Read more
Osho - Sáng tạo
Chương 9. Trò chơi danh vọng
Cấu trúc của toàn thể cuộc sống
chúng ta là ở chỗ chúng được dạy rằng chừng nào chưa được thừa nhận, chúng ta vẫn
là không ai cả, chúng ta vô giá trị. Công việc không quan trọng, thừa nhận mới
quan trọng. Và điều này đang làm cho mọi thứ thành lộn ngược. Công việc phải
quan trọng chứ - niềm vui trong chính nó. Bạn nên làm việc, không nên được thừa
nhận mà bởi vì bạn tận hưởng công việc có tính sáng tạo; bạn yêu công việc vì
chính nó.
Điều này nên là cách nhìn vào mọi
việc - làm việc nếu bạn yêu nó. Đừng đòi hỏi thừa nhận. Nếu nó tới, nhận nó thoải
mái; nếu nó không tới, không nghĩ về nó. Sự hoàn thành của bạn nên ở trong bản
thân công việc. Và nếu mọi người học được nghệ thuật đơn giản này về yêu công
việc của mình, dù nó là gì, tận hưởng nó mà không đòi hỏi bất kì thừa nhận nào,
chúng ta sẽ có một thế giới tuyệt vời và lễ hội hơn.
Như nó hiện thế, thế giới đã bẫy
bạn vào hình mẫu khổ. Điều bạn đang làm là tốt không phải vì bạn yêu nó, vì bạn
làm nó hoàn hảo, mà bởi vì thế giới thừa nhận nó, trao phần thưởng cho nó, cho
bạn huân chương vàng, Giải thưởng Nobel. Họ đã lấy đi toàn thể giá trị bản chất
của sáng tạo và phá huỷ hàng triệu người - bởi vì bạn không thể cho hàng triệu
người Giải thưởng Nobel được. Và bạn đã tạo ra ham muốn được thừa nhận trong mọi
người, cho nên không ai có thể làm việc một cách an bình, im lặng, tận hưởng bất
kì cái gì mình làm. Và cuộc sống bao gồm những điều nhỏ bé. Với những điều nhỏ
bé không có phần thưởng, không có danh hiệu do chính phủ trao, không có bằng cấp
tôn vinh do các đại học trao.
Một trong những nhà thơ vĩ đại
của thế kỉ này, Rabindranath Tagore, đã sống ở Bengal, Ấn Độ. Ông ấy đã xuất bản
tập thơ của mình, tiểu thuyết của mình bằng tiếng Bengali - nhưng không có thừa
nhận nào tới với ông ấy. Thế rồi ông ấy dịch sang tiếng Anh thành cuốn sách nhỏ,
Gitanjali, "Cúng dường các bài ca". Và ông ấy nhận ra rằng bản gốc có
cái đẹp mà bản dịch không có được và không thể có được - bởi vì hai ngôn ngữ
này, tiếng Bengali và tiếng Anh, có cấu trúc khác nhau, các cách diễn đạt khác
nhau.
Tiếng Bengali rất hiền dịu.
Cho dù bạn có đánh nhau, vẫn dường
như là bạn tham dự vào cuộc đối thoại hay. Nó rất nhạc điệu; từng từ đều mang
tính âm nhạc. Phẩm chất đó không có trong tiếng Anh và cũng không thể đem vào
cho nó được; nó có phẩm chất khác. Nhưng bằng cách nào đó ông ấy đã xoay xở dịch
nó, và bản dịch - một thứ nghèo nàn nếu so với bản gốc - đã nhận được Giải thưởng
Nobel. Thế rồi bỗng nhiên cả Ấn Độ trở nên nhận biết... Cuốn sách đã có đấy
trong tiếng Bengali, trong các tiếng Ấn Độ khác, từ nhiều năm rồi mà chẳng ai để
ý gì tới nó cả.
Mọi đại học đều muốn tặng ông ấy
bằng tiến sĩ văn chương. Calcutta, nơi ông ấy sống, đã là đại học đầu tiên, hiển
nhiên, tặng ông ấy bằng danh dự. Ông ấy từ chối. Ông ấy nói, "Các ông đâu
có trao bằng cho tôi; các ông đâu có thừa nhận công trình của tôi, các ông đang
thừa nhận giải thưởng Nobel kia, bởi vì cuốn sách đó đã có ở đây dưới dạng hay
hơn nhiều, và chẳng ai bận tâm ngay cả viết lời ca ngợi." Ông ấy đã từ chối
nhận bất kì bằng tiến sĩ văn chương nào. Ông ấy nói, "Đó là sỉ nhục với
tôi."
Jean-Paul Sartre, một trong những
tiểu thuyết gia vĩ đại và là người cực kì sáng suốt về tâm lí con người, đã từ
chối giải thưởng Nobel. Ông ấy nói, "Tôi đã nhận đủ phần thưởng trong khi
tôi tạo ra tác phẩm của mình. Giải thưởng Nobel chẳng thể thêm được gì vào nó cả
- ngược lại, nó kéo tôi xuống. Nó là tốt cho người nghiệp dư, người đi tìm sự
thừa nhận; tôi đủ già rồi và tôi tận hưởng đủ rồi. Tôi đã yêu bất kì cái gì tôi
đã làm. Đó chính là phần thưởng tự thân nó, và tôi không muốn bất kì phần thưởng
nào khác, bởi vì chẳng cái gì có thể tốt hơn cái mà tôi đã nhận được." Và
ông ấy đúng. Nhưng người đúng lại ít thế trên thế giới này, và thế giới lại đầy
những người sai sống trong bẫy.
Sao bạn phải bận tâm tới thừa
nhận? Bận tâm tới thừa nhận có ý nghĩa chỉ nếu bạn không yêu công việc của
mình; thế thì nó có nghĩa, thế thì nó dường như là cái thay thế. Bạn ghét công
việc, bạn không thích nó, nhưng bạn đang làm nó bởi vì sẽ có thừa nhận; bạn sẽ
được đánh giá cao, được chấp nhận. Thay vì nghĩ về thừa nhận, xét lại công việc
của bạn đi. Bạn có yêu nó không? - thế thì đó là sự chấm dứt. Nếu bạn không yêu
nó, thay đổi nó đi!
Bố mẹ, thầy giáo bao giờ cũng
ép buộc rằng bạn phải được thừa nhận, bạn phải được chấp nhận. Đây là chiến lược
rất tinh ranh để giữ mọi người trong kiểm soát.
Học một điều cơ bản: Làm bất kì
điều gì bạn muốn làm, yêu thích làm, và đừng bao giờ đòi hỏi thừa nhận. Điều đó
là ăn xin. Sao người ta lại phải đòi hỏi thừa nhận? Sao người ta lại khao khát
việc chấp nhận?
Sâu bên dưới trong bản thân
mình, nhìn vào đi. Có lẽ bạn không thích điều bạn đang làm, có lẽ bạn sợ rằng bạn
đi sai đường. Chấp nhận sẽ giúp bạn thấy rằng mình đúng. Thừa nhận sẽ làm cho bạn
cảm thấy rằng mình đang đi tới mục đích đúng.
Vấn đề là ở cảm giác bên trong
riêng của bạn; nó chẳng liên quan gì tới thế giới bên ngoài. Và sao phụ thuộc
vào người khác? Tất cả những điều này đều phụ thuộc vào người khác - bản thân bạn
đang trở nên phụ thuộc.
Tôi sẽ không nhận bất kì Giải
thưởng Nobel nào. Tất cả những kết án này từ khắp các quốc gia trên thế giới, từ
mọi tôn giáo, đều có giá trị hơn đối với tôi. Nhận Giải thưởng Nobel nghĩa là
tôi đang trở thành phụ thuộc - bây giờ tôi sẽ không tự hào về bản thân mình mà
tự hào về Giải thưởng Nobel. Ngay bây giờ tôi chỉ có thể tự hào được về bản
thân mình; chẳng cái gì khác tôi có thể tự hào về nó được.
Theo cách này bạn trở thành cá
nhân. Và là một cá nhân sống trong tự do toàn bộ, trên đôi chân của mình, uống
từ cội nguồn riêng của bạn, là điều làm cho con người thực sự định tâm, bắt rễ.
Đó là bắt đầu của việc nở hoa tối thượng của người đó.
Cái gọi là những người được thừa
nhận này, những người được tôn vinh này, đều đầy những rác rưởi chứ không gì
khác. Nhưng họ đầy những rác rưởi mà xã hội muốn họ được chất đầy - và xã hội
bù đắp cho họ bằng việc cho họ phần thưởng.
Bất kì người nào có bất kì ý thức
nào về tính cá nhân riêng của mình cũng đều sống bằng tình yêu riêng của mình,
bằng công việc riêng của mình, chẳng bận tâm chút nào tới điều người khác nghĩ
và nói về nó. Công việc của bạn càng có giá trị nhiều, càng ít có khả năng có
được kính trọng nào cho nó. Và nếu công việc của bạn là công việc của thiên
tài, bạn sẽ không thấy bất kì sự kính trọng nào trong cuộc sống của mình. Bạn sẽ
bị kết án trong cuộc sống của mình... thế rồi, sau hai hay ba thế kỉ, tượng của
bạn sẽ được làm ra, sách của bạn sẽ được kính trọng - bởi vì nhân loại phải mất
hai hay thế kỉ mới thu được nhiều thông minh như thiên tài này có hôm nay. Lỗ hổng
này là bao la.
Được những kẻ ngốc kính trọng bạn phải hành xử theo
cách thức của họ, theo trông đợi của họ. Được kính trọng bởi nhân loại ốm yếu
này bạn phải ốm yếu hơn họ đang vậy. Thế thì họ sẽ kính trọng bạn. Nhưng bạn sẽ
thu được cái gì? Bạn sẽ làm mất linh hồn mình và bạn sẽ chẳng thu được cái gì cả.
