Read more
Osho - Nhận biết
Phần II: Nhiều bệnh, một đơn thuốc
Chương 6. Căng thẳng và Thảnh thơi
Bây giờ một điều phải được hiểu. Nhà thôi miên đã phát hiện ra luật nền tảng; họ gọi nó là luật của hiệu quả ngược. Nếu bạn cố gắng vất vả để làm điều gì đó mà không hiểu điều nền tảng, chính cái đối lập sẽ là kết quả.
Cũng giống khi bạn học đạp xe. Bạn đang trên con đường tĩnh lặng, không có giao thông, vào sáng sớm, và bạn thấy cột cây số đỏ đứng đó bên cạnh đường. Đường rộng mét tám và chỉ một cột cây số nhỏ, và bạn trở nên sợ: bạn có thể đi tới cột cây số và bạn có thể đâm vào nó. Bây giờ bạn quên mất con đường rộng mét tám. Thực tế, cho dù bạn bịt mắt, cũng chẳng có nhiều cơ may cho bạn lao vào cột cây số, đâm vào nó, nhưng với mắt mở bây giờ cả con đường bị quên mất; bạn đã trở nên bị hội tụ. Ngay chỗ đầu tiên, mầu đỏ đó đã rất hội tụ rồi. Và bạn sợ nhiều thế! - bạn muốn tránh nó. Bạn đã quên rằng bạn đang đi xe đạp, bạn đã quên hết mọi thứ. Bây giờ vấn đề duy nhất với bạn là làm sao tránh được hòn đá này; bằng không bạn có thể tự làm hại mình, bạn có thể đâm vào nó.
Bây giờ việc đâm vào là tuyệt đối không thể tránh khỏi; bạn nhất định đâm vào cột đá này. Và thế rồi bạn sẽ ngạc nhiên: "Mình đã cố gắng vất vả để không đâm vào nó." Thực tế chính bởi vì bạn đã cố gắng vất vả tới mức bạn đâm thẳng vào cột đá đó. Bạn càng tới gần hơn, bạn càng cố gắng vất vả hơn để tránh nó; nhưng bạn càng cố gắng vất vả hơn để tránh nó, bạn càng trở nên hội tụ hơn vào nó. Nó trở thành lực thôi miên; nó thôi miên bạn. Nó trở thành như nam châm.
Đó là luật nền tảng trong cuộc sống. Nhiều người cố gắng tránh nhiều thứ và họ rơi vào cùng những thứ đó. Cố gắng tránh bất kì cái gì bằng nỗ lực lớn lao và bạn nhất định rơi vào cùng hố. Bạn không thể tránh được nó; đó không phải là cách tránh nó.
Thảnh thơi. Đừng cố gắng vất vả, bởi vì chính qua thảnh thơi mà bạn có thể trở nên nhận biết, không phải bằng việc cố gắng vất vả. Bình thản, yên tĩnh, im lặng.
Căng thẳng của bạn là gì? Sự đồng nhất của bạn với đủ mọi loại ý nghĩ, sợ hãi - cái chết, phá sản, đồng đô la mất giá, đủ mọi loại sợ hãi có đó. Đây là những căng thẳng của bạn và chúng ảnh hưởng tới thân thể bạn nữa. Thân thể bạn cũng trở nên căng thẳng, bởi vì thân thể và tâm trí không phải là các thực thể tách biệt. Thân tâm là một hệ thống, cho nên khi tân trí trở nên căng thẳng, thân thể trở nên căng thẳng.
Bạn có thể bắt đầu với nhận biết; thế thì nhận biết đem bạn xa khỏi tâm trí và sự đồng nhất với tâm trí. Một cách tự nhiên, thân thể bắt đầu thảnh thơi. Bạn không còn bị gắn bó, và căng thẳng không thể tồn tại trong ánh sáng của nhận biết.
Bạn có thể bắt đầu từ đầu bên kia nữa. Thảnh thơi, vứt bỏ mọi căng thẳng... và khi bạn thảnh thơi bạn sẽ ngạc nhiên rằng nhận biết nào đó đang nảy sinh trong bạn. Chúng là không tách rời. Nhưng bắt đầu từ nhận biết là dễ dàng hơn; bắt đầu với thảnh thơi có chút ít khó hơn, bởi vì ngay cả nỗ lực để thảnh thơi cũng tạo nên căng thẳng nào đó.
Có một cuốn sách Mĩ - và nếu bạn muốn phát hiện ra đủ loại sách ngu xuẩn, thì Mĩ là chỗ đó. Khoảnh khắc tôi thấy tựa đề cuốn sách, tôi không thể nào tin được nó. Tựa đề là Bạn phải thảnh thơi. Bây giờ nếu phải mà có đó, làm sao bạn có thể thảnh thơi được? Phải sẽ làm cho bạn căng thẳng; chính từ này lập tức tạo ra căng thẳng. Phải tới như một mệnh lệnh từ Thượng đế. Có lẽ người viết cuốn sách này chẳng biết gì về thảnh thơi và chẳng biết gì về phức tạp của thảnh thơi.
Ở phương Đông chúng ta chưa bao giờ bắt đầu thiền từ thảnh thơi; chúng ta đã bắt đầu thiền từ nhận biết. Thế rồi thảnh thơi tới theo cách riêng của nó, bạn không phải đem nó tới. Nếu bạn phải đem nó tới, sẽ có căng thẳng nào đó. Nó sẽ tới theo cách riêng của nó; chỉ thế thì nó mới là thảnh thơi thuần khiết. Và nó tới...
Nếu bạn muốn, bạn có thể cố gắng từ thảnh thơi, nhưng không theo các cố vấn Mĩ. Theo nghĩa của kinh nghiệm về thế giới bên trong, Mĩ là nơi trẻ con nhất trên trái đất. Châu Âu có chút ít già hơn - nhưng phương Đông đã sống hàng nghìn năm trong tìm kiếm cái ta bên trong của nó.
Mĩ mới chỉ có ba trăm năm tuổi - trong cuộc sống của một quốc gia ba trăm năm chưa là cái gì - do đó, Mĩ là mối nguy lớn nhất cho thế giới. Vũ khí hạt nhân trong tay của trẻ con... Nước Nga sẽ hành xử một cách hợp lí hơn; nó là mảnh đất già và cổ đại và có mọi kinh nghiệm của lịch sử dài. Ở Mĩ không có lịch sử. Mọi người đều biết tên cha mình, tên ông mình, và có vậy thôi. Ở đó cây gia đình của bạn chấm dứt.
Nước Mĩ mới chỉ là đứa trẻ nhỏ - hay thậm chí không là trẻ nhỏ, vẫn trong bụng mẹ. Được so với các xã hội như Ấn Độ và Trung Quốc, nó mới chỉ như được thụ thai. Cho các dân tộc này vũ khí hạt nhân là điều nguy hiểm.
Có các vấn đề chính trị, tôn giáo, xã hội, kinh tế, mọi thứ đều hành hạ bạn. Bắt đầu bằng thảnh thơi là khó: do đó, ở phương Đông chúng ta chưa bao giờ bắt đầu từ thảnh thơi cả. Nhưng nếu bạn muốn, tôi có ý tưởng chắc chắn về cách bạn nên bắt đầu. Tôi đã làm việc với những người phương Tây và tôi đã trở nên nhận biết rằng họ không thuộc vào phương Đông và họ không biết luồng tâm thức phương Đông; họ tới từ một truyền thống khác chưa bao giờ biết tới bất kì nhận biết nào.
Đặc biệt với người phương Tây, tôi đã tạo ra thiền như Thiền Động. Trong khi tôi tiến hành các trại cho các thiền nhân, tôi dùng thiền nói lảm nhảm và Thiền Kundalini. Nếu bạn muốn bắt đầu từ thảnh thơi, thế thì những cách thiền này phải được thực hiện trước. Chúng sẽ lôi ra mọi căng thẳng khỏi tâm trí và thân thể bạn, và thế thì thảnh thơi là dễ dàng. Bạn không biết mình đang giữ bao nhiêu căng thẳng, và rằng đây là nguyên nhân của căng thẳng.
Khi tôi cho phép thiền nói lảm nhảm trong trại trên núi... Khó mà cho phép điều đó trong thành phố bởi vì những người hàng xóm bắt đầu phát điên. Họ bắt đầu gọi điện thoại cho cảnh sát và nói, "Toàn thể cuộc sống của chúng tôi đang bị phá hoại!" Họ không biết rằng nếu họ cũng thực hành trong nhà riêng của họ, cuộc sống của họ sẽ thoát ra khỏi cái điên khùng mà họ đang sống. Nhưng họ thậm chí không nhận biết về tính điên khùng của mình.
Thiền nói lảm nhảm là ở chỗ mọi người đều được phép nói to bất kì cái gì tới trong tâm trí họ. Và niềm vui là ở việc nghe điều mọi người nói, không liên quan, ngớ ngẩn - bởi vì tôi là nhân chứng duy nhất. Mọi người làm mọi thứ, và điều kiện duy nhất là bạn không nên động chạm tới bất kì ai khác. Bạn có thể làm bất kì cái gì bạn muốn... Ai đó đứng trên đầu mình, ai đó cởi quần áo ra và trở nên khoả thân, chạy quanh - cả một giờ.
Một người hay ngồi mọi ngày trước tôi - anh ấy phải đã là người môi giới hay cái gì đó - và khi việc thiền bắt đầu, trước tiên anh ấy sẽ mỉm cười, vào ý tưởng về điều anh ấy định làm. Thế rồi anh ấy nói điện thoại: "Alô, alô..." Từ khoé mắt mình anh ấy cứ luôn nhìn vào tôi. Tôi tránh nhìn anh ấy để không làm quấy rối việc thiền của anh ấy. Anh ấy đang bán, mua cổ phiếu... cả một giờ anh ấy nói trên điện thoại.
Mọi người đều làm những điều kì lạ, cái vẫn kìm giữ họ lại. Khi việc thiền chấm dứt, có mười phút cho thảnh thơi, và bạn có thể thấy rằng trong mười phút đó mọi người ngã lăn ra - không nỗ lực nào, nhưng bởi vì họ đã mệt rã rời. Tất cả những rác rưởi đã được ném ra, cho nên họ được dọn sạch nào đó, và họ thảnh thơi. Hàng nghìn người... và bạn thậm chí không thể nào nghĩ được rằng đã có hàng nghìn người.
Mọi người hay tới tôi và nói, "Xin kéo dài mười phút này ra, bởi vì trong cả đời mình chúng tôi chưa bao giờ thấy thảnh thơi thế, vui thế. Chúng tôi chưa bao giờ nghĩ chúng tôi sẽ hiểu nhận biết là gì, nhưng chúng tôi đã cảm thấy nó tới."
Cho nên nếu bạn muốn bắt đầu bằng thảnh thơi, trước hết bạn phải trải qua quá trình thanh tâm - Thiền Động, Thiền Kudalini, hay nói lảm nhảm.
Bạn có thể không biết từ nói lảm nhảm - gibberish này bắt nguồn từ đâu; nó bắt nguồn từ nhà huyền môn Sufi có tên là Jabbar - và đó là cách thiền duy nhất của ông ấy. Bất kì ai tới, ông ấy đều nói, "Ngồi xuống và bắt đầu" - và mọi người biết ông ấy ngụ ý gì. Ông ấy chưa bao giờ nói, ông ấy chưa bao giờ cho bất kì bài nói nào; ông ấy đơn giản dạy mọi người nói lảm nhảm.
Chẳng hạn, thỉnh thoảng ông ấy sẽ cho mọi người việc trình diễn. Trong nửa giờ ông ấy sẽ nói đủ mọi loại vô nghĩa mà chẳng ai biết ngôn ngữ gì. Nó cũng chẳng phải là ngôn ngữ nữa; ông ấy sẽ cứ dạy mọi người chỉ bất kì cái gì tới trong tâm trí ông ấy. Đó là giáo huấn duy nhất của ông ấy - và với những người hiểu nó, ông ấy đơn giản nói, "Ngồi xuống và bắt đầu."
Nhưng Jabbar đã giúp nhiều người trở nên hoàn toàn im lặng. Bạn có thể tiếp tục được bao lâu? - tâm trí trở nên trống rỗng. Dần dần, cái không sâu sắc... và trong cái không đó là ngọn lửa của nhận biết. Nó bao giờ cũng hiện diện, được bao quanh bởi việc nói lảm nhảm của bạn. Việc nói lảm nhảm phải được lôi ra; đó là chất độc của bạn.
Cùng điều đó cũng đúng về thân thể - thân thể bạn có căng thẳng. Bắt đầu làm bất kì chuyển động nào mà thân thể muốn làm. Bạn không nên thao túng nó. Nếu nó muốn nhảy múa, nó muốn chạy lùi, nó muốn chạy, nó muốn lăn lộn trên đất - bạn không nên làm nó, bạn đơn giản nên cho phép nó. Bảo thân thể, "Bạn được tự do, làm bất kì cái gì bạn muốn" - và bạn sẽ ngạc nhiên: "Trời đất! Tất cả những điều này thân thể muốn làm nhưng mình kìm nó lại, và đó là căng thẳng."
Cho nên có hai loại căng thẳng, căng thẳng thân thể và căng thẳng tâm trí. Cả hai phải được xả ra trước khi bạn có thể bắt đầu thảnh thơi, cái sẽ đem cho bạn nhận biết.
Nhưng bắt đầu từ nhận biết thì dễ hơn nhiều, và đặc biệt cho những người có thể hiểu quá trình của nhận biết, điều đơn giản. Cả ngày bạn dùng nó với mọi thứ - ô tô, trong giao thông - ngay cả trong giao thông đô thị bạn vẫn sống sót! Và điều đó tuyệt đối điên khùng.
Mới vài ngày trước đây tôi đã đọc về Athens. Chính phủ đã tổ chức cuộc thi bẩy ngày đối với các tài xế taxi, và họ đã treo cúp vàng cho ba tài xế giỏi nhất tuân theo các qui tắc giao thông. Nhưng trong toàn bộ thành Athens họ không thể tìm ra một người! Cảnh sát lo lắng; thời hạn sắp hết rồi, và vào ngày cuối cùng họ muốn tìm ra ba tài xế bằng cách nào đó - họ có thể không hoàn hảo, nhưng những giải thưởng đó phải được phân phát.
Họ tìm được một người đã tuân theo các qui tắc giao thông đích xác, cho nên họ sung sướng lắm. Họ chạy tới anh ta với chiếc cúp, nhưng khi thấy cảnh sát tới, anh ta lại vượt đèn đỏ! Ai muốn nhận những rắc rối không cần thiết? Cảnh sát hô lên, "Đợi đã!" - nhưng anh ta không nghe, anh ta lập tức chạy đi, bất chấp đèn hiệu. Họ thử với hai người khác, nhưng chẳng ai dừng lại, khi thấy cảnh sát. Cho nên sau nỗ lực suốt bẩy ngày, ba giải thưởng đó vẫn để ở tổng hành dinh cảnh sát, và Athens vẫn diễn ra vui sướng như mọi khi...
Bạn đang dùng nhận biết mà không nhận biết về nó, nhưng chỉ về những thứ bên ngoài.
Chính cùng nhận biết đó phải được dùng cho lưu thông bên trong. Khi bạn nhắm mắt lại, có lưu thông của ý nghĩ, xúc động, mơ mộng, tưởng tượng. Đủ mọi loại thứ bắt đầu nhoáng lên. Điều bạn đã làm ở thế giới bên ngoài, làm đích xác cùng điều đó với thế giới bên trong, và bạn sẽ trở thành nhân chứng. Và một khi đã được nếm trải rồi, niềm vui của việc là nhân chứng lớn lao, mang tính thế giới khác tới mức bạn sẽ muốn đi vào ngày một nhiều hơn. Bất kì khi nào bạn có thời gian, bạn đều muốn đi vào trong nhiều hơn.
Vấn đề không phải là tư thế nào; vấn đề không phải là đền chùa nào, nhà thờ hay giáo đường nào. Ngồi trong xe bus công cộng hay trên tàu hoả, khi bạn không có gì để làm, nhắm mắt lại. Điều đó sẽ tiết kiệm cho mắt bạn khỏi mệt mỏi với việc nhìn ra ngoài, và nó sẽ cho bạn đủ thời gian để quan sát bản thân mình. Những khoảnh khắc đó sẽ trở thành những khoảnh khắc kinh nghiệm đẹp nhất.
Và dần dần, nhận biết phát triển, toàn thể cá tính của bạn bắt đầu thay đổi. Từ vô nhận biết tới nhận biết là bước nhảy lượng tử.
Xem tiếp Chương 7 - Quay về Mục lục