Ghét - Yêu - Tỉnh thức

Ghét - Yêu - Tỉnh thức

Tôi cảm nhận nhiều sự ghét bỏ trong tôi, tôi có thể làm gì về điều đó?

Làm sẽ không ích gì. Bạn không thể làm bất kỳ điều gì về nó bởi vì đó là vấn đề rất tinh tế. Nếu bạn bắt đầu làm một cái gì đó về sự ghét bỏ của mình thì điều đó có nghĩa là bạn sẽ bắt đầu ghét sự ghét bỏ của mình. Cơ cấu rất tinh vi. Con người có thể tức giận đối với sự giận dữ của người khác, và con người có thể ghét sự căm thù của người khác, và bạn có thể đấu tranh với nó, nhưng bạn sẽ không chiến thắng bởi căn bệnh đã thâm nhập vào rất sâu.

Đừng làm bất kỳ điều gì. Chỉ nhận biết nó. Bất kỳ khi nào bạn cảm nhận được ghét thì chỉ nhận biết nó. Đừng cố trốn khỏi nó.

Thậm chí việc làm của bạn có thể trở thành sự  bỏ trốn. Nếu tôi tức giận và tôi bắt đầu làm một cái gì đó về sự giận dữ đó, thế thì tôi không liên quan đến giận dữ mà lại liên quan đến việc làm một cái gì đó về nó. Nhận thức của tôi đã thay đổi: nhận biết của tôi không còn nữa mà thay vào đó là nỗ lực để làm một cái gì đó về nó đã xuất hiện. Điều này là không tốt, đây không phải là phương pháp, bởi nếu thế thì giận dữ sẽ bị kìm nén.

Cho nên nếu bạn cảm nhận căm thù, giận dữ, tham lam hoặc bất kỳ điều gì khác thì đừng cố gắng làm một cái gì đó ngay lập tức, mà chỉ nhận biết nó. Đầu tiên nhìn sự xấu xí của nó, nhìn sự độc hại của nó, nhìn xem nó là gì. Một lúc nào đó bạn sẽ nhìn thấy ghét là gì trong sự toàn bộ của nó, nó sẽ tự bỏ rơi. Sự ghét bỏ không thể tiếp tục chỉ nếu bạn đã biết nó trong sự toàn bộ. Nó giống như con rắn bò qua đường, thời điểm bạn nhận biết về con rắn, bạn nhảy.

Cú nhảy đó không phải là một cái gì đó mà bạn phải nghĩ về, phải quyết định hoặc chọn để thực hiện; nó xảy ra. Khi bạn nhận biết về con rắn thì cú nhảy xuất hiện, không sự chuẩn bị nào là cần đến.

Điều đầu tiên phải nhớ là: Đừng lên án bất kỳ điều gì, đúng hơn là trở nên nhận biết nhiều hơn về thực tại của nó.

Bất kỳ khi nào điều đó xảy ra, hãy nhận biết nó, thiền về nó. Điều thứ hai, thậm chí còn tinh tế hơn, đó là ý nghĩ của bạn, “ta cảm nhận căm thù bên trong ta. Ta cảm nhận giận dữ, tham lam và bản ngã.” Đây lại là trò bịp bợm rất ranh mãnh của tâm trí, một trò lừa bịp rất ma mãnh, bởi vì sau đó, theo cách rất tinh tế, bạn đã chia rẽ chính bạn với ghét. Bạn đang nói: “Ta nhìn thấy ghét trong ta, ta nhìn thấy sự tham lam trong ta. Tham lam là một cái gì đó trong ta mà không phải ta. Ta không tham lam, ta không ghét, ta không giận dữ. Đó là một cái gì đó rất tình cờ,  một cái gì đó lạ trong ta”.

Đây là cách mà tâm trí nghĩ và cách mà ngôn ngữ đánh lừa chúng ta. Ngôn ngữ nói: “có giận dữ trong ta”, nhưng thực tế không phải như vậy. Khi bạn giận dữ không phải là giận dữ đang trong bạn… bạn là giận dữ. Không thể có hai thực thể ở đó, chỉ có một, ghét bỏ có thể hiện diện hoặc bạn có thể hiện diện, nhưng cả hai không thể hiện diện. Nếu bạn hiện diện vậy thì ghét bỏ biến mất, nếu ghét bỏ hiện diện vậy thì bạn không có đó.

Hãy tiến lên bởi chính tồn tại mà không phải bởi ngôn ngữ. Ngôn ngữ tạo ra nhiều rắc rối. Vì cấu trúc của ngôn ngữ mà chúng ta có thái độ không chân thực đối với nhiều vấn đề. Ví dụ khi bạn giận dữ, không có “ta” đối với người mà bạn đang giận dữ. Chỉ có giận dữ, bạn bị tan biến vào trong nó, bạn không còn là bạn.

Hãy xem xét vấn đề bởi chính tồn tại. Khi có ghét thì hãy trở nên nhận biết cho dù bạn hiện diện hay chỉ mình ghét hiện diện. Thế thì sự thay đổi rất tinh tế xảy ra trong tâm thức bạn. Một lúc nào đó khi bạn nhận biết về “ta là” ghét bỏ thì tâm thức của bạn bắt đầu hiện ra. Bạn càng ý thức thì ghét bỏ sẽ càng tan biến. Cả hai không thể tồn tại đồng thời. Ghét bỏ chỉ có thể khi con người là vô thức: không ý thức, không quan tâm, không nhận biết.

Khi ghét bỏ biến đi, giận dữ biến đi, bạo lực biến đi và bạn nghĩ về nó như là quá khứ thì nó trở thành một phần của ký ức bạn. Bấy giờ bạn có thể tách bạn khỏi nó.Bạn là riêng biệt với giận dữ và giận dữ là riêng biệt với bạn. Bấy giờ nó là một phần của ký ức bạn.

Đây là sự ngụy biện ngôn từ mà tôi muốn nói đến, nó được hỗ trợ bởi kinh nghiệm của bạn.

Bạn tức giận thời điểm trước đó, bây giờ bạn không - tức giận đã biến mất. Bạn là riêng biệt khỏi giận dữ: Bạn là cái này còn giận dữ là một cái gì đó khác – giận dữ đã trở thành một phần kí ức của bạn. Bấy giờ có hai vấn đề: ký ức về trải nghiệm quá khứ, về giận dữ của bạn và bạn.

Nhưng trong chính hành động giận dữ, chỉ có một thứ: Bạn giận dữ. Cho nên bất kì khi nào có ghét bỏ, thì hãy cảm nhận nó một cách sâu sắc. Hãy nhận biết nó, bạn đã trở thành ghét, bạn là sự ghét bỏ. Sự nhận biết này sẽ thay đổi toàn bộ vấn đề.

Vào ngày mà nhận biết xuất hiện trong bạn thì ghét bỏ sẽ biến đi, bởi vì với bạn việc cùng tồn tại với ghét hoặc với giận dữ hoặc với tham lam là điều không thể. Nhận biết có nghĩa là tâm trí tỉnh táo; giận dữ, ghét bỏ và tham lam là có thể chỉ khi trong vô thức sâu, trong trạng thái ngủ của tâm trí. Hãy cảnh giác nhiều hơn – và không hồi tưởng quá khứ, bởi điều đó là vô dụng, là lãng phí năng lượng. Khi giận dữ, khi ghét bỏ hiện diện thì tại chính thời điểm đó hãy nhắm mắt và thiền, cho dù có bạn hay chỉ có giận dữ. Sự nhận biết đầu tiên của bạn sẽ chỉ là giận dữ. Bạn ở đâu? Bạn không hiện diện. Toàn bộ năng lượng đã trở thành giận dữ.Đôi khi những người yêu cảm nhận rằng khi có tình yêu thì họ không có lòng ghét. Cảm nhận này trong tình yêu là điều dễ dàng bởi vì tình yêu là mãn nguyện, nhưng để cảm nhận nó trong ghét bỏ thì lại là điều khó khăn bởi vì ghét không phải là mãn nguyện. Những người yêu, những người yêu sâu sắc, đã cảm  nhận rằng họ không “yêu” – nên không phải hành động – đúng hơn là họ đã trở thành tình yêu.

Khi bạn yêu một người nào đó, bạn trở thành tình yêu. Khi bạn ghét một người nào đó, bạn trở thành ghét. Nhưng nếu bạn chỉ giữ nguyên là chính bạn, vậy thì bạn không thể là yêu hay ghét theo cách thông thường. Chính vì vậy mà chúng ta nói rằng một người nào đó đã bị rơi vào tình yêu. Hiện tượng yêu là ngã xuống, và ngã vào tình yêu có nghĩa là bạn mất sự tỉnh táo của mình vì tình yêu. Những người yêu nhìn có vẻ điên khùng đối với những người không yêu. Họ là như vậy! Bạn không thể giao tiếp với họ, họ không trong những giác quan của họ.

Thực sự họ không phải vậy; toàn bộ năng lượng đã trở thành tình yêu, họ bị đồng dạng với nó một cách tuyệt đối. Không có sự chứng kiến tuyệt đối với hiện tượng tình yêu.

Điều tương tự cũng xảy ra với ghét. Yêu và ghét là như nhau, bởi vì nó là cùng một trường năng lượng đảo ngược. Khi bạn đang yêu, bạn bị thu hút một cách điên khùng; khi bạn ghét, bạn bị cự tuyệt một cách cương quyết. Khi bạn yêu, bạn trở nên bị hấp dẫn đối với một người nào đó, bạn mất trung tâm của mình, mất bản thân mình, và một người nào đó khác trở thành trung tâm. Khi bạn ghét một người nào đó, điều tương tự cũng xảy ra, một người nào đó cự tuyệt bạn, bạn không ở trung tâm, bạn mất ý thức về mình, và một người khác trở thành trung tâm.

Nên nhớ điều này – không hồi tưởng quá khứ mà ở chính thời điểm của sự kiện xảy ra. Khi bạn cảm nhận ghét hiện diện thì hãy nhắm mắt, quên tình trạng bên ngoài, và ý thức với điều đang xuất hiện bên trong bạn. Toàn bộ năng lượng đã trở thành ghét. Nếu bạn quan sát nó, thì một phần của năng lượng đột nhiên biến đổi chính nó thành nhận biết. Trụ của ý thức sẽ xuất hiện từ sự náo loạn của ghét hoặc yêu, hoặc bất kỳ điều gì. Và trụ càng xuất hiện nhiều thì sự náo loạn bên trong sẽ bị bỏ rơi và biến mất. Vậy thì khi bạn cảm nhận bạn là bạn, bạn sẽ thấy rằng ghét không còn nữa. Bạn trở thành bản thể, thành trung tâm; người khác không thể thành trung tâm nữa, hoặc là thu hút hoặc là cự tuyệt…

Thiền này phải được thực hiện tại chính thời điểm của sự kiện. Vậy thì bạn sẽ trở thành con người hoàn toàn khác. Không phải là bạn đã chinh phục được ghét của mình, không phải là bạn đã kiểm soát được tâm trí. Bấy giờ bạn thức tỉnh, bạn là ánh sáng cho chính mình. Vì ánh sáng này mà bóng đêm sẽ trở thành điều không thể. Bây giờ bạn là con người thức tỉnh. Ghét đã trở thành điều không thể bởi vì ghét cần sự vô thức của bạn như là yêu cầu cơ bản.

Điều này phải được hiểu một cách rất rành mạch và rõ ràng: Ghét cần sự vô thức của bạn. Đó là thức ăn của ghét, đó chính là nơi mà ghét lấy sức mạnh của nó. Cho nên đừng làm bất kỳ điều gì về ghét, chỉ làm một cái gì đó cho tâm thức bạn. Trở nên tỉnh táo hơn đối với những hành động của bạn, những ý nghĩ của bạn, những tâm trạng của bạn – về bất kỳ điều gì xuất hiện.

Con người thức tỉnh không ghét hoặc không tràn đầy tìnhyêu. Chính vì vậy mà chúng ta đã sử dụng những câu nói khác nhau để nói về Phật. Chúng ta có thể nói rằng Phật yêu mọi người, như thế thì lời nói cũng có thể mang ý nghĩa tương tự rằng chúng ta liên quan với nó một cách chung chung. Phật không thể yêu bạn bởi vì phật không thể ghét bạn, người không thể bị cự tuyệt hoặc bị thu hút bởi bạn; trong cả hai trường hợp, người khác là trung tâm. Phật không yêu mà giàu lòng trắc ẩn, và sự khác biệt là rất sâu sắc.

Khi bạn cảm nhận lòng trắc ẩn, bạn giữ nguyên là trung tâm; bạn không thể bị cự tuyệt hoặc thu hút. Đó là trạng thái rất trung tính. Người khác sẽ cảm nhận rất sâu sắc rằng bạn yêu họ, nhưng…

Nếu bạn đến với Phật, có thể bạn cảm nhận rằng người yêu bạn. Đó là tự do của bạn. Ở bất kỳ thời điểm nào bạn cũng có thể cảm nhận rằng người ghét bạn. Đó cũng là tự do của bạn. Đó là sự phóng chiếu của bạn rằng người yêu hoặc ghét. Thực tế, người không yêu cũng không ghét, người giữ nguyên là chính mình, và lòng từ bi tuôn chảy.

Nhìn xem sự khác biệt là gì? Nếu bạn không ở trong phòng này, tôi không thể yêu bạn hoặc không thể ghét bạn. Nếu tôi muốn ghét bạn thì tôi phải có đối tượng để ghét, cho nên nếu bạn không có ở đây thì tôi sẽ phải tưởng tượng rằng bạn đang ở đây. Tình yêu dừng khi người yêu vắng mặt và ghét dừng khi kẻ thù không hiện diện. Nếu họ vắng mặt thì bạn làm cho họ có mặt trong sự tưởng tượng của bạn.

Lòng từ bi có nghĩa là thậm chí nếu không có ai ở đó thì Phật sẽ vẫn là người giàu lòng từ bi. Đó không phải là sự tưởng tượng của người, đó là trạng thái tự nhiên của người. Như dòng sống cuộn chảy, Phật là người giàu lòng thương cảm. Không bao giờ người khác là một phần của điều đó, người khác không là trung tâm, chính người giữ nguyên là trung tâm.

Khi con người trở thành trung tâm, khi con người trở thành thanh khiết, thì không có cự tuyệt hoặc thu hút đối với bất kỳ ai khác. Điều này tạo ra vấn đề sâu sắc hơn, bởi vì nó có nghĩa rằng bạn không thể vượt ra bên ngoài ghét, trừ khi bạn vượt lên trên tình yêu. Mọi người muốn vượt ra ngoài ghét, nhưng không muốn vượt ra ngoài tình yêu. Nhưng điều đó lại tạo ra tình trạng không thể đối với bạn, bởi vì ghét là cùng một phần của hiện tượng cự tuyệt và thu hút.

Làm cách nào bạn chỉ ở trong tình yêu, làm cách nào có thể thu hút với mọi thứ? Chúng ta không ngừng cố gắng yêu theo nhiều, rất nhiều cách, nhưng chỉ có duy nhất một cách dễ dàng là ghét một ai đó và yêu một người nào đó khác. Đó là cách dễ dàng, bạn biến người này thành kẻ thù và người kia thành bạn của mình. Và thế là bạn có thể thoải mái, bạn có thể thu hút với A và cự tuyệt với B. Đây là một cách. Cách khác, thậm chí còn phức tạp hơn là ghét cùng người mà bạn yêu. Chúng ta đã thực hiện điều này. Vào buổi sáng chúng ta yêu, vào buổi chiều chúng ta ghét, và nửa đêm chúng ta lại yêu. Mọi người liên tục di chuyển giữa ghét và yêu, thu hút và cự tuyệt. Freud đã từng nói, và nói rất thật rằng bạn phải ghét cùng một người bạn yêu – không thể ngược lại.

Điều này trở nên càng thực hơn khi chúng ta rũ bỏ mọi bung xung mà chúng ta có vì sự ghét bỏ của chúng ta. Bạn có thể yêu đất nước bạn và ghét đât nước khác, bạn có thể yêu tôn giáo bạn và ghét tôn giáo khác, bởi vì  nếu bạn yêu một người nào đó hoặc một cái gì đó thì bạn phải cân bằng giữa yêu và ghét. Vậy thì một đối tượng sẽ phải trở thành cả yêu và ghét. Sự lưỡng cực này là điều tự nhiên. Nếu bạn yêu, bạn phải ghét. Có những người không ngừng thuyết giảng: “Yêu toàn bộ thế gian”. Nhưng bạn không thể yêu toàn bộ thế gian, trừ khi bạn khám phá ra thế giới khác để ghét. Tôi không nghĩ Trái Đất này có thể trở thành duy nhất cho đến khi chúng ta khám phá ra những kẻ thù ở hành tinh khác. Thời điểm chúng ta khám phá ra kẻ thù ở nơi nào đó - và chúng ta đang cố hết sức để tìm ra nó – vậy thì toàn bộ thế giới có thể trở thành một.

Toàn bộ trái đất không thể trở thành một trừ khi chúng ta có hành tinh khác để gây chiến. Thậm chí tin đồn cũng hẳn là có ích. Linus Pauling, một nhà bác học vĩ đại, giải thưởng Nobel, có một lần đã đề nghị, hẳn là tốt nếu tạo ra tin đồn trên khắp thế giới thông qua Liên Hiệp Quốc rằng người Hỏa tinh chuẩn bị tấn công trái đất, và tất cả các nhà khoa học trên thế giới ủng hộ tin đồn đó, thế thì hẳn là sẽ không còn chiến tranh trên Trái Đất. Và ông ta có lý. Với con người thì đó hẳn là điều tốt. Nói dối có thể có ích. Sự thật đã không ích gì.

Với yêu thì sẽ có ghét, và bạn phải tìm ra một vài đối tượng để chú ý đến. Cho nên nếu bạn càng yêu thì bạn sẽ càng ghét. Đó là cái giá mà con người phải trả. Nên nhớ điều này, yêu và ghét đồng hành cùng nhau hoặc không bao giờ có cả hai.

Ghét sẽ mất không phải bởi bạn làm bất kỳ điều gì, mà bởi nhận biết nhiều hơn, tỉnh táo hơn, cảnh giác hơn. Trở nên ý thức và bạn sẽ ở trung tâm của mình, và không ai sẽ có khả năng mang bạn đi xa khỏi trung tâm của bạn.

Ngay bây giờ, bất kỳ ai cũng có thể thực hiện điều đó. Một số thực hiện điều đó bởi yêu, một số khác thực hiện điều đó bởi ghét, nhưng bất kỳ ai cũng có thể mang bạn đi xa khỏi trung tâm của bạn. Bạn thực sự không có trung tâm, chỉ có trung tâm giả và nó chỉ đợi bất kỳ ai đến và mang bạn đi xa khỏi nó.

Tỉnh táo có nghĩa là trung tâm, liên tục định tâm bên trong. Vậy thì cả hai, yêu và ghét biến  mất. Chỉ khi cả hai biến mất thì bạn trong tĩnh lặng.

Thực sự những triệu chứng của bạn là quá giống nhau. Khi bạn ngập chìm trong ghét, bạn không thể ngủ. Khi bạn chìm đắm trong yêu, huyết áp của bạn tăng, và khi bạn ngập chìm trong ghét, huyết áp của bạn cũng tăng. Tất cả triệu chứng là như nhau: Bạn trở nên căng thẳng. Khi một người nào đó đang yêu, anh ta trở nên mệt mỏi, kiệt sức, và chán nản bởi những điều tầm thường – cũng như vậy với ghét. Cả hai đều căng thẳng, đều bệnh tật.

Khi tôi nói “bệnh tật” tôi đang sử dụng nghĩa đen của từ disease (không thoải mái). Bạn không thể thoải mái trong yêu hoặc trong ghét, bạn chỉ có thể thoải mái nếu không có gì bên trong bạn, không yêu hoặc không ghét. Thế rồi bạn vẫn giữ nguyên trong chính bạn, một mình trong chính tâm thức bạn. Bạn tồn tại mà không có bất kỳ ai khác, người khác trở thành vớ vẩn: bạn định tâm.

Vậy thì lòng trắc ẩn sẽ xuất hiện. Nó là hiện tượng theo sau khi có sự định tâm. Lòng trắc ẩn không phải yêu hoặc ghét, không phải là thu hút hoặc cự tuyệt, nó là khía cạnh hoàn toàn khác. Đó chỉ là bản thể bạn, di chuyển theo chính bạn, sống vì chính bạn. Có thể có nhiều người thu hút tới bạn, có thể có nhiều người cự tuyệt bạn, nhưng đó chỉ là những phóng chiếu của họ – đó là rắc rối của họ. Bạn có thể cười về điều đó và giữ nguyên không liên quan.