NGHE OSHO LÀ THIỀN - Hướng dẫn ngồi thiền từ Osho

NGHE OSHO LÀ THIỀN - Hướng dẫn ngồi thiền từ Osho

Daikaku nói, Vô trí không gắn với hình tướng; việc tách bạch với hình tướng là đặc tính của thực tại. Trong bốn phương thức tiến hành – bước, đứng, ngồi và nằm – ngồi được coi là ổn định và yên tĩnh.

Điều đó là đúng, đúng về khoa học. Đây là bốn tư thế có thể để thân thể tạo ra nền tảng đúng cho tâm trí trở nên im lặng.

Nếu bạn ngủ, bạn nằm ngang. Trong trạng thái nằm ngang, thiền là rất khó. Nếu quá nhiều máu xô lên đầu bạn, nó sẽ giữ cho bạn thức. Đó là lí do tại sao gối được dùng trên khắp thế giới: để giữ cho đầu ở phía trên một chút so với thân thể, cho nên dòng máu lên ít hơn. Với dòng máu ít lên, bạn có thể ngủ.

Đứng, bạn đang chống lại sức hút trái đất quá nhiều. Và bạn không thể tiếp tục đứng trong thời gian dài được, bạn sẽ phát mệt. Cái mệt này tới từ đâu? Nó tới từ sức hút trái đất kéo bạn xuống. Nếu bạn đứng lên, bạn đang chống lại sức hút trái đất.

Nhưng người đã thực hành với mọi tư thế thân thể đều thấy rằng tư thế hoa sen mà Phật ngồi, là thích hợp nhất. Vì xương sống dựng thẳng, sức hút trái đất là nhỏ nhất. Khi xương sống dựng thẳng và bạn đang ngồi, lực kéo của sức hút trái đất là nhỏ nhất. Thân thể bạn có thể được nghỉ ngơi vô cùng.

Với người phương Tây điều đó là khó vì trong nhiều thế kỉ, vì lạnh, mọi người đã không ngồi trên đất. Xương của họ, cấu trúc thân thể của họ, làm cho điều đó thành khó. Với người phương Tây học ngồi trong tư thế hoa sen mất ít nhất sáu tháng để làm việc đó một cách hoàn hảo. Bây giờ điều đó là quá nhiều. Trong sáu tháng tâm trí phương Tây muốn đi vòng quanh thế giới. Sáu tháng chỉ để học ngồi im lặng – bạn điên hay cái gì? Và bạn sẽ làm gì bằng việc ngồi trong tư thế hoa sen?... hành hạ không cần thiết! Nhưng nó không phải vậy. Ngồi trong tư thế đó là dễ hơn cho thân thể được nghỉ ngơi và vậy mà không ngủ. Thân thể nghỉ ngơi và thế thì bạn có thể suy tư về thực tại.

Ngồi thẳng nghĩa là ngồi bắt chéo chân như chư phật vẫn làm.

Chân bắt chéo giúp cho bạn vẫn còn ở cùng một tư thế; bạn không thể ngã được, bạn không thể ngủ lơ mơ được. Thực ra nó gây đau nhiều tới mức bạn thậm chí không thể nghĩ về ngủ lơ mơ được.

Nhưng về mặt khoa học, ở trong tư thế hoa sen chân bắt chéo là hoàn hảo. Bạn có một cái đáy, và vì chân bắt chéo bạn không thể ngã được theo cách này cách nọ. Hai chân bắt chéo đó sẽ ngăn cản bạn khỏi ngã. Và bạn phải giữ cho xương sống dựng thẳng – thế thì có ít lực kéo trọng trường và thân thể được nghỉ ngơi. Bạn có thể vẫn còn trong tư thế đó hàng giờ một khi bạn đã học được nó.

Ở phương Đông, vào thời của Phật, đó đã là tư thế bình thường. Mọi người đều ngồi theo cách đó; nó không phải là cái gì cần phải được học.

Ở các nước nóng, ghế chỉ được vua dùng. Mọi người – ngay cả người giầu – đều ngồi bắt chéo chân, và nếu bạn ngồi theo cách đó từ thời rất thơ ấu, thân thể bạn nhận tư thế đó rất dễ dàng. Nó thuận tiện cho nghỉ ngơi tới mức bạn không thể quan niệm được, chừng nào bạn chưa ngồi theo cách đó, thân thể cảm thấy thuận tiện làm sao – được nghỉ ngơi hơn cả ngủ. Và tư thế bắt chéo chân này dành cho chủ định nào đó.

Suy tư thực tại nghĩa là toạ thiền. Hình thành biểu tượng về hấp thu trong vũ trụ, thân và tâm bất động, mắt nửa nhắm nửa mở…

Nó đã từng là một điều gây tranh cãi rất nhiều trong các thiền nhân ở phương Đông. Một số người ưa thích nhắm mắt, vì cho dù mắt mở he hé, thế giới – một nửa thế giới – vẫn là thấy được; bạn không thể quay vào trong hoàn toàn được. Cho nên vài người đã ưa thích mắt nhắm. Nhưng điều đó lại có một khó khăn – khoảng khắc bạn nhắm mắt, bạn bắt đầu mơ.

Nó là thói quen. Bạn bao giờ cũng mơ với mắt nhắm. Bạn đã bao giờ mơ với mắt mở chưa? Liên kết giữa mơ và mắt nhắm là cũ – hàng triệu năm – tới mức khoảnh khắc bạn nhắm mắt lại mơ bắt đầu và thiền trở thành không thể được. Ngủ ngăn cản nó, mơ ngăn cản nó, suy nghĩ ngăn cản nó. Tất cả những điều này phải biến mất, và chỉ thế thì sự sáng tỏ thanh tịnh của cái nhìn mới xuất hiện.

Vài người ưa thích mắt mở. Ý tưởng của họ là ở chỗ một khi bạn hiểu rõ ràng rằng mọi thứ bạn thấy đều là ảo vọng, thế thì không có nhu cầu sợ; chỉ thấy rằng nó chỉ là vở kịch, kịch bản phim. Không cần phải lo nghĩ về nó, bị gắn bó với nó hay phán xét nó.

Nhưng nó có khó khăn riêng của nó. Ngay chỗ đầu tiên, bạn phải chớp mắt; bạn không thể giữ cho mắt bạn liên tục mở được. Chớp mắt là tuyệt đối cần thiết để giữ cho mắt sạch, không bụi nào có thể đọng lại. Đó là chức năng của mí mắt; chúng chỉ giống như cái gạt nước xe hơi.

Nhưng kẻ ngốc là kẻ ngốc. Đã có những ví dụ về các thánh nhân tự hành hạ mình, người đã cắt mi mắt của họ đi, để cho không có vấn đề về chớp mắt. Họ ngủ với mắt mở, họ mơ với mắt mở, họ thức với mắt mở. Không có vấn đề gì – họ đã đơn giản cắt bỏ mí mắt của họ.

Nhưng điều này là không cần thiết và gây lẫn lộn, vì họ sẽ không biết khi nào họ ngủ và khi nào họ thức. Họ sẽ không biết liệu họ đang mơ hay không. Mọi thứ sẽ trở thành lẫn lộn.

Trẻ nhỏ cảm thấy điều đó. Chúng không thể phân biệt được giữa thức và ngủ. Trong ngủ trẻ em chơi với đồ chơi và đột nhiên nó thức dậy, và nó tìm đồ chơi đã mất rồi. Nó nhìn khắp xung quanh và bắt đầu khóc, "Đồ chơi đâu rồi?" Phải mất một số thời gian để học, để trải nghiệm sự khác biệt giữa ngủ và thức.

Vì những vấn đề này, một số người như Daikaku đã ưa thích mắt nửa nhắm nửa mở. Bạn được phép chớp mắt, nhưng không nhìn ra xa, chỉ nhìn quãng một mét hai phía trước bạn, đích xác một mét hai. Mắt bạn bao quát một diện tích rất giới hạn; chẳng cái gì mấy có thể xảy ra trong diện tích nhỏ đó. Mặt trời sẽ không mọc, trăng tròn sẽ không được thấy. Ngay cả nhìn mặt của mọi người cũng là không thể được chừng nào họ chưa tới rất gần. Bạn chỉ có thể thấy bàn chân họ.

Phương cách này đã được tạo ra để tránh đàn bà. Bạn phải không nhìn mặt đàn bà, vì nếu không thì gắn bó, yêu, thích và mọi loại ác mộng nảy sinh. Thánh nhân có thể được định nghĩa là người đã thoát hoàn toàn khỏi sự kiện rằng có đàn bà trên thế giới. Họ là những người đào thoát hoàn hảo. Nhưng thoát khỏi cái gì đó không dễ dàng thế. Bạn càng trốn khỏi nó, bạn càng mơ ít hơn về nó.

Nếu có thể làm được cửa sổ trong đầu, bạn chắc sẽ ngạc nhiên mà thấy rằng người thường không mơ những giấc mơ xấu thế như các thánh nhân vẫn làm.

Thánh nhân có thể duy trì cả ngày việc kìm nén các ham muốn tự nhiên của họ. Nhưng khi họ ngủ, kiểm soát của họ không còn đó nữa. Thế thì nếu bạn nhìn qua cửa sổ của họ... làm ra cửa sổ sẽ là phương cách thực sự tốt. Với bất kì người nào muốn trở thành thánh nhân, điều bắt buộc là cửa sổ đó phải được làm, và bạn sẽ thấy nó nhiều tính giải trí hơn bất kì truyền hình nào. Mọi thứ sẽ lộn nhào, nhưng cực kì thú vị.

Nhưng phương pháp nào đó phải được dùng. Tôi không đồng ý với Daikaku hay Phật Gautam về điểm này, rằng mắt phải nửa nhắm nửa mở. Hiểu biết của tôi là ở chỗ mắt phải được để lại tự nhiên như chúng vậy. Đôi khi bạn cảm thấy cần nhắm chúng lại; thế thì nhắm chúng lại. Đôi khi bạn cảm thấy cần mở chúng ra, để nhìn toàn thể đường chân trời – thế thì mở chúng ra. Và đôi khi bạn cảm thấy chỉ giữ chúng nửa nhắm nửa mở - thế thì không ai ngăn cản điều đó.

Bạn là người chủ của mắt bạn. Sao bất kì kỉ luật nào phải bị áp đặt lên bạn?

Thiền chẳng liên quan gì tới mắt bạn, mở, nửa mở nửa nhắm, hay nhắm. Daikaku nghĩ rằng nếu bạn giữ mắt nửa nhắm nửa mở, quan sát qua chỏm mũi, ông sẽ thấy mọi thứ hợp thành giống như mơ.

Vô nghĩa. Ít nhất bạn sẽ tin vào mũi bạn vì bạn hội tụ thế vào mũi. Thế thì người Do Thái sẽ là những thiền nhân lớn! Còn những người chẳng có gì mấy ở mũi, người mũi tẹt, thì sao?

Việc thấy chẳng liên quan gì tới điều đó – rằng chỉ bằng việc mắt ông nửa nhắm nửa mở, ông sẽ thấy mọi thứ hợp thành giống như mơ, ảo vọng, bong bóng, cái bóng. Điều đó có thể được hiểu với mắt mở. Chính vấn đề là hiểu, không là về mắt. Nó có thể được hiểu với mắt nhắm.

Ưa thích riêng của tôi với các thiền nhân là nhắm mắt, trong khi mọi truyền thống của quá khứ đã từng chống lại mắt nhắm. Lí do là ở chỗ họ chưa bao giờ cho phép các thánh nhân của họ có đủ thời gian để ngủ. Nếu thánh nhân được phép ngủ bốn giờ, một cách tự nhiên, khi ông ấy nhắm mắt lại, ông ấy sẽ rơi vào trong giấc ngủ.

Nhưng một người như tôi liên tục ngủ. Mắt tôi nói, "Bây giờ là lúc mở mắt ra," còn tôi nói, "Đừng bận tâm. Mình sẽ tìm thấy cùng thế gian ở đây, và cùng điều vô nghĩa diễn ra xung quanh. Giữ mắt nhắm lâu chừng nào mình có thể giữ được. Ít nhất với ngần nấy thời gian mình ở ngoài thế gian."

Nếu tôi nhắm mắt tôi không rơi vào giấc nhủ. Tôi đã ngủ trước đủ cho nhiều tháng rồi.

Những người này bị lo nghĩ rằng nếu bạn nhắm mắt, bạn sẽ rơi vào ngủ; nếu bạn mở mắt, bạn có thể rơi vào cái bẫy nào đó, vào ảo vọng nào đó – hay vào người đàn bà nào đó, để là chân thực hơn.

Trích từ quyển “Quay vào trong” - Osho