Chương 10. Tôi ủng hộ tình yêu

Chương 10. Tôi ủng hộ tình yêu

Price:

Read more

Yoga: Alpha và Omega (Tập 10)
Bài giảng về Kinh Yoga của Patanjali
Chương 10. Tôi ủng hộ tình yêu

Câu hỏi thứ nhất:
Sao mọi người đều đầy vấn đề và bất hạnh?
Điều thứ nhất: bởi vì con người có thể cực kì hạnh phúc, khả năng này tồn tại, do đó có bất hạnh của người đó. Không ai khác - không con vật, không chim chóc, không cây cối, không tảng đá nào - có thể hạnh phúc thế như con người. Khả năng này, khả năng vô cùng này rằng bạn có thể hạnh phúc, hạnh phúc vĩnh hằng, rằng bạn có thể ở trên đỉnh của núi phúc lạc, tạo ra bất hạnh. Và khi bạn nhìn quanh bạn, bạn chỉ trong thung lũng, thung lũng tối tăm, và bạn đáng ra có thể đã ở trên đỉnh núi: so sánh, khả năng này, và thực tại.
Nếu như bạn không được sinh ra là chư phật, thế thì chắc sẽ không có bất hạnh. Cho nên, một người càng nhiều cảm nhận, càng nhiều bất hạnh. Một người càng nhạy cảm, càng nhiều bất hạnh. Một người càng tỉnh táo, người đó càng cảm thấy buồn, người đó càng cảm thấy tiềm năng và mâu thuẫn, rằng chẳng cái gì xảy ra và người đó mắc kẹt.
Con người là bất hạnh bởi vì con người có thể cực kì hạnh phúc. Và bất hạnh không xấu. Nó là chính dẫn lái sẽ đưa bạn lên đỉnh. Nếu bạn không bất hạnh, thế thì bạn sẽ không chuyển động. Nếu bạn không bất hạnh trong thung lũng tối, tại sao bạn phải làm nỗ lực nào để trèo lên núi? Điều đó sẽ là gian truân - chừng nào mặt trời chói sáng trên đỉnh còn chưa trở thành thách thức, chừng nào chính sự tồn tại của đỉnh chưa tạo ra thôi thúc điên cuồng để đạt tới, chừng nào chính khả năng này chưa khêu gợi bạn đi tìm và kiếm. Những người không rất tỉnh táo, nhạy cảm, đều không rất bất hạnh đâu. Bạn có thấy kẻ ngốc nào bất hạnh không? - không thể được. Kẻ ngốc không thể bất hạnh được bởi vì người đó không thể nhận biết về khả năng mà người đó đang mang bên trong bản thân mình.
Bạn ý thức là bạn là hạt mầm, và cây có thể xảy ra. Nó ở ngay góc kia thôi. Mục đích là không rất xa xôi, điều đó làm cho bạn bất hạnh. Nó là chỉ dẫn tốt. Cảm thấy bất hạnh là bước đầu tiên. Chắc chắn, Phật cảm thấy nó nhiều hơn bạn. Đó là lí do tại sao ông ấy từ bỏ thung lũng và ông ấy bắt đầu trèo lên núi. Những điều nhỏ bé mà bạn bắt gặp mọi ngày trở thành điều khiêu khích lớn cho ông ấy. Thấy một người ốm, thấy một ông già chống gậy, thấy một xác chết, đã là đủ, chính đêm đó ông ấy bỏ cung điện. Ông ấy trở nên nhận biết về nơi ông ấy đang ở: "Cùng điều đó sẽ xảy ra cho mình. Sớm hay muộn, mình sẽ trở nên ốm và già và chết, cho nên phỏng có ích gì mà ở đây? Trước khi cơ hội này bị lấy đi khỏi mình, mình phải đạt tới cái gì đó là vĩnh hằng." Một ham muốn lớn nảy sinh trong ông ấy để đạt tới đỉnh. Đỉnh đó chúng ta gọi là Thượng đế, đỉnh đó chúng ta gọi là kaivalya, đỉnh đó chúng ta gọi là moksha, niết bàn, nhưng đỉnh đó tồn tại bên trong bạn như hạt mầm. Nó phải đâm chồi. Cho nên các linh hồn nhạy cảm lớn đau khổ nhiều hơn. Kẻ ngốc không khổ, người đần không khổ. Họ đã hạnh phúc trong cuộc sống bình thường của họ rồi: kiếm chút tiền, làm ngôi nhà nhỏ - được kết thúc. Toàn thể khả năng của họ chỉ là điều đó.
Nếu bạn nhận biết rằng điều này không thể là mục đích, điều này không thể là định mệnh, thế thì đau khổ lớn sẽ đi vào trong bản thể bạn như lưỡi kiếm sắc. Nó sẽ xuyên thấy tới tận cốt lõi của bản thể bạn. Tiếng thét lớn sẽ nảy sinh trong tim bạn và điều đó sẽ là bắt đầu của cuộc sống mới, phong cách sống mới, nền tảng sống mới.
Cho nên, điều đầu tiên tôi muốn nói là: cảm thấy bất hạnh là phúc lạc đấy, cảm thấy bất hạnh là phúc lành đấy. Không cảm thấy thế mới là đờ đẫn.
Điều thứ hai: con người vẫn còn trong khổ bởi vì họ cứ tạo ra khổ cho bản thân họ.
Cho nên đầu tiên, hiểu nó. Là bất hạnh là tốt, nhưng tôi không nói bạn phải cứ tạo ra bất hạnh của bạn ngày càng nhiều. Tôi đang nói: nó là tốt bởi vì nó khêu gợi bạn đi ra ngoài nó. Nhưng đi ra ngoài nó đi, bằng không nó là không tốt.
Mọi người cứ tạo ra hình mẫu khổ của họ. Có lí do: tâm trí chống lại thay đổi. Tâm trí rất chính thống. Nó muốn tiếp tục con đường cũ, bởi vì cái cũ là đã biết. Nếu bạn được sinh ra là người Hindu, bạn sẽ chết là người Hindu. Nếu bạn được sinh ra là người Ki tô giáo, bạn sẽ chết là người Ki tô giáo. Mọi người không thay đổi. Một ý thức hệ đặc biệt trở thành thâm căn cố đế tới mức bạn trở nên sợ thay đổi nó. Bạn cảm thấy sợ hãi bởi vì với điều này thì bạn quen thuộc rồi. Cái mới - ai biết? - có thể thậm chí không tốt như cái cũ. Và cái cũ đã biết rồi, bạn quen thuộc với nó. Có thể nó là khổ, nhưng ít nhất nó là quen thuộc. Trên từng bước, mọi khoảnh khắc của cuộc sống bạn đều quyết định cái gì đó, dù bạn biết nó hay không. Quyết định đối đầu với bạn mọi khoảnh khắc - liệu đi theo con đường cũ mà bạn đã từng theo mãi cho tới giờ, hay chọn con đường mới. Tại mọi bước con đường đều rẽ đôi. Và có hai kiểu người. Những người chọn con đường có nhiều người lui tới; tất nhiên, họ đi trong vòng tròn. Họ chọn cái đã biết, và cái đã biết là vòng tròn. Họ đã biết nó rồi. Họ chọn tương lai của họ chỉ như nó đã từng vậy trong quá khứ của họ. Họ đi trong vòng tròn. Họ liên tục làm quá khứ của họ thành tương lai của họ. Không trưởng thành nào xảy ra. Họ đơn giản lặp lại, họ là máy tự động, như robot.
Thế rồi có kiểu người khác, kiểu của nhận biết, người bao giờ cũng tỉnh táo để chọn cái mới. Có thể cái mới tạo ra nhiều đau khổ, có thể cái mới dẫn đi lạc lối, nhưng ít nhất nó là mới. Nó sẽ không chỉ là việc lặp lại của quá khứ. Cái mới có khả năng học, trưởng thành, có tiềm năng trở thành thực tại.
Cho nên nhớ lấy, bất kì khi nào có chọn lựa, chọn con đường chưa ai đặt chân tới. Nhưng bạn đã được dạy chính điều ngược lại. Bạn đã được dạy bao giờ cũng chọn cái đã biết. Bạn đã được dạy phải rất láu lỉnh và tinh ranh. Tất nhiên, có thoải mái với cái đã biết. Thoải mái là ở chỗ bạn có thể vẫn còn vô ý thức với cái đã biết. Không có nhu cầu phải có ý thức. Nếu bạn đi theo cùng con đường bạn có thể đi gần như ngủ, giống như người mộng du. Nếu bạn đã đi về nhà riêng của bạn, và mọi ngày bạn đều đi về, bạn không cần nhận biết, bạn có thể cứ về một cách vô ý thức. Khi đến lúc rẽ phải, bạn rẽ, không cần giữ bất kì tỉnh táo nào. Đó là lí do tại sao mọi người thích đi theo đường cũ: không cần nhận biết. Và nhận biết là một trong những điều khó đạt tới nhất. Bất kì khi nào bạn đi theo chiều hướng mới, bạn đều phải nhận biết ở từng bước.
Chọn cái mới đi. Nó sẽ cho bạn nhận biết. Nó sẽ không thoải mái đâu. Trưởng thành không bao giờ là thoải, trưởng thành là đau đớn. Trưởng thành đi qua đau khổ. Bạn đi qua lửa, nhưng chỉ thế thì bạn mới trở thành vàng ròng. Thế thì tất cả những cái không phải là vàng đều bị thiêu cháy, đưa về thành tro. Chỉ cái thuần khiết nhất còn lại trong bạn. Bạn đã được dạy đi theo cái cũ bởi vì với cái cũ bạn sẽ phạm ít sai lầm hơn. Nhưng bạn sẽ phạm sai lầm cơ bản, và sai lầm cơ bản sẽ là thế này: rằng trưởng thành chỉ xảy ra khi bạn vẫn còn sẵn có cho cái mới, với khả năng phạm phải sai lầm mới. Tất nhiên, không cần lặp lại sai lầm cũ nữa, nhưng có năng lực và dũng cảm để phạm sai lầm mới - bởi vì từng sai lầm mới đều làm ra việc học, trở thành tình huống học. Mỗi lần bạn đi lạc lới, bạn phải tìm đường về nhà. Và việc đi và về này, việc thường xuyên quên và nhớ, tạo ra tích hợp bên trong bản thể bạn.
Bao giờ cũng chọn cái mới; cho dù nó có vẻ tồi hơn cái cũ tôi nói, bao giờ cũng chọn cái mới. Nó có vẻ bất tiện - chọn cái mới đi. Nó là không thoải mái, bất an ninh - chọn cái mới đi. Vấn đề không phải là 'mới', nó đang cho bạn một cơ hội để nhận biết hơn. Tính hiệu quả đã được dạy cho bạn như mục đích. Không phải vậy. Tỉnh táo là mục đích. Tính hiệu quả làm cho bạn đi theo con đường cũ lặp đi lặp lại, bởi vì bạn sẽ hiệu quả hơn trên con đường cũ. Bạn sẽ biết mọi xó xỉnh. Bạn đã du hành trên nó nhiều năm thế, hay có thể nhiều kiếp sống thế, bạn sẽ ngày càng hiệu quả hơn. Nhưng hiệu quả không phải là mục đích. Tính hiệu quả là mục đích cho cái máy. Máy phải hiệu quả, nhưng con người sao? - con người không phải là máy. Con người phải nhận biết hơn, và nếu tính hiệu quả bắt nguồn từ nhận biết, tốt, hay. Nếu nó tới với cái giá của nhận biết thì bạn đang phạm phải tội lỗi lớn chống lại cuộc sống, và thế thì bạn sẽ vẫn còn bất hạnh. Và bất hạnh này sẽ trở thành hình mẫu. Bạn sẽ đơn giản đi trong vòng tròn luẩn quẩn. Bất hạnh này sẽ dẫn bạn tới bất hạnh khác, và cứ thế cứ thế.
Bất hạnh như nhận biết là phúc lành, nhưng bất hạnh như một phong cách sống là tai ương. Đừng làm nó thành phong cách sống của bạn. Tôi thấy nhiều người đã làm nó thành phong cách sống của họ. Họ không biết phong cách sống khác nào khác. Cho dù bạn nói với họ, họ sẽ không nghe. Họ sẽ cứ hỏi tại sao họ bất hạnh, và họ sẽ không nghe rằng họ đang tạo ra bất hạnh của họ mọi khoảnh khắc. Đó là nghĩa của lí thuyết nghiệp.
Lí thuyết nghiệp đơn giản nói rằng bất kì cái gì đang xảy ra cho bạn đều là do việc làm của bạn. Ở đâu đó, ở mức vô thức, bạn phải đang tạo ra nó - bởi vì chẳng cái gì xảy ra cho bạn từ bên ngoài. Mọi thứ sủi bọt lên từ bên trong. Nếu bạn buồn, bạn phải đang tạo ra buồn của bạn ở đâu đó trong cốt lõi bên trong nhất của bạn. Từ đó nó tới. Bạn phải chế ra nó ở đâu đó bên trong linh hồn bạn. Quan sát: nếu bạn khổ, suy ngẫm về khổ của bạn đi, về cách bạn tạo ra nó. Bạn bao giờ cũng hỏi, "Ai chịu trách nhiệm cho khổ?" Không ai chịu trách nhiệm ngoại trừ bạn. Tâm trí cứ nói với bạn rằng nếu bạn là chồng, vợ bạn đang tạo ra khổ của bạn. Nếu bạn là vợ, chồng của bạn đang tạo ra khổ của bạn. Nếu bạn là người nghèo, người giầu đang tạo ra khổ của bạn. Bao giờ cũng cứ đổ trách nhiệm lên ai đó khác.
Đây phải là hiểu biết rất nền tảng: rằng ngoại trừ bạn, không ai chịu trách nhiệm. Một khi bạn hiểu điều đó mọi sự bắt đầu thay đổi. Nếu bạn đang tạo ra khổ của bạn và bạn thích điều đó, thế thì cứ tạo ra đi. Thế thì đừng tạo ra vấn đề từ nó. Can thiệp vào bạn không phải là việc của bất kì ai. Nếu bạn muốn buồn, bạn thích buồn, cứ buồn hoàn hảo đi. Nhưng nếu bạn không muốn buồn, thế thì không cần - đừng tạo ra. Quan sát cách bạn tạo ra khổ của bạn: hình mẫu là gì? - làm sao bạn đã xoay xở nó bên trong? Mọi người liên tục tạo ra tâm trạng của họ. Bạn cứ đổ trách nhiệm lên người khác, thế thì bạn sẽ không bao giờ thay đổi. Thế thì bạn sẽ vẫn còn khổ, bởi vì bạn có thể làm được gì? Nếu người khác tạo ra, bạn có thể làm được gì? Chừng nào người khác không thay đổi, chẳng cái gì ở trong tay bạn. Bằng việc đổ trách nhiệm lên người khác, bạn trở thành nô lệ. Nhận trách nhiệm vào tay riêng của bạn đi.
Vài ngày trước đây một sannyasin bảo tôi rằng chồng cô ấy bao giờ cũng tạo vấn đề cho cô ấy. Và khi cô ấy kể câu chuyện của mình nó có vẻ, hoàn toàn rõ ràng, rằng tất nhiên người chồng chịu trách nhiệm. Cô ấy có tám đứa con với người chồng này, và thế rồi người chồng có thêm ba đứa nữa từ người đàn bà khác, một một đứa từ cô thư kí của anh ta. Anh ta đã liên tục lừa khắp với bất kì đàn bà nào đến. Tất nhiên, bất kì ai cũng thông cảm với người đàn bà đáng thương này. Cô ấy đã khổ nhiều, và trò chơi vẫn tiếp tục. Người chồng không kiếm được mấy. Người đàn bà này, người vợ, kiếm được, và cô ấy phải trả tiền cho những đứa trẻ này mà anh ta đã mang vào trong thế giới từ những người đàn bà khác nữa. Tất nhiên, cô ấy đang trong khổ lớn, nhưng ai chịu trách nhiệm? Tôi bảo cô ấy, "Nếu bạn thực sự trong khổ, sao bạn tiếp tục sống với người đàn ông này? Bỏ ngay chứ. Bạn đáng phải bỏ từ lâu trước đây rồi. Không cần tiếp tục." Và cô ấy hiểu, điều là hiếm hoi - rất muộn, rất trễ, nhưng dẫu sao vẫn không quá trễ. Dầu vậy, cuộc sống của cô ấy có đó. Bây giờ cô ấy khăng khăng rằng cô ấy muốn ở cùng người đàn ông này, thế rồi cô ấy nhấn mạnh vào khổ riêng của cô ấy. Thế rồi cô ấy tận hưởng trò khổ sở. Thế rồi cô ấy tận hưởng việc kết án chồng, thế rồi cô ấy tận hưởng việc thu hút thông cảm từ mọi người khác. Và tất nhiên, với bất kì ai cô ấy sẽ có liên hê, họ sẽ thông cảm với người đàn bà đáng thương.
Đừng bao giờ hỏi xin thông cảm. Hỏi xin hiểu biết, nhưng đừng bao giờ hỏi xin thông cảm. Bằng không, thông cảm có thể có hiệu lực tốt tới mức bạn muốn vẫn còn khổ. Thế thì bạn có đầu tư nào đó vào khổ của bạn. Nếu bạn không khổ nữa, mọi người sẽ không thông cảm với bạn. Bạn có quan sát không? - không ai thông cảm với người hạnh phúc. Điều đó là cái gì đó tuyệt đối ngớ ngẩn. Mọi người đáng phải thông cảm với người hạnh phúc, nhưng không ai thông cảm. Thực ra, mọi người cảm thấy đối kháng với người hạnh phúc. Thực ra, hạnh phúc là rất nguy hiểm. Được hạnh phúc, và bầy tỏ hạnh phúc của bạn, bạn đặt bản thân bạn vào nguy hiểm rất lớn - mọi người sẽ là kẻ thù của bạn, bởi vì mọi người sẽ cảm thấy, "Làm sao mà tôi bất hạnh và anh đã trở nên hạnh phúc? Không thể được! Điều này không thể được phép. Điều này là quá thể."
Trong một xã hội bất hạnh và bao gồm những người khổ, người hạnh phúc là người xa lạ. Đó là lí do tại sao chúng ta đã đầu độc Socrates, chúng ta đã giết Jesus, chúng ta đóng đinh Mansoor. Chúng ta chưa bao giờ thấy thoải mái với người hạnh phúc. Bằng cách nào đó, họ làm tổn thương bản ngã của chúng ta rất lớn. Mọi người đóng đinh Jesus, khi ông ấy còn sống họ đã giết ông ấy. Ông ấy còn rất trẻ, chỉ mới ba mươi ba. Ông ấy còn chưa thấy cả cuộc đời. Ông ấy chỉ mới bắt đầu cuộc đời mình, chỉ là chiếc nụ đang mở ra, và mọi người đã giết ông ấy vì ông ấy đã tới mức quá đáng không thể dung thứ được. Cho nên hạnh phúc sao? - mọi người đều bị tổn thương. Họ đã giết người này. Và thế rồi họ bắt đầu tôn thờ ông ấy. Nhìn mà xem... bây giờ họ đã tôn thờ ông ấy trong hai nghìn năm, bị đóng đinh. Nhưng với một Jesus bị đóng đinh bạn có thể thông cảm, với một Jesus hạnh phúc bạn cảm thấy đối kháng.
Cùng điều đó đang xảy ra ở đây. Tôi là người hạnh phúc. Nếu bạn muốn tôi được tôn thờ, bạn sẽ phải xoay xở việc đóng đinh. Không có cách khác. Thế thì mọi người chống lại tôi sẽ trở thành tín đồ của tôi. Nhưng trước hết họ sẽ phải nhìn tôi trên cây chữ thập, không trước điều đó. Không ai đã bao giờ tôn thờ người hạnh phúc. Thứ nhất, người hạnh phúc phải bị phá huỷ. Thế thì, tất nhiên, người đó là điều khiển được. Bây giờ bạn có thể thông cảm với Jesus. Bất kì khi nào bạn nhìn, nước mắt bắt đầu chảy ra trong mắt bạn: "Con người đáng thương, ông ấy đau khổ làm sao." Một Christ nhảy múa tạo ra rắc rối.
Ở Thuỵ Điển, một người đang cố làm một bộ phim về Jesus: Jesus Con người. Trong mười năm ông ấy đã từng cố gắng, nhưng cả nghìn lẻ một rào chắn: chính phủ không cho phép - "Jesus con người sao? - không!" Bởi vì 'Jesus con người' nghĩa là người này có thể đã trong tình yêu với Mary Magdalene, và người này sẽ làm nổi bật điều đó ra. Jesus yêu đàn bà. Điều đó là tự nhiên, không cái gì sai trong nó. Ông ấy là con người hạnh phúc. Ông ấy thỉnh thoảng thích rượu nữa. Ông ấy là người có thể mở hội. Bây giờ, Jesus con người là nguy hiểm. Và người này muốn làm một bộ phim về Jesus con người, không phải là con trai của Thượng đế, nhưng con trai của con người. Điều này sẽ là gây rắc rối. Và nếu ông ta bắt đầu thảo ra câu chuyện, ông ta sẽ phải đem vào một chuyện tình bất hợp thức nào đó với Mary, bởi vì người đàn bà đồng trinh không thể cho việc sinh nở được. Jesus không phải là con trai của Joseph, chừng ấy là chắc chắn. Nhưng ông ấy phải là con trai của ai đó. Chính phủ chống đối, nhà thờ chống đối: "Anh đang cố chứng minh Jesus là đồ con hoang à! Không thể được! Phim này không thể được phép." Và Jesus yêu cô gái bán dâm Mary Magdalene sao? - và chắc chắn, ông ấy đã yêu. Ông ấy đã là một người hạnh phúc. Tình yêu đơn giản xảy ra quanh người hạnh phúc. Ông ấy tận hưởng cuộc sống. Nó là phúc lành do Thượng đế cho, người ta phải tận hưởng nó. Mọi người tôn giáo đều là một linh hồn mở hội.
Thế rồi họ giết người này, đóng đinh ông ấy, và kể từ đó họ đã tôn thờ ông ấy. Bây giờ ông ấy là kiểm soát được, ông ấy tạo ra nhiều thông cảm trong bạn. Jesus trên cây chữ thập hấp dẫn nhiều hơn Phật ngồi dưới cây Bồ đề. Jesus trên cây chữ thập là hấp dẫn hơn Krishna thổi sáo. Jesus đã trở thành tôn giáo thế giới. Krishna sao? - ai bận tâm về ông ấy? Ngay cả người Hindu cũng cảm thấy chút ít mặc cảm về mười sáu nghìn đàn bà nhảy múa quanh ông ấy - "Không thể được, đấy chỉ là huyền thoại." Người Hindu nói đó là thơ ca hay, và họ cứ diễn giải. Họ nói, "Mười sáu nghìn đàn bà này không phải là đàn bà thực, mười sáu nghìn nadis này, hệ thần kinh, mười sáu nghìn thần kinh trong thân thể con người. Nó là cách diễn đạt biểu tượng về thân thể con người. Krishna là linh hồn, và mười sáu nghìn thần kinh là Gopis nhảy múa quanh linh hồn." Thế thì mọi thứ là được. Nhưng nếu họ là đàn bà thực, thế thì lại khó, rất khó chấp nhận.
Người Jaina, tôn giáo khác của Ấn Độ, đã tống Krishna vào địa ngục bởi vì mười sáu nghìn đàn bà này.
Trong purana của người Jaina, họ nói, "Krishna ở địa ngục thứ bẩy, cái cuối cùng... và ông ấy sẽ không lên sớm đâu. Ông ấy sẽ ở đó cho tới khoảnh khắc toàn thể việc sáng tạo này bị phá huỷ. Ông ấy sẽ lên chỉ khi việc sáng tạo mới bắt đầu, hàng triệu và hàng triệu năm vẫn phải đợi. Ông ấy đã phạm một tội lớn," và tội lớn đó là vì ông ấy đã mở hội. Tội lớn là vì ông ấy đã nhảy múa.
Mahavira được chấp nhận nhiều hơn, Phật vẫn được chấp nhận nhiều hơn. Krishna dường như là một kẻ nổi loạn đã phản bội những người nghiêm chỉnh. Ông ấy không nghiêm chỉnh, hạnh phúc, không u sầu, không mặt dài - cười, nhảy múa. Và đó là cách đúng. Tôi muốn nói với bạn, nhảy múa theo cách của bạn cho Thượng đế, cười theo cách của bạn cho Thượng đế đi. Đừng đi với bộ mặt nghiêm chỉnh. Thượng đế đã bị làm quá chán với kiểu người đó rồi.
Thông cảm là đầu tư lớn, và điều đó có thể được tiếp diễn chỉ nếu bạn có thể cứ nhận thông cảm, chỉ nếu bạn vẫn còn khổ. Cho nên nếu một khổ chấm dứt, bạn tạo ra khổ khác, nếu một ốm bệnh rời khỏi bạn, bạn tạo ra ốm bệnh khác. Quan sát điều đó - bạn đang chơi trò chơi rất nguy hiểm với bản thân bạn. Đó là lí do tại sao mọi người khổ. Bằng không, không có nhu cầu.
Đặt mọi năng lượng của bạn vào việc là hạnh phúc đi, và đừng bận tâm về người khác. Hạnh phúc của bạn là định mệnh của bạn, không ai được quyền can thiệp vào nó. Nhưng xã hội cứ can thiệp vào, nó là cái vòng luẩn quẩn. Bạn được sinh ra, và tất nhiên bạn được sinh trong xã hội đã có đó rồi, xã hội đã cho của những người thần kinh, của những người tất cả đều khổ và bất hạnh. Bố mẹ bạn, gia đình bạn, xã hội bạn, đất nước bạn, đã có đó chờ đợi bạn. Và một đứa bé được sinh ra, toàn thể xã hội nhảy lên đứa bé này, bắt đầu giáo hoá nó, trau dồi nó. Dường như đứa trẻ được sinh ra trong nhà thương điên, và mọi người điên bắt đầu nuôi dưỡng. Tất nhiên, họ phải giúp - đứa trẻ nhỏ thế và không biết gì về thế giới. Họ sẽ áp đặt bất kì cái gì đã được áp đặt lên họ bởi bố mẹ họ, bởi những người điên khác. Bạn có thấy rằng bất kì khi nào một đứa trẻ bắt đầu khúc khích cười và cười to, cái gì đó trong bạn trở nên không thoải mái không? Bạn lập tức muốn bảo nó, "Câm đi và ngậm ti giả đi!" Ngay lập tức, cái gì đó trong bạn nói, "Câm đi!" Khi đứa trẻ bắt đầu khúc khích, bạn có cảm thấy ghen tị không, về cái gì? Bạn không thể cho phép đứa trẻ chạy tung tăng đây đó, nhảy nhót, chỉ vui mừng cực kì.
Tôi đã nghe về hai người đàn bà Mĩ, hai bà cô không chồng. Họ tới thăm nước Italy để xem một nhà thờ cổ. Các khách thăm người Mĩ đấy! Trong nhà thờ họ thấy một người đàn bà Italy đang cầu nguyện, và bốn năm đứa trẻ chạy trong nhà thờ và gây ra nhiều tiếng ồn ào, và đơn giản hạnh phúc, quên lãng hoàn toàn rằng đó là nhà thờ. Hai bà cô người Mĩ này không thể dung thứ được điều đó: "Thế này thì quá thể. Điều này là thiếu tôn kính." Họ đi tới người đàn bà đang cầu nguyện, người mẹ, và bảo với bà ấy, "Những đứa trẻ này là con bà à? Đây là nhà thờ và kỉ luật nào đó phải được duy trì! Chúng phải được kiểm soát." Người đàn bà này, với đôi mắt cầu nguyện, nước mắt chảy tràn và cực kì hạnh phúc, nhìn họ và nói, "Đây là nhà của Cha nó, chúng không thể chơi ở đây được sao?" Nhưng thái độ này là hiếm hoi, rất hiếm hoi.
Nhân loại bị chi phối bởi người điên: chính khách, tu sĩ, họ điên bởi vì tham vọng là tính điên - và họ cứ ép buộc hình mẫu của họ. Khi một đứa con được sinh ra nó là năng lượng sôi động, nguồn vô hạn của phúc lạc, hạnh phúc, vui vẻ, vui thích, cực kì vui thích, không gì khác - tuôn trào. Bạn bắt đầu kiểm soát nó: bạn bắt đầu chặt chi của nó, bạn bắt đầu làm sai lạc nó. Bạn nói, "Có lúc đúng để cười." Lúc đúng để cười sao? - điều đó nghĩa là lúc đúng để sống sao? Bạn đang nói cùng điều: lúc đúng để sống - "Con phải không sống động hai mươi bốn giờ." Có lúc đúng để khóc. Nhưng khi đứa trẻ cảm thấy thích cười nó được giả định làm gì? Nó phải kiểm soát, và khi bạn kiểm soát tiếng cười của bạn, nó trở thành cay đắng, thành chua ra bên trong bạn. Năng lượng đáng đi ra đã bị giữ lại. Giữ lại năng lượng, bạn trở nên bị mắc kẹt. Đứa trẻ muốn vươn ra, chạy quanh, nhảy nhót và nhảy múa, bây giờ nó bị dừng lại. Năng lượng của nó sẵn sàng để tuôn tràn, nhưng dần dần nó học được chỉ một điều: làm đông cứng năng lượng của nó. Đó là lí do tại sao nhiều người mắc kẹt thế có trên thế giới, bồn chồn thế, liên tục kiểm soát. Họ không thể khóc được, nước mắt là quá hèn yếu. Họ không thể cười được, tiếng cười dường như quá không văn minh. Sống bị phủ nhận, chết được tôn thờ. Bạn muốn đứa trẻ cư xử như người già, và người già bắt đầu áp đặt cái chết của họ lên các thế hệ mới.
Tôi đã nghe nói về một bà già chín mươi tuổi, một nữ bá tước, có một ngôi nhà rất lớn với nhiều a cây xanh. Bà ấy một hôm nhìn quanh bất động sản, nó rất lớn. Ngay đằng sao cái ao, đằng sau rừng, bà ấy thấy hai thanh niên đang làm tình. Bà ấy bảo người lái xe, "Những người này đang làm gì ở đây?" - chín mươi tuổi rồi, bà ấy có thể đã quên mất... " Những người này đang làm gì ở đây?" Người lái xe phải nói sự thực. Rất lễ phép ông ta nói, "Họ đang làm tình. Họ là thanh niên." Bà già rất bực mình và bà ấy nói, "Điều như thế mà vẫn diễn ra trên thế giới à?"
Khi bạn trở nên già, bạn có nghĩ toàn thế giới đã trở nên già không? Khi bạn sắp chết, bạn có nghĩ toàn thế giới sắp chết không? Thế giới vẫn cứ làm mới bản thân nó, làm sống lại bản thân nó. Đó là lí do tại sao nó đem những người già đi, và cho lại em bé cho thế giới. Nó biến người già thành em bé.
Sự tồn tại cứ thêm người cho trái đất bằng người mới. Bất kì khi nào nó thấy một người đã đi gần hoàn toàn bị mắc kẹt - bây giờ không còn luồng chảy nữa, không còn nước ngọt nữa, và người này đơn giản co lại và trở thành gánh nặng không cần thiết trên đất - thế thì cuộc sống loại bỏ người đó. Người này đi trở lại trong sự tồn tại, bị tiêu huỷ. Đất trở về với đất, trời trở về với trời, khí trở về với khí, lửa trở về với lửa, nước trở về với nước. Thế rồi từ đất đó, từ nước đó và lửa một em bé mới được sinh ra - tuôn chảy, trẻ trung, sẵn sàng để sống và nhảy múa lần nữa. Cũng như hoa tới cho cây, cũng như cây nở hoa, đất cứ cho sinh ra em bé, cứ tạo ra nhữn em bé mới.
Nếu bạn thực sự muốn hạnh phúc bạn phải vẫn còn trẻ trung, sống động, sẵn có để khóc, cười, sẵn có cho mọi chiều, tuôn chảy khắp nơi, chảy tràn. Thế thì bạn sẽ vẫn còn hạnh phúc. Nhưng nhớ, bạn sẽ không nhận bất kì thông cảm nào. Mọi người có thể ném đá vào bạn, nhưng điều đó xứng đáng cho nó. Mọi người có thể nghĩ rằng bạn là phi tôn giáo, họ có thể kết án bạn, họ có thể đặt tên cho bạn, nhưng đừng lo nghĩ về điều đó. Nó không thành vấn đề. Điều duy nhất thành vấn đề là hạnh phúc của bạn.
Và bạn phải hoàn tác nhiều điều, chỉ thế thì bạn mới có thể trở nên hạnh phúc được. Bất kì cái gì đã từng được xã hội làm đều phải được hoàn tác. Bất kì chỗ nào bạn bị mắc kẹt - bạn định cười và bố bạn nhìn bạn với sự giận dữ và nói, "Dừng lại!" - bạn sẽ phải bắt đầu lại từ đó. Nói với bố bạn, "Bố ơi, bây giờ con sắp lại bắt đầu cười đấy." Ở đâu đó bên trong đầu bạn bố bạn vẫn giữ bạn lại: "Dừng lại!" Bạn có quan sát không? Nếu bạn suy tư sâu bạn sẽ đi tới thấy và nghe tiếng nói của bố mẹ bạn bên trong bạn. Bạn sắp khóc và mẹ bạn dừng bạn lại, và tất nhiên bạn bất lực và bạn phải thoả hiệp để sống còn. Không có cách khác. Bạn phải lệ thuộc vào những người này và họ có điều kiện của họ, bằng không, họ sẽ không cho bạn sữa, họ sẽ không cho bạn thức ăn, họ sẽ không cho bạn hỗ trợ nào. Và làm sao một đứa trẻ nhỏ có thể tồn tại được nếu không có hỗ trợ? Nó phải thoả hiệp. Nó nói, "Vâng được. Chỉ để sống còn, con sẽ theo bất kì cái gì bố mẹ nói." Thế là dần dần, nó trở thành giả. Dần dần, nó đi ngược lại bản thân nó. Nó muốn cười nhưng bố không cho phép điều đó, cho nên nó giữ yên tĩnh. Dần dần, nó trở thành kẻ giả vờ, kẻ đạo đức giả.
Và kẻ đạo đức giả không bao giờ có thể hạnh phúc được, bởi vì hạnh phúc là việc thực với năng lượng sống của bạn. Hạnh phúc là chức năng của việc là thực. Hạnh phúc không ở đâu đó, mà bạn đi và mua nó. Hạnh phúc không chờ đợi bạn ở đâu đó, mà bạn phải tìm ra con đường và đạt tới nó. Không, hạnh phúc là chức năng của việc là thực, đích thực. Bất kì khi nào bạn thực, bạn hạnh phúc. Bất kì khi nào bạn không thực, bạn bất hạnh.
Và tôi sẽ không nói với bạn rằng nếu bạn không thực bạn sẽ bất hạnh trong kiếp tới của bạn, không. Điều này tất cả là vô nghĩa. Nếu bạn không thực, ngay bây giờ bạn bất hạnh. Quan sát đi - bất kì khi nào bạn không thực, bạn cảm thấy không thoải mái, bất hạnh, bởi vì năng lượng không tuôn chảy. Năng lượng không như dòng sông, nó bị mắc kẹt, chết, đông cứng. Và bạn muốn tuôn chảy. Sống là luồng chảy, chết là đông cứng. Bất hạnh tới bởi vì nhiều phần trong bạn bị đông cứng. Chúng không bao giờ được phép vận hành và, dần dần, bạn đã học được thủ đoạn để kiểm soát chúng. Bây giờ bạn thậm chí đã quên mất rằng bạn đang kiểm soát cái gì đó. Bạn đã đánh mất rễ của bạn trong thân thể. Bạn đã đánh mất rễ của bạn trong chân lí của thân thể bạn.
Mọi người sống như ma, đó là lí do tại sao họ khổ. Khi tôi nhìn vào bên trong bạn, hiếm khi tôi bắt gặp một người sống. Mọi người đã trở thành giống như hồn ma, như ma. Bạn không trong thân thể bạn, bạn ở đâu đó trên đầu bạn lơ lửng như ma, hệt như quả bóng khí quanh đầu. Chỉ một sợi chỉ nhỏ nối bạn với thân thể. Sợi chỉ đó giữ bạn sống, có vậy thôi, nhưng nó không là vui mừng. Bạn sẽ phải trở nên có ý thức, bạn sẽ phải thiền, và bạn sẽ phải vứt bỏ mọi kiểm soát. Bạn sẽ phải dỡ bỏ, hoàn tác, và thế thì lần đầu tiên bạn sẽ lại trở thành tuôn chảy.
Tất nhiên, kỉ luật được cần, không như kiểm soát mà như nhận biết. Một kỉ luật có kiểm soát là hiện tượng suy yếu. Khi bạn tỉnh táo, nhận biết, kỉ luật tới dễ dàng từ nhận biết đó - không phải là bạn áp đặt nó, không phải là bạn lập kế hoạch cho nó. Không, từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc nhận biết của bạn quyết định cách đáp ứng. Và người tỉnh táo đáp ứng theo cách mà người đó vẫn còn hạnh phúc, và người đó không tạo ra bất hạnh cho người khác.
Có vậy thôi tôn giáo tất cả là về: vẫn còn hạnh phúc, và không tạo ra tình huống nào cho bất kì ai bị bất hạnh. Nếu bạn có thể giúp đỡ, làm cho người khác hạnh phúc đi. Nếu bạn không thể làm được, thế thì ít nhất làm cho bản thân bạn hạnh phúc.
Câu hỏi thứ hai:
Tôi luôn mơ rằng tôi đang chết. Điều gì xảy ra?
G.K. Chesterton đã nói, "Thiên thần bay vì họ làm bản thân họ thành nhẹ."
Điều đó phải xảy ra cho bạn, bạn phải trở thành thiên thần. Cho phép nó đi. Bạn càng cảm thấy bạn nhẹ hơn, bạn càng cảm thấy hạnh phúc hơn, sức kéo của hấp dẫn sẽ càng ít hơn. Hấp dẫn làm ra nấm mồ từ bạn. Nặng nề là tội lỗi. Là nặng đơn giản nghĩa là bạn bị chất tải với những kinh nghiệm không sống, kinh nghiệm không đầy đủ, nghĩa là bạn bị chất tải với nhiều thứ đồng nát, không được kết thúc. Bạn muốn yêu người đàn bà nhưng điều đó là khó, bởi vì Mahatma Gandhi chống lại điều đó, nó là khó bởi vì Vivekananda chống lại điều đó, nó là khó bởi vì mọi người thấy vĩ đại và các hiền nhân cứ đề xuất brahmacharya, vô dục. Bạn muốn yêu, nhưng mọi hiền nhân đều chống lại điều đó, cho nên bằng cách nào đó bạn kiểm soát bản thân bạn. Bây giờ điều đó giống như tải trọng đồ đồng nát trên bạn. Nếu bạn hỏi tôi, tôi sẽ nói bạn nên yêu đã. Thậm chí bây giờ, chẳng cái gì bị mất, bạn nên yêu. Hoàn thành nó đi. Tôi biết những người thấy và các hiền nhân đều đúng, nhưng tôi không nói rằng bạn là sai.
Và để tôi giải thích điều ngược đời cho bạn. Người thấy và hiền nhân là đúng, nhưng họ đi tới hiểu biết này sau khi họ đã yêu nhiều, sau khi họ đã sống, sau khi họ đã kinh nghiệm mọi thứ mà yêu ngụ ý. Thế thì họ đi tới hiểu biết, và brahmacharya nở hoa. Nó không chống lại yêu, chính là qua yêu mà brahmacharya nở hoa. Bây giờ bạn đang đọc sách, kinh sách, và qua kinh sách bạn liên tục thu được các ý tưởng. Những ý tưởng đó làm què quặt bạn. Những ý tưởng đó không sai trong bản thân chúng, nhưng bạn lấy chúng từ sách vở, còn hiền nhân đi tới chúng qua các kiếp sống riêng của họ. Cứ quay ngược lại trong lịch sử, trong các purana cổ, và xem các hiền nhân: họ yêu nhiều, họ sống nhiều; họ sống cuộc sống cực kì con người với sức mạnh, sự mãnh liệt. Và thế rồi, dần dần, họ đi tới hiểu.
Duy nhất cuộc sống đem tới hiểu biết. Bạn muốn giận nhưng mọi kinh sách đều chống lại điều đó, cho nên bạn chưa bao giờ cho phép giận. Bây giờ giận đó cứ tích lại - đống chất lên đống - và bạn đang mang tải trọng đó, gần như bị nghiền nát dưới nó. Đó là lí do tại sao bạn cảm thấy nặng nề thế. Ném nó ra, bỏ nó đi! Đi vào trong phòng trống rỗng và nổi giận đi, và thực sự giận dữ, đánh gối, và làm mọi thứ với tường, và nói với tường và nói mọi điều mà bạn bao giờ cũng muốn nói nhưng bạn đã không nói. Phát rồ lên, bùng nổ, và bạn sẽ đi tới kinh nghiệm hay. Sau khi bùng nổ, sau cơn bão, im lặng sẽ tới với bạn, sẽ tràn ngập khắp bạn, một im lặng mà bạn chưa bao giờ biết tới, và cất được gánh nặng. Bạn có thể đột nhiên cảm thấy nhẹ!
Vidya đã hỏi câu hỏi này. Tôi có thể thấy rằng cô ấy đang cảm thấy nhẹ. Đi sâu hơn vào trong nó để cho không chỉ trong mơ, mà thực tại bạn có thể bay.
Nếu bạn không mang quá khứ, bạn có việc nhẹ như thế - như chiếc lông. Bạn sống nhưng bạn không chạm đất. Bạn sống nhưng bạn không để lại dấu chân nào trên đất. Bạn sống nhưng không cái gì bị bạn cào xước, và duyên dáng bao quanh cuộc sống của bạn, bản thể bạn - hào quang, phát sáng. Không phải là bạn sẽ nhẹ, nhưng bất kì ai tới trong tiếp xúc với bạn sẽ đột nhiên được rót đầy bởi cái gì đó duyên dáng thế, đẹp thế. Hoa sẽ trút xuống quanh bạn, và bạn sẽ có hương thơm mà không phải của trái đất này. Nhưng điều đó xảy ra chỉ khi bạn không bị nặng gánh.
Mahavira đã gọi việc không bị nặng gánh này là nirjara - bỏ mọi thứ. Nhưng làm sao bỏ được? Bạn đã được dạy không giận. Tôi cũng dạy bạn cách không giận, nhưng tôi không nói với bạn đừng giận. Tôi nói: là giận đi. Không cần giận ai đó, với ai đó, điều đó làm phức tạp. Cứ giận trong chân không. Đi ra dòng sông nơi không có ai và đơn giản giận, và làm bất kì cái gì bạn cảm thấy muốn làm. Sau việc thanh tẩy lớn về giận bạn sẽ ngã xuống cát, và bạn sẽ thấy rằng bạn đang bay. Trong một khoảng khắc, quá khứ biến mất.
Và cùng điều này phải được làm cho mọi xúc động. Bạn sẽ cảm thấy, dần dần, rằng nếu bạn cố gắng giận, bạn sẽ trải qua một dãy các xúc động. Đầu tiên bạn sẽ nổi giận, thế rồi đột nhiên bạn sẽ bắt đầu khóc, chẳng từ đâu cả. Giận dữ được làm thảnh thơi, được xả ra - tầng khác của bản thể bạn được chạm tới, tải trọng khác của nỗi buồn. Đằng sau từng cơn giận có nỗi buồn, bởi vì bất kì khi nào bạn kìm lại cơn giận của bạn, bạn trở nên buồn. Cho nên sau từng tầng giận, có một tầng buồn. Khi giận được xả ra, bạn sẽ cảm thấy buồn. Xả ra nỗi buồn đó - bạn sẽ bắt đầu khóc, nức nở. Nức nở, khóc đi, để cho nước mắt, chảy ra. Không cái gì sai trong chúng. Nước mắt là một trong những điều đẹp nhất trên thế giới: thảnh thơi thế, giảm nhẹ thế. Và khi nước mắt đã qua, đột nhiên bạn sẽ thấy xúc động khác: nụ cười lan rộng ở đâu đó sâu bên trong bạn, bởi vì bất kì khi nào buồn được xả ra, người ta bắt đầu cảm thấy hạnh phúc, rất êm dịu, hạnh phúc tinh tế, mong manh. Nó sẽ nổi lên, nó sẽ trào lên và nó sẽ lan rộng khắp bản thể bạn. Và thế thì bạn sẽ thấy rằng bạn đang cười lần đầu tiên - tiếng cười bụng, như Swami Sardar Gurdayal Singh, cười bụng. Học từ anh ấy đi. Anh ấy là Zorba người Hi Lạp của chúng ta trong đạo tràng này. Học từ anh ấy cách cười.
Chừng nào bụng của bạn còn chưa rung lên theo gợn sóng bạn còn không cười đâu. Mọi người cười từ cái đầu, họ nên cười từ bụng. Sau khi nỗi buồn được xả ra, bạn sẽ thấy tiếng cười nảy sinh, gần như điên khùng, tiếng cười điên. Bạn dường như bị sở hữu và bạn cười to. Và sau khi tiếng cười đã qua, bạn sẽ cảm thấy nhẹ, vô trọng lượng, bay. Đầu tiên nó sẽ dường như là trong mơ của bạn, và dần dần, trong trạng thái thức tỉnh của bản thể bạn, bạn sẽ cảm thấy rằng bạn không còn bước, bạn đang bay.
Vâng, Chesterton là đúng: các thiên thần bay vì họ làm cho bản thân họ nhẹ. Làm cho bản thân bạn nhẹ đi.
Bản ngã làm cho bản thân nó rất nghiêm chỉnh. Bây giờ, có vấn đề: người bản ngã trở nên quan tâm rất nhiều tới tôn giáo. Và thực ra, họ gần như không có khả năng có tính tôn giáo. Duy nhất người không nghiêm chỉnh có thể trở nên có tính tôn giáo, nhưng họ không quá quan tâm tới tôn giáo. Cho nên điều ngược đời, vấn đề tồn tại trong thế giới này. Người nghiêm chỉnh, người ốm yếu, người buồn - bồn chồn căng thẳng, bị treo trong đầu họ - họ trở nên quan tâm rất nhiều tới tôn giáo bởi vì tôn giáo cho họ sự ích kỉ nhất. Họ đang làm cái gì đó của thế giới khác, và toàn thế giới này chỉ là trần tục - người duy vật, bị kết án. Mọi người sẽ xuống địa ngục, chỉ những người tôn giáo này là đi lên cõi trời. Họ cảm thấy rất, rất được làm mạnh trong bản ngã của họ. Nhưng những người này là những người không thể trở thành tôn giáo được. Những người này là những người đã phá huỷ mọi tôn giáo của thế giới.
Bất kì khi nào vị phật nảy sinh, những người này bắt đầu tụ tập lại. Trong khi ông ấy còn sống, ông ấy không cho phép họ trở nên mạnh. Nhưng khi ông ấy mất rồi, dần dần, những người nghiêm chỉnh bắt đầu thao túng những người không nghiêm chỉnh. Đó là cách mọi tôn giáo trở thành có tổ chức, và mọi tôn giáo trở thành chết. Trong khi Phật có đó, ông ấy liên tục lan toả nụ cười, và ông ấy liên tục giúp đỡ mọi người.
Nhiều lần thế tôi đã kể câu chuyện: rằng Phật một hôm tới với đoá hoa trong tay, và ngồi im lặng. Nhiều phút trôi qua, rồi một giờ trôi qua và mọi người đều lo nghĩ, không thoải mái, không dễ chịu: "Sao ông ấy không nói?" Ông ấy chưa bao giờ làm điều đó trước đây. Và ông ấy cứ nhìn vào đoá hoa dường như ông ấy đã hoàn toàn quên mất cả nghìn người đã tụ tập để nghe ông ấy. Và thế rồi một đệ tử, Mahakashyap, bắt đầu cười, cười bụng. Giữa im lặng lớn lao đó tiếng cười của ông ấy vang khắp. Phật nhìn ông ấy. Ông ấy gọi ông này tới gần, đưa cho ông này đoá hoa và nói, "Bất kì cái gì ta có thể nói được qua lời ta phải đã nói cho các ông rồi, và bất kì cái gì ta không thể nói được qua lời, ta chuyển nó cho Mahakashyap" - cho một Mahakashyap cười. Phật trao vật kết thừa của ông ấy cho tiếng cười sao? Nhưng Mahakashyap biến mất. Những người nghiêm chỉnh đó, người không thể hiểu được, trở thành những kẻ thao túng. Khi Phật mất rồi, không ai nghe nói gì về Mahakashyap. Nhưng điều đã xảy ra cho Mahakashyap, cho người mà Phật đã trao cho thông điệp bí mật nhất: cái mà không thể được chuyển trao qua lời, cái mà chỉ có thể được chuyển trao và được nhận trong im lặng và tiếng cười, cái mà chỉ có thể được trao bởi im lặng vô cùng cho tiếng cười vô cùng sao? Trong kinh sách Phật giáo, không cái gì được nhắc tới - chỉ một giai thoại đơn độc này, có vậy thôi. Khi Phật mất rồi, Mahakashyap bị quên đi, thế thì các mặt dài nghiêm chỉnh bắt đầu tổ chức. Ai sẽ nghe tiếng cười? Và Mahakashyap sẽ lui lại sau. Sao bận tâm? - những người nghiêm chỉnh này đang tranh đấu nhiều tới mức người thích cười sẽ đi ra khỏi đám đông điên khùng của những kẻ cạnh tranh: "Ai sẽ là người đứng đầu tăng đoàn Phật, hay Phẩm chức của Phật?" - và chính trị đi vào, và tranh đấu, và bầu cử, và mọi thứ. Mahakashyap đơn giản bị mất đi. Ông ấy chết ở đâu? - chẳng ai hay. Chẳng ai biết người kế thừa thực của Phật. Nhiều thế kỉ, gần sáu thế kỉ qua, thế rồi một người khác, Bồ đề đạt ma, đạt tới Trung Quốc. Lần nữa cái tên của Mahakashyap được nghe tới, bởi vì Bồ đề đạt ma nói, "Ta không phải là tín đồ của Phật giáo có tổ chức. Ta đã nhận được thông điệp qua dòng truyền thừa trực tiếp của các thầy. Nó đã bắt đầu từ Phật trao đoá hoa cho Mahakashyapa, và ta là người thứ sáu." Ai là bốn người khác ở giữa? - nhưng điều đó trở thành điều bí mật. Khi người điên trở thành quá tham vọng và chính trị trở thành mạnh, tiếng cười đi vào bí mật. Nó trở thành mối quan hệ thân thiết, riêng tư. Một cách im lặng, Mahakashyap phải đã chuyển giao thông điệp của ông ấy cho ai đó, và thế rồi người này lại trao cho ai đó khác, và người đó trao cho Bồ đề đạt ma.
Tại sao Bồ đề đạt ma đi sang Trung Quốc? Phật tử Thiền đã từng hỏi hàng thế kỉ, "Tại sao? Tại sao Bồ đề đạt ma này đã đi sang Trung Quốc?" Tôi biết, có lí do: người Trung Quốc là người vui vẻ hơn người Ấn Độ, được vui mừng với cuộc sống và những điều nhỏ bé, nhiều mầu sắc hơn. Nó phải là lí do tại sao Bồ đề đạt ma đã đi lâu thế, xuyên qua toàn thể Himalayas để tìm và kiếm những người có thể cười cùng ông ấy, và người không nghiêm chỉnh, không phải là học giả và triết gia lớn, và thế này thế nọ. Không, Trung Quốc đã không tạo ra triết gia lớn như Ấn Độ đã tạo ra. Nó đã tạo ra vài nhà huyền môn lớn như Lão Tử và Trang Tử, nhưng họ tất cả đều cười chư Phật. Điều phải có là việc tìm của Bồ đề đạt ma hướng sang Trung Quốc là việc tìm người không nghiêm chỉnh, nhẹ nhàng.
Toàn thể nỗ lực của tôi là làm cho bạn thành nhẹ, không nghiêm chỉnh, cười. Mọi người tới tôi, đặc biệt là người Ấn Độ, để phàn nàn rằng: "Thầy đang tạo ra kiểu sannyasin nào vậy? Họ không có vẻ giống sannyasin. Một sannyasin phải là người nghiêm chỉnh, gần như chết, cái xác. Những người này cười và nhảy múa và ôm ghì nhau. Điều này không thể nào tin được! Sannyasins làm điều này à?" Và tôi bảo họ, "Còn ai khác nữa? Ai khác có thể làm điều đó? - duy nhất các sannyasin có thể cười."
Cho nên Vidya, rất tốt - cười, tận hưởng, càng ngày càng nhẹ hơn đi.
Câu hỏi thứ ba:
Mọi bài giảng đều là một mũi tiêm của cuộc sống. Vào lúc tôi đi ra được thấm đẫm bởi sự hiện diện của thầy, vào những lúc bị lẫn lộn, bằng cách nào đó, được giầu có, mới mẻ. Tôi cảm thấy yêu và được yêu bởi cuộc sống. Thay vì vậy, thậm chí sau ngay cả buổi darshan dịu ngọt nhất, tôi cảm thấy thất vọng sâu sắc. Thầy có thể nói cái gì đó về điều này không?
Câu hỏi này là từ Prapatti. Vâng, tôi biết điều này xảy ra. Điều này phải xảy ra. Chính là cùng với xem xét sâu sắc, tôi muốn nó xảy ra theo cách đó. Khi bạn đang nghe tôi trong bài nói buổi sáng, tôi không nói với bạn một cách cá nhân. Tôi không nói với bất kì ai một cách cá nhân. Tôi không nói với bất kì ai nói riêng, tôi đơn giản nói. Tất nhiên, bạn không được tham dự vào trong nó, bạn chỉ là người nghe. Cho dù tôi đánh bạn vào đầu, bạn bao giờ cũng có thể nghĩ điều đó dành cho người khác, bạn bao giờ cũng có thể tìm được cớ: "Osho đang làm điều đó cho người khác, làm khá lắm." Bạn bao giờ cũng có thể loại bản thân bạn ra.
Nhưng khi bạn tới buổi tâm tình darshan vào buổi tối, tôi đang nói với bạn nói riêng, Prapatti. Thế thì tôi đánh bạn và bạn không thể tránh điều đó được. Và tôi biết bạn cần nhiều cú sốc, bởi vì không có cách khác để đánh thức bạn. Tiếng báo thức phải chói tai và gay gắt, và khi bạn muốn ngủ, tiếng báo thức quấy rối bạn. Thực ra, đích xác trong những khoảnh khắc đó khi bạn đã thực sự muốn ngủ, đột nhiên tiếng báo thức vang lên.
Bất kì khi nào tôi thấy bất kì phân mảnh của ngủ đi qua tâm trí bạn, tôi phải đánh bạn thật mạnh. Và tất nhiên, trong buổi darshan bạn đối diện với tôi, nó là việc đương đầu, và bạn cảm thấy thất vọng. Nếu bạn hiểu bạn sẽ cảm thấy được hoàn thành, không thất vọng. Nếu bạn hiểu tôi bạn sẽ thấy tại sao tôi đánh bạn mạnh thế. Tôi không phải là kẻ thù của bạn. Đó phải là từ từ bi mà tôi mới đánh bạn mạnh thế. Nếu bạn hiểu tôi, bạn sẽ cảm thấy biết ơn rằng tôi bận tâm đánh bạn. Để tôi kể cho bạn vài giai thoại.
Một người đi vào trong một cửa hàng lớn và mua một số hàng tạp phẩm. Khi anh ta đợi trả tiền, anh ta đá vào chân cô bán hàng. Thế rồi anh ta xin lỗi: "Tôi vụng về quá xin lỗi cô. Đấy là chứng thần kinh tôi bị."
"Sao anh không tới bác sĩ khám về nó?" cô bán hàng hỏi anh ta.
Chẳng bao lâu anh ta lại tới cửa hàng. Lần này, không cái gì xảy ra cả.
"Tôi thấy là anh đã được chữa," cô bán hàng nói. "Anh đã tới nhà tâm thần chưa?" "Tôi tới rồi," người này nói. "Ông ấy chữa cho anh thế nào?" cô bán hàng hỏi.
"Thế này," người này nói, "khi tôi đá cho ông ấy vào chân, ông ấy đá lại tôi - và rất đau."
Cho nên khi bạn tới tôi, nhớ lấy: nếu bạn đá tôi, tôi sẽ đá lại bạn rất đau. Và thỉnh thoảng thậm chí khi bạn không đá, tôi vẫn đá. Bản ngã của bạn phải bị làm tan nát, đó là lí do tại sao có thất vọng. Thất vọng là của bản ngã, nó không phải là của bạn. Tôi không cho phép bản ngã của bạn. Tôi không cho bất kì hỗ trợ hữu hình hay vô hình nào cho nó. Nhưng trong bài nói buổi sáng, nó rất dễ dàng. Bất kì việc gõ búa nào tôi làm đều dành cho người khác, và bất kì cái gì bạn cảm thấy tốt đều dành cho bạn, bạn có thể chọn. Nhưng không như vậy vào buổi tối. Để tôi kể cho bạn giai thoại khác.
Cô ấy: "Anh có yêu em bằng tất cả trái tim và linh hồn anh không?" Anh ấy: "ừ, hừ."
Cô ấy: "Anh có nghĩ em là cô gái đẹp nhất trên thế giới không, không trừ một ai?" Anh ấy: "Thế à."
Cô ấy: "Anh có nghĩ môi em giống như cánh hoa hồng, mắt em giống như ao trong vắt, tóc em giống như lụa không?" Anh ấy: "Có chứ."
Cô ấy: "Ồ, anh nói điều tế nhị nhất."
Trong bài nói buổi sáng, điều đó rất dễ dàng, bạn có thể tin vào bất kì điều gì bạn muốn tin tôi đang nói với bạn. Nhưng trong buổi tối darshan, điều đó là không thể được.
Nhưng nhớ rằng tôi đánh bạn mạnh là để giúp bạn. Nó là từ từ bi và tình yêu. Khi một người lạ tới tôi, tôi không đánh người đó, ngay cả trong darshan. Thực ra, tôi không làm tiếp xúc nào, bởi vì mọi tiếp xúc từ tôi đều sẽ giống như sốc điện. Chỉ với các sannyasins tôi mới nghiêm khắc, và tôi nghiêm khắc hơn khi tôi thấy rằng tiềm năng của bạn là lớn hơn. Prapatti có tiềm năng lớn. Cô ấy có thể trưởng thành và nở hoa đẹp, và không trong thời gian, nhưng cô ấy cần tỉa tót nhiều. Điều đó gây đau. Nhớ lấy, bất kì khi nào nó gây đau, bao giờ cũng quan sát... và bạn sẽ thấy đấy là bản ngã cảm thấy đau, không phải bạn. Bỏ bản ngã, chặt bản ngã đi, một ngày nào đó bạn sẽ nảy sinh ra từ nó, bên ngoài mây. Và thế thì bạn sẽ hiểu từ bi và tình yêu của tôi, không trước điều đó.
Mọi người hỏi tôi, "Thầy không giúp chúng tôi nếu chúng tôi không là sannyasins à?" Tôi sẵn sàng giúp chứ, nhưng sẽ khó cho bạn. Một khi bạn là sannyasin, bạn trở thành một phần của tôi. Thế thì tôi có thể làm bất kì cái gì tôi thích làm, và tôi không bận tâm ngay cả hỏi xin phép bạn, không cần. Một khi bạn đã trở thành một sannyasin, bạn đã cho tôi mọi phép, bạn đã cho tôi mọi thẩm quyền. Khi bạn nhận tính chất sannyas bạn cho tôi một cử chỉ, biểu lộ trái tim bạn. Bạn đang nói, "Bây giờ, tôi ở đây. Làm bất kì cái gì thầy thích làm." Và tất nhiên, tôi phải chặt đi nhiều phần mà đã trở nên bị nối sai trong bạn. Nó sẽ gần như là cuộc giải phẫu. Nhiều thứ phải bị loại bỏ, hoàn tác. Nhiều thứ mới phải được thêm vào cho bạn. Năng lượng của bạn phải được chuyển kênh lại, nó đang chuyển theo hướng sai. Cho nên nó sẽ gần như là triệt phá, và thế rồi mới sáng tạo lại. Nó sẽ gần như hỗn độn. Nhưng bao giờ cũng nhớ, chỉ từ hỗn độn đang nhảy múa mà các ngôi sao được sinh ra, không có cách khác.
Câu hỏi cuối cùng:
Ở phương Đông, điều đã từng được nhấn mạnh là người ta nên ở cùng một người, một người, trong mối quan hệ yêu đương. Ở phương Tây, bây giờ mọi người trôi nổi từ quan hệ này sang quan hệ khác. Thầy thiên về cái nào?
Tôi thiên về yêu. Để tôi giải thích nó cho bạn: là thực với yêu, và không bận tâm về bạn tình. Liệu một bạn tình hay nhiều bạn tình không phải là vấn đề. Vấn đề là liệu bạn có thực với yêu không. Nếu bạn sống với người đàn bà hay với người đàn ông và bạn không yêu người đó, bạn yêu trong tội lỗi. Nếu bạn đã lấy ai đó và bạn không yêu người đó và bạn vẫn cứ sống với người đó, làm tình với người đó, bạn đang phạm phải tội lỗi chống lại tình yêu... và tình yêu là Thượng đế.
Bạn đang quyết định chống lại tình yêu vì tiện nghi xã hội, thuận tiện, nghi lễ. Nó là sai cũng dường như bạn đi và hãm hiếp người đàn bà bạn không yêu. Bạn đi và hãm hiếp người đàn bà, đó là tội ác - bởi vì bạn không yêu người đàn bà và người đàn bà không yêu bạn. Nhưng cùng điều đó xảy ra nếu bạn sống với người đàn bà và bạn không yêu cô ấy. Thế thì đấy là hãm hiếp - được chấp nhận về mặt xã hội, tất nhiên, nhưng nó là hãm hiếp - và bạn đang chống lại Thượng đế của tình yêu.
Cho nên, giống như ở phương Đông, mọi người đã quyết định sống cùng một bạn tình trong cả đời họ, không cái gì sai. Nếu bạn vẫn còn thực với yêu, chính một trong những điều đẹp nhất là vẫn còn ở với một người, bởi vì sự thân thiết tăng trưởng. Nhưng, chín mươi chín phần trăm là khả năng rằng không có tình yêu, bạn chỉ sống cùng nhau. Và bằng việc sống cùng nhau một mối quan hệ nào đó phát triển mà chỉ là của sống cùng nhau, không phải của yêu. Và đừng phạm sai lầm làm nó thành yêu. Nhưng nếu điều đó là có thể, nếu bạn yêu một người và sống cả đời cùng người đó, sự thân thiết lớn sẽ phát triển và tình yêu sẽ làm ra những khải lộ ngày càng sâu hơn cho bạn. Điều đó là không thể được nếu bạn cứ thay đổi bạn tình rất thường xuyên. Cứ dường như bạn liên tục đổi cây từ chỗ này sang chỗ khác, rồi lại chỗ khác nữa, thế thì nó không bao giờ phát triển được rễ ở bất kì đâu. Để phát triển rễ, cây cần vẫn còn ở một chỗ. Thế thì nó đi sâu hơn, thế thì nó trở nên mạnh hơn. Thân thiết là tốt, và vẫn còn trong một cam kết là hay, nhưng điều cần căn bản là tình yêu. Nếu cây được bắt rễ ở một chỗ mà chỉ có đá và chúng đang giết cây, thế thì tốt hơn cả là bỏ nó đi. Thế thì đừng khăng khăng rằng nó nên còn ở lại một chỗ. Vẫn còn thực với cuộc sống - bỏ cây đi, bởi vì bây giờ nó sẽ chống lại cuộc sống.
Ở phương Tây, mọi người thay đổi - quá nhiều mối quan hệ. Tình yêu bị giết chết theo cả hai cách. Ở phương Đông nó bị giết chết bởi vì mọi người sợ thay đổi, ở phương Tây nó bị giết chết bởi vì mọi người sợ vẫn còn với một bạn tình trong thời gian lâu hơn - sợ bởi vì nó trở thành cam kết. Cho nên trước khi nó trở thành cam kết, thay đổi đi. Để cho bạn vẫn còn trôi nổi và tự do, để cho một sự phóng túng nào đó phát triển. Và nhân danh tự do, tình yêu gần như bị tiêu tan, bắt đầu chết. Yêu đã chịu đựng cả hai cách: ở phương Đông mọi người bám lấy an ninh, thuận tiện, nghi lễ; ở phương Tây họ bám lấy tự do của bản ngã, không cam kết - nhưng yêu đang chịu đựng theo cả hai cách.
Tôi thiên về yêu. Tôi không là người phương Đông không là người phương Tây, và tôi không bận tâm với xã hội nào bạn thuộc vào. Tôi không thuộc vào xã hội nào. Tôi thiên về yêu. Bao giờ cũng nhớ: nếu nó là mối quan hệ yêu, tốt.
Trong khi yêu kéo dài, vẫn còn trong nó, và còn trong nó như cam kết sâu sắc nhất có thể được. Vẫn còn trong nó toàn bộ nhất có thể được, bị cuốn hút bởi quan hệ này. Thế thì yêu sẽ là có thể để biến đổi bạn. Nhưng nếu không có yêu, tốt hơn cả là thay đổi. Nhưng thế thì đừng trở nên nghiện với thay đổi. Đừng làm nó thành thói quen. Đừng để nó trở thành thói quen máy móc rằng bạn phải thay đổi sau cứ hai hay ba năm như người ta phải đổi xe hơi sau hai hay ba năm, hay sau mỗi năm. Một mô đen mới tới, vậy phải làm gì? - bạn phải đổi xe của bạn. Đột nhiên, bạn bắt gặp người đàn bà mới. Nó cũng chẳng khác gì mấy. Đàn bà là đàn bà, như đàn ông là đàn ông. Khác biệt chỉ là phụ bởi vì đó là vấn đề năng lượng. Năng lượng nữ là năng lượng nữ. Trong từng đàn bà mọi đàn bà đều được biểu thị, và trong từng đàn ông mọi đàn ông đều được biểu thị. Khác biệt là rất bề ngoài: mũi dài hơn một chút, hay nó không dài hơn một chút, tóc mầu nâu hay vàng óng - những khác biệt nhỏ, chỉ ở bề ngoài. Sâu bên dưới, vấn đề là năng lượng nữ và năng lượng nam. Cho nên nếu yêu có đó, bám lấy nó. Cho nó cơ hội để phát triển đi. Nhưng nếu nó không có đó, đổi đi trước khi bạn trở nên bị nghiện với quan hệ mà không có yêu.
Người vợ trẻ trong hộp thú tội được linh mục hỏi về việc tránh thụ thai. "Cô phải không được dùng chúng," linh mục nói. "Chúng chống lại luật của Thượng đế.
Uống cốc nước đi." "Trước hay sau ạ?" người vợ hỏi. "Để thay thế!" linh mục nói.
Bạn hỏi tôi liệu theo cách phương Đông hay cách phương Tây. Chả theo cách nào, bạn theo cách thiêng liêng. Và cách thiêng liêng là gì? - vẫn còn thực với yêu. Nếu yêu có đó, mọi thứ đều được phép. Nếu yêu không có đó, chẳng cái gì được phép. Nếu bạn không yêu vợ bạn, đừng chạm vào cô ấy, bởi vì đó là xâm lấn. Nếu bạn không yêu người đàn bà, đừng ngủ với cô ấy, điều đó là chống lại luật của tình yêu, và đó là luật tối thượng. Chỉ khi bạn yêu thì mọi thứ mới được phép.
Ai đó hỏi Augustine của Hippo, "Tôi là người rất vô giáo dục và tôi không thể đọc được kinh sách và những cuốn sách thượng đế học lớn. Xin ngài cho tôi một thông điệp nhỏ. Tôi rất ngu và trí nhớ của tôi cũng không tốt, cho nên xin ngài chỉ cho tôi một ý chính, để cho tôi có thể nhớ được nó và theo nó." Augustine là một triết gia lớn, một vị thánh lớn, và ông ấy đã cho những bài giảng lớn, nhưng không ai đã hỏi chỉ một ý chính. Ông ấy nhắm mắt lại, ông ấy suy ngẫm trong một giờ, tương truyền vậy. Và người này nói, "Xin ngài, nếu ngài tìm được, xin nói cho tôi để tôi có thể đi, bởi vì tôi đã đợi nhiều giờ rồi." Augustine nói, "Tôi không thể tìm được cái gì ngoại trừ điều này: yêu, và mọi thứ khác là được phép cho ông. Chỉ yêu thôi."
Jesus nói, "Thượng đế là tình yêu." Tôi muốn nói với bạn, yêu là Thượng đế. Quên mọi chuyện về Thượng đế đi, yêu sẽ chăm lo. Vẫn còn đủ dũng cảm để đi cùng yêu đi, không cần làm cân nhắc khác. Nếu bạn xem xét tới yêu, mọi thứ sẽ trở thành có thể cho bạn.
Đầu tiên, đừng đi với đàn bà hay đàn ông mà bạn không yêu. Đừng đi chỉ vì ý chợt nảy ra; đừng đi chỉ vì thèm khát. Tìm ra xem liệu ham muốn được cam kết với một người đã nảy sinh trong bạn không. Bạn có đủ chín để làm tiếp xúc sâu không? Bởi vì tiếp xúc đó sẽ làm thay đổi toàn thể cuộc sống của bạn. Và khi bạn làm tiếp xúc, làm nó như vậy một cách chân thật. Đừng che giấu với người yêu của bạn - phải là thực. Bỏ mọi bộ mặt giả mà bạn đã học đeo.
Bỏ mọi mặt nạ đi. Phải thực vào. Để lộ toàn thể trái tim bạn, trần trụi. Giữa hai người yêu không nên có bí mật nào, bằng không yêu là không có đâu. Bỏ mọi bí mật. Nó là chính trị, bí mật là chính trị. Nó không nên có trong yêu. Bạn không nên che giấu cái gì. Bất kì cái gì nảy sinh trong tim bạn cũng nên vẫn còn trong suốt với người yêu của bạn, và bất kì cái gì nảy sinh trong trái tim người yêu của bạn cũng nên vẫn còn trong suốt với bạn. Bạn nên trở thành hai con người trong suốt cho nhau. Dần dần, bạn sẽ thấy rằng qua nhau các bạn đang làm lớn lên một sự thống nhất cao hơn.
Bằng việc gặp gỡ người đàn bà bên ngoài, bằng việc thực sự gặp gỡ, yêu cô ấy, cam kết bản thân bạn với bản thể cô ấy, tan biến vào trong cô ấy, tan chảy vào trong cô ấy, bạn sẽ, dần dần, bắt đầu gặp gỡ người đàn bà ở bên trong bạn; bạn sẽ bắt đầu gặp gỡ người đàn ông đang ở bên trong bạn. Người đàn bà bên ngoài chỉ là con đường đi tới người đàn bà bên trong; và người đàn ông bên ngoài cũng chỉ là con đường đi tới người đàn ông bên trong. Cực thích thực xảy ra bên trong bạn khi người đàn ông và đàn bà bên trong gặp gỡ. Đó là nghĩa của biểu tượng Hindu về ardhanarishwar. Bạn phải đã thấy Shiva: nửa đàn ông, nửa đàn bà. Mỗi đàn ông đều là nửa đàn ông, nửa đàn bà; mỗi đàn bà đều là nửa đàn bà, nửa đàn ông. Nó phải vậy, bởi vì một nửa của con người bạn tới từ bố bạn và một nửa con người bạn tới từ mẹ bạn. Bạn là cả hai. Cực thích bên trong, gặp gỡ bên trong, hợp nhất bên trong là cần. Nhưng để đạt tới hợp nhất bên trng đó bạn sẽ phải tìm người đàn bà bên ngoài người tương ứng với người đàn bà bên trong, người rung động với con người bên trong của bạn, và người đàn bà bên trong của bạn, người đang nằm ngủ say, thức dậy. Qua người đàn bà bên ngoài, bạn phải gặp người đàn bà bên trong, và cùng điều đó cho người đàn ông.
Cho nên nếu mối quan hệ tiếp tục trong thời kì lâu, nó sẽ tốt hơn, bởi vì người đàn bà bên trong đó cần thời gian để được đánh thức dậy. Như chuyện xảy ra ở phương Tây - chuyện đâm xe và bỏ trốn - người đàn bà bên trong không có thời gian, người đàn ông bên trong không có thời gian để vươn lên và trở nên thức dậy. Đến lúc có khuấy động, người đàn bà này đi mất rồi... người đàn bà khác, với rung động khác, với rung chấn khác. Và tất nhiên, nếu bạn cứ thay đổi người đàn bà của bạn và người đàn ông của bạn, bạn sẽ trở thành thần kinh, bởi vì nhiều thứ thế, nhiều âm thanh thế sẽ đi vào trong con người bạn, và nhiều phẩm chất khác nhau của rung động tới mức bạn sẽ bị lúng túng để tìm ra người đàn bà bên trong. Nó sẽ là khó. Và khả năng là ở chỗ bạn có thể trở nên nghiện với thay đổi. Bạn sẽ chỉ bắt đầu tận hưởng thay đổi. Thế thì bạn bị lạc.
Người đàn bà bên ngoài chỉ là con đường để đi tới người đàn bà bên trong, và người đàn ông bên ngoài là con đường đi tới người đàn ông bên trong. Và yoga tối thượng, sự hợp nhất tối thượng xảy ra bên trong bạn. Và khi điều đó xảy ra, thế thì bạn được tự do với mọi đàn bà và mọi đàn ông. Thế thì bạn tự do với tính đàn ông và tính đàn bà. Thế thì đột nhiên bạn đi ra ngoài, thế thì bạn không là cả hai.
Đây là điều siêu việt là gì. Đây là điều brahmacharya là gì. Thế thì bạn lại đạt tới tính trinh nguyên thuần khiết của bạn, bản tính nguyên thuỷ của bạn lại được giành lại. Theo thuật ngữ của Patanjali, nó là kaivalya.
Kết thúc bộ sách 'Yoga: Alpha và Omega' (10Tập)Quay về Mục lục Tập 10

0 Đánh giá

Ads Belove Post