Chương 2. Ngàn cân treo đầu sợi tóc

Osho - Đạo: Đường vô lộ (Tập 2)

Chương 2. Ngàn cân treo đầu sợi tóc

Câu hỏi 1

Với tôi dường như là câu hỏi của Gramya hôm thứ ba thực tế là hệt như câu hỏi của tôi hôm chủ nhật, chỉ có lời là khác thôi. Nhưng thầy đã trả lời cô ấy rất đáng yêu và dịu dàng còn trả lời tôi với chiếc búa tạ nghìn cân. Osho ơi, tôi xin lỗi vì hỏi điều này, nhưng tôi cũng ngụ ý hỏi một cách đáng yêu. Tại sao thầy đã trở thành cứng rắn thế với đệ tử cũ? Và, Osho ơi, thầy không yêu tôi nữa sao? Tôi vẫn cùng với thầy trong bất kì hoàn cảnh nào.

Câu hỏi này là từ Ananda Prem.

Điều thứ nhất, Ananda Prem, là ở chỗ bạn không thể hỏi câu hỏi mà Gramya hỏi. Không ai khác có thể hỏi câu hỏi mà bạn hỏi. Cho dù bạn dùng đích xác cùng lời, câu hỏi sẽ vẫn khác và bạn sẽ nhận được câu trả lời khác từ tôi.

Tôi không trả lời câu hỏi đâu, tôi trả lời người hỏi - điều đó phải được hiểu. Bạn có thể viết một câu hỏi theo đích xác cùng cách như Gramya và tôi sẽ không trả lời theo cùng cách. Bạn không phải là Gramya, Gramya không phải là bạn. Mọi người đều duy nhất, mọi người đều là cá nhân; trước đây chưa hề có bất kì ai như bạn, sẽ lại không bao giờ có bất kì ai như bạn. Bạn đơn giản là bạn chỉ có một bạn thôi, không có bất kì ai khác như bạn.

Cho nên làm sao ai đó khác có thể hỏi được câu hỏi như bạn? Làm sao bạn có thể hỏi một câu hỏi như ai đó khác được? Việc đặt lời, ngôn ngữ, cách phát biểu câu hỏi là không quan trọng chút nào, nó nảy sinh từ tâm thức của bạn, từ tâm trí của bạn. Và bạn có tâm trí khác và tâm thức khác, tính cách khác biệt, quá khứ khác biệt. Nó nảy sinh ra từ quá khứ của bạn.

Cho nên đừng bao giờ so sánh câu hỏi của người khác. Khi tôi trả lời bạn, tôi trả lời bạn đó là lí do tại sao tôi khăng khăng rằng bạn nên viết tên bạn vào câu hỏi. Bằng không câu hỏi trở nên chung chung và thế rồi câu trả lời thành trừu tượng, nó chẳng đề cập tới ai cả. Và câu trả lời, để có nghĩa, phải là đặc thù. Nó phải được đề cập tới cho một cá nhân riêng lẻ theo cách đặc biệt - chỉ thế thì nó mới áp dụng cho bạn, bằng không thì không áp dụng được.

Với tôi dường như là câu hỏi của Gramya hôm thứ ba thực tế là hệt như câu hỏi của tôi hôm chủ nhật - không, về thực tế không hệt như nhau cũng như về lí thuyết không hệt như nhau chỉ lời là khác.

Đừng tự lừa bản thân bạn. Nó được nói theo lời khác đi, đúng, nhưng cho dù nó đã không được nói ra theo lời khác đi, câu trả lời của tôi sẽ vẫn là một.

Ngay cả khi chúng ta dùng cùng lời chúng ta không ngụ ý cùng điều. Nghĩa không ở trong lời, nghĩa là ở trong tâm trí dùng chúng.

Thiền về giai thoại này.

Giám đốc điều hành doanh nghiệp được bác sĩ nói cho biết rằng ông ta có bệnh tim. Vào cùng ngày ông ta được báo qua thư rằng nếu ông ta không đáp ứng việc thanh toán khoản thế chấp lớn, nhà của ông ta sẽ bị tịch thu. Lái xe bồn chồn xuống đường cao tốc trong chiếc xe mới trên đó năm thanh toán đã tới hạn, ông ta tông vào chiếc xe chật ních của một trong những khách hàng tốt nhất của ông ta và làm ra hộp cá mòi từ nó. Tiếp tục tới văn phòng, ông ta đi tới xưởng máy vừa lúc thợ chữa cháy đang dội nước lên đám tro tàn nóng bỏng. Ở đó nhân viên kế toán của ông ta đưa cho ông ta một bản ghi chép thông báo với ông ta rằng tất cả các hợp đồng bảo hiểm đã mất hiệu lực.

Phẫn nộ, ông ta lấy chiếc xe taxi về nhà, bước chậm chạp vào phòng khách và được cô vợ đón chào vui vẻ. 'Cưng ơi,' cô ấy nói một cách nhiệt tình, 'em hi vọng anh sẽ tha thứ cho em nhưng em phải chạy đây; đêm nay là đêm cầu của em.'

'Cho anh cơ hội thay áo sơ mi đã,' anh chồng trả lời, 'và anh sẽ nhảy cùng em!'

Đêm cầu của cô ấy. Nhưng làm sao điều đó có thể ngụ ý cùng điều với anh chồng được? Trong trạng thá đó nó không thể ngụ ý cùng nghĩa được. Bạn nói cùng lời nhưng dầu vậy bạn truyền đạt nghĩa khác. Nghĩa được tâm trí cho. Lời là thứ bên ngoài, nghĩa là thứ bên trong.

Bởi vì sương mù, máy bay lâm vào trục trặc nghiêm trọng. Mọi hành khách đều chết lặng vì sợ, ngoại trừ một mục sư trên khoang. Ông ấy nắm quyền kiểm soát hoàn toàn tình huống.

'Chúng ta hãy quì xuống và cầu nguyện,' ông ấy gợi ý cho các hành khách, và mọi người đều quì ngoại trừ một người đánh cá ngựa nhỏ nhặt.

'Sao ông không cầu nguyện cùng chúng tôi?' mục sư hỏi.

'Bởi vì,' người đánh cá ngựa thú nhận, 'tôi không biết cách cầu.'

'Trong trường hợp đó,' mục sư khuyên, 'cứ cư xử như ông ở trong nhà thờ.'

Thế là người đánh cá ngựa đi xuống lối đi ở giữa và thu tiền.

Đó là điều duy nhất người đánh cá ngựa có thể hiểu, đó là điều duy nhất người đó sẽ trở nên quan tâm trong nhà thờ.

Bao giờ cũng nhớ rằng chính bạn tới qua việc nói to và rõ trong câu hỏi của bạn. Tôi không quan tâm mấy về cách chúng được nói ra lời, về cách chúng được phát biểu. Tôi tìm bạn, tôi dò dẫm về bạn trong câu hỏi của bạn và chừng nào tôi còn chưa nắm được bạn tôi không trả lời bởi vì thế thì nó là vô nghĩa.

Đừng cảm thấy ghen tị với Gramya. Dường như là Ananda Prem đã trở nên ghen tị với Gramya. Điều đó lại chỉ ra tâm trí cô ấy. Thay vì hiểu điều tôi đã nói cho cô ấy, cô ấy lo lắng hơn về tại sao tôi đã trả lời Gramya đáng yêu thế và trả lời cô ấy không đáng yêu đến vậy. Cô ấy không quan tâm đến thế với câu trả lời, cô ấy quan tâm nhiều hơn trong việc tình yêu được biểu lộ cho cô ấy. Điều đó lại chỉ ra tâm trí cô ấy.

Câu hỏi này không được hỏi vì câu trả lời, câu hỏi này chỉ là thủ đoạn để cho tôi có thể biểu lộ tình yêu của tôi với cô ấy. Thế thì tại sao đi vòng vo vậy? Sao không đơn giản viết: 'Osho ơi, nói những điều hay nào đó về tôi sao? Điều đó sẽ dễ dàng, đơn giản - tại sao gửi những câu hỏi to lớn thế? Thế thì cứ thẳng thừng ra: 'Tôi cần được ca ngợi, ngưỡng mộ.' Nhưng tâm trí lại thủ đoạn. Bạn có thể hỏi cái gì đó nhưng bạn có thể không quan tâm chút nào vào câu hỏi hay vào câu trả lời. Có thể có ham muốn bí mật nào đó lẩn khuất đằng sau nó. Thấy ham muốn đó tôi phải dùng búa tạ nghìn cân.

Nhưng bạn đã bỏ lỡ. Bạn né tránh. Bạn nên cúi mình xuống trước cái búa tạ nghìn cân đó, bạn nên nhận nó, chấp nhận nó, đón chào nó. Nó sẽ cho bạn sáng suốt vô cùng. Nhưng bạn đã bỏ lỡ. Thay vì lắng nghe điều tôi đã nói với bạn, bạn đã lắng nghe nhiều hơn về điều tôi đã nói với Gramya và bây giờ bạn cảm thấy ghen tị - sao tôi đã không nói cùng điều đó cho bạn?

Nó không phải là nhu cầu của bạn. Khi bạn tới tôi, tôi phải cho bạn thuốc mà bạn cần. Bạn không thể nói, 'Sao thầy đã cho Gramya thuốc rất ngọt và cho tôi thuốc rất đắng?' Bạn cần nó. Thuốc ngọt có thể giết chết bạn: nó không phải là nhu cầu của bạn. Tôi là bác sĩ trị liệu, tôi đang cố giúp bạn thoát ra khỏi bệnh của bạn. Bạn có thể không quá quan tâm tới việc ra đi của bệnh của bạn, nhưng đó là mối quan tâm duy nhất của tôi. Tôi không quan tâm tới bất kì cái gì khác. Bạn có thể đơn giản khao khát thông cảm. Thông cảm là chất độc và phải được dùng chỉ khi chất độc được cần. Thỉnh thoảng người ốm cần chất độc nữa - tất cả đối trị liệu pháp đều tuỳ thuộc vào chất độc.

Nhưng bạn không nên bảo bác sĩ thuốc nào nên được cho bạn, bạn không nên kê đơn cho bản thân bạn. Bạn không chỉ tới với bệnh tật, bạn đã tới với đơn thuốc nữa! Bạn muốn tôi kí vào nó, thế thì bạn sẽ rất hạnh phúc. Nếu bạn có thể làm bác sĩ cho bản thân bạn thì nhu cầu về tôi là không có đó - thế thì làm bác sĩ cho bản thân bạn đi. Nếu bạn không thể làm bác sĩ cho bản thân bạn thế thì nghe điều tôi nói đi, thiền về nó đi - mọi sắc thái của nó, mọi nghĩa, tinh tế và thô thiển, ở trong nó. Bạn nên thiền. Cái búa đó sẽ giúp cho bạn vô cùng.

Búa tạ một nghìn cân phải được dùng bởi vì Ananda Prem này, bạn có cái đầu rất đần. Gần như tảng đá. Thực ra, khi tôi dùng búa tôi bao giờ cũng lo nghĩ liệu búa có còn lâu được hay không!

Và bạn hỏi: Tại sao thầy đã trở thành cứng rắn thế với đệ tử cũ? Đó là điều dành cho đệ tử cũ đấy. Bạn đã tốt nghiệp rồi, Ananda Prem. Gramya cũng sẽ tốt nghiệp thôi - đợi đã! Bạn càng già, tôi sẽ càng cứng rắn; bởi vì tôi hi vọng rằng bạn sẽ trở nên có khả năng hơn. Tôi hi vọng rằng bây giờ bạn sẽ có khả năng nhận những cú choáng lớn hơn.

Một cách tự nhiên, khi một đệ tử mới tới, tôi không thể đánh người đó rất đau được. Tôi phải rất thận trọng, tôi đi chậm. Đệ tử tới tôi ngày càng gần hơn, tôi ngày càng trở nên chắc chắn khi nào là khoảnh khắc và đệ tử có thể bị đánh đau. Bởi vì sâu bên dưới toàn thể chức năng của thầy là để chặt đầu bạn. Thầy là chiếc kiếm. Jesus nói, 'Ta đã không đem an bình vào thế giới, ta đã mang chiếc kiếm.'

Phật tử đã cho điều đó một cái tên đặc biệt, họ đã gọi nó là 'chiếc kiếm của Văn Thù.' Văn Thù là đại đệ tử của Phật, ông ấy vận hành như chiếc kiếm của Phật. Bất kì khi nào Phật thấy rằng ai đó cần cú choáng thật người đó sẽ được phái tới Văn Thù. Văn Thù thực sự là kinh khủng! Ông ấy đơn giản đập tan bạn. Ông ấy sẽ không cho phép bất kì ảo tưởng nào. Ông ấy khắc nghiệt trong cú đánh tới mức khoảnh khắc Phật ra lệnh, 'Đi tới Văn Thù,' mọi người sẽ bắt đầu run lên. Văn Thù sao? Điều đó có nghĩa gần như chết. Nhưng Văn Thù thực sự là vị Phật vĩ đại, từ bi và điều đó trở thành nổi tiếng trong thời Phật tới mức bất kì khi nào một đệ tử đã thực sự trưởng thành, Phật phái người đó tới Văn Thù, người tàn sát.

Khi bạn già hơn tôi hi vọng rằng bạn sẽ có năng lực hiểu biết nhiều hơn. Ngày bạn thực sự già và bạn đã tới rất gần tôi, tôi sẽ chặt đầu bạn. Và điều đó phải được làm một cách bất thần, nhanh tới mức thậm chí không một giọt máu nào chảy ra. Nó phải được làm rất nhanh. Nhưng để làm điều đó bạn phải trở nên ngày một được chuẩn bị dần dần.

Công việc của thầy không phải là an ủi bạn. Nếu bạn đã tới đây vì an ủi bạn đã tới sai toán rồi. Đi chỗ nào đó khác đi. Nếu bạn đã tới chỉ để biến đổi, thế thì ở đây đi - bằng không tôi không phải là người dành cho bạn đâu. Tôi biết ham muốn bí mật của bạn không phải là biến đổi, ham muốn bí mật của bạn là để cải tiến. Và cải tiến và biến đổi là đối lập đối xứng nhau. Cải tiến nghĩa là bạn vẫn còn như cũ nhưng bạn trở nên ngày một giầu hơn, bản ngã của bạn ngày một trang điểm hơn. Bạn vẫn còn như cũ - bất kì cái gì xảy ra đều trở thành tầng mới trên bạn nhưng bạn vẫn còn như cũ. Cái mới là bổ sung thêm cho bạn nhưng bạn vẫn còn tiếp tục với cái cũ. Bạn ủng hộ cải tiến. Bạn muốn trở nên đẹp, bạn muốn trở nên phúc lạc hơn, bạn muốn trở nên thông thái hơn, bạn muốn trở thành vị Phật - thế này và thế nọ. Bệnh Phật....

Tôi không ở đây để cải tiến cho bạn; nếu cơ sở vẫn còn sai thì mọi cải tiến đều sẽ dẫn bạn vào rắc rối ngày một nhiều hơn. Cơ sở phải được biến đổi; từ gốc rễ bạn phải bị chặt đi. Một cách tự nhiên điều đó sẽ là khắc nghiệt, gian truân.

Mới hôm nọ tôi đã nói với các bạn về từ Do Thái 'mariam', tên của mẹ Jesus. Nó có nghĩa là nổi dậy. Nó có nghĩa khác nữa - cả hai nghĩa đều hay. Một nghĩa là 'nổi dậy', nghĩa kia là 'gian nan, vất vả'. Con đường là trên cạnh lưỡi dao cạo. Nó là vất vả và gian nan. Jesus tới qua con đường gian nan đó, qua Mariam - nó là nổi dậy và gian nan.

Khó khăn lớn nhất phải được đương đầu là bản ngã. Ananda Prem đã hỏi câu hỏi này và cô ấy phải đã nghe với ý niệm rằng tôi sẽ trang điểm cho bản ngã của cô ấy thêm chút ít đây đó, sẽ cho cô ấy nhiệt tình mới. Và tôi đã lấy đi chính mảnh đất dưới chân cô ấy. Điều đó làm cho cô ấy choáng.

Nếu bạn là một người già quanh tôi, đợi nhiều cú choáng đi. Đó là cách duy nhất tôi có thể biểu lộ tình yêu của tôi với bạn.

Bạn hỏi: Và, Osho ơi, thầy không yêu tôi nữa sao? Bây giờ tôi đã bắt đầu yêu bạn đấy, Ananda Prem, do đó mới có búa tạ nghìn cân. Và khi tôi yêu bạn thậm chí còn nhiều hơn tôi sẽ phải thậm chí lấy búa còn nặng hơn. Bằng không tại sao tôi phải bận tâm đánh bạn chút nào? Để được lợi lộc gì? Bằng việc đánh bạn chỉ có hai khả năng: hoặc là bạn nhận nó và bạn trở nên hiểu biết hơn, hoặc là bạn trốn khỏi tôi. Tôi sẽ được lợi gì từ điều đó? Hoặc là bạn sẽ được lợi hoặc tôi sẽ bị mất bạn - chẳng có lợi chút nào cho tôi trong đó. Có hai phương án thôi: hoặc là bạn trốn khỏi tôi trở nên rất khiếp sợ - thế thì tôi đã mất một đệ tử; hoặc bạn trở nên chứng ngộ - thế nữa tôi đã mất một đệ tử. Cho nên lợi gì nào? Với tôi ít nhất, chẳng có lợi gì. Tôi đằng nào cũng sẽ mất thôi.

Và cuối cùng cô ấy nói trong dấu ngoặc: Tôi vẫn cùng với thầy trong bất kì hoàn cảnh nào. Điều đó tôi biết - tôi biết cái ương ngạnh của bạn.

Trong trận lụt ở một thị trấn nhỏ, một bé gái đứng trên chóp nhà cùng một bé trai nhỏ.

Khi chúng ngồi nhìn, chúng để ý thấy một chiếc mũ quả dưa trôi qua. Ngay sau đó chiếc mũ đổi hướng và quay lại. Thế rồi nó lại đổi hướng và trôi xuôi dòng và một lần nữa lại đổi hướng và quay lại.

Bé gái nói, 'Cậu nghĩ gì về chiếc mũ quả dưa kia? Đầu tiên nó đi xuôi dòng, rồi nó đổi hướng và quay lại.'

Bé trai đáp, 'Ồ, đấy là bố tớ. Bố nói, "Mặc xác nước cao, ta sẽ cắt cỏ hôm nay."'

Và tôi biết Ananda Prem là kiểu đó đấy. Cô ấy tuyệt đối ương ngạnh. Tôi có thể tin cậy vào cô ấy đến chừng nấy. Cô ấy sẽ không bỏ đi, cho nên chỉ một khả năng còn lại. Nếu cô ấy trở nên có khả năng nhận cú choáng mà tôi sẽ cho - đây chỉ mới là bắt đầu thôi - thế thì có khả năng về ánh sáng mới bừng lên trong linh hồn cô ấy.

Câu hỏi 2

Thầy ngụ ý gì khi thầy nói 'suy tư' hay 'thiền về' chuyện ngụ ngôn? Quá trình này là gì? Tái bút. Tôi thậm chí khó có thể nhớ được chuyện ngụ ngôn sau bài nói.

Điều đó nghĩa là bài nói đã thành công. Tôi không ngụ ý bạn phải nhớ nó. Nếu bạn đã hiểu nó, hương thơm đi vào linh hồn bạn. Vấn đề không phải là nhớ. Đây không phải là đại học. Và không ai sẽ kiểm tra việc nhớ của bạn, không ai sẽ hỏi bạn nhớ được bao nhiêu.

Khi tôi nói suy tư về nó tôi không ngụ ý lặp lại nó, nhớ nó, nhồi nhét nó - không. Khi tôi nói suy tư về nó tôi ngụ ý: để cho hương thơm của nó được toả vào linh hồn bạn.

Phật đã nói rằng có ba bước trong cách lắng nghe vị Phật - ba bước. Bước thứ nhất, nghe; bước thứ hai, suy tư; bước thứ ba, sống. Nghe nghĩa là khi bạn nghe tôi bạn đơn giản lắng nghe, không nghĩ về nó. Không cứ bình luận bên trong bạn: đúng, sai, tốt, xấu. Không bình luận về phần bạn là cần thiết, mọi bình luận sẽ là sao lãng. Và bạn sẽ bỏ lỡ.

Khi tôi nói 'lắng nghe' tôi không ngụ ý tập trung, bởi vì nếu bạn tập trung bạn sẽ trở nên rất căng thẳng. Trong tâm trí căng thẳng thiền là không thể được. Cho nên khi tôi nói 'lắng nghe' bước đầu tiên - nó ngụ ý: đơn giản được thảnh thơi, cởi mở, sẵn có. Tôi đang hát bài ca cho bạn, để cho bài ca đó đạt tới và rung động trong bạn. Bạn không nên lo nghĩ về liệu bạn sẽ có khả năng nhớ nó hay không - điều đó không phải là vấn đề chút nào. Một khi bạn đã rung động với nó, cái gì đó của nó sẽ thấm vào trong bản thể bạn, sẽ trở thành một phần của bạn. Thực ra, cái mà trở thành một phần của bạn chính là tri thức thực và bạn không cần nhồi nhét nó. Tri thức không thực là cái bạn đã nhồi nhét vào và đã không trở thành một phần của bạn.

Khi sinh viên đi thi anh ta nhớ cả nghìn lẻ một thứ, nhưng sau ba tháng, nếu bạn hỏi anh ta, chín mươi chín phần trăm của nó đã tiêu đi đâu mất rồi. Bằng cách nào đó nó được quản lí, với căng thẳng và dồn nén rất lớn. Anh ta giữ nó, nắm lấy nó, cho kì thi. Một khi kì thi kết thúc anh ta sẽ mất việc nắm giữ đó và mọi sự sẽ biến mất.

Bạn không thể quan sát điều đó trong cuộc sống của bạn sao? Bạn nhớ được bao nhiêu về những điều bạn đã nhồi nhét trong những ngày ở đại học? Nếu bạn phải thi lần nữa bạn sẽ trượt. Bạn sẽ không có khả năng nhớ được. Ngay cả các giáo sư dạy ở đại học cũng sẽ trượt nếu họ phải thi lại bởi vì việc thi chỉ là nỗ lực tạm thời. Nhưng tri thức thực không bao giờ bị quên lãng bởi vì tri thức thực không bao giờ được ghi nhớ. Cái được ghi nhớ sẽ bị quên đi; cái không được ghi nhớ không thể bị quên, không có cách nào để quên nó.

Có vài điều bạn không thể quên được chẳng hạn, bơi. Bạn không thể quên được nó. Bạn có thể không vào sông trong năm mươi năm nhưng bạn không thể quên được nó bởi vì nó chưa bao giờ được ghi nhớ, nó đã đi vào trong bản thể bạn, nó đã trở thành một phần của bạn. Đây là tri thức thực. Mọi điều thực đều trở thành một phần của bạn, nó còn lại sẵn có mãi mãi. Không có cách nào để quên nó. Cái mà tôi gọi là cái biết mãi là cái không thể nào bị quên được. Cho dù bạn làm nỗ lực để quên nó bạn sẽ thất bại, bạn không thể quên nó được.

Quan sát trong cuộc sống - và bạn sẽ thấy hai loại, phân loại khác nhau. Một phân loại là ở chỗ cái bạn phải nhớ nhưng bạn cứ quên đi quên lại hoài. Phân loại khác là cái bạn không nhớ nhưng nó đơn giản có đó - không có đó như kí ức mà như một phần của bản thể bạn. Không cần phải giữ nó, nó đơn giản có đó. Cho dù bạn muốn vứt nó đi bạn cũng không thể làm được. Đó là tri thức thực.

Cho nên khi tôi nói 'lắng nghe' tôi không nói 'chăm chú' - bởi vì trong chăm chú có căng thẳng. Chính từ này là xuất phát từ căng thẳng' - 'at-tention' (chăm chú) nghĩa là 'at tension' (căng thẳng). Tâm trí bạn bị làm hẹp lại. Khi tôi nói 'lắng nghe', tôi ngụ ý thảnh thơi, cởi mở; trở thành tấm bọt biển. Thấm đẫm nó. Để nó chìm vào trong bạn. Lắng nghe tôi như bạn lắng nghe chin hót trên cây hay như nghe tiếng nước chảy. Không có nghĩa nào trong nó. Hay, lắng nghe tôi như bạn nghe nhạc. Nhạc không có nghĩa trí tuệ. Bạn nghe nó - bạn đơn giản uống nó, bạn để cho nó vào trong bạn, cho phép nó vào trong chính cốt lõi bên trong nhất của bạn. Và bạn tận hưởng nó. Nếu ai đó về sau hỏi liệu bạn có nhớ bạn đã nghe nhạc nào không, bạn sẽ không có khả năng nói cái gì cả. Bạn sẽ nói, 'Tôi thích nó, nó hay, nó là cái gì đó làm xúc động tôi tới chính cốt lõi. Tôi được làm tươi mới qua nó. Tôi trở nên sống động hơn qua nó, tôi cảm thấy vui vẻ bất thần bùng phát trong tim tôi.' Nhưng đây là tác động đã xảy ra cho bạn: không có gì nói về âm nhạc cả. Nghe tôi như bạn nghe nhạc ấy.

Cho nên đừng lo lắng. Nếu bạn quên, tốt. Tôi không nói những điều này để được ghi nhớ. Tôi không ở đây để làm cho bạn thành thông thái, bác học chuyên nghiệp, không. Tôi không ở đây để cho bạn đào tạo về trí nhớ. Nhưng việc dâng trào của hiểu biết có thể xảy ra. Bạn có thể đáp ứng. Với bất kì cái gì tôi nói bạn cũng có thể đáp ứng, bạn có thể rung động cùng nó. Và đó sẽ là việc nghe thực. Đó là bước đầu tiên.

Bước thứ hai là suy tư. Bước thứ nhất, nghe, là qua cánh cửa tâm trí, bởi vì bạn phải dùng tai và bạn phải dùng thiết bị máy móc của tâm trí. Nó đi qua tâm trí. Nếu bạn không nghĩ, tâm trí cho phép điều đó. Nếu tâm trí đang nghĩ, tâm trí cản trở, bóp méo, và làm nhiều thứ cho nó. Nếu tâm trí không nghĩ thì tâm trí trở thành đơn giản là lối chuyển thuần tuý, sự đón nhận.

Nghe là qua tâm trí, suy tư là qua trái tim. Khi tâm trí đã cho phép nó, mọi điều bạn nghe trong im lặng, trong tình yêu, trong mối quan hệ với bản thể bạn - rơi vào trong trái tim bạn và tích luỹ ở đó. Nhớ khác biệt này. Nếu bạn muốn nhớ nó, nó sẽ bị giữ lại trong đầu. Trí nhớ tồn tại trong đầu. Nếu bạn không muốn giữ nó, nếu bạn không quan tâm tới việc nhớ nó, thế thì nó đi vào trong tim; nó rơi vào, đổ vào trong trái tim và tích luỹ lại ở đó.

Nhưng thế thì nó có tác động khác toàn bộ lên bản thể của bạn. Bạn sẽ không nhớ nó nhưng nó sẽ bao quanh bạn như hương thơm. Khi tôi nói 'suy tư' tôi ngụ ý: để nó đạt tới trái tim bạn. Đừng nghe qua suy nghĩ, lắng nghe qua cảm giác - đó là nghĩa của suy tư. Suy tư về nó nghĩa là: để cảm giác của bạn được nảy sinh - không phải là ý nghĩ của bạn, không phải là logic của bạn mà là tình yêu của bạn. Để tình yêu của bạn đáp ứng. Đó là khác biệt.

Khi người ngoài tới nghe tôi chỉ như người ngoài, người đó nhiều nhất sẽ có khả năng tích luỹ cái gì đó trong đầu. Khi bạn trở thành sannyasin điều đó thay đổi, điều đó thay đổi hoàn toàn. Thế thì bạn lắng nghe theo cách khác toàn bộ. Thế thì bạn không đấu tranh với tôi, bạn không tranh cãi với tôi - thế thì bạn đơn giản tận hưởng bài ca. Bạn nhảy múa cùng tôi, bạn hát cùng tôi, bạn ở cùng tôi - thế thì nó đạt tới trái tim và bạn cảm thấy cùng tôi.

Bất kì điều gì tôi nói với bạn đều không liên quan gì tới đầu tôi. Nó tới từ trái tim. Tôi nói nó bởi vì tôi cảm thấy bạn, tôi nói nó vì tôi yêu bạn, tôi nói nó vì từ bi lớn lao có đó, tôi nói nó vì tôi muốn chia sẻ trái tim tôi với bạn. Đấy không phải là bài giảng. Tôi không đọc bài giảng cho bạn, tôi không là kẻ thù của bạn. Sao tôi phải đọc bài giảng cho bạn? Tôi đơn giản mở trái tim tôi, tôi cho phép bạn vào trong tôi, tôi mời bạn trở thành khách của tôi, tôi mời bạn cùng chia sẻ cái gì đó của bản thể tôi. Đó là điều Jesus ngụ ý khi ông ấy nói với đệ tử của ông ấy, 'Ăn ta đi. Uống ta đi.' Đây là bữa tiệc! Khi tôi nói 'suy tư' tôi cũng ngụ ý: ăn tôi đi, uống tôi đi, cảm tôi đi. Để cho cảm giác của bạn được xúc động, được khuấy động. Hân hoan cùng tôi đi. Đó là sóng triều lớn lao. Tôi đem bạn tới điều có thể tin là thật.

Và điều thứ ba là sống. Thứ nhất là nghe, không ý nghĩ can thiệp vào; thế rồi cảm, rơi vào trong hài hoà với tôi, vào hoà điệu với tôi; và thế rồi sống nó. Vấn đề không phải là nhồi nhét, nhớ lấy. Sống, vâng, sống mới là vấn đề.

Bạn nghe tôi. Nếu điều đó đi vào trong trái tim bạn sẽ rất dễ dàng sống nó, bởi vì nó còn có thể đi đâu khác được ngoài trái tim? Nó sẽ đi vào trong bản thể bạn. Đây là ba tầng. Tầng thứ nhất là suy nghĩ, cái đầu. Sâu hơn cái đầu là trái tim, cảm. Và sâu hơn trái tim là bản thể. Cho nên nếu nó thấm đẫm qua cái đầu nó đạt tới trái tim. Nếu nó thấm đẫm qua trái tim nó đạt tới bản thể bạn. Và từ đó đi tới việc sống.

Tôi không nói thực hành nó. Thực hành xảy ra chỉ khi cái gì đó đã không đạt tới trái tim của bạn mà đã bị giữ lại bởi cái đầu. Và thế thì bạn cố gắng thực hành nó. Thực hành nghĩa là bạn né tránh trái tim, giữ trong cái đầu, và bây giờ bạn đang nghĩ về phải làm gì, làm sao xoay xở, làm sao thực hành, làm sao tạo ra cá tính trên cơ sở của nó. Nếu nó đạt tới trái tim bạn thế thì bạn có thể thảnh thơi. Dần dần nó sẽ bắt đầu ảnh hưởng tới việc sống của bạn.

Vậy thì cái gì phải được làm về điểm thứ ba này? Bạn chỉ phải không ép buộc nó và không cản trở nó khi nó tới. Đừng đứng giữa đường. Với nhiều người điều đó xảy ra mọi ngày. Cái gì đó tôi nói cho bạn sáu tháng trước, điều bạn đã quên hoàn toàn, đột nhiên có đó khi tình huống nảy sinh - nó bắt đầu vận hành và bạn cư xử theo tương ứng.

Không phải là bạn cố - nếu bạn cố, điều đó không phải là điều thực, điều đó là rởm - nhưng đột nhiên, một ngày nào đó, bạn cảm thấy bạn không cư xử theo hình mẫu thông thường, động thái đã thay đổi. Ai đó xúc phạm bạn và bạn không cảm thấy bị tổn thương. Bạn ngạc nhiên về bản thân mình. Điều gì đã xảy ra? Nếu điều này xảy ra, cho phép nó xảy ra, hỗ trợ nó, hợp tác với nó; nó rất mới và mong manh, nó sẽ cần hỗ trợ của bạn. Thỉnh thoảng nó xảy ra nhưng bạn cản trở nó bởi vì bạn nghĩ, 'Người này đang xúc phạm mình và đây không phải là lúc để suy tư về những điều lớn lao. Nếu mình cho phép anh ta xúc phạm mình anh ta sẽ xúc phạm mình nhiều hơn. Hôm nay anh ta sẽ xúc phạm mình nhưng ngày mai anh ta sẽ bắt đầu đánh mình.'

Thế thì tâm trí của bạn bắt đầu đem vào hình mẫu quá khứ. Trái tim bạn nói, 'Thảnh thơi, đây là khoảnh khắc đấy, mỉm cười đi.' Mọi câu chuyện ngụ ngôn hay đó và mọi hương thơm bạn đã tích luỹ trong trái tim bạn đều sẵn sàng bùng nổ, nhưng tâm trí bạn nói, 'Đợi đã, đây không phải là khoảnh khắc để thiền và đây không phải là khoảnh khắc để nghĩ về những điều lớn lao. Đây là nguy hiểm. Và bạn co lại. Nếu bạn co lại, thế thì cái đáng xảy ra một cách tự nhiên đã bị cản trở.

Cho nên mọi điều bạn có thể làm là phủ định. Đừng cản trở. Nghe, không nghĩ là phủ định. Để nó ở đó. Suy tư trên trái tim là cảm giác tích cực. Lần nữa, việc sống là phủ định. Đừng cản trở. Để cho điều đó lấy hình dạng và tướng mạo riêng của nó. Để cho nó tuôn chảy tới bất kì chỗ nào nó đi. Đừng lo nghĩ. Đừng bắt đầu thao tác năng lượng. Cho phép nó. Ở trong buông bỏ. Nghe là phủ định, suy tư là khẳng định, sống lại là phủ định.

Và thế rồi bạn sẽ đi tới biết điều khẳng định tối thượng, bước thứ tư, điều người Ấn Độ chúng ta đã gọi là turiya, cái thứ tư. Đó là cái ta vô ngã, bản thể vô bản thể, hiện hữu như vô hiện hữu - điều Phật gọi là anatta, vô ngã. Đó là điều khẳng định nhất sẽ xảy ra. Phủ định, nghe; khẳng định, suy tư; phủ định, sống; và thế rồi khẳng định tối thượng xảy ra, hiện hữu tối thượng.

Nhưng vấn đề cơ sở nhất nảy sinh trong bước đầu tiên. Bước thứ nhất bao giờ cũng là cơ sở nhất. Bước thứ hai theo sau dễ dàng, bước thứ ba thậm chí còn dễ dàng hơn, bước thứ tư không có vấn đề gì - nó tới theo cách riêng của nó. Nhưng bước thứ nhất là bước khó khăn nhất.

Bạn không quan sát đứa trẻ nhỏ tập đi sao? Bước đầu tiên là bước khó nhất. Đứa trẻ do dự. Nó chưa bao giờ bước đi. Đứa trẻ không có tự tin. Nó không thể tin cậy được rằng nó sẽ có khả năng bước đi - làm sao bạn có thể tin cậy vào cái không biết được? Điều bạn chưa bao giờ làm trước đây. Lặp đi lặp lại đứa trẻ bắt đầu bò, sợ rằng nó có thể bị ngã, rằng nó có thể tự làm đau nó. Bước đầu tiên là bước khó nhất. Một khi nó đã lấy bước đầu tiên thế thì rất khó ngăn cản nó khỏi lấy bước thứ hai, lấy bước thứ ba. Không thể nào ngăn cản được nó. Bất kì khi nào người mẹ không nhìn là nó sẽ lại thử. Nó có thể ngã nhưng bây giờ nó đã biết cuộc phiêu lưu này, cái đẹp của cuộc phiêu lưu - rằng nó có thể đứng theo cách riêng của nó.

Cho nên bước đầu tiên là lắng nghe mà không nghĩ. Khi tôi nói có mọi khả năng rằng bạn liên tục nghĩ về cách thực hành nó. Đó là tham của bạn. Nhận biết về nó đi. Tham sẽ không cho phép bạn nghe.

Hai triệu phú đang thảo luận về thói quen mua sắm của họ.

'Tôi thích đi mua bán tại cửa hàng của Lord & Taylor. Chúng rất tin cậy,' người thứ nhất nói. 'Tôi xé chiếc áo choàng của tôi bằng cái móng ngay trước cửa hàng và họ lập tức cho tôi mười đô la.'

'Thật à?' người thứ hai hổn hển. 'Anh nghĩ cái móng vẫn còn đó chứ?'

Bây giờ người này không thể lắng nghe được. Anh ta đã đi vào tham rồi. 'Anh nghĩ cái móng vẫn còn đó chứ?' Anh chỉ có vẻ lắng nghe nhưng anh ta đã đi vào tương lai. Anh ta đã bắt đầu lập kế hoạch làm gì, làm sao kiếm được mười đô la đó. Anh ta thậm chí có thể là triệu phú đấy - điều đó không thành vấn đề.

Khi bạn nghe tôi, đừng bắt đầu cuộc hành trình trong tâm trí bạn. Điều đó xảy ra mọi ngày. Tôi thậm chí có thể cảm thấy khi nào một người đã đi vào cuộc hành trình. Mặt người đó thay đổi, người đó không còn ở đây nữa. Thèm khát nào đó có thể được thấy trên khuôn mặt của người đó, sự tham lam. Người đó đã bắt đầu nghĩ về cái gì cần làm, làm sao làm nó và nó sẽ đẹp thế nào nếu người đó có thể làm nó.

Lắng nghe, chỉ lắng nghe; đừng đi từ đây. Một đường là đi vào tương lai - đừng làm điều đó; cách khác là đi vào trong quá khứ, đừng làm điều đó nữa. Khi bạn lắng nghe tôi, bạn bắt đầu nghĩ, 'Vâng, mình đã nghe điều này rồi, mình đã đọc về điều này rồi. Đó là điều mình cũng nghĩ.' Nhưng bạn đã dừng lắng nghe.

Đó là một trong những việc săn lùng kẻ phạm tội lớn lao nhất của mọi thời đại và Thám tử O'Sherlock sốt sắng theo dấu vết tên giết người. Anh ta theo dõi dấu vết hắn ta vào một nhà kho, rồi anh ta theo dõi tiếp hắn ta trong nhà hàng, rồi lại theo dõi hắn ta trong xe mooc. Nhưng rồi anh ta cuối cùng bị mất dấu vết hắn ta.

'Trời, làm sao anh đã làm mất dấu vết nó?' sếp gầm lên giận dữ.

'Tôi theo dõi nó vào mọi ngõ ngách trong thị trấn,' O'Sherlock vĩ đại giải thích, con chủ bài của lực lượng. 'Trong mọi thứ từ các vật dụng tắm rửa của đàn ông cho tới nhà vệ sinh của đàn ông nhưng tôi đã không theo dõi hắn ta khi hắn ta vào rạp chiếu phim. Đó là chỗ tôi để mất hắn.'

'Thế sao anh không theo hắn vào rạp chiếu phim?' sếp bình thản hỏi, mạch máu căng phồng.

'Bởi vì tôi đã xem phim đó rồi.'

Nhớ lấy, đừng đem vào phim bạn đã xem trước đây. Đừng đem trí nhớ bạn vào. Khi tôi đem bạn vào cái gì đó, cứ thảnh thơi và đi cùng tôi. Đừng cho phép tương lai can thiệp vào, đừng cho phép quá khứ can thiệp vào. Khi quá khứ và tương lai không can thiệp, bạn đang nghe. Khi bạn nghe, bước thứ hai là rất dễ dàng - trái tim bạn sẽ thu lấy hương thơm của bất kì cái gì đang được đổ vào bạn, được nói cho bạn. Trái tim bạn sẽ bắt đầu đập rộn ràng với nhịp điệu mới mà bạn chưa từng biết trước đây, với năng lượng mới, với sức sống mới. Trái tim sẽ bắt đầu chuyển động mới của năng lượng.

Thế thì tận hưởng nó đi, đừng sợ nó - bạn rất sợ trái tim. Bạn đã được dạy kiểm soát trái tim. Bạn đã được dạy thu trái tim thành tớ và làm cái đầu thành chủ. Bạn sẽ phải làm chính điều đối lập nếu bạn thực sự muốn đi cùng tôi vào cái không biết. Cái đầu phải không là chủ nữa. Thay vì cái đầu, trái tim phải được lên ngôi lần nữa. Trái tim là chủ. Tình cảm nên là chủ, không phải tư duy - bởi vì vui vẻ là tình cảm, không phải là ý nghĩ; bởi vì tình yêu là tình cảm, không phải là ý nghĩ; bởi vì hạnh phúc là tình cảm, không phải là ý nghĩ; bởi vì im lặng là tình cảm, không phải là ý nghĩ; bởi vì Thượng đế là tình cảm, không phải là ý nghĩ. Để tình cảm là cao siêu nhất, tối cao, và để cái đầu phục vụ nó. Việc rẽ này, việc chuyển đổi này, làm cho người ta thành tôn giáo.

Và thế rồi điều thứ ba thậm chí còn dễ dàng hơn - chỉ đừng cản trở thôi. Khi trái tim của bạn bắt đầu vận hành trong cuộc sống hàng ngày của bạn, cho phép nó, đi cùng nó đi. Nhận mạo hiểm. Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói, 'Thiền về chuyện ngụ ngôn này.'

Câu hỏi 3

Tôi sợ khủng khiếp việc hỏi câu hỏi này. Tại sao thầy nhắc tới tên của swami Yoga Chinmaya khi anh ấy hỏi câu hỏi? Và tại sao cái gì đó trong tôi phải hỏi câu hỏi này?

Đây là từ Deva Nirvesh. Thứ nhất, tên của Swami Yoga Chinmaya làm cho bạn cười - và nó phục vụ tôi làm trò đùa. Điều đó là kinh tế. Thứ hai nó làm cho bạn sung sướng, nó làm cho Swami Chinmaya sung sướng, nó làm cho tôi sung sướng. Bạn sung sướng, bạn cười; Chinmaya sung sướng, tên của anh ấy đã được nhắc tới; tôi sung sướng vì tất cả các bạn đều sung sướng. Cho nên chẳng phí tổn gì mọi người đơn giản sung sướng! Đó là tại sao.

Và điều là hiểu biết ngầm ẩn bây giờ là khi Swami Yoga Chinmaya hỏi câu hỏi nó nhất định phải buồn cười. Cho nên chỉ nhắc tới cái tên là đủ rồi! Anh ấy là người tìm kiếm lớn và khi bạn là người tìm kiếm lớn bạn loạng chạng va phải nhiều câu hỏi buồn cười. Anh ấy cứ nghĩ về mọi thứ và khi bạn cứ nghĩ về mọi thứ bạn nhất định tìm ra nhiều câu hỏi buồn cười.

Thực ra, sâu bên dưới, mọi câu hỏi đều buồn cười. Cuộc sống đơn giản có đấy; nó không phải là câu hỏi và không có câu trả lời cho nó. Nó đơn giản có đấy. Không có dấu hỏi cho cuộc sống. Nếu bạn nhìn sâu bạn sẽ thấy có dấu chấm than nhưng không có dấu hỏi. Sống là điều ngạc nhiên, điều huyền bí. Nhưng điều đó xảy ra chỉ khi bạn nhìn vào cuộc sống như nhà thơ.

Một thanh niên nghĩ tới hôn nhân. Cho nên anh ta viết thư cho bố mình để xin lời khuyên cá nhân nào đó. Bố anh ta viết trả lời lại:

Bố không thể nói được cho con bố hạnh phúc thế nào khi biết về hôn nhân sắp xảy tới của con. Con sẽ thấy hôn nhân là trạng thái đẹp nhất của phúc lạc và hạnh phúc. Khi bố nhìn qua bàn ở chỗ mẹ yêu dấu của con, bố nhận ra với sự tự hào lớn lao về những năm tháng của bố mẹ đã từng là điều kì diệu và tràn đầy làm sao. Chắc chắn, cứ xây dựng gia đình đi. Con có phúc lành của chúng ta. Nó sẽ là ngày hạnh phúc nhất của đời con. Thân thương, Bố. TB. Mẹ con vừa rời khỏi phòng. Cứ ở một mình đi, đồ ngốc!

Chinmaya nhìn vào cuộc sống như nhà tư tưởng - thế thì dấu chấm than dường như là dấu hỏi. Đó là sai lầm mọi nhà tư tưởng nhất định phạm phải. Và anh ấy là nhà tư tưởng rất logic. Anh ấy nghĩ một cách logic. Nhưng logic bao giờ cũng dẫn tới những điều ngớ ngẩn cho nên anh ấy có thể làm được gì? Anh ấy đi tới chính tận cùng và thế rồi mọi sự biến thành câu hỏi buồn cười. Anh ấy dũng cảm hỏi.

Cho nên đó là hiểu biết ngầm ẩn - khi tôi nhắc tới tên của Swami Yoga Chinmaya bạn có thể thảnh thơi. Bạn biết rằng cái gì đó hay đang tới.

Tôi đã nghe.

Chuyện xảy ra là trong nhà thương điên, một giám thị mới tới nhận trách nhiệm. Ông giám thị cũ giới thiệu ông này với những người bị giam giữ. Một cuộc họp lớn được triệu tập cho mọi người điên, có nhiều người trong số đó.

Ông giám thị mới rất ngạc nhiên. Ông ấy không thể tin được điều đã xảy ra bởi vì, thay vì đọc diễn văn, ông giám thị cũ đơn giản nói ra vài con số. Ông ta nói, 'Bốn mươi chín,' và mọi người lăn ra cười. Và họ cười khoái tới mức họ vãi đái. Họ bắt đầu lăn lộn trên sàn. Và thế rồi ông ta nói, 'Bẩy mươi hai,' và họ lại bắt đầu phát điên.

Ông giám thị mới không thể hiểu được điều gì đã xảy ra. Cho nên khi bài diễn văn kết thúc nó chỉ toàn là con số - ông ấy hỏi, 'Có chuyện gì vậy? Những con số này là gì?' Và ông giám thị cũ nói, 'Tôi đã ở đây trong nhiều năm và họ cũng đã ở đây trong nhiều năm cho nên chúng tôi có hiểu ngầm. Tôi đã đánh số các chuyện cười của tôi. Phỏng có ích gì mà kể cùng chuyện cười lặp đi lặp lại mãi? Bốn mươi chín - và họ biết, cho nên họ cười. Nó là việc thu xếp thôi. Bẩy mươi hai là buồn cười nhất, đó là lí do tại sao họ nhảy lên và lăn lộn trên sàn. Mọi người đều biết!'

Ông giám thị mới nói, 'Chuyện này hay đây. Mai tôi sẽ thử.' Thế là ông ấy nghe vài chuyện cười, nhớ số hiệu và ngày hôm sau ông ấy đứng và nói, 'Bốn mươi chín.' Nhưng chẳng ai cười cả. Có chuyện gì thế nhỉ? Cho nên tưởng rằng có thể họ không trong tâm trạng vui vẻ như ngày hôm trước, ông ấy nói, 'Bẩy mươi hai.' Nhưng họ chỉ ngồi đó, chẳng ai mỉm cười. Ông ấy nhìn vào ông giám thị cũ và nói, 'Có chuyện gì thế nhỉ?' Ông giám thị cũ nói, 'Ông không biết cách kể chuyện cười rồi.'

Cho nên xin nhớ cho, nếu bạn nói 'Swami Yoga Chinmaya', chẳng ai sẽ cười đâu. Nó là con số, việc hiểu ngầm: người ta phải biết cách nói nó.

Người đàn bà tìm lời khuyên thiêng liêng từ nhà tư vấn hôn nhân.

'Tôi không biết phải làm gì!' Bà ấy hiển nhiên đang lo lắng. 'Năm đầu tiên chồng tôi nói với tôi chỉ một lần và chúng tôi có một đứa con trai. Năm thứ hai anh ấy nói hai lần và chúng tôi sinh đôi. Năm thứ ba anh ấy nói với tôi ba lần và chúng tôi có sinh ba. Năm thứ tư, bốn lần, và chúng tôi có sinh tư. Tôi sẽ phải làm gì?'

'Bảo anh ấy đúng vấn đề đi, bà biết điều anh ấy ngụ ý.'

Hiểu ngầm hiện nay là ở chỗ nếu tôi nói Swami Yoga Chinmaya thế là đủ. Bạn có thể tin cậy vào tôi.

Bạn hỏi tôi: Tôi sợ khủng khiếp việc hỏi câu hỏi này. Bạn không nên sợ. Sao bạn phải sợ? Đây là câu hỏi hay thế. Nirvesh, nếu bạn cứ hỏi những câu hỏi như vậy bạn có thể trở thành cái tên thứ hai. Tôi cần một Ma nữa. Swami Yoga Chinmaya là một, Ma Deva Nirvesh có thể trở thành thứ hai. Cho nên tiếp tục đi, bền bỉ, bền gan. Bạn không nên sợ. Và tôi đã nghe tin đồn rằng Nirvesh đang đi cùng Swami Yoga Chinmaya. Đó là tin đồn thôi, tôi không thể bảo đảm điều đó được. Tin đồn đi vòng quanh đây nhanh lắm - biết bao nhiêu đàn bà, bạn biết đấy. Đàn bà có thể không có cảm giác khôi hài nhưng họ có cảm giác về tin đồn.

Và bạn hỏi: Và tại sao cái gì đó trong tôi phải hỏi câu hỏi này? Bây giờ, điều đó bạn phải hỏi bản thân bạn chứ. Bạn phải cảm thấy thông cảm với Swami Yoga Chinmaya. Cẩn thận vào. Chỉ người sai mới cảm thấy thông cảm với Yoga Chinmaya. Cẩn thận vào. Mãi cho tới giờ anh ấy đã chỉ có một đại đệ tử - Ma Ananda Prem - bây giờ bạn có thể là người thứ hai đấy.

Câu hỏi 4

Sao tôi không có câu hỏi nào khác hơn câu hỏi này? Tôi không chứng ngộ nên tôi cảm thấy tâm trí tôi đang trở nên tối dạ.

Nó chính là cách đi vòng khác. Tâm trí bạn là tối dạ đó là lí do tại sao bạn không được chứng ngộ! Bây giờ bạn để những thứ này vào trình tự sai hoàn toàn. Đừng chờ đợi chứng ngộ tới và đừng hi vọng rằng khi chứng ngộ tới thì bạn sẽ thông minh.

Nó sẽ không bao giờ tới đâu. Thông minh là yêu cầu đầu tiên cho nó xảy ra. Thông minh là sự chuẩn bị cho nó. Thông minh đi. Cư xử thông minh đi. Sống một cách thông minh đi. Bằng không chứng ngộ sẽ không xảy ra chút nào đâu. Nếu bạn hi vọng rằng một ngày nào đó chứng ngộ sẽ tới và thế rồi bạn sẽ thông minh, thiên tài, bạn sai đấy.

Có vài người cứ nói những điều vô nghĩa như thế này. Một trong họ là ông bác học già Gopi Krishna. Ông ấy nghĩ rằng khi kundalini dâng lên người ta trở thành thiên tài, người ta trở nên cực kì thông minh. Điều này là không đúng. Nếu bạn cực kì thông minh chỉ thế thì kundalini của bạn mới dâng lên, bằng không thì nó không lên đâu. Nếu Gopi Krishna là đúng, điều đó nghĩa là người đần độn, ngu xuẩn, có thể làm cho kundalini của người đó dâng lên và có thể trở thành thông minh. Điều đó là không thể được.

Để giúp cho năng lượng của bạn dâng lên và soải cánh bay cao bạn sẽ cần thông minh vô cùng, thông minh sắc bén. Bằng không bạn sẽ không có khả năng đem năng lượng của bạn lên cao thế đâu. Người ngu không thể làm được điều đó. Chứng ngộ, niết bàn, moksha, giải thoát, việc dâng lên của kundalini của bạn, dù cái tên là bất kì cái gì - đều chỉ là tên, biểu tượng. Nhưng một điều là chắc chắn: thông minh phải đi trước chúng. Bạn không thể đảm đương được việc là ngu xuẩn và hi vọng rằng một ngày nào đó cái gì đó sẽ xảy ra và bạn sẽ trở nên chứng ngộ. Thế thì bạn đang hi vọng một cách vô ích. Bạn sẽ phải tạo ra thông minh.

Làm sao tạo ra thông minh? Trước hết phải trở nên ngày một tỉnh táo hơn trong những điều nhỏ bé. Bước đi dọc đường, trở nên tỉnh táo hơn, cố gắng tỉnh táo hơn. Với một quá trình đơn giản thế đi dọc theo đường - bạn không cần có tỉnh táo gì. Bạn có thể vẫn còn ngu xuẩn và bước đi tốt. Đó là điều mọi người đang làm. Ngu xuẩn không cản trở bạn chút nào. Bắt đầu từ những việc nhỏ bé đi. Tắm, tỉnh táo; đứng dưới vòi hoa sen, trở nên rất tỉnh táo. Nước lạnh đó đang rơi lên bạn, thân thể tận hưởng nó... trở nên tỉnh táo, trở nên ý thức về điều đang xảy ra, được thảnh thơi mà vẫn ý thức.

Và khoảnh khắc này của ý thức phải được đem vào lặp đi lặp lại, theo cả nghìn lẻ một cách: ăn, nói, gặp bạn, lắng nghe tôi, thiền, làm tình. Trong mọi tình huống cố trở nên ngày một tỉnh táo hơn. Điều đó là gian nan, điều đó chắc chắn là khó khăn, nhưng nó không phải là không thể được. Dần dần, dần dần, bụi sẽ biến mất và tâm thức tựa tấm gương của bạn sẽ làm lộ ra bản thân nó; bạn sẽ trở nên thông minh hơn.

Thế rồi sống một cách thông minh. Bạn sống theo cách lẫn lộn, theo cách ngu xuẩn, rằng nếu bạn thấy ai đó khác sống theo cách đó bạn sẽ lập tức nói người đó là ngu. Nhưng bạn đang làm cùng điều đó, mặc dù bằng cách nào đó người ta xoay xở không nhìn vào cuộc sống riêng của người ta.

Một người tới tôi và người đó nói, 'Phải làm gì Osho ơi? Tôi đã lâm vào tình yêu với hai người đàn bà.' Bây giờ một người là đủ, một người sẽ đủ làm hại rồi nhưng anh ta đã rơi vào tình yêu với hai người đàn bà. Cho nên cả hai đang vật lộn và anh ta bị nghiền nát. Và anh ta nói, 'Tôi khổ quá. Cả hai đang đánh nhau qua tôi.' Và một cách tự nhiên từ cả hai phía anh ta đều bị đánh. Và nếu tôi nói với anh ta, 'Chọn một đi,' anh ta nói rằng điều đó là khó. Điều này nghĩa là người này đang cưỡi trên hai con ngựa. Anh ta nói khó mà chọn một. Thế thì để nó vậy, có nó theo cách riêng của bạn đi. Bạn sẽ phá huỷ cuộc sống của bạn. Chọn hai người đàn bà hay hai người đàn ông làm đối tượng tình yêu của bạn nhất định sẽ chia chẻ bạn. Bạn sẽ trở thành tâm thần phân liệt và bạn sẽ bắt đầu tan rã.

Điều này là ngu. Nhìn vào hiện tượng này đơn giản thế. Có thể thỉnh thoảng nó là khó thì nó là khó - nhưng thế nữa người ta cũng phải chọn. Bạn không thể đi vào mọi hướng đồng thời được. Nếu bạn đã tới để nghe tôi bạn đã chọn rồi. Bạn đã bỏ lỡ vài điều. Bạn có thể đã từng ở trong nhà hàng ngồi cùng bạn bè, nhấm nháp cà phê, nhưng bạn đã chọn không làm điều đó. Bạn có thể đã đi tới rạp chiếu phim, nhưng bạn đã chọn không đi tới đó. Hay bạn có thể đã chọn chỉ nằm ra trên giường và thảnh thơi và là một Đạo nhân - nhưng điều đó bạn đã không chọn. Bạn tới để nghe tôi và ngồi trên sàn đá cứng này, lạnh và đau - nhưng bạn đã chọn.

Bạn sẽ nói gì về người đứng bên ngoài ngôi nhà này và nói, 'Tôi đang khó khăn. Tôi không thể đi vào bài nói và tôi không thể lên giường được bởi vì tôi muốn làm cả hai cùng nhau. Cho nên tôi đang đứng ở đây.' Người đó sẽ bỏ lỡ cả hai.

Nếu bạn nhìn vào trong cuộc sống của bạn, bạn sẽ thấy bạn đã từng cư xử không thông minh thế nào. Bạn đọc sách và bạn tích luỹ tri thức và bạn bắt đầu nghĩ rằng bạn biết. Bạn đã học từ 'Thượng đế' và bạn nghĩ bạn đã biết Thượng đế. Bạn sẵn sàng tranh cãi - không chỉ tranh cãi, bạn sẵn sàng giết và bị giết. Bao nhiêu người Mô ha mét giáo, bao nhiêu người Hindus, bao nhiêu người Ki tô giáo đã bị giết vì cái gì đó họ đã đọc chỉ trong sách! Những người ngu vô cùng. Người này đang tranh đấu vì Koran, người khác đang tranh đấu vì Gita, người khác đang tranh đấu vì Kinh Thánh - vì những cuốn sách bạn đang tranh đấu và giết hại người sống và hi sinh cuộc sống quí giá vô cùng của bạn! Bạn đang làm gì?

Nhưng con người đã cư xử theo cách ngu xuẩn. Chỉ bởi vì mọi người khác đang cư xử theo cùng cách không làm cho điều đó là thông minh. Nếu mọi người đều ngu điều đó không làm cho bạn thành thông minh bởi vì bạn đang theo họ.

Tôi đã nghe.

Một bầy chim đang bay trên trời và một con chim hỏi con chim khác, 'Tại sao chúng ta bao giờ cũng bay theo con chim lãnh đạo ngu xuẩn này?'

Và con kia nói, 'Tao không biết. Tao nghe nói rằng chỉ nó mới có bản đồ.'

Bản đồ! Không ai có bản đồ. Nhưng bạn cứ theo giáo hoàng, và Shankaracharya, và maulvi và bác học và bạn nghĩ rằng họ có bản đồ, rằng họ biết. Nhìn vào cuộc sống của họ mà xem. Họ biết cái gì? Họ thậm chí có thể còn ngu hơn bạn. Cứ nhìn vào cách thức không thông minh mà họ đang sống. Quan sát cuộc sống của họ. Họ có hạnh phúc không? Có điệu vũ trong cuộc sống của họ không? Nhìn vào họ bạn có cảm thấy im lặng đang mưa rào lên bạn không? Chẳng có gì thuộc loại đó cả. Chỉ bởi vì họ có sách và họ đã đọc nó và nghiên cứu nó trong nhiều năm, điều đó không tạo ra ý nghĩa gì để theo họ.

Trở thành con người của hiểu biết đi, không phải là con người của tri thức. Thế thì bạn sống một cách thông minh.

Với tôi thông minh là đạo đức cơ bản, đức hạnh cơ bản. Nếu bạn thông minh bạn sẽ không làm hại bất kì ai bởi vì điều đó là ngu. Nếu bạn thông minh bạn sẽ không làm hại bản thân bạn bởi vì điều đó là ngu. Cuộc sống quí giá thế, nó không nên bị phí hoài; nó phải được sống trong lễ hội sâu sắc, trong lòng biết ơn sâu sắc. Và người ta phải rất cẩn thận và quan sát bởi vì từng khoảnh khắc qua đi là qua đi mãi mãi. Nó sẽ không bao giờ quay lại. Cho nên nếu bạn làm phí hoài nó trong ngu xuẩn bạn đang làm phí hoài cơ hội lớn. Sống từng khoảnh khắc toàn bộ, nhận biết đầy đủ, tới mức bạn không bao giờ ăn năn về sau về điều bạn đã không sống, tới mức bạn có thể đã sống nhiều hơn, tới mức bạn có thể đã tận hưởng nhiều hơn. Đó là điều thông minh là gì: sống cuộc sống toàn bộ tới mức không có ăn năn, không bao giờ. Người ta bao giờ cũng mãn nguyện. Người ta biết rằng người ta đã sống tới mức tối đa của mình.

Thế rồi, trong trạng thái tối đa của nhận biết, chứng ngộ xảy ra. Bạn nói: Tôi không chứng ngộ nên tôi cảm thấy tâm trí tôi đang trở nên tối dạ. Không, thưa ngài, tâm trí bạn tối dạ đấy, đó là lí do tại sao bạn đã không trở nên chứng ngộ. Cho nên đừng chờ đợi cho chứng ngộ tới và làm mọi thứ cho bạn - làm cái gì đó để cho cái tối dạ của bạn bị bỏ đi.

Và nó có thể bị bỏ đi, bởi vì không ai được sinh ra mà tối dạ cả, mọi đứa trẻ được sinh ra đều thông minh. Bạn không thể thấy điều đó trong trẻ em sao? - chúng thông minh làm sao, đầy cuộc sống làm sao, đầy tình yêu làm sao, đầy niềm vui làm sao. Nhìn vào mắt chúng mà xem. Mắt chúng chói sáng làm sao. Chúng là vinh quang của Thượng đế. Thế rồi xã hội nhảy lên chúng và bố mẹ và thầy giáo và hệ thống giáo dục và mọi người bắt đầu làm cho chúng thành tối dạ bởi vì xã hội cần người tối dạ. Chỉ người tối dạ mới có thể bị chi phối, áp bức. Chỉ người tối dạ mới có thể bị ra lệnh đi đây đó, làm cái này cái nọ. Chỉ người tối dạ mới được cần tới bởi xã hội bởi vì người tối dạ rất hiệu quả, họ không có tâm trí, họ không nguy hiểm. Người tối dạ là rất thuận tiện. Người tối dạ kéo lê toàn thể cuộc sống của họ.

Nghĩ về những người thông minh. Bạn có cho rằng bất kì ai cũng sẵn sàng làm phí hoài toàn thể cuộc sống của mình như một thư kí không? Nghĩ về nó mà xem. Có ai sẵn sàng phí hoài toàn thể cuộc sống của mình như một người lính không? Để làm gì? Người ta sẽ muốn sống cuộc sống của tình yêu, nghệ thuật, sáng tạo. Nhiều điều sẽ biến mất khỏi thế giới nếu mọi người thông minh; gần chín mươi chín phần trăm các thứ sẽ biến mất.

Chiến tranh sẽ là không thể được. Trên trái đất, chiến tranh gần như là công việc chính của nhân loại - nó đã có trong nhiều thế kỉ. Bẩy mươi phần trăm tiền bị phí hoài cho chiến tranh - bẩy mươi phần trăm! Bạn đang làm gì? Đơn giản chuẩn bị cho chiến tranh? Bạn không biết cái gì khác. Bạn chỉ biết cách giết hại. Mọi người đã trở nên hiệu quả chỉ trong việc giết hại. Điều này có thể được thực hiện chỉ bởi người tối dạ. Người thông minh sẽ ném vũ khí đi. Họ sẽ đổ mọi bom nguyên tử vào Thái bình dương và họ sẽ nói lời vĩnh biệt với mọi cuộc chiến tranh.

Để làm gì? Cuộc sống ngắn thế và có nhiều thứ để tận hưởng, sao này trăng này và hoa này và đàn ông và đàn bà này và sông và núi này. Và bạn đang đánh nhau và sống cuộc sống ngu xuẩn và rất tối dạ.

Xã hội cần người tối dạ, nhớ điều đó. Cho nên nhận biết rằng xã hội sẽ không thích bạn trở nên thông minh. Nó muốn bạn trở thành cái máy hiệu quả, chắc chắn, nhưng không thông minh. Làm công việc được trao cho bạn và chết. Kéo lê cuộc sống của bạn từ văn phòng tới nhà, từ nhà tới văn phòng cả đời bạn là từ văn phòng tới nhà, từ nhà tới văn phòng. Ở nhà bạn sẽ có vợ cằn nhằn bạn và ở văn phòng bạn sẽ có ông chủ sỉ nhục và làm bẽ mặt bạn. Và trên đường có giao thông điên cuồng. Đi tới văn phòng, trở về nhà, tới văn phòng, lại về nhà - và thế rồi một ngày nào đó bạn chết. Đó là hi vọng duy nhất - rằng một ngày nào đó bạn sẽ chết!

Mulla Nasrudin làm một chuyến đi thế giới. Anh ta ở trên một con thuyền lần đầu tiên. Và, tất nhiên, anh ta chịu đựng nhiều lắm, khủng khiếp, với say sóng. Anh ta không thể ăn được cái gì, anh ta không thể uống được cái gì, anh liên tục nôn mửa.

Thế rồi thuyền trưởng tới và ông ta nói với Nasrudin, 'Đừng lo. Tôi đã ở trong lực lượng hai mươi năm rồi và tôi chưa bao giờ thấy hay nghe nói về người nào chết do say sóng. Đừng lo.'

Và Mulla đập đầu anh ta và nói, 'Đó là hi vọng duy nhất của tôi! Tôi hi vọng chết đi, nhưng bây giờ ông nói rằng không ai đã bao giờ chết cả!'

Hi vọng duy nhất của bạn là ở chỗ một ngày nào đó bạn sẽ chết. Cho nên chỉ chút ít nữa, chịu đựng thêm chút ít nữa, thêm vài ngày nữa ở văn phòng, vài ngày nữa ở nhà.... Chịu đựng. Cái chết đang tới để cứu bạn. Đó là hi vọng duy nhất của bạn.

Đây là loại cuộc sống gì mà con người hi vọng rằng cái chết sẽ cứu người đó? Đây là loại cuộc sống gì mà mọi người tự tử? Đây là loại cuộc sống gì mà mọi người phát điên, mất trí, chỉ bởi vì họ không thể chịu đựng được nó thêm nữa, bởi vì nó trở thành quá nhiều, nó phá vỡ thần kinh của họ. Không chúng ta đang sống rất không thông minh. Và trong cái không thông minh này chứng ngộ là không thể được.

Nhưng nhớ lấy, về căn bản bạn tới với thông minh, không thông minh bị áp đặt lên bạn bởi xã hội. Cho nên có hi vọng. Nó có thể bị vứt bỏ đi nữa. Nó chỉ là bụi đã tụ tập lên tấm gương. Tấm gương vẫn sạch và rõ, bụi chỉ phải bị gạt bỏ đi. Một khi bụi bị bỏ đi rồi tấm gương sẽ trong rõ như bao giờ. Mọi người đều là thiên tài. Thượng đế chưa bao giờ tạo ra bất kì cái gì khác, Thượng đế chỉ tạo ra các thiên tài. Mọi người đều thông minh, không ai tầm thường, không thể thế được. Làm sao ai đó bắt nguồn từ Thượng đế và có thể tầm thường được? Thượng đế không quan tâm tới cái tầm thường, ngài chỉ làm ra các kiệt tác.

Nhưng xã hội đã áp đặt cho bạn trở thành tối dạ. Nhiều bụi thế đã tụ tập lên tấm gương của bạn tới mức bạn không trông như tấm gương chút nào.

Chứng ngộ là gì? Nó là để đạt tới phẩm chất tựa tấm gương của bạn lần nữa. Nó là việc tìm lại. Nó không phải là cái gì đó mà bạn phát minh ra, nó đã có trong hoàn cảnh rồi - sâu bên dưới bạn đã được chiếu sáng rồi. Bụi chỉ tụ tập trên bề mặt, bạn cần việc lau sạch bóng.

Đó là điều chúng ta đang làm ở đây. Bạn cần việc lau sạch bóng. Bạn cần việc tắm kĩ. Thiền là việc tắm bên trong. Tính chất sannyas là việc lau sạch toàn bộ. Nó là việc cố sống một cách thông minh, với bất kì giá nào. Nó là việc cố sống một cách dũng cảm. Nó là cố sống cuộc sống của bạn theo cách riêng của bạn, cố làm việc riêng của bạn theo cách của bạn và không bận tâm tới điều người khác nói. Với tuyên bố đó bạn trở thành thông minh. Với tuyên bố đó về tính cá nhân bạn trở thành thông minh. Và chỉ qua thông minh mà con chim của chứng ngộ một ngày nào đó sẽ tới. Mở cửa sổ thông minh ra và chờ đợi đi.

Câu hỏi 5

Tại sao thầy chống lại hôn nhân?

Tại sao tôi phải chống lại hôn nhân? Trước hết, tôi chưa bao giờ kết hôn cho nên tại sao tôi phải chống lại hôn nhân? Bạn cần kinh nghiệm về những điều như vậy chứ.

Một thanh niên nghĩ tới hôn nhân. Cho nên anh ta viết thư cho bố mình để xin lời khuyên cá nhân nào đó. Bố anh ta viết trả lời lại:

Bố không thể nói được cho con bố hạnh phúc thế nào khi biết về hôn nhân sắp xảy tới của con. Con sẽ thấy hôn nhân là trạng thái đẹp nhất của phúc lạc và hạnh phúc. Khi bố nhìn qua bàn ở chỗ mẹ yêu dấu của con, bố nhận ra với sự tự hào lớn lao về những năm tháng của bố mẹ đã từng là điều kì diệu và tràn đầy làm sao. Chắc chắn, cứ xây dựng gia đình đi. Con có phúc lành của chúng ta. Nó sẽ là ngày hạnh phúc nhất của đời con.

Thân thương,

Bố.

TB. Mẹ con vừa rời khỏi phòng. Cứ ở một mình đi, đồ ngốc!

Tôi không có kinh nghiệm, sao tôi phải chống hôn nhân? Và may mắn là bố mẹ tôi đã là những người rất đơn giản. Họ cũng đã không tạo ra cái gì trong tôi để chống lại hôn nhân. Họ đã yêu nhau vô cùng, một cách hồn nhiên. Trong thời thơ ấu của mình tôi chưa bao giờ thấy họ đánh nhau, cãi nhau, chì chiết. Họ đã sống an bình nhất có thể được. Rất hãn hữu thấy một đôi an bình như vậy.

Cô ấy theo dõi một anh thanh niên đang ăn súp bằng thìa sai, cầm thìa bằng ngón tay sai, ăn món chính bằng tay và đổ trà vào đĩa nhỏ và thổi trên nó.

'Không quan sát mẹ và bố anh ở bàn ăn dạy anh cái gì sao?' cô ấy hỏi.

'Có chứ,' anh chàng trả lời. 'Đừng bao giờ lấy nhau.'

Tôi có thể đã không suy luận ra nó từ bố mẹ tôi cho nên tại sao tôi phải chống lại hôn nhân?

Những người biết, họ chống lại nhưng thế thì quá trễ rồi.

Có lần một người bạn nói với Alfred Adler về cô X nào đó sắp sửa lấy chồng. Thông thường trong tình huống như thế mọi người đều hỏi 'lấy ai?' nhưng lại hỏi 'chống ai?' Ông ấy chịu khổ nhiều. Ông ấy biết rằng hôn nhân không phải là với ai đó, mà là chống lại ai đó, cho nên hỏi 'với ai' là không đúng mà phải là 'chống ai?'

Điều bạn gọi là hôn nhân thì không là gì ngoài thu xếp một sự dàn xếp xã hội. Điều bạn gọi là hôn nhân không là gì ngoài một thể chế. Và điều không tốt là sống trong một thể chế. Nó không phải là tình yêu, nó là cái thay thế nghèo nàn cho tình yêu. Nếu hôn nhân nảy sinh từ tình yêu nó là đẹp - nhưng thế thì nó không thực sự là hôn nhân, nó là việc khác toàn bộ. Nhưng nếu hôn nhân chỉ là việc kết ghép pháp lí và không có tình yêu trong nó thế thì bạn đang đi vào giam cầm - và theo thoả thuận riêng của bạn.

Hôn nhân như thế sẽ biến mất khỏi thế giới; nó phải biến mất. Tình yêu nên là nguyên nhân đủ để sống cùng nhau. Tôi biết rằng có nguy hiểm, bởi vì tình yêu là cái gì đó như làn gió thoảng: khi nó tới là nó tới, khi nó đi là nó đi. Nó không rất phụ thuộc đâu. Nó không phải là quạt điện có cái nút bấm bạn bật lên và quạt bắt đầu quay. Hôn nhân là quạt điện, bạn có thể phụ thuộc vào nó. Tình yêu là làn gió thoảng tự nhiên thỉnh thoảng nó có đó, thế thì nó là đẹp, nhưng rồi nó có thể đi nữa, bất kì khoảnh khắc nào nó đều có thể mất đi.

Tình yêu giống như bông hồng - nó nở và rồi tàn. Hôn nhân là hoa nhựa - nó chưa bao giờ nở và nó không bao giờ tàn. Nó rất lâu dài. Nhiều người đã chọn hoa nhựa thay vì hoa hồng, hoa hồng thực, bởi vì họ sợ cái nhất thời của nó.

Nhưng cuộc sống là nhất thời, cuộc sống là luồng chảy. Hi vọng rằng người ta có thể tạo ra cái gì đó thường hằng trong cuộc sống là hi vọng hão huyền. Bạn đang tìm kiếm thất vọng đấy. Toàn thể cuộc sống là chuyển động liên tục: mọi sự đều thay đổi. Ngoại trừ việc thay đổi mọi thứ đều thay đổi. Điều duy nhất thường hằng là thay đổi.

Cho nên bất kì cái gì là thực đều thay đổi, đó là lí do tại sao sợ nảy sinh trong tâm trí con người. Yêu không thể bị phụ thuộc cho nên bạn phải đưa nhau ra toà và luật pháp để cho mọi sự thành thường hằng. Khi yêu biến mất toà án sẽ gắn các bạn nhưng bất kì cái gì gắn lại cũng đều xấu. Thống nhất là một điều, được buộc lại với nhau là điều khác.

Một đêm, Mulla Nasrudin và vợ anh ta ngồi bên cạnh đống lửa. Lúc đó là đêm lạnh. Mulla đọc báo và vợ anh ta đan len. Và chó và mèo của gia đình cũng nghỉ ngơi bên cạnh đống lửa, mơ màng, tận hưởng.

Cô vợ đột nhiên nói, 'Nasrudin nhìn chó và mèo xem và chúng sống với nhau an bình làm sao. Sao chúng ta không thể làm điều đó được?'

Nasrudin nói, 'Sao chúng ta không thể làm được điều đó à? Cứ buộc chúng lại với nhau và xem điều gì xảy ra.'

Một khi hai người bị buộc vào nhau, tự do bị mất và giận dữ nảy sinh. Khi tự do bị mất mọi thứ trở thành xấu. Yêu nghĩa là tự do vẫn còn không bị động chạm: hôn nhân nghĩa là tự do đã bị vứt bỏ. Bạn đã mặc cả về điều thường hằng, về an ninh, và bạn đã trả giá cho nó bằng tự do.

Hôn nhân sẽ biến mất, phải biến mất. Và bây giờ một điểm đang đi vào trong lịch sử nhân loại nơi sự việc trở thành có khả năng là hôn nhân có thể biến mất. Nó đã là hiện tượng lạc mốt rồi, nó đã sống quá lâu và nó đã không tạo ra cái gì ngoài khổ. Hôn nhân nên biến mất và yêu nên nở hoa lần nữa. Người ta nên sống với bất an và tự do. Điều đó tôi gọi là thông minh.

Tìm kiếm hôn nhân là tối dạ; tìm kiếm tình yêu là thông minh. Bất kì cái gì cho bạn cảm giác giả tạo về an ninh đều làm cho bạn thành tối dạ, làm cho bạn kém tỉnh táo; bất kì cái gì giữ bất an như nó vậy - và cuộc sống là bất an, yêu là bất an, mọi thứ đều bất an - đều làm cho bạn vẫn còn tỉnh táo. Bởi vì thế thì bạn phải tỉnh táo mọi khoảnh khắc, bạn không thể phụ thuộc vào cái gì, bạn không thể ngủ được, bạn phải giữ nhận biết. Thế thì cuộc sống sẽ có ý nghĩa sâu sắc và cuộc sống sẽ trở nên tự nhiên hơn - đó là nghĩa của việc sống cuộc sống của Đạo. Sống cuộc sống trong bất an là sống cuộc sống của Đạo.

Tôi không chống lại hôn nhân, tôi chống lại thể chế xấu đã tiến hoá nhân danh hôn nhân. Nếu hôn nhân cho phép tự do và tình yêu tồn tại cùng nhau, điều đó là tốt nhưng thế thì hôn nhân là khác toàn bộ. Bao giờ cũng nhận biết: đừng bao giờ đánh mất tự do của bạn và đừng bao giờ chi phối bất kì ai để làm cho người đó mất tự do. Tự do là mục đích và tự do nên là chính nền tảng của cuộc sống. Tình yêu là đẹp khi nó nở hoa trong tự do; khi nó nở hoa trong nhà kính, bị đóng kín từ mọi nơi, nó đơn giản là thứ rởm. Nó là không thực và nó không thể thoả mãn được bạn. Để là thực, hoa cần bão, sét, sấm, mây, mặt trời, gió - nó cần tất cả những thách thức này để là thực. Khi bạn bảo vệ nó quá nhiều, trong chính việc bảo vệ đó nó mất đi mọi thực tại, nó trở thành nhợt nhạt, nó trở thành xanh xao; nó đã chết trước cái chết của nó.

Tôi không nói rằng qua tình yêu cuộc sống của bạn sẽ trở nên an toàn hơn - không, tôi không nói điều đó. Qua tình yêu cuộc sống của bạn sẽ trở nên bất an hơn. Nhưng tôi ủng hộ tất cả cho bất an bởi vì qua bất an là trưởng thành. Khi bạn an toàn bạn đang trong nấm mồ.

Xem Chương 3 – Quay về Mục lục