Read more
Yoga: Alpha và Omega (Tập 6)
Bài giảng về Kinh Yoga của Patanjali
Chương 4. Vị kỉ:
Vô vị kỉ duy nhất
Câu hỏi thứ nhất
Làm sao một người có tình yêu trong tim
mình lại vị kỉ được?
Yêu là điều vị kỉ nhất trên thế
giới. Yêu về căn bản là yêu bản thân người ta. Nếu bạn yêu bản thân mình, chỉ
thế thì bạn mới có thể yêu ai đó khác được. Nếu bạn không yêu bản thân mình,
yêu bất kì người nào khác gần như là không thể được. Phẩm chất của yêu phải
phát triển bên trong bạn, chỉ thế thì hương thơm mới có thể đạt tới ai đó khác.
Nếu bạn không yêu bản thân mình bạn chỉ có thể giả vờ rằng bạn yêu người khác.
Tình yêu của bạn sẽ là rởm, giả, lừa dối. Chín mươi chín trong một trăm trường
hợp đây là điều đang xảy ra - bởi vì nhân loại đã từng bị ngăn cản, bị ước định.
Mọi đứa trẻ đều đã bị ước định không yêu bản thân nó mà yêu người khác. Điều đó
là không thể được. Điều đó không thể xảy ra được; điều đó không phải là cách mọi
sự hiện hữu. Mọi đứa trẻ đều đã được dạy vô vị kỉ, và đó là cách duy nhất của
hiện hữu.
Nếu bạn vô vị kỉ bạn sẽ vô vị
tha, nhớ lấy. Nếu bạn vô vị kỉ bạn sẽ ích kỉ, nhớ lấy. Chỉ người vị kỉ rất sâu
sắc mới có thể không ích kỉ. Nhưng điều này phải được hiểu bởi vì nó có vẻ giống
như điều ngược đời.
Nghĩa của việc là vị kỉ là gì?
Điều cơ bản thứ nhất là được tự định tâm. Điều cơ bản thứ hai là bao giờ cũng
tìm phúc lạc của mình. Nếu bạn được tự định tâm bạn sẽ vị kỉ với bất kì cái gì
bạn làm. Bạn có thể đi và phục vụ mọi người, nhưng bạn sẽ làm nó chỉ bởi vì bạn
thích thú nó, bởi vì bạn thích làm nó, bạn cảm thấy hạnh phúc và phúc lạc khi
làm nó. Bạn cảm thấy bản thân bạn đang làm nó. Bạn không làm bất kì nghĩa vụ
nào; bạn không phục vụ nhân loại. Bạn không là kẻ tử vì đạo lớn lao; bạn không
hi sinh. Đây toàn là những từ vô nghĩa. Bạn đơn giản hạnh phúc theo cách riêng
của bạn. Bạn cảm thấy thoải mái: bạn đi tới bệnh viện và phục vụ người ốm ở đó,
hay bạn đi tới người nghèo và phục vụ họ. Nhưng bạn thích điều đó. Đó là cách bạn
trưởng thành. Sâu bên dưới bạn cảm thấy phúc lạc và im lặng, hạnh phúc về bản
thân bạn.
Người tự định tâm bao giờ cũng
tìm kiếm hạnh phúc của mình. Và đây là cái đẹp của nó: rằng bạn càng tìm kiếm hạnh
phúc nhiều, bạn sẽ càng giúp người khác được hạnh phúc nhiều. Bởi vì đó là cách
duy nhất để hạnh phúc trong thế giới. Nếu mọi người khác quanh bạn mà bất hạnh,
bạn không thể hạnh phúc được, bởi vì con người không phải là hòn đảo. Con người
là một phần của lục địa bao la. Nếu bạn muốn hạnh phúc bạn sẽ phải giúp người
khác, những người bao quanh bạn, được hạnh phúc. Thế - và chỉ thế - bạn mới có
thể hạnh phúc được.
Bạn phải tạo ra bầu không khí hạnh
phúc quanh bạn. Nếu mọi người khổ, làm sao bạn có thể sướng được? Bạn sẽ bị ảnh
hưởng. Bạn không phải là đá. Bạn là sinh linh rất tinh tế, rất nhạy cảm. Nếu mọi
người khổ quanh bạn, khổ của họ sẽ ảnh hưởng tới bạn. Khổ có tính tiêm nhiễm
như bất kì bệnh nào. Phúc lạc cũng tiêm nhiễm như bất kì bệnh nào. Nếu bạn giúp
người khác được hạnh phúc, đến cuối bạn giúp cho bản thân bạn được hạnh phúc.
Người quan tâm sâu sắc tới hạnh phúc của mình bao giờ cũng quan tâm tới hạnh
phúc của người khác - nhưng không quan tâm vì họ. Sâu bên dưới người đó quan
tâm tới bản thân mình, đó là lí do tại sao người đó giúp. Nếu trong thế giới
này mọi người đều được dạy là vị kỉ, toàn thế giới sẽ hạnh phúc. Sẽ không có khả
năng nào cho khổ.
Nếu bạn muốn khoẻ bạn không thể
sống giữa những người ốm được. Làm sao bạn có thể khoẻ được? Điều đó sẽ không
thể được. Điều đó là ngược lại luật. Bạn phải giúp người khác được hạnh phúc.
Trong mạnh khoẻ, việc khoẻ của bạn trở thành có thể.
Dạy mọi người vị kỉ đi; vô vị kỉ
trưởng thành ra từ nó. Vô vị kỉ là vị kỉ tối thượng. Nó có thể có vẻ là vô vị kỉ
lúc ban đầu, nhưng chung cuộc nó hoàn thành cho bạn. Và thế thì hạnh phúc có thể
được nhân lên: khi nhiều người quanh bạn mà hạnh phúc, những hạnh phúc đó cứ
rơi lên bạn. Bạn có thể trở nên hạnh phúc tuyệt vời.
Nhưng đừng bao giờ quên về bản
thân bạn - bạn đã được dạy... Các chính khách, các tu sĩ đã từng làm điều đó, bởi
vì đó là cách duy nhất trên thế giới cho các chính khách và tu sĩ hiện hữu. Nếu
bạn khổ, tu sĩ sẽ được cần tới. Nếu bạn ốm, bất hạnh, chính khách sẽ được cần tới.
Nếu bạn ngang bướng, chỉ thế thì kẻ cai trị mới được cần tới. Nếu bạn ốm, chỉ
thế thì bác sĩ mới được cần tới. Chính khách muốn bạn mất trật tự; bằng không họ
sẽ áp đặt trật tự vào ai? Qua mất trật tự của bạn họ trở thành kẻ cai trị; và họ
dạy bạn vô vị kỉ. Họ dạy bạn hi sinh bản thân bạn vì đất nước, vì thượng đế, vì
tôn giáo - Hồi giáo, Hindu giáo - vì Koran, Gita, vì Kinh Thánh - bất kì từ nào
cũng được - nhưng hi sinh bản thân bạn. Nếu bạn bị hi sinh, tu sĩ vẫn còn hài
lòng, chính khách vẫn còn hài lòng.
Tu sĩ và chính khách ở trong
cùng một âm mưu thâm hiểm - có thể họ vô ý thức, không nhận biết về điều họ
đang làm, nhưng họ không muốn bạn hạnh phúc. Một điều, họ không muốn bạn hạnh
phúc. Bất kì khi nào họ thấy rằng bạn trở nên hạnh phúc, họ trở nên tỉnh táo.
Thế thì bạn là mối nguy hiểm cho họ, xã hội của họ, thế giới được thiết lập của
họ - bạn là nguy hiểm. Người hạnh phúc là người nguy hiểm nhất trên thế giới.
Người đó có thể chứng minh có tính lật đổ - bởi vì người hạnh phúc là người tự
do, và người hạnh phúc không bận tâm tới chiến tranh, Việt Nam, Israel. Với người
hạnh phúc những điều này có vẻ thần kinh, ngu xuẩn.
Người hạnh phúc là hạnh phúc thế,
người đó muốn được bỏ lại một mình để hạnh phúc. Người đó muốn tính riêng tư của
riêng người đó được bảo tồn. Người đó muốn sống với hoa và thơ và nhạc. Sao người
đó phải bận tâm đi vào chiến tranh, bị giết và đi giết người khác? Sao người đó
phải sát hại và tự tử? Chỉ người vô vị kỉ mới có thể làm được điều đó, bởi vì họ
chưa bao giờ biết tới phúc lạc, điều là có thể cho họ. Họ chưa bao giờ có kinh
nghiệm nào: hiện hữu cái gì, mở hội cái gì. Họ chưa bao giờ nhảy múa. Họ chưa
bao giờ thở cuộc sống. Họ đã không biết thoáng nhìn thiêng liêng nào; mọi
thoáng nhìn đó đều tới từ hạnh phúc sâu sắc, từ việc no nê sâu sắc, mãn nguyện.
Người vô vị kỉ bị bật rễ, không
định tâm. Người đó bị thần kinh sâu sắc. Người đó chống lại tự nhiên; người đó
không thể mạnh khoẻ và toàn thể được. Người đó đang tranh đấu chống lại dòng chảy
của cuộc sống, hiện hữu, sự tồn tại: người đó đang cố để là vô vị kỉ. Người đó
không thể vô vị kỉ được - bởi vì chỉ người vị kỉ mới có thể là vô vị kỉ. Khi bạn
có hạnh phúc bạn có thể chia sẻ nó; khi bạn không có, làm sao bạn có thể chia sẻ
nó được? Để chia sẻ, ngay chỗ đầu tiên người ta phải có nó. Người vô vị kỉ bao
giờ cũng nghiêm chỉnh, sâu bên dưới ốm yếu, trong phiền não. Người đó đã bỏ lỡ
cuộc sống riêng của mình.
Và nhớ lấy, bất kì khi nào bạn
bỏ lỡ cuộc sống của bạn, bạn trở nên có tính sát hại, tự tử. Bất kì khi nào một
người sống trong khổ, người đó sẽ thích phá huỷ. Khổ mang tính phá huỷ; hạnh
phúc mang tính sáng tạo. Chỉ có một tính sáng tạo, và đó là của phúc lạc, vui
đùa, vui sướng. Khi bạn vui sướng bạn muốn tạo ra cái gì đó, có thể là đồ chơi
cho trẻ con, có thể là bài thơ, có thể là bức tranh - cái gì đó. Bất kì khi nào
bạn quá vui sướng trong cuộc sống, làm sao diễn đạt nó? Bạn sáng tạo ra cái gì
đó - cái gì đó này khác. Nhưng khi bạn khổ bạn muốn nghiền nát và phá huỷ cái
gì đó. Bạn muốn trở thành chính khách, bạn muốn trở thành người lính - bạn muốn
tạo ra tình huống nào đó mà bạn có thể có tính phá huỷ.
Đó là lí do tại sao mọi nơi mọi
lúc chiến tranh cứ bùng phát ở đâu đó trên trái đất. Nó là bệnh dịch lớn. Và mọi
chính khách cứ nói mãi về hoà bình. Họ chuẩn bị chiến tranh; họ nói về hoà
bình. Thực ra họ nói, "Chúng tôi đang chuẩn bị cho chiến tranh để gìn giữ
hoà bình." Vô lí hết sức. Nếu bạn chuẩn bị cho chiến tranh, làm sao bạn có
thể gìn giữ hoà bình được? Để gìn giữ hoà bình người ta phải chuẩn bị cho hoà
bình chứ.
Đó là lí do tại sao thế hệ mới
trên khắp thế giới là nguy cơ lớn cho thể chế. Họ chỉ quan tâm tới việc được hạnh
phúc. Họ quan tâm tới tình yêu, họ quan tâm tới thiền, họ quan tâm tới âm nhạc,
nhảy múa... Chính khách đã trở nên rất tỉnh táo trên khắp thế giới. Thế hệ mới
không quan tâm tới chính trị - cánh tả hay cánh hữu. Không, họ không quan tâm
chút nào. Họ không là người cộng sản; họ không thuộc vào bất kì chủ nghĩa nào.
Người hạnh phúc thuộc vào bản
thân người đó. Sao người đó phải thuộc vào bất kì tổ chức nào? Đó là cách thức
của người bất hạnh: thuộc vào tổ chức nào đó, thuộc vào đám đông nào đó. Bởi vì
người đó không có gốc rễ nào bên trong bản thân mình, người đó không thuộc về
đâu cả - và điều đó cho người đó lo âu rất, rất sâu sắc: người đó phải thuộc về
đâu đó. Người đó tạo ra sự thuộc vào thay thế. Người đó đi và trở thành một phần
của đảng phái chính trị, của đảng cách mạng, hay bất kì cái gì - tôn giáo. Bây
giờ người đó cảm thấy mình thuộc về đâu đó: đám đông có đó mà người đó được bắt
rễ vào.
Người ta phải được bắt rễ trong
bản thân mình bởi vì con đường là từ bản thân người ta đi sâu xuống tới Thượng
đế, tới sự tồn tại. Nếu bạn thuộc về đám đông bạn thuộc về ngõ cụt; từ đó không
trưởng thành nào là có thể. Có điểm cuối, đường cụt.
Nhưng chính khách phụ thuộc vào
hi sinh của bạn. Họ không muốn bạn hạnh phúc; họ không muốn nụ cười của bạn, tiếng
cười của bạn. Họ muốn bạn khổ, khổ tới mức bạn trở nên có tính phá huỷ, giận dữ,
trong cuồng nộ. Thế thì bạn có thể được dùng; với mục đích của họ bạn có thể được
dùng. Họ dạy bạn vô vị kỉ, họ dạy bạn là người tử vì đạo, họ dạy bạn, "Hi
sinh đời bạn vì người khác" - và họ đang dạy cùng điều đó cho những người
khác nữa. Điều đó có vẻ như là một trò chơi lớn, ngu xuẩn.
Tôi không dạy bạn vô vị kỉ bởi
vì tôi biết nếu bạn vị kỉ bạn sẽ vô vị kỉ một cách tự động, tự phát. Nếu bạn vô
vị kỉ bạn đã bỏ lỡ bản thân bạn; bây giờ bạn không thể trong tiếp xúc với bất
kì ai khác - tiếp xúc cơ sở bị thiếu. Bước thứ nhất đã bị bỏ lỡ.
Quên thế giới và xã hội và điều
không tưởng và Karl Marx đi. Quên tất cả những điều này đi. Bạn chỉ ở đây trong
vài năm để hiện hữu. Tận hưởng, vui sướng, hạnh phúc, nhảy múa và yêu đi; và từ
tình yêu và nhảy múa của bạn, từ vị kỉ sâu sắc của bạn việc tuôn tràn năng lượng
sẽ bắt đầu. Bạn sẽ có khả năng chia sẻ với những người khác.
Tôi nói yêu là một trong những
điều vị kỉ nhất. Nếu bạn muốn điều vị kỉ còn sâu sắc hơn thế thì tới thiền, lời
cầu nguyện. Nếu bạn muốn điều vị kỉ còn sâu sắc hơn thì tới Thượng đế. Bạn
không thể có quan hệ với Thượng đế qua ai đó khác được; không có qua trung
gian. Với Thượng đế bạn phải mặt đối mặt, ngay lập tức, không trung gian nào. Bạn
một mình trong tính một mình cao cả của bạn sẽ đương đầu với kinh nghiệm tối
cao đó.
Tôi dạy vị kỉ, nhưng nếu bạn hiểu
vị kỉ của tôi bạn sẽ hiểu mọi cái là đẹp, mọi cái là vô vị kỉ.
Câu hỏi thứ hai
Trong việc vị kỉ người ta có còn duy trì nhận
biết về người khác hay không?
Nếu bạn nhận biết về bản thân bạn,
bạn trở nên nhận biết về người khác. Làm sao nó có thể khác được? Nếu bạn không
nhận biết về bản thân bạn, làm sao bạn có thể nhận biết về người khác được? Nhận
biết đầu tiên phải xảy ra bên trong bạn. Ánh sáng phải được thắp sáng ở đó trước
hết. Ngọn lửa phải nảy sinh bên trong bạn; chỉ thế thì ánh sáng mới có thể lan
toả và bao bọc người khác. Bạn sống trong bóng tối, vô nhận biết - làm sao bạn
có thể nhận biết về người khác được? Bạn cứ nghĩ, bạn mơ - bạn không nhận biết
về người khác.
Chồng có thể nói, "Tôi nhận
biết về vợ tôi và tình cảm của cô ấy." Đơn giản không thể được, vì chồng
không nhận biết về bản thân anh ta. Anh ta sống trong bóng tối sâu sắc và vô ý
thức. Anh ta không biết giận dữ của mình tới từ đâu, anh ta không biết yêu nảy
sinh từ đâu, anh ta không biết sự tồn tại này tới từ đâu, đang tuôn chảy. Anh
ta không nhận biết về bản thân mình - và đó là điều gần nhất mà bạn có thể nhận
biết - và anh ta nói, "Tôi nhận biết về vợ tôi và tình cảm của cô ấy."
Ngu xuẩn. Anh ta có thể nghĩ, mơ rằng anh ta nhận biết. Mọi người đang sống đều
được bao bọc trong mơ riêng của người đó; và ẩn đằng sau mơ, những phóng chiếu
riêng của người ta, người ta cứ tưởng: "Tôi nhận biết."
Hỏi vợ mà xem; cô ấy nói,
"Anh ấy chẳng bao giờ nhận biết về tôi." Vợ nghĩ cô ấy nhận biết về
chồng mình, nhu cầu của anh ta; nhưng những nhu cầu mà cô ấy nghĩ cô ấy nhận biết
lại không phải là nhu cầu của chồng cô ấy. Đó là điều cô ấy nghĩ là nhu cầu của
anh ấy thôi. Xung đột tiếp tục, và cả hai đều nhận biết và cả hai đều cảm thấy
lẫn nhau và cả hai đều chăm nom về nhau.
Không ai có thể chăm nom về bất
kì ai khác trừ phi người ta đã học được bài học này đầu tiên trong cốt lõi bên
trong hơn, sâu hơn của bản thể người đó. Đầu tiên chăm nom về bản thân bạn. Đó
là điểm gần nhất, sát nhất. Học nhận biết ở đó; thế thì bạn sẽ nhận biết về người
khác. Thế thì lần đầu tiên bạn sẽ không phóng chiếu. Bạn sẽ không diễn giải; bạn
sẽ nhìn thẳng. Bạn sẽ nhìn vào người khác như người đó vậy, không như bạn muốn
người đó vậy hay như bạn nghĩ người đó vậy. Thế thì bạn sẽ nhìn vào thực tại.
Khi mơ rơi khỏi mắt bạn và mắt
bạn không đầy mơ, chỉ thế thì bạn mới có thể nhận biết. Bằng không mắt bạn đầy
mây; nhiều mây và nhiều khói tồn tại ở đó. Bạn nhìn, nhưng bạn nhìn từ đằng sau
màn che, và những màn che đó làm suy đồi mọi thứ mà bạn thấy. Chúng bóp méo.
Chúng không phản xạ gương; chúng phóng chiếu. Khi mơ của bạn đã biến mất và bạn
tỉnh táo - tỉnh táo, nhận biết, lưu tâm - thế thì mắt bạn trở thành giống như mắt
kính của máy ảnh. Bạn đơn giản nhìn cái đang đó; bạn không phóng chiếu. Bạn
không làm cái gì với thực tại; bạn đơn giản cho phép thực tại được hiển lộ. Mắt
bạn là lối chuyển đơn giản, hồn nhiên. Chúng đơn giản nhìn. Ngay bây giờ, như bạn
vậy, bạn không thể nhìn được. Mắt bạn đã đầy với định kiến, ý tưởng, quan niệm,
niềm tin. Bạn không thể nhìn được. Mắt bạn không đủ trống rỗng để nhìn.
Làm sao bạn có thể nhận biết về
người khác được? Chỉ vị Phật mới nhận biết, người đã thức tỉnh bên trong bản
thân mình. Nhưng vị Phật là người rất vị kỉ, một Mahavira là người vị kỉ, một
Patanjali, tuyệt đối vị kỉ - nhưng họ giúp đỡ hàng triệu người. Họ trở thành
phúc lành cho hàng triệu người. Tất cả những người đang cần và đang tìm đều có
thể dùng ánh sáng của họ. Nhưng họ được chiếu sáng. Đó là nghĩa của chứng ngộ:
ngọn lửa của họ đang cháy. Bạn có thể tham gia với nó. Bạn có thể thắp sáng ngọn
lửa bên trong của bạn qua nó. Bạn có thể trở thành người tham gia.
Nhận biết phải được học ở bên
trong. Khi bạn đánh thức bản thân mình ở bên trong, bạn đánh thức toàn thể thế
giới, toàn thể sự tồn tại. Đột nhiên màn che rơi xuống. Đột nhiên mắt bạn không
còn bị chất đầy... trống rỗng, nhạy cảm, trần trụi. Bạn nhìn. Bạn không phóng
chiếu, bạn không diễn giải. Bạn không có gì để phóng chiếu. Bạn đã trở thành chỉ
không gian, sự trống rỗng bên trong.
Câu hỏi thứ ba
Vô vọng có bao gồm vô vọng về thầy không.
Làm sao trưởng thành là có thể mà không có hi vọng này?
Hi vọng là một trong những rào
chắn lớn nhất bởi vì qua hi vọng mơ được tạo ra, qua hi vọng tương lai được tạo
ra, qua hi vọng thời gian tồn tại. Khi tôi nói trở nên vô vọng, tôi ngụ ý ở đây
và bây giờ. Nếu bạn hi vọng, bạn đã đi xa khỏi ở đây bây giờ.
Bạn trì hoãn sống qua hi vọng:
bạn nói, "Ngày mai tôi sẽ sống, khi mọi thứ được đặt đúng." Khi mọi
thứ tồn tại như bạn muốn nó tồn tại, khi bạn có đủ giầu có, quyền lực, tiền bạc,
danh vọng - thế thì bạn sẽ sống. Và bạn hi vọng ngày mai nó sẽ có đó. Nếu không
ngày mai thế thì ngày kia. Nếu không năm nay thế thì năm tới. Và nếu không
trong kiếp này thì trong kiếp tiếp. Ở phương Đông hi vọng đã được kéo dài tới
chính tận cùng logic của nó: hàng nghìn kiếp sống chờ đợi bạn trong tương lai.
Đây là thủ đoạn của tâm trí. Một khi bạn cho phép tâm trí hi vọng, nó đã tóm được
bạn.
Cuộc sống là duy nhất trong khoảnh
khắc này. Cuộc sống không có thời khác - nó chỉ có một thời: thời hiện tại. Quá
khứ là kí ức; nó không phải là một phần của sự tồn tại. Nó đã qua rồi; nó không
còn đó nữa. Chỉ dấu ấn trong tâm trí là được mang theo, những hỗn tạp trong kí ức.
Tương lai không tồn tại; nó còn chưa tới. Duy nhất khoảnh khắc này, khoảng khắc
hạn hẹp này, khoảnh khắc nguyên tử, nhỏ bé này tồn tại. Nếu bạn phải sống bạn
phải sống trong điều này. Nếu bạn muốn bỏ lỡ cuộc sống thế thì bạn có thể sống
trong hi vọng.
Khi tôi nói "vô vọng"
bạn có thể hiểu nhầm tôi, bởi vì với "vô vọng" bạn bao giờ cũng ngụ
ý: khi hi vọng nào đó tắt ngóm, bạn trở nên vô hi vọng. Nhưng khi tôi dùng từ
"vô vọng" tôi không ngụ ý rằng hi vọng nào đó đã tắt ngóm: tôi đang
nói mọi hi vọng, hi vọng chừng đó, đã tắt hết. Thế thì bạn trở thành vô vọng thực
sự, và đó là khoảnh khắc đẹp. Nó không phải là trạng thái thất vọng về sự việc.
Không phải là bạn buồn.
Bạn đã cảm thấy vô vọng nhiều lần
- một hi vọng tắt ngóm. Bạn đã trong tình yêu và người đàn bà đã phản bội, hay
người đàn ông đã phản bội - một hi vọng tắt ngóm. Nhưng có những đàn bà khác,
đàn ông khác; hi vọng có thể tồn tại. Nó có thể tìm, kiếm; nó có thể tạo ra ảo
tưởng mới. Một ảo tưởng tắt ngóm - nhưng bạn đã không trở nên vỡ mộng. Bạn đi
trên một con đường. Đi tới chỗ cuối của nó, không có gì thêm nữa, vực thẳm đối
diện với bạn: con đường này đã thất bại, nhưng có triệu con đường. Cuộc sống là
mê cung; bạn có thể đi trên những con đường khác. Bạn đã không thực trở nên vô
vọng.
Con người trở nên vô vọng khi
người đó đối diện với toàn thể cuộc sống trong tính toàn bộ của nó và thấy rằng
không có đâu mà đi, không có gì để mơ, không có gì để hi vọng. Trong vô vọng đó
không có buồn. Người ta đơn giản nhận ra chân lí của cuộc sống như nó vậy.
Không phải là cuộc sống đã tan vỡ! Người ta đơn giản nhận ra: "Việc hi vọng
của mình đã tan vỡ." Và cuộc sống không cho phép hi vọng của bất kì ai. Nó
không theo hi vọng của bất kì ai; nó không hoàn thành mơ ước của bất kì ai. Cuộc
sống đã không tan vỡ; chỉ tâm trí hi vọng của bạn đã tan vỡ. Tâm trí dừng vận
hành. Trong một khoảnh khắc nó dường như là thảm hoạ, mọi thứ sụp đổ; nhưng nếu
bạn có thể sống với thảm hoạ này, đột nhiên cuộc sống mới nảy sinh trong bạn -
tươi tắn, trẻ trung, về khoảnh khắc này.
Cuộc sống đó thuộc vào ở
đây-bây giờ. Nó không di chuyển đi bất kì chỗ nào khác. Nó không có động cơ
trong nó; nó là vậy, theo một cách nào đó, vô ham muốn. Không phải là nó không
tận hưởng - chỉ nó mới tận hưởng. Khi không có ham muốn, toàn thể năng lượng của
bạn trở thành vui sướng. Bạn đập rộn ràng với hạnh phúc. Bạn bắt đầu tham gia
vào trong lễ hội đang liên tục diễn ra; nó là sự liên tục.
Bạn bỏ lỡ nó chỉ bởi vì bạn
đang mơ. Bạn không phải là một phần của nó bởi vì bạn đã tạo ra hi vọng riêng
tư của bạn. Bạn đã trở thành "kẻ ngốc": "kẻ ngốc" nghĩa là
người có hi vọng riêng tư. Người không đi với cái toàn thể, người đang cố đi một
mình theo cách của người đó, người đang cố đem ý chí của mình ra chống lại cái
toàn thể - người đó là kẻ ngốc. Gốc của từ "kẻ ngốc-idiot" nghĩa là
riêng tư. Hi vọng có tính riêng tư; cuộc sống có tính phổ quát. Hi vọng có tính
cá nhân. Sự tồn tại không thuộc vào bất kì cá nhân nào. Mọi cá nhân đều thuộc về
sự tồn tại.
Bạn có quan sát rằng mơ của bạn
là thứ riêng tư nhất trên thế giới không? Bạn thậm chí không thể mời người bạn
vào được. Bạn thậm chí không thể mời người yêu của bạn vào trong mơ của bạn được.
Bạn phải một mình ở đó. Sao mơ được coi là không thực? Bởi vì chúng có tính
riêng tư. Bạn không thể đòi hỏi bất kì ai khác trở thành nhân chứng cho mơ của
bạn, điều đó là không thể được.
Tôi đã nghe nói rằng một vua
Pharaoh của Ai Cập, người có chút ít lập dị, như các vua bao giờ cũng vậy, chút
ít thần kinh - một hôm ông ấy mơ và ông ấy thấy một trong các quan thượng thư của
mình trong mơ. Ông ấy rất giận. Hôm sau ông ấy ra lệnh tuyên bố cho cả vương quốc
rằng không ai được phép vào trong giấc mơ của ông ấy. Đây là xâm lấn; và nếu ai
đó bị thấy xâm lấn, đi vào trong giấc mơ của ông ấy, người đó sẽ bị giết ngay lập
tức. Và nhiều người đã bị giết sau đó vì họ đã đi vào trong mơ của ông ấy.
Mơ của bạn là của bạn - không
ai có thể vào được. Và nếu ai đó vào, đó chính là bạn mơ thôi; không phải là
người đó đã vào. Mơ là riêng tư, tuyệt đối riêng tư. Đó là lí do tại sao chúng
là không thật. Bất kì cái gì riêng tư đều sẽ là không thật. Thực tại có tính phổ
quát. Tôi có thể thấy cây, bạn cũng có thể thấy cây, nhưng cây-mơ của tôi chỉ
tôi mới có thể thấy. Tôi không thể yêu cầu bạn tới và trở thành nhân chứng được.
Đó là lí do tại sao đến sáng bản thân tôi cảm thấy nó chỉ là mơ, không thực.
Hi vọng của bạn là hi vọng của
bạn. Khi bạn trở nên vô vọng... Khi tôi nói "trở nên vô vọng,"
"vứt bỏ mọi hi vọng," điều tôi nói là: để cái toàn thể hi vọng đi; đừng
tạo ra ham muốn riêng tư. Bằng không bạn bao giờ cũng sẽ trong khổ, bao giờ
cũng trong thất vọng. Hi vọng của bạn sẽ không bao giờ được hoàn thành, bởi vì
cái toàn thể có ý định riêng của nó. Cái toàn thể có kế hoạch riêng của nó; cái
toàn thể có định mệnh riêng của nó. Sông đi ra biển: và mọi giọt nước trong
sông mơ về đi tới đâu đó khác. Làm sao điều đó có thể được hoàn thành? Sông sẽ
đạt tới đại dương. Những giọt nước đó sẽ đau khổ thất vọng bởi vì chúng sẽ
không đạt tới đích đến mà chúng đã mơ.
Người trí huệ không là gì ngoài
giọt nước không mơ giấc mơ riêng tư. Người chứng ngộ là người chảy theo cái
toàn thể, cùng dòng sông. Người đó nói, "Dù bạn đi bất kì chỗ nào, tôi
cũng đi tới đó. Và sao tôi phải lo nghĩ? Sông đang chảy; nó phải đi tới đâu đó.
Đó không phải là việc lo của tôi." Giọt nước bỏ lo nghĩ của nó: đó là khoảnh
khắc của vô vọng, vô ham muốn. Trong khoảnh khắc đó giọt nước đã trở thành
sông. Trong khoảnh khắc đó, về căn bản, giọt nước đã trở thành đại dương. Trong
khoảnh khắc đó giọt nước đã trở thành cái toàn thể.
"Vô vọng có bao gồm vô vọng
về thầy không?" Có chứ. Nếu bạn hi vọng, nếu bạn tạo ra hi vọng quanh tôi,
bạn đang tạo ra mơ của bạn rồi. Tôi không là người tham dự vào chúng. Điều đó
phải được nhớ: Tôi không là người tham dự vào chúng. Bạn có thể tạo ra mơ và
ham muốn của bạn, điều đó là để bạn quyết định. Nếu bạn tạo ra bạn sẽ bị thất vọng.
Nếu bạn không tạo ra bạn bắt đầu nổi cùng tôi. Đó là điều buông xuôi nghĩa là
gì, đó là điều là đệ tử nghĩa là gì: nổi cùng với thầy. Nếu tôi nói, "Bỏ
hi vọng đi," bạn bỏ; bạn nổi cùng tôi. Nếu bạn có các hi vọng riêng tư thì
nhớ lấy - khi bạn thất vọng đừng đổ lỗi lên tôi. Tôi không chịu trách nhiệm.
Bằng không điều này dường như rất
dễ dàng: bạn tới với hi vọng từ thế giới nơi bạn đã từng bị thất vọng, thế rồi
bạn bắt đầu hi vọng quanh tôi - ham muốn, mơ mộng quanh tôi. Tôi trở thành cái
cớ cho bạn hi vọng lần nữa. Thế rồi bạn bắt đầu lại ham muốn cùng những ham muốn
đó - bây giờ, với sự giúp đỡ của tôi. Không, tôi không giúp theo cách đó đâu.
Tôi chỉ giúp nếu bạn muốn trở nên vô ham muốn, nếu bạn muốn vứt bỏ mọi hi vọng,
nếu bạn muốn vứt bỏ bản thân bạn, bản ngã. Đó là cách duy nhất tôi có thể giúp.
Tôi không ở đây để hoàn thành ham muốn và hi vọng của bất kì ai. Vứt chúng đi
trước khi thất vọng tiếp quản; bằng không bạn sẽ giận dữ không cần thiết về
tôi. Vẫn còn tỉnh táo về nó đi; bằng không bạn sẽ cảm thấy rằng tôi đã làm phí
hoài thời gian của bạn, tôi đã phá huỷ năng lượng của bạn. Nếu bạn không đạt tới
mục đích riêng tư của bạn, tất nhiên, bạn sẽ không bao giờ có thể tha thứ cho
tôi được; nhưng tôi không là người tham gia vào nó.
Nếu bạn sẵn sàng nổi cùng tôi...
tôi đang nổi cùng cái toàn thể. Nếu bạn sẵn sàng nổi cùng tôi bạn sẽ học cách nổi
cùng cái toàn thể. Thế thì bạn có thể quên tôi. Thầy phải bị vứt bỏ đi, chung
cuộc. Thầy, nhiều nhất, có thể là cánh cửa; thầy không phải là mục đích. Bạn đi
qua thầy, và bạn thứ lỗi và quên thầy. Bạn đi cùng cái toàn thể. Ở gần thầy,
trong sự hiện diện của thầy, bạn học mẹo nổi cùng với cái toàn thể.
Vâng, kể cả tôi nữa. Khi tôi dạy
bạn vô hi vọng tôi cũng được bao hàm trong đó nữa. Đừng hi vọng về tôi, quanh
tôi. Tôi sẽ không bao giờ là người tham gia vào giấc mơ riêng tư của bạn, vào
cái ngu si của bạn.
"Làm sao trưởng thành là
có thể mà không có hi vọng này?" Trưởng thành là có thể chỉ với không có
hi vọng nào. Bạn đã không trưởng thành vì bạn đã từng hi vọng. Bạn vẫn còn trẻ
con, ấu trĩ. Trẻ con được phép mơ - nó dốt nát - hi vọng, tạo ra tương lai. Nó
ngu. Khi trưởng thành xảy ra mơ phải bị vứt bỏ; hay, bạn bỏ mơ, và trưởng thành
xảy ra. Trưởng thành là gì? Trưởng thành là nhìn thấy thực tại. Không sống
trong việc thoả ước.
Ngay cả những người tôn giáo,
cái gọi là tôn giáo, cũng sống trong mơ: họ nghĩ về thiên đường cho bản thân họ
và địa ngục cho người khác. Mơ... mơ tốt cho bản thân họ và ác mộng cho người
khác. Họ cũng ngây thơ thôi.
Trưởng thành là có thể chỉ khi
không có hi vọng. Tại sao? Bởi vì cùng năng lượng đi vào trong hi vọng phải được
chuyển đổi. Cùng năng lượng đó phải được thoát ra cho trưởng thành. Đó là lí do
tại sao mọi chư Phật đều nói, "Không ham muốn." Không phải bởi vì họ
chống lại việc ham muốn đâu, không - bởi vì họ ủng hộ trưởng thành và năng lượng
này phải được thoát ra, được tự do khỏi ham muốn. Chỉ thế thì nó mới có thể trở
thành trưởng thành bên trong.
Trưởng thành là trong hiện hiện
tại và ham muốn là trong tương lai - chúng không bao giờ gặp nhau. Bạn trưởng
thành ở đây và bây giờ, không bao giờ ngày mai. Cây đang mọc lên bây giờ và bạn
nghĩ về trưởng thành ngày mai. Trưởng thành bao giờ cũng ở đây-bây giờ. Tại
chính khoảnh khắc này trưởng thành đang xảy ra nếu nó đang xảy ra chút nào. Nếu
nó không xảy ra vào khoảnh khắc này, làm sao nó có thể xảy ra trong khoảnh khắc
tiếp được? Nó sẽ tới từ đâu? Từ trời xanh sao? Khoảnh khắc này sẽ trở thành nền
tảng cho khoảnh khắc tiếp. Hôm nay sẽ trở thành nền tảng cho ngày mai. Kiếp này
sẽ trở thành nền tảng cho kiếp tiếp. Nếu trưởng thành đã từng xảy ra khoảnh khắc
này, khoảnh khắc tiếp sẽ tiếp quản; và bạn sẽ bắt đầu khoảnh khắc tiếp từ điểm
đó, từ giai đoạn đó, trạng thái và bình diện đó nơi khoảnh khắc này rời khỏi bạn.
Đó là cách duy nhất để trưởng thành. Khoảnh khắc này là khoảnh khắc duy nhất để
trưởng thành.
Bạn có quan sát điều đó trong
toàn thế giới không - cây cỏ, chim chóc, con vật, núi non - duy nhất một khoảnh
khắc, khoảnh khắc này, tồn tại; và chúng đang trưởng thành? Chỉ con người nghĩ
tới tương lai, và đó là cách trưởng thành dừng lại. Bạn càng nghĩ về tương lai,
càng ít có khả năng cho trưởng thành. Trưởng thành đang tới dưới dạng thực tại,
điều đang xảy ra khoảnh khắc này. Và không có thực tại khác.
"Làm sao trưởng thành là
có thể mà không có hi vọng này?" Trưởng thành là có thể chỉ khi không có
hi vọng thôi.
Tôi hiểu vấn đề của bạn. Bạn
đang nói, "Nếu chúng tôi không hi vọng thế thì chúng tôi cũng sẽ không hi
vọng về trưởng thành. Thế thì làm sao trưởng thành sẽ xảy ra được nếu chúng tôi
không hi vọng và không ham muốn?" Trưởng thành không cần việc hi vọng của
bạn, việc ham muốn của bạn. Trưởng thành cần việc hiểu biết của bạn; trưởng
thành cần nhận biết của bạn. Nhận biết là đủ. Nếu bạn nhận biết trong khoảnh khắc
này về bất kì cái gì đang xảy ra, nhận biết đó trở thành nước, thành mưa; và
cây của bản thể bạn trưởng thành. Nhận biết đó trở thành thức ăn, chất nuôi dưỡng.
Nhận biết đó là tất cả mọi thứ được cần cho trưởng thành. Con người trưởng
thành bởi vì nhận biết, không bởi vì hi vọng.
Câu hỏi thứ tư
Thầy nói rằng thầy không "làm việc"
trên mọi người, vậy có đệ tử nghĩa là gì?
Thầy là tác nhân xúc tác: thầy
không làm việc, nhưng công việc xảy ra qua thầy. Thầy không là người làm mà
chính tình huống đó mọi sự xảy ra. Bạn có nghĩ mặt trời mọc và bắt đầu làm việc
trên nhiều triệu cây thế không?... đi tới mọi hoa, thuyết phục nó nở ra?... đi
tới mọi nụ và buộc nó nở ra?... đi tới chính gốc rễ, nuôi dưỡng nó? Không. Mặt
trời thậm chí không thể nhận biết được, nhưng cây mọc, nụ nở ra, hoa bắt đầu
tung ra hương thơm của chúng, chim bắt đầu hót - cả thế giới thức dậy. Mặt trời
vận hành thế nào? Mặt trời có là người làm không?
Tôi đã nghe một câu chuyện rất
cổ rằng ngày xưa nữ thần Bóng tối tới Thượng đế và nói, "Đủ rồi. Tôi đã
không phạm tội nào - không phải rằng tôi biết đâu - vậy sao thần Mặt trời của
ngài cứ săn đuổi tôi hoài? Liên tục, hết ngày nọ tới ngày kia, trong hàng triệu
năm điều đó đã xảy ra. Tôi tới để phàn nàn. Và tôi đã không làm cái gì sai với
Mặt trời. Tại sao ông ấy chống tôi nhiều thế?"
Ngay cả Thượng đế cũng phải thừa
nhận: "Điều này là đúng. Sao ông ta cứ đuổi theo nữ thần vậy?" Thần Mặt
trời được gọi tới, và Thượng đế truy hỏi, "Sao ông chống lại nữ thần Bóng
tối nhiều thế? Ông săn đuổi nữ thần để làm gì?"
Thần Mặt trời nói, "Tôi
chưa bao giờ nghe nói gì tới nữ thần Bóng tối cả. Ngài ngụ ý gì? Tôi chưa bao
giờ bắt gặp nữ thần đó. Tôi thậm chí không biết nữ thần này! Săn đuổi không phải
là vấn đề. Tôi thậm chí còn không quen biết. Không ai đã bao giờ được giới thiệu
cho tôi. Xin triệu nữ thần tới trước tôi để cho tôi có thể thấy nữ thần Bóng tối
này là ai, và thế thì tôi sẽ nhớ và sẽ không săn đuổi bà ấy."
Câu chuyện kể rằng ngay cả Thượng
đế toàn năng cũng chẳng thể làm được điều đó, đem nữ thần Bóng tối tới trước thần
Mặt trời. Cho nên vụ này cứ treo đó trong hồ sơ, và Thượng đế ủ ê suy nghĩ hoài
cách thức để thần Mặt trời và nữ thần Bóng tối có thể mặt đối mặt trên thiên
đình. Nhưng dường như là ngài sẽ không thể nào tìm ra được cách nào vì khi Mặt
trời có đó, Bóng tối không có đó. Không phải là Mặt trời săn đuổi hay làm cái
gì đó: chính sự hiện diện thôi.
Thầy là tác nhân xúc tác. Từ
này "xúc tác" phải được hiểu rất sâu sắc. Trong khoa học họ đã khám
phá ra tác nhân xúc tác. Tác nhân xúc tác là tác nhân tuyệt đối được cần cho
thay đổi nào đó, thay đổi hoá học chẳng hạn, nhưng tác nhân xúc tác bản thân nó
không phải là chất liệu trong thay đổi. Chỉ sự hiện diện của nó được cần tới.
Chẳng hạn, o xi và hidro gặp gỡ và nước được tạo ra, nhưng điện được cần chỉ
như tác nhân xúc tác. Nếu điện không hiện diện thế thì hidro và oxi không gặp gỡ;
và điện không giữ phần nào - chỉ sự hiện diện. Không có sự hiện diện này, việc
đó không xảy ra; và điện không giữ phần nào trong việc đó. Nó không đi vào
trong bất kì tổ hợp mới này. Nó đơn giản vẫn còn đó. Tác nhân xúc tác là thuật
ngữ khoa học, nhưng hay.
Thầy không phải làm gì cả; thầy
không phải là người làm. Chỉ sự hiện diện của thầy - nếu bạn cho phép sự hiện
diện của thầy. Điều đó tuỳ thuộc vào đệ tử. Và là đệ tử chỉ có nghĩa chừng này
thôi: rằng bạn cho phép, rằng bạn buông bỏ, rằng bạn trở nên cảm nhận - rằng bạn
không còn tạo ra bất kì chướng ngại nào cho sự hiện diện vận hành. Nó không làm
cái gì cả. Chính sự hiện diện vận hành... cái gì đó bắt đầu xảy ra. Nếu đệ tử
cho phép, cái gì đó bắt đầu xảy ra.
Đệ tử sẽ cảm thấy biết ơn hướng
tới thầy bởi vì không có thầy điều đó là gần như không thể được, nhưng thầy bao
giờ cũng biết rằng thầy đã không làm cái gì cả. Cho nên nếu bạn đi tới thầy và
nói, "Thầy đã làm nhiều thế," thầy sẽ nói, "Đó là ân huệ của Thượng
đế. Ta đã không làm gì cả." Nếu người đó nói, "Ta đã làm cái gì
đó," người đó không phải là thầy chút nào, bởi vì chính cái "ta"
đó chỉ ra rằng người đó không phải là thầy. Người đó không thể là tác nhân xúc
tác cho bạn được. Người đó nghĩ người đó là người làm; và người làm không thể
là tác nhân xúc tác được.
Thầy chỉ là sự hiện diện, sự hiện
diện bao quanh... Như mây thầy bao quanh bạn. Nếu bạn cho phép thầy, thầy đi
vào cốt lõi sâu nhất của bản thể bạn. Không phải là thầy đi vào! Bạn đơn giản
cho phép... điều đó xảy ra. Và trong khoảnh khắc đó khi đệ tử cho phép và thầy
hiện diện: thay đổi hoá học, tốt hơn nên gọi nó là chuyển hoá hoá học - đệ tử
cũng biến mất, theo cùng cách như thầy đã biến mất. Bản ngã không còn đó. Đệ tử
cũng đã trở thành không người làm. Bây giờ người đó có thể vận hành như sự hiện
diện cho người khác. Người đó có thể là thầy.
Sariputta, một trong các đệ tử
của Phật, một hôm đi vào trong Phật và cho phép Phật đi vào trong ông ấy. Ông ấy
trở nên chứng ngộ. Ngay lập tức, Phật nói, "Bây giờ, Sariputta, không cần
lảng vảng quanh ta. Bây giờ ông đi đi. Đi tới những góc xa xôi nhất của đất nước.
Nhiều người đang khát. Bây giờ ông có nước để làm dịu cơn khát của họ."
Sariputta nhìn quanh. Điều gì đã xảy ra? Ông ấy nói, "Thầy nói về gì vậy?
Đừng phái tôi đi đâu cả." Phật nói, "Ông không nhận biết về điều đã xảy
ra.
105
Bây giờ ông không cần sự hiện
diện của ta. Bây giờ bản thân ông có thể trở thành sự hiện diện cho người khác:
sự việc đã xảy ra. Ta đã không làm nó, ông đã không làm nó, và sự việc đã xảy
ra."
Nếu đệ tử là người làm quá nhiều,
điều đó sẽ không xảy ra. Nếu thầy là người làm quá nhiều, thầy không là thầy.
Khi đệ tử sẵn sàng để mở - và thầy là thầy - sự việc xảy ra. Nó là ân huệ. Nó
đơn giản xảy ra mà không có việc làm của bất kì ai. Đó là lí do tại sao chúng
ta ở Ấn Độ đã gọi nó là prasad, ân huệ. Đột nhiên, Thượng đế trở thành sẵn có;
đột nhiên, Thượng đế vận hành.
Đó là lí do tại sao tôi nói rằng
tôi không làm việc trên mọi người, và dầu vậy tôi vẫn chấp nhận đệ tử.
Câu hỏi thứ năm
Để cảm thấy thoải mái, con người bao giờ
cũng tìm bụng mẹ. Tất cả chúng tôi đều cảm thấy thoải mái với thầy; chúng tôi
đã tìm thấy bụng mẹ chưa?
Tất nhiên rồi. Thầy không là gì
ngoài bụng mẹ: qua thầy bạn được sinh ra. Bạn chết trong thầy; bạn chết cùng thầy.
Thầy là cây chữ thập và việc tái sinh. Đó là nghĩa của câu chuyện của Jesus:
trong thầy bạn chết, và qua thầy bạn được tái sinh. Thầy là bụng mẹ.
Bụng mẹ này là bụng mẹ của người
mẹ; bụng mẹ khác là bụng mẹ của thầy. Mẹ cho bạn vào thế giới, thầy cho bạn đi
ra ngoài nó. Thầy là mẹ.
Câu hỏi thứ sáu
Sao thầy bao giờ cũng mang khăn ăn theo người,
ngay cả khi không dùng gì nó?
Nó là biểu tượng: rằng tôi là
vô dụng như chiếc khăn ăn vậy. Tôi không tin vào tiện dụng. Tiện dụng thuộc vào
thế giới, vào bãi chợ. Tôi tin vào những thứ không tiện dụng: đoá hoa. Tiện dụng
của đoá hoa là gì? Cái dụng của nó là gì? Nó là tuyệt đối vô dụng; và do đó đẹp,
tuyệt đối đẹp.
Cuộc sống với tôi không có tính
mục đích; không có chủ định trong nó. Nếu như có chủ định cuộc sống không thể đẹp
như vậy. Chủ định bao giờ cũng tạo ra cái xấu xí. Chủ định cho bạn hàng hoá,
không phải cực lạc. Chủ định cho bạn cơ xưởng, không phải ngôi đền. Cuộc sống
không phải là cơ xưởng; nó là ngôi đền. Cái dụng của ngôi đền là gì?
Ở phương Đông, mọi làng đều có
đền chùa, ít nhất một cái. Nhiều hơn, thế thì càng tốt; bằng không thì một.
Ngay cả làng rất, rất nghèo. Khi người phương Tây lần đầu tiên tới phương Đông
họ không thể tin được vào hiện tượng này, bởi vì các làng nghèo thế. Họ không
có nhà thực, chỉ là lều, bạn có thể gọi chúng là nhà chỉ là cái tên; nhưng họ
có ngôi đền chùa đẹp trong làng. Nhà họ không có tường, chỉ bằng vách tre,
nhưng thượng đế của họ có tường đá cẩm thạch đẹp, sàn đá cẩm thạch. Ngôi đền
chùa nhỏ, nhưng đẹp. Họ không thể tin được - khi bạn sống nghèo nàn thế, hữu dụng
gì mà đi làm đền chùa đẹp thế?
Ở phương Đông chúng ta bao giờ
cũng tin vào tính vô dụng. Người ta có thể sống trong nhà; nó là thứ tiện dụng.
Thượng đế không sống ở đó; ngài có thể sống không cần đền chùa. Cho dù đền chùa
không tồn tại, chẳng cái gì sẽ thiếu trong thế giới này. Thế giới không được
làm giầu lên bởi đền chùa. Nó được giầu lên bởi xưởng máy, bởi bệnh viện, bởi
trường học - không bởi đền chùa. Đền chùa đơn giản là vô dụng. Cho nên khi người
cộng sản nắm quyền ở Nga, họ đã phá huỷ mọi đền chùa, mọi nhà thờ - họ đã hoán
cải chúng thành xưởng máy, trường học, bệnh viện, thế này thế nọ - bởi vì người
cộng sản tin vào tiện dụng. Người đó không tin vào hoa. Người đó không tin vào
các ngôi sao. Người đó không tin vào thơ ca. Người đó tin vào văn xuôi, suy luận
logic tam đoạn luận.
Tôi tin vào thơ ca. Tôi không bận
tâm chút nào tới logic; tôi tuyệt đối phi logic. Và tôi đã biết cái đẹp của cuộc
sống qua phi logic, qua phi lí. Qua trái tim, tôi đã thấy ngôi đền của cuộc sống;
và tôi nói với bạn, nếu bạn cứ đi tìm Thượng đế trong xưởng máy bạn sẽ không
bao giờ tìm thấy ngài. Nếu bạn cứ tìm Thượng đế trong bệnh viện và trường học bạn
sẽ bỏ lỡ ngài mãi mãi và mãi mãi, bởi vì Thượng đế không phải là mục đích. Ở Ấn
Độ chúng ta thậm chí không gọi thế giới này là sáng tạo của ngài - chúng ta gọi
nó là leela, chơi đùa của ngài. Chơi đùa là vô mục đích; nó thậm chí không phải
là trò chơi. Ngài đơn giản cứ chơi trốn tìm với bản thân ngài, chẳng đạt tới mục
đích nào. Hiện hữu là niềm vui sướng cực kì. Giá trị là bản chất cố hữu. Giá trị
không phải ở mục đích; giá trị là ở trong bạn.
Bạn đúng: sao tôi bao giờ cũng
mang khăn ăn cùng mình, tuyệt đối vô mục đích? Ngay cả tôi cũng chẳng biết tại
sao, nhưng tôi mang nó. Nó là biểu tượng... phi logic.
Câu hỏi thứ bẩy
Tôi đã trở thành hoàn toàn vô dụng, Bây giờ
tôi làm gì về tình trạng tài chính của tôi? Tôi sẽ sống theo chi tiêu của những
người khác sao?
Nếu bạn đã thực sự trở thành
hoàn toàn vô dụng, bạn đã đạt tới rồi; bây giờ chẳng có gì để mà đạt tới. Và nếu
bạn đã thực sự trở nên hoàn toàn vô dụng, bạn sẽ không bận tâm về tình trạng
tài chính của bạn. Bất kì khi nào ai đó trở thành hoàn toàn vô dụng, cái toàn
thể sẽ chăm nom. Dầu vậy, cái gì đó của thế giới các tiện dụng này phải vẫn còn
níu bám lấy tâm trí bạn; do đó câu hỏi này mới nảy sinh. Nếu bạn đã thực sự trở
thành vô dụng thế thì bạn không lo nghĩ về nó: liệu khoảnh khắc tiếp bạn tồn tại
hay không không thể là lo nghĩ cho bạn nếu bạn đã thực sự trở thành vô dụng.
Sao bạn bận tâm? Nếu cái toàn
thể cần bạn cho trò chơi trốn tìm của nó, cho chơi đùa của ngài, ngài sẽ chăm
nom. Đó là lí do tại sao Jesus cứ nói với các đệ tử của ông ấy, "Nhìn hoa
loa kèn trên cánh đồng kia: chúng không làm việc vất vả, chúng không lo nghĩ về
ngày mai - và chúng còn đẹp hơn Vua Solomon đã từng đẹp trong mọi vinh quang của
ông ấy." Ông ấy cứ nói, "Đừng nghĩ tới ngày mai."
Một khi bạn thực sự vô dụng bạn
buông xuôi theo điều thiêng liêng; và nếu bạn được buông xuôi bạn sẽ không hỏi,
"Tôi sẽ sống theo chi tiêu của người khác sao?" Thế thì ai là người
khác? Thế thì không có ai là người khác cả. Thế thì túi tiền của bạn là túi tiền
của người khác và túi tiền của người khác là túi tiền của bạn. Người khác tồn tại
bởi vì bản ngã - bởi vì tôi tồn tại, đó là lí do tại sao người khác tồn tại. Nếu
tôi không có đó thế thì ai là người khác?
Tôi đã sống theo chi tiêu của
người khác trong nhiều năm; và tôi thậm chí không cám ơn họ. Bởi vì phỏng có
ích gì mà cám ơn bản thân mình? Điều đó sẽ có vẻ ngu xuẩn. Đây là cách tôi đang
tận hưởng, và nếu cái toàn thể muốn tôi ở đây tôi sẽ ở đây. Nếu ngài không muốn
tôi, rằng tôi không được cần chút nào, ngài sẽ đem tôi đi. Đó là lo nghĩ của
ngài. Và nếu ngài muốn tôi ở đây ngài sẽ đẩy vào óc ai đó ý tưởng tặng cái gì
đó cho tôi. Điều đó do ngài quyết định. Và nếu bạn cho tôi cái gì đó, ngài phải
cám ơn bạn. Sao tôi phải cám ơn bạn? Tôi không chen vào giữa. Tôi chưa bao giờ
cám ơn bất kì ai, bởi vì điều đó có vẻ ngu xuẩn.
Tôi cứ làm bất kì cái gì tôi
thích thú. Nếu họ được lợi bởi điều đó, họ không cần phải cảm thấy bị mang ơn.
Đây là niềm vui của tôi. Tôi cứ nói với bạn; đây là niềm vui của tôi. Không phải
là tôi đang cố gắng giúp bạn đâu - đây là cách tôi tận hưởng bản thân tôi. Nếu
bạn cứ giúp tôi đó là niềm vui của bạn. Bằng cách nào đó tôi hoàn thành nhu cầu
của bạn; bạn hoàn thành nhu cầu của tôi. Được kết thúc. Không có chuyện nói về
ai biết ơn ai.
Đó là một toàn thể. Cảm giác rằng
người khác tồn tại là bởi vì bạn tồn tại. Nếu bạn biến mất, người khác biến mất.
Và, thế thì, khoảnh khắc tiếp
không phải là vấn đề để mà được lo nghĩ tới. Khoảng khắc này là đủ. Khoảnh khắc
này là đủ cho bản thân nó.
Câu hỏi thứ tám
Trước khi tới thầy, khi dùng ma tuý tôi bao
giờ cũng cảm thấy là một nhiều hơn với cái toàn thể. Sau sáu tháng ở cùng thầy
tôi có vài lần hút thuốc và đích xác điều đối lập xảy ra: say thuốc, tôi cảm thấy
chia chẻ nhiều hơn. Thầy có thể giải thích điều này không?
Không cần đâu. Điều đó là tự giải
thích rồi. Nếu bạn thần kinh, ma tuý sẽ cho bạn thoáng nhìn về mạnh khoẻ, về
cái một. Nếu bạn chia chẻ thế thì ma tuý sẽ cho bạn giấc mơ về là một, không bị
phân chia. Nhưng nếu bạn thiền bạn thực sự trở thành một; thế thì dùng ma tuý sẽ
không ích gì. Nếu bạn thiền thế thì thực tại của tính một được nhận ra; thế thì
mơ sẽ không có hữu dụng gì nữa. Thực ra, thế thì dùng ma tuý sẽ có tính phá huỷ:
qua chúng bạn sẽ cảm thấy bị chia chẻ.
Đó là lí do tại sao tôi liên tục
nói: những người đang đi tìm ma tuý thực sự là đi tìm thiền - tìm cái gì đó
theo hướng sai. Việc tìm của họ là hoàn toàn đúng, hướng của họ là sai. Tôi
không chống lại họ, vì họ là người tìm kiếm. Thôi thúc đã nảy sinh trong họ,
nhưng họ đang đi theo hướng sai. Họ có thể được đem về hướng đúng.
Nhiều người được cần để giúp
cho họ thiền. Không chính phủ nào, không quốc gia nào có thể đàn áp được họ, điều
đó là không thể được. Họ càng bị đàn áp, họ sẽ càng cảm thấy bị hấp dẫn tới ma
tuý. Họ càng trở nên thần kinh, họ sẽ càng cần nhiều ma tuý hơn. Duy nhất nhiều
đền chùa hơn, nhiều thiền hơn sẽ có ích. Một khi bạn thiền bạn đã đi vào theo
hướng đúng - sớm hay muộn, ma tuý sẽ tự chúng rơi rụng đi. Không cần vứt bỏ
chúng; chúng sẽ tự mất đi.
Cũng tựa như bạn mang đá, đá mầu
sắc, và thế rồi đột nhiên tôi cho bạn kim cương thực. Bạn có mang những viên đá
mầu đó trong tay nữa không? Sẽ còn nỗ lực nào về phần bạn để vứt bỏ chúng đi
không? Bạn sẽ đơn giản vứt chúng đi: tay sẽ xoè ra và chúng rơi xuống bởi vì
bây giờ kim cương sẵn có rồi. Và bây giờ nếu bạn muốn mang những hòn đá này bạn
sẽ phải vứt bỏ kim cương. Không cần giải thích. Nó tự giải thích rồi.
Câu hỏi thứ chín
Thầy nói: "Cuộc sống là chuyện tầm
phào trong cái vĩnh hằng của im lặng và sự tồn tại." Vậy con người là gì?
Là con vật tạo ra chuyện tầm
phào. Aristotle đã định nghĩa con người là sinh linh có lí trí. Con người không
có lí trí; và điều tốt là con người không vậy. Con người chín mươi chín phần
trăm là phi lí; và điều tốt là con người như vậy vì qua phi lí mọi thứ là đẹp
và đáng yêu tồn tại. Qua lí luận, có toán học; qua không lí luận, có thơ ca.
Qua lí luận, có khoa học; qua không lí luận, có tôn giáo. Qua lí luận có thị
trường, tiền bạc, đồng ru pi, đồng đô la; qua không lí luận có tình yêu, ca
hát, nhảy múa. Không, điều tốt là con người không là sinh linh lí trí. Con người
là phi lí.
Nhiều định nghĩa đã được thử
nêu. Tôi muốn nói con người là con vật tạo ra chuyện tầm phào. Con người tạo ra
huyền thoại - mọi huyền thoại đều là chuyện tầm phào, puranas. Con người tạo ra
tôn giáo, huyền học, các câu chuyện về sự tồn tại. Từ chính lúc bắt đầu của
nhân loại con người đã từng tạo ra những huyền thoại hay. Con người tạo ra Thượng
đế. Con người tạo ra điều Thượng đế đã tạo ra thế giới; và con người tạo ra những
huyền thoại hay. Con người thêu dệt, cứ thêu dệt những huyền thoại ngày càng mới
loanh quanh mãi. Con người là con vật tạo ra huyền thoại; và cuộc sống sẽ tuyệt
đối nhàm chán nếu không có huyền thoại quanh nó.
Đó là rắc rối cho thời hiện đại:
tất cả những huyền thoại cổ đã bị bỏ đi rồi. Những người duy lí ngu xuẩn tranh
cãi quá nhiều chống lại chúng. Chúng đã bị vứt bỏ vì nếu bạn tranh cãi chống lại
huyền thoại, huyền thoại là không thể bào chữa được. Nó không thể bảo vệ được
cho bản thân nó. Nó rất mong manh; nó rất tinh tế. Nếu bạn bắt đầu đánh nhau với
nó bạn sẽ phá huỷ nó, nhưng bằng việc phá huỷ nó bạn sẽ phá huỷ cái gì đó đẹp đẽ
trong trái tim con người. Nó không phải là huyền thoại, huyền thoại chỉ là biểu
tượng - sâu bên dưới là gốc rễ ở trong tim. Nếu bạn giết chết huyền thoại bạn
giết chết trái tim.
Bây giờ, trên khắp thế giới,
cùng những người duy lí đó, những người đã giết chết mọi huyền thoại cảm thấy rằng
bây giờ chẳng còn nghĩa gì trong cuộc sống, không thơ ca, không lí do để hạnh
phúc, không nguyên nhân để mở hội. Mọi lễ hội đã biến mất. Không có huyền thoại
thế giới sẽ chỉ là bãi chợ; mọi đền chùa sẽ biến mất. Không có huyền thoại mọi
quan hệ sẽ là mặc cả; sẽ không có tình yêu trong chúng. Không có huyền thoại bạn
sẽ một mình trong cái trống rỗng bao la.
Chừng nào bạn chưa chứng ngộ bạn
không thể sống theo cách đó được; bằng không bạn sẽ cảm thấy vô nghĩa, và lo âu
sâu sắc sẽ nảy sinh và phiền não sẽ đi vào trong bản thể bạn. Bạn sẽ bắt đầu tự
tử. Bạn sẽ bắt đầu tìm cách nào đó này khác - ma tuý, rượu, dục, bất kì cái gì
- để dìm bản thân mình vào để cho bạn có thể quên đi bản thân mình vì cuộc sống
dường như là vô nghĩa.
Huyền thoại cho nghĩa. Huyền
thoại không là gì ngoài chuyện tầm phào hay, nhưng nó giúp bạn sống. Trừ phi bạn
trở nên có khả năng thế để sống mà không có tán chuyện tầm phào, nó giúp bạn du
hành, làm cuộc hành trình trong thế giới. Nó cho bầu không khí con người quanh
bạn; bằng không thế giới này rất chai đá. Nghĩ mà xem: người Ấn Độ đi ra sông,
ra sông Hằng - họ tôn thờ. Đó là huyền thoại; bằng không sông Hằng chỉ là con
sông thôi. Nhưng qua huyền thoại sông Hằng trở thành mẹ, và khi người Hindu đi
ra sông Hằng điều đó cực kì vui sướng cho người đó.
Đá ở Mecca, đá ở Kaaba, không
là gì ngoài đá. Nó là đá khối, đó là lí do tại sao nó được gọi là ka'bah:
ka'bah nghĩa là khối. Nhưng bạn không thể biết được cách người Hồi giáo cảm thấy
khi người đó đi tới Kaaba. Năng lượng vô cùng nảy sinh. Không phải là Kaaba
đang làm cái gì đó - chẳng cái gì cả, chỉ là huyền thoại. Khi người đó hôn tảng
đá, người đó không bước đi trên đất; người đó đã đi vào thế giới khác, của thơ
ca. Khi người đó bước quanh Kaaba, người đó đang bước quanh bản thân Thượng đế.
Trên khắp thế giới người Hồi giáo cầu nguyện; hướng của họ là chiếu vào Kaaba.
Hướng khác nhau: ai đó cầu nguyện ở Anh sẽ nhìn vào Kaaba; ai đó đang cầu nguyện
ở Ấn Độ sẽ nhìn vào Kaaba; ai đó đang cầu nguyện ở Ai Cập sẽ nhìn vào Kaaba.
Năm lần một ngày người Mô ha mét giáo cầu nguyện trên khắp thế giới, vòng quanh
toàn thế giới, và họ đều nhìn vào Kaaba - Kaaba trở thành chính trung tâm của
thế giới. Huyền thoại, huyền thoại hay. Trong khoảnh khắc đó toàn thế giới được
bao quanh bởi thơ ca.
Con người đem nghĩa cho sự tồn
tại; đó là điều huyền thoại tất cả là gì. Con người là con vật tạo chuyện tầm
phào. Những chuyện tầm phào nhỏ, chỉ quanh nhà hàng xóm, về vợ của nhà hàng
xóm; và những chuyện tầm phào lớn, vũ trụ, về Thượng đế. Nhưng con người tận hưởng
nó.
Tôi thích một câu chuyện; tôi
phải kể nó nhiều lần. Nó là chuyện của người Do Thái:
Trong một thị trấn, nhiều năm
trước, nhiều thế kỉ trước, có một giáo sĩ. Bất kì khi nào có khó khăn nào đó
trong thị trấn, ông ấy sẽ đi vào rừng, làm tế lễ, cầu nguyện, tuân theo nghi lễ,
và nói với Thượng đế, "Xin ngài ngăn chặn thảm hoạ đó. Xin cứu chúng
con." Và thị trấn bao giờ cũng được cứu.
Giáo sĩ này chết; một người
khác trở thành giáo sĩ. Thị trấn lại lâm vào khó khăn; mọi người tụ tập lại.
Giáo sĩ đi vào rừng, nhưng ông ấy không tìm được chỗ. Ông ấy không biết nó. Cho
nên ông ấy nói với Thượng đế, "Con không biết đích xác chỗ đó nơi ông giáo
sĩ cũ vẫn thường cầu nguyện ngài, nhưng điều đó không thành vấn đề. Ngài biết
chỗ, cho nên con sẽ cầu nguyện từ đây." Rắc rối không bao giờ tới thị trấn.
Mọi người hạnh phúc.
Thế rồi ông giáo sĩ này chết;
giáo sĩ khác tiếp theo. Lần nữa thị trấn lại trong rắc rối nào đó, thảm hoạ nào
đó. Mọi người tụ tập lại. Ông ấy đi vào rừng, nhưng ông ấy nói với Thượng đế,
"Con không biết đích xác chỗ ấy đâu cả, con không biết nghi lễ. Con chỉ biết
lời cầu nguyện. Cho nên xin ngài, ngài là đấng toàn trí, cho nên đừng dính vào
chi tiết. Xin ngài nghe con..." Và ông ấy nói bất kì cái gì ông ấy muốn
nói. Thảm hoạ được tránh.
Thế rồi ông ấy chết; giáo sĩ
khác tiếp theo. Thị trấn tụ tập lại, lại có rắc rối nào đó, bệnh tật nào đó lan
tràn, và họ nói, "Đi vào rừng đi; điều đó bao giờ cũng được làm. Các giáo
sĩ cổ đại bao giờ cũng đi tới đó."
Ông ấy ngồi trên ghế bành. Ông ấy
nói, "Cần gì đi tới đó? Ngài có thể nghe được từ đây. Và tôi không biết."
Cho nên ông ấy nhìn lên trời và nói, "Xin ngài nghe cho. Con không biết chỗ
ấy, con không biết nghi lễ - con thậm chí chẳng biết lời cầu nguyện. Con biết
toàn thể câu chuyện này: cách giáo sĩ thứ nhất hay đi, cách giáo sĩ thứ hai đi,
cách giáo sĩ thứ ba, cách giáo sĩ thứ tư... Con sẽ kể cho ngài câu chuyện này -
và con biết ngài thích chuyện kể. Xin lắng nghe câu chuyện này và tránh rắc rối."
Và ông ấy kể lại toàn thể câu
chuyện về các giáo sĩ cổ. Và tương truyền Thượng đế thích chuyện này nhiều tới
mức thị trấn được cứu.
Ngài phải thích chuyện kể lắm;
bản thân ngài là đấng sáng tạo của huyền thoại. Ngài phải thích chuyện kể. Ngài
là người đầu tiên, người tạo ra toàn thể chuyện tầm phào.
Vâng, cuộc sống là chuyện tầm
phào, chuyện tầm phào nhất thời trong cái im lặng vĩnh hằng của sự tồn tại, và
con người là con vật tạo ra chuyện tầm phào. Chừng nào bạn chưa trở thành thượng
đế bạn sẽ phải thích việc nói chuyện tầm phào: bạn sẽ thích chuyện của Rama và
Sita, của mahabharata; bạn sẽ thích các chuyện Hi Lạp, La Mã, Trung Quốc. Có cả
triệu chuyện - toàn là hay.
Nếu bạn không đem logic vào cho
chúng, chúng có thể tiết lộ những cánh cửa bên trong; chúng có thể mở ra bí ẩn
bên trong. Nếu bạn đem logic vào chúng, các cánh cửa bị đóng lại; thế thì ngôi
đền đó không dành cho bạn. Yêu chuyện kể đi. Khi bạn yêu chúng, chúng mở các bí
ẩn của chúng ra. Và nhiều điều được ẩn kín trong chúng: mọi điều nhân loại đã
tìm ra đều được ẩn kín trong chuyện ngụ ngôn. Đó là lí do tại sao Jesus liên tục
nói theo ngụ ngôn, Phật liên tục nói trong chuyện kể. Tất cả họ đều thích kể
chuyện tầm phào.
Câu hỏi thứ mười
Thầy nói rằng thầy thỉnh thoảng phải giận với
đệ tử và trong trường hợp đó thầy đóng kịch. Thầy có đóng kịch khi thầy cười
hay mỉm cười với đệ tử không?
Thầy bao giờ cũng đóng kịch; thầy
là nghệ sĩ hoàn hảo. Thầy không coi cuộc sống là nghiêm chỉnh. Thầy không coi
cuộc sống là lo nghĩ, lo âu. Nó là chơi đùa. Thầy giận... thầy đóng kịch thôi.
Thầy cười... thầy cũng đóng kịch. Thầy chỉ có thể diễn kịch, bởi vì thầy không
là người làm. Bất kì cái gì thầy làm cũng nên được coi như diễn kịch; và nếu bạn
níu bám quá nhiều vào việc diễn kịch bạn sẽ bỏ lỡ thầy.
Quên giận của thầy và quên cái
cười của thầy đi. Nhìn ra đằng sau cơn giận và tiếng cười, và ở đó bạn sẽ thấy
ông già này. Không cười không giận không khóc không nói - ở đó bạn sẽ thấy ông ấy
im lặng toàn bộ. Ở đó bạn sẽ thấy vị Phật: trong tĩnh lặng sâu sắc, trong bình
thản vô hạn, thậm chí không một lung linh ý nghĩ. Ngoài ra thầy bao giờ cũng
trên sân khấu.
Nhưng đừng bị lừa bởi thầy. Cứ
quan sát đi. Đừng nghe lời của thầy; bằng không bạn sẽ không bao giờ có khả
năng thấy thầy. Nghe im lặng của thầy. Nghe khi có lỗ hổng giữa hai từ. Đọc thầy
giữa hai dòng. Đừng chú ý nhiều tới điều thầy nói, điều thầy làm; chỉ chú ý tới
điều thầy hiện hữu.
0 Đánh giá