Read more
Thực Hành Vô Ngã by
Vô Ngã
Sách Thiền Sư Thích Nhất Hạnh
Đọc và download hàng trăm quyển sách của Thầy tại đây.
Trái Tim Mặt Trời
Chương 1. Nắng trên lá xanh
Dòng Sông Tâm Tưởng
Chúng tôi mới ngồi được
chừng bốn mươi phút. Tôi thấy ông bạn đang mỉm cười nhìn ly nước táo. Ly nước
táo đã lắng trong rồi. Bạn đã lắng trong chưa? Dù chưa được như ly nước táo,
nhưng bạn cũng đã thấy thân tâm bạn lắng trong được một phần nào rồi chứ? Nụ cười
chưa tắt trên môi bạn. Hình như bạn ngờ rằng bạn sẽ không thể nào đạt đến sự lắng
trong của ly nước táo dù bạn cố gắng ngồi thêm một vài giờ đồng hồ nữa.
Ly nước táo có một
chân lý rất bằng, rất vững. Còn bạn, bạn chưa có một thế ngồi thật vững chãi.
Trong khi những cái xác táo nhỏ tuyệt đối vâng theo luật tự nhiên mà từ từ để
mình rơi nhẹ xuống đáy ly thì tư tưởng của bạn lại như một đàn ong bay loạn xạ
lên, không vâng theo một mệnh lệnh nào cả để lắng xuống. Đó, chính hai điều đó
đã gây cho bạn cảm tưởng là bạn sẽ không làm được như ly nước táo.
Bạn nói rằng con người
là một sinh vật, có tư tưởng và cảm giác, không giống như một ly nước táo. Tôi
đồng ý với bạn. Nhưng tôi biết rằng mình cũng có thể làm như ly nước táo, và
hơn thế nữa, có thể làm hay hơn ly nước táo: bạn có thể đạt tới tình trạng lắng
trong không những trong tư thế ngồi mà còn trong những tư thế đi, đứng và làm
việc nữa.
Bạn có thể không tin.
Bởi vì trong bốn mươi lăm phút vừa qua bạn thấy bạn đã cố gắng khá nhiều mà
không đạt tới sự an tĩnh mong đợi. Bé Thanh Thủy đang ngủ an lành, hơi thở của
bé rất nhẹ. Chúng ta thắp thêm một ngọn bạch lạp nữa cho sáng đi, rồi hãy tiếp
tục câu chuyện.
Bé Thanh Thủy ngủ an
lành như thế mà không hề cố gắng. Bạn có nhớ là mỗi khi không ngủ được mà ta
"cố gắng" ngủ, thì ta lại càng không ngủ được, có phải không? Bạn đã
cố gắng để được yên tĩnh, và vì vậy, bạn cảm thấy có một sự chống cự bên trong.
Nhiều người ban đầu tập ngồi thiền cũng cảm thấy sự "chống cự" đó,
càng muốn yên thì càng nhiều tạp niệm. Họ cho đó là bị "ma" phá, hoặc
bị cái "nghiệp nặng" tích lũy từ ngàn kiếp của họ phá. Không phải vậy
đâu. Cái sức chống cự ấy sở dĩ có là do sự cố gắng của ta, và sự cố gắng ấy đã
trở nên một sức đàn áp. Tư tưởng và cảm giác ta xuôi đi như một dòng sông. Ta
chặn dòng sông là ta tạo nên sức chống cự của nước. Tốt hơn hết là ta nên đi
theo dòng sông. Ta lại có thể hướng dòng sông đi theo những ngõ ngách mà ta
mong muốn, nhưng nhất định là ta không nên chặn đường của nó.
Dòng sông thì phải chảy.
Được rồi nhé, chúng ta đi theo dòng sông. Bất cứ một con nước nào sáp nhập vào
dòng sông là ta phải biết. Tất cả những tư tưởng và cảm giác nào có mặt trong
ta là ta biết. Ta ý thức được sự phát sinh, tồn tại và hoại diệt của từng tư tưởng,
từng cảm giác và từng cảm xúc. Bạn thấy không, sức "chống cự" đã biến
mất.
Dòng sông tâm tư bây giờ vẫn trôi chảy như trước, nhưng không phải trong bóng tối mà dưới ánh sáng mặt trời ý thức. Giữ cho mặt trời ý thức ấy sáng tỏ để soi rõ từng con nước, từng bờ cỏ, từng khúc quanh của dòng sông, ấy là thực hiện thiền quán, tức là "ngồi" thiền. Thiền trước hết là theo dõi và quán sát.
Bây giờ đây ta có cảm
tưởng là ta đã làm chủ được tình hình, dù dòng sông còn đó và tiếp tục trôi chảy.
Ta cảm thấy an tĩnh. Nhưng đây không phải là cái an tĩnh của ly nước táo. Sự an
tĩnh của tâm tư không phải là sự chết cứng hay hóa đá của mọi tư tưởng và cảm
giác. Cũng không phải là sự hoại diệt của tư tưởng và cảm giác; nói một cách khác
hơn, sự an tĩnh của tâm tư không phải là sự vắng mặt của tâm tư.
Cố nhiên tâm không phải
chỉ gồm có tư tưởng và cảm giác. Những hiện tượng như giận, ghét, hổ thẹn, tin
tưởng, nghi ngờ, ao ước, chán bỏ, buồn rầu, thắc mắc, nôn nao... đều là tâm. Những
cái mà ta gọi là hoài vọng, ẩn ức, linh tính, bản năng, vô thức và tiềm thức
cũng đều là tâm. Duy Thức Học trong Phật học nói đến tám vua tâm (tâm vương) và
năm mươi mốt tùy tùng của tâm (tâm sở), nếu có chút thì giờ bạn nên xem qua cho
biết. Mọi hiện tượng tâm lý đều được bao hàm trong các tâm vương sở ấy.
0 Đánh giá