể thấy được nhưng có thể thấy sự mãn nguyện, sự thoả mãn sâu sắc quanh người đó... mọi hơi thở của người đó, mọi khoảnh khắc của người đó, chính sự hiện hữu của người đó - sự hài lòng.

Bạn có thể ngạc nhiên khi tôi nói với bạn rằng tình yêu làm cho bạn vô ham muốn, nhưng ham muốn đi kèm với không thoả mãn. Bạn ham muốn bởi vì bạn không có. Bạn ham muốn bởi vì bạn nghĩ nếu bạn có được cái gì đó, nó sẽ đem lại cho bạn mãn nguyện. Ham muốn bắt nguồn từ không thoả mãn. Khi có tình yêu, và hai trung tâm đã gặp nhau, tan biến và hợp nhất và một chất kim đan mới được sinh ra, sự mãn nguyện có đó. Dường như toàn bộ sự tồn tại đều dừng lại - không còn chuyển động nữa. Thế thì khoảnh khắc hiện tại là khoảnh khắc duy nhất. Và thế thì bạn có thể nói: A, cái bánh này ngon tuyệt. Thậm chí cái chết cũng chẳng có ý nghĩa gì đối với người đang yêu.

Cho nên tôi nói với bạn, tình yêu sẽ làm cho bạn vô ham muốn. Bạo dạn lên, vứt bỏ nỗi sợ, cởi mở. Cho phép trung tâm nào đó gặp với trung tâm bên trong bạn. Bạn sẽ được tái sinh qua nó, phẩm chất mới của hiện hữu sẽ được tạo ra. Phẩm chất này của sự hiện hữu nói: Đây là Thượng đế. Thượng đế không phải là lí lẽ, đó là sự hoàn thành, cảm giác về sự hoàn thành. Bạn có thể đã quan sát rằng bất kì khi nào bạn không thoả mãn, bạn đều muốn chối từ Thượng đế. Bất kì khi nào bạn không được thoả mãn, toàn bộ sự hiện hữu của bạn muốn nói ra: Không có Thượng đế.

Vô thần không phải bắt nguồn từ logic, nó bắt nguồn từ không thoả mãn. Bạn có thể hợp lí hoá nó - đó là việc khác. Bạn không thể nói bạn là người vô thần vì bạn không thoả mãn. Bạn có thể nói: Không có Thượng đế và tôi có bằng chứng. Nhưng đó không phải là điều đúng. Nếu bạn được thoả mãn, bỗng nhiên toàn bộ sự hiện hữu của bạn nói: Có Thượng đế. Bỗng nhiên bạn cảm thấy điều đó. Toàn bộ sự tồn tại trở thành thiêng liêng. Nếu tình yêu có đó, lần đầu tiên bạn sẽ thực sự cảm thấy rằng sự tồn tại là thiêng liêng và mọi thứ đều là ân huệ. Nhưng nhiều điều phải làm trước khi điều này có thể xảy ra. Nhiều điều phải phá huỷ trước khi điều này có thể xảy ra. Bạn phải phá huỷ tất cả những gì tạo nên rào chắn trong bạn.

Làm cho tình yêu thành sadhana, kỉ luật bên trong đi. Đừng cho phép nó chỉ là thứ phù phiếm. Đừng cho phép nó chỉ là bận tâm của tâm trí. Đừng cho phép nó chỉ là sự thoả mãn thân thể. Làm cho nó thành việc tìm kiếm bên trong, và coi người kia là sự giúp đỡ, như người bạn.

Nếu bạn đã nghe nói đôi điều về Mật tông thì bạn sẽ biết rằng Mật tông nói: Nếu bạn có thể tìm thấy người bạn tình, người bạn, đàn bà hay đàn ông, người sẵn sàng cùng bạn đi tới trung tâm bên trong, người sẵn sàng cùng bạn đi tới đỉnh cao nhất của mối quan hệ, thế thì mối quan hệ này sẽ trở thành thiền. Thế thì qua mối quan hệ này bạn sẽ đạt tới mối quan hệ tối thượng. Thế thì người kia trở thành chỉ là cánh cửa.

Để tôi giải thích điều ấy: nếu bạn yêu một người, đầu tiên ngoại vi của người này dần dần tan biến, hình dạng của người này tan biến. Bạn ngày càng đi tới mối tiếp xúc với cái vô hình, cái bên trong. Dần dần hình thể mờ đi và biến mất. Và nếu bạn đi sâu hơn, thế thì thậm chí cá nhân vô hình này cũng bắt đầu tan ra và biến đi. Thế thì cõi bên kia mở ra. Thế thì cá nhân đặc biệt đó chỉ còn là cánh cửa, lối mở. Và qua người yêu của mình bạn tìm thấy điều thiêng liêng.

Bởi vì chúng ta không thể yêu nên chúng ta cần biết bao nghi lễ tôn giáo. Chúng đều là cái thay thế, cái thay thế rất nghèo nàn. Meera chẳng cần đi đến đền thờ. Toàn bộ sự tồn tại là đền thờ của cô. Cô có thể nhảy múa trước một cái cây và cây trở thành Krishna. Cô có thể hát trước một con chim và chim trở thành Krishna. Cô tạo ra Krishna của mình ở mọi nơi quanh cô. Tình yêu của cô đến độ bất kì khi nào cô nhìn, cánh cửa cũng mở và Krishna lộ ra, người được yêu hiển lộ ra.

Nhưng cái thoáng nhìn ban đầu bao giờ cũng đến qua một cá nhân. Thật khó để tiếp xúc với cả vũ trụ. Nó quá lớn, quá bao la, vô thuỷ vô chung - nó bắt đầu từ đâu? Từ đâu mà chuyển vào nó? Cá nhân là cánh cửa. Đắm vào tình yêu đi.

Và đừng biến nó thành cuộc tranh đấu. Làm cho nó thành sự cho phép sâu sắc đối với người kia, hệt như lời mời. Cho phép người kia được thấm sâu vào bạn vô điều kiện, và bỗng nhiên người kia biến mất còn Thượng đế có đó. Nếu người yêu của bạn không thể trở thành thiêng liêng, thế thì chẳng có gì trong thế giới này có thể trở thành thiêng liêng được cả. Thế thì mọi bài nói tôn giáo của bạn đều chỉ là vô nghĩa. Điều này có thể xảy ra với trẻ con. Điều này có thể xảy ra với con vật, con chó của bạn. Nếu bạn có thể trong mối quan hệ sâu sắc với một con chó, thì điều đó có thể xảy ra - con chó trở thành thiêng liêng!

Cho nên vấn đề không phải chỉ là đàn ông hay đàn bà. Đó là một trong những cội nguồn thiêng liêng sâu sắc nhất và nó tự nhiên vươn tới bạn, nhưng nó có thể xảy ra từ mọi nơi. Điều mấu chốt cơ bản là thế này: bạn phải cho phép người kia thấm sâu vào bạn tới chính cốt lõi sâu nhất của bạn, tới chính nền tảng sự hiện hữu của bạn.

Nhưng chúng ta cứ tự lừa dối mình. Chúng ta nghĩ là chúng ta yêu. Và nếu bạn nghĩ rằng bạn yêu, thế thì không có khả năng cho tình yêu xảy ra - bởi vì nếu đây là tình yêu thế thì mọi thứ đều đóng lại. Làm nỗ lực tươi mới đi. Cố tìm ra trong người kia sự hiện hữu thực sự đang ẩn mình. Đừng coi bất kì ai là đương nhiên vậy. Mọi cá nhân đều là một bí ẩn đến mức mà nếu bạn cứ tiếp tục tìm hiểu mãi về người đó thì chẳng bao giờ kết thúc.

Nhưng rồi chúng ta cũng đến chán về người khác - bởi vì chỉ ngoại vi, và bao giờ cũng chỉ ngoại vi ...

Tôi đã đọc một mẩu chuyện... Một người đàn ông rất ốm yếu và người đó đã thử đủ mọi "liệu pháp" nhưng chẳng kết quả gì. Thế là anh ta tới hỏi một nhà thôi miên và người này cho anh ta một câu mật chú cần phải niệm liên tục: Ta không ốm. Phải niệm mật chú này ít nhất mười lăm phút buổi sáng và mười lăm phút buổi đêm: Ta không ốm, ta mạnh khoẻ. Và trong cả ngày bất kì khi nào nhớ tới là phải niệm nó.

Trong vòng vài ngày anh ta bắt đầu thấy khá hơn. Và trong vòng vài tuần anh ta đã hoàn toàn bình phục. Rồi anh ta kể với vợ: Điều này là phép màu! Có lẽ anh phải đến nhà thôi miên này để tìm phép màu khác?... bởi vì gần đây anh cảm thấy không hứng thú làm tình và quan hệ tình dục gần như dừng hẳn lại. Chẳng còn ham muốn nữa.

Chị vợ rất hoan hỉ. Chị ta nói: Anh đi ngay đi - vì chị ta cảm thấy rất thất vọng.

Người này lại đến nhà thôi miên đó. Anh ta quay lại, vợ anh ta hỏi: câu mật chú gì vậy, ông ấy đã cho anh điều gợi ý gì bây giờ? Người này chẳng nói gì với vợ. Nhưng trong vài tuần khả năng tình dục của anh ta bắt đầu trở lại. Anh ta bắt đầu cảm thấy ham muốn nữa.

Cho nên chị vợ thấy rất phân vân. Chị ta tiếp tục nài nỉ hỏi chồng, nhưng người đàn ông chỉ cười mà chẳng nói gì cả. Rồi một hôm chị ta thử - khi anh chồng đang trong buồng tắm vào buổi sáng để thực hành thiền câu mật chú trong mười lăm phút, chị ta cố gắng lắng nghe điều anh ta lẩm nhẩm niệm.

Anh ta niệm : Nó không phải là vợ ta, nó không phải là vợ ta, nó không phải là vợ ta.

Chúng ta coi mọi người như họ mặc nhiên là vậy. Ai đó là vợ bạn - mối quan hệ liền chấm dứt. Ai đó là chồng bạn - mối quan hệ liền chấm dứt. Bây giờ không còn thám hiểm gì nữa. Người kia đã trở thành một thứ đồ, một món hàng. Người kia bây giờ không còn là bí ẩn cần tìm hiểu, người kia không còn mới nữa.

Nhớ lấy, mọi thứ đều chết đi theo tuổi tác. Ngoại vi bao giờ cũng già đi, còn trung tâm luôn luôn mới. Ngoại vi không thể giữ mới mãi được, bởi vì vào mọi khoảnh khắc nó đều trở nên già cỗi, cũ rích. Trung tâm bao giờ cũng tươi tắn và trẻ trung. Linh hồn bạn không phải trẻ con, không phải thanh niên cũng chẳng phải ông già. Linh hồn bạn đơn giản tươi trẻ vĩnh viễn. Nó không có tuổi.

Bạn có thể thực nghiệm với nó: bạn có thể trẻ, bạn có thể già, nhưng nhắm mắt lại và tìm xem. Thử cảm thấy xem trung tâm của bạn thế nào - già? trẻ? Bạn sẽ cảm thấy rằng trung tâm chẳng thế nào cả. Nó bao giờ cũng mới, nó chưa bao giờ già đi. Tại sao? - bởi vì trung tâm không thuộc về thời gian.

Trong quá trình thời gian mọi thứ đều trở nên già cỗi. Một người sinh ra - thân thể đã bắt đầu già đi. Khi chúng ta nói rằng đứa trẻ được một tuần, điều đó có nghĩa là một tuần của tuổi già đã thấm vào đứa trẻ. Đứa trẻ đã đi qua bẩy ngày hướng tới cái chết, nó đã hoàn thành bẩy ngày của việc chết. Nó đang chuyển dần về phía cái chết - dù sớm hay muộn nó cũng sẽ chết.

Bất kì cái gì xảy ra theo thời gian đều trở nên già cỗi. Khoảnh khắc nó bước vào thời gian là nó đã trở nên già đi. Thân thể bạn già cỗi, ngoại vi của bạn già cỗi. Bạn không thể yêu mến nó vĩnh viễn. Nhưng trung tâm của bạn bao giờ cũng tươi trẻ, nó vĩnh viễn trẻ trung. Một khi bạn đã tiếp xúc với nó, tình yêu là khám phá vào mọi khoảnh khắc. Và thế thì tuần trăng mật không bao giờ kết thúc. Nếu nó kết thúc, đó không phải là tuần trăng mật chút nào - đó chỉ là quen biết.

Và điều cuối cùng cần phải nhớ là: trong quan hệ của tình yêu, bạn bao giờ cũng trách người kia nếu có điều gì đó đi sai. Nếu điều gì đó không xảy ra như nó đáng phải xảy ra, người kia chịu trách nhiệm. Điều này sẽ phá huỷ toàn bộ khả năng của trưởng thành tương lai. Nhớ bạn bao giờ cũng có trách nhiệm, và tự thay đổi mình. Vứt bỏ những cá tính gây ra rắc rối. Làm cho tình yêu thành việc tự biến đổi mình.

Như người ta hay nói trong các giáo trình cho người bán hàng: Khách hàng bao giờ cũng đúng. Tôi muốn nói với bạn: Trong thế giới quan hệ và tình yêu, bạn bao giờ cũng trái, người kia bao giờ cũng phải. Và đó là cách thức những người yêu nhau bao giờ cũng cảm thấy. Nếu có tình yêu họ bao giờ cảm thấy: cái gì đó sai với mình nếu mọi sự không xảy ra như chúng đáng phải xảy ra. Và cả hai đều cảm thấy theo cùng cách! Thế thì mọi thứ lại phát triển, thế thì các trung tâm mở ra, thế thì biên giới hợp lại.

Nhưng nếu bạn nghĩ rằng người kia là sai, bạn đang tự đóng mình lại với người kia. Và người kia cũng nghĩ rằng bạn là sai. Suy nghĩ có tính truyền nhiễm. Nếu bạn nghĩ người kia sai thì cho dù bạn không nói ra điều đó, cho dù bạn vẫn mỉm cười và biểu lộ rằng bạn không nghĩ người kia sai - người kia vẫn nhận được vấn đề qua đôi mắt bạn, qua cử chỉ bạn, qua khuôn mặt bạn. Cho dù bạn có là nghệ sĩ, nghệ sĩ lớn, và bạn có thể hoá trang khuôn mặt mình, điệu bộ mình theo ý bạn, thì thế nữa phần vô thức vẫn cứ gửi ra tín hiệu: Đằng ấy sai. Và khi bạn nói rằng người kia sai, người kia bắt đầu cảm thấy rằng bạn sai.

Quan hệ bị phá huỷ khi gặp khó khăn và thế thì người ta trở nên đóng. Nếu bạn nói ai đó là sai, người đó bắt đầu đề phòng, canh gác. Thế rồi việc đóng kín xảy ra. Luôn nhớ: trong tình yêu bạn bao giờ cũng sai. Và thế thì khả năng sẽ mở ra và người kia cũng sẽ cảm thấy cùng điều đó. Chúng ta tạo ra cảm giác trong người kia. Khi những người yêu không cởi mở, lập tức ý nghĩ nhảy từ người nọ sang người kia. Cho dù họ không nói lời nào, họ im lặng, họ vẫn trao đổi. Ngôn ngữ chỉ dành cho những người không yêu, những người không trong tình yêu. Với những người yêu nhau, im lặng cũng đủ là ngôn ngữ. Không nói điều gì nhưng họ vẫn cứ nói với nhau.

Nếu bạn coi tình yêu là sadhana, thế thì đừng nói người kia là sai. Cố tìm xem: ở đâu đó có cái gì đó trong bạn chắc là sai, và vứt bỏ cái sai đó. Vấn đề trở nên khó khăn bởi vì sẽ phải chống lại bản ngã. Vấn đề trở nên khó khăn bởi vì nó làm tổn thương tới tự ái của bạn. Vấn đề trở nên khó khăn bởi vì điều này không chi phối, không sở hữu. Bạn sẽ không mạnh hơn qua việc sở hữu người kia. Điều này sẽ phá huỷ bản ngã của bạn - đó là lí do tại sao vấn đề lại trở nên khó khăn.

Nhưng phá huỷ bản ngã mới là vấn đề, là mục đích. Từ bất kì nơi nào bạn muốn tiếp cận tới thế giới bên trong - từ tình yêu, từ thiền, từ yoga, từ lời cầu nguyện - bất kì con đường nào bạn chọn, mục đích cũng chỉ là một: phá huỷ bản ngã, vứt bản ngã đi.

Thông qua tình yêu việc này có thể được thực hiện rất dễ dàng. Và nó tự nhiên làm sao! Tình yêu là tôn giáo tự nhiên. Mọi thứ khác đều ngày một phi tự nhiên. Nếu bạn không thể làm việc được qua tình yêu, sẽ khó khăn cho bạn để làm việc qua bất kì cái gì khác. Đừng nghĩ nhiều về các kiếp sống quá khứ, và đừng nghĩ nhiều về tương lai. Hiện tại là đủ rồi. Đừng nghĩ rằng mối quan hệ đến từ quá khứ - nó quả đến từ quá khứ, nhưng đừng nghĩ về nó bởi vì thế thì bạn sẽ gặp nhiều phức tạp hơn. Làm mọi thứ dễ dàng đi.

Nó đang tiến triển - từ các kiếp sống quá khứ của bạn mọi thứ đều có sự liên tục, cho nên tôi không phủ nhận sự kiện này, nhưng đừng bị nặng gánh về nó. Nó sẽ tiếp tục trong tương lai nhưng đừng nghĩ về nó. Hiện tại là quá đủ. Nhấm nháp miếng bánh và nói: Bánh này ngon tuyệt. Đừng nghĩ về quá khứ và đừng nghĩ về tương lai, chúng tự lo liệu được cả. Không có gì là gián đoạn cả. Bạn đã sống trong các quan hệ trong quá khứ. Bạn đã yêu, bạn đã ghét, bạn đã làm bạn và bạn đã làm kẻ thù. Điều đó vẫn tiếp tục; dù bạn có biết hay không, nó bao giờ cũng có đó. Nhưng nếu bạn bắt đầu suy nghĩ liên miên về nó, bạn sẽ lỡ mất khoảnh khắc hiện tại.

Cho nên cứ nghĩ dường như không có quá khứ và nghĩ dường như không có tương lai. Khoảnh khắc này là tất cả những gì được trao cho bạn. Làm việc từ đó, dường như khoảnh khắc này là tất cả. Hành xử dường như khoảnh khắc này là tất cả và tìm ra cách thức bạn có thể biến đổi được năng lượng của mình thành hiện tượng tình yêu - chính vào khoảnh khắc này.

Mọi người đến tôi và họ muốn biết về các kiếp quá khứ của mình. Họ đã có các kiếp quá khứ, nhưng đó là điều không liên quan. Tại sao lại đòi hỏi về điều này? Bạn định làm gì về quá khứ? Bây giờ chẳng có thể làm được gì. Quá khứ là quá khứ và không thể làm lại được. Bạn không thể thay đổi được nó. Bạn không thể quay lui được. Đó là lí do tại sao tự nhiên, với trí huệ của nó, không cho phép bạn nhớ lại các kiếp quá khứ; nếu không bạn sẽ điên mất.

Bạn có thể yêu một cô gái. Nếu bỗng nhiên bạn biết rằng người con gái đó đã là mẹ bạn trong kiếp trước thì mọi việc trở nên rất phức tạp. Thế thì phải làm gì? Và khi người con gái đó đã từng là mẹ bạn trong kiếp trước, thì làm tình với cô ấy bây giờ sẽ tạo ra mặc cảm. Không làm tình với cô ấy cũng tạo ra mặc cảm, bởi vì bạn yêu cô ấy.

Đó là lí do tại sao tôi nói tự nhiên trong trí huệ của nó không bao giờ cho phép bạn nhớ lại các kiếp sống quá khứ - trừ phi bạn đã tới điểm mà tại đó điều đó là được phép. Khi bạn trở thành thiền đến mức không còn gì quấy rối bạn, thế thì mọi cánh cửa mở ra và mọi kiếp sống quá khứ đều ở trước bạn. Đó là một cơ cấu tự động, mặc dầu đôi khi cơ cấu này không vận hành. Qua tai nạn nào đó một số trẻ con được sinh ra có thể nhớ được kiếp trước, nhưng cuộc sống hiện tại của chúng lại bị phá huỷ.

Vài năm trước đây một cô gái được đưa đến tôi. Cô này nhớ được hai kiếp trước của mình. Lúc đó cô ấy mới chỉ mười ba tuổi, nhưng nếu bạn nhìn vào mắt cô ấy thì chúng có vẻ quãng bảy mươi - bởi vì cô nhớ được bảy mươi năm, hai kiếp sống. Thân thể cô ấy mới mười ba nhưng tâm trí cô ấy đã bảy mươi. Cô ấy không thể chơi với tụi trẻ con khác, vì làm sao một bà lão bảy mươi lại chơi được với trẻ con? Cô nói và cư xử như một bà lão. Và cô nặng trĩu gánh lo, nỗi lo âu của ngần ấy năm trời trong tâm trí. Cô ấy nhớ chính xác đến mức có thể tìm lại được hai gia đình quá khứ của cô. Một gia đình ở Assam, gia đình kia ở Madhya Pradesh. Khi cô tới tiếp xúc với các gia đình cũ, cô thấy gắn bó với họ đến mức trở thành vấn đề: bây giờ cô nên sống ở đâu?

Tôi đã nói với bố mẹ cô bé: Để cháu gái lại với tôi trong ít nhất ba tuần lễ. Tôi sẽ cố gắng giúp cô ấy quên đi, bởi vì cuộc đời cô bé này sẽ bị suy đồi. Cô không thể yêu một ai đó - cô quá già. Cái già của bạn có liên quan tới kí ức bạn. Nếu kí ức trải ra bảy mươi năm, thế thì bạn cảm thấy như bảy mươi tuổi. Và cô ấy dường như bị tra tấn - khuôn mặt, hình dáng, tất thảy đều bị tra tấn. Cô dường như ốm yếu từ trung tâm - không thoải mái, không thuận tiện. Mọi thứ dường như bị sai.

Nhưng bố mẹ cô vẫn thích toàn bộ sự việc, vì mọi người bắt đầu tới xem và báo chí bắt đầu đưa bài viết. Họ thích thú về toàn bộ vấn đề. Họ không nghe tôi và tôi bảo với họ: Cô gái này sẽ điên mất.

Họ chẳng bao giờ đưa cô gái đến chỗ tôi nữa. Nhưng sau bảy năm họ quay lại - cô gái đã điên. Họ nói: Bây giờ ông hãy làm điều gì đi. Tôi nói: Bây giờ thì chẳng thể làm được gì nữa. Bây giờ chỉ có cái chết mới giúp được cô ta.

Bạn không nhớ bởi vì sẽ khó cho bạn xoay xở. Ngay trong cuộc đời này bạn đã làm thành đống lộn xộn đến thế - nếu bạn nhớ được nhiều kiếp trước, bạn đơn giản phát điên. Đừng nghĩ về nó nữa. Nó cũng chẳng có liên quan.

Một điểm có liên quan là: ở đây và bây giờ và tìm ra cách thức của bạn. Nếu bạn có thể tìm ra nó thông qua quan hệ, thì tuyệt vời. Nếu bạn không thể tìm ra nó thông qua quan hệ, tìm nó trong sự một mình của bạn. Đó là hai con đường. Tình yêu có nghĩa là tìm ra con đường của bạn thông qua quan hệ. Còn thiền: tìm ra nó trong sự một mình của bạn. Tình yêu và thiền - đây là hai con đường. Cảm thấy con đường nào sẽ phù hợp với bạn. Thế rồi đem toàn bộ năng lượng của bạn cho nó, và đi trên con đường đó.

Osho kính yêu,

Lời thầy hay làm sao,

ấy vậy mà chúng tôi cảm thấy cũng còn có một giao cảm khác xảy ra khi thầy nói với chúng tôi.

Xin thầy nói cho chúng tôi về giao cảm im lặng và cách chúng tôi có thể trở nên cởi mở hơn với điều đó.

Nó bao giờ cũng có đó. Trong khi tôi nói với bạn, tôi cũng đang 'hiện hữu' với bạn. Việc nói đang đặt quan hệ với bạn thông qua tâm trí, còn việc hiện hữu đặt quan hệ bạn với cái toàn bộ của tôi. Trong khi bạn đang lắng nghe tôi, nếu bạn thực sự lắng nghe, thế thì đấy không chỉ là việc lắng nghe lời nói. Lắng nghe tôi, tâm trí bạn dừng lại. Lắng nghe tôi, bạn không nghĩ. Khi bạn không nghĩ, bạn cởi mở. Và khi bạn không nghĩ và tâm trí bạn không hoạt động, bạn bắt đầu cảm. Thế thì tôi có thể tràn ngập bạn, tôi có thể đi vào và rót đầy bạn. Lời nói chỉ được dùng như phương tiện.

Bản thân tôi không quan tâm nhiều lắm đến lời nói. Nhưng tôi phải nói, bởi vì đây đã từng là cảm giác của tôi: trong khi tôi đang nói bạn trở nên im lặng. Nếu tôi không nói, thế thì bạn nói bên trong và bạn không im lặng. Nếu bạn im lặng không cần lời nói của tôi thế thì sẽ không cần phải nói. Tôi đang đợi khoảnh khắc mà bạn có thể ngồi cạnh tôi, ngồi sát gần tôi, không suy nghĩ. Thế thì không cần nói chuyện - bởi vì nói chuyện là bộ phận. Thế thì tôi có thể đến với bạn trong sự toàn bộ của tôi, trực tiếp, không cần bất kì lời trung gian nào.

Nhưng nếu tôi bảo bạn ngồi im lặng cạnh tôi, bạn sẽ không thể nào ngồi im lặng được. Bạn sẽ cứ huyên thuyên, bạn sẽ cứ nói bên trong. Việc nói chuyện bên trong sẽ tiếp tục. Để dừng việc nói bên trong của bạn tôi phải nói với bạn, cho nên trong khi tôi đang nói, bạn bị cuốn hút vào. Việc nói của tôi chỉ giống như đồ chơi được trao cho đứa trẻ. Nó tới và chơi với đồ chơi và trở nên im lặng, cuốn hút. Tôi trao cho bạn lời tôi như những thứ đồ chơi. Bạn chơi với chúng, và trong khi bạn chơi với chúng, bạn bị cuốn hút đến độ bạn trở nên im lặng. Bất kì khi nào im lặng xảy ra tôi cũng đều có thể tuôn chảy vào trong bạn.

Lời nói có thể hay nhưng chúng chẳng bao giờ có thể đúng. Cái hay là giá trị thẩm mĩ. Bạn có thể thích thú nó, hệt như bức vẽ đẹp, nhưng chẳng có gì nhiều lắm sẽ xảy ra từ thích thú đó. Điều đó tốt khi nó xảy ra. Nhưng lời nói chẳng bao giờ đúng - chúng không thể đúng được bởi chính bản chất của chúng. Chân lí có thể được cảm thấy chỉ trong im lặng. Nhưng đây là điều ngược đời: những người cứ nhất quyết rằng chân lí có thể được cảm thấy chỉ qua im lặng, tất cả đều phải dùng lời nói. Điều này thật đáng xấu hổ, nhưng chẳng có thể làm được gì về nó cả. Lời phải được dùng để làm cho bạn im lặng. Trong khi lắng nghe tôi bạn trở nên im lặng. Cái im lặng đó là có ý nghĩa, và cái im lặng đó sẽ cho bạn thoáng nhìn về chân lí.

Cho dù bạn có thoáng nhìn về chân lí qua lời tôi, thoáng nhìn đó cũng đến qua im lặng của bạn, không phải là qua lời tôi. Cho dù bạn có cảm thấy tuyệt đối chắc chắn rằng bất kì điều gì tôi nói cũng đều đúng, cảm giác về cái chắc chắn tuyệt đối đó cũng đến qua im lặng của bạn, không phải qua lời tôi. Bất kì khi nào bạn im lặng, chân lí có đó. Bất kì khi nào bạn huyên thuyên bên trong, con khỉ huyên thuyên đó cứ diễn ra bên trong, bạn sẽ lỡ chân lí vốn bao giờ cũng hiện hữu.

Bất kì cái gì tôi làm - nói với bạn, giúp bạn thiền với tôi, buộc bạn thanh tâm, hay thuyết phục bạn nhảy múa, mở hội - bất kì cái gì tôi làm, đều chỉ nhằm một mục đích: bằng cách nào đó giúp bạn trở nên im lặng, vì bất kì khi nào bạn im lặng, cánh cửa đều mở; bạn trong ngôi đền. Cách bạn trở nên im lặng là không liên quan. Bạn trở nên im lặng và thế thì tôi trong bạn, bạn trong tôi. Im lặng không biết tới biên giới. Trong im lặng tình yêu xảy ra. Tôi trở thành người yêu của bạn; bạn trở thành người yêu của tôi. Trong im lặng tất cả mọi điều có ý nghĩa đều xảy ra. Nhưng việc đem đến im lặng là cả một vấn đề, gay go đấy.

Cho nên tôi không quan tâm lắm tới điều tôi nói với bạn. Tôi quan tâm tới điều xảy ra cho bạn trong khi tôi đang nói về bất kì cái gì - x, y, z. Đôi khi tôi cứ tự mâu thuẫn. Hôm nay tôi nói điều gì đó, ngày mai tôi sẽ nói điều gì đó khác, bởi vì điều tôi nói không phải là vấn đề. Chuyện trò của tôi tựa như thơ ca. Tôi không phải là triết gia. Tôi có thể là nhà thơ nhưng tôi không là triết gia. Ngày mai tôi sẽ nói một điều gì đó khác, ngày kia lại một thứ gì đó khác. Đấy không phải là vấn đề chủ yếu. Lời nói của tôi có thể mâu thuẫn, nhưng tôi không mâu thuẫn - vì hôm nay tôi nói điều gì đó và bạn trở nên im lặng; ngày mai tôi nói điều gì đó hoàn toàn mâu thuẫn và bạn trở nên im lặng; ngày kia tôi lại nói điều gì đó hoàn toàn mâu thuẫn - tất cả những điều tôi nói đều mâu thuẫn với nhau - nhưng bạn trở nên im lặng.

Im lặng của bạn là nhất quán của tôi. Tôi nhất quán, thường xuyên nhất quán - mâu thuẫn trên bề mặt, nhưng dòng chảy bên trong vẫn còn là một.

Và nhớ, nếu tôi nói cùng một điều hàng ngày cho bạn thì bạn sẽ không im lặng. Thế thì bạn sẽ đâm chán và việc nói chuyện bên trong của bạn sẽ bắt đầu. Nếu tôi cứ nói cùng một điều, nó sẽ trở thành cũ rích. Khi nó thành cũ rích, bạn chẳng cần lắng nghe nó, hay thậm chí không lắng nghe bạn cũng biết điều tôi đang nói, cho nên bạn có thể tiếp tục việc nói chuyện bên trong của mình. Tôi phải bịa ra nói nhiều thứ, đôi lúc làm chấn động bạn. Nhưng nhất quán bên trong vẫn giữ nguyên: đó là tạo ra im lặng trong bạn - bởi vì thế thì tôi có thể cùng bạn và bạn có thể cùng tôi. Tình yêu, chân lí có thể nở hoa ở đó.

Bất kì khi nào có im lặng, chân lí nở hoa.

Chân lí là việc nở hoa của im lặng.

Xem Chương 8 - Quay về Mục lục