Read more
Download file MP3 |
Ở Nhật Bản họ có một dạng nghệ thuật nào đó. Tôi không thể gọi nó là nghệ thuật được vì nó là sát hại thuần tuý, nhưng họ gọi nó là một dạng nghệ thuật. Nó được gọi là bonzai-cây cảnh. Ở Nhật Bản có những cây bốn trăm, năm trăm tuổi, và chiều cao của chúng chỉ hai mươi phân. Họ gọi nó là nghệ thuật lớn. Họ để các cây này vào trong cái bình không có đáy và họ liên tục cắt rễ của chúng. Cho nên cây liên tục trở nên già nhưng nó không trưởng thành. Nó trở nên rất già nhưng vẫn còn là cây lùn. Cây đáng ra đã thì thào cùng mây, nói chuyện với sao, nhảy múa dưới mặt trời, trong gió, trong mưa, vẫn còn chỉ cao hai mươi phân. Bạn có thể thấy sự già của nó; điều đó được viết khắp trên nó. Bạn có thể thấy các cành của nó rất già, bạn có thể thấy tuổi già của nó ở khắp nơi trên nó. Nhưng nó đã bị làm què quặt bởi việc rễ của nó bị cắt đi. Nó đã không được phép đạt tới tiềm năng của nó.
Bonzai đang được thực hành trên
mọi đứa trẻ trên khắp thế giới. Cho nên không đứa trẻ nào đạt tới đỉnh thức tỉnh
tối thượng, tới thông minh thuần khiết, tới tâm thức thuần khiết, vì chúng ta
liên tục cắt rễ. Có những cách thức tinh vi: trước khi đứa trẻ bắt đầu hỏi câu
hỏi, chúng ta bắt đầu cho nó câu trả lời. Ngay cả trước khi nó hỏi câu hỏi
chúng ta liên tục tọng vào nó những câu trả lời - câu trả lời vay mượn, mọi thứ
xấu. Vay mượn nghĩa là xấu; dù các lời có thể hay ho thế nào, nếu chúng được
vay mượn chúng là xấu, nếu chúng được vay mượn chúng là không thực. Chân lí phải
được khám phá bởi bản thân người ta, nó không thể được trao cho bởi bất kì người
nào khác: nó là không thể truyền trao được. Nhưng bố mẹ, tu sĩ liên tục áp đặt
niềm tin lên đứa trẻ. Nó trở thành người Hindu, người Mô ha mét giáo, người Ki
tô giáo, người Do Thái, nhưng nó bỏ lỡ việc trở thành con người.
Và nó trở thành không thông
minh vì nó được bảo phải noi gương: 'Trở thành giống Phật.' Đó là điều Phật
giáo là gì: 'Trở thành giống Phật.' Tại sao? Tại sao bất kì ai cũng phải trở
thành giống Phật? Một Phật là đủ rồi, một Phật là đẹp, nhưng rót đầy toàn thế
giới bằng chư Phật sẽ làm cho nó thành đơn điệu, chán. Cứ nghĩ về một thế giới
nơi mọi người đều là một Phật ngồi dưới gốc cây, thiền. Ngay cả cây cũng sẽ trở
nên phát chán! Và sự sống sẽ biến mất khỏi hành tinh này, ngay lập tức sự sống
sẽ biến mất.
Hay nghĩ xem: mọi người đều trở
thành Jesus Christs - mọi người mang cây chữ thập của họ trên vai... Thế thì vấn
đề sẽ nảy sinh: ai sẽ làm cây chữ thập? Và tại sao mang chúng? Ai sẽ đóng đinh
bạn? Họ đang mang cây chữ thập của họ. Đó là điều Ki tô giáo là gì: mang cây chữ
thập của bạn. Nó là 'chữ thập giáo', nó không phải là Ki tô giáo.
Từng đứa trẻ đều được bảo phải
noi gương. Không đứa trẻ nào được bảo là bản thân nó, nó được bảo là ai đó
khác. Nghĩ mà xem: nếu bạn bắt đầu dạy hoa hồng là cúc vạn thọ và cúc vạn thọ
là hoa sen và hoa sen là hoa hồng... May mắn là chúng không hiểu ngôn ngữ của bạn.
May mắn là chúng sẽ không bận tâm về bạn. Bạn có thể liên tục đọc bài giảng và
chúng sẽ liên tục đung đưa trong gió. Chúng sẽ không nghe chút nào.
Nhưng nghĩ mà xem: nếu cách thức
nào đó có thể được tìm ra... Và bây giờ các nhà khoa học đang cố tìm cách thức,
và họ nói, 'Vâng, có khả năng là trao đổi nào đó có thể xảy ra giữa cây và người,
vì cây có thông minh riêng của chúng. Chúng ta chỉ phải biết ngôn ngữ của chúng
và chúng ta phải dịch sang ngôn ngữ của chúng ta.' Sớm hay muộn các thiết bị sẽ
là sẵn có mà có thể dịch được. Bạn sẽ nạp vào thiết bị, bạn sẽ bảo hoa hồng,
'Trở thành hoa cúc vạn thọ đi,' và thiết bị này sẽ truyền ngôn ngữ của bạn
thành cảm giác, rung động. Và ngay lập tức bạn sẽ phá huỷ thông minh của hoa hồng,
vì một khi ý tưởng này đi vào trong hoa hồng rằng nó phải trở thành cúc vạn thọ,
hoa hồng sẽ bị kết thúc - vì nó không thể trở thành cúc vạn thọ được; điều đó
không được dựng sẵn trong chương trình của nó. Và nỗ lực của nó sẽ là để là cúc
vạn thọ; nó sẽ nhìn với con mắt tham lam vào mọi việc nở hoa của cúc vạn thọ khắp
xung quanh và nó sẽ trở nên bất kính với bản thân nó, kết án: 'Mình không phải
là cúc vạn thọ. Tại sao mình không là cúc vạn thọ?' Và nó sẽ bắt đầu cố gắng
theo mọi cách có thể để trở thành cúc vạn thọ. Duy nhất một điều sẽ xảy ra: nó
sẽ không có khả năng trưởng thành hoa hồng trong mọi lo nghĩ này, trong mọi thất
vọng, chán nản này. Nó sẽ mất nhựa sống, nó sẽ mất thú vị, sức sống, phấn khởi
- nó sẽ mất mọi thứ. Nó sẽ không bao giờ trở thành cúc vạn thọ. Chỉ một điều là
có thể: nó sẽ không trở thành hoa hồng. Nó sẽ hiện hữu mà không có hoa nào.
Đó là lí do tại sao hàng triệu
người trên thế giới không có hoa, không có thông minh, không có tự do, không có
tính cá nhân. Tất cả họ đều được bảo trở thành giống như Krishna, như Phật, như
Mahavira, như Christ, như Mohammed. Đó là điều mọi tôn giáo này là gì.
Điều hoàn toàn đẹp là ai đó đã
là một Phật và ai đã đã là một Khổng Tử và ai đó đã là Zarathustra, nhưng không
có nhu cầu noi gương họ. Noi gương là cách làm què quặt mọi người, làm tê liệt
mọi người, chặt đi rễ của họ. Và từng đứa trẻ đều được bảo phải lặp lại những
niềm tin của bố mẹ nó. Và tất nhiên, nếu tâm trí của nó bị lập trình để lặp lại
các niềm tin, nó sẽ lặp lại họ.
Từ vườn trẻ tới đại học đó là
điều chúng ta đang làm. Chúng ta gọi nó là giáo dục. Nó không phải là giáo dục
chút nào, nó chính là cái đối lập của giáo dục. Chính từ 'education-giáo dục'
nghĩa là vẽ cái gì đó ra, cái ở bên trong người ta, đem trung tâm của người đó
lên bề mặt, lên chu vi, đem bản thể người đó vào hình tướng biểu hiện - nó là
tiềm tàng, không biểu lộ, nó đang ngủ - làm cho nó thành hoạt động, năng động.
Đó là điều giáo dục là gì.
Nhưng điều này không xảy ra
nhân danh giáo dục. Nhân danh giáo dục chỉ cái đối lập đang xảy ra: họ nhồi
nhét vào mọi người các ý tưởng. Không cái gì được kéo ra từ giếng; nước của giếng
không được kéo lên, thay vì thế đá được ném vào trong giếng. Chẳng mấy chốc nước
sẽ biến mất; giếng sẽ đầy đá. Và đó là điều bạn gọi là học giả, bác học, giáo
sư. Họ không là gì ngoài cà chua bị lèn chặt, khoai tây bị lèn chặt - không cái
gì khác, chỉ những người bị lèn chặt, lèn chặt bằng đủ mọi thứ nhảm nhí.
Khi ba tiến sĩ đang ngồi bồn chồn
trong phòng đợi của bệnh viện, một cô y tá chạy xô ra và nói với một người
trong họ, 'Tin mừng đây! Vợ ông vừa sinh đôi'!
'Trùng hợp ngẫu nhiên làm sao!'
ông tiến sĩ kêu lên. 'Tôi là cầu thủ, tôi ở trong đội sinh đôi Minnesota
Twins!'
Vài phút sau cô ấy quay lại và
nói với tiến sĩ khác, 'Úi chà, chúng ta có tin lành làm sao hôm nay! Vợ ông vừa
cho sinh ba!'
'Bây giờ có trùng hợp ngẫu
nhiên rồi,' ông tiến sĩ nói, 'Tôi làm việc cho công ti 3M!'
Vừa lúc đó ông tiến sĩ thứ ba
ngất xỉu. Cô y tá gọi bác sĩ thực tập và cùng nhau họ làm ông tiến sĩ tỉnh lại.
Như thường lệ họ kiểm tra ví ông ta để nhận diện. Thế là họ khám phá ra rằng
ông ấy là người bán hàng cho công ti bẩy úp Seven-Up!
Mọi tiến sĩ và tiến sĩ văn
chương chỉ là những cà chua lèn. Nhưng toàn thể giáo dục đang làm điều đó: làm
mọi người thành vẹt, cho họ những ý tưởng ngu xuẩn.
Con trai của một nhà trí thức tới
bố mình và hỏi, 'Bố ơi, biện chứng là gì?'
Người bố, không muốn bỏ đứa con
đấy mà không có câu trả lời, nói, 'Con nghe chuyện sau đây, con trai. Chúng ta
giả định rằng hai người vào trong nhà hàng, một người tay bẩn và người kia tay
sạch. Người nào sẽ đi và rửa tay?'
'Người tay bẩn, bố ạ!'
'Rất đúng,' người bố nói. 'Giờ
giả sử rằng hai người bước vào nhà hàng, một người tay bẩn và người kia tay sạch.
Người nào sẽ đi rửa tay?'
'Người tay bẩn, bố. Con vừa nói
với bố rồi!'
'Không, lần này không phải đâu
con. Người sẽ đi rửa tay là người có tay sạch, vì người đó có thói quen rửa sạch
chúng. Người có tay bẩn đang có thói quen để tay bẩn.'
'Lộn xộn thế bố!'
'Nó vậy đấy, con! Giờ con bắt đầu
hiểu biện chứng rồi.'
Trích từ quyển ‘Thiền:
Thú vị, Sức sống, Phấn khởi và Sinh động’
0 Đánh giá