Chương 10. Đích xác ở giữa

Thầy Hoàn Hảo (Tập 2) - Osho

Bài nói về câu chuyện Sufi

Chương 10. Đích xác ở giữa

Câu hỏi 1

Thầy làm cho nó tất cả thành có vẻ dễ dàng thế. Nhưng nó có vậy không? Nó có thực vậy không? Với tôi dường như là toàn thể sự việc đều từ tay chúng tôi cả. Chúng tôi không có nhiều chọn lựa để buông xuôi hơn là ở trong bản ngã. Tôi sống cuộc sống của tôi và ngày nào đó tôi sướng và ngày nào đó tôi buồn, nhưng tôi không chứng ngộ. Phải có thủ thuật nào đó, giả kim thuật nào đó. Xin thầy làm cho tôi sáng sủa hơn.

Dharmen, bạn đã tìm thấy nó rồi đấy! đây là thủ thuật, đây là giả kim thuật: hiểu rằng không cái gì ở trong tay chúng ta là điều được ngụ ý bởi buông xuôi. Buông xuôi không phải là cái gì đó mà bạn phải làm hay bạn có thể làm. Nếu bạn làm nó, làm sao nó sẽ là buông xuôi?

Nó không phải là hành động. Nó không thể là hành động được bởi chính bản chất của nó. Chính định nghĩa về buông xuôi là ở chỗ bạn không thể làm nó được. Thấy ra vấn đề, rằng không cái gì ở trong tay chúng ta - là cái này hay cái nọ, là bản ngã hay là vô ngã - thấy ra điều này, việc buông xuôi xảy ra. Vậy cái gì còn bỏ lại? Nếu bạn đã thực sự nhìn thấy điều này, bạn đã hiểu chính bí mật này.

Ngôn ngữ tạo ra vấn đề, vì ngôn ngữ biến mọi thứ, vặn xoắn mọi thứ, thành cái gì đó khác hơn nó vậy. Khoảnh khắc tôi nói "Buông xuôi!" bạn bắt đầu nghĩ "Làm sao làm nó?" Đây là nguỵ biện ngôn ngữ. Khi tôi nói buông xuôi, đây đích xác là điều tôi nói: tôi nói không cái gì ở trong tay bạn. Thực ra, bạn không có đó đằng sau tay bạn nữa kia. Mọi thứ đang xảy ra thôi.

Vâng, ngày nào đó bạn buồn, và ngày nào đó bạn sướng - và chẳng có gì để làm. Cho nên ngày nào đó buồn đi, và ngày nào đó sướng đi - đây là buông xuôi. Khi sướng, tận hưởng nó, sống nó, nhảy múa nó, hát nó. Khi sướng, đừng lo nghĩ về buồn. Không ích gì - bạn không thể làm được cái gì về nó. Khi buồn, thực sự buồn đi! Kêu khóc nước mắt buồn, hát bài ca buồn. Và đừng cố trở nên sướng - điều đó không trong tay bạn đâu.

Một Thiền sư được hỏi, "Thầy làm gì khi trời nóng?"

Ông ấy nói, "Ta vã mồ hôi."

"Và thầy làm gì khi trời lạnh?"

Ông ấy nói, "Ta run."

Cho nên, khi nóng, vã mồ hôi. Khi lạnh, run người. Khi sống, sống! Khi chết, chết! Cái gì ở trong tay bạn? Chẳng cái gì trong tay bạn. Nghĩ rằng "Cái gì đó trong tay mình" là cách thức của bản ngã. Đó là điều bản ngã là gì. Bản ngã nói, "Mình có thể làm cái này. Sao mình buồn? Mình có thể sướng. Nó là bên trong năng lực của mình. Mình có thể trở nên hoàn hảo hơn, mình có thể trở nên đẹp hơn, mình có thể trở nên tốt hơn. Mình có thể trở thành thánh nhân. Sao mình không làm cái gì đó?"

Bản ngã bao giờ cũng thúc bách bạn, kích động bạn vào việc làm: "Làm cái gì đi chứ!" Nó tạo ra hoang tưởng rằng điều đó ở trong tay bạn để thay đổi, rằng bạn là chủ của số mệnh của bạn. Đó là cách thức của bản ngã. Đó là hoang tưởng!

Không cái gì ở trong tay bạn.

Khoảnh khắc bạn thấy ra hoang tưởng, nó biến mất. Khoảnh khắc bạn thấy rằng chỉ có dây thừng và không có rắn... rắn chỉ là phóng chiếu trong bóng tối. Do sợ bạn đã thấy nó. Khi bạn lại gần và bạn đem đèn tới và bạn thấy rằng đó là dây thừng, rắn không còn đó nữa! Vấn đề tan biến. Thấy rằng không cái gì có thể được làm, việc buông xuôi đã xảy ra.

Đây là toàn thể bí mật về nó. Và, Dharmen, bạn đã hiểu nó rồi. Nhưng dầu vậy bản ngã của bạn vẫn đang giở thủ đoạn với bạn. Bản ngã nói, "Phải có cách nào đó để làm nó chứ. Phải có thủ thuật! Phải có cái gì đó ẩn kín bí truyền, mà mình không biết. Phải có chìa khoá mà có thể mở khoá cửa chứ."

Không có chìa khoá, không có khoá, không có cửa. Không cái gì phải được mở khoá vì không cái gì đã bị khoá từ chính lúc bắt đầu.

Câu hỏi của bạn là hay, Dharmen. Nếu bạn có thể hiểu được câu hỏi của bạn, mọi câu hỏi sẽ tan biến - vì câu hỏi của bạn mang câu trả lời!

Bạn nói: Thầy làm cho nó tất cả thành có vẻ dễ dàng thế.

Nó là dễ dàng đấy! Tôi có thể làm gì được? Nó không trong tay tôi để làm cho nó thành khó. Nó là dễ dàng vì nó không phải là hành động. Chỉ nếu bạn phải làm cái gì đó nó mới có thể là khó. Khi bạn không phải làm cái gì, làm sao nó có thể khó được? Làm sao không làm có thể là khó được? 'Khó' - chính từ này chỉ có liên quan tới việc làm. Không làm là hiểu biết, là cái nhìn vào trong, là cách nhìn bất thần. Và đó là điều đã xảy ra cho bạn trong câu hỏi này.

Bạn nói: Thầy làm cho nó tất cả thành có vẻ dễ dàng thế. Nhưng nó có vậy không? Nó có thực vậy không?

Bạn không muốn tin vào nó. Bạn không muốn tin vào tính dễ dàng của nó. Thấy ra vấn đề đi! Bạn muốn nó là khó, thế thì bạn sẽ rất hạnh phúc. Nếu tôi nói, "Nó rất khó đấy, Dharmen," bạn sẽ thảnh thơi, bạn sẽ được làm nhẹ. Nếu tôi nói, "Nó gần như không thể được," một gánh nặng được bỏ ra khỏi đầu bạn. Thế thì bạn sẽ nói, "Thế thì đó là được. Thế thì tôi có thể du hành. Thế thì có thách thức. Thế thì bản ngã của tôi có thể làm nhiều thứ - nó là khó và tôi sẽ làm nó."

Nó càng có vẻ không thể được, nó càng hấp dẫn cho bản ngã. Do đó, tôi không thể nói nó là khó được, vì tôi không muốn hỗ trợ cho bản ngã của bạn theo bất kì cách nào. Nó là dễ - nó là tuyệt đối dễ dàng. Nhưng khoảnh khắc tôi nói ‘dễ’ bạn trở nên không thoải mái. Bạn bắt đầu cảm thấy, "Thế thì sao? Thế thì chẳng có gì còn lại như thách thức à." Thế thì bạn không bị hấp dẫn tới nó. Nếu nó là dễ tới mức ngay cả đứa trẻ cũng có thể làm được nó - thực ra nó dễ tới mức chỉ đứa trẻ mới có thể làm được nó! - thế thì bản ngã của bạn cảm thấy bị tổn thương. Bạn muốn cái gì đó gian nan, nhiệm vụ lên dốc nào đó. Nó phải là đỉnh Everest - để cho chỉ bạn mới có thể đạt tới và không ai khác.

Nếu nó khó, cạnh tranh là có thể. Nếu nó khó, tranh đấu và chiến tranh là có thể. Nếu nó khó, thế thì chính trị là có thể. Thế thì chỉ vài người mới đạt tới, không phải tất cả. Bạn có thể tranh đấu, bạn có thể lập kế hoạch, bạn có thể thao túng, bạn có thể bịa ra chiến lược để kéo chân người khác và không cho phép họ đạt tới, để dùng đầu người khác như bàn đạp cho bạn có thể đạt tới.

Và nếu nó là khó tới mức chỉ một người có thể đạt tới, thế thì bạn sẽ cảm thấy rất xúc động: bạn có thể là người đó! Một khả năng có đó rằng bạn có thể là người đó, người đặc biệt đó. Đó là lí do tại sao mọi người quan tâm tới việc trở thành thủ tướng Ấn Độ hay tổng thống Mĩ. Tại sao? Bạn có nghĩ họ thu được cái gì đó không? Mọi điều họ thu được là họ đạt tới chỗ mà chỉ một người có thể đạt tới - có vậy thôi. Nó là trò chơi ngu xuẩn thế, nhưng niềm vui là ở chỗ trong cả triệu người chỉ một người có thể đạt tới đó. Đó là niềm vui duy nhất. Không cái gì được đạt tới! Và duy nhất người ngu được hấp dẫn tới. Nhưng bản ngã là ngu. Và ngu càng lớn, bản ngã càng lớn - và ngược lại: bản ngã càng lớn, ngu càng lớn.

Toàn thể mối quan tâm của người ngu là ở cái khó khăn. Làm cho mọi thứ thành khó và người đó trở nên quan tâm. Mọi người giải các câu đố chữ chéo chỉ với một lí do duy nhất - vì nó khó.

Khi tôi nói nó dễ, nó là dễ tới mức bạn thậm chí không được cần để chuyển tay bạn, bạn thậm chí không cần đi ra ngoài phòng bạn... dễ như Lão Tử nói. Nó dễ tới mức bạn thậm chí không cần mở mắt ra. Nó dễ tới mức nó có thể xảy ra trong một khoảnh khắc. Nó dễ tới mức bạn không cần cạnh tranh, không cần thực hành, không cần trau dồi... Chỉ quan sát bên trong: khi tôi nói nó là dễ tới mức nó là có thể bây giờ, bạn bắt đầu mất quan tâm tới nó. Bản ngã của bạn nói, "Thế thì phỏng có ích gì? Nếu nó là dễ tới mức mọi người đều có thể đạt tới nó, thế thì nó không đáng gì cả."

Nghĩ mà xem: nếu có viên kim cương Kohinoor trên mọi bãi biển của đại dương, và chúng giống hệt đá cuội, sẵn có mọi nơi, sẽ có giá trị gì trong viên kim cương Kohinoor không? Giá trị có đó chỉ bởi vì nó là một viên duy nhất. Không có viên kim cương khác giống nó. Nó là hiếm hoi, hiếm tới mức chỉ một người có thể sở hữu nó.

Bản ngã của con người bao giờ cũng muốn điều khó khăn. Làm cho mọi thứ thành khó và nhiều người sẽ trở nên quan tâm. Đó là lí do tại sao nhiều người quan tâm tới Yoga - nó là thể dục khó. Mọi người quan tâm tới những điều khó. Bạn có thể làm cho họ làm bất kì cái gì. Nếu bạn bảo họ: "Đứng lộn ngược trên đầu trong ba mươi năm," họ sẽ đứng. Chỉ một niềm vui phải có đó, rằng không ai khác đã từng có khả năng đứng trên đầu mình trong ba mươi năm: "Tôi là người duy nhất đó - tôi là viên kim cương Kohinoor. Tôi không là người thường."

Khi tôi nói nó là dễ, tôi giết chết bản ngã của bạn, tôi tiêu diệt bản ngã của bạn. Tôi kéo chính mảnh đất dưới chân bạn đi. Bạn ngà nhào ra đất.

Đó là lí do tại sao bạn không thể tin được điều đó, Dharmen. Nhưng khó khăn của tôi là ở chỗ tôi không thể không thực được - nó là vậy. Nó là dễ. Điều dễ nhất trên thế giới là Thượng đế - phải như vậy thôi! Vì chúng ta sống trong ngài, chúng ta thở trong ngài. Ngài bao quanh chúng ta như cá được bao quanh bởi đại dương. Ngài ở mọi nơi! và duy nhất ngài hiện hữu. Từng hơi thở bạn hít vào, bạn lấy Thượng đế vào. Ngài tuần hoàn trong máu của bạn, ngài đập trong tim bạn, ngài bước đi khi bạn bước, ngài ngồi khi bạn ngồi. Ngài là một với bạn!

Và nó là dễ dàng vì ngài không phải được đạt tới - nó đã là hoàn cảnh rồi. Nhưng thế thì bản ngã mất mối quan tâm. Đó là lí do tại sao bạn hỏi:

Thầy làm cho nó tất cả thành có vẻ dễ dàng thế. Nhưng nó có vậy không?

Ở đâu đó bản ngã của bạn liên tục hi vọng rằng "Osho phải đùa rồi. Nó không thể dễ dàng được. Nó phải khó chứ."

Nhưng nó có vậy không? Nó có thực vậy không? Với tôi dường như là toàn thể sự việc đều từ tay chúng tôi cả.

Và đó là điều tôi đã từng nói với bạn suốt. Nó là từ tay bạn vì bạn không có tay nào ngoại trừ tay của Thượng đế! Khoảnh khắc bạn nghĩ bản thân bạn tách rời khỏi Thượng đế, mọi thứ đều ở ngoài tay bạn. Và khoảnh khắc bạn nghĩ bản thân bạn là một với Thượng đế, mọi thứ là ở trong tay bạn. Nhưng những bàn tay đó không còn là của bạn nữa - chúng là bàn tay của Thượng đế.

Với con người mọi thứ là không thể được, với Thượng đế mọi thứ là có thể được. Với bộ phận, mọi thứ là không thể được: với cái toàn thể mọi thứ là có thể.

Với tôi dường như là toàn thể sự việc đều từ tay chúng tôi cả.

Đó là điều tôi đã từng nhấn mạnh, hết ngày nọ tới ngày kia, năm nọ tới năm kia, rằng không cái gì ở trong tay bạn cả. Thảnh thơi đi. Đừng cố níu bám. Đừng cố áp đặt ý chí của bạn, vì không cái gì ở trong tay bạn cả. Đừng bị lừa bởi ý chí này. Nó lôi bạn vào trong mơ và hoang tưởng.

Khi trời mùa hè, trời mùa hè. Và khi trời mùa đông, trời mùa đông. Và khi trời nắng, trời nắng. Và khi trời mây, trời mây. Như hôm nay trời đầy mây... tận hưởng nó đi! Tận hưởng mọi khí hậu. Tận hưởng mọi tâm trạng của tự nhiên. Chúng là tất cả trong hài hoà sâu sắc. Mọi thứ đều được cần để làm cho thế giới này là thế giới hoàn hảo. Chỉ mặt trời và mặt trời mọi ngày sẽ không có tác dụng.

Tôi đã nghe một chuyện ngụ ngôn cổ - phải rất cổ đại vì Thượng đế thường sống trên trái đất vào những ngày đó. Dần dần, dần dần ngài trở nên rất mệt mỏi với con người, vì mọi người sẽ hành hạ ngài liên tục. Vào giữa đêm, ai đó sẽ gõ cửa và nói, "Sao ngài đã làm điều này? Sao không làm nó theo cách này?" Mọi người đều khuyên; mọi người đều cầu nguyện và lời cầu nguyện của họ lại mâu thuẫn nhau. Một người sẽ tới và nói, "Hôm nay để có mặt trời đi, vì tôi sẽ giặt quần áo."

Và ai đó khác sẽ tới và người đó sẽ nói, "Hôm nay để trời mưa đi, vì tôi định trồng cây." Bây giờ phải làm gì? Họ làm cho Thượng đế điên!

Ngài phải biến mất khỏi trái đất. Ngài phải trốn chỉ để sống sót. Ngài phải trở thành vô hình.

Một hôm một người tới, một nông dân, và ông ta nói, "Này, ngài có thể là Thượng đế, và ngài có thể đã tạo ra thế giới, nhưng một điều tôi phải nói với ngài: ngài không phải là nông dân, và ngài thậm chí chả biết ABC gì về nghề nông cả. Và toàn thể thiên nhiên của ngài và sự vận hành của thiên nhiên của ngài là ngớ ngẩn thế, và điều này tôi nói ra từ kinh nghiệm cả đời tôi. Ngài phải học cái gì đó đi."

Thượng đế nói, "Lời khuyên của ông là gì?"

Người nông dân nói, "Ngài cho tôi thời gian một năm đi, và cứ để mọi thứ theo ý tôi, và xem cái gì xảy ra. Sẽ không có nghèo nào còn lại đâu!"

Thượng đế sẵn lòng và một năm được trao cho người nông dân. Bây giờ cứ theo ý người đó mà mọi sự xảy ra. Một cách tự nhiên, ông ấy đòi hỏi điều tốt nhất, ông ấy nghĩ chỉ điều tốt nhất - không sấm sét, không gió mạnh, không nguy hiểm nào cho cây trồng. Mọi thứ đều thoả mái, ấm cúng, và ông ấy rất sung sướng. Lúa mì mọc lên cao thế! Không nguy hiểm nào có đó, không cản trở nào có đó; mọi thứ đều đi tương ứng theo ham muốn của ông ấy. Khi ông ấy cần nắng, có nắng; khi ông ấy cần mưa, có mưa, và nhiều như ông ấy muốn. Vào những ngày xưa ấy, đôi khi trời mưa quá nhiều, và sông sẽ bị ngập lụt, và cây trồng sẽ bị phá huỷ; và đôi khi trời lại không mưa đủ và đất sẽ bị khô, và cây trồng sẽ chết... và đôi khi cái gì đó khác, và đôi khi cái gì đó khác nữa. Hiếm, rất hiếm khi mọi sự là đúng. Nhưng năm nay mọi thứ đều được đặt đúng, đúng về toán học.

Lúa mì mọc lên cao tới mức người nông dân rất sung sướng. Ông ấy thường đi tới Thượng đế và nói, "Này! Lần này cây trồng sẽ tới mức trong mười năm nếu mọi người không làm việc vẫn có đủ thức ăn."

Nhưng khi cây trồng được gặt, không có hạt nào bên trong. Ông ấy ngạc nhiên - cái gì xảy ra vậy?! Ông ấy hỏi Thượng đế, "Cái gì đã xảy ra? cái gì đi sai?"

Thượng đế nói, "Vì không có thách thức, vì không có khó khăn, vì không có xung đột, không cọ sát, vì tất cả đều tốt, ông đã né tránh mọi cái xấu, lúa mì vẫn còn bất lực. Chút ít tranh đấu là điều phải có. Bão được cần, sấm chớp, được cần. Chúng lay động linh hồn bên trong hạt lúa mì."

Chuyện ngụ ngôn này có giá trị mênh mông. Nếu bạn chỉ hạnh phúc và hạnh phúc và hạnh phúc, hạnh phúc sẽ mất mọi nghĩa. Bạn sẽ trở nên mệt mỏi với nó. Bạn sẽ chán với nó. Bạn vẫn còn quan tâm tới hạnh phúc vì có những khoảnh khắc buồn nữa. Những khoảnh khắc buồn đó giữ cho bạn quan tâm tới hạnh phúc. Bạn không thể liên tục ăn chỉ đường và đường và đường - cái gì đó mặn là điều phải có, bằng không mọi vị sẽ bị mất.

Nếu bạn chỉ hạnh phúc, chỉ hạnh phúc, chỉ hạnh phúc... bạn sẽ bị tiểu đường từ hạnh phúc. Bạn sẽ trở nên bất lực. Bạn sẽ chán, hoàn toàn chán - cuộc đời bạn sẽ không có nghĩa. Nó sẽ dường như là ai đó đang viết phấn trắng lên tường trắng. Người đó có thể liên tục viết, nhưng không ai đã bao giờ có khả năng đọc nó. Bạn phải viết lên bảng đen, thế thì nó mới rõ ràng và to. Đêm được cần nhiều như ngày. Và ngày của buồn cũng bản chất như ngày của sướng.

Điều này tôi có thể hiểu được. Một khi bạn hiểu nó, bạn thảnh thơi - trong thảnh thơi đó là buông xuôi. Bạn nói: "Ý chí của ngài sẽ được thực hiện." Bạn nói: "Làm bất kì cái gì ngài cảm thấy là đúng. Nếu hôm nay mây được cần, cho tôi nhiều quần áo. Đừng nghe theo tôi. Hiểu biết của tôi là tí hon. Ý chí của tôi là ngu xuẩn. Tôi biết gì về cuộc sống và những bí mật của nó? Đừng nghe tôi! Ngài cứ làm theo ý chí của ngài."

Và, dần dần, dần dần, bạn càng thấy nhịp điệu của cuộc sống, nhịp điệu của nhị nguyên, nhịp điệu của tính cực, bạn dừng hỏi, bạn dừng chọn. Không phải là bằng việc chọn mà bất kì cái gì thay đổi đâu - không cái gì thay đổi, chỉ bạn trở nên thất vọng. Mọi thứ vẫn còn như cũ. Nếu sông đi lên phía bắc, sông đi lên phía bắc; với chọn lựa của bạn rằng sông phải đi phía nam, bạn trở nên khổ, có vậy thôi. Sông tiếp tục đi lên phía bắc!

Ý chí của bạn, chọn lựa của bạn, hành động của bạn, không tạo ra khác biệt chút nào. Nhưng nó tạo ra một điều khác, chắc chắn - không khác trong tình huống của thế giới, trong sự tồn tại - nhưng một khác biệt trong tâm lí của bạn: bạn trở nên thất vọng, vì sông không đi lên bắc, hay đi lên bắc, và bạn có hướng đối lập trong tâm trí bạn. Bạn thất bại. Không phải là sông dự định làm cho bạn thất bại - sông chẳng liên quan gì tới bạn. Sông đơn giản đi lên bắc.

Con người của hiểu biết đi cùng sông, chảy cùng dòng chảy, đi theo cùng gió. Dần dần, dần dần, hiểu biết rằng "Không cái gì trong tay mình" trở thành buông xuôi. Và buông xuôi đó đem tới phúc lành lớn. Buông xuôi đó đem tới phúc lạc.

Dharmen, bạn đã tìm ra bí mật rồi! Đây là bí mật. Sống với bí mật này đi, và xem cái đẹp. Sống với bí mật này, và bạn sẽ đột nhiên ngạc nhiên: ân huệ của cuộc sống lớn làm sao! Bao nhiêu thứ đang mưa rào lên bạn vào mọi khoảnh khắc! Nhưng bạn đang sống trong mong đợi của bạn, trong những ham muốn tầm thường, nhỏ bé, tí hon của bạn. Và bởi vì mọi sự không khớp với ham muốn của bạn, bạn khổ.

Khổ chỉ có một nghĩa, rằng mọi sự không khớp với ham muốn của bạn - và mọi sự không bao giờ khớp với ham muốn của bạn đâu, chúng không thể thế được. Mọi sự đơn giản cứ đi theo bản tính của chúng.

Lão Tử gọi bản tính này là Đạo. Phật gọi bản tính này là Pháp-Dhamma. Mahavir đã định nghĩa tôn giáo là bản tính của mọi vật. Không cái gì có thể được làm. Lửa là nóng và nước là mát. Đừng cố áp đặt ý chí của bạn lên bản tính của mọi thứ. Đó là điều người ngu cứ làm - và tạo ra khổ cho bản thân mình, tạo ra địa ngục. Người khôn là người thảnh thơi với bản tính của mọi vật, người đi theo bản tính của mọi vật.

Và khi bạn đi theo bản tính của mọi vật, không cái bóng nào có sắc thái. Không có khổ. Thế thì ngay cả buồn cũng chói sáng, thế thì ngay cả buồn cũng có cái đẹp. Không phải là buồn sẽ không tới đâu - nó sẽ tới - nhưng nó sẽ không là kẻ thù của bạn. Bạn sẽ là bạn bè với nó, bởi vì bạn sẽ thấy sự cần thiết của nó. Bạn sẽ có khả năng thấy ân huệ của nó, và bạn sẽ có khả năng thấy tại sao nó có đó và tại sao nó được cần. Và không có nó bạn sẽ ít chứ không nhiều.

Đây là nghĩa của buông xuôi. Bạn liên tục hiểu lầm tôi. Khi tôi nói "Buông xuôi!" bạn nghĩ bạn phải làm cái gì đó. Không. Tôi đang nói: Bạn không có gì để làm cả, bạn không thể làm được, không có cách nào để làm bất kì cái gì... thấy ra điều này đi! Đây là buông xuôi.

Câu hỏi 2

Việc ở trong sự hiện diện của thầy có thực sự làm thay đổi một người không?

Bạn được thay đổi bởi mọi thứ! Mặt trời lên buổi sáng, giấc ngủ của bạn biến mất. Không chỉ giấc ngủ của bạn - cây thức, chim bắt đầu hót, trái đất thức dậy. Khi mặt trời lặn vào buổi chiều tối, bạn bắt đầu rơi vào giấc ngủ - không chỉ bạn, mà cây và chim và sông và núi. Toàn thể trái đất lao và giấc ngủ. Khi bạn nghe nhạc lớn, có hợp âm nào trong tim bạn được chạm tới và gây xúc động hay không? Lắng nghe âm nhạc lớn, bạn có trở thành âm nhạc hay không? Nhìn một vũ công, ham muốn lớn có nảy sinh trong bạn để múa không? để tham gia? Năng lượng của bạn có bắt đầu trở thành điệu múa không? Nghe một nhà thơ, nghe một bài thơ lớn, trong vài khoảnh khắc, bạn đạt tới linh ảnh thơ ca. Cánh cửa nào đó mở ra, điều huyền bí nào đó bao quanh bạn.

Đích xác cùng điều đó xảy ra, trên mức độ toàn bộ hơn, trong sự hiện diện của thầy - vì thầy là nhạc sĩ và thầy là nhà thơ và thầy là hoạ sĩ và thầy là thợ gốm và thầy là người dệt vải... và thầy ở trong mọi thứ cùng nhau. Thầy là hiện tượng đa chiều.

Ở trong sự hiện diện của thầy, thực sự ở trong sự hiện diện của thầy, cởi mở, mong manh, sẵn có, sẵn có cho cái chạm của thầy - thế thì phép thần của thầy bắt đầu chảy vào trong bạn. Và điều này xảy ra mọi ngày cho bạn! Dầu vậy tâm trí liên tục nghi ngờ. Dầu vậy hoài nghi liên tục ngẩng đầu nó lên.

Bạn đã không được đem sang thế giới khác cùng tôi sao? Điều đó đã không xảy ra cho nhiều người trong các bạn sao? Nó không xảy ra ngay bây giờ sao? Bạn có là cùng người khi bạn ở xa tôi không? Bạn không cảm thấy rằng cái gì đó thay đổi, cái gì đó bắt đầu xảy ra cho bạn, kì lạ, không biết, năng lượng nào đó bắt đầu chuyển động, ánh sáng nào đó bắt đầu giáng xuống, im lặng nào đó nở hoa bên trong bạn, bài ca không biết nào đó bắt đầu tuôn chảy trong bản thể bạn, như gió luồn qua rặng thông đó sao? Bạn đã không nghe âm thanh này của nước chảy sao? qua lời tôi, qua im lặng của tôi? Chỉ nhìn vào tôi, đôi khi với mắt mở và đôi khi với mắt nhắm, điều đó không xảy đi xảy lại với bạn sao?

Nhưng, tôi biết, câu hỏi này nảy sinh. Nó càng xảy ra, tâm trí càng tạo ra hoài nghi: Có thể đó chỉ là thôi miên? Đó là điều mọi người nói khắp thế giới về tôi, rằng "Người này là kẻ thôi miên." Nhiều người sợ tới, vì nếu họ tới và nếu họ bị thôi miên thì sao? Tâm trí nói, "Có thể đây chỉ là thôi miên." Tâm trí nói, "Có thể mình đã rơi vào trong ảo tưởng. Có thể đây chỉ là ảo tưởng, ảo thuật nào đó - bằng không, sao nó biến mất?"

Khi bạn đi xa khỏi tôi, khi tôi không cùng bạn và bạn không cùng tôi, khi bạn quên tôi, tại sao nó biến mất? Tâm trí, một cách tự nhiên, hỏi những câu hỏi này. Nó biến mất vì bạn còn chưa học cách còn lại trên những bình diện cao này của hiện hữu, cách vẫn còn ở chiều cao đó. Với tôi, với lòng dũng cảm, vô nhận biết về nơi bạn đang đi, bạn bắt đầu di chuyển...Cũng như một đứa trẻ nhỏ đi cùng bố nó trong rừng - không sợ thú hoang, không sợ cái lạ, không sợ cái gì cả! Nó biết bố nó đang cùng với nó. Tay nó trong tay bố nó. Bản thân ông bố có thể sợ, nhưng đứa trẻ không sợ. Ông bố có thể lo nghĩ liệu mình có đi trên đường đúng không, liệu ông ấy có thể về được nhà không, nhưng đứa trẻ thì không lo nghĩ. Tại sao nó phải lo nghĩ? Nó tin cậy vào người bố, tin cậy của nó là tuyệt đối. Người bố có thể trông hơi bị rối loạn, nhưng đứa trẻ xúc động với cuộc phiêu lưu này. Nó nhìn cây và hoa, và nhặt hoa dại và đuổi theo bướm.

Nhưng để người bố đi và để đứa trẻ một mình trong rừng, và ngay lập tức mọi niềm vui biến mất. Bây giờ nó một mình. Nó không thể tin cậy vào bản thân nó được. Bây giờ đường đúng là đường nào? Bây giờ nó không thể đuổi theo bướm được; bây giờ bướm không còn mầu sắc nữa - thực ra chúng không tồn tại thêm nữa. Bây giờ không có hoa dại; chỉ có thú hoang đằng sau từng cây, và ma và các thứ như thế. Và bây giờ nó sợ, và trời đang tối dần lại và mặt trời sớm lặn xuống. Và nó bắt đầu khóc. Nó không còn trong trạng thái ngạc nhiên nữa.

Cái gì đã xảy ra? Chỉ một điều đã xảy ra: nó không còn trong tin cậy nữa.

Khi bạn ở cùng tôi có tin cậy, và tin cậy làm biến đổi. Khi bạn một mình, tin cậy bị mất - bạn chưa có khả năng tin cậy vào bản thân bạn. Đó là chức năng của thầy, để giúp bạn, dần dần, dần dần, để cho bạn có thể tin cậy vào bản thân bạn, để cho thầy không còn được cần. Chức năng của thầy thực là chuẩn bị cho đệ tử theo cách mà sớm hay muộn thầy không còn được cần, và đệ tử có thể vẫn còn theo cách của mình ở những bình diện cao hơn đó của hiện hữu - nơi niềm vui hiện hữu và ân huệ hiện hữu.

Những bình diện cao hơn đó của bản thể được gọi là thiên đường hay cõi trời. Bình diện cao nhất có tên là moksha, niết bàn. Từ điểm đó không có quay lại; nó là điểm không quay lại. Nhưng thoáng nhìn đầu tiên là có thể chỉ với ai đó người biết con đường, với ai đó đã đi tới đỉnh đó và quay lại thế gian.

Trong kinh sách cổ, hai kiểu người chứng ngộ được nói tới - và sẽ có ý nghĩa để hiểu trong tham chiếu tới khái niệm về thầy hoàn hảo.

Theo truyền thống Phật, một người được gọi là a la hán - người trở nên chứng ngộ, đạt tới đỉnh cao nhất của tâm thức, nhưng không biết cách quay lại thế gian, cách quan hệ với mọi người. Người đó chưa bao giờ trở thành thầy. Người đó chứng ngộ, nhiều như bất kì vị Phật nào khác, nhưng người đó không bao giờ trở thành thầy. Vì để trở thành thầy không chỉ chứng ngộ là được cần - chứng ngộ là điều phải có - nhưng quá trình thứ hai cũng được cần, năng lực quay lại thung lũng.

Cho nên hai điều được cần làm cho một người thành thầy. Thứ nhất, người đó phải đi tới đỉnh cao đó, tới đỉnh đầy ánh sáng của tâm thức; và thứ hai, người đó phải có khả năng tìm ra cách của mình đi trở lại thung lũng tối tăm. Vì mọi người đang sống ở đó! Nếu bạn hô lên từ đỉnh, không ai sẽ nghe. Tiếng nói của bạn sẽ không bao giờ đạt tới mọi người. Họ là thế giới tách rời. Thầy phải đi xuống, thầy phải giáng xuống trong thung lũng tối tăm, buồn thảm nơi mọi người đang sống và dò dẫm. Thầy phải trở thành giống như họ lần nữa. Nếu bạn muốn mọi người đi tới đỉnh, trước hết bạn sẽ phải đi xuống thung lũng.

Cho nên truyền thống Phật nói: hai kiểu người chứng ngộ tồn tại. Một kiểu có tên là a la hán - người trở nên chứng ngộ và vẫn còn ở đó và quên tất cả về những người đang dò dẫm trong bóng tối, đang chịu khổ, trong dốt nát. Và kiểu kia có tên là bồ tát - bồ tát trở thành thầy, người đó quay lại. Khoảnh khắc người đó đã đạt tới đỉnh, ngay lập tức người đó bắt đầu đi xuống. Người đó nhớ rằng nhiều người có đó, người sẽ cần sự giúp đỡ của mình. Nhiều người có đó sẽ cần người đó như người hướng dẫn. Bây giờ người đó biết con đường, bây giờ người đó có thể dẫn nhiều người lên đỉnh.

Đó sẽ là nhiệm vụ khó khăn. Thuyết phục mọi người rằng đỉnh tồn tại là nhiệm vụ khó khăn. Thuyết phục mọi người rằng "Nó là có thể. Bạn có thể đạt tới đỉnh," là rất khó. Họ đã sống trong bóng tối nhiều kiếp, hàng triệu kiếp, tới mức họ chỉ biết bóng tối. Họ không thể tin được rằng ánh sáng là có thể. Họ bao giờ cũng bị mù! Không có từ cho ánh sáng trong ngôn ngữ của họ. Và nếu bạn nói về ánh sáng, họ nghĩ hoặc bạn đã phát điên hoặc bạn chỉ có tính thơ ca.

Đó là điều đã được kể cho bố mẹ Phật. Khi ông ấy trở nên chứng ngộ, tin đồn bắt đầu đạt tới cung điện, tới ông già này: "Con trai ngài đã trở nên chứng ngộ." Những người có tính phủ định về Phật, họ nói, "Ông ấy đã phát điên." Còn những người không phủ định thế, người thông cảm, họ nói, "Ông ấy trở thành nhà thơ."

Nhiều nhất, mọi người có thể tin rằng bạn phải đang tạo ra thơ ca lớn, bạn có tưởng tượng lớn. Bạn có thể quán tưởng những đỉnh đầy ánh sáng, bạn thực sự là người có cái nhìn lớn. Bạn có thể thấy Thượng đế trong linh ảnh của bạn, và thiên đường, và các thiên thần - bạn là người có cái nhìn hão huyền.

Nhưng nhà huyền môn không phải là người hão huyền. Điều người đó thấy không phải là linh ảnh: điều người đó thấy là thực tại hiển nhiên. Nhưng làm sao thuyết phục mọi người, những người còn chưa biết? Làm sao nói cho họ ánh sáng là gì nếu họ chưa bao giờ mở mắt ra? Nếu bạn nói với họ, "Nó trắng," họ sẽ hỏi, "Trắng là gì?" Nếu bạn bảo họ, "Nó giống như tuyết, tuyết tinh khiết," họ sẽ nghĩ ánh sáng là thứ rất lạnh và ướt. Ánh sáng không lạnh không ướt.

Nhưng đừng khắc nghiệt với mọi người. Họ có thể làm gì được? Họ phải dịch mọi thứ sang ngôn ngữ của thung lũng.

Cho nên phân biệt thứ nhất: vài người không bao giờ quay lại từ đỉnh, nhìn thấy tính không thể được của mọi thứ về nó, rằng không ai sẽ tin cậy họ, không ai sẽ tin họ. Và sao bận tâm? Họ đã đạt tới... họ biến mất vào trong ánh sáng.

Kiểu thứ hai, bồ tát, người trở thành thầy, có từ bi vô hạn. Ông ấy bắt đầu đi xuống, trở lại trong thế giới tối tăm mà ông ấy đã bỏ lại đằng sau. Nơi mọi người chỉ như sâu bọ bò lổm nhổm, nơi mọi người còn chưa là người, không có ý thức, đang sống như robot. Và những người đó sẽ không tha thứ cho người này, người đã tới từ những đỉnh cao đầy ánh sáng đó - họ sẽ đóng đinh người này, họ sẽ giết người này, họ sẽ đầu độc người này, vì người này sẽ quấy rối sự thoải mái của họ, sự thuận tiện của họ. Họ đã bắt đầu tin rằng bóng tối là tất cả, và bây giờ ở đây người này tới với thông điệp rằng “Không! Bóng tối không có chút ào. Có những đỉnh Himalaya đầy ánh sáng, và tôi đã ở đó rồi."

Bây giờ người này quấy rối giấc ngủ của họ, quấy rối thu xếp ấm cúng của họ. Bây giờ người này lại tạo ra niềm khao khát trong họ để tìm các đỉnh này. Họ không thể dung thứ được người này. Do đó, Jesus bị đóng đinh, Mansoor bị sát hại, Socrates bị đầu độc, Phật bị ném đá, Mahavir bị đuổi ra khỏi từng chỗ bất kì nơi nào ông ấy đi. Tại sao mọi người đối kháng thế với các thầy? Có lí do trong nó.

Người này đem tin tức nào đó điều tạo ra ham muốn rất rất lớn trong họ, và ham muốn đó sẽ quấy rối toàn thể thu xếp của họ. Họ có vợ, con, họ có cửa hàng, cơ xưởng, mọi thứ đều diễn ra tốt đẹp. Bằng cách nào đó họ đã quản lí được, và bây giờ người này tới quấy rối mọi thứ. Bây giờ vợ dường như không còn hấp dẫn thế, con dường như không còn hấp dẫn thế, tiền bạc, chính trị quyền lực không còn hấp dẫn thế... bây giờ giấc mơ được thoát ra trong họ. Và cái chạm của thầy là tới mức cho dù bạn chống lại thầy, thầy làm cảm động trái tim bạn. Cho dù bạn không muốn nghe thầy, cái gì đó vẫn đánh vào bạn, cái gì đó đi vào trong tim bạn như hạt mầm và bắt đầu đâm chồi ở đó.

Khó khăn cho thầy là làm sao nói cho bạn về những đỉnh đó. Thầy hoàn hảo là người xoay xở được. Thầy hoàn hảo là người bằng cách nào đó xoay xở nói những điều mà không thể được nói, bằng cách nào đó tạo ra các phương cách. Nếu mọi sự không thể được nói ra, thế thì thầy cố chỉ chúng ra cho bạn, thầy tạo ra tình huống trong đó những thoáng nhìn nào đó về các đỉnh này có thể tới với bạn.

Thầy hoàn hảo là người cố gắng điều không thể được, và thành công trong việc đó.

Vị Phật là thầy hoàn hảo. Một Jesus là thầy hoàn hảo. Một Mohammed là thầy hoàn hảo - Kabir, Nanak cũng vậy. Thầy hoàn hảo là người đã thành công trong nhiệm vụ không thể được về thuyết phục người mù rằng ánh sáng tồn tại, thuyết phục người điếc rằng âm nhạc tồn tại - và không chỉ tồn tại mà còn đáng giá tìm kiếm nữa.

Trong sự hiện diện của thầy, bạn hỏi, liệu có thực xảy ra là một người thay đổi không?

Nói gì về con người? - đôi khi ngay cả con vật đã được biết tới thay đổi.

Không nhiều năm trước, chỉ mới vài năm trước đây, đã có một thầy lớn, Ramana Maharshi - thầy hoàn hảo. Trong darshan của mình - vì ông ấy là người im lặng, hiếm khi có nói và rất ít lời - mỗi sáng, khi ông ấy ngồi cho buổi darshan trong một giờ và mọi người sẽ tới ngồi cùng ông ấy, một con bò cái cũng tới. Con bò này tới đều đặn tới mức không đệ tử nào được đều đặn như thế - con bò giống hệt Teertha! Đều đặn... Trời có thể mưa, trời có thể mùa hè, trời có thể mùa đông - bất kì cái gì! - con bò có thể ốm, hay khoẻ, bất kì cái gì, nhưng con bò nhất định tới đúng thời gian.

Nó sẽ tới và đứng ở hiên và nhìn vào trong qua cửa sổ, đầu nó ở bên trong cửa sổ, và ở đó trong một giờ, đôi khi với mắt mở và đôi khi với mắt nhắm. Và đôi khi nước mắt chảy ra... điều đó đã trở thành phép màu!

Một hôm con bò rất ốm và không thể nào tới được - cho nên Ramana phải đi! Ông ấy chưa bao giờ đi thăm bất kì đệ tử nào khác, nhưng với con bò đáng thương đó ông ấy phải đi. Và mọi đệ tử đều nói, "Thầy làm gì vậy, Bhagwan?" Và ông ấy nói, "Nhưng ta phải đi. Nó tới đều đặn thế. Và ta biết nó muốn tới - tâm linh sẵn lòng, nhưng xác thịt lại yếu."

Và khi ông ấy đi, nó chỉ đang ngồi theo hướng phòng của ông ấy nhìn ra cửa sổ từ nơi xa xôi. Nó không thể đứng lên được, nó sắp chết. Và khi Ramana tới, nó nhắm mắt lại và nước mắt bắt đầu chảy. Nó chết. Con bò đó là con vật đầu tiên trong toàn thể lịch sử nhân loại hay lịch sử tâm thức đã cho lời vĩnh biệt với một người chứng ngộ. Ramana còn hiện diện ở đó.

Ai đó hỏi Ramana, "Con bò này có được sinh ra như con người không?"

Ramana nói, "Không. Nó sẽ không cần được sinh ra như người - nó đã qua cõi bên kia. Nó sẽ không được sinh ra chút nào. Nó đã đạt tới chứng ngộ."

Vâng, điều đó là có thể. Nói gì về con người? Ngay cả con vật, nếu chúng cảm nhận... và bò cái là rất cảm nhận. Đó là lí do tại sao ở phương Đông chúng đã trở thành linh thiêng. Nó không vì lí do nào hết cả - chúng là rất cảm nhận, mở. Chúng có thể trưởng thành trong tâm thức. Không con vật nào khác có thể lấy cú nhảy đó mà con bò này đã lấy.

Không vì lí do nào khác hơn điều này mà chúng đã trở thành phần bản chất của mọi đạo tràng ở phương Đông trong những ngày xưa. Chúng đã tạo ra bầu không khí nào đó - của thuần khiết, hồn nhiên.

Nghe câu chuyện này:

Yosef bạn của Izzy nói anh ta đã tìm thấy một con vẹt mà không chỉ nói được, mà còn có thể nói tiếng Do Thái. Izzy nghi ngại, nhưng khi anh ta tới nhà Yosef, họ đội mũ đàn ông Do Thái lên đầu con chim, và con vẹt lập tức trích dẫn buổi lễ đêm thứ sáu đầy đủ.

Izzy lấy làm ngạc nhiên, và cầu xin bạn mình để anh ta mua con chim. Sau nhiều tán tỉnh, Yosef đồng ý. Với giá mười đô la, Izzy có khả năng đem con chim ‘nhếch nhác’ đi.

Ở Rosh Hashanah, Izzy đem con chim tới giáo đường. Anh ta nói lời giới thiệu rằng con vẹt của mình có thể ca lời cầu nguyện. Mọi người đều cười sự khoe khoang của anh ta, và anh ta đưa ra việc đánh cá mười ăn một rằng con chim của anh ta không thể theo được buổi lễ thậm chí trong ba phút.

Khi lời cầu nguyện bắt đầu, Izzy đội mũ của đàn ông Do Thái lên đầu con vẹt và ra lệnh nó hát. Nhưng con chim im lặng.

"Làm đi, cầu nguyện đi, như mày đã làm cho Yosef ấy," Izzy thúc giục. Nhưng con vẹt chẳng mở mỏ.

"Cầu nguyện đi, đồ ngu! Tao đã cá về mày rồi!" Nhưng con vẹt chẳng thốt ra lời nào. Cuối cùng, Izzy phải thừa nhận thất bại, và bỏ giáo đường chán nản và chìm sâu trong nợ nần.

Khi anh ta về nhà, anh ta mắng nhiếc con chim. "Vậy là mày làm tao xấu hổ trước mọi người, hả? Vậy là mày giả vờ mày không biết cầu nguyện hả? Sao mày làm điều đó?"

Cuối cùng, con vẹt nói ra. "Đừng có mà ngu xuẩn!" con vẹt nói. "Yom Kippur tới, ông sẽ làm món lãi đấy!"

Nếu vẹt sống với người Do Thái, vẹt trở thành người Do Thái, nhớ lấy. Nếu bạn sống với thầy, cái gì đó của thầy bắt đầu đi vào trong bạn...

Câu hỏi 3

Một hôm thầy đã nói cho chúng tôi về hoàn hảo và tính sáng tạo. Mối quan hệ gì có giữa tính sáng tạo nghệ thuật và hoàn hảo? Nó không phải tính sáng tạo trong âm nhạc, hội hoạ và thơ ca và nỗ lực đạt tới hoàn hảo trong hình dạng thấy được và nghe được sao? Nghệ sĩ có phải đơn giản tạo ra một bản ngã tinh vi như cái gọi là thánh nhân mà thầy thường nói tới đó sao?

Vâng, Akam, bình thường nghệ sĩ là người bản ngã nhất trên thế giới. Nhưng thế thì người đó cũng không phải là nghệ sĩ thực. Người đó đã dùng nghệ thuật làm phương tiện cho trò bản ngã của mình. Các nghệ sĩ là rất bản ngã, thường xuyên ba hoa về bản thân họ, và thường xuyên tranh đấu với nhau. Và mọi người đều nghĩ rằng mình là đầu tiên và cuối cùng, Nhưng đây không phải là nghệ thuật thực.

Nghệ sĩ thực biến mất hoàn toàn. Những người này chỉ là kĩ thuật viên; tôi sẽ không gọi họ là nghệ sĩ mà chỉ là kĩ thuật viên. Tôi sẽ không gọi họ là người sáng tạo; tôi sẽ chỉ gọi họ là người soạn. Vâng, soạn bài thơ là một điều, sáng tạo bài thờ là điều khác hoàn toàn. Để soạn thơ ca người ta cần biết ngôn ngữ, văn phạm, qui tắc văn phạm - qui tắc của thơ ca. Nó là trò chơi với lời. Và nếu bạn biết toàn thể trò chơi này, bạn có thể tạo ra thơ ca. Nó sẽ không rất thơ ca đâu, nhưng nó sẽ có dáng vẻ của thơ ca. Về mặt kĩ thuật, nó có thể hoàn hảo, nhưng nó sẽ chỉ có thân thể - linh hồn sẽ thiếu.

Linh hồn xảy ra chỉ khi nghệ sĩ biến mất vào trong nghệ thuật của mình - người đó không còn tách rời. Khi hoạ sĩ vẽ với việc bỏ bẵng tới mức người đó không có đó, tới mức người đó thậm chí cảm thấy mặc cảm khi kí lên tranh của mình - vì người đó biết người đó đã không làm nó. Lực không biết nào đó đã làm nó qua người đó. Người đó biết rằng người đó đã bị sở hữu - điều đã từng là kinh nghiệm của mọi nghệ sĩ vĩ đại thực trong nhiều thời đại: cảm giác bị sở hữu. Nghệ sĩ càng lớn, cảm giác này càng rõ ràng.

Và những người là vĩ đại nhất - một Mozart, một Beethoven, một Kalidas, một Rabindranath - những người là vĩ đại nhất, họ tuyệt đối chắc chắn rằng họ đã không là gì ngoài cây trúc hổng, và Thượng đế đã hát qua họ. Họ đã là chiếc sáo, nhưng bài ca không phải là của họ. Nó đã chảy qua họ, nhưng nó tới từ nguồn không biết nào đó. Họ đã không cản trở - đó là mọi điều họ đã làm. Nhưng họ đã không tạo ra nó. Điều ngược đời!

Người sáng tạo thực biết rằng người đó đã không sáng tạo ra nó. Thượng đế đã làm việc qua người đó. Ngài đã sở hữu người đó, tay người đó, bản thể người đó, và ngài đã sáng tạo ra cái gì đó qua người đó. Người đó đã là công cụ.

Đây là nghệ thuật thực, nơi nghệ sĩ biến mất - thế thì không có vấn đề về bản ngã. Và thế thì nghệ thuật trở thành tôn giáo. Thế thì nghệ sĩ là nhà huyền môn - không chỉ đúng về kĩ thuật mà đích thực về mặt tồn tại.

Bạn hỏi tôi: Một hôm thầy đã nói cho chúng tôi về hoàn hảo và tính sáng tạo. Mối quan hệ gì có giữa tính sáng tạo nghệ thuật và hoàn hảo?

Thứ nhất, nghệ sĩ càng ít trong nó, nó càng hoàn hảo hơn. Khi nghệ sĩ tuyệt đối vắng mặt, thế thì tính sáng tạo là tuyệt đối hoàn hảo. Theo tỉ lệ này, bạn phải nhớ. Nghệ sĩ càng hiện diện nhiều, sản phẩm sẽ càng ít hoàn hảo. Nếu nghệ sĩ hiện diện quá nhiều, sản phẩm sẽ buồn nôn, nó sẽ thần kinh. Nó sẽ chỉ là bản ngã - nó còn có thể là cái gì khác được? Bản ngã là thần kinh.

Và một điều nữa cần được nhớ: bản ngã bao giờ cũng muốn là hoàn hảo. Bản ngã là kẻ rất cầu toàn. Bản ngã bao giờ cũng muốn cao hơn và tốt hơn người khác. Do đó nó mới là người cầu toàn. Nhưng qua bản ngã hoàn hảo không bao giờ là có thể. Cho nên nỗ lực này là ngớ ngẩn. Hoàn hảo là có thể chỉ khi bản ngã không có. Nhưng thế thì người ta không bao giờ nghĩ tới hoàn hảo chút nào.

Cho nên nghệ sĩ thực không bao giờ nghĩ tới hoàn hảo. Người đó không có ý tưởng về hoàn hảo. Người đó đơn giản cho phép bản thân mình trong buông xuôi, trong buông bỏ, và bất kì cái gì xảy ra thì cứ xảy ra. Nghệ sĩ thực chắc chắn nghĩ về tính toàn bộ, nhưng không bao giờ về hoàn hảo. Người đó muốn là toàn bộ trong nó, có vậy thôi. Khi người đó nhảy múa, người đó muốn biến mất vào trong điệu múa. Người đó không muốn ở đó, bởi vì sự hiện diện của người múa sẽ là việc quấy rối trong điệu múa. Cái duyên dáng, luồng chảy, sẽ bị rối loạn, cản trở. Khi người múa không có đó, mọi tảng đá đã biến mất, luồng chảy là rất im lặng, êm ả.

Nghệ sĩ thực chắc chắn nghĩ tới tính toàn bộ - làm sao là toàn bộ? - nhưng không bao giờ nghĩ về hoàn hảo. Và cái đẹp là: những người là toàn bộ, họ là hoàn hảo. Và những người nghĩ tới hoàn hảo lại không bao giờ hoàn hảo, không bao giờ toàn bộ. Thay vì thế, ngược lại: họ càng nghĩ về hoàn hảo, họ càng trở nên thần kinh hơn. Họ có các lí tưởng. Họ bao giờ cũng so sánh, và họ bao giờ cũng không tới đích!

Nếu bạn có một lí tưởng rằng chừng nào lí tưởng này chưa được hoàn thành, bạn sẽ không nghĩ về bản thân mình là hoàn hảo, làm sao bạn có thể là toàn bộ trong hành động của bạn được? Nếu bạn nghĩ, chẳng hạn, rằng bạn phải là vũ công như Nijinsky, thế thì làm sao bạn có thể là toàn bộ được trong điệu múa của bạn? Bạn thường xuyên nhìn, quan sát bản thân bạn, cố cải tiến, sợ phạm bất kì lỗi nào... bạn bị phân chia. Một phần của bạn đang múa, phần khác của bạn có đó - phán xét, đứng bên cạnh kết án, phê bình. Bạn bị phân chia, bạn bị chia chẻ.

Nijinsky là hoàn hảo vì ông ấy là toàn bộ. Điều thường xảy ra là khi ông ấy múa và ông ấy sẽ lấy cú nhảy trong điệu múa, mọi người không thể tin được vào mắt họ, ngay cả các nhà khoa học cũng không thể tin được vào mắt họ. Bước nhảy của ông ấy là tới mức nó gần như ngược lại với luật hấp dẫn - nó đáng phải không xảy ra! Và khi ông ấy rơi trở lại, ông ấy sẽ tới chậm thế, như chiếc lông... điều đó nữa cũng ngược lại với luật hấp dẫn.

Ông ấy được hỏi đi hỏi lại mãi. Càng nhiều người hỏi, ông ấy càng trở nên ý thức về điều đó, nó càng biến mất đi. Một khoảnh khắc tới trong đời ông ấy khi nó dừng lại hoàn toàn, và lí do là ở chỗ ông ấy đã trở nên có ý thức về nó - ông ấy làm mất tính toàn bộ của mình. Thế rồi ông ấy hiểu điều đó, tại sao nó đã biến mất. Điều đó thường xảy ra, nhưng nó thường xảy ra chỉ khi Nijinsky hoàn toàn mất hút trong điệu múa. Trong việc để lỏng hoàn toàn đó, trong việc thảnh thơi đầy đủ đó, người ta vận hành trong một thế giới khác toàn bộ, tương ứng với các luật khác.

Để tôi nói cho bạn về một luật mà sớm hay muộn khoa học sẽ phát hiện ra. Tôi gọi nó là luật gia trì. Cũng như có luật hấp dẫn... ba trăm năm trước nó đã là không được biết đến. Nó đã vận hành từ trước khi nó được biết đến; luật này không cần được biết tới để vận hành. Luật thì bao giờ cũng vận hành. Nó chẳng liên quan gì tới Newton và quả táo rụng từ cây. Táo vẫn rơi xuống trước đó rồi! Không phải là Newton đã khám phá ra luật này và thế rồi táo bắt đầu rụng. Luật đã có đó, Newton khám phá ra nó thôi.

Đích xác giống điều đó một luật khác có đó: luật của gia trì, cái nâng lên. Luật hấp dẫn kéo mọi thứ xuống dưới: luật gia trì nâng mọi thứ lên trên. Trong Yoga họ gọi nó là khinh công. Trong trạng thái nào đó của việc bỏ bẵng, trong trạng thái nào đó của say sưa, say với điều thiêng liêng, trong trạng thái nào đó của hoàn toàn buông xuôi, vô ngã, luật đó bắt đầu vận hành. Người ta được nâng lên. Người ta trở thành vô trọng lượng.

Điều đó đã xảy ra trong trường hợp của Nijinsky. Nhưng bạn không thể làm cho nó xảy ra được, bởi vì nếu bạn có đó nó sẽ không xảy ra. Bản ngã như tảng đá treo quanh cổ bạn. Khi bản ngã không có đó, bạn là vô trọng lượng.

Và chẳng lẽ đôi khi bạn đã không cảm thấy nó trong cuộc sống riêng của bạn sao? Có những khoảnh khắc khi bạn có một loại vô trọng lượng nào đó. Bạn bước đi trên đất nhưng dầu vậy chân bạn không chạm đất - bạn ở trên đất đến hai chục phân. Những khoảnh khắc của vui mừng, khoảnh khắc của cầu nguyện, khoảnh khắc của thiền, khoảnh khắc của mở hội, khoảnh khắc của yêu... và bạn là vô trọng lượng, bạn được nâng lên.

Và tôi nói, sớm hay muộn khoa học sẽ phải khám phá nó, bởi vì khoa học tin vào nguyên lí nào đó: nguyên lí về các đối lập cực. Không luật nào có thể một mình: nó phải có cái đối lập của nó. Điện không thể vận hành chỉ với một cực, dương hay âm; cả hai đều được cần. Chúng bù cho nhau.

Khoa học biết điều đó, rằng từng luật đều có cái đối lập của nó để bù cho nó. Hấp dẫn phải có luật đối lập với nó để bù cho nó. Luật đó, một cách chủ định, tôi gọi là gia trì - bất kì cái tên khác nào cũng là có thể trong tương lai. Vì các nhà khoa học, nếu họ khám phá ra nó, họ sẽ không gọi nó là gia trì. Nhưng điều đó dường là cái tên hoàn hảo nhất cho nó. Thượng đế nâng bạn lên.

Nghệ sĩ thực không bao giờ nghĩ về hoàn hảo, nhưng hành động của ông ấy là toàn bộ tới mức hoàn hảo được sinh ra từ nó. Nghệ sĩ rởm, kĩ thuật viên, bao giờ cũng nghĩ về hoàn hảo, và bởi vì người đó nghĩ về hoàn hảo, người đó là không toàn bộ, hoàn hảo không được sinh ra từ người đó.

Đây có thể là sự giúp đỡ mênh mông cho bạn, trong mọi nẻo đường cuộc sống - đặc biệt cho những người đang truy hỏi vào trong thực tại của Thượng đế, chân lí. Nghĩ về tính toàn bộ đi! và hoàn hảo sẽ tự động tới theo cách riêng của nó. Đừng bao giờ nghĩ về hoàn hảo, bằng không bạn sẽ phát thần kinh. Mọi người cầu toàn đều trở thành thần kinh.

Câu hỏi 4

Osho ơi, cảm giác bên trong là gì?

Một cậu bé thường hay gãi đầu. Một hôm bố nó nhìn nó và nói, "Con, sao con bao giờ cũng gãi đầu thế?"

"Dạ," cậu bé đáp ứng, "con đoán vì con là người duy nhất biết nó ngứa."

Đây là cảm giác bên trong. Chỉ bạn mới biết. Không ai khác có thể biết. Nó không thể được quan sát từ bên ngoài. Khi bạn đau đầu, chỉ bạn biết. Bạn không thể chứng minh nó. Khi bạn hạnh phúc, chỉ bạn biết - bạn không thể chứng minh nó. Bạn không thể để nó lên bàn để được mọi người giám định, mổ xẻ, phân tích.

Thực ra, cảm giác bên trong là bên trong tới mức bạn thậm chí không thể chứng minh được rằng nó tồn tại. Đó là lí do tại sao khoa học liên tục phủ nhận nó, nhưng phủ nhận là vô nhân. Ngay cả nhà khoa học cũng biết rằng khi người đó cảm thấy yêu, người đó có cảm giác bên trong. Cái gì đó có đó! Và nó không phải là đồ vật, và nó không phải là đối thể; và không thể nào để nó ra trước người khác. Và dầu vậy nó có.

Cảm giác bên trong có tính hợp thức riêng của nó. Nhưng bởi vì huấn luyện khoa học, mọi người đã mất tin cậy vào cảm giác bên trong của họ. Họ phụ thuộc vào người khác. Bạn phụ thuộc nhiều tới mức nếu ai đó nói, "Anh có vẻ rất sướng," bạn bắt đầu cảm thấy sướng. Nếu hai mươi người quyết định làm cho bạn bất hạnh, họ có thể làm cho bạn bất hạnh. Họ chỉ phải lặp lại nó cả ngày bất kì khi nào bạn bắt gặp họ, họ phải nói với bạn rằng "Anh có vẻ rất bất hạnh, rất buồn. Có chuyện gì vậy? Ai đó chết hay cái gì?" Và bạn sẽ bắt đầu nghi ngờ: nhiều người thế đang nói rằng mình bất bạnh, mình chắc phải vậy.

Bạn phụ thuộc vào ý kiến mọi người. Bạn đã phụ thuộc vào ý kiến của mọi người nhiều tới mức bạn đã mất mọi dấu vết của cảm giác bên trong. Cảm giác bên trong này phải được khám phá lại, vì mọi cái đẹp và mọi cái tốt lành và mọi cái thiêng liêng chỉ có thể được cảm bởi cảm giác bên trong.

Dừng việc bị ảnh hưởng bởi ý kiến người khác lại. Thay vì thế, bắt đầu nhìn vào trong... cho phép cảm giác bên trong của bạn nói mọi điều với bạn. Tin cậy nó. Nếu bạn tin cậy nó, nó sẽ phát triển. Nếu bạn tin cậy nó bạn sẽ nuôi dưỡng nó, nó sẽ trở nên mạnh hơn.

Vivekananda đi tới Ramakrishna, và ông ta nói, "Không có Thượng đế! Tôi có thể chứng minh được điều đó - không có Thượng đế." Ông ta là một người rất logic, nghi ngờ, có giáo dục tốt, được giáo dục theo tư duy triết học phương Tây. Ramakrishna là người không có giáo dục, người thất học. Và Ramakrishna nói, "Được, vậy chứng minh đi!"

Vivekananda nói nhiều, mọi bằng chứng ông ta có. Và Ramakrishna lắng nghe, và thế rồi ông ấy nói, "Nhưng cảm giác bên trong của ta nói ngài có - và đó là thẩm quyền chung cuộc. Mọi điều ông nói là biện luận. Cảm giác bên trong của ông nói cái gì?"

Vivekananda thậm chí đã không nghĩ về điều đó. Ông ta nhún vai. Ông ta đã đọc sách, ông ta đã thu thập luận cứ, chứng minh ủng hộ và chống đối, và ông ta đã thử quyết định liệu Thượng đế có tồn tại hay không tương ứng theo những chứng minh này. Nhưng ông ta đã không nhìn vào trong. Ông ta đã không hỏi cảm giác bên trong của mình.

Điều đó ngu xuẩn thế, nhưng tâm tri nghi ngờ là ngu xuẩn, tâm trí logic là ngu xuẩn.

Ramakrishna nói, "Luận cứ của ông là hay, ta thích thú. Nhưng ta có thể làm gì được? Ta biết chứ! Cảm giác bên trong của ta nói ngài có. Cũng như cảm giác bên trong của ta nói ta hạnh phúc, ta ốm, ta buồn, dạ dầu ta đau, rằng hôm nay ta cảm thấy không khoẻ, vậy thì cảm giác bên trong của ta nói Thượng đế có. Nó không phải là vấn đề để tranh cãi."

Và Ramakrishna nói, "Ta không thể chứng minh được nó, nhưng nếu ông muốn, ta có thể chỉ cho ông." Không ai đã nói với Vivekananda trước đây rằng Thượng đế có thể được chỉ ra. Và trước khi ông ta có thể nói được cái gi Ramakrishna nhảy lên - ông ấy là người hoang dã - ông ấy nhảy lên và để chân lên ngực Vivekananda. Và cái gì đó xảy ra, năng lượng nào đó nhảy lên, và Vivekananda rơi vào cơn mê trong ba giờ.

Khi ông ta mở mắt ra, ông ta đã là người khác toàn bộ.

Ramakrishna nói, "Bây giờ ông nói gì? Thượng đế có hay Thượng đế không có? Cảm giác bên trong của ông bây giờ nói gì?"

Ông ta ở trong thanh bình thế, tĩnh lặng thế, mà ông ta chưa bao giờ biết tới trước đây. Có hớn hở bên trong, khoẻ mạnh thế, khoẻ mạnh tràn ngập thế... Ông ta phải cúi mình và chạm chân thầy và nói, "Vâng, Thượng đế có."

Thượng đế không phải là người mà là cảm giác tối thượng về mạnh khoẻ, cảm giác tối thượng về việc ở nhà, cảm giác tối thượng rằng "Mình thuộc về thế giới này và thế giới này thuộc về mình. Mình không xa lạ ở đây, mình không là người ngoài." Cảm giác tối thượng - tính tồn tại - rằng "Cái toàn thể này và mình là không tách rời." Kinh nghiệm này là Thượng đế.

Nhưng kinh nghiệm này là có thể chỉ nếu bạn cho phép cảm giác bên trong của bạn vận hành. Bắt đầu cho phép nó đi! Cho nó nhiều cơ hội nhất có thể được đi. Đừng bao giờ cũng tìm các thẩm quyền bên ngoài, và đừng tìm ý kiến bên ngoài. Giữ bản thân bạn chút ít độc lập hơn. Cảm nhiều hơn, nghĩ ít đi.

Đi và nhìn đoá hồng, và đừng chỉ lặp lại như vẹt kiểu, "Cái này đẹp." Đây có thể chỉ là ý kiến, mọi người đã nói với bạn; từ chính thời thơ ấu, bạn đã từng nghe, "Hoa hồng là đẹp, là hoa vĩ đại." Cho nên khi bạn thấy hoa hồng, bạn đơn giản lặp lại, như máy tính, "Cái này đẹp." Bạn có thực sự cảm thấy nó không? Nó có phải là cảm giác bên trong của bạn không? Nếu không, đừng nói nó.

Nhìn trăng, đừng nói rằng nó đẹp - chừng nào nó không là cảm giác bên trong của bạn. Bạn sẽ ngạc nhiên rằng chín mươi chín phần trăm các chất liệu bạn mang trong tâm trí bạn toàn là vay mượn. Và trong chín mươi chín phần trăm chất liệu đó, rác rưởi vô dụng, một phần trăm của cảm giác bên trong bị mất, bị nhấn chìm. Vứt sự thông thái đó đi. Phục hồi lại cảm giác bên trong của bạn.

Chính là qua giác quan bên trong mà Thượng đế được biết tới.

Có sáu giác quan: năm giác quan bên ngoài; chúng cho bạn biết về thế giới. Tôi nói cái gì đó về ánh sáng; không có mắt bạn sẽ không biết ánh sáng. Tai nói cái gì đó, về âm thanh; không có tai bạn sẽ không biết gì về âm thanh. Có giác quan thứ sáu, giác quan bên trong, chỉ ra và cho bạn biết cái gì đó về bản thân bạn và cội nguồn tối thượng của mọi thứ. Giác quan đó phải được khám phá ra.

Thiền không là gì ngoài việc khám phá về giác quan bên trong này.

Câu hỏi cuối cùng:

Câu hỏi 5

Osho ơi, đôi khi tôi mê đắm trong tính dục và thế rồi cảm thấy thất vọng rất nhiều. Thế rồi tôi chuyển sang thái cực khác. Tôi trở thành người vô dục, nhưng chẳng mấy chốc tôi bắt đầu cảm thấy thất vọng lần nữa và bắt đầu chuyển sang thái cực kia.

Đây là cái vòng luẩn quẩn mà tôi bị mắc vào. Tôi phải làm gì?

Gần như mọi người đều bị bắt giữ trong cái vòng luẩn quẩn nào đó này khác - vì tâm trí không thể tồn tại mà không có vòng tròn luẩn quẩn. Ai đó ăn quá nhiều, thu thập chất béo, trở nên lo nghĩ, bắt đầu ăn kiêng, nhịn ăn, ăn ít, cảm thấy đói, trở nên lo nghĩ, bắt đầu ăn nhiều hơn... vân vân và vân vân.

Tâm trí tồn tại như con lắc của đồng hồ: nó đi từ cực điểm bên này sang cực điểm bên kia. Và bạn không thể thoát ra khỏi cái vòng luẩn quẩn này bằng việc đi sang cực điểm kia, vì cực điểm kia là một phần của cái vòng luẩn quẩn. Khi con lắc đi sang phải, thực ra nó đang thu lấy đà để đi sang trái. Khi con lắc đi sang trái, nó đang thu lấy đà để đi sang phải. Đây là cái vòng luẩn quẩn, rất tinh tế.

Khi bạn đang cảm thấy thất vọng với mê đắm trong tính dục, cái gì đang xảy ra? Bạn đang trở nên quan tâm tới vô dục, trong mọi ý tưởng lớn đó về brahmacharya, rằng vô dục là cuộc sống, rằng vô dục là năng lượng. Thế thì bạn sẽ bắt đầu đọc sách về vô dục, và bạn sẽ cảm thấy được thuyết phục rất nhiều. Không phải là những cuốn sách đó là đúng. Bạn đang cảm thấy được thuyết phục vì bạn thất vọng với mê đắm dục của bạn. Bạn sẽ trở thành vô dục, nhưng đây lại cực điểm khác.

Chẳng mấy chốc, năng lượng dục của bạn sẽ trở nên bị kìm lại; chẳng mấy chốc bạn sẽ cảm thấy tính dục sẵn sàng buột phát ra. Bây giờ, bạn sẽ bắt đầu nghĩ về các tạp chí như Playboy và sách báo khiêu dâm. Và nếu bạn không nhìn vào trong những tạp chí đó, bạn sẽ tạo ra khiêu dâm riêng tư của bạn trong mơ. Hay, bất kì khi nào bạn ngồi với mắt nhắm cố thiền, không cái gì khác sẽ xuất hiên - chỉ khiêu dâm. Bây giờ năng lượng đã thu thập là nhiều thế, nó muốn di chuyển sang cực điểm kia. Và sớm hay muộn bạn sẽ phải chuyển.

Bạn hỏi tôi: Phải làm gì?

Học trung đạo đi. Học phương tiện vàng. Học vẫn còn đích xác ở giữa. Và một khi con lắc dừng ở giữa, toàn thể đồng hồ dừng lại. Nếu bạn dừng ở giữa, tâm trí biến mất. Tâm trí là thời gian, đồng hồ.

Một câu chuyện:

Người bán hàng cho các ngôi sao đang kiếm được nhiều. Rubin và Cohen đã chuyển hàng quần áo với tiêu thụ khổng lồ. Đúng là Sid Metofsky viết séc $400 một tuần, nhưng anh ta chắc chắn chồng chất các đơn hàng.

Chỉ một điều làm bận tâm các đối tác. Trên đỉnh của việc viết séc, và trên đỉnh của số tiền chi tiêu lớn cho du hành, mọi thứ mà Metofsky thường gửi đều có thêm khoản phụ $50 với lời chú: "Người không được làm từ gỗ."

Khi khoản mục chi phí này xuất hiện lần thứ ba, Cohen nhìn Rubin và anh ta nói, "Chúng ta nên làm gì về cái này?"

"Này, tính cả kinh doanh mà ông ấy đang gửi vào chứ, chúng ta chỉ nhìn kĩ nó hơn và trả tiền," Rubin đáp.

Nhưng tuần sau đó, ba hoá đơn tới cho năm mươi đô la mỗi hoá đơn, và từng hoá đơn đều viết: "Người không được làm từ gỗ."

Rubin khuyên nhẫn nại, nhưng Cohen mất bình tĩnh. "Ba lần trong hai ngày!" anh ta gầm lên.

"Cô Jacobs!" anh ta gọi cô thư kí. "Gửi điện tín cho Metofsky. 'Ông Sid thân mến: Gỗ, không. Nhưng người không được làm từ sắt đâu."'

Người ta phải dừng ở đâu đó đích xác chính giữa. Và điều đó rất đơn giản nếu bạn hiểu. Tự nhiên đi. Tự phát. Đơn giản. Khi cảm thấy đói, ăn. Và khi không cảm thấy đói, không ăn. Mọi người rất kì lạ: khi họ không cảm thấy đói, họ liên tục ăn; khi họ cảm thấy đói, họ nhịn. Bạn đi ngược lại tự nhiên, do đó bạn khổ. Cứ đi chậm vào, im lặng cùng tự nhiên.

Lần nữa, đây là điều tôi gọi là buông xuôi! Chấp nhận mọi thứ là tự nhiên đi. Quên mọi thứ mà các mahatmas đã từng bảo bạn. Nghĩ về các mahatmas như bệnh hoạn; không nghe theo họ - họ đã làm biến chất tâm trí bạn. Mahatma là anh chàng đem sức lao động lớn để kẹp vỡ quả hạch, thế rồi ăn cái vỏ, và vứt thứ thực đi - và bắt đầu dạy người khác cũng làm cùng điều đó.

Cảnh giác với các mahatmas. Chỉ là bình thường, và nhìn cái đẹp của việc là bình thường. Chỉ đơn giản! không trần tục không thế giới khác, không duy vật không duy tâm, không chống tiền không vì tiền. Chỉ đơn giản và tự nhiên! Chỉ chấp nhận bất kì cái gì đang đấy, và đi theo năng lực tự nhiên, tiềm năng của bạn.

Và đừng quyết định chương trình cho cuộc sống của bạn. Cứ từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc. Đừng làm ra lịch biểu. Đừng làm ra phong cách. Đừng tạo ra tính cách! Cứ từ từ, dần dần, di chuyển từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, sống, thách thức, chấp nhận, đáp ứng, dần dần, dần dần nhận biết nảy sinh. Và người ta bắt đầu tới ngày càng gần với chỗ giữa của nó.

Và ngày điều đó xảy ra, khi bạn đích xác ở giữa, tâm trí dừng lại. Và ở bên ngoài tâm trí là ở trong Thượng đế. Đó là công việc các sannyasin của tôi phải làm. Bạn không trở nên mê đắm, bạn không trở thành vô dục. Bạn không tạo ra bất kì cấu trúc nào lên bản thân bạn. Bạn phải sống mà không có cấu trúc, với tâm thức, với tính sáng tạo, với tính nhạy cảm. Và bạn phải sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, không lí tưởng nào, không chứng thần kinh hoàn hảo nào. Và ngày vĩ đại đó là không xa xôi khi đột nhiên một ngày nào đó bạn sẽ thấy con lắc không chuyển động theo cách nào.

Ngày đó, satori xảy ra. Thoáng nhìn đầu tiên về cái đẹp vĩnh hằng và phúc lành của tự nhiên giáng xuống trong bạn. Bạn được nâng lên. Gia trì đã tới. Gia trì là bắt đầu của Thượng đế.

Kết thúc quyển 'Thầy Hoàn Hảo' Tập 2 - Quay về Mục lục Tập 2

..............................