Chương 10. Bây giờ bạn có thể nhảy khỏi cầu Waterloo

Yoga: Alpha và Omega (Tập 9)

Bài giảng về Kinh Yoga của Patanjali

Chương 10. Bây giờ bạn có thể nhảy khỏi cầu Waterloo

Câu hỏi 1

Tôi đã làm sadhana dưới sự hướng dẫn của thầy giáo khác nào đó. Vào lúc đó tôi đã không có vấn đề về dục. Nhưng căng thẳng tồn tại trong tâm trí tôi. Sau khi tới chỗ trú ẩn của thầy, căng thẳng đã biến mất nhưng vấn đề mới đã nảy sinh. Do dục một căng thẳng mới đã bắt đầu. Phải làm gì trong trạng thái này? Xin thầy hướng dẫn cho tôi.

Một khi bạn coi bất kì cái gì là vấn đề, nó trở thành không thể giải được. Không vấn đề nào như thế có thể được giải. Nếu bạn nhìn sâu vào bất kì vấn đề nào - không chấp nhận nó như là vấn đề - giải pháp tự nó trồi lên bề mặt. Cho nên điều đầu tiên cần học là bỏ thói quen cũ về việc nhìn vào mọi thứ cứ như chúng là vấn đề. Bạn làm cho chúng thành vấn đề đấy.

Chẳng hạn, dục. Nó không phải là vấn đề chút nào. Nếu nó là vấn đề, thế thì bạn có thể biến bất kì cái gì thành vấn đề. Bạn có thể biến việc thở thành vấn đề. Một khi bạn nhìn vào việc thở như vấn đề, bạn sẽ bắt đầu hỏi cách gạt bỏ nó. Bạn sẽ trở nên sợ việc thở. Dục không phải là vấn đề. Dục là năng lượng đơn giản, thuần khiết. Nhưng sống với thầy giáo nào đó bạn đã bị ước định bởi vì gần chín mươi chín phần trăm các thầy giáo coi dục là vấn đề. Thực ra họ không phải là thầy giáo. Họ đã không giải quyết được cái gì trong cuộc đời riêng của họ. Họ lâm vào rắc rối nhiều như bạn vậy. Họ có nhiều loạn thần kinh như bạn có vậy.

Con người của sáng suốt không có vấn đề nào, và con người của sáng suốt chưa bao giờ giúp cho bất kì ai khác có vấn đề.

Tôi không thể giải được vấn đề của bạn nếu bạn có cơ chế tạo ra nó, nhưng tôi có thể cho bạn sáng suốt của tôi để nhìn lật đi lật lại, để nhìn trong suốt hơn, với nhiều sáng tỏ và cảm nhận hơn.

Cho nên điều đầu tiên cần xem xét là: tại sao bạn gọi dục là vấn đề. Tính vấn đề trong nó là gì? Nếu dục là vấn đề, thế thì tại sao thức ăn không là vấn đề? Nếu dục là vấn đề, thế thì tại sao việc thở không là vấn đề? Nếu dục là vấn đề, thế thì tại sao, bất kì cái gì đều có thể được chuyển thành vấn đề. Bạn chỉ cần nhìn theo cách đó, và nó trở thành vấn đề.

Trong các nền văn hoá khác nhau, những việc khác nhau được coi là có vấn đề. Nếu bạn đã được nuôi lớn dưới ảnh hưởng của Freud, thế thì dục không phải là vấn đề chút nào. Thế thì không có tính dục sẽ trở thành vấn đề. Điều đó đã trở thành vấn đề cho nhiều người phương Tây.

Một người đàn bà tới tôi, phải quãng sáu mươi lăm, và bà ấy nói, "Osho ơi, ham muốn dục của tôi đang biến mất. Xin giúp tôi." Bởi vì nếu bạn đã chịu ảnh hưởng của Freud quá nhiều, thế thì dục gần như là tương đương với sống. Nếu ham muốn dục đang biến mất, bạn đang chết, thế thì cái chết chính là liều lượng. Cho nên tới chính chỗ cuối, trên giường chết nữa, bạn phải vẫn còn là người có tính dục, bạn phải ép buộc bản thân bạn là người có tính dục.

Điều này nói chung là vấn đề mới - đặc biệt đối với người Ấn Độ, người không thể nghĩ được nó là vấn đề. Nếu nó xảy ra cho họ, họ sẽ đi tới đền và cám ơn Thượng đế. Ngay cả khi họ còn trẻ, nếu dục biến mất, họ sẽ rất, rất hạnh phúc, cực kì hạnh phúc. Thượng đế đã rất hữu ích, vấn đề được giải quyết. Nhưng vấn đề có thể không được giải quyết, họ có thể đơn giản bị bất lực.

Vấn đề nảy sinh bởi vì cách nhìn nào đó. Vấn đề không phải là vấn đề trong bản thân nó, nó tuỳ thuộc vào cách nhìn của bạn. Nếu bạn là người phương Tây, thế thì uống nước giải khát có rượu không phải là vấn đề. Đơn giản, như bất kì đồ uống nào - Coca-Cola hay Faint. Nếu bạn là người Đức, bia đơn giản là nước. Không có vấn đề trong nó. Nhưng nếu bạn là người Ấn Độ, thế thì khó khăn nảy sinh. Ngay cả Coca-Cola cũng là vấn đề. Gandhi sẽ không cho phép bạn uống Coca-Cola. Ông ấy đã cấm trà trong đạo tràng của ông ấy. Trà! Nó đã trở thành vấn đề cho ông ấy vì nó có lượng caffeine nào đó trong nó. Với Phật tử trà chưa bao giờ là vấn đề. Nó đã gần như là nghi lễ tôn giáo ở Nhật Bản, ở Trung Quốc.

Sư Phật giáo bắt đầu cuộc sống của mình bằng trà. Sáng sớm, trước khi ông ấy đi vào thiền, ông ấy uống trà. Sau khi ông ấy đã thiền ông ấy uống trà, và uống nó theo cách tôn giáo thế, với duyên dáng và phẩm cách thế. Nó chưa bao giờ bị coi là vấn đề; thực ra Phật tử đã khám phá ra nó. Về truyền thuyết nó được nối với Bồ đề đạt ma.

Bồ đề đạt ma được coi là đã khám phá ra trà. Ông ấy thường sống trên sườn núi. Tên của núi này là Ta, và bởi vì trà lần đầu tiên được khám phá ra ở đó, đó là lí do tại sao nó được gọi là ta, tea, cha, chai, trà - chúng tất cả đều được dẫn ra từ Ta. Và tại sao Bồ đề đạt ma khám phá ra nó, và làm sao ông ấy đã khám phá ra nó?

Ông ấy đang cố đạt tới điểm nhận biết tuyệt đối. Điều đó là khó. Bạn có thể sống không có thức ăn trong nhiều ngày, nhưng không ngủ sao? - và ông ấy đã cố không cho phép giấc ngủ nào. Sau một thời kì - bẩy, tám ngày - đột nhiên ông ấy cảm thấy giấc ngủ tới. Ông ấy giật mí mắt ra và ném chúng đi, để cho sẽ không còn vấn đề nào nữa. Tương truyền những mí mắt đó rơi xuống đất, mọc ra thành cây chè. Đó là lí do tại sao trà giúp cho nhận biết; nếu bạn uống quá nhiều trà ban đêm bạn sẽ không có khả năng ngủ. Và bởi vì toàn thể tâm trí Phật tử là làm sao đạt tới điểm mà giấc ngủ không can nhiễu và bạn có thể vẫn còn hoàn toàn nhận biết, tất nhiên trà trở thành gần như thứ linh thiêng, linh thiêng nhất của những thứ linh thiêng.

Ở Nhật Bản họ có những ngôi nhà nhỏ trong các tu viện - nhà trà. Khi họ đi tới nhà trà, họ đi dường như ai đó đi tới nhà thờ hay đền chùa. Họ tắm, họ mặc quần áo mới, họ bỏ giầy dép ở bên ngoài, họ đi trong im lặng, trong duyên dáng, họ ngồi... Và đó là một nghi lễ dài. Nó không chỉ là bạn đi và nhận cốc trà và uống và bạn xong việc, không theo cách vội vã như thế. Thượng đế phải được đối xử tốt, và trà là thượng đế, thượng đế về nhận biết. Cho nên họ sẽ ngồi im lặng, và siêu nước sẽ cứ reo, và đầu tiên họ sẽ lắng nghe nó. Bây giờ họ đang chuẩn bị. Họ sẽ thiền về tiếng siêu nước reo.

Thế rồi chén và đĩa sẽ được trao cho họ. Họ sẽ chạm vào chén và đĩa, nhìn chúng, bởi vì chúng là tác phẩm nghệ thuật. Và không ai thích dùng chén và đĩa mua từ chợ. Mọi tu viện đều làm chén và đĩa riêng của nó. Người giầu làm cái riêng của họ. Người nghèo, nếu họ không thể đảm đương được việc làm cái riêng của họ, họ đi mua chúng ở chợ, về đập chúng ra, gắn chúng lại, chúng trở thành hoàn toàn duy nhất.

Thế rồi trà được rót ra. Và mọi người đều ở trong tâm trạng thiền, cảm nhận, sâu sắc, thở chậm và sâu. Và thế rồi trà được uống, cứ dường như cái gì đó thiêng liêng đang giáng xuống bạn.

Bây giờ Mahatma Gandhi không thể nghĩ được điều này. Trong đạo tràng của ông ấy trà là không được phép; trà ở danh sách đen. Điều đó tuỳ vào thái độ của bạn.

Điều tôi muốn nói với bạn là ở chỗ điều đó là tuỳ ở bạn việc bạn muốn tạo ra bao nhiêu vấn đề. Vứt nhiều nhất có thể đi. Bạn càng có ít vấn đề, càng tốt hơn, bởi vì thế thì, nếu bạn không thể bỏ được vài vấn đề đó, nếu chúng là không thực vì thái độ của bạn mà vì là bản chất cho cuộc sống, thế thì chúng có thể được giải quyết. Tôi đã nghe nói, một người đi tới nhà tâm thần:

Một người nghèo mắt có những nếp lớn sệ xuống, anh ta trong có vẻ rất mệt mỏi. "Tôi mơ suốt mọi đêm, bác sĩ ơi," anh ta nói với bác sĩ điều trị. "Đêm qua thật là kinh khủng! Tôi ở trên một chiếc máy bay lớn, tôi có đeo dù, chúng tôi lên tới gần mười hai cây số từ đó tôi định nhảy xuống để lập kỉ lục độ cao mới. Chúng tôi lên tới mười hai cây số - tôi mở cửa - tôi bước tới một bước - tôi kéo dây dù - ông nghĩ điều gì xảy ra?" Bác sĩ nói, "Tôi chả có ý tưởng gì cả." Người này nói, "Bộ quần áo ngủ của tôi tụt xuống!"

Bây giờ đây có là vấn đề không? Khi bạn ở cao mười hai cây số trên đất, đây có là vấn đề không? Toàn thể cuộc sống có lâm nguy không? Và điều đó nữa là trong mơ!

Và người ta cảm thấy mệt mỏi. Tôi đã nghe, trên ghế dài công viên hai người ăn xin đang ngồi và tán chuyện. Tôi vừa mới đi ngang qua. Một người ăn xin nói, "Tôi mơ là tôi có được việc làm tốt." Người kia nói, "Vâng, bác trông mệt mỏi rồi."

Vứt điều vô nghĩa đi. Dục không phải là vấn đề. Dục là năng lượng sống của bạn. Chấp nhận nó đi. Nếu bạn chấp nhận nó, nó có thể được biến đổi. Nếu bạn bác bỏ, bạn sẽ ở trong đống lộn xộn. Nếu bạn tranh đấu với nó, bạn đang tranh đấu với ai vậy? Nghĩ mà xem: với bản thân bạn - nửa/nửa, bị phân chia. Bạn đang tranh đấu với bản thân bạn, tất nhiên bạn sẽ ngày càng bị què quặt hơn. Đừng bao giờ tranh đấu với bản thân bạn.

Sadhana không phải là xung đột, nó không phải là vật lộn. Sadhana là hiểu biết sâu sắc, biến đổi, nhận biết, trong đó bạn bắt đầu yêu, chấp nhận bản thân mình, và đi lên ngày càng cao hơn - qua hiểu biết. Không cái gì bị loại trừ khỏi con người bạn. Mọi thứ đều như nó đáng phải vậy. Nó phải được dùng cho sự hài hoà cao hơn, có vậy thôi. Đàn veena không bị vứt đi. Nếu bạn không thể chơi được nó, học cách chơi đi. Chẳng cái gì sai với đàn veena. Nếu bạn không thể chơi được và bạn vẫn chơi đàn veena, tất nhiên bạn tạo ra tiếng ồn điên dại. Hàng xóm sẽ đi và trình báo bạn với đồn cảnh sát. Vợ bạn sẽ lập tức cho bạn việc li dị. Con bạn sẽ trở thành thần kinh. Và bản thân bạn sẽ là đống lộn xộn bởi vì nếu bạn không biết cách chơi đàn veena, cách chơi nhạc cụ, hmm? Bạn sẽ ngày càng không hài hoà hơn trong bản thân bạn.

Nhưng không cái gì sai với đàn veena, nhớ lấy. Bạn không biết cách chơi nó.

Năng lượng dục là năng lượng cực kì lớn. Bạn không biết cách chơi với nó. Và bạn đã từng được dạy trong hàng thế kỉ để chống lại nó. Xem điều những người tôn giáo của bạn đã làm cho thế giới. Họ đã từng dạy chống lại dục và dục trở thành ngày càng quan trọng hơn vì việc dạy của họ. Toàn thế giới gần như mang tính dục một cách thần kinh. Vài người mê đắm trong nó dường như chẳng có gì khác hơn trong cuộc sống, và vài người trốn chạy khỏi nó dường như chẳng có gì khác trong cuộc sống. Vài người chỉ chạy trốn và vài người chỉ đánh nhau. Cả hai đều làm phí hoài kiếp sống của họ.

Đây là năng lượng lớn nào đó, món quà của Thượng đế. Nhiều kho báu bị ẩn kín trong nó. Điều đó phải được học, cuốn sách phải được mở ra, người ta phải đi vào trong nó, nó phải được nghiên cứu sâu, hiểu sâu. Chìa khoá của cuộc sống vô hạn có đó.

Bởi vì bạn đã tới tôi, tôi liên tục nhấn mạnh vào hiểu biết. Hiểu biết trí tuệ nào đó nảy sinh. Nhưng ước định cũ vẫn cứ tiếp diễn mãi. Không phải là chỉ trong kiếp này bạn đã từng bị ước định; trong nhiều thế kỉ, trong nhiều kiếp, bạn đã bị ước định rồi. Việc ước định đó đã trở thành gần như bản tính thứ hai của bạn. Chính từ "dục," và cái gì đó làm bất ổn bên trong bạn. Chính từ này tạo ra phản ứng bên trong bạn. Khó nói về nó mà không có đam mê nào. Khó nói về nó một cách khách quan. Khó nói về nó một cách khoa học. Hoặc cách này hoặc cách nọ bạn trở nên được tham gia đam mê vào trong nó.

Vứt mọi ý tưởng, định kiến đi. Chỉ nhìn vào tính sự kiện của nó. Bạn được sinh ra từ năng lượng dục. Mẹ và bố bạn đã không cầu nguyện khi bạn được sinh ra. Họ đã làm tình. Và họ đã không ở trong nhà thờ hay đền chùa. Bạn chưa bao giờ nghĩ về điều đó; mọi người né tránh điều như vậy. Sẽ khó cho bạn quan niệm rằng bố và mẹ bạn đã làm tình. Không thể được. Đó là người khác chứ - những người bẩn thỉu - người làm tình. Bố và mẹ bạn sao? Không bao giờ. Đó là lí do tại sao nhiều câu chuyện thế đã lan tràn khắp thế giới. Đứa trẻ được sinh ra, và những đứa trẻ khác hỏi, "Từ đâu?" Bạn phải cho chúng câu trả lời giả - cò, hay bụi rậm, hay các thần đã thả nó xuống từ ống khói nhà bếp.

Tôi đã nghe, người mẹ mang thai và bà lo lắng về đứa cháu nhỏ vì sớm hay muộn nó sẽ hỏi. Cho nên bà muốn chuẩn bị cho nó. Bà kéo nó sang bên và bảo nó, "Cháu có biết, mẹ cháu sắp được tặng lần nữa món qua từ Thượng đế. Nó sẽ tới trong một bọc và nó sẽ được thả xuống từ lỗ ống khói trong đêm khi mọi người đều ngủ."

Cậu bé nói, "Tốt thôi, nhưng để cháu nói cho bà một điều. Đừng để Thượng đế thả cái bọc đó quá ồn vì mẹ cháu có mang. Mẹ có thể bị quấy rối trong đêm quá nhiều. Để cho nó tới với tiếng ồn ít nhất có thể được."

Chuyện đã được bịa ra để né tránh dục. Khó nói chuyện với trẻ con về cách trẻ con được sinh ra, và đây là bắt đầu của giả dối, bắt đầu của đạo đức giả. Sớm hay muộn đứa trẻ cũng sẽ khám phá ra điều đó, và thế thì nó cũng sẽ khám phá ra rằng mẹ và bố đã từng nói dối. Để làm gì? Tại sao họ đã từng che giấu sự kiện cuộc sống như thế? Và nếu họ không thực về sự kiện cuộc sống như thế, về các thứ khác thì sao? Một khi hoài nghi này nảy sinh trong tâm trí của trẻ nhỏ, rằng nó đã bị lừa, nó mất năng lực để tin cậy.

Và thế rồi bạn liên tục bảo nó tin cậy vào Thượng đế Cha, người đã làm ra tất cả chúng ta, người có đó trên cõi trời - và nó không thể nào tin được vào người bố thực ở ngay trong nhà, là kẻ lừa dối. Làm sao nó có thể tin được vào Cha, Thượng đế Cha? Không thể được?

Không, ở đây nghe tôi bạn sẽ phải đi tới hiểu biết về cuộc sống như nó vậy. Tôi không lý thuyết hoá về nó. Tôi không quan tâm tới chuyện kinh doanh tin đồn. Tôi đơn giản cho bạn sự kiện. Và những điều đó là đơn giản bởi vì bạn có thể lắng nghe chúng.

Bất kì điều gì bạn làm trong cuộc sống... Nếu bạn là nhà thơ lớn, chính năng lượng dục đã được biến đổi thành thơ ca, không gì khác, bởi vì đó là năng lượng duy nhất sẵn có cho bạn. Nếu bạn là hoạ sĩ lớn, chính năng lượng dục đang đi vào mầu sắc, vào vải vẽ. Nếu bạn là nhà điêu khắc lớn, thế thì chính năng lượng dục tạo ra tác phẩm đẹp từ đá cẩm thạch và đá thường. Nếu bạn là ca sĩ, chính năng lượng dục trở thành bài ca. Là vũ công, chính năng lượng dục đấy. Dù bạn là bất kì cái gì, theo cách nào đó này khác nó đều là biến đổi, chuyển hoá của năng lượng dục - lời cầu nguyện của bạn nữa, thiền của bạn nữa.

Dục là bắt đầu, samadhi là kết thúc. Nhưng năng lượng là như nhau. Samadhi là dục ở đỉnh cao nhất của nó, và dục là samadhi ở chỗ thấp nhất của nó. Một khi bạn hiểu điều đó, thế thì bạn biết cách người ta phải tiến hoá lên cao hơn.

Không cái gì bị bác bỏ, mọi thứ đều phải được dùng. Mọi bậc thang của chiếc thang, cho dù là bậc nhỏ nhất của thang, đều phải được dùng bởi vì chiếc thang sẽ không tồn tại nếu không có nó. Toàn thể chiếc thang dựa trên nó. Nếu bạn cắt bất kì cái gì của cuộc sống của bạn, bạn sẽ không bao giờ là toàn thể - và bạn sẽ không bao giờ là linh thiêng. Phần đó mà đã bị phủ nhận bao giờ cũng vẫn còn đó để được chấp nhận lại, và phần đó sẽ cứ nổi dậy chống lại bạn và tranh đấu với bạn. Tôi đã nghe:

Đồng chí Cohen là thành viên của phái đoàn thương mại Nga tới một thành phố công nghiệp của Anh. Một tối người Nga là khách tại câu lạc bộ nữ công nhân địa phương. Một trong những thành viên câu lạc bộ là Joe Chubb, một người xã hội trẻ sốt sắng, người cuối cùng đích thân dẫn dắt đồng chí Cohen vào một góc.

"Đồng chí Cohen," anh thanh niên Chubb nói, "Tôi hiểu anh là người Do Thái tốt, tôi hiểu anh là con người của chính trực, tôi hiểu anh có sự nhạy bén chính trị lớn. Bây giờ vì anh có tất cả những phẩm chất tốt này, điều sẽ là mối quan tâm lớn đối với tôi là có được ý kiến của anh về thái độ Xô viết đối với cuộc xung đột A rập - Israel - và tại sao người Nga hỗ trợ cho chế độ phát xít Ai Cập chống lại những người Israel dân chủ." Từ đồng chí Cohen, im lặng. Chỉ hơi nhún vai.

"Nhưng, lại đây, đồng chí Cohen," anh thanh niên vẫn bền bỉ, "sau rốt, anh là người Do Thái. Mặc cho thái độ chính thức của nước anh, của đảng anh, anh phải có quan điểm riêng của anh về công bằng nằm ở đâu chứ - về sự nghiệp của ai là sự nghiệp đúng chứ." Nhưng đồng chí Cohen chả nói gì, không một lời.

Joe Chubb nghiêng người lại gần hơn. Trong một giọng gần như cầu xin anh ta thúc giục, "Nhưng chắc chắn, đồng chí Cohen, đồng chí phải có ý kiến chứ."

Đồng chí Cohen nhúc nhích trong ghế của mình và nhìn anh thanh niên với cái nhìm chăm chăm kiên định, và anh ta phá tan im lặng của mình. "Đồng chí Chubb," anh ta nói, "Tôi có một ý kiến." Anh ta dừng lại, "Nhưng tôi không đồng ý với nó."

Bây giờ đây là tình huống của phần lớn mọi người. Bạn biết sự kiện nhưng bạn không đồng ý với nó bởi vì bạn đã được chuẩn bị để không đồng ý với nó. Bạn biết chân lí như nó vậy, nhưng bạn đã bị ước định để có định kiến về nó.

Gạt sang bên mọi định kiến đi. Đơn giản xem cuộc sống. Để cuộc sống làm lộ bản thân nó cho bạn dường như bạn chưa bao giờ bị ước định, dường như bạn mới từ hành tinh khác tới trái đất này. Và bạn đơn giản xem, chẳng có ý thức hệ nào đằng sau nó - Hindu, Ki tô giáo, Mô ha mét giáo. Không quá khứ, nhìn vào hiện tại. Không cho phép quá khứ can thiệp vào hiện tại. Cái đang đó, để nó hiển lộ bản thân nó cho bạn.

Thế thì vấn đề là ở đâu? Tại sao dục là vấn đề? Không có cái gì đáng yêu nhiều hơn nó. Bạn cứ ca ngợi hoa, nhưng bạn chưa bao giờ nghĩ rằng chúng là nỗ lực dục của cây. Chúng mang mầm mống dục, tế bào dục. Đó là thủ đoạn của cây để lừa bướm và ong trong việc đem mầm mống của chúng tới cây cái. Bạn ca ngợi chúng, không biết rằng bạn đang ca ngợi năng lượng dục. Mọi hoa đều đẹp thế, nhưng tất cả đều là năng lượng dục. Bạn ca ngợi tiếng hót của chim, nhưng bạn có biết không? Chúng không là gì ngoài dụ dỗ. Chim đực cứ gọi chim cái, thử theo mọi cách để quyến rũ nó, qua âm thanh, qua tiếng hót. Bạn phải đã thấy con công nhảy múa. Không cái gì giống như nó - nhưng đó không là gì ngoài ảo thuật để dụ dỗ giới khác. Nếu bạn nhìn quanh, bạn sẽ ngạc nhiên. Mọi thứ là đẹp đều mang tính dục.

Và các thánh nhân của bạn cứ ca ngợi hoa. Họ chỉ chống lại việc nở hoa của dục con người. Họ có thể đã không quan sát kĩ điều họ đang làm. Bạn đi cùng hoa, nhiều hoa tới đền chùa, và bạn để hoa tại chân của thượng đế của bạn, chẳng biết điều bạn đang làm. Đó là món quà dục.

Mọi cái mà đẹp - hoa, tiếng hót, nhảy múa - đều có tính dục. Bất kì chỗ nào bạn có bất kì kinh nghiệm nào về cái đẹp, nó đều có tính dục. Mọi cái đẹp đều có tính dục. Nó phải là theo cách đó thôi.

Nhưng ngay ở trong con người, việc chia đôi đã được tạo ra. Vứt việc chia đôi đó đi. Tôi sẽ không giải quyết vấn đề của bạn đâu. Tôi đơn giản nói vấn đề của bạn là ngu xuẩn, ngốc nghếch. Và đừng nghĩ rằng bạn đem tới vấn đề tâm linh rất lớn lao cho tôi. Bạn đơn giản mang tới thứ ngu xuẩn mà chẳng liên quan gì tới tính tâm linh cả. Bỏ cái đó đi.

Tôi không nói vẫn còn được thoả mãn với dục của bạn. Tôi đang nói chấp nhận nó. Có những khả năng lớn hơn ẩn bên trong nó. Nhưng cánh cửa đầu tiên mở ra bằng việc chấp nhận; thế rồi cánh cửa khác trở thành sẵn có. Nó là năng lượng dục, chuyển vào trong các bánh xe năng lượng khác, đi lên cao hơn và cao hơn và cao hơn.

Dục có thể trở thành vấn đề nếu bạn bị mắc kẹt ở đâu đó, nhưng thế nữa vấn đề cũng không phải là dục mà là bị mắc kẹt. Để nhấn mạnh này được rõ ràng tuyệt đối cho bạn. Dục chưa bao giờ là vấn đề, nhưng việc bị mắc kẹt của bạn ở đâu đó mới là vấn đề. Đó là điều khác biệt toàn bộ. Cho nên đừng bị mắc kẹt ở bất kì chỗ nào, đừng bị đông cứng. Vẫn còn linh động và liên tục di chuyển.

Về mặt trí tuệ bạn hiểu điều này, nhưng quá khứ của bạn can thiệp vào. Bây giờ bạn sẽ phải làm chọn lựa lớn lao, quyết định lớn lao: nghe quá khứ hay nghe hiện tại của bạn, hiểu biết tươi mới. Bạn sẽ ở cùng ai? Cùng với quá khứ, đờ đẫn và chết, hay với hiểu biết tươi mới của bạn mà chỉ vừa mới xảy ra cho bạn?

Có lần có hai người bạn, một người rất thích giở trò kể chuyện đùa thực tế về người kia. Một tối, người kể chuyện đùa trốn đằng sau bia mộ trong nghĩa địa tối, biết rằng anh bạn mình sẽ chọn lối tắt đi qua sân nhà thờ. Sau một chốc, anh ta nghe thấy người bạn mình tiến tới, và khi anh ta đi tới gần, người kể chuyện buông ra một tiếng thét kinh khủng. Người thứ nhất giật bắn mình và cứng ngắc trên đường.

"Cậu đấy à, John?" anh ta nói. Không lời đáp lại. "Tớ biết đó là cậu, John," bạn anh ta nói. "Tớ biết đó là cậu, John, nhưng đằng nào tớ cũng chạy đây."

Nếu bạn biết, thế thì sao bạn đằng nào cũng chạy? Sống với hiểu biết tươi tắn đi. Sống với khoảnh khắc này đi. Đừng bị sao lãng bởi quá khứ. Bao giờ cũng hiện hữu cùng với điều tươi tắn và cái mới và cái đang rạng lên trên đường chân trời của tâm thức bạn, thế thì bạn sẽ trưởng thành. Nếu bạn bao giờ cũng đi với cái cũ, cái đã héo tàn, bạn sẽ héo tàn, bạn sẽ không bao giờ trưởng thành.

Trưởng thành là trong hiện tại, trưởng thành là của cái tươi tắn, trẻ trung, trưởng thành là của cái mới. Cho nên mọi ngày, vứt bỏ bụi thường tụ lại trên tấm gương của tâm thức bạn đi. Giữ cho tấm gương của bạn được sạch sẽ để cho bất kì cái gì tới trước bạn đều được gương phản chiếu hoàn hảo. Và sống từ việc phản chiếu đó, sống từ sự phản xạ tươi tắn đó.

"Tôi đã làm sadhana dưới hướng dẫn của thầy giáo khác nào đó. Vào lúc đó tôi đã không có vấn đề về dục." Bạn sẽ không có nó nếu bạn được dạy cách kìm nén nó. Nó có thể bị kìm nén sâu tới mức bạn sẽ bắt đầu cảm thấy dường như nó không có đó.

"Nhưng căng thẳng tồn tại đó trong tâm trí tôi." Căng thẳng sẽ tới bởi vì không kìm nén nào có thể có mà không có căng thẳng. Thực ra trạng thái căng thẳng của tâm trí bạn không là gì ngoài phản xạ của những kìm nén tinh vi. Bạn có thể thảnh thơi chỉ nếu bạn không có kìm nén về bất kì cái gì. Người không có kìm nén được thảnh thơi. Người có kìm nén không thể thảnh thơi được, bởi vì việc thảnh thơi sẽ đi ngược lại kìm nén của người đó. Cố hiểu cơ chế này đi.

Khi bạn kìm nén cái gì đó, bạn phải thường xuyên tỉnh táo, thường xuyên kìm nén nó. Kìm nén không phải là cái gì đó mà bạn đã làm một lần cho tất cả. Nó phải được làm cho mọi khoảnh khắc của cuộc sống của bạn. Nếu bạn không làm nó, những điều mà bạn đã kìm nén sẽ trồi lên bề mặt. Bạn phải thường xuyên ngồi lên trên ngực nó, giữ nó ở đó. Nếu bạn rời bỏ chúng chỉ một khoảnh khắc thôi, kẻ thù sẽ bật dậy và lại sẽ có cùng cuộc vật lộn và cùng đấu tranh.

Đó là lí do tại sao các thánh nhân của bạn không thể lấy ngày nghỉ được. Không thể được. Làm sao bạn có thể lấy ngày nghỉ được, bởi vì ngày nghỉ sẽ quấy rối mọi thứ? Thánh nhân của bạn phải thường xuyên cảnh giác đề phòng. Đó là căng thẳng. Thường xuyên tỉnh táo. Một người đàn bà tới: co năng lượng của bạn lại liên tục, giữ nó ở đó, để cho người đàn bà đó qua đi. Nhưng họ liên tục đi qua. Hay nếu họ không đi qua, thế thì đó là cái gì đó khác và cái gì đó khác. Toàn thể cuộc sống đều mang tính dục.

Nếu bạn né tránh đàn bà bằng cách nào đó và trốn lên Himalayas, chim sẽ có đó làm tình với nhau. Bạn sẽ làm gì? Con vật sẽ tới và quấy rối bạn. Toàn thể cuộc sống đều mang tính dục, bạn không thể trốn thoát đi đâu được. Toàn thể đại dương được tạo nên bởi năng lượng dục. Và chẳng cái gì sai trong nó. Nó là đẹp thế.

Thượng đế đã biểu lộ ra trong thế giới như dục. Nếu bạn đi vào các kinh sách cũ bạn sẽ thấy nó vậy - đặc biệt trong kinh sách Hindu. Tại sao Thượng đế đã tạo ra thế giới? Kinh sách Hindu nói, "Vì ham muốn nảy sinh trong ngài - dục nảy sinh trong ngài - ngài đã tạo ra thế giới." Mọi việc sáng tạo đều là từ năng lượng dục, ham muốn - kama. Nhưng người Hindu đã là rất dũng cảm theo cách nào đó. Họ nói Thượng đế tạo ra thế giới, thế rồi ngài bắt đầu tạo ra con vật, cây cối. Làm sao ngài tạo ra nhiều cây thế? Làm sao ngài đã tạo ra nhiều con vật thế? Kế hoạch của ngài là gì, bản kế hoạch tổng thể? Làm sao ngài đã bắt đầu làm việc trên một thế giới phức tạp thế? Người Hindu nói điều đó rất đơn giản. Đầu tiên ngài đã tạo ra con bò... người Hindu yêu bò, cho nên tất nhiên Thượng đế phải tạo ra con bò đầu tiên. Và bò có vẻ thiêng liêng thế, im lặng và duyên dáng thế. Ngài đã tạo ra bò, và thế rồi ngài rơi vào tình yêu với bò. Không tôn giáo nào khác bạo dạn như vậy - người bố rơi vào tình yêu với con gái. Bò là con gái của ông ấy, ông ấy đã sáng tạo ra nó. Ông ấy rơi vào tình yêu, bây giờ phải làm gì? Bản thân ông ấy đang trong đống lộn xộn. Cho nên ông ấy trở thành con bò đực bởi vì đó là cách duy nhất để yêu bò cái, bằng không làm sao bạn yêu được? Trốn khỏi điều đó - như đàn bà bao giờ cũng trốn...

Năng lượng nữ đi trốn. Đó là trò chơi. Không phải thực sự đàn bà muốn trốn đâu, cô ấy chơi trò chơi đi trốn thôi. Hmm?... nếu đàn ông lại gần đàn bà và cô ấy đơn giản sẵn sàng lên giường với anh ta, đàn ông sẽ bắt đầu cảm thấy hơi chút lo nghĩ. Cái gì sai với người đàn bà này? Vì trò chơi còn chưa được chơi. Toàn thể cái đẹp của yêu không được nhiều thế trong yêu như trong màn dạo đầu. Bạn làm nhiều nỗ lực thế - tán tỉnh? Nhưng việc tán tỉnh là có thể chỉ nếu đàn bà lùi lại. Nhìn mà xem. Bất kì khi nào bạn nói chuyện với đàn bà, nếu bạn quan tâm tới cô ấy, cô ấy sẽ lùi lại và bạn sẽ tiến lên. Nhưng bao giờ cũng có tường, cho nên đàn bà đi đối diện với tường, thế thì cô ấy bị bắt. Cô ấy bao giờ cũng tiến tới tường - điều đó nữa cũng là chủ ý! Nó toàn là chủ ý. Nó là toàn thể trò chơi, và trò chơi đẹp.

Cho nên bò cái bắt đầu chạy để trốn khỏi bò đực. Nó trở thành hổ cái. Thế thì Thượng đế phải trở thành hổ đực. Hổ cái trở thành sư tử cái - chỉ để trốn thoát. Thượng đế phải trở thành sư tử đực. Và đó là cách toàn thể thế giới được tạo ra: đàn bà trốn, đàn ông đuổi. Câu chuyện hay, và rất thực.

Đó là cách toàn thế giới đã được tạo ra: năng lượng này trốn, năng lượng khác săn đuổi. Trốn tìm - đàn bà trốn và trốn và trốn - và cái đẹp của nó - và Thượng đế tìm đàn bà lặp đi lặp lại và cô ấy lại trốn, và Thượng để lại tìm cô ấy - ở hình dạng mới, ở hoa mới, ở chim mới, ở con vật mới. Và trò chơi này tiếp diễn … vô hạn là leela. Người Hindu nói trò chơi của Thượng đế là vô hạn.

Nhưng tất cả trò chơi đều có tính dục. Chơi như thế là có tính dục bởi vì nó không phải là làm việc. Bạn chơi nó chỉ vì nó thôi. Đó là lí do tại sao quan niệm của người Hindu về Thượng đế là cao siêu hơn nhiều so với quan niệm về Thượng đế của người Ki tô giáo và người Mô ha mét giáo và người Do Thái. Thượng đế của người Do Thái có vẻ giống công nhân, gần như là người vô sản, một tiện dân, sudra. Thượng đế của người Hindu không lo nghĩ về công việc, ngài không thuộc vào công đoàn công nhân nào cả. Ngài là người chơi, diễn viên. Toàn thể thế giới là trò chơi của ngài. Ngài tận hưởng, và không có tận cùng cho nó. Trong bản thân nó, nó là mục đích, nó không phải là phương tiện.

Đó là khác biệt giữa làm và chơi: làm bao giờ cũng hướng đích. Trong bản thân nó, nó là vô dụng, trong bản thân nó, bạn sẽ không thích làm nó. Bạn đi tới văn phòng, tới cơ xưởng, tới cửa hàng, và bạn làm việc cả ngày bởi vì cái gì đó bạn muốn - chiếc xe, nhà tốt, người đàn bà đẹp - là có thể nếu bạn kiếm ra tiền. Bạn không làm việc trong cơ xưởng bởi vì bạn yêu nó, bạn không ở văn phòng vì bạn yêu nó. Bạn yêu những thứ khác nào đó, nhưng chúng không sẵn có nếu không có công việc, cho nên bạn phải hoàn thành điều kiện này bằng cách nào đó. Cho nên bạn tiến hành công việc. Mục đích là ở đâu đó khác.

Chơi là khác toàn bộ. Bạn chơi, không có mục đích cho nó. Trong bản thân nó, nó là mục đích. Bạn tận hưởng chính hoạt động này trong bản thân nó. Tôi đã nghe:

Các ngài Carnforth, Yewley, và Donnington đang uống trà trên bãi cỏ một trưa chủ nhật. Cuộc hội thoại chuyển sang chủ đề về làm tình. Ngài Carnforth xác nhận rằng chín mươi phần trăm cho hoan lạc và mười phần trăm cho công việc; ngài Yewley nói nó là năm mươi phần trăm cho hoan lạc và năm mươi phần trăm cho công việc; ngài Donnington, người già nhất trong cả ha, nói nó là mười phần trăm cho hoan lạc và chín mươi phần trăm cho công việc.

Để giải quyết tranh cãi này, họ mời một ông lão làm vườn già, người đang làm việc trên các luống hoa. Khi họ nêu câu hỏi với ông ấy, ông ấy nói, "Sao, nó là một phần trăm hoan lạc thôi chứ, tất nhiên rồi thưa các tôn ông. Nếu như có bất kì công việc nào tham gia vào, các ông đáng phải để những người hầu chúng tôi làm nó cho các ông chứ."

Chơi là một trăm phần trăm hoan lạc. Khái niệm của người Hindu về Thượng đế là khái niệm về người chơi, và toàn thể việc sáng tạo là từ trò chơi. Và dục là năng lượng tham gia vào trong trò chơi.

Đừng bị mắc kẹt ở đó, bởi vì có những trò chơi cao hơn, những trò chơi tinh tế hơn cần được chơi. Đầu tiên bạn chơi với người đàn bà bên ngoài; đó là khả năng thấp nhất. Thế rồi bạn bắt đầu chơi với người đàn bà bên trong. Đó là điều yoga gọi là gặp gỡ của mặt trời và mặt trăng, của pingala và ida. Bạn bắt đầu chơi với người đàn bà bên trong nếu bạn là đàn ông, hay nếu bạn là đàn bà, với người đàn ông bên trong.

Và bạn có cả hai bên trong bạn: không đàn ông nào chỉ là đàn ông, anh ta có người đàn bà bên trong anh ta; không đàn bà nào chỉ là đàn bà, cô ta có người đàn ông bên trong cô ta. Phải là vậy, bởi vì bạn xuất thân từ sự gặp gỡ của cả hai. Bố bạn cho bạn cái gì đó; mẹ bạn cũng cho bạn cái gì đó. Dù bạn là đàn ông hay đàn bà cũng không tạo ra khác biệt gì. Bạn là sự gặp gỡ của hai năng lượng - nam, nữ. Cả hai cùng đóng góp năm mươi phần trăm cho bạn.

Vậy thì khác biệt là gì giữa đàn ông và đàn bà? Khác biệt là giống như thế này: hai đồng tiền có đó, cả hai đích xác như nhau, nhưng đồng này lật lên, đồng kia úp xuống. Cả hai đích xác như nhau. Khác biệt chỉ là do nhấn mạnh. Khác biệt không phải về chất lượng, khác biết không phải về năng lượng; khác biệt chỉ về nhấn mạnh. Đàn ông là đàn ông ý thức, đàn bà vô thức; đàn bà là đàn bà ý thức, đàn ông vô thức.

Một khi bạn biết cách chơi trò chơi với người đàn bà bên ngoài - và đó là điều nhấn mạnh của tôi là gì, rằng bạn phải học trò chơi bên ngoài trước - thế thì bạn có thể bắt đầu chơi trò chơi với người đàn bà và đàn ông tinh tế bên trong. Đầu tiên bạn phải cám dỗ người đàn bà và đàn ông bên ngoài và chơi trò chơi ở đó bởi vì nó rất thô và có thể được học dễ dàng. Nó chỉ là việc chuẩn bị cho việc chơi nào đó lớn lao hơn. Thế rồi bạn đi vào bên trong. Thế rồi bạn bắt đầu tìm người kia, người đang trốn ở đâu đó trong bản thể bạn, bạn tìm thấy nó, và thế thì cực thích sâu sắc xảy ra bên trong bạn.

Cực thích đó liên tục trở thành ngày càng cao hơn và ngày càng lớn hơn, và cực thích tối thượng xảy ra ở sahasrar, tại đỉnh đầu, trong trung tâm cuối cùng của bản thể bạn; nơi điều tối thượng Thượng đế gặp gỡ điều tối thượng tự nhiên, nơi hai điều tối thượng gặp gỡ và quyện lẫn và hội nhập vào nhau, nơi tâm thức gặp vật chất, purusha gặp prakriti, nơi cái thấy được gặp cái không thấy được, và cực thích chung cuộc xảy ra.

Đây là trò chơi. Bạn phải liên tục chơi nó, hay nhất có thể được. Và bạn phải học nghệ thuật của nó.

Cho nên nếu bạn kìm nén, bạn phải kìm nén liên tục. Nếu bạn kìm nén, bạn phải liên tục cảnh giác đề phòng và bạn không thể thảnh thơi được. Thảnh thơi là có thể chỉ khi bạn không có kẻ thù nào bên trong; chỉ thế thì bạn mới có thể thảnh thơi. Bằng không làm sao bạn có thể thảnh thơi được? Thảnh thơi là trạng thái của tâm trí nơi không có kìm nén, thậm chí tới cả một dấu vết.

Đứa trẻ nhỏ thảnh thơi. Bạn trở nên già hơn, việc buông bỏ trở nên khó hơn. Trẻ nhỏ thảnh thơi sâu sắc thế. Nhìn mà xem. Đứa trẻ nhỏ có thể rơi vào giấc ngủ khi đang ăn ở bàn ăn. Nó có thể rơi vào giấc ngủ khi đang chơi với đồ chơi của nó. Nó có thể rơi vào giấc ngủ ở bất kì chỗ nào. Và rơi vào giấc ngủ, thảnh thơi, yêu, hội nhập trở nên ngày một khó cho người đã lớn. Cho nên nhiều kìm nén. Và tất cả các bạn đều đang mang tải trọng này, bạn bị chất tải rất nhiều.

Và tải trọng này là rất phức tạp nữa, nó không đơn giản. Nếu bạn nín nhịn dục - cố hiểu điều đó - bạn sẽ phải nín nhịn nhiều thứ khác bên cạnh, bởi vì mọi thứ đều có tương quan. Bên trong, nó là thứ rất phức tạp. Nếu bạn nịn nhịn dục, bạn sẽ phải nín nhịn việc thở của bạn nữa. Bạn không thể thở được tốt, sâu, bởi vì thở sâu đi tiếp và cọ sát vào trung tâm dục bên trong. Nếu bạn thực sự thở tốt, bạn sẽ cảm thấy dục. Bạn sẽ phải nín nhịn việc thở; bạn không thể thở sâu được. Nếu bạn nín nhịn dục, bạn sẽ phải nín nhịn nhiều thứ trong thức ăn của bạn vì có vài thức ăn cho bạn nhiều năng lượng dục hơn người khác. Thế thì bạn sẽ phải thay đổi thức ăn của bạn. Nếu bạn nín nhịn dục, bạn không thể ngủ ngon bởi vì nếu bạn ngủ ngon và bạn thảnh thơi hoàn toàn, bạn sẽ có các giấc mơ dục. Bạn có thể có xuất tinh trong giấc ngủ. Nỗi sợ sẽ có đó. Bạn sẽ không có khả năng ngủ ngon. Bây giờ toàn thể cuộc sống của bạn sẽ trở thành thứ xoắn xuýt, một phức hợp, một cái nút.

Bạn có thể kìm nén dục, nhưng thế thì bạn sẽ phải trở nên rất, rất căng thẳng, gần như căng thẳng phát điên. Đó là điều phải đã xảy ra: "Nhưng căng thẳng tồn tại đó trong tâm trí tôi"

"Sau khi tới chỗ trú ngụ của thầy, căng thẳng đã biến mất..." Rất tốt. Tất nhiên khi căng thẳng biến mất, thế thì dục mà bạn đã từng kìm nén qua những căng thẳng đó sẽ kéo tới, nổi bật lên lần nữa.

"... nhưng vấn đề mới về dục đã nảy sinh." Đừng gọi nó là "vấn đề." Chỉ gọi nó: "bây giờ năng lượng dục đang tuôn chảy lại lần nữa." Bây giờ năng lượng dục của bạn không còn là thứ rắn chắc, nó đã trở nên linh động và tuôn chảy. Bây giờ dục của bạn sống động lại, không bị què quặt và chết. Bạn đã trở thành trẻ trung lần nữa.

Toàn thể nỗ lực của tôi là làm sao hoá giải bạn khỏi ước định từ thầy các thầy giáo mà bạn đã từng học cùng và từ những kinh sách mà bạn đã đọc và tất cả những cái vô nghĩa mà bạn đã trải qua - làm sao hoá giải ước định cho bạn. Chín mươi phần trăm công việc của tôi là vì bạn đã học cái gì đó sai và bạn phải dỡ bỏ nó. Bây giờ, lần nữa, nếu bạn gọi nó là vấn đề, nó không phải là bạn. Tiếng nói của cái gọi là thầy giáo của bạn lại làm việc qua bạn; ông ấy đang ngồi đó trên ngai vàng của trái tim bạn và nói, "Trông đấy. Vấn đề đang nảy sinh lần nữa. Dừng nó lại đi! Kìm nén nó đi!" Bạn sẽ phải dửng dưng với tiếng nói này.

Nếu bạn muốn ở cùng tôi, bạn phải sống động - sống động toàn bộ tới mức không cái gì bị loại trừ khỏi nó, mọi thứ đều được bao gồm. Đó là bắt đầu của công việc.

Nếu bạn có thể thảnh thơi, bạn có thể đạt tới Thượng đế. Nó không phải là nỗ lực đạt tới Thượng đế. Nó là thảnh thơi vô nỗ lực, nó là buông bỏ.

Câu hỏi 2

Làm sao để tỉnh táo thụ động? Làm sao để không hướng ngoại không hướng nội? Và làm sao để hiện hữu và vậy mà không hiện hữu? Xin thầy đáp lại không qua lời mà qua trống rỗng.

Thế thì bạn sẽ phải hỏi qua trống rỗng chứ. Nếu bạn muốn im lặng của tôi trả lời, bạn sẽ phải hỏi một cách im lặng. Nếu bạn không thể hỏi một cách im lặng, tôi có thể trả lời một cách im lặng, tĩnh lặng, nhưng bạn sẽ không hiểu nó. Đầu tiên bạn phải học ngôn ngữ của im lặng đã. Cho nên nếu bạn muốn nhận được cái gì đó từ tôi trong im lặng, thế thì chuẩn bị bản thân bạn đi - và hỏi câu hỏi trong im lặng. Không cần viết nó ra. Bởi vì tôi có thể cho bạn chừng mực mà bạn có khả năng nhận.

Và đừng hỏi câu hỏi dở hơi, bởi vì tôi có thể trả lời theo cách rất dở hơi. Để tôi kể cho bạn một giai thoại.

Một người mẹ nghĩ phải cho đứa con gái nhỏ của mình đi khám bệnh vì bất kì xu hướng bất thường có thể nào, cho nên cô ta đem đứa trẻ nhỏ đi tới nhà tâm lí. Trong những câu hỏi khác bác sĩ hỏi, có câu: "Cháu là con trai hay con gái?" Cô bé trả lời, "Con trai." Hơi chút sửng sốt, bác sĩ hỏi, "Khi cháu lớn cháu sẽ là đàn ông hay đàn bà?" "Đàn ông," cô bé trả lời. Sau đó khi họ về nhà người mẹ nói, "Sao con đã nói những câu trả lời kì lạ đó cho câu hỏi mà người này đã hỏi con?" Cô bé đứng thẳng lên một cách chững chạc và nói, "Nếu ông ấy định hỏi con câu hỏi dở hơi, con sẽ cho ông ấy câu trả lời dở hơi - ông ấy không thể lừa được con."

Nhớ điều này. Nếu bạn muốn nhận được câu trả lời trong im lặng toàn bộ, thế thì học cách im lặng đi. Thế thì bạn không cần hỏi, bạn thậm chí không hình thành câu hỏi bên trong bạn, bạn thậm chí không cần tới tôi bởi vì thế thì sự gần gũi vật lí là không được cần. Dù bạn ở bất kì đâu bạn đều có khả năng nhận được câu trả lời của tôi. Và câu trả lời đó sẽ không là của tôi hay của bất kì ai khác, nó sẽ là câu trả lời của trái tim riêng của bạn.

Tôi phải cho bạn câu trả lời bởi vì bạn không biết cách hỏi. Tôi phải cho bạn câu trả lời vì bạn còn chưa trở nên có khả năng nhận câu trả lời từ bản thể riêng của bạn. Một khi bạn học được im lặng, bạn trở nên cực kì có khả năng. Chỉ im lặng và mọi câu hỏi biến mất. Không phải là bạn nhận được câu trả lời đâu: đơn giản, câu hỏi biến mất, bạn không có câu hỏi nào để hỏi.

Phật thường nói với đệ tử của ông ấy, "Trong một năm, cứ giữ yên tĩnh và im lặng. Sau một năm, bất kì cái gì ông muốn hỏi ông có thể hỏi." Nhưng sau một năm, họ sẽ không hỏi bởi vì câu hỏi héo rụng hết rồi.

Bạn càng trở nên im lặng, càng ít câu hỏi nảy sinh bởi vì câu hỏi là một phần của tâm trí ồn ào. Câu hỏi không tới từ cuộc sống của bạn, không tới từ sự tồn tại và bản thể của bạn. Chúng tới từ tâm trí điên khùng. Khi chứng điên mất đi một chút, tiếng ồn dừng lại một chút, và lưu thông biến mất trong tâm trí - cùng với lưu thông và tiếng ồn - câu hỏi cũng biến mất. Đột nhiên có im lặng. Im lặng là câu trả lời.

Câu hỏi 3

Osho ơi, tôi mơ nhiều, nhưng thầy hiếm khi xuất hiện trong mơ của tôi. Nehru, Jaiprakash,và Dinkar vẫn thường là cảnh tượng; và chuyến tàu tinh quái đó mà mỗi lần lại đi xa với hành lí của tôi nhưng bỏ tôi lại đằng sau. Có lần thầy đã lái xe cho tôi trong chiếc xe Jeep của thầy dọc theo ven sông mấp mô. Và đêm qua tôi đã thấy thầy kết hôn với một số đàn bà, những người tốt, cùng nhau và tôi tự nhủ mình rằng thầy sẽ quản lí họ thật dễ dàng và duyên dáng. Osho ơi, xin thầy nói nó tất cả có nghĩa gì cho bản thân người mơ?

Nó là từ Swami Maitreya. Một câu hỏi hay, và giấc mơ đẹp và có ý nghĩa. Nó chỉ ra nhiều điều về bạn.

Điều thứ nhất, trong quá khứ của mình anh ấy đã là một chính khách, và anh ấy đã có nhiều hứa hẹn. Anh ấy đã từng là một đồng nghiệp của các bác học Jawaharlal Nehru, Jaiprakash Narayan, và Ramdhari Singh Dinkat. Trong nhiều năm anh ấy đã là nghị sĩ. Bằng cách nào dó anh ấy đã móc với tôi, và mọi giấc mơ của anh ấy về việc trở thành chính khách lớn, lực lượng chính trị lớn, đã biến mất. Nhưng quá khứ vẫn níu bám.

Những giấc mơ này, trong đó Nehru, Jaiprakash, và Dinkar xuất hiện, là rất có tính chỉ dẫn. Chúng chỉ ra rằng tham vọng chính trị vẫn còn lẩn khuất đâu đó bên trong vô thức. Anh ấy vẫn chưa có khả năng gạt bỏ nó toàn bộ. Anh ấy chân thành với tôi, anh ấy đích thực với tôi, nhưng quá khứ vẫn níu bám. Anh ấy muốn gạt bỏ nó, đó là lí do tại sao quá khứ không tới vào ban ngày. Nó tới vào ban đêm khi anh ấy ngủ say và bất lực. Thế thì tâm trí bắt đầu giở thủ đoạn cũ lặp đi lặp lại mãi.

Tôi không tới nhiều trong mơ của anh ấy, bởi vì tôi sẵn sàng ở đây. Tôi ở đây trong thực tại, cho nên vấn đề là gì trong việc tạo ra giấc mơ về tôi? Nhớ lấy, mơ chỉ là về các đồ vật mà không có trong hiện tại; hoặc chúng đã ở trong quá khứ hoặc bạn muốn chúng ở trong tương lai. Bất kì ai là một phần của thực tại của bạn trong hiện tại đều sẽ không bao giờ tới trong mơ của bạn. Vợ riêng của bạn sẽ không bao giờ tới trong mơ của bạn; vợ hàng xóm, họ sẽ vào. Chồng riêng của bạn sẽ không tới trong giấc mơ của bạn; chẳng có vấn đề gì, nhưng người khác sẽ xuất hiện.

Giấc mơ là cái thay thế cho thực tại. Nó là phần bù. Nếu bạn đã ăn ngon, tận hưởng thức ăn, yêu nó, và bạn được thoả mãn, bạn sẽ không nghĩ về ăn lần nữa trong đêm; mơ sẽ không tới. Nhịn ăn một ngày, và thế thì bạn sẽ có mơ về thức ăn, những thức ăn ngon, đẹp, bạn được Hoàng gia mời tới cung điện, và bạn ăn và ăn và ăn.

Giấc mơ đơn giản chỉ ra cái bị thiếu trong cuộc sống của bạn; cái đã có đó không bao giờ là một phần của giấc mơ. Đó là lí do tại sao người chứng ngộ chưa bao giờ mơ, bởi vì người đó không thiếu cái gì cả. Bất kì cái gì người đó muốn đều đã xảy ra và không còn gì hơn cho nó. Người đó không có quá khứ, không tương lai, để can thiệp vào hiện tại. Sự hiện diện của người đó là toàn bộ.

Bất kì cái gì người đó đang làm người đó đều tận hưởng nó hoàn toàn. Người đó được hài lòng tới mức không có nhu cầu về bất kì mơ phụ thêm nào.

Mơ của bạn là việc không thoả mãn của bạn; mơ của bạn là không hài lòng của bạn; mơ của bạn là những ham muốn không được hoàn thành của bạn.

Maitreya đã từng là một chính khách, và tâm trí vẫn còn mang điều đó. Và đó là lí do tại sao: "... và chuyến tàu tinh quái đó mà mỗi lần lại đi xa với hành lí của tôi nhưng bỏ tôi lại đằng sau." Điều đó nữa cũng tới trong mơ của anh ấy nhiều lần; đó là một phần của giấc mơ của nhiều người. Tầu hoả: bằng cách nào đó bạn đạt tới tầu hoả - dù muốn hay không, chạy, dù thế nào đi chăng nữa bạn xoay xở để tới được sân ga - và tầu hoả đi rồi. Và khó khăn của anh ấy còn nhiều hơn: hành lí của anh ấy ở trên tầu, và anh ấy bị bỏ lại một mình đứng trên sân ga chẳng có hành lí nào. Đó là điều đã xảy ra cho anh ấy. Nehru đã đi trong chuyến tầu đó, Dinkar đã đi trong chuyến tầu đó, J.P. đã đi trong chuyến tầu đó; và họ đã mang hành lí của anh ấy đi nữa và anh ấy đang đứng trên sân ga, trống rỗng. Những tham vọng đó, những tham vọng chính trị, vẫn còn lẩn khuất trong vô thức.

Đó là lí do tại sao tôi không tới trong mơ của anh ấy. Tôi đã ở đây rồi. Tôi không tham vọng. Tôi có thể tới trong mơ của anh ấy khi tôi đi rồi - khi anh ấy đã bỏ lỡ chuyến tầu khác. Một lần anh ấy đã bỏ lỡ, và anh ấy đã bỏ lỡ nó một cách tuyệt đối. Không có cách nào quay lại, bởi vì hiểu biết nào đó đã khởi lên trong anh ấy. Anh ấy không thể quay lại được, anh ấy không thể trở thành chính khách lần nữa được. Không có việc quay lại, nhưng quá khứ có thể níu bám; và nó càng níu bám nhiều, anh ấy có thể càng lỡ chuyến tầu khác.

Và tất nhiên "Có lần thầy lái xe cho tôi trong chiếc xe Jeep của thầy dọc theo ven sông mấp mô." Nó là xe Jeep, và đường ven sông mấp mô - nó rất mấp mô. Hiện hữu cùng tôi bao giờ cũng ở trong nguy hiểm, bất an ninh. Tôi không cho bạn an ninh nào, thực ra tôi lấy đi mọi an ninh từ bạn. Tôi làm cho bạn gần thành trống rỗng - không cái gì để giữ, không cái gì để níu bám. Tôi bỏ bạn một mình. Sợ nảy sinh.

Bây giờ Maitreya hoàn toàn bị bỏ lại một mình - không tiền, không quyền, không danh, không địa vị chính trị. Mọi thứ đều mất, anh ấy chỉ là một khất sĩ. Tôi đã làm ra người ăn xin từ anh ấy, và anh ấy đã vươn lên cao. Anh ấy đã vươn lên ngày càng cao hơn. Anh ấy chắc đã là bộ trưởng chính ở đâu đó bây giờ, hay anh ấy thậm chí đã ở trong nội các trung tâm. Anh ấy có rất nhiều hứa hẹn. Tất cả những giấc mơ này đã biến mất. Bây giờ chúng cứ được tạo ra và ám ảnh anh ấy, chúng là ma.

Anh ấy sẽ phải nhận ra sự kiện là quay lại là không thể được. Anh ấy đã đạt tới điểm không quay lại. Cho nên bây giờ không cần phải mang tải trọng đó. Từ thói quen của tâm trí mà cứ mang nó thôi. Bỏ nó đi. Nhận ra, nhìn sâu vào trong nó đi. Đừng bị nó lừa. Tôi đã nghe:

Vợ của Mulla Nasruddin rất lo lắng về việc uống quá nhiều của chồng mình và một đêm cô ấy quyết định cho anh ta một cú hoảng sợ. Cô ấy choàng lên mình chiếc ga giường mầu trắng và đi xuống nghĩa địa địa phương, biết rằng chồng mình có thói quen lấy lối tắt đi qua nó trên đường từ quán rượu về nhà. Cũng không lâu mấy trước khi anh ta loạng choạng trên đường, và cô ấy nhảy ra từ đằng sau bia mộ. "Oà!" cô ấy la lên, "ta là ma đây!"

Mulla Nasruddin giơ tay ra, "Để nó đó, ma ơi," anh ta nói. "Tôi sẽ cưới em của ma."

Nhận ra đi! Những con ma này về Nehru và Dinkar và J. P., nhận ra họ đi. Quá khứ của bạn đã từng kết hôn với em của họ: chính trị. Đừng bị lừa bởi những con ma này. Chúng đã để lại dấu vết, nó phải được lau sạch.

Và tôi biết điều đó là rất khó. Nó rất khó khi bạn chỉ mới ở điểm thành công và đột nhiên bạn quay và đổi con đường của bạn. Khi anh ấy gặp tôi, anh ấy đã một nghị sĩ quốc hội, nhưng tai nạn đó đã làm thay đổi cuộc đời anh ấy. Dần dần anh ấy trôi giạt đi, trở nên ngày càng quan tâm tới tôi và ngày càng ít quan tâm tới nghề nghiệp chính trị của anh ấy. Và anh ấy chỉ mới ở điểm thành công. Nếu như anh ấy đã thành công - và đã khổ bởi nỗi đau của thành công - và thất bại của thành công - thế thì chắc sẽ dễ dàng hơn cho anh ấy vứt bỏ các con ma cũ. Anh ấy chỉ mới tới điểm của thành công. Ngay khi ở cổng lúc anh ấy mới vào lâu đài, anh ấy đã gặp tôi. Bây giờ cổng và mơ về lâu đài và mơ về sống ở đó vẫn tiếp tục.

Chắc sẽ dễ dàng hơn nếu anh ấy đã sống trong lâu đài một chút ít và đã biết rằng chẳng có gì trong nó, thế thì chắc sẽ dễ dàng hơn nhiều. Đó là lí do tại sao tôi nói nếu bạn ở trong nghề nghiệp nào đó, thành công trong nó và thế rồi từ bỏ là tốt hơn. Nếu bạn muốn trở nên giầu có, trở nên giầu có đi. Được kết thúc với điều này đi. Một khi của cải có đó, bạn sẽ đi tới biết nó là thất vọng, nó chẳng là gì cả. Nhưng nếu bạn bỏ nó trước khi bạn đã thành công, thế thì sẽ có vấn đề. Nhiều lần ý tưởng này sẽ nảy sinh đi nảy sinh lại: "Có thể có cái gì đó. Bằng không sao cả thế giới quan tâm tới của cải và chính trị và quyền lực? Có thể có cái gì đó. Có thể mình bị lỡ tầu. Mình đáng phải tiếp tục, mình đáng phải thấy, kinh nghiệm toàn thể sự việc."

Nếu bạn đã thành công trong ham muốn nào đó, bản thân ham muốn này làm cho bạn thành vô ham muốn. Thành công giết chết ham muốn một cách tự động. Thế thì ngay cả với ít nhận biết hơn người ta có thể từ bỏ. Nhưng nếu bạn từ bỏ cái gì đó khi bạn vừa mới đạt tới, và mọi thứ là có thể và bạn quay đi, sẽ cần có nhận biết mãnh liệt hơn. Cho nên Maitreya sẽ cần nhận biết mãnh liệt hơn.

Nhưng điều đó nữa là để xảy ra, bởi vì một khi bạn đi tới tiếp xúc với những ảnh hưởng nào đó mà đưa bạn ra khỏi thế giới, một khi bạn đi vào tiếp xúc - và bạn đi vào tiếp xúc vô nhận biết...

Tôi đã là khách tại nhà của một chính khách khác và ông ấy đã mời cả Maitreya nữa. Cho nên vì một chính khách già, một chính khách cao cấp đã mời anh ấy, anh ấy phải tới, nhân tiện, chỉ để xem vấn đề là gì. Nhưng một khi bạn vào tiếp xúc với ảnh hưởng nào đó mà có thể đưa bạn ra khỏi thế giới của tham vọng - và nếu bạn có chút ít nhạy cảm và hiểu biết - và anh ấy là vậy - anh ấy hiểu ra vấn đề ngay lập tức... Chính khách già đó, người mà tôi ở nhờ, vẫn còn ở cùng tôi trong nhiều năm nhưng chưa bao giờ hiểu tôi. Bây giờ ông ấy đã đi và chết rồi, nhưng ông ấy chết đi như một chính khách và ông ấy chết đi như một nghị sĩ của nghị viện. Ông ấy là một trong những nghị sĩ trụ lâu nhất trên cả thế giới. Ông ấy vẫn còn là nghị viên của nghị viện trong năm mươi năm. Nhưng ông ấy không bao giờ hiểu tôi. Ông ấy thích tôi lắm, gần như tới điểm yêu tôi, nhưng việc hiểu là không thể được. Ông ấy rất đờ đẫn, một người đần độn.

Maitreya tới tôi qua ông ấy, nhưng anh ấy là linh hồn rất nhạy cảm. Và tôi nói với anh ấy rằng anh ấy không chỉ có hứa hẹn trong nghề chính trị của anh ấy, anh ấy còn rất có hứa hẹn như ứng viên cho điều tối thượng nữa. Bạn đã bỏ lỡ một chuyến tầu; đừng bỏ lỡ chuyến khác. Nếu bạn bỏ lỡ lần này, không chỉ hành lí của bạn, quần áo của bạn cũng đi đấy. Bạn sẽ bị bỏ lại trần trụi.

Một lần một chính khách lớn chết và hồn của ông ấy quyết định đi theo đám tang - tới đám tang riêng của ông ấy. Trong khi mai táng ông ấy gặp hồn của một chính khách khác mà ông ấy đã biết nhiều năm trước.

"Xin chào, ông bạn già," hồn thứ hai nói. "Tôi nói đông khán giả đấy, cái gì?"

"Vâng," hồn thứ nhất nói. "Giá mà tôi biết tôi kéo theo đám đông lớn này, tôi chắc đã chết từ lâu trước đây."

Ham muốn của chính khách là ham muốn rất trẻ con: trông lớn và vĩ đại trong con mắt của người khác. Dễ đạt tới bởi vì đám đông đơn giản điên. Bạn chỉ phải biết cách thao túng cái điên khùng của họ. Bạn chỉ phải biết cách khêu gợi ca ngợi của họ. Bạn chỉ phải có chút ít tinh ranh. Vậy thôi, không cái gì khác được cần. Đám đông là ngu xuẩn.

Nhưng trở thành thực sự vĩ đại là chuyện khác toàn bộ. Để trở thành thực sự vĩ đại, người ta phải đi vào trong, người ta phải trở nên được kết tinh, có ý thức, vô ham muốn, không gắn bó, người ta phải đạt tới điểm của para, cõi bên kia, cái siêu việt. Điều đó chẳng liên quan gì tới người khác. Người khác gần như điên, cũng như bạn vậy. Bạn có thể thao túng họ, bạn có thể khêu gợi cho họ vỗ tay vì bạn và ca ngợi bạn, nhưng vấn đề là gì?

Nghĩ về điều đó ốm yếu theo cách này, có chút ít số học vào. Nếu một người ngu vỗ tay ca ngợi bạn, bạn có rất hài lòng không? Bạn sẽ không hài lòng đâu. Nhưng khác biệt là gì nếu một người ngu hay một nghìn người ngu hay một triệu người ngu vỗ tay?

Nếu một người khôn nhìn bạn bằng tình yêu và ân huệ, điều đó là đủ.

Hai con sư tử xổng khỏi vườn thú vào cùng ngày. Sau ba tuần tự do, chúng chạy tới nhau. Một con sư tử thì gầy và hốc hác, trong khi con kia lại bóng mượt, béo và hiển nhiên được nuôi tốt.

"Tớ đang nghĩ về việc trở lại vườn thú," con gầy nói. "Tớ đã không có được một miếng để ăn gần hai tuần rồi."

"Trời," sư tử béo nói, "tốt hơn cả cậu đi cùng tới đi. Tớ đang sống trong phòng giặt của các quí ông ở Nghị viện. Tớ ăn một chính khách mỗi này trong tuần - và cái hay của điều đó là thế này: họ chưa bao giờ vắng mặt."

Tất cả những cái gọi là người quan trọng của bạn, ai bỏ lỡ họ? Họ nghĩ không có họ toàn thế giới sẽ sập đổ. Chẳng cái gì sập đổ cả, mọi thứ vẫn tiếp tục như nó vậy.

Đừng lo nghĩ rằng bạn đã bỏ lỡ chuyến tàu của tham vọng. Nó không đáng lấy đâu. Nếu bạn bắt được chuyến tàu đó, bạn chắc đã cảm thấy rất thất vọng và bạn chắc đã hối hận. Nhưng đây là cách tâm trí vận hành. Nếu bạn thành công, bạn hối hận; nếu bạn thất bại, bạn hối hận.

Nhìn đấy. Tâm trí tạo ra khổ bằng cách nào đó này khác. Bất kì cái gì xảy ra, tâm trí tạo ra khổ từ nó. Con tầu đó không đáng đâu. Đừng nhìn nó theo cách này, rằng chỉ hành lí của bạn đã đi trên tầu và bạn bị bỏ lại. Hạnh phúc rằng chỉ hành lí của bạn đã đi và bạn được ở lại.

Một hôm tôi đi bộ quanh vườn và tôi thấy một người ăn xin, chỉ với một chiếc giầy trên một chân. Thế là tôi hỏi anh ta, "Người đáng thương ơi, ông đã làm mất chiếc giầy kia rồi à?" Ông ta nói, "Không, tôi mới tìm thấy một chiếc thôi." Tích cực đi.

Một người hứa ở trong đêm trong một nhà tranh ma ám với một cuộc đánh cược. Để cho chắc rằng anh ta không bỏ nhà tranh trong đêm, các cửa trước và cửa sau đều bị khoá và cửa sổ bị dán niêm phong. Sáng hôm sau khi ngôi nhà được mở ra, không có dấu hiệu nào của người cả, nhưng có một lỗ lớn trên mái, và hiển nhiên là anh ta đã làm lối ra nhanh trong đêm đó. Mãi hai ngày sau anh mới quay lại làng này.

"Anh trốn tiệt ở đâu trên thế gian này trong suốt bốn mươi tám giờ qua?" bạn bè anh ta hỏi. "Quay lại thôi," anh ta nói. "Quay lại thôi!"

Sợ quá anh ta phải đã chạy nhanh tới mức phải mất bốn mươi tám giờ mới quay về được cùng làng đó.

Điều tốt cho Maitreya là bạn đã lỡ tầu; bằng không chắc phải mất bốn mươi tám kiếp để quay lại đấy.

Và phần khác của câu hỏi này: "Và đêm qua tôi đã thấy thầy kết hôn với một số đàn bà, những người tốt, cùng nhau và tôi tự nhủ mình rằng thầy sẽ quản lí họ thật dễ dàng và duyên dáng." Bạn không thể thấy được rằng tôi đang quản lí họ dễ dàng và duyên dáng đó sao? Từng đệ tử đều là đàn bà - đàn ông hay đàn bà, điều đó không thành vấn đề - bởi vì đệ tử phải có nữ tính, chỉ thế thì người đó mới có thể học được. Không có cách khác bởi vì đệ tử phải có tính cảm nhận như bụng mẹ. Đệ tử phải nhận tôi toàn bộ thế... đệ tử phải là người nhận thụ động.

Ở Ấn Độ, chúng ta có huyền thoại rằng Krishna có mười sáu nghìn vợ, hay bạn gái. Nói "vợ" là không đúng, bởi vì ông ấy thực sự là người cách mạng. Ông ấy không tin vào việc là chồng hay vợ. Ông ấy đã tạo ra toàn thể ý tưởng về bạn trai và bạn gái - gopis, bạn gái. Mười sáu nghìn bạn gái sao? Dường như quá nhiều chút ít không quản lí được. Nhưng huyền thoại là biểu tượng thôi, nó đơn giản nói "mười sáu nghìn đệ tử." Họ có thể đã là đàn ông, họ có thể đã là đàn bà - điều đó không phải là vấn đề - nhưng đệ tử mang nữ tính. Đệ tử là gopi, là bạn gái, bằng không thì người đó không là đệ tử.

Tôi cũng có mười sáu nghìn sannyasins, con số đã đạt tới đó đích xác - và là con số tốt, nữa. Và bạn có thể thấy tôi quản lí tốt. Thực ra không phải là tôi quản lí nó tốt đâu, chính tình yêu quản lí tốt. Tình yêu bao giờ cũng quản lí tốt - với duyên dáng và dễ dàng. Tình yêu không biết tới căng thẳng.

Bạn không thể quản lí được ngay cả một người đàn bà vì bạn chưa biết yêu. Bạn không thể quản lí được một chuyện tình vì tình yêu bị thiếu. Chỉ chuyện có đó và tình bị thiếu, cho nên tất nhiên nó tạo ra nhiều trục trặc.

Về phía tôi, yêu có đó và không có chuyện. Yêu quản lí.

Câu hỏi 4

Osho ơi, trong nhiều cuộc phỏng vấn cá nhân với thầy, thầy thường nói vài điều với tôi. Vào lúc đó, tôi thường nghĩ rằng đó chỉ là khuyến khích tâm lí từ thầy, nhưng trong bài nói về thời gian mọi lời của thầy là một trăm phần trăm đúng theo kinh nghiệm của tôi. Mặc cho những kinh nghiệm này, bây giờ khi thầy nói với tôi về bất kì cái gì, tôi không tin nó vào lúc đó. Tôi cảm thấy rằng lời của thầy sẽ lại là đúng một trăm phần trăm, vậy mà tôi không vâng lời thầy vào lúc thầy nói cho tôi. Làm sao tôi gạt bỏ được sự bất lực này?

Để tôi kể cho bạn một giai thoại, và đó là câu trả lời của tôi.

Một người mất mọi tiền tiết kiệm của mình trong cuộc đua ngựa, và anh ta đau khổ tới mức anh đi tới cầu Waterloo và chuẩn bị cởi quần áo. Đột nhiên một giọng ma thì thào vào tai anh ta, "Đừng nhảy. Tới trường đua lần nữa vào ngày mai đi và ta sẽ nói cho anh phải cá vào cái gì." Người này về nhà và hôm sau anh ta xoay xở vay được vài pound và bắt đầu vào trường đua. Chắc chắn, khi anh ta xếp hàng ở cửa sổ giọng ma nói, "Để mọi thứ anh có vào con Peter Xanh ở cuộc đua đầu." Anh ta làm như vậy và Peter Xanh thắng. Khi anh ta đợi để đánh cá cuộc đua thứ hai, giọng này lại nói, "Liberty Belle là con ngựa cần cá vào." Chắc chắn, Liberty Belle thắng và người này được một gói tiền. Việc này cứ tiếp diễn trong suốt cuộc đua, và đến lúc cuộc đua cuối tới, người này đã được một triệu pounds. Khi anh ta xếp hàng lần cuối, giọng nói thì thào, "Đừng cá chút nào vào lần đua cuối này." Tuy nhiên, người này cảm thấy vận may, cho nên anh ta đổ mọi tiền mình có vào con ngựa yêu thích ở lần đua cuối. Nó thua.

"Ồ, không!" anh ta nói khi kết quả được công bố. "Tôi làm gì bây giờ?"

"Bây giờ anh có thể nhảy khỏi cầu Waterloo," giọng nói đó nói. Đó là câu trả lời của tôi. Bây giờ bạn quyết định.

Xem tiếp Tập 10 - Quay về Mục lục Tập 9