1001 Bí Mật Tâm Linh (0092) Một khoảnh khắc nhỏ vô ham muốn giữa hai ham muốn, đó là thiền

Niravo mới hỏi hôm nọ, "Jesus Christ có sớm quay lại thế gian như ông ấy đã hứa không?" Những câu hỏi vô nghĩa như thế cứ lởn vởn trong tâm trí mọi người, và không chỉ trong tâm trí người thường, người bình thường đâu; mà cả cái gọi là người tôn giáo, nhà thượng đế học, giới trí thức triết học nữa, cũng quá dính líu mình vào những cái ngớ ngẩn như vậy.

Christ không phải là người, đó là kinh nghiệm. Jesus có nó, bạn có thể có nó. Christ là đồng nghĩa với Phật. Điều chúng ta gọi ở phương Đông là phật, người thức tỉnh, phương Tây đã gọi là christ, người được tôn lên. Jesus Christ không thể quay lại được, nhưng bạn có thể trở thành christ bất kì khoảnh khắc nào. Christ đã ẩn bên trong bạn như hạt mầm; các bạn tất cả đều là bồ tát, chư phật về bản chất, trong hạt mầm. Chỉ chút ít nỗ lực, chút ít hiểu biết và bạn có thể nở hoa, và hương thơm của bạn có thể được thoát ra.

Jesus đã nở hoa, Phật đã nở hoa, cho nên bạn cũng có thể. Sao đợi việc tới của Jesus Christ? Đó là né tránh việc truy tìm nền tảng. Sao không trở thành cái một? Phỏng có ích gì mà đợi ai đó khác tới và giải thoát bạn, và làm sao bất kì ai khác có thể giải thoát bạn được?

Giải thoát tới từ ai đó khác sẽ không mấy là giải thoát đâu. Tự do phải được giành lấy, nó không thể được cho; nếu nó được cho, nó có thể bị lấy đi. Nếu nó được cho nó không phải là của bạn, nó không phải là trưởng thành của bạn. Và bất kì cái gì được trao cho bạn vẫn chỉ là tích luỹ ở bên ngoài. Nó chưa bao giờ trở thành một phần nội tâm của bạn.

Do đó Phật nói:

Biết điều này.

Tìm kiếm trí huệ, và thuần khiết.

Nhanh chóng làm rõ con đường.

Đừng phí thời gian vào những việc không cần thiết. Niravo, bạn có kêu cúc cu hay cái gì không đấy? Sao đợi Jesus Christ? Ông ấy đã làm cái gì sai với bạn? Đủ rồi nhé. Anh chàng tội nghiệp này có thời đã tới và bạn đã đóng đinh anh ta; bây giờ bạn khao khát đóng đinh anh ta lần nữa hay cái gì?

Giáo hoàng tới cuộc họp các hồng y giáo chủ. Tin đồn đã lan truyền về lí do cho cuộc họp phi thường này.

"Các hồng y yêu mến," giáo hoàng bắt đầu. "Tôi đã triệu tập phiên đặc biệt này để công bố tin tức không thể tin nổi. Tuy nhiên đó là tin lành và tin dữ.

Về tin lành: Cá nhân tôi đã nhận được cú điện thoại từ Chúa Jesus Christ. Ngài đã tới thế gian và đã trở lại để hoàn thành lời hứa của mình."

Các hồng ý hoan hô và vỗ tay. "Tin dữ," giáo hoàng tiếp tục, "là ở chỗ ngài đã gọi từ 17 Koregaon Park, Pune, India."

Sao bạn chờ đợi Jesus Christ? Ông ấy đã ở đây rồi, ông ấy bao giờ cũng ở đây trong những người đã thức tỉnh. Và thế giới chưa bao giờ bỏ lỡ những người đã thức tỉnh. Vâng, họ đã từng là vài người cách xa nhau, nhưng chính bởi họ mà thế gian vẫn có ý nghĩa. Chính bởi vì họ mà thế gian vẫn chưa chết. Chính bởi vì vài đoá hoa đó mà thế gian vẫn còn hương thơm của cõi bên kia, mà thế gian có vị mặn. Bằng không đám đông là chết. Nếu bạn nhìn vào đám đông, thế gian này là nghĩa địa lớn.

Chỉ vài người này - một Zarathustra, một Jesus, một Lão Tử, một Phật, một Kabir, một Nanak... những người này, có thể được đếm trên đầu ngón tay, giữ cho ngọn lửa bùng cháy. Nhưng bạn có thể trở thành ngọn lửa vào bất kì khoảnh khắc nào, trái tim bạn sẵn sàng để bùng cháy thành ngọn lửa rồi. Nhưng thay vì nhìn vào trong, bạn cứ nhìn ra ngoài, chờ đợi Jesus Christ.

Thay vì tìm kiếm bên trong, bạn cứ tìm kiếm trong kinh sách, trong toàn lời nói. Thay vì biến đổi trạng thái bạn đang trong đó, bạn cứ hi vọng rằng phép màu nào đó sẽ xảy ra và mọi thứ sẽ tốt. Những hi vọng này sẽ không giúp ích cho bạn đâu, những hi vọng này là lừa dối, nguy hiểm, tự tử.

Trong lời kinh đầu tiên, Phật nói:

Khi đàn ông ham muốn đàn bà,

Tâm trí người đó bị kết sít lại

như con bê với mẹ nó.

Một điều rất có ý nghĩa phải được hiểu trước khi chúng ta đi vào lời kinh này. Trong tiếng Phạn chúng ta dùng từ kama cho hai nghĩa: ham muốn, và ham muốn dục. Cùng từ này được dùng cho cả hai và có lí do tại sao cùng từ này được dùng cho cả hai. Ham muốn đàn bà hay đàn ông, hay ham muốn mọi thứ, cả hai đều được diễn đạt bằng cùng một từ, kama. Lí do là rất tâm lí, sâu sắc. Tiếng Phạn là một trong những ngôn ngữ sâu sắc nhất trên thế gian, rất gợi mở có chủ định. Đó đích xác là nghĩa của từ 'sanskrit'; sanskrit nghĩa là được tinh luyện có ý thức, đã tiến hoá có ý thức.

Ở Ấn Độ hai ngôn ngữ đã tồn tại trong quá khứ. Một ngôn ngữ có tên là Prakrit - Prakrit nghĩa là tự nhiên, không tiến hoá, thô, chưa chín, được mọi người dùng - và ngôn ngữ kia được gọi là Sanskrit. Sanskrit nghĩa là được tinh luyện, có văn hoá, có tiến hoá, có chủ định. Ngôn ngữ đó chỉ được giới trí thức dùng, được người brahmin dùng. Do đó Sanskrit có nhiều manh mối có ý nghĩa. Nó được bắt rễ vào trong sáng suốt lớn lao.

Chẳng hạn, cùng từ này được dùng cho cả ham muốn, và cho ham muốn dục, có thông điệp quan trọng vô cùng trong nó. Mọi ham muốn về căn bản đều là ham muốn dục; đó là thông điệp trong nó. Ham muốn như nó vậy, có hương vị của dâm dục trong nó, và bạn có thể quan sát điều đó. Hiểu biết này dựa vào, bắt rễ trong quan sát lớn lao. Người điên vì tiền - quan sát hành vi người đó mà xem, bản thể người đó, nhìn vào trong mắt người đó, và bạn sẽ ngạc nhiên rằng người đó yêu tiền theo cùng cách ai đó khác, yêu đàn bà hay đàn ông.

Bây giờ các nhà tâm lí đã thực hiện vài thực nghiệm. Họ làm ra một bộ bài. Chỉ có hai hay ba con bài, bên trong bộ bài, mang hình đàn bà trần truồng. Họ đưa cho bạn cả bộ bài, đã được xáo theo cách mà bản thân nhà tâm lí cũng không biết con bài nào có chứa hình đàn bà trần truồng. Nhưng ông ta cứ quan sát mắt của người đang nhìn vào các con bài. Khi anh ta nhìn thấy hình đàn bà trần truồng đột nhiên mắt anh ta thay đổi. Con ngươi của anh ta mở to ra; điều đó là tự động. Anh ta không nhận biết điều gì đang xảy ra, nhưng ngay lập tức con ngươi của anh ta trở nên to ra, chúng muốn chụp lấy người đàn bà trần truồng nhiều nhất có thể được. Chúng mở mọi cánh cửa.

Cùng điều này xảy ra với những người điên vì tiền, kẻ điên tiền. Thấy tờ một trăm ru pi con ngươi của họ lập tức trở nên to ra. Họ có thể không quan tâm tới đàn bà - và đàn bà nhận biết điều đó, do đó mới có nhiều đồ trang sức, quần áo đẹp và đủ mọi loại trang điểm cho những người ngu này. Họ có thể không nhìn vào khuôn mặt của người đàn bà nhưng họ sẽ lập tức quan tâm tới vòng cổ của cô ấy. Họ có thể lập tức quan tâm tới đôi hoa tai của cô ấy, cặp tóc của cô ấy; nếu nó có kim cương, viên kim cương lớn, họ trở nên quan tâm tới kim cương, và qua kim cương họ trở nên quan tâm tới người đàn bà này.

Tính dục của họ đã trở nên bị hỏng, nó đã trở nên hội tụ vào tiền. Và đấy cũng là trường hợp cho người đói quyền lực, những người theo đuổi quyền lực chính trị, những người muốn trở thành tổng thống và thủ tướng và thống đốc. Chỉ nhìn cái ghế thủ tướng là đủ và toàn thể con người họ ở vào trạng thái cực lạc, ở trạng thái vui thích vô cùng. Chỉ nhìn là đủ. Đó là mục đích của họ.

Phật là đúng khi dùng cùng một từ cho cả hai. Do đó mới có hiểu lầm trong việc dịch. Người dịch đã nghĩ rằng ông ấy đang nói về đàn bà, cho nên đã dịch kama là: Khi đàn ông ham muốn đàn bà, tâm trí người đó bị kết sít lại như con bê với mẹ nó. Thực ra, Phật không nhắc tới đàn bà. Điều ông ấy đang cố nói là: Khi đàn ông ham muốn, tâm trí người đó bị kết sít lại như con bê gắn với mẹ nó. Bất kì ham muốn nào cũng đều là tù túng.

Ham muốn là tù túng, bởi vì khi bạn ham muốn, bạn trở thành phụ thuộc vào cái khác, vào đối tượng được ham muốn. Dù nó là đàn bà, tiền bạc, đàn ông, quyền lực, danh vọng, không thành vấn đề - nó là ham muốn, và ham muốn đem tới tù túng. Tại sao?

Điều đó đơn giản. Khi bạn ham muốn cái gì đó, vui vẻ của bạn phụ thuộc vào cái đó. Nếu nó bị lấy đi, bạn khổ; nếu nó được trao cho bạn, bạn sướng, nhưng chỉ trong khoảnh khắc đó thôi. Điều đó nữa cũng phải được hiểu. Bất kì khi nào ham muốn của bạn được đáp ứng chỉ trong khoảnh khắc đó bạn cảm thấy vui vẻ. Nó là phù du, bởi vì một khi bạn có nó rồi, tâm trí lại bắt đầu ham muốn nhiều hơn, về cái gì đó khác. Tâm trí tồn tại trong ham muốn; do đó tâm trí không bao giờ có thể để cho bạn không có ham muốn. Nếu bạn không có ham muốn, tâm trí chết ngay lập tức. Đó là toàn thể bí mật của thiền.

Tạo ra vô ham muốn và tâm trí mất, mất mãi mãi, không bao giờ quay lại. Nếu ham muốn có đó, tâm trí sẽ tới. Ham muốn là gốc rễ từ đó tâm trí bước vào. Ham muốn là chất nuôi dưỡng của nó, thức ăn của nó, chính cuộc sống của nó, hơi thở của nó. Cho nên tâm trí không thể để cho bạn vô ham muốn. Nếu bạn ham muốn Thượng đế - ngay cả Thượng đế - và bạn gặp được Thượng đế, đó sẽ chỉ là trong một khoảnh khắc mà bạn sẽ cực lạc. Thế rồi đột nhiên tâm trí sẽ nói, "Bây giờ cái gì đây? Bây giờ mục đích này được đạt tới rồi. Phóng chiếu mục đích tương lai đi. Mình đã kết thúc với Thượng đế rồi, bây giờ chẳng còn gì hơn trong đó."

Ham muốn được hoàn thành chỉ trong một khoảnh khắc sẽ cho bạn nhẹ nhàng, và nhẹ nhàng đó cũng phải được hiểu. Trong khoảnh khắc của ham muốn được hoàn thành có nhẹ nhàng. Có nhẹ nhàng bởi vì trong khoảnh khắc nhỏ đó, bạn vô ham muốn. Vô ham muốn là vui vẻ. Khi một ham muốn được hoàn thành và trước khi tâm trí phóng chiếu một ham muốn khác, giữa hai ham muốn này có một khoảng hở nhỏ, không có ham muốn nào. Khoảnh khắc đó là của thiền.

Đó là cách thiền đã được phát hiện ra. Nó đã không được bàn tán tới, nó đã không được các triết gia, các nhà tư tưởng lớn trao cho. Nó là quan sát đơn giản, quan sát khoa học, rằng bất kì khi nào ham muốn không có đó... Bạn muốn nhà đẹp và bạn có nó. Khi bạn mở cửa ngôi nhà mới, trong một khoảnh khắc, bạn được mang tới một thế giới khác, trong một khoảnh khắc không có ham muốn. Một ham muốn mong ước từ lâu, lâu rồi đã được hoàn thành. Sẽ mất chút thời gian cho tâm trí...

Tâm trí cần thời gian, nhớ lấy. Tâm trí không thể vận hành nếu không có thời gian; do đó tâm trí tạo ra thời gian. Không có thời gian, không có chỗ cho tâm trí vận hành. Tâm trí sẽ cần chút ít thời gian. Thực ra, tâm trí bị choáng. Nó đã không hi vọng rằng ham muốn sẽ được hoàn thành. Mục đích ở xa xăm thế, ngôi nhà lớn thế, và điều đó gần như là không thể được, nhưng bởi vì nó được hoàn thành, cho nên tâm trí bị choáng. Tâm trí đang thu thập lại bản thân nó trong lúc bạn đang mở cánh cửa ngôi nhà mới, và bạn đi vào ngôi nhà mới và vui vẻ sâu sắc nảy sinh trong bạn. Bạn nói, "Aha!" Thời gian trôi qua khi bạn nói "Aha!" là đủ cho tâm trí phóng chiếu một ham muốn khác.

Tâm trí nói, "Nhà đẹp đấy, nhưng bể bơi đâu? Nhà đẹp đấy, nhưng vườn không được chăm sóc." Bạn sẽ phải tạo ra vườn mới, bể bơi đẹp, và lần nữa toàn thể quá trình thiết lập, lần nữa bạn ở trong bánh xe của tâm trí. Nhưng một khoảnh khắc không có ham muốn, đã có vui vẻ. Vui vẻ bao giờ cũng có đó khi không có ham muốn. Bất kì khi nào có ham muốn, vui vẻ biến mất. Ham muốn giữ bạn là tù nhân.

Trích từ quyển 'Dhammapada Con đường của Phật' Tập 8