Chương 5. Hội hoá trang

Thực Hành Vô Ngã by Vô Ngã

Thiền – Con Đường Của Nghịch Lý – Osho

Bài nói về Thiền

Tập 1

Chương 5. Hội hoá trang

Keichu một thầy giáo Thiền lớn vào thời Minh Trị, là trưởng nhà thờ Tofuku ở Kyoto. Một hôm quan phủ Kyoto tới thăm ông ấy lần đầu tiên.

Sai dịch của quan phủ trình thiếp của quan phủ có viết: Kitagaki Quan phủ Kyoto. 'Ta không có việc gì với anh chàng như vậy' Keichu nói với sai dịch. 'Bảo ông ấy đi khỏi đây.'

Sai dịch mang tấm thiếp trở lại với lời xin lỗi. 'Đó là lỗi của ta' quan phủ nói và với chiếc bút chì ông ta xoá đi từ: Quan phủ Kyoto. 'Lại hỏi xin thầy ông đi.' Ồ, đó là Kitagaki à?' Thầy giáo kêu lên khi ông ấy thấy tấm thiếp. 'Ta muốn gặp anh chàng này.'

Sự tồn tại là việc mở hội liên tục, ngoại trừ con người. Sự tồn tại là hội hoá trang, là cuộc vui, ngoại trừ con người. Con người đã sa ngã khỏi việc mở hội vô cùng này mà vẫn diễn ra mãi. Con người không còn là một phần của nó, con người đứng tách xa, xa lạ - dường như con người đã mất rễ mà con người đáng phải có trong sự tồn tại. Con người là cây đang chết, đang khô héo, không còn sống động. Chim không tới với nó, mây không hát với nó, gió không múa quanh nó.

Cái gì đã xảy ra cho con người và làm sao vậy? Tại sao con người trong địa ngục thế? Tại sao con người bao giờ cũng trong đống lộn xộn thế? Phải có cái gì đó rất nền tảng bị sai.

Phân tích Thiền, chẩn đoán Thiền là ở chỗ đó là vì con người nghĩ rằng con người hiện hữu. Cây không nghĩ - chúng không có cái ngã. Đá không nghĩ - chúng không có cái ngã. Trời không có cái ngã, đất không có cái ngã. Không có cái ngã không có khả năng nào của việc lâm vào khổ. Cái ngã là cánh cửa tới khổ. Phật gọi nó là atta, bản ngã, cái ngã.

Chúng ta khổ vì chúng ta ở quá nhiều trong cái ngã. Điều đó nghĩa là gì khi tôi nói chúng ta ở quá nhiều trong cái ngã? Và đích xác cái gì xảy ra khi chúng ta ở quá nhiều trong cái ngã? Hoặc bạn có thể ở trong sự tồn tại hoặc bạn có thể ở trong cái ngã - cả hai là không thể cùng nhau. Ở trong cái ngã nghĩa là tách rời ra, là phân tách. Ở trong cái ngã nghĩa là trở thành hòn đảo. Ở trong cái ngã nghĩa là vẽ ra đường biên quanh bạn. Ở trong cái ngã nghĩa là làm ra phân biệt giữa 'cái này là tôi' và 'cái kia không là tôi'. Định nghĩa, biên giới, giữa 'tôi' và 'không tôi' là điều cái ngã là gì - cái ngã cô lập.

Và nó làm bạn thành đông cứng - bạn không còn tuôn chảy. Nếu bạn tuôn chảy cái ngã không thể tồn tại, do đó mọi người đã trở thành gần như tảng băng. Họ không có bất kì hơi ấm nào, họ không có bất kì yêu nào - yêu là ấm áp và họ sợ yêu. Nếu hơi ấm tới họ, họ sẽ bắt đầu tan chảy và các biên giới sẽ biến mất. Trong yêu các biên giới biến mất; trong vui biên giới cũng biến mất, vì vui không lạnh. Ngoại trừ chết, không cái gì là lạnh.

Cái ngã là rất lạnh. Cái ngã là chết. Những người sống trong cái ngã là đã chết, hay có thể họ đã không bao giờ được sinh ra ngay chỗ đầu tiên. Họ bỏ lỡ việc sinh của họ.

Được sinh ra, là sống động, ngụ ý là tuôn chảy, là ấm áp, là tan chảy, là tan biến, là không biết bạn kết thúc ở đâu và sự tồn tại bắt đầu ở đâu, là không biết các biên giới, là vẫn còn trong tâm thức khuếch tán đó. Bạn có ý thức, chắc chắn, nhưng không có ý thức cái ngã trong nó. Ý thức trong bản thân nó là ý thức không cái ngã.

Ý thức có thể làm cho con người hạnh phúc hơn nhiều so với bất kì cái gì khác trên thế gian. Đó là cơ hội lớn. Nhưng có nguy hiểm ẩn ngay bên cạnh. Ý thức có thể biến thành ý thức cái ngã vào bất kì khoảnh khắc nào, và khoảnh khắc ý thức biến thành ý thức cái ngã, cái sẽ là phúc lạc trở thành tai hoạ. Thế thì bạn là thứ chết ở đây. Thế thì bạn chỉ giả vờ rằng bạn sống, bạn chỉ tin rằng bạn sống. Bạn chỉ kéo lê, bạn chỉ chờ đợi chết tới và giải phóng bạn khỏi cái gọi là sống.

Cách tiếp cận Thiền là cách làm cho bạn lại là không cái ngã, là vô ngã, cách làm tan biến các biên giới lần nữa, cách không bám vào những biên giới này, cách trở thành mở lần nữa, cách là mong manh, cách là sẵn có cho sự tồn tại để cho nó có thể xuyên thấu vào bạn tới chính cốt lõi của bạn.

Lão Tử nói, 'Mọi người dường như chắc chắn thế về bản thân mình ngoại trừ ta. Mọi người dường như xác định thế trừ ta. Ta vẫn còn rất mờ mịt, ta vẫn còn mơ hồ. Ta không biết đích xác ta ở đâu hay ta là gì hay ta không là gì. Ta không biết cách xác định cái ngã và người khác. Ta không biết "ta" và "người" có thể được tách rời ở đâu.'

Về mặt tồn tại họ là không tách rời. 'Ta' là một cực của 'người', chúng là những rung động của cùng năng lượng. Năng lượng đó, cái đang nói trong tôi là đang nghe trong bạn, nó là không tách rời, nó không thể là tách rời. Nó là một phổ, nó là một bước sóng. Nó là cùng sóng đang nói trong tôi và đang nghe trong bạn. Nó là cùng năng lượng mà là đàn ông và là đàn bà trong ai đó khác. Nó là cùng năng lượng mà từ đó toàn thể sự tồn tại được tạo ra. Nó là một chất liệu trong đá và trong sao. Trong đàn ông và đàn bà nó là cùng chất liệu. Nó là một toàn thể.

Làm mất cái một toàn thể này và trở nên bị giới hạn trong cái ngã là khổ. Đó là điều địa ngục là gì. Đừng đợi bất kì địa ngục nào khác, bạn đã ở đó rồi. Bản ngã của bạn là địa ngục của bạn. Không có địa ngục khác. Đừng nghĩ rằng ở sâu đâu đó, ẩn dưới đất, là địa ngục. Nó đã ở đó rồi, bạn đang ở trong nó, nó là trong bạn. Nó tới cùng bản ngã.

Cho nên chúng ta phải hiểu hiện tượng này của bản ngã. Một khi chúng ta hiểu hiện tượng này của bản ngã, Thiền trở thành rất rõ ràng. Thế thì Thiền là phương pháp luận rất, rất đơn giản. Một khi việc hiểu về cái ngã này là gì, nảy sinh từ trong bạn, bạn có thể dễ dàng trở thành người không có ngã. Chính việc hiểu đó giải thoát bạn khỏi cái ngã. Khi việc hiểu này nảy sinh, cái ngã bắt đầu biến mất - cũng như khi bạn mang ánh sáng vào trong phòng, bóng tối biến mất.

Điều đầu tiên là: khi đứa trẻ được sinh ra nó không có bản ngã. Nó không biết nó là ai. Nó đơn giản trống trơn. Thế rồi chúng ta bắt đầu viết lên nó. Chúng ta bảo nó rằng nó là con trai hay nó là con gái, rằng nó là người Mô ha mét giáo hay người Hindu, rằng nó là tốt hay xấu, rằng nó thông minh hay ngu đần. Chúng ta bắt đầu nạp các ý tưởng vào nó. Chúng ta bắt đầu cho nó ý tưởng về nó là ai: nó đẹp hay không đẹp, vâng lời hay không vâng lời, đáng yêu hay không đáng yêu, được cần hay không được cần - có việc nạp liên tục các ý tưởng. Những ý tưởng này tụ tập trong ý thức của nó, chiếc gương trở nên bị bao quanh bởi nhiều bụi, và những ý tưởng nào đó bắt đầu được cố định, được bắt rễ trong con người của đứa trẻ này. Nó bắt đầu nghĩ theo cách bạn dạy nó.

Dần dần nó hoàn toàn quên mất rằng nó tới thế giới này như sự trống rỗng thuần khiết. Nó bắt đầu tin. Và đứa trẻ tin cậy vô hạn. Bất kì cái gì bạn nói nó đều tin cậy bạn. Nó yêu bạn. Nó chưa biết hoài nghi, nó không nghi ngờ. Làm sao nó có thể nghi ngờ được? Nó là thuần khiết thế, nó chỉ là tâm thức thuần khiết, nó là yêu thuần khiết. Cho nên khi người mẹ nói cái gì đó, nó tin cậy cô ấy.

Bây giờ các nhà tâm lí nói rằng nếu bạn liên tục nói cho một người về cái gì đó, người đó sẽ trở thành cái đó. Bạn trở thành cái bạn nghĩ bạn là vậy. Hay, không phải là bạn trở thành nó, nhưng mà ý tưởng này bắt rễ rất sâu - và điều đó là điều ước định tất cả là gì. Nếu bạn liên tục bảo đứa bé rằng nó là ngu, nó sẽ trở thành ngu, nó sẽ bắt đầu nghĩ rằng nó là ngu. Không chỉ điều đó, nó sẽ bắt đầu hành xử theo cách ngu. Nó phải điều chỉnh theo ý tưởng nào đó được trao cho nó. Khi mọi người nghĩ rằng nó là ngu, nó cũng nghĩ rằng nó phải là ngu. Rất khó nghĩ cái gì đó mà không ai nghĩ về bạn. Điều đó là không thể được. Hỗ trợ nào đó là được cần.

Đứa trẻ này rất, rất không được hỗ trợ. Nó nhìn quanh, nó nhìn vào mắt bạn. Mắt bạn vận hành như chiếc gương và nó thấy mặt nó ở đó và điều bạn đang nói. Đứa trẻ có thể trở thành đẹp, có thể trở thành xấu, có thể trở thành thánh nhân, có thể trở thành kẻ tội phạm. Điều đó tuỳ thuộc vào việc ước định, vào cách bạn ước định nó.

Nhưng dù nó trở thành thánh nhân hay tội nhân không thành vấn đề - khi có liên quan tới khổ đằng nào nó cũng sẽ khổ. Dù nó trở thành ngu hay thông minh cũng không thành vấn đề. Nhớ điểm này. Ước định mang tới khổ. Bạn có thể ước định nó là thánh nhân và nó sẽ trở thành thánh nhân, nhưng nó sẽ vẫn còn khổ.

Bạn có thể đi và xem cái gọi là các thánh nhân. Bạn sẽ không thấy nhiều người khổ ở bất kì đâu khác. Đôi khi tội nhân có thể vui vẻ, nhưng thánh nhân không bao giờ. Họ là những thánh nhân lớn thế - làm sao họ có thể cười, làm sao họ có thể tận hưởng, làm sao họ có thể nhảy múa, làm sao họ có thể hát? Làm sao họ có thể là bình thường thế và là con người? Họ là siêu nhân và họ vẫn còn bị đông cứng trong tính siêu nhân đó. Nó chẳng là gì ngoài bản ngã thuần khiết.

Thiền là một loại tôn giáo khác toàn bộ. Nó mang tính người tới cho tôn giáo. Nó không bận tâm về bất kì cái gì siêu nhân, toàn thể mối quan tâm của nó là làm sao làm cho sự sống bình thường là phúc lành. Các tôn giáo khác cố phá huỷ cuộc sống bình thường của bạn và làm cho bạn thành ai đó phi thường. Đây là các hành trình bản ngã và chúng sẽ không làm bạn hạnh phúc. Chúng ước định bạn, chúng kính trọng bạn - vì bạn là tốt, xã hội kính trọng bạn, vì bạn là tốt bố mẹ kính trọng bạn, vì bạn là tốt thầy cô giáo kính trọng bạn - và dần dần ý tưởng này ăn vào tâm trí bạn rằng nếu bạn vẫn còn là tốt, mọi người sẽ kính trọng bạn và nếu bạn là không tốt không ai sẽ kính trọng bạn.

Nhưng kính trọng không phải là sự sống. Kính trọng là rất độc. Người sống động thực không bận tâm về kính trọng. Người đó sống; người đó sống một cách đích thực. Điều người khác nghĩ không phải là điều phải nghĩ tới chút nào. Gurdjieff thường nói với đệ tử của ông ấy, 'Không để ý. Nhớ, không bao giờ để ý tới người khác, vì từ để ý tới người khác mà bản ngã nảy sinh trong ông. Nó phải bị chặt đi, rễ và tất cả.'

Một khi đứa trẻ bắt đầu bị cố định nó có cái ngã. Cái ngã này là thứ được chế tạo ra. Nó là sản phẩm phụ của xã hội. Bạn không thực sự có nó, bạn chỉ tin vào nó. Nó là niềm tin, và là niềm tin nguy hiểm nhất trong tất cả. Trong thực tế không có cái ngã, trong thực tế nó không thể xảy ra được - vì chúng ta không tách rời khỏi sự tồn tại, chúng ta được nối vào trong một vũ trụ. Đó là nghĩa của từ 'vũ trụ - universe' - nó là một. Nó không phải là đa vũ trụ, nó là một vũ trụ. Nó tất cả là một; trong chết, trong sống, trong sinh, trong yêu, trong ghét, chúng ta tất cả là một. Chúng ta dao động cùng nhau.

Hơi thở mà tôi đang hít vào đã tới từ bạn. Mới khoảnh khắc trước nó đã là hơi thở của bạn, bây giờ nó là hơi thở của tôi. Khoảnh khắc sau nó sẽ lại không là của tôi nữa, nó sẽ là của ai đó khác. Bạn thậm chí không thể đòi là hơi thở của bạn - rằng đây là của tôi. Nó di chuyển.

Chúng ta sống trong biển sự sống. Chúng ta sống trong lẫn nhau. Cái thuộc vào bạn có thể thuộc vào tôi, cái thuộc vào tôi có thể thuộc vào bạn. Mới khoảnh khắc trước tôi đã bắt đầu nói, cái gì đó đã ở trong tôi; bây giờ tôi đang rót nó vào trong bạn và nó sẽ trở thành của bạn. Nó sẽ trở thành ý thức của bạn, nó sẽ trở thành kí ức của bạn, nó sẽ trở thành tâm trí của bạn, nó sẽ hoàn toàn là của bạn. Một khi một ý nghĩ đã được nghe, được hiểu, nó là của bạn. Thế thì nó không còn là của tôi. Chúng ta được liên nối.

Cho nên cái ngã là thực thể giả được tạo ra bởi xã hội vì chủ định riêng của nó. Nếu bạn hiểu chủ định này bạn có thể liên tục đóng vai nhưng bạn sẽ không bị nó lừa. Chủ định là ở chỗ mọi người cần một thẻ căn cước bằng không mọi sự sẽ trở thành rất khó khăn. Mọi người cần cái tên, mọi người cần địa chỉ nào đó, mọi người cần thẻ căn cước, hộ chiếu, bằng không mọi sự sẽ trở nên rất khó khăn. Làm sao gọi ai đó? Làm sao đặt địa chỉ cho ai đó? Đây là những thứ tiện dụng - chúng được cần, chắc chắn được cần, nhưng chúng không có sự thực trong chúng. Chúng là những cách thu xếp.

Chúng ta gọi hoa nào đó là 'hoa hồng'. Đó không phải là cái tên của nó - nó không có tên - nhưng chúng ta phải gọi nó là điều đó bằng không sẽ khó làm phân biệt giữa hoa hồng và hoa sen. Và nếu bạn muốn một đoá hồng sẽ khó nói bạn muốn gì.

Đây là những điều cần thiết. Vâng, bạn cần cái tên nào đó, cái nhãn nào đó, nhưng bạn không là nhãn không là tên. Nhận biết này phải nảy sinh trong bạn - rằng bạn không là cái tên của bạn, rằng bạn không là hình tướng của bạn, rằng bạn không là người Hindu, không là người Ki tô giáo, không là người Ấn Độ, không là người Trung Quốc, rằng bạn không thuộc vào bất kì người nào, bất kì giáo phái nào, bất kì tổ chức nào, rằng cái toàn thể thuộc vào bạn và bạn thuộc về cái toàn thể. Không cái gì kém hơn có thể là đúng. Với việc hiểu này bản ngã của bạn bắt đầu trở nên ngày càng lỏng hơn và một ngày nào đó bạn biết rằng bạn có thể dùng nó nhưng bạn không bị nó dùng.

Điều thứ hai cần nhớ là: bản ngã bị đồng nhất với vai trò, với nhiệm vụ. Ai đó là thư kí, ai đó là đại diện chính quyền, ai đó là người làm vườn và ai đó là thống đốc. Đây là những nhiệm vụ, đây là những thứ mà bạn làm; chúng không là con người bạn.

Khi ai đó nói 'Bạn là ai?' và bạn nói 'Tôi là kĩ sư' phát biểu của bạn là sai về mặt tồn tại. Làm sao bạn có thể là kĩ sư được? Đó là điều bạn làm, đó không phải là điều bạn là. Đừng bị quá rào kín bởi nhiệm vụ của bạn vì trở nên bị rào kín bởi nhiệm vụ là trở nên bị cầm tù. Bạn đang làm công việc của kĩ sư hay công việc của bác sĩ hay công việc của thống đốc nhưng điều đó không có nghĩa rằng bạn là cái đó. Bạn có thể bỏ công việc của kĩ sư và bạn có thể trở thành hoạ sĩ, và bạn có thể bỏ công việc của hoạ sĩ và bạn có thể trở thành người quét rác... bạn là vô hạn.

Khi được sinh ra đứa trẻ có sẵn cái vô hạn, nhưng dần dần cái vô hạn đó không còn sẵn có, nó bắt đầu bị cố định vào chiều hướng nào đó. Đứa trẻ được sinh ra là đa chiều nhưng sớm hay muộn nó sẽ bắt đầu chọn. Và chúng ta sẽ giúp nó chọn để cho nó sẽ trở thành ai đó.

Có câu ngạn ngữ Trung Quốc nói rằng con người được sinh ra là vô hạn nhưng chỉ rất ít người chết đi là vô hạn. Con người được sinh ra là vô hạn và chết đi là hữu hạn. Khi bạn được sinh ra bạn chỉ là sự tồn tại thuần khiết, khi bạn chết đi bạn sẽ là bác sĩ hay kĩ sư hay giáo sư. Bạn đã là người thua trong cuộc sống. Khi bạn được sinh ra mọi phương án được để mở, vô hạn khả năng được để mở - bạn có thể đã trở thành giáo sư, bạn có thể đã trở thành nhà khoa học, bạn có thể đã trở thành nhà thơ - hàng triệu cơ hội đã sẵn có, mọi cánh cửa đã mở. Thế rồi dần dần bạn lắng đọng, bạn đã trở thành giáo sư - bạn đã trở thành giáo sư toán học, bạn đã trở thành chuyên gia, nhà chuyên môn. Bạn liên tục trở nên ngày càng hẹp lại hơn. Và bây giờ bạn như đường hầm nhỏ mà liên tục mỗi lúc một hẹp hơn. Bạn đã được sinh ra như toàn thể trời, nhưng bạn sớm đi vào trong đường hầm và bạn sẽ không bao giờ đi ra khỏi nó.

Đường hầm này là bản ngã. Nó bị đồng nhất với nhiệm vụ. Chính điều rất sỉ nhục là nghĩ về con người dường như người đó là thư kí. Chính điều rất sỉ nhục là nghĩ về bản thân bạn dường như bạn chỉ là thư kí, điều đó rất mất danh giá. Các bạn là các Thượng đế nam và Thượng đế nữ, không cái gì ít hơn là đúng. Có thể nhiều hơn nhưng không ít hơn. Khi tôi nói rằng các bạn là những Thượng đế nam và Thượng đế nữ tôi ngụ ý rằng khả năng của bạn là vô hạn, tiềm năng của bạn là vô hạn.

Có thể bạn không thử làm toàn thể tiềm năng thành thực tại - không ai thực sự có thể làm được vì nó bao la thế, điều đó sẽ là không thể được. Bạn là toàn thể vũ trụ; ngay cả trong thời gian vĩnh hằng bạn sẽ không có khả năng vét cạn tiềm năng của bạn. Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói bạn là Thượng đế - bạn là không thể vét cạn.

Nhưng cái gì đó sẽ trở thành thực tại. Bạn học ngôn ngữ, bạn trở nên nói rất giỏi, và bạn trở thành nhà hùng biện. Bạn có khả năng nào đó về dùng từ, và bạn trở thành nhà thơ. Bạn có cái tai âm nhạc nào đó, bạn yêu âm nhạc, bạn có cảm giác về âm thanh, và bạn trở thành nhạc sĩ. Nhưng đây chỉ là những khả năng rất, rất tí hon. Đừng nghĩ rằng với chúng bạn bị kết thúc; không ai đã bao giờ bị kết thúc với bất kì cái gì. Bất kì cái gì bạn đã làm đều không là gì khi so sánh với cái mà bạn có thể làm. Và bất kì cái gì bạn có thể làm cũng không là gì khi so sánh với cái bạn đang là.

Bản ngã ngụ ý bị đồng nhất với nhiệm vụ. Chắc chắn thống đốc có một loại bản ngã - ông ấy là thống đốc và ông ấy nghĩ ông ấy đã đạt tới. Thủ tướng có bản ngã và ông ấy nghĩ ông ấy đã đạt tới. Cái gì hơn nữa có đó? Điều này là ngu thế, ngốc thế. Sự sống là lớn thế không có cách nào kết thúc nó. Không có cách nào. Bạn càng đi vào trong nó, những khả năng càng bao la mở ra cánh cửa của chúng. Vâng, bạn có thể đi tới đỉnh này và đột nhiên có đỉnh khác - nó là không kết thúc. Con người liên tục được sinh ra mọi khoảnh khắc nếu người đó vẫn còn sẵn có cho con người tiềm năng của mình.

Nhấn mạnh của bản ngã là vào việc làm và nhấn mạnh của tâm thức là vào hiện hữu. Thiền tất cả ủng hộ cho hiện hữu và chúng ta tất cả ủng hộ cho việc làm. Cho nên chúng ta bị khổ vì con người của chúng ta là lớn thế và chúng ta buộc chúng vào trong những đường hầm nhỏ thế. Điều đó tạo ra khổ, điều đó tạo ra giam hãm. Tự do bị mất và từ mọi nơi bạn bắt đầu cảm thấy bị gõ búa, bị chặn, bị ngăn cản, bị bế tắc, bị cản trở. Bạn bắt đầu cảm thấy bị giới hạn từ mọi nơi. Nhưng không người nào khác chịu trách nhiệm, người chịu trách nhiệm là bạn.

Con người của việc hiểu thì vận hành, làm việc ở cả nghìn lẻ một thứ, nhưng bao giờ cũng thoát ra khỏi chúng.

Khi người đó đi tới văn phòng người đó có thể trở thành thống đốc, nhưng khoảnh khắc người đó bước ra khỏi văn phòng, người đó không còn là thống đốc, người đó lại là toàn thể bầu trời, người đó lại là Thượng đế. Khi người đó về tới nhà, người đó trở thành người bố, nhưng người đó không trở nên bị đồng nhất với điều đó. Người đó yêu vợ mình, người đó trở thành chồng, nhưng người đó không bị đồng nhất với điều đó. Người đó phải làm cả nghìn lẻ một thứ nhưng người đó vẫn còn tự do với mọi nhiệm vụ. Người đó là người bố, người đó là người chồng, người đó là người mẹ, người đó là người anh, đứa trẻ, thầy giáo, thống đốc, thủ tướng, tổng thống, người quét rác, ca sĩ, cả nghìn lẻ một điều - nhưng dầu vậy người đó vẫn giữ tự do với tất cả những điều này. Người đó vẫn còn siêu việt, người đó vẫn còn ở ngoài. Không cái gì có thể chứa được người đó. Người đó đi qua mọi căn phòng này nhưng không căn phòng nào trở thành nơi giam cầm người đó. Thực ra, người đó càng di chuyển nhiều, người đó càng trở thành tự do hơn.

Nhìn thấy điều đó đi. Khi bạn ở trong văn phòng là thư kí, là người đại diện chính quyền, là thống đốc - điều đó là hoàn toàn được - nhưng khoảnh khắc bạn bước ra khỏi văn phòng thì đừng là thống đốc, đừng là thư kí, đừng là người đại diện chính quyền. Nhiệm vụ đó bị kết thúc. Tại sao mang nó? Đừng bước đi trên đường dường như bạn là thống đốc, bạn không là vậy đâu. Chức thống đốc đó sẽ là nặng trên đầu bạn, nó sẽ không cho phép bạn tận hưởng. Chim sẽ hót trên cây nhưng làm sao thống đốc có thể tham gia được? Làm sao thống đốc có thể múa cùng chim? Và mưa đã tới và công có thể múa - làm sao thống đốc có thể đứng đó trong đám đông và xem? Không thể được. Thống đốc phải vẫn còn là thống đốc. Ông ấy đi theo cách của ông ấy, ông ấy không bao giờ nhìn đây đó, ông ấy không bao giờ nhìn vào mầu xanh của cây, ông ấy không bao giờ nhìn vào trăng. Ông ấy vẫn còn là thống đốc.

Những sự đồng nhất cố định này giết chết bạn. Bạn càng bị cố định, bạn càng chết hơn. Điều này phải được nhớ. Bạn không bị giới hạn bởi bất kì cái gì mà bạn làm. Hành động của bạn là rất, rất không liên quan tới con người bạn. Hành động của bạn không phải là có nghĩa chút nào khi có liên quan tới con người bạn.

Đôi khi mọi người tới tôi và họ nói, 'Nghiệp quá khứ là gì? Về các kiếp sống quá khứ thì sao?' Vì tôi nói bạn có thể trở nên chứng ngộ trong một khoảnh khắc họ hỏi, 'Về nghiệp quá khứ thì sao?' Tôi nói rằng nghiệp không bao giờ là giam cầm, hành động không bao giờ là giam cầm. Nếu bạn vẫn còn bị giam cầm điều đó đơn giản là vì bạn muốn vẫn còn bị giam cầm, bằng không thì không có giam cầm nào cả. Cũng như bạn ra khỏi văn phòng và bạn bỏ nhiệm vụ của bạn là thống đốc, nó cũng vậy với từng kiếp sống, bạn có thể thoát ra khỏi kiếp sống đó. Mơ kia qua rồi, dù ngọt ngào hay ác mộng. Bạn thoát ra khỏi nó.

Đây là điều thiền nhân thường xuyên làm. Từng khoảnh khắc ông ấy thoát ra khỏi quá khứ, ông ấy bỏ quá khứ hoàn toàn. Nó không còn đó, nó không treo quanh, ông ấy tự do khỏi nó. Thế thì không có nghiệp. Nghiệp không cản trở bạn, bạn đang bám vào nó. Đây là thói quen, chỉ là thói quen, và bạn đang thực hành thói quen đó liên tục.

Khi bạn không ở cùng vợ bạn, bạn không là chồng. Làm sao bạn có thể là chồng mà không có vợ? Điều đó đơn giản là ngu xuẩn. Khi bạn không ở cùng với con bạn, bạn không là bố hay là mẹ. Làm sao bạn có thể là vậy được? Khi bạn không làm thơ bạn không là nhà thơ. Khi bạn không múa bạn không là vũ công. Chỉ khi bạn múa bạn mới là vũ công. Trong khoảnh khắc đó bạn đập rộn ràng theo nhiệm vụ nào đó như vũ công. Nhưng đó chỉ là cho khoảnh khắc thôi. Khi điệu vũ dừng lại vũ công biến mất, và bạn ở ngoài nó. Theo cách này người ta giữ cho bản thân mình được tự do - nổi, chảy.

Tôi đã nghe.

Anh hề của nhà vua chơi chữ liên miên tới mức nhà vua, trong tuyệt vọng, đã kết án anh ta bị treo cổ. Tuy nhiên, khi người hành hình đưa anh hề tới giá treo cổ, nhà vua, nghĩ rằng sau rốt anh hề giỏi là không dễ tìm được, động lòng thương, và phái một sứ giả mang thư ân xá của hoàng gia hối hả đi tới. Khi tới giá treo cổ vừa đúng lúc anh hề bị tròng dây thừng vào cổ, sứ giả đọc chỉ dụ của nhà vua - có hiệu lực rằng anh hề sẽ được ân xá nếu anh ta hứa không bao giờ làm việc chơi chữ lần nữa. Anh hề không thể cưỡng được cám dỗ của cơ hội này, tuy nhiên, anh ta nói lảm nhảm ra, 'Không thòng lọng là tin tốt.' Và họ treo cổ anh ta.

Nghiệp quá khứ. Kiếp quá khứ của bạn không còn đó nữa, làm sao nó có thể liên tục treo quanh bạn được? Nó treo đó chỉ bởi vì thói quen của bạn, vì bạn liên tục thực hành nó. Trong kiếp sống này bạn liên tục thực hành nó. Ngày bạn dừng việc thực hành này bạn được tự do khỏi nó. Trong một khoảnh khắc mọi quá khứ có thể bị bỏ đi.

Đây là một trong những thông điệp vĩ đại của Thiền: bạn có thể trở nên chứng ngộ ngay lập tức. Mọi tôn giáo khác là rất keo kiệt về chứng ngộ nhưng Thiền thì không. Họ rất keo kiệt, rất kiểu kinh doanh. Họ nói rằng tài khoản phải được đóng lại, nghiệp xấu của bạn phải được làm cân bằng bởi nghiệp tốt của bạn; điều đó sẽ mất thời gian, nó là không dễ dàng. Nhưng bạn đã từng ở đây trong vĩnh hằng rồi, gần như vĩnh hằng, và bạn đã làm nhiều thứ thế. Nếu mọi thứ phải được xoá bỏ điều đó sẽ là không thể được.

Và trong khi đó, trong khi bạn đang xoá mọi thứ của quá khứ, bạn sẽ làm nhiều thứ khác - chúng sẽ trở thành vấn đề tương lai của bạn. Bạn sẽ ăn - hay ít nhất bạn sẽ thở. Và khi bạn ăn bạn đang là bạo hành, khi bạn ăn bạn sẽ bạo hành. Và bạn sẽ sống, và cuộc sống là bạo hành. Cho nên cái gì đó lại tụ tập xung quanh. Đây sẽ là cái vòng luẩn quẩn. Bạn sẽ không bao giờ có khả năng thoát ra khỏi nó.

Thiền phi logic, hay Thiền logic, là rất, rất rõ ràng. Thiền nói bạn có thể thoát ra ngay khỏi nó mọi khoảnh khắc này vì đó chỉ là việc bám vào quá khứ của bạn. Không phải là nghiệp bám vào bạn, bạn đang bám vào chúng. Nếu bạn dừng bám... được kết thúc ngay.

Làm sao người ta dừng bám? Người ta phải bắt đầu trong cuộc sống thực tại, trong cuộc sống này. Là người chồng và không bao giờ là người chồng. Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói rằng sannyasin phải là diễn viên hoàn hảo. Là người mẹ và không bao giờ là người mẹ. Không bị đồng nhất với vai trò này. Nó là vai trò, hoàn thành nó thật hoàn hảo nhất có thể được, hoàn thành nó về mặt thẩm mĩ nhất có thể được, hoàn thành nó một cách đáng yêu nhất có thể được, tận hưởng việc hoàn thành nó, để nó là công việc nghệ thuật. Là người vợ đẹp, là người mẹ đẹp, là người chồng đẹp, là người yêu đẹp, nhưng không trở thành một. Khoảnh khắc bạn trở thành một bạn đang lâm vào rắc rối.

Đừng cho phép các nhiệm vụ lắng đọng lên bạn. Đừng cho phép các vai trò lắng đọng lên bạn. Là đích xác giống như diễn viên khéo léo. Diễn viên liên tục đóng nhiều vai - lúc thì người đó là người bố và lúc thì người đó là người mẹ và lúc thì người đó là là kẻ sát nhân và lúc thì người đó trong vai rất nghiêm chỉnh và lúc thì người đó chỉ đóng vai gây cười. Nhưng người đó liên tục đóng mọi vai giống hệt một cách hoàn hảo, người đó không bận tâm người đó đang đóng vai nào. Người đó vẫn còn khéo léo, người đó mang mọi điều người đó có vào nó. Nếu bạn làm cho người đó thành kẻ sát nhân, người đó sẽ là sát nhân giỏi nhất trên thế giới, nếu bạn làm người đó thành thánh nhân, người đó sẽ là thánh nhân giỏi nhất thế giới. Và người đó có thể thay đổi: trong việc diễn này người đó là thánh nhân, trong việc diễn khác người đó trở thành kẻ sát nhân. Nhưng sự hoàn hảo của người đó vẫn còn nguyên si.

Tính linh động này phải xảy ra trong cuộc sống nữa. Cuộc sống là vở kịch lớn. Vâng, sân khấu là rất lớn - toàn thế giới vận hành như một sân khấu và mọi người xung quanh vận hành như diễn viên. Và không ai biết cái toàn thể này đang đi đâu, hay tới kết thúc nào. Câu chuyện không được cho, nó phải được tạo ra, nó phải được ứng biến từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc.

Trong Thiền có những vở kịch nào đó được gọi là kịch Noh. Không kịch bản nào tồn tại, chỉ diễn viên có đó. Màn cất lên và họ ứng khẩu. Mọi sự bắt đầu xảy ra. Cái gì đó nhất định xảy ra khi mọi người có đó. Cho dù họ ngồi im lặng nhìn nhau, cái gì đó đang xảy ra. Cái gì đó nhất định xảy ra, không có bất kì chuẩn bị nào, không có bất kì diễn tập nào.

Cuộc sống đích xác giống điều đó - nó là từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc. Liên tục trượt ra khỏi quá khứ và bất kì cái gì định xảy ra, cho phép nó xảy ra mà không ngăn cản, không có bất kì đè nén nào. Đi vào trong nó toàn bộ nhất có thể được và tự do của bạn sẽ tăng trưởng.

Một điều khác trước khi chúng ta đi vào câu chuyện này. Bản ngã hay cái ngã là bộ phận giả vờ là cái toàn thể - nó cũng dường như tay tôi giả vờ là toàn thân tôi. Thế thì sẽ có khó khăn. Chúng ta là các bộ phận của vũ trụ vô hạn và chúng ta giả vờ là cái toàn thể.

Bản ngã là một loại điên, nó là loạn thần kinh, nó là hoang tưởng tự đại. Bản ngã là rất, rất điên; nếu bạn nghe theo nó bạn có thể thấy cái điên của nó. Nó nghĩ rằng mọi điều là có thể. Nó nghĩ rằng nó có thể chinh phục cái toàn thể, rằng nó có thể chinh phục tự nhiên, rằng nó có thể chinh phục Thượng đế. Nó nghĩ dưới dạng chinh phục. Nó nghĩ dưới dạng hung hăng. Nó nghĩ rằng mọi điều là có thể, rằng mọi điều đó thể được làm. Và nó liên tục trở nên mỗi lúc một tham vọng hơn, nó liên tục trở nên mỗi lúc một điên hơn.

Ở Trung Quốc có một câu chuyện Thiền rất cổ đại tên là Hầu Vương. Khỉ là một trong những biểu tượng cổ đại nhất cho tâm trí, cho cái ngã, cho bản ngã. Khỉ là biểu dụ cho sự ngu xuẩn của bản ngã. Và câu chuyện này là hiếm hoi. Chỉ Thiền nhân có thể viết ra câu chuyện như vậy, không tôn giáo nào khác có thể dũng cảm thế. Với các tôn giáo khác - với người Ki tô giáo, với người Hindu, với người Mô ha mét giáo - nó sẽ có vẻ báng bổ, nó sẽ có vẻ bất kính với Phật hay với Thượng đế. Nó không phải vậy. Thiền nhân yêu Phật vô cùng tới mức họ thậm chí có thể đùa với ông ấy. Điều đó là từ yêu lớn lao; họ không sợ. Thiền nhân không phải là người sợ Thượng đế, nhớ lấy, họ là người yêu Thượng đế. Khi bạn yêu ai đó bạn có thể cười nữa. Và họ biết rằng bởi tiếng cười của họ Phật không bị thu nhỏ lại. Thực ra, với tiếng cười của họ, họ đang cúng dường tình yêu của họ.

Câu chuyện này đã bị các tôn giáo khác kết án. Vâng, điều chắc chắn là người Ki tô giáo không thể viết ra được những câu chuyện như vậy về Jesus. Người Jaina không thể viết ra được những câu chuyện như thế về Mahavira mà Phật tử Ấn Độ cũng không thể viết được câu chuyện như thế này về Phật. Duy nhất ở Trung Quốc và Nhật Bản tôn giáo đã đi tới sự trưởng thành vinh quang tới mức điều đó trở thành có thể. Khôi hài đã trở thành có thể.

Lắng nghe câu chuyện này.

Một con khỉ tới Phật. Nó huênh hoang rằng nó có thể làm mọi thứ, rằng nó không phải là khỉ thường. Nó là giống như Alexander Đại đế. Nó nói, 'Không thể được! Chính từ này không tồn tại trong từ điển của ta. Ta có thể làm mọi thứ.' Nó là con khỉ vĩ đại - ít nhất đó là điều nó đã tin.

Phật nói, 'Ta sẽ đánh cược với ngươi. Nếu ngươi thực sự là láu lỉnh thế và vĩ đại thế, nhảy qua bàn tay phải của ta xem sao. Nếu ngươi thành công ta sẽ bảo Ngọc hoàng Thượng đế tới và sống cùng ta ở Tây phương cực lạc và ngươi sẽ được ngai vàng của ông ấy mà không khó nhọc gì thêm. Nhưng nếu ngươi thua, ngươi sẽ trở lại hạ giới và chịu hình phạt ở đó trong một kalpa trước khi ngươi quay lại ta với lời của ngươi.'

'Lão Phật này,' con khỉ tự nhủ thầm, 'là đồ ngu hoàn toàn. Ta có thể nhảy một cú đi chín vạn tám nghìn dặm trong khi lòng bàn tay lão không thể quá hai mươi tư phân. Làm sao ta có thể thua việc nhảy qua nó được?'

'Ông có chắc ông có quyền làm điều này cho ta không?' nó nói.

'Tất nhiên ta làm được,' Phật nói.

Ông ấy duỗi bàn tay phải ra, mà có vẻ chỉ kích cỡ chiếc lá sen. Con khỉ cất gậy thiết bổng vào sau tai và nhảy với mọi sức mạnh của nó.

'Mọi sự ổn rồi,' nó tự nhủ mình, 'ta đi ngay bây giờ.' Nó đi nhanh tới mức nó gần như vô hình và Phật quan sát nó bằng con mắt trí huệ thấy một xoáy lốc vụt qua.

Cuối cùng con khỉ đi tới năm cột trụ hồng dựng thẳng trong không trung. 'Đây là tận cùng thế giới rồi,' con khỉ tự nói với bản thân nó. 'Mọi điều ta phải làm là quay lại Phật và công bố vật bồi thường của ta. Ngai vàng là của ta.'

'Đợi đã,' nó nói ngay sau đó, 'tốt hơn cả mình phải ghi lại thế nào đó trong trường hợp mình có rắc rối với Phật.' Thế là ở đáy của cột trụ trung tâm nó viết: Hiền giả vĩ đại, ngang bằng trời, đã tới chỗ này. Thế rồi để đánh dấu sự bất kính của mình nó đái vào phần dưới cùng của cột trụ thứ nhất và lộn nhào trở lại chỗ nó đã tới từ đó.

Đứng trên lòng bàn tay của Phật nó nói, 'Này ta đã đi và quay lại đây rồi. Ông có thể đi và nói với Ngọc hoàng Thượng đế trao Thiên đình cho ta.'

'Mi là con khỉ tanh tưởi,' Phật nói. 'Mi vẫn ở trong lòng bàn tay ta mọi lúc.'

'Ông hoàn toàn lầm,' con khỉ nói. 'Ta đã tới tận cùng thế giới nơi ta thấy năm cột trụ mầu thịt dựng thẳng lên trời. Ta đã viết cái gì đó lên một trong chúng. Ta sẽ đưa ông tới đó và chỉ cho ông nếu ông thích.'

'Không cần điều đó,' Phật nói. 'Cứ nhìn xuống đi.'

Con khỉ nhìn săm soi xuống với mắt lửa ánh kim và ở đó tại đáy của ngón giữa của bàn tay Phật nó thấy các chữ được viết: Hiền giả vĩ đại, ngang bằng trời, đã tới chỗ này. Và từ chỗ phân nhánh giữa ngón cái và ngón thứ nhất bốc mùi nước đái khỉ.

Bây giờ con khỉ này là biểu dụ cho bản ngã. Bản ngã nghĩ nó có thể làm mọi thứ. Nó sống cùng ảo tưởng này. Bộ phận sống cùng ảo tưởng rằng nó là cái toàn thể. Bản ngã bất lực sống với ảo tưởng rằng nó là toàn năng. Bản ngã, cái không tồn tại chút nào, nghĩ nó là chính trung tâm của toàn thể sự tồn tại. Do đó có khổ.

Chúng ta liên tục làm mọi loại nỗ lực và chúng tất cả đều thất bại vì chính giả định trước là sai. Con người liên tục cố thành công và không bao giờ thành công. Mọi thành công đều mang tới thất vọng. Chúng ta đã tích luỹ nhiều tiền và chúng ta đã tích luỹ nhiều phương cách và chúng ta đã tiến bộ nhiều trong khoa học, nhưng khổ vẫn tăng trưởng.

Ngày nay khổ là lớn hơn bao giờ. Nó đáng phải không như vậy; về mặt logic nó đáng phải không như vậy. Thế kỉ của chúng ta là thế kỉ tiến bộ nhất về mặt khoa học. Con người chưa bao giờ sung túc thế và con người chưa bao giờ có nhiều công nghệ thế để khai thác tự nhiên - nhưng con người cũng chưa bao giờ khổ đến thế. Cái gì đã đi sai? Chính giả định là sai.

Với vô ngã mọi thứ là có thể; với cái ngã không cái gì là có thể. Nếu bạn muốn chinh phục thế giới bạn sẽ bị đánh bại. Nếu bạn không muốn chinh phục, bạn là người chinh phục. Trong buông xuôi theo sự tồn tại là thắng lợi. Ý chí không dẫn tới thiên đường, chỉ buôn xuôi dẫn tới.

Cho nên nhớ những điều này và bây giờ đi vào trong chuyện ngụ ngôn nhỏ này.

Keichu một thầy giáo Thiền lớn vào thời Minh Trị, là người đứng đầu Tofuku, nhà thờ ở Kyoto. Một hôm quan phủ Kyoto tới thăm ông ấy lần đầu tiên.

Sai dịch của quan phủ trình thiếp của quan phủ có viết: Kitagaki Quan phủ Kyoto.

'Ta không có việc gì với anh chàng như vậy' Keichu nói với sai dịch. 'Bảo ông ấy đi khỏi đây.'

Sai dịch mang tấm thiếp trở lại với lời xin lỗi. 'Đó là lỗi của ta' quan phủ nói và với chiếc bút chì ông ta xoá đi từ: Quan phủ Kyoto. 'Lại hỏi xin thầy ông đi.'

'Ồ, đó là Kitagaki à?' Thầy giáo kêu lên khi ông ấy thấy tấm thiếp. 'Ta muốn gặp anh chàng này.'

Cái gì đã xảy ra? Đây là câu chuyện rất đơn giản nhưng là một trong chuyện có ý nghĩa vô cùng.

Quan phủ này tới gặp Thiền sư. Ông ấy viết tên mình, Kitagaki, nhưng ông ấy không thể quên được rằng ông ấy là quan phủ của Kyoto. Khi bạn tới với Thầy bạn phải quên cái gì đó như điều đó bằng không bạn không thể tới được. Bạn có thể tới về mặt vật lí nhưng về mặt tâm linh bạn ở xa xăm, nhiều dặm. Quan phủ sẽ đứng ở giữa, nhiệm vụ sẽ đứng ở giữa.

Làm sao quan phủ có thể tới Thiền sư được? Đàn ông có thể tới, đàn bà có thể tới, nhưng không quan phủ. Quan phủ là nhiệm vụ. Tâm thức có thể tới nhưng bản ngã không thể tới.

Nhìn thấy tấm thiếp Thầy nói, 'Ta không có việc gì với anh chàng như vậy.' Anh ta thậm chí không hiểu ABC, tại sao anh ta phải bận tâm tới? Bạn tới Thầy chỉ trong khiêm tốn sâu sắc, vì việc học là có thể chỉ trong khiêm tốn sâu. Bạn đã tới để học, không để trưng ra bạn là ai. Bạn đã tới để buông xuôi, không để trình diễn, không để thao túng, không để gây ấn tượng. Bạn đã tới trong sự nhún nhường sâu sắc. Chỉ thế thì bạn tới. Nếu bạn tới với ý tưởng nào đó - rằng bạn là cái này và cái nọ - bạn không tới chút nào.

Nhưng chúng ta mang nhiệm vụ của chúng ta như mặt nạ của chúng ta. Mặt nguyên bản vẫn còn bị ẩn kín. Nếu bạn có nhiều tiền, nó là mặt của bạn, nó che giấu mặt thực của bạn. Nếu bạn đang trong trò chính trị nào đó, chính trị có đó.

Thiền sư không phải là thầy giáo tôn giáo bình thường. Ông ấy không là tu sĩ, ông ấy không là giáo hoàng hay shankaracharya. Ông ấy không tin vào cấp bậc. Ông ấy muốn nhìn bạn một cách trực tiếp và ông ấy muốn bạn nhìn ông ấy một cách trực tiếp. Ông ấy không muốn bất kì cái gì cản trở, đứng ở giữa.

Chức 'quan phủ' này sẽ đứng ở giữa. Vì cái 'quan phủ' này Thầy sẽ không thể nào xuyên thấu vào Kitagaki và Kitagaki sẽ không có khả năng hiểu Thầy. Cái 'quan phủ' này sẽ là quá nhiều thứ ở giữa, nó sẽ không cho phép trao đổi. Một cách tự nhiên, khi bạn là quan phủ bạn không thảnh thơi. Bạn căng thẳng. Khi bạn là quan phủ bạn không sẵn sàng lắng nghe, bạn sẵn sàng ra lệnh. Khi bạn là quan phủ bạn không thể cúi lạy, bạn không thể buông xuôi. Bạn muốn Thiền sư buông xuôi theo bạn.

Thầy hoàn toàn đúng khi ông ấy nói, 'Ta chẳng có việc gì với anh chàng như vậy. Bảo anh ta ra khỏi đây.' Nó có vẻ thô lỗ. Nó không vậy. Nó là từ từ bi sâu sắc. Nó có vẻ thô lỗ vì chúng ta đã trở nên quen với nghi lễ hình thức. Nhưng Thiền sư không còn là một phần của thế giới hình thức của bạn, đó là lí do tại sao ông ấy là Thiền sư. Ông ấy sống bên ngoài xã hội. Ông ấy là người bỏ ngang. Ông ấy là người nổi dậy.

Ông ấy không bận tâm về nghi lễ hình thức của bạn vì với nghi lễ hình thức dối trá tiếp tục, với nghi lễ hình thức bản ngã tiếp tục. Bản ngã được hỗ trợ bởi mọi loại nghi lễ hình thức.

Thầy đã kéo đi chính mảnh đất dưới chân của quan phủ. Thầy đã kéo đi mọi sự ủng hộ. Thầy nói rằng thầy không muốn gặp anh chàng như vậy. Điều đó dường như là nghiêm khắc và thô lỗ trên bề mặt nhưng đi vào trong nó và thấy lòng từ bi. Thầy sẽ không quan tâm liệu thầy không từ bi thế. Thầy sẽ nói, 'Được, đem anh chàng đó tới và sẽ để cho anh ta có cuộc hội kiến và được kết thúc với anh ta vì tại sao bận tâm?' Nhưng thầy thực sự muốn rằng anh chàng đó tới và anh chàng đó không thể tới với ý tưởng là quan phủ. Chức quan phủ phải bị bỏ ở bên ngoài cửa. Tâm trí cũ phải bị bỏ ở bên ngoài đền. Anh ta phải tới như phiến đá sạch. Anh ta phải vào đền như đứa trẻ, không có ý tưởng mình là ai. Thế thì mọi sự có thể bắt đầu. Thế thì tia lửa của Thầy có thể kích lửa cái gì đó trong anh chàng này.

Nó là từ từ bi, nhớ lấy. Đôi khi Thầy đã từng rất nghiêm khắc vì từ bi, gần như ác - và Thiền sư còn nhiều hơn thế.

Có lần một chính khách lớn, thừa tướng, Kuan Tzu, đi tới gặp một Thiền sư. Ông ta hỏi Thầy, 'Thưa thầy tôn kính, thầy giải thích thuyết duy ngã độc tôn thế nào?"

Mặt Thiền sư đột nhiên biến sắc tím tái. Theo một cách thức cực kì kiêu căng và khinh thị thầy nói với thừa tướng, 'Ông nói gì vậy, đồ đần?'

Việc khinh thường vô lí và bất ngờ này làm tổn thương tình cảm của thừa tướng tới mức sưng sỉa coi thường hiện lên trên mặt ông ấy.

Thế rồi Thiền sư mỉm cười và nói, 'Thưa thừa tướng, đây là duy ngã độc tôn.'

Các Thiền sư là rất, rất hiện thực, rất thực chứng, rất thực tế. Họ tin vào sự tức khắc, họ không tin vào giải thích. Họ đánh mạnh để đánh thức bạn.

Nếu thừa tướng này đã đi tới ai đó khác - tới thánh nhân Hindu hay thánh nhân Jaina - họ chắc đã giải thích với lời giải thích dài dòng. Họ chắc đã giải thích các lí thuyết, triết lí đằng sau điều đó. Họ chắc đã mổ xẻ toàn thể ý tưởng này. Nhưng Thiền sư này đơn giản đóng đinh vào đầu. Thay vì đi vào trong lí thuyết, ông ấy đơn giản đi vào trong sự kiện. Ông ấy tạo ra tình huống bằng việc làm cho thừa tướng giận. Đột nhiên bản ngã không còn là vấn đề lí thuyết, nó là một thực tại, sự kiện tức khắc. Bản ngã đang nảy sinh, khói đã có đó quanh tâm thức của thừa tướng. Và thế rồi Thầy nói, 'Thưa Thừa tướng, đây là duy ngã độc tôn.' Ông ấy đã tạo ra cái gì đó và bây giờ nó có thể được trực tiếp chỉ ra.

Việc trả lời cho người đáng thương này có vẻ nghiêm khắc - người đã không hỏi bất kì cái gì ngớ ngẩn, chỉ một câu hỏi rất tôn giáo, 'Bản ngã là gì? Duy ngã độc tôn là gì? - bằng việc nói, 'Ông nói gì vậy, đồ đần?' Và thế nữa Thiền sư này đã không rất, rất Thiền vì các Thiền sư được biết là đánh bạn, hét lên, nhảy lên bạn, ném bạn ra ngoài cửa, để tạo ra tình huống trong đó vấn đề trở thành thực và bạn có thể được làm cho thức tỉnh một cách trực tiếp với vấn đề. Thiền là trực tiếp. Nó không tin vào những thứ gián tiếp.

Sai dịch mang tấm thiếp trở lại với lời xin lỗi. 'Đó là lỗi của ta' quan phủ nói và với chiếc bút chì ông ta xoá đi từ: Quan phủ Kyoto. 'Lại hỏi xin thầy ông đi.'

Người này phải đã có thông minh lớn vì quan phủ thường không được biết có hành động theo cách đó. Quan phủ thường chắc đã trở nên giận dữ, quan phủ thường chắc đã trả thù. Nhưng người này đã hiểu. Ông ấy phải đã là con người của thông minh hiếm hoi, của hiểu biết lớn, không phải là anh chàng ngu si. Ông ấy đã hiểu. Ông ấy có thể thấy trong điều đó. Ông ấy có thể thấy từ bị của Thầy, lời gợi ý, chỉ dẫn. Một gợi ý rất tinh tế có đó. Nếu như ông ấy mà không rất, rất thông minh ông ấy chắc đã bỏ lỡ điều đó.

Điều đó xảy ra nhiều lần. Nhiều người bỏ lỡ vì lời gợi ý là rất tinh tế. Thực tại là rất tinh tế. Ông ấy phải đã có khả năng đọc vào từ bi của Thầy. Ông ấy đã không giận, ông ấy đã không trở nên rối loạn. Ông ấy phải đã thấy lí do tại sao Thầy đã nói, 'Ta chẳng có việc gì với anh chàng như vậy.' Nó rõ ràng thế. Nếu bạn tỉnh táo, mọi sự thực sự là rất rõ ràng; nếu bạn không tỉnh táo thế thì mọi sự là không rõ ràng chút nào. Nếu bạn không tỉnh táo, giận bên trong của bạn, phản ứng của bạn, sẽ làm cho mọi sự thậm chí còn rối hơn.

'Đó là lỗi của ta' quan phủ nói và với chiếc bút chì ông ta xoá đi từ: Quan phủ Kyoto. 'Lại hỏi xin thầy ông đi.'

'Ồ, đó là Kitagaki à?' Thầy giáo kêu lên khi ông ấy thấy tấm thiếp. 'Ta muốn gặp anh chàng này.'

Mọi sự đã thay đổi hoàn toàn - chỉ bằng việc bỏ đi các từ: 'Quan phủ Kyoto'. Thay đổi nhỏ đó mà có thể đem tới thay đổi lớn thế sao? Vâng, sự sống bao gồm những điều rất nhỏ. Bản ngã không phải là thứ rất lớn, nó là rất nhỏ. Nhưng khi bạn đang khổ từ nó, nó có vẻ rất lớn. Nếu bạn đủ thông minh để bỏ nó, nó có vẻ rất nhỏ - nó chỉ giống như hạt bụi nhỏ trong mắt bạn. Khi hạt bụi nhỏ ở trong mắt bạn có vẻ như toàn thể Himalayas đã rơi vào trong mắt bạn. Mọi thứ có vẻ tối và bạn đang trở nên mù và nó đang gây kích thích. Nhưng khi bạn lấy hạt bụi nhỏ đó ra và để nó lên lòng bàn tay bạn và bạn nhìn nó nhỏ thế, điều đó đích xác là điều bản ngã của bạn giống vậy. Một khi bạn bắt đầu thấy nó, nó không phải là thứ lớn. Và sự sống bao gồm những thay đổi rất nhỏ. Với một thay đổi nhỏ có sự dịch chuyển, và động thái thay đổi.

Bạn phải hiểu cái gì đã xảy ra trong người này. Đây chỉ là điều bên ngoài - Ông ấy gạch bỏ các từ 'Quan phủ Kyoto'. Nhưng cái gì đã xảy ra bên trong? Ở đó ông ấy đã gạch bỏ đi cái gì đó nữa. Và cái đó là quan trọng hơn nhiều, cái đó thực sự là quan trọng. Ông ấy đã gạch bỏ đi nhiệm vụ của ông ấy, ông ấy đã gạch bỏ đi vai trò của ông ấy, ông ấy đã gạch bỏ đi sự đồng nhất của ông ấy. Ông ấy đã trở thành tờ giấy sạch. Ông ấy đã gạch bỏ đi ý tưởng rằng ông ấy là ai đó. Ông ấy đã quên mọi điều ông ấy đã học mãi cho tới giờ. Vào khoảnh khắc đó ông ấy đã bỏ mọi thứ. Ông ấy đã không biết ông ấy là ai cho nên sao phải giả vờ? Vâng, ông ấy đã làm việc như quan phủ, điều đó là được, nhưng điều đó có liên quan gì tới Thiền sư và tại sao Thiền sư phải bận tâm liệu bạn là quan phủ hay không? Thay đổi nhỏ này có thể làm thay đổi toàn thế giới.

Não người được chia thành hai phần, hai bán cầu não. Bây giờ nghiên cứu khoa học đã chỉ ra nhiều sự kiện về não người. Phía bên phải, bán cầu não phải của bộ não, vận hành theo cách khác toàn bộ với phía bên trái. Chúng được bắc cầu bởi một chiếc cầu rất nhỏ và qua chiếc cầu đó cơ cấu truyền động thay đổi. Bên trái của não vận hành qua lí trí - nó là văn xuôi, nó là logic, nó là năng nổ, nó là tham vọng, nó là bản ngã, nó là nam, nó là dương, nó là rất bạo hành. Bán cầu não trái này của bộ não là bán cầu của toán học, hành động, phân tích, trình tự, tính đàn ông, thời gian, năng nổ, công việc - mọi loại của các thứ như thế.

Hai bên của não được bắc cầu bởi một chiếc cầu rất, rất mảnh mai, và bạn liên tục thay đổi từ trái sang phải, từ phải sang trái. Thực ra, đó là lí do tại sao việc thở của bạn thay đổi. Lúc thì bạn thở qua lỗ mũi trái và rồi có sự thay đổi và bạn bắt đầu thở qua lỗ mũi phải. Khi bạn thở qua lỗ mũi phải bán cầu trái của bạn vận hành - chúng được kết nối chéo. Khi bạn thở qua lỗ mũi trái bán cầu não phải của bạn vận hành.

Tay trái của bạn được nối với bán cầu phải, tay phải của bạn được nối với bán cầu trái. Đó là lí do tại sao nếu họ viết bằng tay trái chúng ta buộc trẻ em phải viết bằng tay phải. Dường như là bên phải là đúng và bên trái là sai. Tại sao? Đứa trẻ viết bằng tay trái sẽ không bao giờ là kiểu người mà xã hội này yêu cầu nó phải là. Nó sẽ có nhiều tính thơ ca hơn, nhiều tưởng tượng hơn. Nó sẽ có những giấc mơ lớn. Nó có thể trở thành hoạ sĩ, vũ công, ca sĩ, nhạc sĩ, nhưng nó sẽ không bao giờ khéo léo trong toán học, kĩ nghệ, khoa học. Nó sẽ không trở thành tướng giỏi, kẻ sát nhân, chính khách - không.

Với mọi điều đó, tay trái là nguy hiểm. Người thuận tay phải được cần. Lịch sử được tạo ra bởi người thuận tay phải. Người thuận tay trái phải bị thay đổi vì nếu bạn dùng tay trái phần tưởng tượng của bạn, phần nữ tính của bạn sẽ vận hành, tính vô ngã của bạn sẽ vận hành. Bạn sẽ mềm mỏng hơn, mở. Bạn sẽ cảm nhận nhiều hơn. Cho nên chúng ta buộc trẻ em thay đổi.

Sớm hay muộn sẽ có việc nổi dậy chống lại những người thuận tay phải bởi những người thuận tay trái. Họ phải nổi dậy. Thực ra, năm mươi phần trăm mọi người là thuận tay trái - vì có sự cân bằng. Nhưng chúng ta buộc họ thay đổi. Trong năm mươi phần trăm gần bốn mươi phần trăm ngần ngại trở thành người thuận tay phải. Mười phần trăm vẫn kiên định thuận tay trái. Nhưng họ kiên định trong sợ hãi, trong lo âu. Cái gì đó sai. Vấn đề không chỉ là tay, vấn đề là của não bên trong.

Các nhà ngôn ngữ bây giờ đã trở nên nhận biết rằng có hai loại ngôn ngữ trên thế giới. Vài ngôn ngữ vận hành từ bán cầu trái - chẳng hạn, tiếng Anh vận hành từ bán cầu trái. Nó là ngôn ngữ khoa học, hợp lí nhiều hơn. Ngôn ngữ của người Hopis vận hành từ bán cầu phải. Nó là một loại ngôn ngữ khác toàn bộ, nhiều hình ảnh hơn, ít khoa học hơn, nhiều thơ ca hơn, nhiều mầu sắc hơn, sống động hơn. Người Hopis không thể phát triển toán được mấy.

Chúng ta đã bị ép buộc vẫn còn ngày một nhiều trong bán cầu trái và chúng ta dần dần đã quên đi bán cầu phải. Chúng ta đã quên thế giới của bán cầu phải.

Khi bạn bỏ bản ngã thay đổi này xảy ra bên trong, đó là lí do tại sao mọi Thầy lớn đã nhấn mạnh vào buông xuôi. Nó chẳng liên quan gì tới cái bên ngoài, nó là cái gì đó rất sâu bên trong. Khi bạn buông xuôi bản ngã của bạn, khi bạn nói 'Tôi tin cậy thầy và bây giờ tôi sẽ đi theo thầy, bây giờ tôi sẽ là cái bóng của thầy, bây giờ bất kì cái gì thầy nói sẽ là luật' đột nhiên bên trái của bạn dừng vận hành. Không có nhu cầu cho nó vận hành. Hoài nghi biến mất. Lí trí biến mất cho nên hoài nghi biến mất. Tranh cãi biến mất. Một loại năng lượng mới toàn bộ nảy sinh trong bạn - bạn trở nên nhiều thơ ca hơn, nhiều mở hội hơn, nhiều vui vẻ hơn. Và thế thì trưởng thành xảy ra. Trưởng thành là qua nữ tính, trưởng thành là qua bán cầu phải.

Cho nên chuyện ngụ ngôn này chỉ là biểu tượng. Quan phủ đã hiểu. Ông ấy nói, 'Được. Tôi sẽ bỏ ý tưởng này về việc là quan phủ.' Bằng việc gạch bỏ ý tưởng rằng ông ấy là quan phủ Kyoto ông ấy đã dịch chuyển từ bán cầu trái sang bán cầu phải. Và chỉ với dịch chuyển này cái gì đó là có thể.

Trang Tử, khi kể câu chuyện của Thần Đại dương nói với Thần Sông, nói, 'Ông không thể nói về đại dương cho ếch giếng, sinh vật có phạm vi hạn hẹp hơn. Ông không thể nói về băng cho sâu bọ mùa hè, sinh vật của mùa vụ. Ông không thể nói về Đạo cho người dạy học, phạm vi của ông ta quá giới hạn. Nhưng bởi vì ông đã nổi lên từ phạm vi hạn hẹp của ông và đã thấy đại dương lớn, ông biết cái vô nghĩa riêng của ông và ta có thể nói cho ông về các nguyên lí lớn.'

Đây là điều đại dương nói cho sông khi sông đổ vào trong đại dương. Mãi cho tới khoảnh khắc đó đại dương đã giữ yên tĩnh và đã vấn còn im lặng.

Sông đã ở đó, ngần ngại liệu có đi vào trong đại dương hay không, và đại dương đã im lặng. Thế rồi sông đổ vào trong đại dương và đại dương nói, 'Nhưng bởi vì ông đã nổi lên từ phạm vi hạn hẹp của ông và đã thấy đại dương lớn, ông biết cái vô nghĩa riêng của ông và ta có thể nói cho ông về các nguyên lí lớn.'

Đó đích xác là điều đã xảy ra khi Kitagaki nói, 'Vâng, ta đã sai.' Việc cảm này rằng ông ấy sai là thay đổi triệt để. Rất khó cho mọi người chấp nhận rằng họ sai. Họ liên tục phòng thủ, họ liên tục hợp lí hoá. Điều dễ dàng hơn cho Kitagaki chắc đã là nghĩ rằng người này cao ngạo, bản ngã. Nếu như bạn đã ở đó bên trong Kitagaki cái gì sẽ xảy ra? Nghĩ mà xem. Bạn chắc đã nghĩ rằng người này cao ngạo. Ông ta là loại Thầy gì vậy? Thầy phải rất khiêm tốn chứ. Thầy là chính hoá thân của sự khiêm tốn. Và người này rất bản ngã, ông ta thậm chí không biết tới phép xã giao. Ông ta thô lỗ, thô sơ. Bạn chắc đã giận. Bạn chắc đã tìm ra cả nghìn lẻ một việc hợp lí hoá. Mọi người liên tục tồn tại vì việc hợp lí hoá của họ.

Bệnh nhân lo âu nói với nhà tâm thần, 'Tôi đang trong yêu với con ngựa của tôi.'

'Nhưng điều đó chẳng là gì cả,' nhà tâm thần đáp. 'Nhiều người yêu con vật. Vợ tôi và tôi có một con chó mà chúng tôi yêu lắm.'

'À, nhưng bác sĩ ơi, đó là hấp dẫn vật lí mà tôi cảm thấy hướng tới con ngựa của tôi!'

'Úi giờiiiiiiiiii!' nhà tâm thần nói. 'Nó là loại ngựa gì? Đực hay cái?'

'Tất nhiên cái!' người hào hoa bắn lại một cách giận dữ. 'Ông nghĩ tôi là gì, đồng tính luyến ái à?'

Bạn bao giờ cũng có thể tìm ra cái gì đó để bảo vệ. Bạn có thể bảo vệ cái ngu của bạn, bạn có thể bảo vệ bệnh của bạn, bạn có thể bảo vệ chứng thần kinh của bạn. Bạn liên tục bảo vệ trạng thái mà bạn đang ở trong đó. Bạn có thể bảo vệ đau đớn của bạn, khổ của bạn. Mọi người bảo vệ địa ngục của họ mạnh thế - họ không muốn thoát ra khỏi nó.

Khoảnh khắc quan phủ nói 'Vâng, tôi cảm thấy lỗi của tôi' toàn thể con người bên trong của ông ấy đã thay đổi. Bạn có quan sát điều xảy ra vào khoảnh khắc bạn nói 'Vâng, tôi có lỗi' không? Đột nhiên căng thẳng đã mất đi. Bây giờ không có bảo vệ, bây giờ bạn không cần có tính bảo vệ, bây giờ bạn có thể mở.

Khoảnh khắc ông ấy xoá đi các từ 'Quan phủ Kyoto' ông ấy đã trở thành một loại người khác. Ông ấy không còn là cùng người đó, nhớ. Đó là lí do tại sao Thầy nói, 'Ồ, đó là Kitagaki sao? Ta muốn gặp anh chàng đó.' Bây giờ ông ấy là một loại người khác toàn bộ.

Trong một quán rượu hai người đang ngồi. 'Tôi định bỏ việc làm này và tôi muốn ông tới cùng tôi,' một người trong họ nói sau khi uống đến chén thứ tám.

'Ồ, thực à?' anh bạn anh ta nhận xét.

'Vâng. Tôi biết một chỗ ở châu Phi nơi có nhiều vàng nằm quanh chỉ đợi ai đó tới nhặt lên.'

'Tôi biết có cách lấy nó đấy.'

'Cách lấy là gì?'

'Ông phải cúi mình xuống!'

Khi bạn tới với Thầy bạn phải cúi mình xuống - và đó là điều khó nhất trên thế giới. Nó không chỉ là nghi lễ hình thức ở phương Đông rằng bạn chạm chân Thầy. Nó không phải điều đó. Nó là biểu tượng. Bây giờ nó đã trở thành nghi lễ hình thức, đó là lí do tại sao nó đã trở thành vô nghĩa, nhưng nếu bạn thực sự chạm chân Thầy, cái gì đó thay đổi vô cùng bên trong bạn. Bạn không còn là cùng người nữa, bạn đã gạch xoá 'Quan phủ Kyoto'. Bạn là tự do hơn, mở hơn, sẵn sàng để nhận. Bạn nữ tính hơn vào khoảnh khắc bạn chạm chân Thầy; bạn thụ động hơn, sẵn có. Bạn sẵn sàng đi cùng Thầy. Cuộc hành trình là của cái không biết cho nên bạn phải tin cậy. Không có cách nào chứng minh bất kì cái gì về nó. Bạn đã không biết nó, bạn đã không trải nghiệm nó, không có cách nào để chứng minh rằng nó thậm chí tồn tại. Bạn phải tin, bạn phải tin cậy.

Điều đó giống như con chim dạy con nó bay trên trời... Chúng chưa bao giờ bay trước đây, chúng chỉ mới ra từ trứng, chúng chỉ mới sẵn sàng. Chúng thậm chí không biết rằng chúng có cánh. Chúng có cánh, nhưng làm sao chúng có thể biết nếu chúng chưa bao giờ ở trên trời? Làm sao chúng có thể biết rằng chúng có cánh? Chim mẹ dạy chúng. Nó dạy thế nào? Nó đi ra và vỗ cánh xung quanh. Chim con quan sát và chúng bắt đầu cảm thấy cái gì đó nảy sinh trong chúng. Vâng, chúng cũng sẽ thích đi theo cùng cách. Nhưng chúng sợ. Chúng chỉ ngồi đó trên mép tổ, sợ hãi, kinh hoàng. Cho nên chim mẹ tới và lui mãi và thuyết phục chúng, 'Các con lại đây đi.' Có thể một con, có chút ít dũng cảm hơn, sẵn sàng nhảy vào nguy hiểm hơn, nhảy tới. Cú nhảy của nó là rất vụng về, việc bay của nó không mấy là bay, trong vòng vài phút nó trở lại - nhưng giờ nó biết nó có cánh. Bây giờ vấn đề chỉ là thời gian để học kĩ năng. Nhưng nó có năng lực làm điều đó. Đôi khi chim mẹ phải đẩy chim con, chỉ đẩy chúng, để cho chúng trở nên nhận biết về cánh của chúng.

Cùng điều này là tình huống của Thầy. Bạn phải tin cậy như chim con tin cậy mẹ chúng. Thầy đưa bạn vào cuộc hành trình mà bạn chưa bao giờ ở trên đó trước đây. Thực ra, thầy đang đưa bạn vào cuộc hành trình mà bạn thậm chí đã không mơ tới - nói gì tới trải nghiệm? Thầy đang đưa bạn vào cuộc hành trình mà bạn thậm chí đã không biết tới. Bạn không thể biết được cho dù ai đó đang nói về nó vì nó là không quen thuộc thế. Thầy đang thay đổi toàn thể tâm trí bạn. Thầy đang mang bạn tới biến thái, biến đổi, hành trình thay đổi tâm hồn. Khi thì thầy sẽ thuyết phục, khi thì thầy sẽ đẩy, nhưng một khi bạn ở trên trời bạn sẽ biết và bạn sẽ biết ơn mãi mãi.

Và cái đẹp là ở chỗ thầy đã không cho bạn bất kì cái gì. Cánh là của bạn, năng lượng để bay là của bạn, trời là của bạn như của Thầy - thầy đã không cho bạn bất kì cái gì. Nhưng dầu vậy, thầy đã cho bạn nhiều. Thầy đã cho bạn lòng dũng cảm, thầy đã cho bạn khả năng của việc tin cậy, của việc đi trên cuộc phiêu lưu mới, của việc đi vào trong cái không biết. Nhưng buông xuôi là điều phải có.

'Ồ, đó là Kitagaki à? Ta muốn gặp anh chàng này.'

Việc xoá bỏ cái tên đã trở thành biểu tượng của buông xuôi. Và ông ta đã hiểu lỗi của mình. Điều đó rất có tính chỉ dẫn. Bây giờ Thầy sẵn sàng nhận ông ta. Thầy có thể nhận bạn chỉ khi bạn sẵn sàng được nhận. Trước điều đó nó sẽ là chưa chín, nó sẽ không hữu dụng gì, nó sẽ không giúp bạn.

Nếu như Thầy mà theo nghi thức thêm chút nữa chắc quan phủ này đã bỏ lỡ. Vì Thầy không theo nghi thức nên quan phủ có cơ hội để trưởng thành. Ông ta đã trưởng thành - vì trưởng thành này đôi khi xảy ra trong một khoảnh khắc.

Thông minh không cần thời gian. Nếu bạn thông minh, điều tôi đang nói đã xảy ra trong bạn; nếu bạn ngu thế thì bạn phải nghĩ về nó. Bằng không khoảnh khắc tôi nói cái gì đó, cái gì đó xảy ra trong bạn. Ở đây tôi nói nó, ở kia nó bắt đầu xảy ra - bạn bắt đầu cảm về nó, bạn bắt đầu có hương vị về nó, bạn bắt đầu vỗ cánh, bạn bắt đầu sẵn sàng lấy cú nhảy, bạn bắt đầu trở nên dũng cảm, bạn bắt đầu bị hấp dẫn tới chính rủi ro của nó. Khi tôi đang nói cái gì đó, nếu bạn thông minh, không có nhu cầu làm bất kì cái gì; nó sẽ xảy ra chỉ bằng việc nghe nó.

Phật đã nói rằng có hai kiểu người: những người đạt tới chân lí chỉ bằng việc nghe nó và những người phải làm nhiều. Loại thứ hai là loại thường nhưng bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng loại thứ hai đã trở thành rất quan trọng. Loại thứ nhất ông ấy gọi là shravaka (người nghe) - đích xác cùng từ mà Mahavira dùng. Những người đạt tới bằng chỉ việc nghe - shravaka. Và loại thứ hai ông ấy gọi là sadhu - những người không thể đạt tới được chỉ bằng việc nghe nhưng là người phải làm nhiều vì thông minh của họ là không đủ. Bằng không thì thông minh là giải thoát. Nghe đúng nó đã xảy ra. Thế thì bất kì tình huống nào cũng có thể là cơ hội.

Thiền gọi trạng thái này của tâm trí là vô tâm. Vô tâm ngụ ý trạng thái vô trí, trạng thái thông minh thuần khiết. Không ý nghĩ nào di chuyển quanh, chỉ có ngọn lửa của nhận biết. Trong trạng thái này người quan sát không còn tách rời khỏi vật được quan sát, người biết không còn tách rời khỏi cái được biết, người nghe không còn tách rời khỏi người nói.

Vài người ở đây đi tới trạng thái đó nhiều lần - trạng thái của vô tâm, khi bạn không tách rời khỏi tôi, khi đột nhiên các biên giới hội nhập lại, khi đột nhiên chúng ta chờm lấp. Trong khoảnh khắc đó là trao đổi, trong khoảnh khắc đó có việc truyền. Thế thì bất kì cái gì cũng có tác dụng. Im lặng của tôi sẽ có tác dụng, lời của tôi sẽ có tác dụng, bất kì cử chỉ nào của tay tôi sẽ có tác dụng. Bạn phải ở trong vô tâm, trạng thái của tâm trí mà không có bản ngã, mà không có biên giới nào. Chỉ trong trạng thái này Thượng đế là có thể, niết bàn là có thể.

Có bài haiku nổi tiếng của Ba Tiêu:

Ao xưa

Ếch nhảy

Tõm.

Tương truyền rằng Ba Tiêu đang ngồi bên cạnh một ao cổ, ao rất cổ đại. Và trên tảng đá một con ếch đang ngồi. Đó chắc phải đã là một sáng đầy ánh mặt trời và con ếch phải đang tận hưởng tắm nắng. Ba Tiêu quan sát, chỉ ngồi đó im lặng. Ông ấy phải ở trong trạng thái vô tâm.

Ao xưa

Ếch nhảy

Tõm.

Và với âm thanh của con ếch nhảy vào trong ao xưa - tõm - người ta nói rằng Ba Tiêu đã trở nên chứng ngộ. Tiếng tõm đó là đủ làm cho ông ấy thức tỉnh.

Vâng, trong vô tâm, ngay cả tiếng tõm này là đủ.

Quan phủ này phải đã là một người rất, rất thông minh. Đứng bên ngoài cửa nhà Thầy, ông ta phải đã đi tới dần dần, dần dần một thoáng nhìn nào đó về vô tâm. Và khi sai dịch tới, và với lời xin lỗi nói, 'Bẩm quan, Thầy không sẵn lòng gặp quan. Thầy đã bác bỏ nó. Thầy nói, 'Ta không muốn gặp anh chàng này' - tõm, cái gì đó đã xảy ra trong khoảnh khắc đó. Quan phủ nhận ra lỗi của mình và ông ấy đã trở thành con người khác toàn bộ. Ông ấy không còn là cùng người cũ.

Vâng, nó có thể xảy ra trong một khoảnh khắc. Chính vấn đề là hiểu biết thuần khiết. Con chim cúc cu này có thể làm điều đó - tõm. Chỉ cơn gió thổi qua cây có thể làm điều đó - tõm. Điều đó là có thể. Điều không thể là có thể, nếu bạn ở trong vô tâm. Và Thiền không là gì ngoài việc rèn luyện về cách đạt tới vô tâm này, trạng thái vô trí này.

Xem tiếp Chương 6 - Quay về Mục Lục Tập 1

Quay về Mục Lục Toàn Tập