Đây Là AI? - Bạn Có Chắc Mình Là Con Người Thật Không? Bạn Có Thể Là Một Robot, Một AI – Osho

 Đây Là AI?

Bạn Có Chắc Mình Là Con Người Thật Không? Bạn Có Thể Là Một Robot, Một AI – Osho

Bạn có chắc mình là con người thật không? Hay bạn có thể là một robot, một AI (trí thông minh nhân tạo)?

OSHO đã từng đưa ra một số ý tưởng thú vị về thông minh khi có người nói: “Họ được cho là những sinh viên có văn hoá nhất, có hành vi tốt và thông minh trong toàn thể đại học của tôi...”

Osho cho rằng nếu bạn có văn hoá tốt, điều đó có nghĩa là bạn đã bị kìm nén tốt. Văn hoá là gì? Văn hoá là một phương cách kìm nén. Nếu bạn không có văn hoá, bạn sẽ có thể tự do hơn, nhìn mọi thứ rõ ràng hơn. Những người có văn hoá không thể nhìn mọi thứ như chúng vậy; họ có ý tưởng của riêng mình về cách mọi thứ phải là vậy, và nếu chúng không tương ứng với ý tưởng của họ, thì chúng là sai.

Về hành vi tốt, Osho cho rằng những người có hành vi tốt thường bị ép buộc để trở thành như vậy. Trong khi đó, trẻ em sống động nhất định phải có tính nổi dậy, chúng sẽ không vâng lời. Từ việc không vâng lời, thông minh trở nên sắc bén hơn. Từ việc không vâng lời, người ta bắt đầu trở thành một cá nhân.

Osho cho thấy sự khác biệt  giữa trí năng và thông minh như sau: Và bạn nói họ là người thông minh nhất ư. Bạn dường như không hiểu khác biệt giữa trí năng và thông minh; bạn trộn lẫn cả hai lại. Trí năng là của tâm trí; thông minh chỉ tới qua thiền, không có cách khác. Trí năng thu thập thông tin: nó là hệ thống bộ nhớ. Thông minh không cần thông tin: nó đi qua biến đổi.

Những lời của Osho cho chúng ta thấy rằng, việc xác định ai là con người thật sự và ai là robot hay AI có thể không phải là một vấn đề đơn giản mặc dù người đó bằng da bằng thịt thật sự.

Văn hoá, hành vi và thông minh của mỗi người đều có những yếu tố phức tạp và đa dạng. Chúng ta không thể đơn giản hóa vấn đề xác định ai là con người thật sự và ai là robot hay AI chỉ bằng cách nhìn vào cái chỉ số gọi là IQ, sự phản ứng, hay các kỹ năng xử lý thông tin khác. Nhưng điều quan trọng hơn là phải hiểu được bản chất của con người và cách mà chúng ta hoạt động trong thế giới này.

Con người có những nhu cầu cơ bản như cảm xúc, tình yêu, tình bạn, và các mối quan hệ xã hội. Cũng đã có chỉ số EQ bổ sung thêm vào… nhưng sao đủ để đánh giá về một con người. Chúng ta có khả năng sáng tạo, tư duy và tự chủ. Chúng ta cũng có khả năng hiểu và đối phó với những tình huống phức tạp và khó khăn trong cuộc sống. Những yếu tố này tạo nên bản chất của con người, và chúng không thể được tái tạo hoàn toàn trong các hệ thống máy tính và trí thông minh nhân tạo.

Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ, các hệ thống trí thông minh nhân tạo ngày càng tiến bộ và có thể giả lập các hoạt động và hành vi của con người. Do đó, việc phân biệt giữa con người thật và robot hay AI trở nên phức tạp hơn. Thế nhưng điều quan trọng là chúng ta không được quên đi những khía cạnh cơ bản của bản chất con người và giá trị của các mối quan hệ xã hội và cảm xúc.

Trong bối cảnh này, việc đánh giá và xác định tính nhân văn của một hệ thống trí thông minh nhân tạo trở nên vô cùng quan trọng. Chúng ta cần xác định các tiêu chuẩn và tiêu chí để đánh giá tính nhân văn của các hệ thống này, đồng thời phải đảm bảo rằng chúng không đe dọa đến giá trị và nhân văn của con người.

Trong tương lai, việc phân biệt giữa con người và trí tuệ nhân tạo sẽ trở nên ngày càng phức tạp hơn khi công nghệ tiếp tục tiến bộ. Tuy nhiên, Osho còn khẳng định rằng, thông minh không chỉ là khả năng trí tuệ và giải quyết vấn đề mà còn là khả năng đối phó với cuộc sống một cách tốt nhất có thể. Thông minh không đơn thuần là khả năng suy nghĩ logic, mà còn bao gồm cả khả năng tập trung, tinh tế và thấu hiểu. Chính vì vậy, thông minh không thể được đo lường bằng cách đếm số điểm trên bài kiểm tra hay đo lường bằng bất kỳ cách nào khác. Thêm nữa, Thiền là một công cụ tuyệt vời để giúp chúng ta trở nên thông minh hơn. Khi chúng ta tập trung vào hơi thở và giảm thiểu suy nghĩ, tâm trí trở nên thanh thản và tinh tế hơn. Chúng ta trở nên nhạy cảm với những khía cạnh khác nhau của cuộc sống và bắt đầu nhận ra những điều chúng ta không nhận thấy trước đó. Thông qua việc tập trung và cảm nhận những gì đang xảy ra trong và xung quanh chúng ta, chúng ta có thể trở nên thông minh hơn, tinh tế hơn, và đối phó với cuộc sống một cách hiệu quả hơn. Osho cho rằng Thiền là phương cách duy nhất để trở nên thông minh, không có cách nào khác.

Chúng ta hãy nghe lại những gì Osho đã nói nhé.

Bạn nói: Họ được cho là những sinh viên có văn hoá nhất, có hành vi tốt và thông minh trong toàn thể đại học của tôi...

Thế mới rắc rối: nếu họ là có văn hoá tốt, điều đó có nghĩa là họ đã bị kìm nén tốt!

Văn hoá là gì? Một phương cách kìm nén. Nếu họ có hơi ít văn hoá, họ chắc đã hồn nhiên hơn. Nếu họ có hơi ít văn hoá, họ chắc đã nhìn mọi thứ rõ ràng hơn. Người có văn hoá không thể nhìn mọi thứ như chúng vậy; người đó có ý tưởng của mình về cách mọi thứ phải là vậy, và nếu chúng không tương ứng với ý tưởng của họ, thế thì chúng là sai.

Và bạn nói họ là những người có hành vi tốt. Họ phải bị ép buộc để là người có hành vi tốt. Và kinh nghiệm riêng của tôi là ở chỗ trẻ em có hành vi tốt, trẻ em biết vâng lời, không thực sự là người sống động.

Trẻ em sống động nhất định có tính nổi dậy, chúng sẽ không vâng lời. Từ việc không vâng lời, thông minh trở nên sắc bén hơn. Từ việc không vâng lời, người ta bắt đầu là một cá nhân. Người ta phải học nói không, chỉ thế thì việc nói có mới có nghĩa nào đó. Có của người không thể nói không và nói có là bất lực. Người có hành vi tốt là người bất lực khi có liên quan tới thông minh, người có văn hoá tốt là rởm, giả; họ không đích thực.

Và bạn nói họ là người thông minh nhất. Bạn dường như không hiểu khác biệt giữa trí năng và thông minh; bạn trộn lẫn cả hai lại. Họ có thể có trí năng nhất, nhưng thông minh là hiện tượng khác toàn bộ so với trí năng.

Trí năng là của tâm trí; thông minh chỉ tới qua thiền, không có cách khác. Trí năng thu thập thông tin: nó là hệ thống bộ nhớ. Thông minh không cần thông tin: nó đi qua biến đổi. Trí năng đi qua câu trả lời làm sẵn, câu trả lời được người khác cung cấp - bố mẹ, thầy giáo, trường học, cao đẳng, đại học, tu sĩ, lãnh đạo. Câu trả lời làm sẵn được thu thập bởi những người trí thức. Người trí thức là vẹt; họ có tính máy móc, họ là ‘Tiếng nói của Thầy họ' - bản ghi HMV, đĩa hát - họ không có hiểu biết riêng của họ.

Người thông minh sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, không qua câu trả lời được vay mượn; người đó không có câu trả lời được làm sẵn. Người đó thấy thách thức của tình huống và đáp ứng lại tương ứng. Người đó không phải là bức ảnh, người đó là tấm gương. Người trí thức là bức ảnh: người đó đã có dấu vết lên mình. Người thông minh chỉ là tấm gương: người đó phản xạ thực tại như nó vậy. Người đó đơn giản phản xạ nó và đáp ứng cho nó. Người thông minh là tự phát và người trí thức không bao giờ tự phát.

Nhưng các trường của chúng ta, các cao đẳng và đại học không phải là chỗ mà thông minh được giúp đỡ; nó bị cản trở. Toàn thể hệ thống giáo dục của chúng ta là một phần của thể chế: nó không làm việc cho sự lành mạnh của người được dạy, nó làm việc cho các quyền lợi được đầu tư của chính khách, của tu sĩ, của nhà thờ, của quốc gia, của mọi loại các thứ khác. Nó không liên quan gì tới người được dạy, toàn thể công việc của nó là để tạo ra các nô lệ hiệu quả.

Và bất kì cái gì bạn gọi là I.Q., chỉ số thông minh, chẳng liên quan gì tới thông minh. Nó là chỉ số trí nhớ - nó là M.Q.! Người có thể ghi nhớ nhiều thứ tốt và có thể nhắc lại chúng một cách đích xác như người đó đã được dạy được, coi là thông minh. Nhưng người đó không thông minh, người đó chỉ có trí nhớ tốt, và trí nhớ không là gì để mà ba hoa cả - cái máy tính có thể có trí nhớ và nó có trí nhớ tốt hơn.

Trích từ quyển “Thiền: Thú Vị, Sức Sống, Phấn Khởi Và Sinh Động”