Read more
Osho – Nghệ thuật Cân bằng Sự sống và Cái chết
Chương 3. Đi trên dây
13 tháng 10 năm 1976, buổi sáng tại thính đường Phật
Có một lần, khi các Hasidim ngồi cùng nhau trong tình anh em.
Với tẩu thuốc trong tay, vị giáo sĩ cũng tham gia cùng họ. Bởi vì ông ta quá
thân thiện nên họ hỏi ông ta, "Hãy nói cho chúng tôi, vị giáo sĩ quý mến,
làm cách nào chúng tôi phục vụ Thượng đế?"
Ông ta đã ngạc nhiên trước câu hỏi, và ông ta trả lời, "Làm
thế nào tôi biết?"
Có hai người bạn của nhà vua, và cả hai đều bị quy kết là đã
phạm tội.
Vì yêu quý họ nên nhà vua muốn trao cho họ sự khoan dung, nhưng
ngài không thể tha bổng họ bởi vì lời nói của vua cũng không thể thắng thế
trước pháp luật.
Cho nên ngài đã đưa ra lời phán quyết: Sợi dây được căng ngang
trên một cái hố sâu, và người này theo sau người kia, cả hai phải bước trên dây
đó.
Bất kì ai tới bên kia thì người đó sẽ được ban cho sự sống.
Điều đó đã được thực hiệ theo lệnh của nhà vua, và người đầu
tiên đã qua được bờ bê kia an toàn.
Người kia vẫn đứng ở vị trí cũ và than vãn với người đã qua, "Hãy
nói cho tôi, bạn của tôi, làm cách nào bạn có thể đi qua được?"
Người đầu tiên gọi lại, "Tôi không biết bất kì điều gì về
vấn đề này, chỉ đơn giản là, bất kì khi nào tôi cảm thấy mình muốn đổ về hướng
này thì tôi lại nghiêng về hướng ngược lại."
Tồn tại là ngược
đời; sự ngược đời là cốt lõi của nó. Nó tồn tại thông qua cực đối nghịch, nó
cân bằng trong sự đối nghịch. Và con người học được cách làm thế nào cân bằng
thì sẽ trở nên có khả năng biết sống là gì, tồn tại là gì, Thượng đế là gì.
Chìa khóa bí mật là cân bằng.
Một vài điều
trước khi chúng ta đi vào câu chuyện này…
Đầu tiên, chúng
ta đã được thuyết giảng về logic của Aristote – đó là sự tuyến tính, là đơn
phương diện. Cuộc sống không bao giờ như thuyết Aristote, mà là như thuyết của
Hegel. Logic không phải là tuyến tính, logic là biện chứng. Chính quá trình sống
là biện chứng, là cuộc gặp mặt của các cực đối nghịch – là sự xung đột của các
cực đối nghịch, và đã là cuộc gặp mặt của các cực đối nghịch. Cuộc sống phát
triển thông qua quá trình biện chứng này: Từ luận đề tới phản đề, từ phản đề tới
sự tổng hợp – và sau đó sự tổng hợp lại trở thành luận đề. Toàn bộ quá trình lại
bắt đầu trở lại.
Nếu Aristote là
đúng thì chỉ có duy nhất đàn ông và không có đàn bà, hoặc, chỉ có duy nhất đàn
bà và không có đàn ông. Nếu thế giới được tạo ra theo Aristote thì chỉ có ánh
sáng và không có bóng tối, hoặc chỉ có bóng tối và không có ánh sáng. Điều đó hẳn
là logic. Hẳn sẽ chỉ có cuộc sống hoặc cái chết mà không có cả hai.
Do vậy, cuộc sống
không thể dựa trên logic của Aristote, cuộc sống phải là cả hai. Cuộc sống thực
sự có thể chỉ bởi cả hai, bởi vì cả hai cực đối nghịch: đàn ông và đàn bà, âm
và dương, ngày và đêm, sinh và tử, yêu và ghét. Cuộc sống bao gồm cả hai.
Đây là điều đầu
tiên bạn phải cho phép nó ngập sâu vào trong trái tim bạn – bởi vì Aristote ở
trong đầu mọi người. Toàn bộ hệ thống giáo dục của thế giới tin vào Aristote,
và Aristote thì đã lỗi thời. Không nên áp dụng logic của ông ấy nữa. Khoa học
đã phát triển vượt lên Aristote, bởi vì khoa học đã đến gần hơn với tồn tại.
Bây giờ khoa học hiểu rằng cuộc sống là biện chứng chứ không phải là logic.
Tôi đã nghe.
Bạn có nghe câu
chuyện về con thuyền Nô-ê chưa? Việc ái ân trên con thuyền đã bị cấm.
Khi một cặp vợ
chồng mèo đi ra từng con một sau khi bị ngập nước, Nô-ê quan sát chúng rời đi.
Cuối cùng con mèo đực và con mèo cái cũng rời đi, theo sau chúng là một số mèo
cái õng ẹo. Nô-ê nhướn long mày một cách nghi ngờ, con mèo đực nói với ông ta, “Ngài
nghĩ rằng chúng tôi đánh nhau!”
Nô-ê chắc phải
là môn đồ của Aristote: con mèo đực biết tốt hơn.
Tình yêu là một
dạng của đấu tranh, tình yêu là đầu tranh. Không đấu tranh, tình yêu không thể
tồn tại. Điều đó có vẻ ngược đời – bởi vì chúng ta nghĩ những người yêu không
bao giờ đánh nhau. Đó là logic: Nếu bạn yêu người nào đó, làm sao bạn có thể đấu
tranh? Đó là điều tuyệt đối rõ rang, rõ rang một cách trí tuệ rằng những người
yêu không bao giờ đánh nhau – nhưng họ đã đánh nhau. Thực tế, họ là những kẻ
thù thân mật; họ liên tục đấu tranh. Trong chính sự xung đột đó mà năng lượng,
được gọi là tình yêu, được xả ra. Tình yêu không chỉ đấu tranh, tình yêu không
chỉ xung đột, sự thật là – nó còn hơn vậy nữa. Nó cũng là đấu tranh, nhưng nó
siêu việt lên. Sự xung đột không thể hủy hoại nó. Tình yêu sống lâu hơn đấu
tranh, nhưng tình yêu không thể tồn tại thiếu đấu tranh.
Hãy nhìn vào cuộc
sống: Cuộc sống phải là thuyết Aristote, không phải là thuyết Euclide. Nếu bạn
không ép buộc những khái niệm của bạn lên cuộc sống, nếu bạn chỉ đơn giản là
nhìn vào mọi vấn đề, mọi thứ nó là vậy, thì bạn sẽ vô cùng ngạc nhiên khi nhìn
thấy rằng những cực đối ngịch là những sự bổ sung cho nhau. Và sự căng thẳng giữa
những cực đối nghịch là nền tảng rất cơ bản cho cuộc sống tồn tại – nếu không,
nó hẳn biến mất. Nghĩ về thế gian nơi cái chết không tồn tại… tâm trí bạn có thể
nói, “Thế thì cuộc sống sẽ là vĩnh hằng,” nhưng bạn đã sai lầm. Nếu cái chết
không tồn tại thì cuộc sống đơn giản là biến mất. Nó không thể tồn tại mà không
có cái chết; cái chết cho nó nền tảng, cái chết cho nó màu sắc, cho nó sự giàu
có, cái chết cho nó sự quyến rũ và sự mãnh liệt.
Cho nên cái chết
không chống lại cuộc sống – điều đầu tiên – cái chết liên quan đến cuộc sống.
Và nếu bạn muốn sống một cách đích thực thì bạn phải liên tục học cách chết một
cách đích thực. Bạn phải giữ cân bằng giữa sinh và tử, và bạn phải giữ nguyên ở
trung gian. Giữ nguyên ở trung gian không phải là một cái gì đó tĩnh: Nó không
phải như bạn đã đạt được cái gì đó – thế là kết thúc, thế thì không có gì phải
được thực hiện. Đó là điều vô nghĩa. Con người chưa bao giờ đạt được sự cân bằng
vĩnh viễn, con người phải đạt lại nó nhiều lần nữa.
Hiểu điều đó là
rất khó khăn, bởi vì tâm trí chúng ta đã được nuôi dững theo những khái niệm mà
chúng không thể áp dụng được cho cuộc sống thực sự. Bạn nghĩ khi bạn có được
thiền thì bạn không cần thêm bất kì điều gì nữa, thế thì bạn sẽ ở trong thiền.
Bạn sai rồi. Thiền không phải là một cái gì đó tĩnh. Nó là sự cân bằng. Bạn sẽ
phải có nó rất nhiều lần. Bạn sẽ trỡ nên có nhiều khả năng đạt được nó, nhưng
nó sẽ không giữ nguyên mãi mãi, giống như sự sở hữu trong tay bạn. Nó phải được
khẳng định ở mỗi thời điểm – chỉ có thế thì nó mới là của bạn. Bạn không thể
nghỉ ngơi, bạn không thể nói, “Tôi đã thiền và tôi đã nhận ra, bây giờ với tôi
không có nhu cầu thực hiện bất kì điều gì. Tôi có thể nghỉ ngơi.” Cuộc sống
không tin vào sự nghỉ ngơi; nó không ngừng di chuyển từ sự hoàn thiện này tới sự
hoàn thiện khác cao hơn.
Hãy nghe tôi: Từ
hoàn thiện tới hoàn thiện hơn. Nó chưa bao giờ là chưa hoàn thiện, nó luôn là
hoàn thiện, và luôn hoàn thiện hơn là điều có thể. Về mặt logic, những tuyên bố
đó là ngớ ngẩn.
Tôi đã đọc giai
thoại…
Người đàn ông bị
buộc tội đã sử dụng tiền giả. Nghe người ta nói, bị đơn đã cãi rằng anh ta
không biết tiền là giả. Bị buộc tội vì có chứng cứ, anh ta thừa nhận: “Bởi vì
tôi đã ăn cắp nó. Liệu tôi có thể biết tiền tôi ăn cắp là giả hay không?”
Sau khi nghĩ về
điều đó, quan tòa quyết định hoàn cảnh đó là vô can, cho nên anh ta đã tung hê
được tội tiêu tiền giả. Nhưng thay vào đó anh ta lại bị phạt vì tội mới – ăn cắp.
“Chắc chắn là tôi đã ăn cắp số tiền đó,” bị đơn đã thừa nhận một cách hòa nhã, “nhưng
tiền giả không có giá trị pháp lí. Vậy thì không ăn cắp gì có phải là tội phạm
không?”
Không ai có thể
tìm ra bất kì kẻ hở nào trong logic của anh ta cho nên người đàn ông đó được tự
do.
Nhưng logic đó
sẽ không được thực hiện trong cuộc sống. Bạn không thể tự do một cách dễ dàng
như vậy.
Bạn có thể ra
khỏi cái bẫy pháp lí một cách hợp pháp và logic, bởi vì cái bẫy bao gồm logic của
Aristote – bạn có thể sử dụng cùng logic đó để ra khỏi nó. Nhưng trong cuộc sống
bạn sẽ không có khả năng ra khỏi bởi logic, bởi thần học, bởi triết lí, bởi bạn
rất thông minh – thông minh trong việc phát minh ra những lí thuyết. Bạn có thể
ra khỏi cuộc đời hoặc bạn có thể vượt lên cuộc đời chỉ bởi trải nghiệm thực tế.
0 Đánh giá