Read more
Tủ thuốc cho linh hồn - Osho
Chương 2. Chữa đầu
Chẩn đoán
Tâm trí cần thông tin được nạp
vào trong nó; đó là lí do tại sao nếu bạn cố gắng nhớ lùi lại cuộc sống của
mình, bạn sẽ bị mắc kẹt ở đâu đó quãng bốn tuổi nếu bạn là đàn ông, hay ở độ ba
tuổi nếu bạn là đàn bà. Bên ngoài điều đó là khoảng trống. Bạn đã ở đó; nhiều
điều phải đã xảy ra, nhiều sự vụ phải đã xuất hiện, nhưng dường như không có kí
ức nào được ghi lại cho nên bạn không thể nhớ được. Nhưng bạn có thể nhờ lùi lại
đến ba hay bốn tuổi rất rõ ràng.
Tâm trí thu thập dữ liệu của nó
từ bố mẹ, từ trường học, từ trẻ con khác, từ hàng xóm, họ hàng, xã hội, nhà thờ…
tất cả xung quanh đều là các nguồn. Và bạn phải đã thấy những đứa trẻ nhỏ, khi
lần đầu tiên chúng bắt đầu nói, chúng sẽ lặp lại cùng một từ nhiều lần. Thú lắm!
– một cơ chế mới đã bắt đầu vận hành trong chúng.
Khi chúng có thể đặt câu chúng
sẽ đặt câu vui sướng thế, cứ lặp đi lặp lại. Khi chúng có thể bắt đầu hỏi câu hỏi,
thế thì chúng sẽ cứ hỏi về từng thứ và mọi thứ. Chúng không quan tâm tới câu trả
lời của bạn, nhớ lấy! Quan sát đứa trẻ khi nó hỏi câu hỏi; nó không quan tâm tới
câu trả lời của bạn, cho nên xin đừng cho nó câu trả lời dài từ Bách khoa toàn
thư Britannica. Đứa trẻ không quan tâm tới câu trả lời của bạn; đứa trẻ đơn giản
thích rằng nó có thể hỏi. Một khả năng mới đã đi vào hiện hữu trong nó.
Và đây là cách nó cứ thu thập;
thế rồi nó sẽ bắt đầu đọc… và nhiều từ. Và trong xã hội này, im lặng không được
tán thưởng; lời được tán thưởng, và bạn càng nói khéo, bạn sẽ càng được tán thưởng
nhiều. Các nhà lãnh đạo của bạn là gì? Các chính khách của bạn là gì? Các giáo
sư của bạn là gì? Các tu sĩ, nhà thượng đế học, nhà triết học của bạn là gì, nếu
được kết tinh lại một điều thôi? Họ nói rất khéo. Họ biết cách dùng các từ có
nghĩa, mang ý nghĩa, nhất quán, cho nên họ có thể gây ấn tượng cho mọi người.
Người ta hiếm khi để ý rằng
toàn thể xã hội chúng ta bị chi phối bởi người khéo nói ra lời. Họ có thể chẳng
biết cái gì cả; họ có thể không trí huệ, họ thậm chí có thể không thông minh.
Nhưng một điều là chắc chắn: họ biết cách chơi với lời. Đó là trò chơi và họ đã
biết nó. Và điều đó chơi trong kính trọng, trong tiền bạc, trong quyền lực –
trong đủ mọi cách. Cho nên mọi người đều cố gắng, và tâm trí trở nên đầy với
nhiều lời, nhiều ý nghĩ.
Và bạn có thể bật hay tắt bất
kì máy tính nào – nhưng bạn không thể tắt tâm trí mình đi được. Công tắc không
tồn tại. Không có nhắc nhở gì tới nó, rằng khi Thượng đế làm ra thế giới, khi
ngài làm ra con người, ngài đã làm ra công tắc để cho bạn có thể bật hay tắt nó
đi. Không có công tắc như vậy, cho nên từ sinh tới tử nó cứ bật hoài.
Bạn sẽ ngạc nhiên rằng những
người hiểu máy tính và người hiểu bộ não con người đều có ý tưởng rất kì lạ. Nếu
chúng ta lấy bộ não ra khỏi sọ một người và giữ cho nó sống một cách máy móc,
nó sẽ cứ huyên thuyên theo cùng cách. Chẳng thành vấn đề với nó là bây giờ nó
không còn nối với người đáng thương kia, người đã chịu đựng nó; nó vẫn mơ mộng.
Bây giờ nó được nối với cái
máy, nó vẫn mơ, nó vẫn tưởng tượng, nó vẫn sợ, nó vẫn phóng chiếu, hi vọng, cố
gắng là cái này cái nọ. Và nó hoàn toàn không nhận biết rằng bây giờ nó chẳng
thể làm được gì cả; người mà nó thường được gắn với không còn đó nữa. Bạn có thể
giữ cho bộ não này sống hàng nghìn năm được gắn với các thiết bị máy móc, và nó
sẽ cứ huyên thuyên, lòng vòng – cùng những điều đó, vì chúng ta vẫn chưa có khả
năng dạy cho nó điều mới. Một khi chúng ta có thể dạy nó điều mới, nó sẽ lặp lại
điều mới.
Một ý tưởng lan tràn trong giới
khoa học rằng có lãng phí lớn là một người như Albert Einstein chết đi và bộ
não của ông ấy cũng chết cùng ông ấy. Nếu chúng ta có thể cất giữ được bộ não
này, cấy nó vào thân thể ai đó khác, thế thì bộ não này sẽ cứ làm việc. Chẳng
thành vấn đề liệu Albert Einstein còn sống hay không; bộ não đó sẽ tiếp tục
nghĩ về lí thuyết tương đối, về các vì sao và về các lí thuyết. Ý tưởng là ở chỗ
cũng như người ta hiến máu và người ta hiến mắt trước khi họ chết, mọi người
nên bắt đầu hiến não mình nữa, để cho não của họ có thể được giữ. Nếu chúng ta
cảm thấy rằng chúng là những bộ não đặc biệt, rất có phẩm chất và sẽ cực kì phí
hoài để chúng chết đi, thế thì chúng ta có thể cấy chúng.
Kẻ ngu nào đó có thể được làm
thành một Albert Einstein, và kẻ ngu đó sẽ chẳng bao giờ biết – bởi vì bên
trong sọ của người này không có cảm giác; bạn có thể thay đổi bất kì cái gì và
người này sẽ chẳng bao giờ biết. Chỉ cần làm cho người này thành vô thức và
thay đổi bất kì cái gì bạn muốn thay đổi trong não người đó – bạn có thể thay đổi
toàn thể bộ não – và người đó sẽ tỉnh dậy với bộ não mới, với kiểu huyên thuyên
mới, và người đó sẽ thậm chí không nghi ngờ điều gì đã xảy ra.
Huyên thuyên này là giáo dục của
chúng ta, và nó về cơ bản là sai bởi vì nó dạy bạn chỉ một nửa của quá trình –
cách dùng tâm trí. Nó không dạy bạn cách dừng tâm trí lại để cho tâm trí có thể
thảnh thơi – bởi vì ngay cả khi bạn đi ngủ thì nó vẫn cứ tiếp diễn. Nó không biết
ngủ. Bẩy mươi năm, tám mươi năm, nó làm việc liên tục.
Nhưng có thể đặt một công tắc
vào tâm trí và tắt nó đi khi nó không được cần đến – chúng ta gọi điều đó là
thiền. Điều đó có ích theo hai cách: nó sẽ cho bạn an bình, im lặng, điều bạn
chưa bao giờ biết tới trước đây, và nó sẽ cho bạn việc quen thuộc với bản thân
mình, cái mà, bởi vì tâm trí huyên thuyên, là không thể có bây giờ. Nó bao giờ
cũng giữ cho bạn tham dự.
Thứ hai, nó sẽ cho tâm trí nghỉ
ngơi nữa. Và nếu chúng ta có thể cho tâm trí nghỉ ngơi thì nó sẽ có nhiều khả
năng hơn để làm mọi thứ hiệu quả hơn, thông minh hơn.
Cho nên về cả hai phía – phía
tâm trí và phía bản thể của bạn – bạn đều được lợi; bạn chỉ phải học cách dừng
cho tâm trí vận hành, cách nói với nó, “Thôi đủ rồi; bây giờ đi ngủ đi. Tớ thức,
đừng lo.”
Dùng tâm trí khi cần tới nó –
và thế thì nó tươi tắn, trẻ trung, tràn đầy năng lượng và nhựa sống. Thế thì bất
kì điều gì bạn nói cũng không là xương khô; nó tràn đầy cuộc sống, tràn đầy thẩm
quyền, tràn đầy chân lí, chân thành, và có ý nghĩa vô cùng. Bạn có thể dùng
cùng lời, nhưng bây giờ tâm trí đã thu được sức mạnh bởi việc nghỉ ngơi tới mức
từng lời nó dùng đều trở thành bốc lửa, trở thành đầy sức mạnh.
Điều được biết tới trong thế giới
này như sức thu hút đơn giản là tâm trí biết cách thảnh thơi và để cho năng lượng
tích tụ. Cho nên khi nó nói đấy là thơ ca, khi nó nói đấy là cẩm nang, khi nói
nó không cần nêu bất kì bằng cớ hay logic nào – chỉ năng lượng của riêng nó là
đủ ảnh hưởng tới mọi người. Và mọi người bao giờ cũng biết rằng có cái gì đó –
mặc dầu họ chưa bao giờ có khả năng chỉ ra đích xác nó là gì, điều họ đã gọi là
sức thu hút.
Tôi đang nói cho bạn sức thu hút
là gì, bởi vì tôi biết điều đó từ kinh nghiệm của riêng mình. Một tâm trí làm
việc cả ngày lẫn đêm nhất định yếu đuối, đờ đẫn, không gây ấn tượng, bằng cách
nào đó kéo lê đi. Nhiều nhất nó cũng chỉ là tiện dụng. Bạn đi mua rau – nó có
ích. Nhưng nhiều hơn thế thì nó không có năng lực. Cho nên hàng triệu người có
thể đã có sức thu hút vẫn còn nghèo nàn, không gây ấn tượng, không có thẩm quyền
nào và không có sức mạnh nào.
Nếu điều này là có thể – và nó
là có thể đấy – đưa tâm trí vào im lặng và chỉ dùng nó khi nó được cần đến, thế
thì nó tới với một sức mạnh ào ạt. Nó đã thu được nhiều năng lượng tới mức từng
lời được thốt ra đều đi thẳng tới trái tim bạn.
Mọi người nghĩ rằng tâm trí này
của các nhân cách có sức thu hút mang tính thôi miên; chúng không mang tính
thôi miên đâu. Chúng thực sự mạnh mẽ thế, tươi tắn thế… bao giờ cũng là mùa
xuân.
Điều này là dành cho tâm trí. Với
bản thể, im lặng mở ra vũ trụ mới của điều vĩnh hằng, của tính bất tử, của tất
cả những điều bạn có thể nghĩ như phúc lành, như ơn trời. Do đó nhấn mạnh của
tôi là thiền là tôn giáo bản chất – tôn giáo duy nhất. Không cái gì khác được cần
tới nữa. Mọi thứ khác đều chỉ là nghi lễ không bản chất.
Thiền chính là điều bản chất,
chính tinh hoa. Bạn không thể cắt bỏ bất kì cái gì từ nó.
Và nó cho bạn cả hai thế giới.
Nó cho bạn thế giới bên kia – điều thiêng liêng, thế giới của tính thượng đế –
và nó cho bạn cả thế giới này nữa. Thế thì bạn không nghèo nàn. Bạn có giầu
sang – nhưng không về tiền bạc. Có nhiều loại giầu sang, và người giầu sang vì
tiền là thấp nhất khi có liên quan tới các loại giầu sang. Để tôi nói điều đó
theo cách này: con người của của cải là người giầu nghèo nhất. Nhìn từ phía của
người nghèo, người đó là người nghèo giầu nhất. Nhìn từ phía nghệ sĩ sáng tạo,
từ vũ công, hay nhạc sĩ, từ nhà khoa học, người đó là người giầu nghèo nhất. Và
khi có liên quan tới thế giới của sự thức tỉnh tối thượng người đó thậm chí
không thể được gọi là giầu.
Thiền sẽ làm cho bạn thành giầu
chung cuộc bằng việc cho bạn thế giới của bản thể bên trong nhất của mình. Và
cũng giầu tương đối, bởi vì nó sẽ làm thoát ra sức mạnh tâm trí của bạn trong
những tài năng nào đó mà bạn có. Kinh nghiệm riêng của tôi là ở chỗ mọi người
sinh ra đều với tài năng nào đó, và chừng nào người đó còn chưa sống tài năng đó
tới sự tràn đầy nhất của nó, cái gì đó trong người đó sẽ vẫn còn thiếu. Người
đó sẽ cứ cảm thấy rằng bằng cách nào đó cái gì đó vẫn chưa có mà đáng phải có.
Cho tâm trí nghỉ ngơi đi – nó cần
điều đó! Và điều đó đơn giản thế: trở thành nhân chứng cho nó. Và nó sẽ cho bạn
cả hai điều.
Dần dần, tâm trí bắt đầu từ từ
học im lặng. Và một khi nó biết rằng bằng im lặng nó trở nên mạnh mẽ, thế thì lời
của nó không chỉ là lời; chúng có sự hợp thức và sự giầu sang và những phẩm chất
mà chúng chưa bao giờ có trước đây – nhiều tới mức chúng lao thẳng, như mũi
tên. Chúng vượt qua các rào chắn logic và đạt tới chính trái tim.
Thế thì tâm trí là người phục vụ
tốt cho sức mạnh mênh mông trong tay của im lặng.
Thế thì bản thể là người chủ,
và người chủ có thể dùng tâm trí bất kì khi nào nó được cần tới và có thể tắt
nó đi bất kì khi nào nó không được cần tới.
Đơn thuốc:
Tận hưởng tâm trí
Đừng cố gắng dừng tâm trí lại.
Nó chính là phần tự nhiên của bạn; bạn sẽ phát rồ nếu bạn cố dừng nó lại. Nó sẽ
giống như cái cây cố dừng việc ra lá; cây sẽ phát điên. Lá là chính sự tự nhiên
của cây.
Cho nên điều đầu tiên: đừng cố
dừng suy nghĩ của bạn; điều đó hoàn toàn tốt.
Điều thứ hai: chỉ không dừng nó
lại sẽ vẫn không đủ; điều thứ hai là tận hưởng nó. Chơi đùa với nó! Nó là trò
chơi hay. Chơi với nó, tận hưởng nó, đón chào nó, bạn sẽ bắt đầu trở nên tỉnh
táo hơn về nó, nhận biết hơn về nó. Nhưng nhận biết đó sẽ tới rất, rất gián tiếp;
nó sẽ không là nỗ lực để trở nên nhận biết. Khi bạn đang cố trở nên nhận biết,
thế thì tâm trí làm sao lãng bạn và bạn trở nên giận nó. Bạn cảm thấy rằng đây
là tâm trí xấu xí và nó thường xuyên huyên thuyên, bạn muốn im lặng mà nó lại
không cho phép bạn cho nên bạn bắt đầu cảm thấy thù nghịch với tâm trí.
Điều đó là không tốt; điều đó
là phân chia bản thân mình thành hai. Thế thì bạn và tâm trí trở thành hai, và
xung đột và va chạm bắt đầu. Mọi va chạm đều mang tính tự tử bởi vì chính là
năng lượng của bạn đang bị phí hoài không cần thiết. Chúng ta không có nhiều
năng lượng để mà phí hoài trong tranh đấu với chính mình. Cùng năng lượng đó phải
được dùng trong vui vẻ.
Cho nên bắt đầu việc tận hưởng
quá trình ý tư duy đi. Thấy những sắc thái của ý nghĩ, điểm ngoặt mà chúng lấy,
cách thức ý nghĩ này dẫn tới ý nghĩ khác, cách chúng móc vào nhau. Đấy mới thực
là phép màu để mà xem! Chỉ một ý nghĩ nhỏ cũng có thể đưa bạn tới đầu xa nhất,
và nếu bạn nhìn bạn chẳng thấy mối nối nào.
Tận hưởng nó, để cho nó là trò
chơi; chơi nó một cách có cân nhắc thận trọng và bạn sẽ ngạc nhiên: đôi khi chỉ
tận hưởng nó, bạn sẽ thấy chỗ dừng đẹp. Bỗng nhiên bạn sẽ thấy rằng con chó
đang sủa và chẳng có gì nảy sinh trong tâm trí bạn cả, chẳng có dây chuyền suy
nghĩ nào bắt đầu cả. Con chó cứ sủa và bạn cứ
nghe và không ý nghĩ nào nảy sinh. Những lỗ hổng nhỏ sẽ nảy sinh… nhưng
chúng không được tạo ra. Chúng tới theo cách riêng của chúng, và khi chúng tới,
chúng đều đẹp. Trong những lỗ hổng nhỏ đó bạn sẽ bắt đầu quan sát người quan
sát – nhưng điều đó sẽ là tự nhiên. Lại những ý nghĩ sẽ bắt đầu và bạn sẽ tận
hưởng nó. Cứ tiếp diễn dễ dàng, coi nó dễ dàng. Nhận biết sẽ tới với bạn nhưng
nó sẽ tới một cách gián tiếp.
Quan sát, tận hưởng, nhìn các ý
nghĩ lấy điểm ngoặt của chúng, là đẹp cũng như nhìn biển cả với cả triệu con
sóng. Đây nữa cũng là biển đấy, và ý nghĩ là sóng. Nhưng mọi người toàn đi và tận
hưởng sóng trong đại dương và họ không tận hưởng sóng trong tâm thức của mình.
Đổi tâm trí
Bất kì khi nào bạn muốn đổi
hình mẫu của tâm trí đã trở thành thói quen lâu dài, việc thở là điều tốt nhất.
Mọi thói quen của tâm trí đều có liên kết với hình mẫu thở. Đổi hình mẫu thở và
tâm trí đổi ngay lập tức, tức thời. Thử điều đó xem sao!
Bất kì khi nào bạn thấy rằng một
phán xét đang tới và bạn sắp mắc vào một thói quen cũ, ngay lập tức thở ra – cứ
dường như bạn đang tống khứ phán xét ra với việc thở ra. Thở ra thật sâu, ép bụng
vào và, khi bạn tống không khí ra, cảm hay quán tưởng rằng toàn thể phán xét
này cũng đang bị tống ra ngoài.
Thế rồi hít không khí trong
lành vào sâu, hai hay ba lần. Nhìn điều xảy ra. Bạn sẽ cảm thấy tươi tắn hoàn
toàn; thói quen cũ sẽ không thể nào khống chế được.
Cho nên bắt đầu bằng thở ra, đừng
hít vào. Khi bạn muốn lấy cái gì đó vào, bắt đầu bằng hít vào; nếu bạn muốn tống
cái gì đó ra, bắt đầu bằng thở ra. Xem tâm trí bị ảnh hưởng ngay lập tức thế
nào. Ngay lập tức bạn sẽ thấy rằng tâm trí đã đi đâu đó khác rồi; làngió mới đã
tới. Bạn không trong lối mòn cũ cho nên bạn sẽ không lặp lại thói quen cũ.
Điều này là đúng cho mọi thói
quen. Chẳng hạn, nếu bạn hút thuốc, nếu thôi thúc tới để hút thuốc và bạn không
muốn hút, lập tức thở ra sâu và ném niềm thôi thúc đó ra. Hít hơi thở tươi mát
và bạn lập tức sẽ thấy rằng thôi thúc đó đã qua rồi. Điều này có thể trở thành
công cụ rất, rất quan trọng cho thay đổi bên trong.
Tụng “Aum”
Bất kì khi nào bạn cảm thấy rằng
có quá nhiều rối loạn quanh bạn, hay tâm trí bạn bị phân tán quá nhiều, tụng
“aum” đi.
Để một thời gian đặc biệt,
trong ít nhất hai mươi phút vào buổi sáng và hai mươi phút vào buổi chiều, ngồi
im lặng, trong tư thế thoải mái, và với mắt nhắm một nửa nhìn xuống. Việc thở
nên chậm rãi, và thân thể không cử động. Bắt đầu tụng “aum” bên trong; không có
nhu cầu đem nó ra. Nó sẽ thấm nhuần hơn với môi bạn mím lại; ngay cả lưỡi cũng
không nên cử động. Lặp lại “aum” nhanh chóng – “aum aum aum aum”… nhanh và to
nhưng bên trong bạn thôi. Cảm thấy rằng nó đang rung động khắp thân thể bạn từ
chân tới đầu, từ đầu tới chân.
Mỗi tiếng “aum” rơi vào trong
tâm thức bạn giống như hòn đá ném xuống ao. Gợn sóng nảy sinh và lan rộng tới tận
cùng. Gợn sóng cứ lan toả mãi và chạm tới toàn thân thể.
Khi làm điều này, sẽ có những
khoảnh khắc – và chúng sẽ là những khoảnh khắc đẹp nhất – khi bạn sẽ không lặp
lại điều gì và mọi thứ đã dừng lại. Bỗng nhiên bạn sẽ trở nên nhận biết rằng bạn
không tụng và mọi thứ đã dừng lại. Tận hưởng nó. Nếu ý nghĩ bắt đầu tới, lại bắt
đầu tụng.
Khi bạn làm điều đó vào đêm,
làm nó ít nhất hai giờ trước khi đi ngủ. Bằng không, nếu bạn làm nó chỉ ngay
trước khi bạn lên giường, bạn sẽ không thể đi vào giấc ngủ được vì nó sẽ làm
cho bạn tươi tắn tới mức bạn sẽ không thích ngủ. Bạn sẽ cảm thấy dường như đấy
là buổi sáng và bạn đã nghỉ xong rồi, cho nên phỏng có ích gì mà ngủ.
Làm điều đó nhanh chóng, nhưng
bạn có thể tìm ra nhịp độ của riêng mình. Sau hai hay ba ngày bạn sẽ thấy điều
phù hợp với mình. Vài người thấy phù hợp với việc làm điều đó rất nhanh – “aum
aum aum,” gần như chèn lấp lên nhau. Những người khác lại thấy làm nó rất chậm
mới phù hợp. Cho nên điều đó là tuỳ ở bạn. Bất kì cái gì cảm thấy, thì hãy tiếp
tục.
Quan sát câu nói “Không”
Tâm trí bao giờ cũng vận hành
theo phủ định. Chính chức năng của tâm trí là phủ định, là nói không.
Tự quan sát mình và bao nhiêu lần
bạn nói không trong ngày, và giảm số đó xuống. Tự quan sát mình và bao nhiêu lần
bạn nói có – tăng số đó lên.
Dần dần bạn sẽ thấy chỉ một hơi
chút thay đổi trong mức độ của có và không, và cá tính của bạn đang thay đổi về
căn bản. Quan sát bao nhiêu lần bạn nói không ở chỗ mà có đáng ra sẽ dễ dàng
hơn; chỗ mà thực sự không cần nói không… Bao nhiêu lần bạn có thể đã nói có,
nhưng bạn lại hoặc nói không hoặc giữ im lặng.
Bất kì khi nào bạn nói có, điều
đó cũng đều chống lại bản ngã. Bản ngã không thể ăn cái có được; nó tự nuôi nó
bằng các cái không. Nói “Không! Không! Không!” và bản ngã lớn nảy sinh bên
trong bạn.
Đi tới ga tầu hoả: bạn có thể một
mình cạnh cửa sổ để mua vé, nhưng người bán vé sẽ đứng làm gì đó, người đó sẽ
không nhìn bạn. Người đó đang cố gắng nói không. Người đó ít nhất cũng làm cho
bạn phải đợi. Người đó sẽ giả vờ rằng mình rất bận; người đó sẽ nhìn vào cuốn sổ
này nọ. Người đó sẽ buộc bạn phải đợi. Điều đó cho cảm giác quyền lực, rằng người
đó không phải là người thường – người đó có thể cho bất kì ai cũng phải đợi.
Điều thứ nhất thoáng qua tâm
trí bạn là “Không”. “Có” gần như khó khăn. Bạn nói có chỉ khi bạn cảm thấy tuyệt
đối bất lực và bạn phải nói điều đó. Quan sát điều đó đi! Tự làm cho bạn thành
người nói có; vứt việc nói không, bởi vì chính chất độc của “không” là cái mà bản
ngã dùng để nuôi nó, nuôi dưỡng bản thân nó.
Chuyển từ đầu tới tim
Cảm giác mới là cuộc sống thực.
Suy nghĩ là giả tạo vì suy nghĩ bao giờ cũng về; nó không bao giờ là cái thực cả.
Không phải là nghĩ về rượu mà có thể làm bạn say được, mà phải là rượu chứ. Bạn
có thể cứ nghĩ về rượu, nhưng chỉ nghĩ về rượu bạn sẽ chẳng bao giờ trở nên say
cả. Bạn sẽ phải uống nó, và việc uống xảy ra qua việc cảm.
Nghĩ là hoạt động giả, hoạt động
thay thế. Nó cho bạn cảm giác giả tạo về cái gì đó xảy ra, và chẳng cái gì xảy
ra cả. Cho nên dịch chuyển từ suy nghĩ sang cảm nhận đi, và cách tốt nhất sẽ là
bắt đầu thở từ tim.
Vào ban ngày, như nhiều lần bạn
còn nhớ, lấy hơi thở sâu. Cảm thấy nó đập vào giữa ngực. Cảm thấy dường như
toàn thể sự tồn tại đang đổ vào bạn, vào chỗ trung tâm trái tim bạn. Nó khác với
mọi người khác; thông thường nó nghiêng về bên phải. Nó chẳng liên quan gì tới
trái tim vật lí cả. Nó là điều hoàn toàn khác; nó thuộc về thể tinh tế.
Thở sâu, và bất kì khi nào bạn
thở, làm điều đó ít nhất năm lần với hơi thở sâu. Lấy hơi thở vào và rót đầy
tim. Cảm thấy nó ở giữa, rằng sự tồn tại đang rót vào qua trái tim. Sức sống,
cuộc sống, điều thiêng liêng, tự nhiên – mọi thứ đều đổ vào.
Thế rồi thở ra sâu, lại từ tim,
và cảm thấy mình đang đổ tất cả những cái đã được trao cho bạn trở lại vào điều
thiêng liêng, vào sự tồn tại.
Làm điều đó nhiều lần vào ban
ngày, nhưng bất kì khi nào bạn làm nó, làm năm hơi thở một lúc. Điều đó sẽ giúp
cho bạn dịch chuyển từ đầu đến tim.
Bạn sẽ trở nên ngày một nhạy cảm
hơn, ngày một nhận biết hơn về nhiều điều mà bạn đã không nhận biết. Bạn sẽ ngửi
nhiều hơn, bạn sẽ nếm nhiều hơn, bạn sẽ sờ nhiều hơn. Bạn sẽ thấy nhiều hơn, bạn
sẽ nghe nhiều hơn; mọi thứ sẽ trở thành mãnh liệt. Cho nên hãy đi từ đầu tới
tim và tất cả mọi giác quan của bạn sẽ đột nhiên trở thành chói sáng. Bạn sẽ bắt
đầu cảm thấy cuộc sống thực sự đập rộn ràng trong bạn, sẵn sàng nhảy và sẵn
sàng tuôn chảy.
Lời khuyên âm thanh
Có âm thanh phúc lạc thường
xuyên bên trong bạn, như có bên trong mọi người vậy. Chúng ta chỉ phải im lặng
để nghe nó. Bởi vì cái đầu quá ầm ĩ nó không thể nghe được tiếng nói tĩnh lặng,
nhỏ bé của trái tim, và tiếng nói đó là tiếng nói rất nhỏ bé, tĩnh lặng. Chừng
nào tất cả còn chưa yên tĩnh, bạn không thể nào nghe thấy được nó, nhưng nó là
mối nối giữa bạn và sự tồn tại. Một khi bạn đã nghe thấy nó rồi, bạn biết mình
được nối, được gắn, được bắc cầu với sự tồn tại từ đâu. Một khi bạn đã nghe thấy
nó, sự việc trở thành rất dễ để đi vào. Thế thì bạn có thể tập trung vào nó và
dễ dàng trượt vào nó. Và bất kì khi nào bạn đi vào trong nó, nó đều làm bạn sảng
khoái; nó cho bạn sức mạnh vô cùng và làm cho bạn sống động lặp đi lặp lại.
Nếu một người có thể đi vào âm
thanh bên trong lặp đi lặp lại, người đó không bao giờ mất dấu vết của điều
thiêng liêng; người đó có thể sống trong thế giới và có thể vẫn còn trong tiếp
xúc với điều thiêng liêng. Dần dần cái mẹo này được biết tới và thế rồi ngay cả
ở bãi chợ bạn cũng có thể vẫn cứ nghe thấy nó. Một khi bạn biết nó có đó, không
khó nghe thấy nó. Thế thì toàn thể tiếng ồn của thế giới này không thể ngăn cản
được bạn nghe thấy nó. Vấn đề chỉ là nghe thấy nó lần đầu tiên, bởi vì bạn
không biết nó ở đâu hay nó là gì và làm sao cho phép nó.
Tất cả mọi điều cần thiết là trở
nên ngày một im lặng hơn.
Ngồi trong im lặng. Bất kì khi
nào bạn có thời gian, chỉ một giờ mỗi ngày thôi, đừng làm gì cả – ngồi và lắng
nghe. Lắng nghe âm thanh tất cả xung quanh, không có mục đích đặc biệt nào,
không diễn giải về chúng nghĩa là gì. Chỉ lắng nghe chẳng bởi lí do nào hết cả.
Âm thanh có đó, cho nên người ta phải lắng nghe.
Dần dần, tâm trí bắt đầu trở
nên im lặng. Âm thanh được nghe thấy nhưng tâm trí không còn diễn giải nó nữa –
không còn ca ngợi nó và không còn nghĩ về nó. Bỗng nhiên động thái thay đổi.
Khi tâm trí im lặng, lắng nghe âm thanh bên ngoài, bỗng nhiên một âm thanh mới
được nghe thấy mà lại không từ bên ngoài mà từ bên trong. Và một khi bạn đã
nghe thấy nó, sợi chỉ ở trong tay bạn rồi.
Đi theo sợi chỉ đó, đi ngày một
sâu hơn vào trong nó. Có cái giếng rất sâu trong bản thể bạn, và những người biết
cách đi vào trong nó đều sống một thế giới
hoàn toàn khác, trong một thực tại tách biệt.
Sang số
Người ta nên liên tục thay đổi
hoạt động của mình, bởi vì bộ não có nhiều trung tâm. Chẳng hạn, nếu bạn làm
toán, thế thì phần nào đó của bộ não vận hành và phần khác nghỉ. Thế rồi bạn đọc
thơ – phần đã vận hành trong toán học nay nghỉ và phần khác bắt đầu vận hành.
Đó là lí do tại sao trong các đại
học và trường phổ thông chúng ta thay đổi tiết học cứ sau bốn mươi hay bốn mươi
lăm phút – bởi vì mỗi trung tâm của não đều có khả năng vận hành trong bốn mươi
phút. Thế rồi nó cảm thấy mệt và cần nghỉ, và cách nghỉ tốt nhất là đổi công việc
để cho trung tâm khác bắt đầu làm việc và trung tâm này thảnh thơi. Cho nên
thay đổi liên tục là rất, rất tốt; nó làm giầu bạn.
Thông thường bạn làm một việc
và tâm trí trở nên bị ám ảnh; bạn theo nó một cách điên dại. Nhưng điều đó là xấu;
người ta không nên trở nên bị ảm ảnh như vậy trong khi làm nó. Trở nên được cuốn
hút nhưng bao giờ cũng vẫn còn là người chủ; bằng không bạn sẽ trở thành kẻ nô
lệ, và nô lệ là không tốt. Ngay cả nô lệ vào thiền cũng là không tốt. Nếu bạn
không thể dừng lại được điều gì đó hay bạn chỉ dừng lại một cách rất miễn cưỡng,
điều đó đơn giản chỉ ra rằng bạn không biết cách sang số trong tâm trí.
Vậy làm một điều này:
Bất kì khi nào bạn đang làm cái
gì đó – chẳng hạn, bạn đang thiền và bây giờ bạn muốn làm cái gì đó khác – sau
khi bạn dừng việc thiền, trong năm phút đơn giản thở ra sâu nhất có thể được.
Thế rồi để cho thân thể hít vào; bạn đừng hít vào. Có cảm giác rằng bạn đang tống
ra mọi thứ đã ở trong tâm trí, trong thân thể, và trong phần còn lại của hệ thống
của bạn. Làm điều này trong năm phút, thế rồi bắt đầu làm công việc khác nào
đó. Ngay lập tức bạn sẽ cảm thấy mình đã thay đổi.
Bạn cần một số trung gian (số
không) trong năm phút. Nếu bạn đổi số trong ô tô, số này trước hết phải về
không – cho dù chỉ là một khoảnh khắc, nó phải chuyển vào đó. Người lái xe càng
hiệu quả, người đó chuyển về không càng nhanh. Cho nên để ra năm phút để về số
không, chỗ bạn không làm gì cả – chỉ thở, chỉ hiện hữu. Thế rồi dần dần bạn có
thể giảm chiều dài thời gian. Sau một tháng, làm điều đó chỉ trong bốn phút;
sau hai tháng, còn ba phút, cứ thế.
Dần dần sẽ tới một điểm mà chỉ
một lần thở ra là đủ và bạn chấm dứt với công việc này – nó được đóng lại, có dấu
chấm hết – và thế rồi bạn có thể bắt đầu công việc khác.
Từ đầu tới tim, tới hiện hữu
Con người có thể hoạt động từ
ba trung tâm: một trung tâm là đầu, trung tâm khác là tim và trung tâm thứ ba
là rốn. Nếu bạn hoạt động từ đầu bạn sẽ cứ xoay tròn ngày một nhiều với ý nghĩ.
Chúng là rất không bản chất, chất liệu mơ; chúng hứa hẹn nhiều và chẳng giao gì
cả.
Tâm trí là kẻ lừa dối lớn!
Nhưng nó lại có khả năng vô cùng để lừa dối bạn bởi vì nó có thể phóng chiếu.
Nó có thể cho bạn điều không tưởng lớn lao, những ham muốn lớn, và nó bao giờ
cũng cứ nói, “Mai điều đó sẽ xảy ra” – và điều đó chẳng bao giờ xảy ra cả! Chẳng
cái gì đã xảy ra trong đầu. Đầu không phải là chỗ cho bất kì cái gì xảy ra.
Trung tâm thứ hai là tim. Nó là
trung tâm cho cảm giác – người ta cảm qua tim. Bạn ở gần nhà hơn; chưa ở nhà,
nhưng gần hơn rồi. Khi bạn cảm, bạn thực chất hơn, bạn vững chắc hơn. Khi bạn cảm,
có khả năng là cái gì đó có thể xảy ra. Không có khả năng nào với đầu; có khả
năng nhỏ với tim.
Nhưng điều thực thì thậm chí không
ở trong tim. Điều thực ở sâu hơn tim, nó là ở rốn. Nó là trung tâm của hiện hữu.
Nghĩ, cảm và hiện hữu – đây là ba trung
tâm.
Cảm nhiều hơn và thế rồi bạn sẽ
ít nghĩ đi. Đừng tranh đấu với suy nghĩ bởi vì tranh đấu với suy nghĩ là lại tạo
ra ý nghĩ khác, về tranh đấu. Thế thì tâm trí không bao giờ bị đánh bại. Nếu bạn
thắng, chính là tâm trí thắng; nếu bạn thua bạn bị thua. Đằng nào bạn cũng thua
– cho nên đừng bao giờ tranh đấu với ý nghĩ, điều đó là vô tích sự.
Thay vì tranh đấu với ý nghĩ,
đưa năng lượng của bạn vào việc cảm. Hát thay vì nghĩ; yêu thay vì triết lí; đọc
thơ thay vì đọc văn xuôi. Nhảy múa, ngắm thiên nhiên, và bất kì điều gì bạn
làm, làm nó qua trái tim.
Chẳng hạn, nếu bạn chạm vào ai
đó, chạm người đó từ tim bạn. Chạm một cách như cảm giác; để cho hiện hữu của bạn
rung động. Khi bạn nhìn ai đó đừng chỉ nhìn bằng con mắt ngây như đá. Đổ năng
lượng của bạn ra qua mắt và lập tức bạn sẽ thấy rằng cái gì đó đang xảy ra
trong tim. Vấn đề chỉ là việc thử.
Tim là trung tâm bị quên lãng.
Một khi bạn bắt đầu chú ý tới nó, nó bắt đầu hoạt động. Khi nó bắt đầu hoạt động,
năng lượng trước dồn lên đầu nay bắt đầu tự động chuyển qua tim. Và đầu ít gần
với trung tâm năng lượng này hơn – trung tâm năng lượng này là ở rốn – cho nên
thực tế việc bơm năng lượng lên đầu là công việc khó khăn.
Cho nên bắt đầu cảm ngày một
nhiều hơn đi. Đây là bước thứ nhất. Một khi bạn đã lấy bước này, bước thứ hai sẽ
rất, rất dễ dàng. Thứ nhất, yêu – nửa cuộc hành trình được hoàn tất. Và khi dễ
chuyển từ đầu tới tim, việc chuyển từ tim tới rốn còn thậm chí dễ dàng hơn nữa.
Ở rốn bạn đơn giản hiện hữu, hiện
hữu thuần khiết – không cảm và không nghĩ. Bạn không di chuyển chút nào. Đó là
trung tâm của cơn xoáy lốc.
Mọi thứ khác đều chuyển động: đầu
chuyển động, tim chuyển động và thân thể chuyển động. Mọi thứ đều chuyển động,
mọi thứ đều trong luồng thường hằng. Chỉ trung tâm của sự tồn tại của bạn,
trung tâm rốn, là bất động; nó là trục của bánh xe.
Hết giờ
Mọi ngày ít nhất trong một giờ,
ngồi im lặng ở bất kì đâu. Ra sông hay ra vườn, đâu đó nơi không ai gây phiền
nhiễu bạn. Thảnh thơi các cơ bắp thân thể, đừng gò bó, và với mắt nhắm nói với
tâm trí, “Bây giờ cứ tiếp tục đi! Cứ làm bất kì cái gì đằng ấy muốn làm. Tớ sẽ
chứng kiến và tớ sẽ quan sát.”
Bạn sẽ ngạc nhiên: trong vài
khoảnh khắc bạn sẽ thấy rằng tâm trí không làm việc chút nào. Trong vài khoảnh
khắc, đôi khi đến cả giây, bạn sẽ thấy rằng tâm trí không làm việc chút nào và
trong lỗ hổng đó bạn sẽ có cảm giác về thực tại như nó vậy, không có tưởng tượng
của bạn luôn hoạt động. Nhưng điều đó sẽ chỉ vài khoảnh khắc thôi, một khoảnh
khắc rất nhỏ, và thế rồi tâm trí sẽ bắt đầu làm việc trở lại.
Khi tâm trí bắt đầu làm việc và
ý nghĩ bắt đầu chạy và hình ảnh trôi nổi, bạn sẽ không trở nên nhận biết về nó
ngay tức khắc. Chỉ về sau, sau vài phút, bạn mới trở nên nhận biết rằng tâm trí
đang làm việc và bạn bây giờ đã lạc mất đường. Thế rồi lấy lại sự chú ý của
mình; nói với tâm trí, “Bây giờ cứ tiếp tục đi và tớ sẽ là nhân chứng,” và lần
nữa tâm trí sẽ dừng lại vài giây.
Những giây đó là cực kì có giá
trị. Đó là những khoảnh khắc đầu tiên của thực tại, những thoáng nhìn đầu tiên
về thực tại, những cánh cửa sổ đầu tiên. Chúng rất nhỏ, những lỗ hổng nhỏ và
chúng tới rồi đi, nhưng trong những khoảnh khắc đó bạn sẽ bắt đầu có việc nếm
trải về thực tại.
Dần dần, từ từ, bạn sẽ thấy rằng
những khoảng hở đó cứ lớn dần ra mỗi ngày. Chúng sẽ chỉ xảy ra khi bạn cực kì tỉnh
táo.
Khi bạn cực kì tỉnh táo, tâm
trí không vận hành, bởi vì việc chú ý bản thân nó vận hành như ánh sáng trong
phòng tối. Khi ánh sáng có đó, bóng tối không có đó. Khi bạn hiện diện, tâm trí
vắng mặt – hiện diện của bạn là vắng bóng của tâm trí. Khi bạn không hiện diện,
tâm trí bắt đầu hoạt động. Vắng mặt của bạn là hiện diện của tâm trí.
Xoá bỏ lẫn lộn
Để lẫn lộn có đó. Đừng cố sắp xếp
mọi thứ, đừng cố hình dung ra mọi thứ, bởi vì bất kì điều gì bạn làm cũng chẳng
có ích bây giờ. Đơn giản quan sát thôi.
Bạn có thể bắt đầu cách thiền
sau vào mọi đêm trước khi đi ngủ. Ngồi trong giường – ngồi theo cách thảnh thơi
– nhắm mắt lại và cảm thấy thân thể thư giãn. Nếu thân thể bắt đầu nghiêng về
trước, cho phép nó; nó có thể nghiêng về trước. Nó có thể thích lấy tư thế bụng
mẹ, hệt như khi đứa trẻ trong bụng mẹ. Nếu bạn cảm thấy thích điều đó, đi vào
trong tư thế bụng mẹ. Trở thành đứa trẻ nhỏ trong bụng mẹ.
Thế rồi lắng nghe việc thở của
bạn, không gì khác. Chỉ nghe nó – việc thở đi vào và việc thở đi ra; việc thở
đi vào và việc thở đi ra. Tôi không nói phải nói lên lời điều đó – cảm thấy nó
đi vào; khi nó đi ra, cảm thấy nó đi ra. Chỉ cảm nó, và trong việc cảm đó bạn sẽ
cảm thấy im lặng vô cùng và sáng tỏ nảy sinh.
Điều này chỉ làm trong mười tới
hai mươi phút – tối thiểu mười phút, tối đa hai mươi phút – rồi đi ngủ.
Cứ để mọi sự xảy ra dường như bạn
không là người làm.
Khơi nguồn kẻ huyên thuyên bên trong
Nếu đối thoại bên trong liên tục
có đó, nó phải có nguyên nhân từ bên trong. Thay vì kìm nén nó, cho phép nó.
Qua việc cho phép nó, nó sẽ biến
mất. Nó muốn trao đổi cái gì đó với bạn. Tâm trí bạn muốn nói với bạn. Cái gì
đó bạn đã không nghe, đã không chú ý tới, đã dửng dưng với, nay đang muốn đặt
quan hệ với bạn. Bạn có thể không nhận biết về điều nó muốn đặt quan hệ vì bạn
bao giờ cũng tranh đấu và coi nó là điên khùng, cố gắng dừng nó lại hay chuyển
nó thành cái gì đó khác. Tất cả mọi phân tán đều là loại kìm nén.
Làm một điều này. Mọi đêm trước
khi bạn đi ngủ, trong bốn mươi phút ngồi đối diện với tường và bắt đầu nói –
nói to. Tận hưởng nó và sống cùng với nó. Nếu bạn thấy rằng có hai tiếng nói,
nói từ cả hai phía. Đem hỗ trợ của bạn cho bên này, rồi trả lời từ phía bên
kia, và xem làm sao bạn có thể tạo ra cuộc đối thoại hay.
Đừng cố thao tác nó, bởi vì bạn
không nói điều đó cho ai cả. Nếu nó sắp phát rồ lên, cứ để nó vậy. Đừng cố cắt
bất kì cái gì hay kiểm duyệt bất kì cái gì, bởi vì thế thì toàn thể vấn đề bị mất.
Làm điều đó ít nhất mười ngày
và mỗi ngày bốn mươi phút, chẳng bằng cách nào cố gắng để chống lại nó cả. Đặt
toàn thể năng lượng của bạn vào trong nó. Trong vòng mười ngày cái gì đó sẽ nổi
lên bề mặt, điều đã từng cố gắng nói cho bạn cái gì đó nhưng bạn đã không nghe,
hay cái gì đó bạn đã nhận biết tới nhưng lại không muốn nghe. Nghe nó và rồi nó
được kết thúc.
Bắt đầu việc nói này với bức tường
và toàn bộ trong nó. Để đèn tắt đi hay rất mờ. Nếu cái gì đó bạn cảm thấy thích
hét lên và trở nên giận dữ trong việc nói của mình, trở nên giận dữ và hét lên
bởi vì nó sẽ đi sâu chỉ khi nó được thực hiện với xúc động. Nếu bạn chỉ quanh
quẩn trong đầu và bạn cứ lặp lại các lời như băng ghi âm chết, điều đó sẽ chẳng
có ích gì và điều thực sẽ không nổi lên bề mặt.
Nói với xúc động và với điệu bộ,
cứ dường như người khác đang hiện diện ở đó. Sau quãng hai mươi nhăm phút bạn sẽ
ấm lên. Mười lăm phút cuối sẽ cực kì tuyệt vời; bạn sẽ tận hưởng nó. Sau mười
ngày bạn sẽ thấy rằng dần dần việc nói bên trong biến mất và bạn đã đi tới hiểu
ra vài điều bạn chưa bao giờ hiểu về bản thân mình.
Quyết định 24 ngày
Một quyết định là tốt khi nó bắt
nguồn từ cuộc sống; nó là xấu khi nó chỉ bắt nguồn từ cái đầu. Khi nó chỉ bắt
nguồn từ cái đầu nó không bao giờ mang tính quyết định cả; nó bao giờ cũng
trong xung đột. Các phương án vẫn còn để mở và tâm trí cứ tiếp diễn mãi, từ bên
này qua bên nọ. Đó là cách tâm trí tạo ra xung đột.
Thân thể bao giờ cũng ở đây bây
giờ còn tâm trí chẳng bao giờ ở đây bây giờ; đó là xung đột toàn thể. Bạn thở ở
đây và bây giờ; bạn không thể thở ngày mai và bạn không thể thở hôm qua. Bạn phải
thở khoảnh khắc này. Nhưng bạn có thể nghĩ về ngày mai và bạn có thể nghĩ về
hôm qua. Cho nên thân thể vẫn còn trong hiện tại còn tâm trí cứ nhảy giữa quá
khứ và tương lai. Có chia chẻ giữa thân thể và tâm trí. Thân thể là trong hiện
tại còn tâm trí chẳng bao giờ trong hiện tại; chúng chưa bao giờ gặp nhau,
chúng chưa bao giờ bắt gặp nhau. Bởi vì chia chẻ đó, lo âu, phiền não và căng
thẳng mới phát sinh; người ta căng thẳng – căng thẳng này là lo nghĩ.
Tâm trí phải được đem về hiện tại,
bởi vì không có thời gian khác.
Cho nên bất kì khi nào bạn bắt
đầu nghĩ về tương lai và quá khứ quá nhiều, thảnh thơi và chú ý tới việc thở của
bạn. Mọi ngày ít nhất trong một giờ, ngồi trong ghế, thảnh thơi, làm cho bản
thân bạn thoải mái và nhắm mắt lại. Bắt đầu nhìn vào việc thở. Đừng thay đổi
nó; chỉ nhìn, quan sát. Bằng việc quan sát nó, nó sẽ trở nên ngày một chậm dần,
chậm dần. Nếu thông thường bạn lấy tám hơi thở trong một phút, bạn sẽ bắt đầu lấy
sáu hơi thở, rồi năm, bốn, ba và rồi hai. Trong hai hay ba tuần bạn sẽ lấy một
hơi thở một phút. Khi bạn lấy một hơi thở một phút thì tâm trí lại gần hơn với
thân thể.
Từ việc thiền nhỏ bé này một thời
điểm tới khi trong nhiều phút việc thở dừng lại. Ba hay bốn phút trôi qua rồi mới
một hơi thở. Thế thì bạn trong hài hoà với thân thể và lần đầu tiên bạn sẽ biết
hiện tại là gì. Bằng không đấy chỉ là lời; tâm trí chưa bao giờ biết tới điều
đó, tâm trí chưa bao giờ kinh nghiệm điều đó. Nó biết quá khứ và nó biết tương
lai, cho nên khi bạn nói “hiện tại,” tâm trí hiểu cái gì đó ở giữa quá khứ và
tương lai, ở giữa cái gì đó, nhưng tâm trí chẳng có kinh nghiệm nào về điều đó
cả.
Cho nên trong hai mươi bốn
ngày, trong một giờ mỗi ngày, thảnh thơi trong việc thở và để việc thở tiếp diễn;
nó diễn ra tự động. Khi bạn bước đi nó diễn ra tự động. Dần dần, dần dần sẽ có
các lỗ hổng và những lỗ hổng này sẽ cho bạn kinh nghiệm đầu tiên về hiện tại. Từ
hai mươi tư, hai mươi nhăm ngày này, bỗng nhiên một quyết định sẽ nảy sinh.
Quyết định nào tới là không
quan trọng. Điều quan trọng nhất là từ đâu nó tới – không phải nó là cái gì mà
từ đâu. Nếu nó tới từ cái đầu, nó sẽ tạo ra khổ. Nhưng nếu quyết định nào đó nảy
sinh từ tính toàn bộ của bạn thì bạn chẳng bao giờ, chẳng bao giờ hối hận cho
dù một khoảnh khắc. Người sống trong hiện tại không biết gì tới hối hận; người
đó không bao giờ nhìn lại sau. Người đó không bao giờ thay đổi quá khứ của mình
và kí ức của mình, và người đó không bao giờ thu xếp cho tương lai của mình.
Quyết định từ cái đầu là điều xấu.
Chính từ quyết định – decision nghĩa là de-cision; nó cắt rời bạn ra. Nó không
phải là từ hay. Nó đơn giản có nghĩa là cắt rời bạn ra khỏi thực tại. Cái đầu
liên tục cắt bạn ra khỏi thực tại.
