Thiền Osho - Logic là nói giỏi, yêu là im lặng - Yêu có thể cười, sống, logic biện minh

Logic là nói giỏi, yêu là im lặng - Yêu có thể cười, sống, logic biện minh

 

Tại sao thầy bao giờ cũng nói chống lại logic?

Tôi không chống lại logic, cuộc sống chống lại nó. Tôi đang nói về cuộc sống, không chống lại logic. Nói về cuộc sống, nó tới như sản phẩm phụ, việc nói chống lại logic đó. Logic là thế giới con người làm ra; nó không thực là tính sự kiện của sự tồn tại. Logic là áp đặt của con người vào thực tại.

Thực tại là rất phi logic, huyền bí; nó không tuân theo bất kì qui tắc nào. Và bạn càng đi sâu hơn trong nó, bạn sẽ càng trở nên nhận biết rằng có thể trên bề mặt có vài qui tắc, nhưng khi bạn chuyển vào sâu, các qui tắc bắt đầu biến mất. Và tới một điểm trong chiều sâu của thực tại nơi mọi qui tắc đều vô hiệu lực.

Vật lí học hiện đại nói: Chúng ta càng thấm sâu hơn vào trong vật chất, chúng ta càng đi tới biết rằng mọi qui tắc do chúng ta áp đặt là không thích hợp. Thực tại là lớn hơn các qui tắc của chúng ta. Và thực tại là bao la tới mức nó chứa các mâu thuẫn. Nó không tuyến tính, nó không đi theo một hướng, nó đi theo mọi hướng đồng thời. Không có cách nào tiếp cận tới nó một cách logic. Bạn phải bỏ mọi logic; vật lí hiện đại đã bỏ mọi logic. Nó phải bỏ thôi - để đúng với thực tại, logic phải bị bỏ đi. Bằng không bạn sẽ không đúng với thực tại, bạn sẽ đúng với thực tại hư cấu mà bạn đã tạo ra.

Bạn càng bắt đầu di chuyển, bạn càng thấy rằng các đối lập cực không chỉ là đối lập mà là phần bù. Và một khi điều đó được thấy, rằng các đối lập cực là phần bù, bạn phải hiểu rằng cuộc sống là không logic.

Logic nói A là A và không thể là B. Đàn ông là đàn ông và không thể là đàn bà – hiển nhiên. Nhưng đi sâu hơn vào trong thực tại, và A đổi thành B và B đổi thành A. Thực ra chúng thường xuyên đổi lẫn vào trong nhau – A không là gì ngoài cách là B, B không là gì ngoài cách là A.

Và quan sát bên trong bản thể riêng của bạn: bạn không phải cả hai mươi tư giờ là đàn ông hay đàn bà – bạn thay đổi. Đàn ông có những khoảnh khắc khi anh ấy là đàn bà, và đàn bà có những khoảnh khắc khi cô ấy là đàn ông. Những phân chia này chỉ là tiện dụng; sâu bên trong, mọi thứ là một. Đây là các cách diễn đạt của một thực tại.

Nhìn người đàn bà đang giận mà xem: bạn nghĩ cô ấy có là đàn bà không? Trong cơn rồ dại cô ấy có thể còn hung hăng hơn bất kì đàn ông nào, độc ác hơn bất kì đàn ông nào. Và bởi lí do nào đó – vì tính đàn ông của cô ấy là rất rất mới tinh, không bị hư hỏng, nguyên si, không được dùng tới. Sức mạnh đó vẫn còn không được dùng tới trong cô ấy. Khi cô ấy dùng nó, cô ấy thực sự dữ tợn.

Và khi đàn ông trong yêu, anh ta dịu dàng thế. Anh ta mang nữ tính – khi anh ta đang trong yêu, anh ta còn nữ tính hơn bất kì đàn bà nào.

Không phải ngẫu nhiên mà Phật có vẻ nữ tính thế. Ông ấy ở trong yêu mênh mông với sự tồn tại; ông ấy đã đi tới cực thích tối thượng đó, điều xảy ra giữa một cá nhân và vũ trụ. Điều đó đã xảy ra. Ông ấy là cực thích hai mươi bốn giờ – từng khoảnh khắc đều là niềm vui lớn bên trong ông ấy, và của tình yêu lớn. Ông ấy gọi tình yêu đó là 'từ bi' – chỉ để phân ranh giới nó, làm khác biệt nó, với cái gọi là yêu của bạn, ông ấy phải gọi nó là từ bi.

Nó là passion-đam mê được biến đổi – đó là nghĩa của từ 'compassion-từ bi': đam mê được biến đổi, đam mê đã trở nên chói sáng, đam mê không còn được hướng tới bất kì cá nhân nào nói riêng, đam mê đơn giản là việc tràn ngập. Ông ấy mang nữ tính.

Nhưng logic nói A là A và không bao giờ có thể là B. Và logic nói, "Cái này là cái này, và cái đối lập là cái đối lập, chúng không bao giờ gặp gỡ."

Phát biểu nổi tiếng của Rudyard Kipling là logic. "Tây là Tây, Đông là Đông, và cặp đôi này sẽ không bao giờ gặp gỡ" – đây là phát biểu logic, nhưng hoàn toàn sai. Tây không phải là Tây, và Đông không phải là Đông, và cặp đôi này đã từng gặp gỡ nhau suốt.

Mọi cực đều được nối với nhau, được bắc cầu. Đó là lí do tại sao bạn cảm thấy tôi bao giờ cũng nói chống lại logic. Logic làm bạn cảm thấy dường như mọi thứ bị phân chia, tuyệt đối phân chia, phân chia không bắc cầu được. Chúng không phải vậy. Sinh đổi thành chết – làm sao chúng có thể bị phân chia? Và tâm trí logic mở hội khi đứa trẻ được sinh ra và khóc khi người già chết đi. Bây giờ, đây là logic. Nhưng sinh và chết là hai mặt của cùng một thực tại – khi mặt này tới bạn mở hội, khi mặt kia tới bạn kêu và khóc!

Với yêu và ghét cũng vậy. Logic phân chia. Logic nói yêu là yêu, ghét là ghét, và cặp đôi này không bao giờ gặp gỡ. Và cặp đôi này bao giờ cũng gặp gỡ. Cứ lắng nghe kinh nghiệm đời bạn – bạn ghét cùng người bạn yêu, nó không thể khác được. Mọi người ghét cùng một người họ yêu; hận thù bao giờ cũng được hướng tới cùng một người.

Đó là lí do tại sao có xung đột giữa những người yêu, thường xuyên cãi cọ. Việc cãi cọ chỉ dừng lại khi yêu biến mất, nhớ lấy. Vâng, nó dừng lại một ngày nào đó; mọi người phát mệt. Sớm hay muộn, chồng bắt đầu nghĩ "Bây giờ thế là đủ" và vợ bắt đầu nghĩ "Điều đó là quá thể - phỏng có ích gì mà làm cùng điều lặp đi lặp lại mãi?" Và họ thôi cãi cọ. Nhưng ngày họ thôi cãi cọ, yêu biến mất.

Yêu không thể tồn tại mà không có ghét. Đây là cái phi logic của cuộc sống: yêu không thể tồn tại mà không có ghét, ghét không thể tồn tại mà không có yêu. Nhưng nếu bạn đi vào trong sách vở và nếu bạn nhìn qua logic, bạn phân chia. Bạn nói, "Bao giờ cũng yêu, không bao giờ ghét." Điều này là không đúng về cuộc sống; bạn đang tạo ra hư cấu về yêu. Và bạn đang tạo ra khó khăn cho mọi người.

Suốt các thời đại, bạn đã từng được dạy: Chỉ yêu, không ghét. Và điều này là điều không thể được. Đây là cách chắc chắn để giết yêu – bạn sẽ không có khả năng quản lí được nó, và bạn sẽ cảm thấy mặc cảm vì bạn không thể quản lí được nó. Và thực sự chẳng có gì sai với bạn. Cuộc sống không thể quản lí được nó, cuộc sống không có nghĩa vụ nào phải đáp ứng cho đòi hỏi của logic. Cuộc sống không biết gì về logic, nó vô nhận biết một cách phúc lạc về logic.

Khi bạn là cao bạn đang trên con đường hướng tới là thấp, khi bạn là thấp bạn đang trên đường hướng tới là cao. Đây là tính phi logic của cuộc sống.

Kính trọng của tôi là hướng về cuộc sống, tôi hoàn toàn hiện hữu cùng cuộc sống. Do đó, bạn nghĩ, bạn cảm thấy, rằng tôi chống lại logic. Thực ra tôi không chống lại logic, tôi chỉ ủng hộ cuộc sống. Điều đó tự nhiên làm cho tôi chống lại logic, nhưng điều đó chỉ là sản phẩm phụ.

Và người logic sớm hay muộn bắt đầu cảm thấy rằng cuộc sống là ngớ ngẩn, vô nghĩa. Cuộc sống không ngớ ngẩn và cuộc sống không vô nghĩa. Thực ra chính nỗ lực của bạn để áp đặt logic nào đó lên nó làm cho nó có vẻ ngớ ngẩn. Tâm trí bạn muốn áp đặt nghĩa nào đó lên cuộc sống, và điều đó không thể nào bị áp đặt. Thế thì cuộc sống dường như là rất vô nghĩa.

Không có gì sai với cuộc sống. Chim không cảm thấy cuộc sống là vô nghĩa, cây không cảm thấy rằng cuộc sống là vô nghĩa, sông không cảm thấy rằng cuộc sống là vô nghĩa. Tại sao? Vì chúng không có logic. Mọi thứ đều là tốt như nó vậy – chúng ở trong mối quan hệ thảnh thơi với cuộc sống. Chúng ở trong hoà điệu với cuộc sống; chúng không có ý tưởng nào để ngăn cản nó, để trở thành rào chắn giữa chúng và cuộc sống.

Sông tới từ núi, bắt đầu đi lên phương bắc, và thế rồi việc rẽ tới và nó bắt đầu đi sang phương nam. Sông không nghĩ, "Đây là cái gì? Cuộc sống dường như rất ngớ ngẩn. Đầu tiên mình đã đi lên phương bắc, giờ mình đi xuống phương nam. Tất cả điều này là gì? Nhất quán nào có đó? Làm sao mình sẽ đạt tới đại dương nếu mình cứ đi mãi theo cách này?" Và thế rồi lại việc rẽ nữa tới, và nó chuyển hướng sang đông. Nếu sông có tâm trí, tâm trí logic, nó chắc đã phát điên. Nó đơn giản nổi cáu. Nó chắc sẽ không bao giờ đạt tới đại dương – nó chắc sẽ trở nên rối trí, phân vân, lẫn lộn tới mức nó chắc bị tê liệt. Cuộc sống sao phi logic thế – nếu bạn định đi lên bắc, thì đi lên bắc chứ!

Nhưng sông không nghĩ, chúng không có tâm trí nào. Tâm trí có nghĩa là có ý tưởng nào đó về cách mọi sự phải vậy. Chúng không quan tâm – chúng cho phép cuộc sống là bất kì cái gì mà nó muốn là vậy, chúng bao giờ cũng thảnh thơi cùng cuộc sống. Nếu nó đi phương nam, được; nếu nó đi phương bắc, được. Chúng không tạo ra vấn đề gì. Chúng đạt tới, chắc chắn; mọi dòng sông đều đạt tới đại dương.

Chỉ con người bị lạc. Con người đã đánh mất dấu vết của Thượng đế, vì Thượng đế được ẩn kín trong cuộc sống và con người đã trở nên bị ám ảnh quá nhiều với logic. Logic cho phép bạn vài điều nhưng không cho phép tất cả. Nó rất có tính chọn lọc, nó cố để nhất quán.

Đó là cái đẹp của Thiền – nó là ngược đời, nó chứa các mâu thuẫn. Và bao giờ cũng nhớ, nhiều lần mọi người hỏi tôi, "Làm sao quyết định được rằng người này là chứng ngộ, hay rằng người này thực sự là thầy? Làm sao để quyết định được?" Nếu bạn có thể tìm ra một người hoàn toàn không nhất quán, chứa các mâu thuẫn, có tính ngược đời, có vẻ phi logic với bạn – không thoả mãn cho tâm trí logic của bạn mà theo một cách tinh tế nào đó thoả mãn cho trái tim bạn – thế thì người đó là người chứng ngộ, thế thì người đó là thầy. Người đó đáp ứng cho cái gì đó sâu trong tim bạn; bạn bắt đầu cảm thấy yêu với người đó.

Tâm trí bạn liên tục nói, "Mình đang định làm gì thế này? Người này dường như ngớ ngẩn thế, không tin cậy được chút nào; hôm nay người đó sẽ nói điều này, hôm khác người đó sẽ nói chính cái đối lập. Thế thì mình sẽ làm gì?" Nhưng trái tim bạn nói, "Như vậy là được. Mình sẽ đi cùng người này, dù người đó đi lên bắc hay xuống nam, hay người đó dừng việc đi hoàn toàn. Mình đã rơi vào trong yêu.'

Khi yêu nảy sinh, chỉ thế thì bạn mới có thể trượt ra khỏi logic. Bằng không bạn không thể trượt ra khỏi logic được. Yêu sẽ cho bạn dũng cảm để đi ra khỏi các hình mẫu của logic. Người sống trong logic là kẻ hèn – logic bảo vệ chống lại những điều không nhất quán, các mâu thuẫn, điều ngược đời, các nguy hiểm. Logic là an ninh, biện pháp an toàn; nó là bức Trường thành Trung Quốc bao quanh bạn. Nó bảo vệ bạn, không chỉ khỏi nguy hiểm – chung cuộc nó bắt đầu bảo vệ bạn khỏi bản thân cuộc sống. Vì cuộc sống chứa nguy hiểm. Nó bắt đầu bảo vệ bạn khỏi Thượng đế, nó bắt đầu bảo vệ bạn khỏi yêu. Và thế thì bạn chết, thế thì bạn là cái xác. Bạn có thể liên tục thở – điều đó là không thể được, cái xác thở...

Tôi đã thấy hàng triệu cái xác vẫn thở, đi lại, làm cả nghìn lẻ một thứ – và dầu vậy hoàn toàn chết.

Logic bảo vệ bạn. Sợ bao giờ cũng muốn vẫn còn trong logic. Bất kì khi nào cái gì đó giống như yêu bắt đầu khuấy động trong tim bạn thế thì có khả năng thoát ra khỏi logic. Thế thì dũng cảm nảy sinh.

Hiện hữu cùng thầy là hiện hữu trong yêu – trong chính loại yêu ngớ ngẩn, chẳng vì lí do nào cả. Đó là lí do tại sao không đệ tử nào có thể thuyết phục được người ngoài tại sao người đó đã rơi vào trong yêu với người này hay người kia, tại sao người đó đã chọn người này làm thầy. Không đệ tử nào đã bao giờ có thể thuyết phục được bất kì ai, những người đã không được thuyết phục. Điều đó là không thể được, vì người từ bên ngoài sẽ có tính logic còn bạn sẽ có tính phi logic. Bạn sẽ biết bạn là đúng nhưng bạn sẽ không có khả năng nói tại sao, làm sao. Và người đó sẽ hoàn toàn có khả năng nói rằng bạn không đúng; người đó sẽ nói thạo hơn. Logic là nói giỏi, yêu là im lặng. Yêu có thể cười, sống. Logic biện minh.

Tôi không chống lại logic. Bạn có thể thấy từ các phát biểu của tôi rằng tôi dùng logic để giúp bạn hướng tới yêu – làm sao tôi có thể chống lại nó được? Khi tôi công kích logic, tôi công kích một cách rất logic, vì đó là cách duy nhất bạn sẽ hiểu. Nhưng toàn thể nỗ lực là để mang bạn ra khỏi nó, ra khỏi nắm giữ của nó. Tôi ủng hộ cuộc sống, nhưng không chống lại logic.

Trích từ quyển 'Coi nó là dễ' (Tập 2) - Osho