Chương 82: Chứng kiến tựa như gieo hạt

Chương 82: Chứng kiến tựa như gieo hạt

Price:

Read more

Osho - Thiền động
Osho – Thiền – Tự do đầu tiên và cuối cùng
Câu hỏi với thầy
Chương 82: Chứng kiến tựa như gieo hạt

Làm sao quan sát dẫn tới vô trí? Tôi ngày càng có khả năng quan sát thân thể mình, ý nghĩ và cảm giác mình và cảm giác này là đẹp. Nhưng những khoảnh khắc không ý nghĩ lại ít ỏi và thưa thớt. Khi tôi nghe thầy nói “Thiền là chứng kiến,” tôi cảm thấy tôi hiểu. Nhưng khi thầy nói về ‘vô trí’, điều ấy dường như không dễ dàng chút nào. Xin thầy giải thích thêm?
Thiền bao quát cuộc hành hương rất dài. Khi tôi nói “Thiền là chứng kiến,” đấy mới là mở đầu của thiền. Còn khi tôi nói “Thiền là vô trí,”, đấy là hoàn thành của cuộc hành hương. Chứng kiến là mở đầu, còn vô trí là hoàn thành. Chứng kiến là phương pháp để đạt tới vô trí.
Một cách tự nhiên bạn sẽ cảm thấy chứng kiến dễ hơn. Nó là gần với bạn. Nhưng chứng kiến chỉ giống như hạt mầm và thế rồi còn một thời kì chờ đợi lâu dài - không chỉ có chờ đợi mà còn tin cậy rằng hạt mầm này sẽ nhú ra, rằng nó sẽ trở thành bụi cây, rằng một ngày nào đó mùa xuân sẽ tới và bụi cây sẽ đâm hoa. Vô trí là giai đoạn cuối của việc nở hoa.
Gieo hạt tất nhiên là rất dễ. Nó là trong tay bạn. Nhưng đem đến hoa lại nằm ngoài bạn. Bạn có thể chuẩn bị đất trồng, nhưng hoa sẽ tới theo cách riêng của nó. Bạn không thể xoay xở buộc chúng tới được. Mùa xuân nằm ngoài tầm với của bạn. Nhưng nếu chuẩn bị của bạn là hoàn hảo, mùa xuân đến. Điều đó được bảo đảm tuyệt đối.
Cách thức bạn đang đi là hoàn toàn tốt. Chứng kiến là con đường và bạn đang bắt đầu cảm thấy một khoảnh khắc vô ý nghĩ trong thoáng chốc. Đấy là những thoáng nhìn vào vô trí, nhưng mới chỉ cho một khoảnh khắc thôi. Nhớ lấy một luật nền tảng: cái có thể tồn tại chỉ trong một khoảnh khắc, cũng có thể trở thành vĩnh hằng, vì bạn bao giờ cũng được trao cho một khoảnh khắc - không có hai khoảnh khắc một lúc. Và nếu bạn có thể biến đổi một khoảnh khắc thành trạng thái vô ý nghĩ, bạn đang học được bí mật đấy. Thế thì chẳng còn cản trở nào tại sao bạn không thể thay đổi được. Khoảnh khắc thứ hai cũng sẽ tới một mình với cùng tiềm năng và cùng khả năng.
Nếu bạn biết bí mật này, bạn có được chìa khoá chính, cái có thể mở mọi khoảnh khắc vào thoáng nhìn vô trí. Vô trí là giai đoạn cuối cùng, khi tâm trí biến mất mãi mãi, và lỗ hổng vô ý nghĩ trở thành thực tại thực chất của bạn. Nếu những thoáng nhìn này đang tới, chúng biểu thị bạn đang trên con đường đúng và bạn đang dùng phương pháp đúng. Nhưng đừng nóng vội. Sự tồn tại cần kiên nhẫn bao la. Những bí ẩn tối hậu chỉ mở ra cho những người có kiên nhẫn bao la.
Một khi con người vào trạng thái vô trí, chẳng có gì có thể làm phân tán được người đó khỏi con người mình. Không có sức mạnh nào lớn hơn sức mạnh của vô trí. Không tác hại nào có thể gây ra cho một người như vậy. Không gắn bó nào, không tham lam nào, không ghen tị nào, không giận dữ nào, không gì có thể nảy sinh trong người đó. Vô trí là bầu trời tuyệt đối thuần khiết không gợn mây.
Bạn nói, “Làm sao quan sát dẫn tới vô trí?” Có một luật bản chất: ý nghĩ không có cuộc sống riêng của nó. Chúng chỉ là kẻ ăn bám. Chúng sống trên đồng nhất của bạn với chúng. Khi bạn nói, “Tôi đang giận,” bạn đang đổ năng lượng sống vào cơn giận đấy, vì bạn đang bị đồng nhất với cơn giận.
Nhưng khi bạn nói, “Tôi đang quan sát cơn giận loé lên trên màn ảnh của tâm trí bên trong tôi,” bạn chẳng trao bất kì cuộc sống nào, bất kì bản chất nào, bất kì năng lượng nào cho cơn giận thêm nữa. Bạn sẽ có khả năng thấy điều đó vì bạn không bị đồng nhất. Cơn giận hoàn toàn bất lực, chẳng có tác động gì lên bạn cả, không làm thay đổi được bạn, không ảnh hưởng tới bạn. Nó hoàn toàn là trống rỗng và chết. Nó sẽ trôi qua và nó sẽ để lại bầu trời sạch sẽ và màn ảnh tâm trí rỗng không.
Dần dần, dần dần, bạn bắt đầu thoát ra khỏi ý nghĩ của mình. Đó là toàn bộ quá trình chứng kiến và quan sát. Nói cách khác, George Gurdjieff quen gọi nó là ‘không đồng nhất’. Bạn không còn đồng nhất với các ý nghĩ của mình nữa. Bạn đơn thuần đứng tách riêng và ra xa - dửng dưng, dường như chúng có thể là ý nghĩ của ai đó. Bạn đã phá vỡ những mối nối của mình với chúng. Chỉ thế thì bạn mới có thể quan sát chúng được.
Quan sát cần khoảng cách nào đó. Nếu bạn bị đồng nhất, chẳng có khoảng cách nào cả, chúng là quá gần. Cũng dường như là bạn đặt tấm gương quá gần mắt mình - bạn không thể thấy được khuôn mặt mình. Khoảng cách nào đó là cần thiết, chỉ có thế thì bạn mới có thể thấy được khuôn mặt mình trong gương.
Nếu ý nghĩ quá gần bạn, bạn không thể quan sát được, bạn trở nên bị in đậm và tô mầu theo ý nghĩ của mình. Cơn giận làm cho bạn thành giận dữ, tham lam làm cho bạn thành tham lam, thèm khát làm cho bạn thành thèm khát, vì không có khoảng cách nào hết cả. Chúng gần đến độ bạn chắc chắn nghĩ rằng bạn và ý nghĩ mình là một.
Quan sát phá huỷ cái một này và tạo ra phân tách. Bạn càng quan sát nhiều, khoảng cách càng lớn hơn; khoảng cách càng lớn hơn, ý nghĩ của bạn càng ít lấy đi năng lượng của bạn và chúng không có nguồn cung cấp nào khác.
Chẳng mấy chốc chúng bắt đầu chết, biến mất. Trong những khoảnh khắc biến mất này bạn sẽ có những thoáng nhìn đầu tiên về vô trí - như bạn đang kinh nghiệm. Bạn nói, “Tôi ngày càng có khả năng quan sát thân thể mình, ý nghĩ và cảm giác mình và cảm giác này là đẹp.” Điều này mới chỉ là mở đầu thôi. Ngay cái mở đầu này cũng đã đẹp đẽ mênh mông. Chỉ trên đúng đường, cho dù không bước lấy một bước, cũng sẽ cho bạn vui vẻ chẳng vì lí do nào hết cả.
Và một khi bạn bắt đầu đi trên con đường đúng, phúc lạc của bạn, những kinh nghiệm đẹp đẽ của bạn sẽ trở nên ngày càng sâu sắc hơn, ngày càng rộng mở hơn với những sắc thái mới, với những đoá hoa mới, với hương thơm mới.
Bạn nói, “Nhưng những khoảnh khắc không ý nghĩ lại ít ỏi và thưa thớt.” Đấy là một thành tựu lớn lắm, vì người ta còn không biết thậm chí cả đến lỗ hổng nữa kia. Ý nghĩ của họ bao giờ cũng trong giờ cao điểm. Ý nghĩ nọ tiếp ý nghĩa kia, nối đuôi nhau không dứt. Một hàng liên tục - dù khi bạn tỉnh hay ngủ. Điều bạn gọi là giấc mơ chẳng là gì khác hơn ngoài những ý nghĩ dưới dạng hình ảnh, vì tâm trí vô thức không biết đến ngôn ngữ theo chữ.
Điều bạn đang cảm thấy là chỉ dẫn lớn lao rằng bạn đang trên con đường đúng. Đấy bao giờ cũng là câu hỏi cho người tìm kiếm là liệu người đó có đi đúng hướng hay không. Không có an toàn, không có bảo hiểm, không có đảm bảo nào cả. Tất cả chiều hướng đều để mở; làm sao bạn chọn được hướng đúng đây?
Đấy là mọi con đường và và tiêu chuẩn về cách thức mà người ta phải chọn. Nếu bạn đi trên bất kì con đường nào, bất kì phương pháp luận nào, và nó đem lại vui vẻ cho bạn, nhiều nhạy cảm hơn, nhiều quan sát hơn và cho bạn cảm giác mạnh khoẻ mênh mông, đấy là tiêu chuẩn duy nhất rằng bạn đang đi trên đường đúng đấy. Nếu bạn trở nên khổ hơn, cáu giận hơn, ích kỉ hơn, tham lam hơn, thèm khát hơn, đấy là những chỉ báo bạn đang đi trên con đường sai.
Trên đường đúng, phúc lạc của bạn phát triển càng nhiều mỗi ngày. Và kinh nghiệm của bạn về các cảm giác đẹp đẽ sẽ trở thành cực kì phiêu diêu, nhiều mầu sắc hơn, những mầu sắc mà bạn chưa từng thấy trong thế giới này, những hương thơm mà bạn chưa từng bao giờ cảm thấy trong thế giới này. Thế thì bạn có thể bước trên con đường ấy mà không hề sợ hãi rằng bạn có thể đi sai.
Những kinh nghiệm bên trong này sẽ giữ bạn bao giờ cũng trên đường đúng. Nhớ rằng chúng đang phát triển. Điều đó có nghĩa là bạn đang đi. Bây giờ bạn có vài khoảnh khắc vô ý nghĩ. Đấy không phải là thành tựu đơn giản đâu, đấy là thành tựu vĩ đại đấy vì mọi người trong suốt cả cuộc đời mình cũng chẳng biết tới chỉ một khoảnh khắc không có ý nghĩ. Những lỗ hổng đó sẽ phát triển lên.
Khi bạn ngày càng trở nên định tâm hơn, ngày càng quan sát hơn, những lỗ hổng này sẽ bắt đầu ngày một lớn dần thêm và ngày ấy không còn xa xôi nữa nếu bạn cứ đi mà không ngoái đầu nhìn lại, không đi lạc lối. Nếu bạn giữ lối đi thẳng, ngày ấy không còn xa xôi nữa, khi bạn lần đầu tiên sẽ cảm thấy rằng lỗ hổng đã trở thành lớn đến mức hàng giờ trôi qua mà không có đến một ý nghĩ nào nảy sinh. Bây giờ bạn có kinh nghiệm lớn hơn về vô trí.
Thành tựu tối thượng là khi bạn được bao quanh bởi vô trí trong hai mươi bốn giờ. Điều đó không có nghĩa là bạn không thể dùng tâm trí mình. Điều đó chỉ là ảo tưởng được nêu ra từ những người chẳng biết gì về vô trí cả. Vô trí không có nghĩa là bạn không thể dùng tâm trí được. Nó đơn thuần có nghĩa là tâm trí không thể nào sử dụng được bạn. Vô trí không có nghĩa là tâm trí bị tiêu diệt. Vô trí đơn thuần có nghĩa là tâm trí bị đẩy sang bên.
Bạn có thể đem nó vào trong hành động bất kì lúc nào bạn cần để trao đổi với thế giới, thế thì nó sẽ là người phục vụ của bạn. Ngay bây giờ đây, nó là ông chủ của bạn. Ngay cả khi bạn đang ngồi một mình, nó vẫn cứ làm chủ: yakkety-yak, yakkety-yak, và bạn không thể nào làm được gì khác. Bạn bất lực hoàn toàn. Vô trí đơn thuần có nghĩa là tâm trí đã được đặt vào đúng chỗ của nó. Như người hầu, nó là công cụ vĩ đại. Như ông chủ, điều ấy rất không may. Điều ấy là nguy hiểm. Nó sẽ phá huỷ toàn bộ cuộc đời bạn.
Tâm trí chỉ là phương tiện khi bạn muốn trao đổi với người khác. Nhưng khi bạn có một mình, không cần đến tâm trí. Cho nên bất kì khi nào bạn muốn dùng nó, bạn có thể dùng nó. Và nhớ thêm một điều nữa: khi tâm trí vẫn còn im lặng trong hàng giờ, nó trở thành tươi tắn, trẻ trung, sáng tạo hơn, nhạy cảm hơn, được phục hồi lại sau việc nghỉ.
Tâm trí của người thường bắt đầu đâu đó quãng ba hay bốn tuổi và rồi chúng cứ tiếp tục trong bẩy mươi năm, tám mươi năm mà không có lấy một kì nghỉ. Một cách tự nhiên chúng không thể rất sáng tạo được. Chúng đã hoàn toàn mệt mỏi, và mệt mỏi với rác rưởi. Hàng triệu người trên thế giới sống mà chẳng có tí sáng tạo gì. Thế mà sáng tạo là một trong những kinh nghiệm phúc lạc nhất. Nhưng tâm trí của họ cũng mệt mỏi đến thế. Chúng không trong trạng thái tràn ngập năng lượng.
Con người của vô trí giữ tâm trí được nghỉ ngơi, đầy năng lượng, nhạy cảm mênh mông, sẵn sàng nhảy vào trong hành động vào khoảnh khắc nó được lệnh. Không phải là trùng hợp ngẫu nhiên mà những người đã kinh nghiệm vô trí... lời nói của họ bắt đầu có thần của riêng họ. Khi họ dùng tâm trí của mình, nó có sức thu hút, nó có lực hấp dẫn. Nó cực kì tự nhiên và tươi tắn của những giọt sương sớm trước khi mặt trời lên. Và tâm trí là phương tiện tiến hoá vĩ đại nhất của tự nhiên để diễn đạt và sáng tạo.
Cho nên con người của thiền, hay nói cách khác, con người của vô trí, biến đổi văn xuôi thành thơ ca. Chẳng cần nỗ lực gì - lời của người đó trở thành tràn đầy uy tín đến mức chúng chẳng cần bất kì luận cứ nào, chúng trở thành chân lí hiển nhiên. Không cần có bất kì hỗ trợ gì từ logic hay từ kinh sách. Lời nói của người vô trí có sự chắc chắn bản chất về chúng. Và nếu bạn sẵn sàng để đón nhận và lắng nghe, bạn sẽ cảm thấy nó trong tim bạn: chân lí tự bản thân đã rõ ràng.
Bạn nói, “Khi tôi nghe thầy nói ‘Thiền là chứng kiến,’ tôi cảm thấy tôi hiểu. Nhưng khi thầy nói về ‘vô trí’, điều ấy dường như không dễ dàng chút nào.” Làm sao nó lại có vẻ dễ dàng được? Đấy là khả năng tương lai của bạn. Thiền bạn đã bắt đầu, nó có thể là ở giai đoạn mở đầu, nhưng bạn có kinh nghiệm nào đó về nó làm cho bạn hiểu được tôi. Nhưng nếu bạn có thể hiểu được thiền, đừng lo nghĩ chút nào. Thiền chắc chắn dẫn tới vô trí, hệt như mọi dòng sông đều chảy về đại dương mà không có bản đồ nào, không có hướng dẫn gì.
Mọi dòng sông không ngoại lệ nào đều cuối cùng đạt tới đại dương. Mọi việc thiền, không ngoại lệ nào chung cuộc đều đạt tới trạng thái vô trí. Nhưng một cách tự nhiên, khi sông Hằng trong rặng Himalayas luồn lách giữa những dãy núi và trong thung lũng, nó chẳng có ý tưởng nào về đại dương là gì, nó không thể quan niệm được sự tồn tại của đại dương, nhưng nó vẫn chảy hướng về đại dương vì nước có khả năng cố hữu bao giờ cũng tìm đến chỗ thấp nhất, mà đại dương lại ở chỗ thấp nhất. Cho nên các dòng sông được sinh ra trên đỉnh Himalayas và lập tức bắt đầu chảy xuống chỗ thấp hơn và chung cuộc chúng chắc chắn tìm ra đại dương.
Đảo ngược là quá trình của thiền - nó đi lên tới đỉnh cao nhất. Và đỉnh tối thượng là vô trí. Vô trí là một từ đơn giản, nhưng nó hàm nghĩa đích xác cho chứng ngộ, giải thoát, tự do khỏi mọi tù túng, kinh nghiệm về cái bất tử và bất diệt.
Đấy là những từ ngữ lớn lao và tôi không muốn bạn bị hoảng sợ. Cho nên tôi dùng một từ đơn giản: vô trí. Bạn biết về tâm trí. Bạn có thể quan niệm được trạng thái khi tâm trí này sẽ không vận hành. Một khi tâm trí này không vận hành, bạn trở thành một phần của tâm trí của vũ trụ, tâm trí phổ quát. Khi bạn là một phần của tâm trí vũ trụ, tâm trí cá nhân bạn vận hành như người hầu đẹp đẽ. Nó đã nhận ra người chủ. Và nó đem lại những cái mới từ tâm trí vũ trụ cho những người vẫn còn bị xiềng xích bởi tâm trí cá nhân. Khi tôi đang nói với bạn, đấy là trong sự kiện vũ trụ sử dụng tôi. Lời tôi không phải là lời tôi. Chúng thuộc về chân lí vũ trụ. Đó là quyền năng của chúng, đó là sức thu hút của chúng, đó là phép thần của chúng.154
Xem tiếp Chương 83Quay về Mục lục

Ads Belove Post