Chương 15. Chia sẻ qua hiện hữu của bạn

Chương 15. Chia sẻ qua hiện hữu của bạn

Price:

Read more

Osho - Con đường tôi đi: Con đường của mây trắng
Chương 15. Chia sẻ qua hiện hữu của bạn


Osho kính yêu,
Thầy đã nói cho chúng tôi trong tuần này rằng chúng tôi không nên bận tâm với người khác. Nhưng phần lớn chúng tôi ở phương Tây đều có bạn bè và họ hàng, với họ chúng tôi muốn chia sẻ điều chúng tôi tìm thấy. Chúng tôi phải nói với họ những gì về tính chất sannyas? Chúng tôi nên nói với họ những gì về thầy? Làm sao chúng tôi có thể giải thích được điều không thể giải thích?
Có những điều không thể nói được, bạn không thể chia sẻ chúng bằng lời. Nhưng có cách để chia sẻ chúng và đó là thông qua hiện hữu của bạn. Là sannyasin; đó là cách duy nhất để nói cho người khác tính chất sannyas là gì. Nếu bạn là sannyasin, toàn bộ hiện hữu của bạn sẽ nói điều không thể nói ra được. Thế thì toàn bộ cách sống của bạn sẽ kể lại những câu chuyện không thể quan niệm được.
Ngôn ngữ là bất lực. Nó không thể nói về cái đang sống, nó chỉ có thể nói những điều chết cứng. Bạn có thể nói điều gì đó về tính chất sannyas, nhưng điều đó sẽ không đúng. Làm sao bạn có thể nói điều gì đó về tính chất sannyas? Đó là sự nở hoa bên trong, đó là tự do bên trong, đó là cực lạc bên trong, phúc lành. Tất nhiên bạn có thể chia sẻ nó, nhưng việc chia sẻ sẽ là thông qua hiện hữu của bạn, thông qua chính hiện hữu của bạn - cách bạn bước, cách bạn ngồi, cách bạn nhìn, mắt bạn, thân thể bạn, chính hơi thở bạn. Im lặng bao quanh bạn, phúc lạc cứ tiếp tục được tung ra khắp bạn, sự rung động của bạn - chúng sẽ kể và chỉ chúng mới có thể kể. Là một sannyasin; đó là cách duy nhất. Còn tính chất sannyas là gì? Đó là tự do khỏi tâm trí. Sẽ khó mà hiểu được tính chất sannyas nếu bạn không hiểu tâm trí là gì.
Tâm trí là quá khứ đã tích luỹ. Tất cả những gì bạn đã kinh nghiệm qua, tất cả những gì bạn đã biết, tất cả những gì bạn đã sống qua đều được tích luỹ trong kí ức. Quá khứ đã tích luỹ đó là tâm trí. Cho nên tâm trí bao giờ cũng mang tính chết vì nó thuộc về quá khứ. Tâm trí bao giờ cũng chết, chưa bao giờ sống. Bất kì khi nào một điều trở nên chết nó đều trở thành một phần của tâm trí. Nó giống như bụi bặm mà lữ khách thu thập. Bạn ở đây và bây giờ, còn tâm trí bao giờ cũng trong quá khứ. Tâm trí là hình bóng của bạn đi theo bạn.
Sannyasin là được tự do khỏi quá khứ, sống trong hiện tại - không mang quá khứ trong đầu, không bị trĩu nặng bởi quá khứ. Khoảnh khắc nọ tiếp khoảnh khắc kia, chết đi quá khứ dường như nó chưa bao giờ tồn tại, dường như bạn mới được sinh ra. Mọi khoảnh khắc tươi tắn và trẻ trung đi. Gạt quá khứ sang bên. Đừng thu thập bụi bặm. Nếu bạn thu thập bụi bặm, mỗi ngày bạn sẽ càng u ám hơn. Tâm thức của bạn sẽ bị che phủ, bản thể tựa tấm gương của bạn sẽ không có khả năng phản chiếu được mọi thứ. Bạn càng sống lâu hơn với quá khứ, tấm gương càng bị che phủ dầy hơn. Nó sẽ không phản xạ nữa. Bạn sẽ ngày một kém nhạy cảm. Đây là điều vẫn thường xảy ra.
Sannyas nghĩa là đột phá. Khi nhìn vào quá khứ, khi hiểu rằng nó là vô dụng bởi vì nó không còn nữa, khi hiểu rằng nó là vô dụng, là gánh nặng, bạn gạt nó sang bên. Thế thì bạn ở đây và bây giờ, chính khoảnh khắc này, trong hiện tại, trong sự viên mãn của hiện tại này.
Sannyas nghĩa là sống không có thời gian: không bị ảnh hưởng bởi quá khứ, và không bị tương lai mang theo - không gánh nặng của quá khứ, và không ham muốn trong tương lai. Sannyas là cuộc sống vô mục đích, vô mục tiêu.
Nếu ai đó nói rằng tính chất sannyas có nghĩa là đạt tới Thượng đế, người đó nói điều vô nghĩa. Sannyas không định đạt đến cái gì cả. Sannyas là sống theo cách dường như bạn đã đạt được mọi thứ. Nó không phải là ham muốn, bởi vì chẳng có gì khác biệt dù bạn ham muốn của cải, quyền lực, danh vọng, hay bạn ham muốn Thượng đế, moksha - chẳng khác biệt gì. Cơ chế cơ bản vẫn nguyên như cũ: bạn ham muốn. Và bất kì khi nào bạn ham muốn, tương lai tới. Bất kì khi nào tương lai có đó, nó chẳng là gì ngoài phóng chiếu của quá khứ. Bất kì khi nào tương lai có đó, nó chẳng là gì ngoài những cái đã biết được sửa đổi. Nó chưa bao giờ là cái chưa biết. Làm sao bạn có thể ham muốn cái chưa biết? Cái mà bạn không biết, làm sao bạn có thể ham muốn nó được?
Thượng đế không thể được ham muốn. Nếu bạn ham muốn, nó sẽ là một thứ gì đó khác. Thượng đế là cái không biết, làm sao bạn có thể ham muốn nó? Thượng đế là cái không kinh nghiệm được, làm sao bạn có thể ham muốn nó? Bạn có thể ham muốn dục, bạn có thể ham muốn quyền lực, bạn có thể ham muốn bản ngã, bởi vì bạn đã biết chúng. Bạn đã biết chúng trong nhiều, nhiều kiếp. Nhưng làm sao bạn có thể ham muốn Thượng đế được? Làm sao bạn có thể ham muốn tình yêu? Làm sao bạn có thể ham muốn cực lạc? Bạn chưa bao giờ biết chúng; ham muốn là không thể được. Đó là lí do tại sao mọi kinh sách và tất cả chư phật đều nói: Thượng đế xảy ra cho bạn khi bạn vô ham muốn. Moksha tới với bạn, bạn chưa bao giờ tới moksha. Bạn không thể tới bởi vì bạn không biết. Niết bàn xảy ra cho bạn khi bạn vô ham muốn.
Sannyas là vô ham muốn, và vô ham muốn có nghĩa là sống trong bây giờ. Và nhớ, bây giờ không phải là một phần của thời gian; bây giờ là bên kia thời gian. Thời gian tới chỉ khi bạn nghĩ dưới dạng của quá khứ, dưới dạng của tương lai. Chính khoảnh khắc này không phải là một phần của thời gian. Chính khoảnh khắc này không được ghi lại trên đồng hồ của bạn, bởi vì đồng hồ bao giờ cũng đi vào tương lai. Nó bao giờ cũng đi vào tương lai, chưa bao giờ ở đây và bây giờ. Nó đến từ quá khứ và đi vào tương lai.
Đồng hồ là biểu thị cho tâm trí bạn: nó chưa bao giờ ở đây cả! Khoảnh khắc bạn nói nó ở đây, nó đã chuyển đi rồi. Khoảnh khắc bạn thấy nó ở đây, nó đã trở thành quá khứ. Từ quá khứ tới tương lai nó nhảy qua. Nếu bạn nhìn chăm chú vào đồng hồ, bạn sẽ thấy nó không di chuyển, nó chỉ nhảy. Kim phút trông dường như chuyển động vì nó nhảy rất chậm, nhưng với kim giây, bạn có thể thấy nó nhảy. Nó nhảy từ quá khứ tới tương lai, nó chưa bao giờ ở đây và bây giờ. Và đây cũng là cách thức của tâm trí.
Bây giờ là bên ngoài thời gian, nó là vô thời gian - hay bạn có thể gọi nó là vĩnh viễn. Bạn chưa bao giờ rời bỏ nó, nó bao giờ cũng có đó. Bạn chưa bao giờ đi vào trong nó, bạn chưa bao giờ đi ra khỏi nó - nó vẫn có đấy. Nếu bạn có thể sống theo cách mà toàn bộ cuộc sống bạn được bao bọc bởi bây giờ, thì bạn là một sannyasin, bạn là vô ham muốn - bạn không ham muốn kể cả Thượng đế.
Khoảnh khắc bạn ham muốn Thượng đế, bạn đã làm cho Thượng đế thành hàng hoá. Thế thì bạn sẽ bị các tu sĩ khai thác, bởi vì họ bán món hàng đó. Thế thì bạn sẽ bị các đền chùa, nhà thờ và tu viện khai thác, bởi vì những nơi đó là cửa tiệm để bán món hàng hoá này. Sannyasin chẳng liên quan gì tới đền chùa và nhà thờ cả, bởi vì Thượng đế không phải là hàng hoá.
Điều gì xảy ra khi bạn không ham muốn? Điều đó không có nghĩa là bạn tự giết mình, kìm nén mình; điều đó không có nghĩa là bạn giết chết ham muốn của bạn. Vấn đề cần được hiểu sâu sắc, bởi vì điều này đã xảy ra.
Kinh sách nói rằng những người đã biết đều nói: Khi bạn vô ham muốn, điều thiêng liêng xảy ra cho bạn. Thế là tâm trí liền nhảy ra, giống như mèo vồ lấy chuột, tóm ngay cái vô ham muốn này và nói: Tốt quá, nếu Thượng đế có thể được đạt tới thông qua vô ham muốn thì ta sẽ ham muốn cái vô ham muốn đó. Bây giờ điều này trở thành ham muốn và lần nữa bạn lại lỡ. Thế thì sannyasin cố gắng được vô ham muốn, cho nên trạng thái vô ham muốn này lại trở thành cái phải đạt tới trong tương lai.
Vậy bạn có thể làm được gì? Bạn có thể giết chết ham muốn và nghĩ rằng bạn đã vô ham muốn. Vô ham muốn không phải là việc chết của các ham muốn, bởi vì khi ham muốn chết bạn cũng sẽ chết. Điều này xem ra có vẻ rất tinh vi và khó khăn: nếu không ham muốn, nếu bạn đã giết chết mọi ham muốn, thì bạn cũng sẽ chết. Đấy không phải là cách để vô ham muốn xảy ra. Không phải là cái chết của ham muốn mà là việc biến đổi ham muốn. Ham muốn chuyển vào trong tương lai là một cách ham muốn; ham muốn vẫn còn tại đây và bây giờ và tận hưởng hiện tại là một cách ham muốn khác. Cách thứ hai là vô ham muốn, bởi vì nó không chuyển vào tương lai.
Người vô ham muốn thì không chết. Người đó còn sống động hơn bạn bởi vì ham muốn của người đó được tập trung tại đây và bây giờ. Nếu người đó ăn thức ăn, bạn thậm chí không thể quan niệm được người đó hạnh phúc thế nào - chỉ ăn thức ăn thông thường thôi, bánh mì và bơ. Toàn bộ con người người đó là ở đây: người đó không chỉ tọng các thứ vào bên trong.
Người sống trong tương lai chưa bao giờ ăn ngon cả. Người đó chỉ tọng thức ăn vào bên trong. Người đó không bận tâm tới việc ăn bởi vì tâm trí người đó còn mải mê với tương lai. Người đó sống trong tham vọng. Người đó không thể ăn ngon được; người đó có thể nghĩ về cái người đó sẽ ăn ngày mai, nhưng người đó không thể ăn vào khoảnh khắc này. Người đó có thể tưởng tượng kiểu thức ăn, nơi người đó sẽ đi ăn ngày mai, nhưng hôm nay lại vắng lặng và trống rỗng. Và không may là mọi ngày mai đều trở thành hôm nay - người đó sẽ lỡ toàn bộ cuộc sống mình.
Trong khi người đó làm tình người đó chẳng cảm thấy gì, người đó thất vọng - nhưng người đó nghĩ về những người đàn bà khác mà mình sẽ quyến rũ được trong tương lai. Và cũng điều như thế lại xảy ra với mọi đàn bà, với mọi đàn ông, bởi vì sự gặp gỡ là ở đây và bây giờ, còn tâm trí bao giờ cũng vẩn vơ. Người đó sẽ không có khả năng làm tình, người đó sẽ không có khả năng ăn ngon, người đó sẽ không có khả năng tận hưởng phúc lạc mà tự nhiên trao cho, liên tục mưa rào xung quanh bạn. Như trong mùa thu khi lá từ cây im lặng rụng xuống, phúc lạc im lặng mưa xuống vào mọi khoảnh khắc không gây ra bất kì tiếng động nào xung quanh bạn. Mọi thứ đều đẹp, mọi thứ đều là phúc lành - nhưng bạn không hiện diện.
Cho nên sannyasin không có nghĩa là người đã giết chết ham muốn của mình. Sannyasin nghĩa là người đã mang tất cả mọi lực ham muốn ra ở đây và bây giờ. Người đó sống một cách toàn bộ. Dù đang làm bất kì điều gì người đó cũng bị cuốn hút hoàn toàn vào trong đó. Không còn lại gì đằng sau cả. Người đó không phân chia. Trong khi ăn người đó trở thành việc ăn, trong khi làm tình người đó trở thành tình yêu, trong khi đi người đó trở thành chuyển động.
Phật đã nói - và rất ít người đã hiểu điều ông ấy muốn nói - đó là khi bạn đi, chỉ có chuyển động tồn tại, không có người đi; khi bạn nói chỉ có việc nói tồn tại, không có người nói; khi bạn lắng nghe chỉ có việc lắng nghe tồn tại, không có người nghe; khi bạn quan sát chỉ có việc quan sát tồn tại, không có người quan sát. Đây chính là sannyasin là gì. Hoạt động trở thành toàn bộ đến mức người hành động bị mất đi trong hành động. Không ai đứng đằng sau - không phân chia. Bạn đã di chuyển hoàn toàn; bạn đã tuôn chảy trong hành động, bất kì hành động nào. Thế thì thích thú trở thành hoàn hảo.
Cho nên sannyasin, người vô ham muốn, không phải là người với ham muốn chết. Người đó là người mà lực ham muốn, mọi năng lượng có thể ham muốn, đều đã chuyển hết cho khoảnh khắc hiện tại. Chúng không chạy vào trong tương lai, chúng được chuyển hết cho khoảnh khắc hiện tại. Ham muốn của người đó được tập trung ở đây và bây giờ. Người đó đã trở thành thế giới. Mọi thứ đều chuyển lùi vào người đó. Không có gì đi vào tương lai bởi vì tương lai là giả tạo, nó là không tồn tại.
Nếu ham muốn của bạn chuyển vào trong tương lai, nó cũng như là dòng sông đang đi vào sa mạc; nó sẽ mất hút, nó sẽ không bao giờ tới được biển cả, nó sẽ không bao giờ tận hưởng được cực lạc xảy ra cho dòng sông khi nó gặp biển cả. Khi dòng sông đạt tới đại dương, niềm cực kì xúc động được cảm thấy trên toàn bộ dòng sông, nhảy múa, cực lạc, ân huệ. Điều đó sẽ không tới nếu dòng sông đi vào sa mạc và mất hút. Nó sẽ bốc hơi, nó sẽ chết. Sẽ không có giao cảm với sự tồn tại. Khi ham muốn đi vào tương lai, dòng sông ham muốn đã đi vào sa mạc. Tương lai không có ở đâu cả; bao giờ cũng chỉ có hiện tại mà thôi. Tương lai là bịa đặt của tâm trí - nó là giả tạo, đó chỉ là mơ. Sannyasin sống trong thực tại, không trong mơ. Người đó tận hưởng thực tại.
Cho nên nhớ điều này: Tôi nhắc đi nhắc lại rằng sannyasin không phải là người chống lại cuộc sống; thực sự, người đó là người sống vì cuộc sống. Và sannyasin không phải là người đã giết chết tất cả bản thể mình cùng ham muốn của mình và đã trở thành một thứ chết cứng. Người đó là cuộc sống sung mãn, người đó là cội nguồn sống động lớn.
Điều gì xảy ra? - bởi vì điều này là tinh tế - điều gì xảy ra? Khác biệt là gì? Bạn cảm thấy đói, bạn bắt đầu nghĩ đến thức ăn. Bạn chưa bao giờ cảm thấy cái đói trong tính toàn bộ của nó; bằng không nó có vẻ đẹp riêng. Người không thể cảm thấy đói thì đã chết. Khi cái đói có đấy, cái đói đang trong hiện tại, nhưng bạn bắt đầu nghĩ về thức ăn. Khi thức ăn có đó, bạn bắt đầu nghĩ về những thức ăn khác bạn định ăn ngày mai.
Sannyasin, người sống trong hiện tại, tận hưởng cái đói khi cái đói có đó. Người đó là việc đói toàn bộ, người đó trở thành cơn đói. Mọi tế bào thân thể đều đợi thức ăn dường như là trời không mưa đã lâu ngày và đất đang đợi mưa. Mọi lỗ chân lông đều cầu nguyện, chờ đợi, mời chào; toàn bộ thân thể chờ đợi, mời chào, tận hưởng cái đói. Thế thì thức ăn có đó. Thế thì người đó thưởng thức món ăn và thoả mãn đến với toàn bộ con người, lan khắp thân thể cùng tâm trí và linh hồn. Người đó tận hưởng sự mãn nguyện này.
Một thiền sư được hỏi: Thiền là gì?
Ông ấy nói: Khi ta đói, ta là cơn đói, còn khi ta cảm thấy buồn ngủ, ta ngủ.
Người hỏi không thể hiểu được. Người đó nói: Tôi đang hỏi về thiền, có hỏi về thầy đâu.
Thầy trả lời: Đấy là tất cả những gì ta biết về thiền phải là thế nào. Khi ta cảm thấy đói, ta cảm thấy cơn đói; không có phân chia. Khi ta ăn, ta ăn và khi ta cảm thấy buồn ngủ, ta đi ngủ. Không tranh đấu với cuộc sống, không cưỡng lại - buông xuôi, trôi nổi, trở thành mây trắng.
Sannyasin là mây trắng di chuyển trên trời xanh, tận hưởng mọi khoảnh khắc mà Thượng đế đã cho, tận hưởng mọi ân huệ xẩy đến cho người đó.
Nếu điều này là có thể... và điều này quả có thể - điều này đã xảy ra cho nhiều người, điều này có thể xảy ra cho bạn; chỉ cần hiểu biết sâu sắc - thế thì không nghiệp nào bị tích luỹ. Thế thì bạn không tích luỹ cái gì. Bạn ăn, bạn yêu, bạn làm mọi thứ - nhưng bạn làm nó một cách toàn bộ đến mức không có bản ngã để tích luỹ bất kì kí ức nào về nó. Bạn không bao giờ nói: tôi đã làm điều này - làm sao bạn có thể nói thế được? Khi việc làm có đó thì bạn không có đó, cho nên ai có thể nói: tôi đã làm việc này?
Nếu bạn nói với một sannyasin: Bạn đã đói và bạn đã ăn thức ăn thì người đó sẽ nói: tôi đã không đói, tôi đã không ăn thức ăn. Người đói có đó và người đói đã ăn thức ăn; không có hành động về phần tôi, tôi không có đó. Nếu bạn không có đó, nếu tác nhân không có đó, ai sẽ tích luỹ nghiệp?
Đó chính là điều Krishna nói với Arjuna: Hãy làm bất kì điều gì xảy ra cho ông. Bất kì cái gì mà tình huống đòi hỏi, làm cái ấy, và quên người làm. Đừng nghĩ: tôi đang làm; thay vì thế nghĩ: Thượng đế đang làm qua tôi. Đây là cách khác để nói cùng một điều: Thượng đế đang làm thông qua tôi. Tôi chỉ là nimitta - công cụ, lối đi, phương tiện. Tôi chỉ là chiếc sáo, hổng bên trong, không có bản chất gì. Thượng đế cứ ca hát và đem lại giai điệu mới, tạo ra bài hát mới. Tôi chỉ là lối đi, cây sáo trúc. Sannyasin là cây sáo trúc, lối đi. Người đó không có đó. Nhiều điều xảy ra xung quanh người đó, nhiều điều xảy ra qua người đó, nhưng người đó không có đó.
Trở thành sannyasin đi, bởi vì điều này... điều này là đẹp!
Điều này phải đến với tâm trí bạn, rằng bạn phải chia sẻ. Bạn đang ở đây; mẹ bạn sẽ đợi ở nhà - vợ bạn, chồng bạn, con bạn đang đợi. Và tình yêu bao giờ cũng chia sẻ... Bạn sẽ về nhà. Bạn sẽ không đem những thứ thấy được theo bạn - không phải là món quà cho mẹ bạn hay vợ bạn, vài đồ trang sức hay thứ gì đó từ nước này - bạn sẽ đem về cái gì đó không thấy được. Cái không thấy được này không thể được kể ra, bởi vì bạn không đem triết lí theo mình. Tôi không trao cho bạn triết lí, tôi không trao cho bạn bất kì ý thức hệ gì, tôi đang trao cho bạn một kiểu sống khác, cách sống.
Sẽ rất khó để kể cho họ. Nếu họ hỏi trực tiếp, rất khó trả lời. Đừng cố nói điều gì, bởi vì điều đó sẽ chẳng ích gì, mà lại có thể tạo ra nhiều vấn đề nữa. Thay vì thế, cởi mở với họ để họ có thể chia sẻ. Thay vì thế, mong manh đi. Sống cùng với họ - cười, vui, ăn, thiền và bảo họ chia sẻ hiện hữu của bạn, cách sống mới đã xảy ra cho bạn. Chính sự hiện diện của bạn, sự hiện hữu của bạn mà việc cười, việc vui, sẽ trở thành dễ lây - nó trở thành lan truyền và họ sẽ cảm thấy điều đó.
Điều này sẽ cần thời gian. Nó không dễ dàng, nó sẽ khó đấy. Cho nên trước khi bạn đi, cần được chuẩn bị. Sẵn sàng chia sẻ. Họ không phải bao giờ cũng hiểu. Ban đầu sẽ có hiểu lầm, nhiều khả năng hiểu lầm, bởi vì họ chưa bao giờ nghĩ về điều đó. Đây là điều gì đó chưa biết, và bất kì khi nào điều chưa biết gõ cửa, tâm trí đều cảm thấy hoảng hốt, bởi vì tâm trí không thể phân loại được nó, tâm trí không thể xử trí được nó. Nó làm tan tành và choáng váng. Tâm trí bao giờ cũng cảm thấy hạnh phúc nếu nó có thể phân loại được một thứ, đặt cái đó vào một góc rồi nói: Cái này là cái này - đặt nhãn cho nó và kết thúc. Tâm trí bao giờ cũng hạnh phúc nếu nó có thể phân tích được một thứ - phân chia nó, cắt nó, nhìn vào trong và được kết thúc với nó.
Nhưng tính chất sannyas không thể được phân loại. Đấy không phải là phân loại. Đấy là phẩm chất của việc hiện hữu hoàn toàn khác hẳn, tồn tại nhưng không có cách nào phân loại nó. Nó không thể được phân tích, nó không thể bị đập ra thành từng mảnh. Nó không phải là máy móc; bạn không thể phá nó ra, lấy ra từng mảnh rồi đem ghép lại. Không, nó là một thể thống nhất hữu cơ. Nếu bạn phân tích nó, nó sẽ không còn đó nữa; và bạn cũng không bao giờ có thể gắn nó lại được, điều ấy là không thể được. Sannyas là lực sống - hữu cơ, tựa như bông hoa. Phân tích một bông hoa, bứt cánh hoa ra, xé hoa ra, nhìn vào bên trong hoa, được thoả mãn rằng bạn đã biết về hoa, rồi cố mà gắn chúng lại với nhau. Đến lúc đó thì bông hoa đã mất rồi, cánh hoa đã chết và chúng không bao giờ có thể được gắn lại như xưa nữa, bởi vì nó là một thể thống nhất hữu cơ, nó không phải là cái máy.
Sannyas là việc nở hoa, việc nở hoa của tâm thức con người - cũng giống như các bông hoa nở trên cây chứng tỏ cây đã tới độ viên mãn và sớm hay muộn cây sẽ kết quả. Hoa chỉ là một chỉ dẫn rằng cây đã sẵn sàng cho quả. Cây đã sẵn sàng, nó đã được hoàn thành. Hoa chỉ là cực lạc của cây trước khi nó bắt đầu cho quả - bởi vì quả có nghĩa là sự hoàn thành. Cây đã tới thượng đỉnh, điểm cao nhất; nó đã đạt tới cao trào của sự hiện hữu của nó. Nó hạnh phúc, nó thích thú điều đó - cuộc sống của nó không vô ích; bây giờ quả sắp ra. Cây cực lạc và ra hoa.
Sannyas là việc nở hoa, còn moksha là quả. Sannyas nghĩa là bây giờ bản thể bên trong của bạn, cái cây bên trong của bạn, đã tới điểm mà cái nhảy, sự bùng nổ sắp xảy ra. Trước khi nó xảy ra, toàn bộ bản thể thưởng thức nó. Bạn đã hoàn thành. Đấy không phải là sự lãng phí. Nhiều, rất nhiều kiếp bạn đã đợi - và bây giờ nó đã tới. Biết bao chờ đợi, biết bao kiên nhẫn... nhưng nó có ý nghĩa. Bây giờ bạn đã đạt tới, bạn đã vươn tới. Toàn bộ sự hiện hữu nở hoa.
Người Hindu đã chọn mầu đỏ, cam, vàng nhạt làm mầu của sannyas bởi vì đó là mầu hoa. Mầu lục và mầu đỏ là các mầu cơ bản trong tự nhiên. Mầu lục là cây, mầu đỏ là hoa. Sự hiện hữu bạn đã tới độ nở hoa. Chẳng bao lâu quả sẽ ra. Chẳng bao lâu hạt sẽ tới. Đem việc nở hoa này theo bạn.
Điều tốt là bạn nghĩ tới cách chia sẻ với người yêu, với bạn bè, với vợ và chồng, với gia đình - chia sẻ nó thế nào? Nó là đẹp, nó là tốt. Nghĩ tới việc chia sẻ cái đẹp như vậy là điều đức hạnh. Nhưng bạn có thể chia sẻ nó chỉ nếu nó đã xảy ra cho bạn. Nếu bạn mới chỉ lắng nghe tôi, nghĩ về hoa mà bạn chưa nở hoa, bạn không thể chia sẻ được. Nếu bạn lấy lời tôi, chúng sẽ không phải là hoa thật, bởi vì lời nói không thể là thực - chúng sẽ chỉ là hoa nhựa thôi. Bạn có thể mang chúng, bạn có thể tặng chúng cho bạn bè mình, nhưng sẽ không có hương thơm trong chúng. Chúng sẽ không nói điều tôi đã từng nói cho bạn, chúng sẽ không chuyển vận bất kì cái gì. Sẽ không có truyền cảm qua chúng.
Cho nên nếu bạn muốn chia sẻ tính chất sannyas, việc thiền, có tính chất thiền đi, trở nên tham dự ngày càng sâu hơn vào cách sống mới này. Vô ham muốn, nhưng vẫn tận hưởng mọi ham muốn khi nó tới. Dù bất kì điều gì xảy ra, giữ việc tận hưởng nó như món quà, như ân huệ, nhưng đừng bao giờ yêu cầu nó, đừng bao giờ đòi hỏi nó, đừng bao giờ lập kế hoạch về nó, đừng bao giờ nghĩ về nó. Sống một cách toàn bộ và không qua suy nghĩ.
Suy nghĩ là lực làm biến chất. Nó làm biến chất mọi thứ và biến chất hoàn toàn, bởi vì suy nghĩ tinh ranh - nó là tinh ranh được nhân cách hoá. Bạn càng suy nghĩ nhiều, bạn càng trở nên tinh ranh hơn. Bạn sẽ nghĩ nó là láu cá, bạn sẽ nghĩ nó là thông minh. Không phải đâu, bởi vì nếu có thông minh, suy nghĩ đã chẳng cần tới. Thông minh là đủ, suy nghĩ là không cần thiết. Bạn cần suy nghĩ bởi vì thông minh không có đó. Nếu thông minh có đó, bạn đáp ứng khoảnh khắc nọ sang khoảnh khắc kia. Bạn không cần nghĩ về cái gì bạn phải làm tiếp, bởi vì khi thời điểm tiếp tới, thông minh sẽ có đó và bạn sẽ đáp ứng. Tấm gương chẳng bao giờ nghĩ: Khi người khác đến trước ta, ta sẽ làm gì? Không có nhu cầu. Tấm gương có đó, cho nên nó phản chiếu. Nếu thông minh có đó, bạn chẳng bao giờ nghĩ về vấn đề tiếp, bởi vì khi vấn đề có đó, thông minh sẽ đáp ứng. Bạn có thể dựa vào nó.
Bởi vì chúng ta không có thông minh, nên chúng ta nghĩ về nó. Suy nghĩ là cái thay thế. Càng thông minh nhiều, càng ít suy nghĩ. Khi thông minh hoàn hảo, không suy nghĩ. Vị phật chẳng bao giờ suy nghĩ - không có nhu cầu. Bất kì cái gì cuộc sống đem đến trước ông ấy, ông ấy đều đáp ứng. Bạn nghĩ bởi vì bạn không thể dựa vào thông minh của mình, cho nên bạn phải lập kế hoạch trước. Khi thời điểm đến thế thì bạn sẽ tuân theo bản kế hoạch chi tiết đã chuẩn bị trong quá khứ. Đây là kiểu sống gì vậy? Bạn sống từ quá khứ. Đó là lí do tại sao người ta đã phạm phải biết bao nhiêu lỗi lầm không cần thiết và mọi thứ trở thành nhàm chán và chết cứng - bởi vì bạn bao giờ cũng hành động xuất phát từ quá khứ. Cuộc sống tiếp diễn, mọi khoảnh khắc đều mới, tựa như dòng sông, thay đổi. Thay đổi không bao giờ dừng, nhưng bạn đã dừng lại trong quá khứ. Bạn mang bản kế hoạch chi tiết. Bất kì khi nào cuộc sống đưa ra cho bạn một vấn đề là bạn lại nhìn vào kí ức của mình - bản kế hoạch chi tiết, dự kiến - và thế rồi bạn hành động theo nó. Bạn đã bỏ lỡ. Cuộc sống bao giờ cũng mới, bản kế hoạch chi tiết bao giờ cũng cũ.
Cuộc sống tựa như chim bay trên trời: chúng chẳng bao giờ để lại dấu vết gì. Không có con đường. Khi chúng đã bay qua, bầu trời lại vắng lặng như trước đó. Không giống như trên mặt đất nơi mọi người bước và qua việc bước đi của họ, qua dấu chân họ mà con đường được tạo ra. Cuộc sống là tựa bầu trời - không con đường nào được tạo ra.
Sannyasin cũng tựa như con chim bay qua bầu trời, không dấu vết để lại, không con đường để lại, bởi vì không con đường nào tồn tại cả. Người đó chuyển từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác qua thông minh hiện tại của mình, không qua kí ức quá khứ.
Nhìn xem: chúng ta đã làm điều gì đó hoàn toàn mâu thuẫn - chúng ta đã làm mọi thứ thành kế hoạch. Ngay cả chồng trở về từ công sở, từ công việc, cũng nghĩ đến cách mình phải gặp vợ; anh ta lập kế hoạch bên trong, tự nói với mình. Anh ta sẽ nói thế này, anh ta sẽ chạm vào tay vợ thế này, anh ta sẽ hôn vợ thật dài - hay cái gì đó nữa. Đâu là nhu cầu lập kế hoạch cho nó? Bạn không có tình yêu nào sao?
Nếu tình yêu không có, việc lập kế hoạch là cần thiết bởi vì bạn không thể dựa vào chính mình; bạn có thể hoàn toàn quên khuấy mất. Nếu bạn không lập kế hoạch trước, bạn có thể về nhà và bạn có thể quên mất rằng vợ bạn đã đợi suốt cả ngày ròng - chuẩn bị đồ ăn cho bạn, giặt quần áo bạn, chỉ để được bạn vây quanh, để được tình yêu của bạn. Cô ấy cứ đợi, đợi mãi, đợi hoài rồi bắt đầu sốt ruột. Và bây giờ bạn đã về, bạn thậm chí không thèm nhìn cô ấy. Bạn ngồi luôn vào ghế và bắt đầu đọc báo, hay bạn bật đài, bật ti vi dường như vợ không tồn tại. Bạn sợ điều này, bạn không thể làm điều này, cho nên bạn lập kế hoạch. Bạn làm nó thành một điểm phải ghi nhớ. Bạn phải tự nhắc nhở mình cách ứng xử với vợ, với người yêu. Đây là kiểu tình yêu gì mà không thể đáp ứng được nếu thiếu kế hoạch? Nếu tình yêu có đó thì sẽ không có suy nghĩ gì về nó cả.
Điều tương tự cũng đúng cho thông minh: nếu thông minh có đó, sẽ không có suy nghĩ gì về nó cả. Suy nghĩ chỉ là cái thay thế. Suy nghĩ rất khôn lỏi và tinh ranh. Nó có thể tạo ra ảo tưởng về cái thực - đó là láu cá. Bạn có thể mỉm cười mà không cười. Nụ cười đến trên môi bạn nhưng nó chỉ trên môi thôi, chỉ là cái cười tô vẽ, chẳng liên quan đến bạn chút nào. Không có chiếc cầu. Nó không bung ra từ trung tâm con người bạn. Nó không đến từ bạn; bạn chỉ đặt nó lên môi, nó là cái mặt nạ. Suy nghĩ có thể làm điều đó; và thế thì dần dần bạn tiếp tục trở thành càng giả nhiều hơn. Tinh ranh có nghĩa là tạo ra cuộc sống giả xung quanh bản thân bạn.
Sannyasin là thực. Nếu người đó cười, cái cười của người đó xuất phát từ bản thể người đó. Nếu người đó giận, cái giận cũng đến từ bản thể người đó. Nếu người đó yêu, người đó yêu từ bản thể mình. Người đó không phải là giả tạo, người đó không phải là của rởm. Người đó là thực và chân thực. Bạn có thể tin cậy vào người đó. Nếu người đó yêu, người đó yêu thực. Nếu người đó là người bạn, người đó là người bạn thực. Nếu người đó không yêu, bạn có thể tin vào người đó - người đó không yêu. Nhưng người đó không bao giờ lừa dối.
Đây là điều tôi muốn nói về người thực sự đức hạnh - chân thực, tin cậy. Dù là cái gì, cái thực vẫn có đó. Người đó không đeo mặt nạ, người đó không dùng mặt giả. Người đó sống với cái thực. Và nhớ: bạn có thể đến với cái thực chỉ nếu bạn cũng là thực. Nếu bạn là giả, bạn không bao giờ đến được với cái thực. Nếu bạn không thực, thế giới mà bạn thấy cũng trở thành không thực, bởi vì cái không thực chỉ có thể được gắn với cái không thực. Bạn là không thực; đó là lí do tại sao thế giới là ảo tưởng, là ảo vọng. Nếu bạn là thực, thế giới biến mất; nó trở thành điều thiêng liêng, nó trở thành thực.
Từ maya - ảo vọng - thật đẹp. Nó có nghĩa là cái có thể được đo. Maya có nghĩa là cái có thể được đo. Tâm trí là hiện tượng đo lường. Tâm trí cứ đo mọi thứ, sắp xếp, phân tích. Tâm trí cố đo mọi thứ. Đó là lí do tại sao người Hindu đã gọi thế giới là maya -ảo vọng cái có thể được đo bằng tâm trí.
Khoa học của bạn là gì? Không gì khác hơn là đo lường. Người Hindu gọi khoa học là avidya. Họ gọi nó không phải là tri thức mà là phản tri thức; đấy không phải là hiểu biết thực, bởi vì rằng cái thực không thể đo được. Nó là cái không thể đo được, nó là cái vô hạn. Nó không có bắt đầu và không có kết thúc. Cái thực là không thể đo được, cái không thực mới đo được. Và với việc đo lường, nảy sinh lập luận, logic; với cái không đo được, logic bị vứt bỏ, lập luận bị vứt bỏ. Tâm trí rất khôn lỏi và tinh ranh; nó đã tạo ra thế giới ảo tưởng.
Vậy sannyasin là gì? Người đó không phải là tâm trí; ngược lại, người đó là hồn nhiên. Người đó hồn nhiên tựa như đứa trẻ mới sinh - không quá khứ, không ý tưởng về tương lai. Sannyasin vào mọi khoảnh khắc đều là đứa trẻ mới sinh. Đây là quá trình: mọi khoảnh khắc người đó đều làm chết quá khứ. Bất kì điều gì trôi qua người đó đều vứt bỏ ngay, người đó từ bỏ nó, bởi vì nó là thứ chết, bụi bặm; không cần phải mang theo. Người đó lau sạch bản thân mình; tấm gương của người đó trở nên trong trẻo. Người đó cứ lau chùi tấm gương. Việc lau chùi này tôi gọi là thiền.
Mọi người hỏi tôi: Khi nào chúng tôi có khả năng bỏ việc thiền? Bạn sẽ không thể nào bỏ được nó. Nó sẽ được vứt bỏ vào ngày mà bạn không hiện hữu, nhưng bạn sẽ không có khả năng bỏ nó, bởi vì bạn sẽ cần việc lau chùi. Bạn liên tục bị nhiễm bẩn, mọi khoảnh khắc chất bẩn đều bám vào - đó là bản chất của cuộc sống. Mọi khoảnh khắc bạn đều cần tắm rửa, lau chùi. Khi bạn không có đó, thế thì chẳng có gì - không có vấn đề gì bởi vì không có người nào có thể bị bẩn. Nhưng bạn đang có đó, cho nên thiền phải được tiếp tục. Đó là nỗ lực để duy trì sự hồn nhiên.
Nhìn xem: nếu bạn hồn nhiên, bạn không thiếu thứ gì. Nếu bạn có thể nhìn bằng đôi mắt hồn nhiên lên bầu trời, bạn trở thành bầu trời. Với tâm trí bạn bắt đầu đo lường. Bạn nói: Cái này đẹp hay không đẹp, hay: Hôm nay trời đầy mây, hay: Ngày mai trời sẽ tốt hơn, hay: Hôm qua trời còn đẹp hơn. Bạn bắt đầu đo lường.
Nhưng nếu bạn hồn nhiên, không phải là tâm trí mà chỉ là sự hiện hữu nhìn lên bầu trời, chẳng có gì để nói, chẳng có gì để nghĩ cả. Bầu trời vẫn đó, và bạn cũng tựa như bầu trời. Bên trong và bên ngoài gặp nhau. Cả hai không gian trở thành một và không có biên giới. Người quan sát trở thành cái được quan sát. Đó chính là điều Krishnamurti nói: người quan sát trở thành cái được quan sát. Bên ngoài và bên trong mất đi biên giới, trở thành một.
Nếu bạn nhìn cây một cách hồn nhiên, không có tâm trí đo lường, điều gì xảy ra? Không có hai, cây và bạn; bằng cách nào đó cây đã đi vào bạn và bạn đã đi vào cây. Chỉ khi đó bạn mới đi đến hiểu được cây là gì. Bạn nhìn lên các vì sao, bạn nhìn vào dòng sông, bạn nhìn vào đàn chim bay trên bầu trời xanh... Biên giới cứ hội nhập lại. Mọi khác biệt mất đi, mọi phân biệt mất đi. Thống nhất nảy sinh. Đấy không phải là thống nhất do suy nghĩ nặn ra, đấy không phải là thống nhất của các triết gia, đấy là một thể thống nhất hoàn toàn khác. Bạn không nghĩ rằng đấy là một, bạn bỗng nhiên biết rằng nó là một. Bạn không nói bên trong tâm trí mình: Đây là cái một bởi vì Upanishad đã nói như thế, bởi vì Veda đã nói như thế. Nó là cái một.
Nếu Veda đang trong tâm trí bạn và cả Upanishad nữa thì bạn không hồn nhiên, bạn đang tinh ranh. Đo lường đang tiếp tục. Bạn đang đo lường, áp dụng tâm trí và suy nghĩ, so sánh. Bạn khôn lỏi và tinh ranh, bạn không thông minh, và dù bạn khôn lỏi đến mức nào, tâm trí khôn lỏi vẫn là tầm thường. Thông minh mới cần. Đứa trẻ sinh ra là thông minh, không khôn lỏi. Nó nhìn thế giới với đôi mắt sáng trong; cảm nhận của nó hoàn toàn trong trẻo, không tì vết.
Khi tôi nói hồn nhiên là sannyas, tôi muốn nói cảm nhận của bạn nên rõ ràng, không suy nghĩ nào trở thành rào chắn. Bạn nên nhìn - bạn nên trở thành cái nhìn. Bạn nên quan sát, nhưng phải không có người quan sát đứng sau bạn thao túng. Hồn nhiên này là có thể có, và chỉ hồn nhiên này mới vượt sang bên kia thời gian và không gian. Chỉ có hồn nhiên này mới đạt tới cái tối thượng, tới moksha, tới tự do tuyệt đối. Trở thành sannyasin đi - người hồn nhiên, tái sinh, sạch sẽ, chuyển từ khoảnh khắc nọ sang khoảnh khắc kia vào cái chưa biết. Thế thì bạn sẽ có khả năng để chia sẻ.
Toàn bộ quá trình giáo dục con người, văn hoá, sự truyền thụ, đều là cái đối lập: nó dạy cho bạn cách tinh ranh và khôn lỏi. Nó dạy bạn về tâm trí, nó chưa bao giờ dạy cho bạn về hồn nhiên. Nó dạy bạn tự động hoá - từ này cần phải nhớ - nó làm cho bạn càng ngày càng tự động hơn, bởi vì nếu bạn ngày càng tự động thì bạn sẽ càng hiệu quả hơn.
Bạn học lái xe: ban đầu khó đấy. Cái khó không phải là trong việc lái hay ở chiếc xe hay ở bất kì cái gì khác - cái khó là ở trong bạn, bởi vì bạn phải tỉnh táo. Ban đầu bạn phải tỉnh táo; nguy hiểm có đó. Bạn phải liên tục ý thức về điều bạn đang làm. Bạn phải tỉnh táo với đèn giao thông, với người qua đường, với máy móc; bạn phải tỉnh táo với cần sang số, với bộ số, với tay lái và mọi thứ. Bạn phải tỉnh táo với quá nhiều thứ đến nỗi tâm trí không thể nào tiếp tục sự huyên thuyên bên trong thường lệ của nó. Nó phải tỉnh táo. Điều đó tạo ra rắc rối.
Về sau, sau vài ngày, bạn trở thành tự động. Bây giờ tay tiếp tục làm việc, chân tiếp tục làm việc, chiếc xe và bạn đã trở thành một bộ máy, và tâm trí bạn có thể tiếp tục huyên thuyên bên trong. Không có vấn đề gì, không cần tới tâm trí bạn nữa. Đây là điều tôi muốn nói tới tự động. Bây giờ thân thể bạn là một bộ máy, nó vận hành. Bạn sẽ chỉ cần tới trong vài trường hợp hãn hữu. Nếu sắp sửa có tai nạn, bỗng nhiên bạn sẽ được cần tới. Thế thì quá trình suy nghĩ của bạn sẽ phải dừng. Bỗng nhiên có một cú sốc, toàn bộ bộ máy thân thể bạn sẽ rùng mình, và bạn sẽ phải có đó, bạn sẽ phải tỉnh táo. Nhưng đấy là những khoảnh khắc hãn hữu. Nếu không, bạn có thể tiếp tục: bạn có thể hút thuốc, có thể hát, thậm chí còn có thể nói chuyện với ai đó, có thể nghe đài hay bạn có thể tiếp tục nói chuyện bên trong, đối thoại bên trong - không có nhu cầu hiện hữu ở đó. Bạn đã trở thành tự động.
Nhưng điều này hiệu quả hơn bởi vì nếu bạn cần liên tục nhận biết, bạn không thể rất hiệu quả được, bạn không thể đi rất nhanh - vì bạn không biết làm sao để nhận biết. Bởi nhân tố này, bởi vì mọi người không nhận biết, nên họ sống nhiều kiếp vô ý thức. Xã hội đã biết một thuật: làm cho mọi người ngày càng tự động hơn. Toàn bộ trường học không gì khác hơn là làm cho bạn thành tự động. Ngôn ngữ, toán học - mọi thứ đều trở thành tự động. Bạn có thể làm việc đó mà không phải lo nghĩ gì về nó. Nó trở thành máy móc.
Khi tôi nói trở thành hồn nhiên, điều đó có nghĩa là hoá giải tự động hoá. Nó có nghĩa là dù bạn làm bất kì điều gì làm với ý thức đầy đủ. Nếu bạn đang lái xe, chỉ có lái thôi - trở thành việc lái, đừng làm bất kì điều gì khác; đừng tiếp tục nói chuyện bên trong. Chỉ trở thành tham dự sâu sắc và tỉnh táo rằng không có người lái xe - chỉ có việc lái xe, ý thức hoàn toàn. Điều này sẽ khó khăn - đó là lí do tại sao xã hội lại không bận tâm đến nó. Chỉ các cá nhân mới có thể vượt qua con đường gian khổ như vậy. Làm mọi thứ một cách có ý thức. Dần dần thân thể máy móc của bạn sẽ tan biến, bạn sẽ trở thành hết tự động hoá. Thế thì hồn nhiên sẽ nở hoa.
Đứa trẻ là hồn nhiên bởi vì chưa có tự động hoá gì cả. Nó không học bất kì cái gì, nó không bị ước định gì. Sớm hay muộn chúng ta sẽ ước định nó. Nó sẽ học mọi thứ; thế thì càng ngày tâm trí càng có đấy và càng ngày càng ít bản thân nó. Càng ngày càng ít hiện hữu và càng ngày tâm trí càng nhiều lên. Thế thì nó sẽ trở thành cái máy tự động, một cái máy - hiệu quả, làm việc tuyệt hảo, phục vụ xã hội, nhưng chết cứng.
Phục vụ, giúp công việc xã hội, nhưng đừng trở thành tự động. Khi bạn đã trở thành máy tự động, hoá giải tự động cho bản thân mình đi. Dần dần, đưa lại ngày càng nhiều ý thức hơn. Dù bạn làm bất kì cái gì, đưa vào nhiều ý thức hơn, bởi vì với bất kì điều gì bạn đang làm, nếu bạn ít ý thức tới thì nó trở thành tự động. Đó là cách tự động hoá: càng ngày càng ít ý thức, làm mọi việc giống như cái máy.
Làm với ý thức ngày càng nhiều, không giống như cái máy nhưng hiện diện - thế thì hồn nhiên sẽ nở hoa trong bạn. Và hồn nhiên đó là điều lớn lao nhất có thể xảy ra cho con người.
Hồn nhiên, bạn là thiêng liêng. Hồn nhiên, bạn đã trở thành thượng đế.
Hết quyển "Con đường tôi" - Quay về Mục lục

Ads Belove Post