Chương 23. Từ đầu đến tim

Osho – Thiền – Tự do đầu tiên và cuối cùng

Cởi mở trái tim

Trái tim là cánh cửa vô môn ra thực tại. Chuyển từ đầu xuống tim đi. Tất cả chúng ta đều bị vướng tại đầu. Đó là vấn đề duy nhất của chúng ta, vấn đề duy nhất. Và chỉ có một giải pháp: đi xuống từ đầu vào tim và mọi vấn đề sẽ biến mất. Chúng vốn do đầu tạo ra. Rồi bỗng nhiên mọi thứ lại sáng rõ và trong suốt đến mức người ta phải ngạc nhiên làm sao người ta lại cứ liên tục bịa đặt ra lắm vấn đề thế. Bí ẩn còn lại nhưng vấn đề biến mất. Bí ẩn nhan nhản nhưng vấn đề lại biến mất. Và bí ẩn đẹp đẽ. Chúng không phải giải quyết. Chúng phải được sống cùng.72

Chương 23. Từ đầu đến tim

Điểm đầu tiên: cố thành không đầu. Quán tưởng bản thân mình không đầu; di chuyển không đầu. Điều này có vẻ vô lí, nhưng đó là một trong những bài tập quan trọng nhất. Thử điều đó đi, và thế thì bạn sẽ biết. Bước, và cảm thấy dường như bạn không có đầu. Ban đầu đấy sẽ chỉ ‘dường như’. Điều đó sẽ rất lập dị. Khi cảm giác này tới với bạn rằng bạn không đầu, nó sẽ rất lập dị và kì lạ.

Nhưng dần dần bạn sẽ lắng vào tim. Có một luật. Bạn có thể đã thấy rằng ai đó mù nhưng có tai rất thính, có tai âm nhạc hơn. Người mù mang nhiều chất nhạc hơn; cảm giác của họ về nhạc sâu sắc hơn. Sao vậy? Năng lượng vốn thường chuyển qua mắt bây giờ không thể đi qua được chúng, cho nên nó chọn con đường khác - nó di chuyển qua tai.

Người mù có nhạy cảm sâu sắc hơn về xúc giác. Nếu người mù chạm vào bạn, bạn sẽ cảm thấy khác biệt, vì chúng ta thường làm nhiều việc qua xúc giác hơn là qua mắt: chúng ta chạm lẫn nhau qua mắt. Người mù không thể chạm được qua mắt, cho nên năng lượng chuyển qua tay người đó. Người mù, nhạy cảm hơn bất kì ai sáng mắt. Đôi khi điều đó không thể là như vậy, nhưng nói chung, nó là như vậy đấy. Năng lượng bắt đầu chuyển sang trung tâm khác nếu trung tâm này không có đó.

Cho nên thử bài tập này mà tôi đang nói tới - bài tập về việc không đầu - và bỗng nhiên bạn sẽ cảm thấy điều lạ: nó sẽ dường như là lần đầu tiên bạn mới ở con tim.

Bước đi không đầu. Ngồi xuống thiền, nhắm mắt và đơn thuần cảm thấy rằng không có đầu. Cảm thấy, “Đầu mình đã biến mất.” Ban đầu điều này sẽ chỉ là ‘dường như’, nhưng lát nữa thôi bạn sẽ cảm thấy rằng đầu đã thực sự biến mất. Và khi bạn cảm thấy rằng đầu bạn đã biến mất, trung tâm của bạn sẽ tụt xuống tim - ngay lập tức! Bạn sẽ nhìn thế giới qua con tim chứ không qua đầu.

Khi lần đầu tiên người phương Tây tới Nhật bản, họ không thể nào tin được rằng người Nhật bản đã có truyền thống hàng thế kỉ rằng họ nghĩ qua bụng. Nếu bạn hỏi đứa trẻ Nhật - nếu nó còn chưa được giáo dục theo cách phương Tây - “Ý nghĩ cháu ở đâu?”, nó sẽ trỏ ngay vào bụng mình.

Hàng thế kỉ hàng thế kỉ đã trôi qua, và nước Nhật đã sống không có đầu. Đấy chỉ là khái niệm. Nếu tôi hỏi bạn, “Ý nghĩ của bạn xảy ra từ đâu?”, bạn sẽ chỉ vào đầu, nhưng người Nhật sẽ chỉ vào bụng, không phải vào đầu - một trong những lí do tại sao tâm trí người Nhật lại bình thản hơn, tĩnh lặng hơn và tự chủ hơn.

Bây giờ điều này bị náo động bởi vì phương Tây đã lan ra mọi thứ. Bây giờ không tồn tại phương Đông nữa. Chỉ còn một số cá nhân, những người giống như hòn đảo đây đó mới làm cho phương Đông tồn tại. Về mặt địa lí, phương Đông đã biến mất. Bây giờ toàn bộ thế giới là phương Tây cả.

Thử không đầu đi. Thiền khi đứng trước gương trong buồng tắm. Nhìn sâu vào trong mắt bạn và cảm thấy rằng bạn đang nhìn từ tim. Dần dần trung tâm tim sẽ bắt đầu vận hành. Và khi tim vận hành, nó sẽ thay đổi toàn bộ tính cách của bạn, toàn bộ cấu trúc, toàn bộ mẫu hình, bởi vì tim có cách riêng của nó.

Cho nên điều đầu tiên: cố không đầu. Thứ hai, yêu nhiều hơn, vì yêu không thể vận hành qua đầu. Yêu nhiều hơn! Đó là lí do tại sao, khi ai đó đang trong tình yêu, người đó mất đầu. Người ta nói rằng người đó đã phát điên. Nếu bạn không trong tình yêu mà điên, bạn không thực sự yêu. Cái đầu phải mất đi. Nếu cái đầu còn đó chưa bị ảnh hưởng, vẫn vận hành thông thường, tình yêu không thể có được, vì với tình yêu bạn cần trái tim vận hành - không phải cái đầu. Đó là chức năng của trái tim.

Điều hay xảy ra là khi người rất có lí trí dính vào chuyện tình, người đó trở thành ngu xuẩn. Bản thân người đó cảm thấy mình đang làm điều ngu xuẩn làm sao, xuẩn ngốc làm sao. Người đó làm điều ngây ngô làm sao! Thế là người đó làm cho cuộc đời mình thành hai phần; người đó tạo ra phân chia. Trái tim trở thành chuyện thân thiết, im lặng. Khi người đó ra khỏi nhà, người đó cũng đi ra khỏi trái tim. Người đó sống trong thế giới bằng cái đầu và chỉ đi xuống trái tim khi người đó yêu. Nhưng điều đó rất khó. Điều đó rất khó, và thông thường nó chẳng bao giờ xảy ra cả.

Tôi đã ở Calcutta tại nhà một người bạn, và người bạn này là thẩm phán tại Toà án cấp cao. Vợ người đó bảo tôi, “Tôi chỉ có một vấn đề cần nói với thầy. Thầy có thể giúp tôi được chứ?”

Cho nên tôi nói, “Vấn đề gì vậy?”

Cô ấy nói, “Chồng tôi là bạn thầy. Anh ấy yêu thầy và kính trọng thầy, cho nên nếu thầy nói điều gì đó với anh ấy, có thể có ích.”

Thế là tôi hỏi cô ấy. “Phải nói gì nào? Bảo tôi.”

Cô ấy nói, “Anh ấy cứ còn ở Toà án cấp cao ngay cả lúc lên giường. Tôi không biết đến một người yêu, một người bạn hay một người chồng. Anh ấy là thẩm phán Toà án cấp cao cả hai mươi bốn tiếng một ngày.”

Thế là khó rồi: cái khó đến từ chân đế của bạn. Nó trở thành thái độ cố định. Nếu bạn là nhà kinh doanh, bạn sẽ vẫn còn là nhà kinh doanh cả trên giường. Khó mà thích nghi được hai người bên trong, và cũng chẳng dễ gì thay đổi hoàn toàn mẫu hình của bạn, ngay lập tức, bất kì lúc nào bạn muốn. Khó đấy, nhưng nếu bạn đang trong tình yêu, bạn sẽ phải đi xuống trái tim.

Cho nên với cách thiền này, cố gắng ngày càng yêu nhiều hơn. Và khi tôi nói yêu nhiều hơn, tôi muốn nói việc thay đổi phẩm chất của mối quan hệ của bạn: để cho nó được dựa trên tình yêu. Không chỉ với vợ bạn hay với con bạn hay với bạn bè bạn, mà hướng tới cuộc sống, trở nên yêu nhiều hơn. Đó là lí do tại sao Mahavira và Phật đã nói về bất-bạo lực: đấy chỉ để tạo ra thái độ yêu thương hướng tới cuộc sống.

Khi Mahavira đi, bước, ông ấy vẫn còn nhận biết thậm chí không làm chết một con kiến. Sao vậy? Thực tế, kiến chẳng có can hệ gì. Mahavira đi xuống từ đầu tới tim, tạo ra thái độ thương yêu hướng về cuộc sống. Mối quan hệ của bạn càng dựa trên tình yêu - mọi quan hệ - trung tâm trái tim bạn càng vận hành thêm. Nó sẽ bắt đầu làm việc; bạn sẽ nhìn ra thế giới qua con mắt khác; vì trái tim có cách riêng của nó để nhìn vào thế giới. Tâm trí có thể chẳng bao giờ nhìn theo cách đó: điều đó là không thể được với tâm trí. Tâm trí chỉ có thể phân tích! Trái tim, tổng hợp; tâm trí chỉ có thể mổ xẻ, phân chia. Nó là kẻ phân chia. Chỉ trái tim mới cho sự thống nhất.

Khi bạn có thể nhìn qua trái tim, toàn bộ vũ trụ trông có vẻ như thống nhất. Khi bạn tiếp cận qua tâm trí, toàn bộ thế giới trở thành nguyên tử. Không có sự thống nhất: chỉ toàn nguyên tử, nguyên tử và nguyên tử. Trái tim cho kinh nghiệm về thống nhất. Nó gắn thành một và sự tổng hợp cuối cùng là Thượng đế. Nếu bạn có thể nhìn qua trái tim, toàn bộ vũ trụ trông giống như cái một. Cái một đó là Thượng đế.

Đó là lí do tại sao khoa học chẳng bao giờ tìm thấy Thượng đế. Điều đó là không thể được, vì phương pháp được áp dụng chẳng bao giờ đạt tới sự thống nhất tối hậu. Chính phương pháp của khoa học là lập luận, phân tích, phân chia. Cho nên khoa học đi đến phân tử, nguyên tử, điện tử và họ sẽ còn cứ phân chia nữa. Họ chẳng bao giờ đi tới được cái thống nhất tổ chức của cái tổng thể. Cái tổng thể là không thể nào nhìn thấy được thông qua đầu.73

Xem tiếp Chương 24 – Quay  về Mục lục