Read more
Tất cả những điều đẹp đẽ, sâu lắng, sâu sắc đều xảy ra - Chỉ những thứ vô
tích sự là do con người làm
Thứ nhất, cùng cực trong thụ động.
Cái chết là thụ động. Cái chết là cùng cực trong thụ động. Bạn sẽ không có khả
năng làm cái gì cả. Đó là cách chúng ta đánh giá khi nào một người chết - người
đó không thể thở được, người đó không thể mở được mắt ra, người đó không thể
nói được, người đó không thể di chuyển được. Làm sao bạn có thể đánh giá được
khi nào một người là chết? Người đó không thể làm được cái gì, người đó là cùng
cực trong thụ động. Người chết là tuyệt đối thụ động, người đó không thể làm gì
được.
Chết là thụ động. Bạn không thể
làm được gì. Nếu người ta cố học cách chết - và đó là cùng điều như việc cố học,
chúng không phải là hai nghệ thuật, chúng là một - thế thì người ta phải học là
cùng cực trong thụ động. Bạn bao giờ cũng làm cùng điều gì đó; tâm trí bạn chưa
bao giờ cho phép bạn thụ động. Tâm trí khao khát hoạt động bởi vì qua hoạt động
mà tâm trí vẫn còn sống. Thử thụ động vài khoảnh khắc mỗi ngày đi. Nếu bạn có
thể thụ động trong một giờ mỗi ngày, một chiều hướng khác của tâm thức sẽ được
khải lộ cho bạn.
Đó là điều được biết tới về mặt
kĩ thuật là thiền - thụ động trong vài khoảnh khắc. Trong hai mươi ba giờ làm bất
kì cái gì bạn muốn làm - sống cần công việc, hoạt động - nhưng sống cũng cần
cân bằng giữa hoạt động và bất hoạt, cho nên ít nhất thỉnh thoảng nên trở thành
bất hoạt hoàn toàn. Nghĩ như Mulla đã nghĩ ấy: Trong một giờ mình chết. Thế rồi
để thế giới làm bất kì cái gì nó đang làm, trong một giờ bạn trở nên hoàn toàn
chết với nó.
Tại sao Lão Tử nói cùng cực
trong thụ động? Thụ động không đủ sao? Cùng cực trong thụ động có nghĩa của nó:
khi bạn bắt đầu thụ động bạn thậm chí còn làm nỗ lực để thụ động - bởi vì bạn
không biết cách thụ động.
Mọi người tới tôi và họ hỏi
cách thảnh thơi. Nếu tôi bảo họ cái gì đó, rằng đây là cách để thảnh thơi, họ sẽ
làm điều đó - nhưng bất kì việc làm nào cũng đều chống lại thảnh thơi. Không thể
có 'cách' nào được bởi vì 'cách' nghĩa là cái gì đó để làm. Trong thực tế thảnh
thơi tới khi bạn không làm gì cả, thậm chí không làm nỗ lực để thảnh thơi, bởi
vì nỗ lực đó sẽ là cản trở. Với những người không thể ngủ được dễ dàng, người
chịu chứng mất ngủ, chín mươi chín phần trăm chịu đựng chỉ bởi vì tâm trí của họ,
chỉ một phần trăm có thể có rắc rối thể chất nào đó. Chín mươi chín phần trăm
là trong rắc rối tâm trí nào đó: họ có ý tưởng rằng họ không thể ngủ được cho
nên họ làm mọi nỗ lực để họ có thể ngủ được. Nỗ lực của họ là toàn thể việc
hoàn tác của họ. Nếu bạn làm bất kì cái gì, chính việc làm đó sẽ không cho phép
bạn rơi vào trong giấc ngủ. Đó là lí do tại sao khi bạn bị kích động và tâm trí
đang làm cái gì đó, bạn không thể rơi vào trong giấc ngủ được. Nhưng khi kích động
không có đó và tâm trí không có gì để làm, bạn đơn giản đặt đầu lên gối và bạn
đi ngủ - chẳng có gì nhiều hơn điều đó. Nó là thế. Người ta ngả đầu xuống và đi
vào giấc ngủ. Nhưng một người đang chịu chứng mất ngủ không thể tin được vào điều
đó. Người đó sẽ nghĩ mọi người đang âm mưu chống lại mình. Họ nói họ đơn giản
ngả đầu xuống và đi vào giấc ngủ nhưng người đó đã thử điều đó trong nhiều năm
và nó chưa bao giờ xảy ra. Cho nên họ phải che giấu bí mật nào đó.
Không ai che giấu bí mật nào,
đó là hiện tượng đơn giản - không làm gì và giấc ngủ tới. Bạn không thể ép buộc
nó tới được. Nếu bạn cố, chính cái đối lập sẽ là kết quả. Thậm chí đừng chờ đợi
nó. Đơn giản nằm ra, và không bận tâm về nó, quên nó đi. Bạn đơn giản tận hưởng
việc nằm ra: tận hưởng tấm ga lạnh, tận hưởng hơi ấm, tận hưởng cảm giác về cái
giường. Tận hưởng thôi.
Đôi khi việc thở là hay - bạn sống
động và việc thở. Mọi người không may mắn thế. Với một người sống có ba mươi
người chết trên thế giới bởi vì trái đất đã sống lâu thế. Với một người đang sống
ba mươi người đã chết, ở dưới đất. Bạn may mắn là bạn ở trên đất, không ở dưới
nó. Chẳng chóng thì chầy bạn sẽ ở dưới thôi. Nhưng trong lúc này, cứ tận hưởng
rằng bạn có thể thở. Đôi khi việc thở là hay thế, nó cho bạn việc nghỉ ngơi thế.
Thụ động cùng cực nghĩa là ngay
cả khi nỗ lực để thụ động cũng không còn nữa. Thế thì nó là cùng cực. Và đó là
điểm sâu nhất mà thiền có thể đưa bạn tới.
Mọi người tới và nói với tôi rằng
tôi nói về thụ động nhưng tất cả các cách thiền của tôi đều hoạt động. Tại sao?
Có lí do, có logic đằng sau nó. Cho dù nó có vẻ điên với bạn, sự điên đó có
phương pháp đằng sau nó. Và phương pháp là ở chỗ chừng nào bạn còn chưa trong
hoạt động toàn bộ bạn không thể ở trong thụ động cùng cực.
Nếu bạn đã làm việc vất vả cả
ngày thế thì đến tối khi bạn về nhà bạn đã buồn ngủ rồi, bạn đang đi tới giấc
ngủ, bạn sẵn sàng rơi vào trong giấc ngủ. Người nghèo, người ăn xin, chưa bao
giờ chịu chứng mất ngủ, chỉ người rất giầu mới chịu chứng mất ngủ. Mất ngủ là
thứ xa xỉ rất lớn, mọi người không thể đảm đương có được nó. Chỉ người không
làm việc chút nào, người đã từng nghỉ cả ngày, mới không thể ngủ được. Logic của
họ là ngu xuẩn nhưng logic của họ rất hợp lí. Họ nghĩ rằng khi họ đã tự huấn
luyện cho bản thân mình cả ngày về ngủ, giấc ngủ phải tới dễ dàng hơn. Họ đã
nghỉ ngơi, thảnh thơi, cả ngày, chờ đợi đêm tới, ở sâu trong huấn luyện, nhưng
đến đêm họ thấy họ không thể ngủ được. Không thể được. Nếu bạn thảnh thơi cả
ngày làm sao bạn có thể ngủ trong đêm được?
Cuộc sống đi theo các cực. Đó
là lí do tại sao tôi nói: Yêu nếu bạn muốn một mình; đi vào trong người khác nếu
bạn muốn toàn bộ, hoàn toàn một mình. Hoạt động nếu bạn muốn thụ động. Đừng sợ
phân cực, cuộc sống là phân cực. Đó là lí do tại sao cuộc sống là cả sống và chết
- chết là cực kia của nó.
Đến chỗ cùng cực trong thụ động,
Học cách thụ động. Đừng bao giờ
cũng là người làm, đôi khi cứ để cho mọi sự xảy ra. Thực tế mọi điều lớn lao đều xảy ra, chúng
chưa bao giờ được làm. Yêu xảy ra, không ai có thể 'làm' yêu được. Nếu
ai đó ra lệnh cho bạn, cho dù một Adolf Hitler ra lệnh cho bạn đi và yêu, bạn sẽ
làm gì? Bạn có thể giả vờ, bạn có thể hành động, nhưng làm sao bạn thực sự yêu
theo mệnh lệnh được? Điều đó là không thể được. Chính quan sát của tôi là những
người đã yêu không thực sự rơi vào tình yêu đều trở thành người quan sát nó, họ
đạt tới việc chứng kiến nào đó. Đặc biệt là người mãi dâm trở thành nhân chứng
bởi vì họ không yêu người kia, họ không ở trong đó. Chỉ thân thể họ chuyển động;
chỉ có các động tác, những động tác trống rỗng của yêu, và họ bao giờ cũng đứng
bên ngoài nó. Toàn thể sự việc tiếp diễn và họ đứng bên ngoài nó. Họ có thể dễ
dàng trở thành người quan sát. Người yêu không thể cạnh tranh được với người
mãi dâm bởi vì họ tham dự vào trong nó, họ quên mất bản thân mình trong nó.
Nhớ đi vào trong các cực. Và nếu
bạn thực sự muốn nhận biết tôi sẽ bảo bạn đôi khi quên toàn bộ bản thân bạn đi.
Tham gia toàn bộ tới mức bạn không còn đó, và khi bạn đột nhiên quay lại bạn ở
đó toàn đó. Quên, nhớ, sống, chết, đi vào giấc ngủ, yêu, thiền - đi vào các cực,
dùng các cực, giống như hai bánh xe của chiếc xe hay hai cánh của con chim. Đừng
cố vẫn còn là một cực bởi vì thế thì bạn trở nên bị tê liệt.
Đến chỗ cùng cực trong thụ động, và bao giờ
cũng nhớ rằng tất cả những điều đẹp đẽ bao giờ cũng xảy ra: yêu xảy ra - bạn
không thể làm được nó, thiền xảy ra - bạn không thể làm được nó, thảnh thơi xảy
ra - bạn không thể làm được nó. Thực tế cuộc sống đã xảy ra cho bạn, bạn đã
không làm gì về nó, bạn đã không giành được nó. Và cái chết xảy ra - bạn không
thể làm gì được về nó. Tất cả những điều đẹp đẽ, sâu lắng, sâu sắc - đều xảy
ra. Chỉ những thứ vô tích sự là do con người làm.
Bạn thậm chí không thể làm việc
thở được, điều đó nữa cũng xảy ra. Hoà hợp với thế giới của việc xảy ra đi.
Nếu bạn hỏi tôi, thế giới vật
chất là thế giới của việc làm và thế giới tâm linh là thế giới của việc xảy ra.
Làm, nhưng thế rồi bạn sẽ chỉ đạt tới sự vật; hiện hữu, và để mọi sự xảy ra, và
bạn sẽ đạt tới chính hiện hữu của sự tồn tại. Thượng đế chưa bao giờ được đạt tới
bằng nỗ lực, Thượng đế là điều xảy ra. Bạn phải cho phép ngài xảy ra - bạn
không thể ép buộc ngài được. Bạn không thể tấn công ngài, bạn không thể bạo
hành với ngài được - và mọi hoạt động đều bạo hành - bạn đơn giản cho phép
ngài.
Đó là lí do tại sao Lão Tử nói
rằng những người muốn đạt tới chân lí tột bậc đều phải đạt tới tâm trí nữ tính.
Tâm trí nữ tính là vô làm: đàn ông làm, đàn bà chờ đợi, đàn ông xuyên thấu, đàn
bà đơn giản đón nhận. Nhưng điều lớn nhất xảy ra cho đàn bà, không cho đàn ông
- cô ấy trở nên mang thai. Thực tế, chẳng cái gì xảy ra cho đàn ông. Anh ta có
thể được thay thế bởi bất kì việc tiêm nào, anh ta có thể bị thay thế bởi một ống
tiêm nhỏ, anh ta không phải là phần cơ sở đến vậy trong cuộc sống.
Mọi thứ xảy ra cho đàn bà, cô ấy
trở thành ngôi nhà mới của sự sống mới. Một thượng đế mới sắp được sinh ra và
cô ấy trở thành ngôi đền. Đàn ông vẫn còn là người ngoài - và đàn ông là người
làm, đàn bà chỉ là đầu nhận. Đó là lí do tại sao Lão Tử nói rằng nếu bạn muốn
nhận điều tối thượng, mang nữ tính, đón nhận, thụ động.
Là giữ vững được trong cái "Tịnh".
Nếu bạn thụ động bạn sẽ vẫn còn
trong im lặng sâu sắc, trong bình thản, bình tĩnh, yên tĩnh. Giữ chắc lấy nó. Một
khi bạn biết nó là gì bạn có thể giữ chắc nó. Ngay bây giờ bạn không thể giữ được
bởi vì bạn không biết chút nào liệu có cái gì tồn tại bên trong bạn. Tiếng nói
nhỏ bé, tĩnh lặng bên trong bạn, chính trung tâm nguyên tử, gọn ghẽ, nhỏ xíu
bên trong cơn xoáy lốc đang có đó - nếu bạn vẫn còn thụ động, dần dần bạn sẽ
rơi vào trong nó. Một hôm bỗng nhiên bạn nhận ra rằng cơn xoáy lốc của thế giới
có thể tiếp tục nhưng nó không gây nhiễu loạn trung tâm. Nhiễu loạn là ở xa
xôi, nó thậm chí không chạm vào trung tâm.
Chuyện xảy ra là một Thiền sư
được mời tới làm khách. Vài người bạn đã tụ tập lại và họ đang ăn và nói thì bất
thần có trận động đất. Ngôi nhà họ đang ngồi trong là toà nhà bẩy tầng và họ
đang ở tầng thứ bẩy, cho nên mạng sống lâm nguy. Mọi người đều cố gắng thoát
thân. Người chủ, chạy tới để xem điều gì xảy ra cho thầy. Thầy vẫn ở đó thậm
chí không một gợn lo âu trên khuôn mặt. Mắt nhắm, thầy vẫn ngồi trên chiếc ghế
của mình như đã ngồi trước đó.
Chủ nhà cảm thấy chút ít mặc cảm,
ông ta cảm thấy mình hơi hèn, và điều có vẻ không phải là khách vẫn ngồi đó còn
ông ta chủ nhà thì chạy mất. Những người khác, hai mươi khách khác, đã chạy xuống
cầu thang nhưng ông ta đã tự dừng lại mặc dầu ông ta run lên vì sợ, và ông ta
ngồi xuống bên cạnh thầy.
Cơn động đất tới rồi qua, thầy
mở mắt ra và bắt đầu cuộc đối thoại mà vì động đất thầy đã phải dừng lại. Thầy
lại tiếp tục tại đích xác cùng câu đó - cứ dường như cơn động đất chưa từng xảy
ra chút nào.
Chủ nhà bây giờ không còn tâm
trạng nào để nghe, ông ta không còn tâm trạng nào để hiểu bởi vì toàn thể bản
thể ông ta bị rối loạn thế và ông ta sợ thế. Mặc dù động đất qua rồi, nỗi sợ vẫn
còn đó. Ông ta nói: Bây giờ đừng nói gì nữa bởi vì tôi sẽ không thể nào hiểu thấu
được nó đâu, tôi không còn là bản thân mình chút nào nữa. Động đất đã làm tôi rối
trí quá rồi. Nhưng có một câu hỏi tôi muốn hỏi. Tất cả các khách khác đã thoát
thân hết đi rồi, tôi cũng ở cầu thang, gần như chạy, thì tôi sực nhớ tới thầy.
Thấy thầy vẫn ngồi đây với mắt nhắm, ngồi không rối loại thế, không xao xuyến
thế, tôi cảm thấy tôi hơi hèn - tôi là chủ, tôi đáng phải không chạy chứ. Thế
là tôi quay lại và tôi đã ngồi đây cạnh thầy. Tôi muốn hỏi một câu hỏi. Tất cả
chúng tôi đều cố chạy thoát thân. Điều gì đã xảy ra cho thầy? Thầy nói gì về động
đất?
Thầy nói: Ta cũng trốn thoát,
nhưng các ông trốn thoát ra bên ngoài thôi, ta trốn thoát vào bên trong. Trốn
thoát của các ông là vô dụng bởi vì bất kì chỗ nào các ông chạy tới cũng đều có
động đất cả, cho nên điều đó là vô nghĩa, nó chẳng tạo ra nghĩa gì. Các ông có
thể xuống tới tầng sáu hay tầng năm hay tầng tư, nhưng vẫn có động đất thôi. Ta
trốn thoát vào một điểm bên trong ta nơi không động đất nào đã bao giờ đạt tới
được, không thể đạt tới được. Ta đi vào trung tâm của ta.
Đây là điều Lão Tử nói.
Là giữ vững được trong cái "Tịnh".
Nếu bạn thụ động, dần dần bạn sẽ
trở nên nhận biết về trung tâm bên trong bạn. Bạn đã mang nó suốt dọc đường rồi,
nó bao giờ cũng ở đó, chỉ bạn không biết tới nó thôi, bạn không tỉnh táo. Một
khi bạn trở nên tỉnh táo về nó thì toàn thể cuộc sống trở thành khác. Bạn có thể
vẫn còn trong thế giới và ở ngoài nó bởi vì bạn bao giờ cũng trong tiếp xúc với
trung tâm của mình. Bạn có thể đi vào trong động đất và không xao xuyến bởi vì
chẳng cái gì động tới bạn cả.
Trong Thiền họ có câu ngạn ngữ
rằng Thiền sư đã đạt tới trung tâm bên trong của mình có thể đi qua dòng suối,
nhưng nước không bao giờ dính chân người đó. Điều đó là hay. Nó không định nói
rằng nước không bao giờ làm ướt chân người đó đâu - nước sẽ làm ướt chân chứ -
nó nói điều gì đó về thế giới bên trong, cõi bên trong. Không cái gì chạm tới
nó, mọi thứ vẫn còn ở bên ngoài ngoại vi, và trung tâm vẫn còn không bị chạm tới,
thuần khiết, hồn nhiên, trong trắng.
Mọi thứ quay trở lại cội nguồn.
Và hạt mầm mới mọc ra, và xuân tới và nó xum xuê sống động thế. Thế rồi một
ngày nào đó nó quay trở về - vòng tròn đầy đủ, nó lại biến mất vào trong đất.
Con người không phải là ngoại lệ.
Không cái gì có thể là ngoại lệ. Như con vật quay về, cây cối rụng về, dòng
sông đi về, con người cũng thế.
Trở về cội rễ, gọi là "Tịnh".
Cuộc sống là hoạt động, hành động;
cái chết là thụ động. Trở về cội rễ, gọi là "Tịnh". Điều đó là hay. Bất
kì khi nào một người đã sống đúng và hiểu đúng, mà chết đi, bạn sẽ thấy rằng
trên khuôn mặt người đó sẽ có nghỉ ngơi, không phiền não, cực lạc, không phiền
não. Bạn có thể thấy toàn thể cuộc sống của người đó được viết trên khuôn mặt
người đó - người đó đã sống đẹp, người đó đã yêu đẹp, người đó đã hiểu rõ, người
đó đã trở về nhà. Không có phàn nàn, không có cằn nhằn, nhưng có biết ơn và có
việc cám ơn. Vòng tròn là đầy đủ, có nghỉ ngơi.
Bất kì khi nào một người chưa sống
đúng, người đã sống nửa vời, mà chết đi, đều có phiền não trên khuôn mặt. Khuôn
mặt trở thành xấu.
Cái chết là tiêu chí. Nếu bạn
chết đẹp và tôi không biết gì về cuộc sống của bạn, tôi chỉ biết khuôn mặt bạn
trong cái chết, tôi vẫn có thể viết toàn thể tiểu sử của bạn được. Bởi vì trong
cái chết bạn không thể lừa dối được - trong cuộc sống bạn có thể lừa. Trong cuộc
sống bạn có thể mỉm cười khi có giận dữ bên trong, bạn có thể cho dáng vẻ giả tạo,
nhưng trong cái chết không ai tinh ranh được thế đâu. Cái chết làm lộ ra chân
lí. Cái chết đem thực tại của bạn lên chính bề mặt khuôn mặt bạn. Cho nên bất
kì khi nào bạn chết đi, cái chết của bạn sẽ chỉ ra bạn đã sống thế nào, liệu cuộc
sống của bạn có là cuộc sống thực không, đích thực không, hay là cuộc sống
không thực xấu xí.
Thánh nhân không được biết tới
trong cuộc sống; bởi vì ông ấy có thể chỉ làm điệu bộ; thánh nhân được biết tới
chỉ trong cái chết, bởi vì thế thì bạn không thể làm điệu bộ được.
Trở về cội rễ, gọi là "Tịnh".
Thánh nhân chết đi trong ân huệ, cái chết trở thành chính cao trào của toàn bộ
cuộc sống, cái chạm cuối cùng.
