Read more
Logic là nói giỏi,
yêu là im lặng - Yêu có thể cười, sống, logic biện minh
Tại sao thầy bao giờ cũng nói chống lại
logic?
Tôi không chống lại logic, cuộc
sống chống lại nó. Tôi đang nói về cuộc sống, không chống lại logic. Nói về cuộc
sống, nó tới như sản phẩm phụ, việc nói chống lại logic đó. Logic là thế giới
con người làm ra; nó không thực là tính sự kiện của sự tồn tại. Logic là áp đặt
của con người vào thực tại.
Thực tại là rất phi logic, huyền
bí; nó không tuân theo bất kì qui tắc nào. Và bạn càng đi sâu hơn trong nó, bạn
sẽ càng trở nên nhận biết rằng có thể trên bề mặt có vài qui tắc, nhưng khi bạn
chuyển vào sâu, các qui tắc bắt đầu biến mất. Và tới một điểm trong chiều sâu của
thực tại nơi mọi qui tắc đều vô hiệu lực.
Vật lí học hiện đại nói: Chúng
ta càng thấm sâu hơn vào trong vật chất, chúng ta càng đi tới biết rằng mọi qui
tắc do chúng ta áp đặt là không thích hợp. Thực tại là lớn hơn các qui tắc của
chúng ta. Và thực tại là bao la tới mức nó chứa các mâu thuẫn. Nó không tuyến
tính, nó không đi theo một hướng, nó đi theo mọi hướng đồng thời. Không có cách
nào tiếp cận tới nó một cách logic. Bạn phải bỏ mọi logic; vật lí hiện đại đã bỏ
mọi logic. Nó phải bỏ thôi - để đúng với thực tại, logic phải bị bỏ đi. Bằng
không bạn sẽ không đúng với thực tại, bạn sẽ đúng với thực tại hư cấu mà bạn đã
tạo ra.
Bạn càng bắt đầu di chuyển, bạn
càng thấy rằng các đối lập cực không chỉ là đối lập mà là phần bù. Và một khi
điều đó được thấy, rằng các đối lập cực là phần bù, bạn phải hiểu rằng cuộc sống
là không logic.
Logic nói A là A và không thể
là B. Đàn ông là đàn ông và không thể là đàn bà – hiển nhiên. Nhưng đi sâu hơn
vào trong thực tại, và A đổi thành B và B đổi thành A. Thực ra chúng thường
xuyên đổi lẫn vào trong nhau – A không là gì ngoài cách là B, B không là gì
ngoài cách là A.
Và quan sát bên trong bản thể
riêng của bạn: bạn không phải cả hai mươi tư giờ là đàn ông hay đàn bà – bạn
thay đổi. Đàn ông có những khoảnh khắc khi anh ấy là đàn bà, và đàn bà có những
khoảnh khắc khi cô ấy là đàn ông. Những phân chia này chỉ là tiện dụng; sâu bên
trong, mọi thứ là một. Đây là các cách diễn đạt của một thực tại.
Nhìn người đàn bà đang giận mà
xem: bạn nghĩ cô ấy có là đàn bà không? Trong cơn rồ dại cô ấy có thể còn hung
hăng hơn bất kì đàn ông nào, độc ác hơn bất kì đàn ông nào. Và bởi lí do nào đó
– vì tính đàn ông của cô ấy là rất rất mới tinh, không bị hư hỏng, nguyên si,
không được dùng tới. Sức mạnh đó vẫn còn không được dùng tới trong cô ấy. Khi
cô ấy dùng nó, cô ấy thực sự dữ tợn.
Và khi đàn ông trong yêu, anh
ta dịu dàng thế. Anh ta mang nữ tính – khi anh ta đang trong yêu, anh ta còn nữ
tính hơn bất kì đàn bà nào.
Không phải ngẫu nhiên mà Phật
có vẻ nữ tính thế. Ông ấy ở trong yêu mênh mông với sự tồn tại; ông ấy đã đi tới
cực thích tối thượng đó, điều xảy ra giữa một cá nhân và vũ trụ. Điều đó đã xảy
ra. Ông ấy là cực thích hai mươi bốn giờ – từng khoảnh khắc đều là niềm vui lớn
bên trong ông ấy, và của tình yêu lớn. Ông ấy gọi tình yêu đó là 'từ bi' – chỉ
để phân ranh giới nó, làm khác biệt nó, với cái gọi là yêu của bạn, ông ấy phải
gọi nó là từ bi.
Nó là passion-đam mê được biến
đổi – đó là nghĩa của từ 'compassion-từ bi': đam mê được biến đổi, đam mê đã trở
nên chói sáng, đam mê không còn được hướng tới bất kì cá nhân nào nói riêng,
đam mê đơn giản là việc tràn ngập. Ông ấy mang nữ tính.
Nhưng logic nói A là A và không
bao giờ có thể là B. Và logic nói, "Cái này là cái này, và cái đối lập là
cái đối lập, chúng không bao giờ gặp gỡ."
Phát biểu nổi tiếng của Rudyard
Kipling là logic. "Tây là Tây, Đông là Đông, và cặp đôi này sẽ không bao
giờ gặp gỡ" – đây là phát biểu logic, nhưng hoàn toàn sai. Tây không phải
là Tây, và Đông không phải là Đông, và cặp đôi này đã từng gặp gỡ nhau suốt.
Mọi cực đều được nối với nhau,
được bắc cầu. Đó là lí do tại sao bạn cảm thấy tôi bao giờ cũng nói chống lại
logic. Logic làm bạn cảm thấy dường như mọi thứ bị phân chia, tuyệt đối phân
chia, phân chia không bắc cầu được. Chúng không phải vậy. Sinh đổi thành chết –
làm sao chúng có thể bị phân chia? Và tâm trí logic mở hội khi đứa trẻ được
sinh ra và khóc khi người già chết đi. Bây giờ, đây là logic. Nhưng sinh và chết
là hai mặt của cùng một thực tại – khi mặt này tới bạn mở hội, khi mặt kia tới
bạn kêu và khóc!
Với yêu và ghét cũng vậy. Logic
phân chia. Logic nói yêu là yêu, ghét là ghét, và cặp đôi này không bao giờ gặp
gỡ. Và cặp đôi này bao giờ cũng gặp gỡ. Cứ lắng nghe kinh nghiệm đời bạn – bạn
ghét cùng người bạn yêu, nó không thể khác được. Mọi người ghét cùng một người
họ yêu; hận thù bao giờ cũng được hướng tới cùng một người.
Đó là lí do tại sao có xung đột
giữa những người yêu, thường xuyên cãi cọ. Việc cãi cọ chỉ dừng lại khi yêu biến
mất, nhớ lấy. Vâng, nó dừng lại một ngày nào đó; mọi người phát mệt. Sớm hay muộn,
chồng bắt đầu nghĩ "Bây giờ thế là đủ" và vợ bắt đầu nghĩ "Điều
đó là quá thể - phỏng có ích gì mà làm cùng điều lặp đi lặp lại mãi?" Và họ
thôi cãi cọ. Nhưng ngày họ thôi cãi cọ, yêu biến mất.
Yêu không thể tồn tại mà không
có ghét. Đây là cái phi logic của cuộc sống: yêu không thể tồn tại mà không có
ghét, ghét không thể tồn tại mà không có yêu. Nhưng nếu bạn đi vào trong sách vở
và nếu bạn nhìn qua logic, bạn phân chia. Bạn nói, "Bao giờ cũng yêu, không
bao giờ ghét." Điều này là không đúng về cuộc sống; bạn đang tạo ra hư cấu
về yêu. Và bạn đang tạo ra khó khăn cho mọi người.
Suốt các thời đại, bạn đã từng
được dạy: Chỉ yêu, không ghét. Và điều này là điều không thể được. Đây là cách
chắc chắn để giết yêu – bạn sẽ không có khả năng quản lí được nó, và bạn sẽ cảm
thấy mặc cảm vì bạn không thể quản lí được nó. Và thực sự chẳng có gì sai với bạn.
Cuộc sống không thể quản lí được nó, cuộc sống không có nghĩa vụ nào phải đáp ứng
cho đòi hỏi của logic. Cuộc sống không biết gì về logic, nó vô nhận biết một
cách phúc lạc về logic.
Khi bạn là cao bạn đang trên
con đường hướng tới là thấp, khi bạn là thấp bạn đang trên đường hướng tới là
cao. Đây là tính phi logic của cuộc sống.
Kính trọng của tôi là hướng về
cuộc sống, tôi hoàn toàn hiện hữu cùng cuộc sống. Do đó, bạn nghĩ, bạn cảm thấy,
rằng tôi chống lại logic. Thực ra tôi không chống lại logic, tôi chỉ ủng hộ cuộc
sống. Điều đó tự nhiên làm cho tôi chống lại logic, nhưng điều đó chỉ là sản phẩm
phụ.
Và người logic sớm hay muộn bắt
đầu cảm thấy rằng cuộc sống là ngớ ngẩn, vô nghĩa. Cuộc sống không ngớ ngẩn và
cuộc sống không vô nghĩa. Thực ra chính nỗ lực của bạn để áp đặt logic nào đó
lên nó làm cho nó có vẻ ngớ ngẩn. Tâm trí bạn muốn áp đặt nghĩa nào đó lên cuộc
sống, và điều đó không thể nào bị áp đặt. Thế thì cuộc sống dường như là rất vô
nghĩa.
Không có gì sai với cuộc sống.
Chim không cảm thấy cuộc sống là vô nghĩa, cây không cảm thấy rằng cuộc sống là
vô nghĩa, sông không cảm thấy rằng cuộc sống là vô nghĩa. Tại sao? Vì chúng
không có logic. Mọi thứ đều là tốt như nó vậy – chúng ở trong mối quan hệ thảnh
thơi với cuộc sống. Chúng ở trong hoà điệu với cuộc sống; chúng không có ý tưởng
nào để ngăn cản nó, để trở thành rào chắn giữa chúng và cuộc sống.
Sông tới từ núi, bắt đầu đi lên
phương bắc, và thế rồi việc rẽ tới và nó bắt đầu đi sang phương nam. Sông không
nghĩ, "Đây là cái gì? Cuộc sống dường như rất ngớ ngẩn. Đầu tiên mình đã
đi lên phương bắc, giờ mình đi xuống phương nam. Tất cả điều này là gì? Nhất quán
nào có đó? Làm sao mình sẽ đạt tới đại dương nếu mình cứ đi mãi theo cách
này?" Và thế rồi lại việc rẽ nữa tới, và nó chuyển hướng sang đông. Nếu
sông có tâm trí, tâm trí logic, nó chắc đã phát điên. Nó đơn giản nổi cáu. Nó
chắc sẽ không bao giờ đạt tới đại dương – nó chắc sẽ trở nên rối trí, phân vân,
lẫn lộn tới mức nó chắc bị tê liệt. Cuộc sống sao phi logic thế – nếu bạn định
đi lên bắc, thì đi lên bắc chứ!
Nhưng sông không nghĩ, chúng
không có tâm trí nào. Tâm trí có nghĩa là có ý tưởng nào đó về cách mọi sự phải
vậy. Chúng không quan tâm – chúng cho phép cuộc sống là bất kì cái gì mà nó muốn
là vậy, chúng bao giờ cũng thảnh thơi cùng cuộc sống. Nếu nó đi phương nam, được;
nếu nó đi phương bắc, được. Chúng không tạo ra vấn đề gì. Chúng đạt tới, chắc
chắn; mọi dòng sông đều đạt tới đại dương.
Chỉ con người bị lạc. Con người
đã đánh mất dấu vết của Thượng đế, vì Thượng đế được ẩn kín trong cuộc sống và
con người đã trở nên bị ám ảnh quá nhiều với logic. Logic cho phép bạn vài điều
nhưng không cho phép tất cả. Nó rất có tính chọn lọc, nó cố để nhất quán.
Đó là cái đẹp của Thiền – nó là
ngược đời, nó chứa các mâu thuẫn. Và bao giờ cũng nhớ, nhiều lần mọi người hỏi
tôi, "Làm sao quyết định được rằng người này là chứng ngộ, hay rằng người
này thực sự là thầy? Làm sao để quyết định được?" Nếu bạn có thể tìm ra một
người hoàn toàn không nhất quán, chứa các mâu thuẫn, có tính ngược đời, có vẻ
phi logic với bạn – không thoả mãn cho tâm trí logic của bạn mà theo một cách
tinh tế nào đó thoả mãn cho trái tim bạn – thế thì người đó là người chứng ngộ,
thế thì người đó là thầy. Người đó đáp ứng cho cái gì đó sâu trong tim bạn; bạn
bắt đầu cảm thấy yêu với người đó.
Tâm trí bạn liên tục nói,
"Mình đang định làm gì thế này? Người này dường như ngớ ngẩn thế, không
tin cậy được chút nào; hôm nay người đó sẽ nói điều này, hôm khác người đó sẽ
nói chính cái đối lập. Thế thì mình sẽ làm gì?" Nhưng trái tim bạn nói,
"Như vậy là được. Mình sẽ đi cùng người này, dù người đó đi lên bắc hay xuống
nam, hay người đó dừng việc đi hoàn toàn. Mình đã rơi vào trong yêu.'
Khi yêu nảy sinh, chỉ thế thì bạn
mới có thể trượt ra khỏi logic. Bằng không bạn không thể trượt ra khỏi logic được.
Yêu sẽ cho bạn dũng cảm để đi ra khỏi các hình mẫu của logic. Người sống trong
logic là kẻ hèn – logic bảo vệ chống lại những điều không nhất quán, các mâu
thuẫn, điều ngược đời, các nguy hiểm. Logic là an ninh, biện pháp an toàn; nó
là bức Trường thành Trung Quốc bao quanh bạn. Nó bảo vệ bạn, không chỉ khỏi
nguy hiểm – chung cuộc nó bắt đầu bảo vệ bạn khỏi bản thân cuộc sống. Vì cuộc sống
chứa nguy hiểm. Nó bắt đầu bảo vệ bạn khỏi Thượng đế, nó bắt đầu bảo vệ bạn khỏi
yêu. Và thế thì bạn chết, thế thì bạn là cái xác. Bạn có thể liên tục thở – điều
đó là không thể được, cái xác thở...
Tôi đã thấy hàng triệu cái xác
vẫn thở, đi lại, làm cả nghìn lẻ một thứ – và dầu vậy hoàn toàn chết.
Logic bảo vệ bạn. Sợ bao giờ
cũng muốn vẫn còn trong logic. Bất kì khi nào cái gì đó giống như yêu bắt đầu
khuấy động trong tim bạn thế thì có khả năng thoát ra khỏi logic. Thế thì dũng
cảm nảy sinh.
Hiện hữu cùng thầy là hiện hữu
trong yêu – trong chính loại yêu ngớ ngẩn, chẳng vì lí do nào cả. Đó là lí do tại
sao không đệ tử nào có thể thuyết phục được người ngoài tại sao người đó đã rơi
vào trong yêu với người này hay người kia, tại sao người đó đã chọn người này
làm thầy. Không đệ tử nào đã bao giờ có thể thuyết phục được bất kì ai, những
người đã không được thuyết phục. Điều đó là không thể được, vì người từ bên
ngoài sẽ có tính logic còn bạn sẽ có tính phi logic. Bạn sẽ biết bạn là đúng
nhưng bạn sẽ không có khả năng nói tại sao, làm sao. Và người đó sẽ hoàn toàn
có khả năng nói rằng bạn không đúng; người đó sẽ nói thạo hơn. Logic là nói giỏi,
yêu là im lặng. Yêu có thể cười, sống. Logic biện minh.
Tôi không chống lại logic. Bạn
có thể thấy từ các phát biểu của tôi rằng tôi dùng logic để giúp bạn hướng tới
yêu – làm sao tôi có thể chống lại nó được? Khi tôi công kích logic, tôi công
kích một cách rất logic, vì đó là cách duy nhất bạn sẽ hiểu. Nhưng toàn thể nỗ
lực là để mang bạn ra khỏi nó, ra khỏi nắm giữ của nó. Tôi ủng hộ cuộc sống,
nhưng không chống lại logic.
Trích từ quyển 'Coi
nó là dễ' (Tập 2) - Osho
0 Đánh giá