Read more
Osho - Hiểu biết là chìa khóa
Tri thức của ta
Nếu mọi sự vật bị lấy đi khỏi
chúng ta thì tri thức của chúng ta sẽ biến mất ngay lập tức bởi vì nó không có
sự tồn tại mà thiếu những sự vật này. Điều đó có nghĩa là tri thức này không phụ
thuộc vào chúng ta, nó phụ thuộc vào các sự vật. Nếu mọi sự vật đều bị loại bỏ
đi và chỉ có hư không bao quanh chúng ta thì tri thức của chúng ta sẽ biến mất.
Chúng ta vẫn chưa biết tri thức đến tận gốc rễ của nó; tri thức của chúng ta bắt
rễ vào các sự vật. Đây là một kết luận rất đơn giản: với việc loại bỏ đi mọi sự
vật, thì tri thức của chúng ta cũng sẽ tan biến. Điều này thật đáng ngạc nhiên
- điều đó nghĩa là tri thức này không phụ thuộc vào chúng ta, nó phụ thuộc vào
sự vật mà chúng ta kinh nghiệm. Đây là trạng thái của tri thức của chúng ta.
Tri thức mà phụ thuộc vào người
khác thì các hiền nhân gọi là dốt nát. Nếu bạn không có tự do để là người chủ
tri thức riêng của mình, thế thì bạn có thể có tự do và quyền làm chủ ở đâu
khác được? Tất cả các kinh nghiệm của chúng ta đều giống tri thức này. Bạn có
thể vẫn còn trong trạng thái yêu khi không có người để yêu không? Bạn có thể vẫn
còn yêu trong sự vắng mặt của người yêu của bạn được không? Bạn có thể nghĩ là
bạn có, nhưng điều đó là có thể chỉ khi ít nhất bạn đem được người yêu của mình
vào trong tưởng tượng cuả mình, bằng không thì không thể được. Tưởng tượng này
về đối tượng sẽ có ích, nhưng bạn không thể yêu theo cách riêng của mình được,
cho nên làm sao tình yêu này có thể là bản chất cố hữu của bạn được? Tình yêu
này phụ thuộc vào người khác.
Đó là lí do tại sao những người
yêu trở thành kẻ nô lệ tồi tệ nhất trên trái đất - mặc dầu tình yêu đáng phải
đem lại quyền làm chủ cái ta của mọi người, tình yêu đáng phải là tự do tối thượng
của bạn bởi vì nó là kho báu lớn lao nhất. Nhưng chúng ta không biết tới kho
báu này. Điều chúng ta gọi là tình yêu thì bao giờ cũng phụ thuộc vào người
khác. Nó trở thành sự phụ thuộc tới mức nó trở thành cảnh nô lệ.
Nếu hoa không nở, thì cái đẹp
tan biến đối với chúng ta. Nếu không có sự vật nào, thì tri thức của chúng ta
tan biến. Nếu không có người yêu, thì tình yêu tan biến đối với chúng ta. Bất
kì cái gì chúng ta có, thì chúng ta đều nhận nó từ người khác. Sự tồn tại của
chúng ta được vay mượn. Đó là lí do tại sao chúng ta lại đứng ăn xin cả đời
mình trước người khác - bởi vì chúng ta sợ mọi lúc rằng nếu người khác từ chối
hỗ trợ cho chúng ta, thì chúng ta sẽ lẩn đi và biến mất.
Khi người yêu của bạn chết thì
bạn không đau đớn bởi cái chết của cô ấy hay anh ấy, bạn đau đớn bởi vì đấy là
cái chết của tình yêu của riêng bạn; bạn chưa bao giờ biết tới một tình yêu có
đó mà không có người yêu. Khi bạn mất của cải thì nỗi đau đớn không phải vì việc
mất mát này; nó là do sự kiện là cùng với của cải, thực tại của bạn là người giầu
có cũng mất đi. Nếu bạn lấy đi kinh sách của người có học, thì bạn không chỉ lấy
đi kinh sách đó, cùng với điều đó chính tri thức của người đó cũng mất đi. Đó
là lí do tại sao một bác học, một học giả coi trọng sách của mình còn hơn cái đầu
của mình, người đó đánh giá sách còn trên sự tồn tại riêng của mình - người đó
cúi mình trước kinh sách của mình. Nếu chân người đó ngẫu nhiên chạm vào sách,
thì người đó hoảng sợ. Nếu tri thức của người đó phụ thuộc vào sách này đến thế,
thì đây không phải là tri thức.
Cho nên điều thứ nhất là: mọi
kinh nghiệm của chúng ta đều là vay mượn. Nếu mọi kinh nghiệm của chúng ta đều
bị lấy đi khỏi chúng ta thì chúng ta sẽ tan biến như cái máy có mọi bộ phận bị
tháo rời và loại bỏ đi. Cái máy không là gì ngoài một tổng của các bộ phận của
nó. Và người chỉ là một tuyển tập như thế sẽ không có khả năng biết được linh hồn
vốn là tự do tối thượng.
Điều thứ nhất là ở chỗ nó không
phụ thuộc vào người khác, vào sự vật, vào cái gì đó. Khi tri thức phụ thuộc vào
một sự vật thì nó là mối quan hệ, khi nó không phụ thuộc vào sự vật thì nó là
trạng thái hiện hữu. Bạn hãy cố gắng hiểu sự khác biệt giữa trạng thái hiện hữu
và quan hệ.
Bạn nói, “Anh yêu em” hay
"Em yêu anh". Bây giờ, tình yêu này sẽ biến mất nếu bạn không có đó bởi
vì tình yêu này là mối quan hệ, nó cần hai thực thể, mối quan hệ là giữa hai thực
thể. Nếu một trong hai bị loại bỏ đi, thế thì mối quan hệ cũng biến mất. Bạn
không thể xây cái cầu chỉ dùng một bờ sông được, bờ bên kia cũng được cần tới.
Cây cầu là mối quan hệ giữa hai
bờ.
Nhưng Phật lại tràn đầy tình
yêu ngay cả khi ngài trong đơn độc ngồi dưới cái cây mà không ai ở xung quanh cả,
cũng như khi hàng nghìn người tới thăm ngài. Điều đó tuyệt đối không khác biệt
gì cho tình yêu của ngài cả. Tình yêu của ngài không phải là mối quan hệ, nó là
trạng thái hiện hữu. Phật không bị gắn bó vào ai cả, tình yêu là chính bản tính
của ngài. Tình yêu của ngài sẽ mưa rào xuống ngay cả ở nơi hoang vắng, như khi
hoa nở trên con đường hoang vu và lan toả hương thơm của nó. Điều đó cũng giống
như ngọn đèn sáng trong bóng tối: không ai có đó mà nhìn nó nhưng nó vẫn cứ toả
ánh sáng bởi vì nó không có quan hệ với cái khác; việc lan toả ánh sáng là
chính bản chất của nó.
Mặt trời chiếu sáng theo cùng
cách đó khi chúng ta đã không tồn tại trên trái đất. Nó sẽ toả sáng theo cùng
cách khi chúng ta không ở đây. Không có mối quan hệ giữa việc toả sáng của mặt
trời và việc chúng ta nhìn nó. Toả sáng là chính bản chất của mặt trời. Một người
như Phật bao giờ cũng tràn đầy tình yêu - trong thực tế, chỉ vị phật mới tràn đầy
tình yêu - bởi vì tình yêu này không thể bị lấy đi; cho dù một mình, thì ngài
cũng vẫn tràn đầy tình yêu. Tình yêu này không phải là cây cầu, không phải là mối
quan hệ, tình yêu này là trạng thái hiện hữu, trạng thái của tâm thức.