Chương 75: Cha bỏ xe đạp ở đâu?

Osho - Thiền động
Osho – Thiền – Tự do đầu tiên và cuối cùng

Câu hỏi với thầy

Chương 75: Cha bỏ xe đạp ở đâu?

Trong khi thiền, tâm trí tôi phi năm trăm dặm một giờ. Tôi chưa bao giờ kinh nghiệm im lặng, và bất kì việc chứng kiến nào xảy ra cũng đều rất ngắn ngủi, tựa chớp loé. Tôi có làm lãng phí thời gian không? Tâm trí bạn cực kì chậm. Năm trăm dặm một giờ, chỉ thế thôi sao?! Và bạn nghĩ đấy là tốc độ sao? Bạn cực kì chậm đấy. Tâm trí đi nhanh lắm nó chẳng biết tốc độ là gì đâu. Nó còn đi nhanh hơn ánh sáng nữa kia. Ánh sáng đi 186000 dặm một giây; tâm trí còn đi nhanh hơn thế. Nhưng chẳng có gì phải lo lắng về điều đó cả - đó là cái đẹp của tâm trí, đó là phẩm chất vĩ đại! Thay vì coi đó là điều tiêu cực, thay vì đánh nhau với nó, làm bạn với tâm trí đi.

Bạn nói: “Trong khi thiền, tâm trí tôi phi năm tram dặm một giờ” - cứ để nó phi đi! Để cho nó đi nhanh hơn. là người quan sát. Bạn quan sát tâm trí chạy vòng quanh nhanh thế thì với tốc độ cao thế. Tận hưởng điều này! Tận hưởng vở kịch này của tâm trí.

Trong tiếng Phạn chúng ta có thuật ngữ đặc biệt dành cho nó; chúng ta gọi nó là chidvilas - vở kịch của tâm thức. Tận hưởng nó! - vở kịch của tâm trí này xô về các vì sao, chuyển nhanh thế từ nơi nọ sang nơi kia, nhảy qua mọi sự tồn tại. Cái gì sai trong đó nào? Cứ để cho nó là điệu vũ đẹp. Chấp nhận nó đi.

Cảm giác của tôi là ở chỗ điều bạn đang làm là cố gắng dừng nó lại - bạn không thể làm được điều đó đâu. Chẳng ai có thể dừng tâm trí được cả! Nhưng mà có đấy, một ngày nào đó tâm trí sẽ dừng lại, nhưng không ai có thể dừng nó lại được. Tâm trí dừng, nhưng điều đó không phải là do nỗ lực của bạn. Tâm trí dừng do hiểu biết của bạn.

Bạn chỉ quan sát và cố gắng thấy cái gì đang xảy ra, tại sao tâm trí lại đổ xô tới. Nó không đổ xô tới mà không có lí do gì đâu. Thử xem tại sao tâm trí này lại đổ xô tới, nó xô đi đâu - bạn phải tham vọng rồi. Nếu nó nghĩ đến tiền bạc, thử hiểu xem. Tâm trí không phải là vấn đề. Bạn bắt đầu mơ mộng về tiền bạc, rằng bạn được xổ số hay thế này thế nọ, và thế rồi bạn thậm chí còn bắt đầu lập kế hoạch chi tiêu số tiền đó, cái gì mua cái gì không mua.

Hay, tâm trí nghĩ bạn trở thành tổng thống, thủ tướng, và thế rồi bạn bắt đầu nghĩ bây giờ phải làm gì, cai quản đất nước, hay thế giới thế nào. Cứ quan sát tâm trí ấy! – tâm trí đang định hướng về gì. Phải có hạt mầm sâu sắc trong bạn. Bạn không thể dừng tâm trí lại được trừ phi hạt mầm đó biến mất. Tâm trí đơn thuần tuân theo mệnh lệnh của hạt mầm bên trong nhất của bạn. Ai đó nghĩ về dục; thế thì đâu đó có hoạt động dục bị kìm nén. Quan sát nơi tâm trí đổ xô tới. Nhìn sâu vào trong bản thân bạn, tìm ra nơi có hạt mầm ấy.

Tôi đã từng nghe: Một linh mục rất nhiều lo nghĩ, “Nghe đây,” ông ta nói với người cai quản giáo đường, “ai đó đã đánh cắp chiếc xe đạp của tôi.”

“Cha đã để nó ở đâu, thưa cha?” vị này hỏi.

“Chỉ quanh xứ đạo mà ta triệu tập thôi.”

Người cai quản giáo đường gợi ý rằng kế hoạch tốt nhất cho ông linh mục là hướng bài giảng đạo chủ nhật về mười điều răn dạy của chúa. “Khi con nghe thấy câu ‘Ngươi sẽ không ăn cắp,’, cha và con sẽ quan sát các khuôn mặt - chúng ta sẽ nhanh chóng thấy được.”

Chủ nhật tới, vị linh mục bắt đầu trong dòng thao thao bất tuyệt về mười điều răn dạy, thế rồi quên mất luồng mạch của mình, ông đổi chủ đề và truy hỏi khập khiễng.

“Thưa cha,” người cai quản giáo đường nói, “Con nghĩ cha định...”

“Ta biết, Giles ạ, ta biết. Nhưng con thấy đấy, khi ta nói ‘Ngươi sẽ không phạm tội ngoại tình,’, ta bỗng nhiên nhớ tới nơi ta đã bỏ quên xe đạp.”

Chỉ thấy nơi bạn đã bỏ quên xe đạp của mình. Tâm trí đang đổ xô tới vì những lí do nào đó. Tâm trí cần hiểu biết, cần nhận biết. Đừng cố dừng nó lại. Nếu bạn cố dừng nó lại, ngay chỗ đầu tiên bạn không thể nào thành công được; chỗ thứ hai, nếu bạn có thể thành công - người ta có thể thành công nếu người ta giữ nỗ lực trong nhiều năm - nếu bạn có thể thành công, bạn sẽ trở thành mụ mẫm. Chẳng tỏ ngộ nào xảy ra từ đó cả.

Trước hết, bạn không thể thành công; và cũng tốt là bạn không thể thành công được. Nếu bạn có thể thành công, nếu bạn xoay xở để thành công được, điều đó sẽ rất không may đấy - bạn sẽ trở nên mụ mẫm, bạn sẽ mất thông minh. Với tốc độ đó, có thông minh, với tốc độ đó, có sắc bén liên tục của lưỡi gươm suy nghĩ, logic, trí tuệ. Xin đừng cố dừng nó lại. Tôi không ủng hộ những kẻ ngu si, và tôi cũng không ở đây để giúp cho bất kì ai trở thành đần độn.

Nhân danh tôn giáo, nhiều người đã trở thành đần độn, họ gần như trở thành những kẻ ngốc - chỉ cố thử dừng tâm trí lại mà không có bất kì hiểu biết gì về việc tại sao nó lại di chuyển với tốc độ như thế... trước hết là tại sao? Tâm trí không thể nào đi được mà không có bất kì lí do gì. Không đi vào trong các lí do, trong các tầng, các tầng sâu của vô thức, họ chỉ cố dừng lại. Họ có thể dừng lại, nhưng họ sẽ phải trả giá, và giá sẽ là việc trí thông minh của họ bị mất đi.

Bạn có thể đi khắp Ấn Độ, bạn có thể tìm thấy hàng nghìn sannyasins, mahatmas; nhìn vào mắt họ xem - đấy, họ là những người tốt, đẹp, nhưng đần độn. Nếu bạn nhìn vào mắt họ, không thấy có thông minh, bạn sẽ không thấy bất kìa chớp loé nào. Họ là những người không sáng tạo; họ chẳng sáng tạo ra cái gì cả. Họ chỉ ngồi đấy thôi. Họ sống vô vị, họ không phải là những người sống động. Họ chẳng có ích cho thế giới này theo bất kì cách nào. Họ thậm chí chẳng tạo ra được một bức tranh hay một bài thơ, một bài ca nào, vì ngay cả để tạo ra một bài thơ, bạn cũng cần thông minh, bạn cần phẩm chất nào đó của tâm trí.

Tôi sẽ không gợi ý rằng bạn dừng tâm trí lại, thay vì thế thì tôi gợi ý là hiểu nó. Với hiểu biết, điều kì diệu xảy ra. Điều kì diệu là ở chỗ với hiểu biết, dần dần, khi bạn hiểu được nguyên nhân và những nguyên nhân đó được xem xét sâu sắc, qua xem xét sâu sắc vào những nguyên nhân đó, những nguyên nhân đó biến mất, tâm trí chậm dần lại. Nhưng thông minh không mất, vì tâm trí không bị bắt ép.

Bạn đang làm gì nếu bạn không dứt bỏ các nguyên nhân bởi hiểu biết? Chẳng hạn, bạn đang lái xe và bạn cứ nhấn chân ga và đồng thời bạn cố nhấn chân phanh. Bạn sẽ phá huỷ toàn bộ máy móc của xe. Và rất có khả năng là bạn sẽ gặp tai nạn. Điều này không thể được làm cùng nhau. Nếu bạn nhấn phanh, phải thả chân ga; đừng nhấn ga thêm nữa. Nếu bạn đang nhấn ga, đừng nhấn phanh. Đừng làm cả hai thứ một lúc, nếu không bạn sẽ phá huỷ toàn bộ máy móc; bạn đang làm hai điều mâu thuẫn nhau. Bạn mang tham vọng - và bạn cố dừng tâm trí lại sao?

Tham vọng tạo ra tốc độ, cho nên bạn đang tăng tốc độ - và lại nhấn phanh tâm trí. Bạn sẽ phá huỷ toàn bộ cơ chế tinh vi của tâm trí, và tâm trí là hiện tượng rất tinh tế, tinh tế nhất trong toàn bộ sự tồn tại. Cho nên đừng ngu xuẩn về nó.

Không cần phải dừng nó lại. Bạn nói: “Tôi chưa bao giờ kinh nghiệm im lặng, và bất kì khi nào việc chứng kiến xảy ra cũng đều rất ngắn ngủi, tựa chớp loé.” Cảm thấy hạnh phúc đi! Ngay cả điều đó cũng là cái gì đó cực kì quí giá. Những chớp loé đó, chúng không phải là những chớp loé thường đâu. Đừng cho điều này là hiển nhiên nhé! Có cả triệu người mà với họ ngay cả những thoáng nhìn nhỏ nhoi này cũng không xảy ra. Họ sẽ sống và chết và họ sẽ chẳng bao giờ biết chứng kiến là gì - cho dù chỉ một khoảnh khắc thôi. Bạn hạnh phúc đấy, bạn may mắn đấy. Nhưng bạn không cảm thấy biết ơn. Nếu bạn không cảm thấy biết ơn, những chớp loé đó sẽ biến mất; cảm thấy biết ơn, chúng sẽ phát triển. Với lòng biết ơn, mọi thứ sẽ phát triển. Cảm thấy hạnh phúc là bạn được ân huệ đi - chúng sẽ phát triển đấy. Với sự tích cực đó, mọi thứ sẽ phát triển.

“Và bất kì việc chứng kiến nào xảy ra, cũng đều rất ngắn ngủi.”

Cứ để cho nó rất ngắn ngủi đi! Nếu nó có thể xảy ra cho một khoảnh khắc, nó đang xảy ra đấy; bạn sẽ có hương vị của nó. Và với hương vị ấy, dần dần, bạn sẽ tạo ra ngày càng nhiều tình huống trong đó nó xảy ra ngày một nhiều hơn.

“Tôi có làm lãng phí thời gian của mình không?”

Bạn không thể lãng phí thời gian được, vì bạn đâu có thời gian. Bạn có thể lãng phí cái gì đó mà bạn có. Thời gian bạn đâu có. Thời gian đằng nào cũng bị lãng phí dù bạn có thiền hay không - thời gian sẽ bị lãng phí. Thời gian vẫn cứ xô tới. Dù bạn làm bất kì cái gì, làm mọi thứ hay không làm cái gì cả, thời gian vẫn cứ trôi qua. Bạn không thể giữ được thời gian cho nên làm sao bạn có thể lãng phí được thời gian? Bạn có thể lãng phí chỉ cái gì đó mà bạn có thể giữ lại được. Bạn đâu có sở hữu thời gian.

Quên nó đi!

Và cách dùng thời gian tốt nhất mà bạn có được là có những thoáng nhìn nhỏ bé này - vì chung cuộc bạn sẽ đi tới thấy chỉ những khoảnh khắc đã được giữ lại mà chính là những khoảnh khắc chứng kiến, còn tất cả những khoảnh khắc khác đã trôi mất tăm mất tích. Tiền bạn kiếm được, danh vọng bạn thu được, kính trọng bạn thu được, tất cả đều trôi mất tăm. Chỉ một vài khoảnh khắc mà bạn có những chớp loé của chứng kiến, chỉ những khoảnh khắc đó là được giữ lại thôi. Chỉ những khoảnh khắc đó sẽ đi với bạn khi bạn rời bỏ cuộc sống này - chỉ những khoảnh khắc đó mới có thể đi được, bởi vì những khoảnh khắc đó thuộc về vĩnh hằng, chúng không thuộc về thời gian.

Cảm thấy hạnh phúc nó đang xảy ra đi. Nó bao giờ cũng xảy ra chậm rãi, từ từ. Giọt nọ giọt kia, đại dương vĩ đại có thể trở nên tràn đầy. Nó xảy ra theo từng giọt; theo từng giọt đại dương tới. Bạn chỉ nhận nó với lòng biết ơn, với lễ hội, với cám ơn. Và đừng cố dừng tâm trí lại. Để tâm trí mang tốc độ của nó - còn bạn thì quan sát.147

Xem tiếp Chương 76 – Quay  về Mục lục