Chương 7. Bùng nổ hiểu thấu

Thực Hành Vô Ngã by Vô Ngã

Thiền – Con Đường Của Nghịch Lý – Osho

Bài nói về Thiền

Tập 2

Chương 7. Bùng nổ hiểu thấu

Một số trẻ đang chơi bên sông. Chúng làm lâu đài cát, và từng đứa trẻ bảo vệ lâu đài của mình và nói, 'Cái này là của tao.' Chúng giữ các lâu đài của chúng tách rời và sẽ không cho phép bất kì sai lầm nào về cái nào là của ai. Khi các lâu đài tất cả đã hoàn thành, một đứa trẻ đạp lên lâu đài của ai đó khác và phá huỷ nó hoàn toàn. Đứa trẻ chủ lâu đài này nổi khùng, kéo tóc của đứa trẻ kia, đánh nó bằng nắm đấm và hét toáng lên, 'Nó đã làm hỏng lâu đài của tao! Tất cả chúng mày tới đây và giúp tao trừng phạt nó vì nó xứng đáng phạt.' Tất cả những đứa trẻ khác tới giúp nó. Chúng đánh đứa trẻ này bằng gậy và rồi giậm chân lên nó khi nó nằm trên đất.

Thế rồi chúng tiếp tục chơi trong lâu đài cát của chúng, từng đứa đều nói, 'Cái này là của tao; không ai khác có thể có nó. Tránh xa ra! Đừng chạm vào lâu đài của tao.'

Nhưng buổi tối kéo tới; trời trở nên tối và tất cả chúng nghĩ chúng phải về nhà. Bây giờ không ai quan tâm lâu đài của mình trở thành cái gì. Một đứa trẻ dẫm lên lâu đài của nó, đứa khác xô lâu đài của nó bằng cả hai tay. Thế rồi chúng quay đi và trở về, từng đứa về nhà mình.

Sống là nghịch lí. Nó tồn tại qua nghịch lí; đó là chính cách thức tồn tại của nó. Bánh xe chuyển động liên tục và trục bất động, và tại chính trung tâm của cơn xoáy lốc có im lặng. Tại chính cốt lõi của sống có chết. Đây là cách mọi sự là vậy, sự tồn tại là qua mâu thuẫn.

Sự tồn tại liên tục mâu thuẫn với bản thân nó, và từ mâu thuẫn này năng lượng cho sống được sinh ra. Từ căng thẳng giữa các mâu thuẫn là toàn thể trò chơi này, trò chơi đùa này. Đây là biện chứng - chính đề và phản đề. Và xung đột thường xuyên giữa chính đề và phản đề tạo ra năng lượng, sinh ra năng lượng. Từ ma sát năng lượng được tạo ra.

Bạn có thể nhìn quanh, và ở mọi nơi bạn sẽ thấy mâu thuẫn vận hành - giữa đàn ông và đàn bà, giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông, giữa thành công và thất bại, giữa sinh sôi và suy tàn. Một cách liên tục, ở mọi nơi, trò chơi này dựa trên chính nền tảng của nghịch lí. Nếu bạn không hiểu điều này, bạn sẽ sống cuộc sống của khổ. Nếu bạn không hiểu điều này, nếu nó không đi sâu vào trong tim bạn và trở thành hiểu biết chói sáng cho bạn, bạn sẽ sống cuộc sống của phiền não. Vì bạn sẽ không bao giờ có khả năng chấp nhận mâu thuẫn này - bạn sẽ không bao giờ có khả năng thấy rằng mâu thuẫn này không thực sự là mâu thuẫn; cái đối lập vận hành như phần bù.

Một khi được thấy trong ánh sáng đó, sống trở nên được chiếu sáng. Thế thì bạn đầy nhận biết. Thế thì bạn biết rằng không có sai trong chết - không chỉ điều đó, bạn biết rằng không có chết, sống sẽ là không thể được chút nào.

Cho nên sống mang nợ tất cả với chết. Thế thì chết không chống lại sống; nó không phải là thù, nó là bạn. Thấy điều này, sợ chết biến mất. Thấy điều này, phiền não biến mất, lo âu biến mất. Thấy điều này, hân hoan lớn nảy sinh trong con người bạn. Không thấy điều này, có xung đột. Hiểu sai là điều khổ của bạn là gì. Hiểu biết là phúc lạc, hiểu sai là nguyên nhân của khổ.

Bây giờ cố xuyên thấu vào trong cốt lõi bên trong nhất của bạn và xem cách mọi sự có đó, và điều bạn đang làm với chúng. Nếu con người nhìn vào bên trong, con người thấy ở đó, tại chính cốt lõi, chỉ hư không thuần khiết. Đó là lí do tại sao mọi người không nhìn vào bên trong.

Socrates liên tục nói, 'Biết bản thân ông.' Upanishads liên tục hô lên, 'Đi vào bên trong! Hướng vào trong là cuộc hành trình.' Chư phật liên tục thuyết phục bạn đi vào trong, và bạn liên tục đi ra ngoài. Bạn không bận tâm điều Phật nói. Cho dù bạn lắng nghe, bạn lắng nghe chỉ với nửa tai bạn - bạn lắng nghe khoảnh khắc này, bạn quên khoảnh khắc tiếp. Vì sâu bên dưới bạn biết rằng nhìn vào bên trong là nhìn vào hư không. Chẳng có gì cả. Và điều đó là kinh sợ, điều đó là kinh hoàng.

Tại chính cốt lõi có hư không. Bánh xe của mọi thứ chuyển động trên cái trục hư không đó. Cho nên, sợ hư không bên trong, chúng ta liên tục xô vào trong thế giới. Sợ vô hiện hữu riêng của người ta đưa bạn tới cả nghìn lẻ một cuộc hành trình. Đó là điều Thiền nhân gọi là 'thế giới của nghìn lẻ một thứ'. Bạn liên tục chạy xô theo hướng này, hướng nọ. Bạn phải chạy xô vào, vì nếu bạn không xô vào bạn sẽ tình cờ gặp hư không của bạn... và có sợ. Bạn kinh hoàng về nó - bạn không muốn thấy rằng bạn không hiện hữu.

Hiện hữu của bạn là vô hiện hữu: bạn không sẵn sàng nhìn vào trong nó, chấp nhận nó. Bạn là chết đang sống. Chết có đó, và tại chính cốt lõi của con người bạn chỉ có trống rỗng - điều Phật gọi là anatta. Không có cái ngã, không có người, không có ‘tôi’. Và bằng cách nào đó mọi người đều biết điều đó - do đó không ai đi vào bên trong, mọi người đi ra ngoài. Ra ngoài bạn có thể tự phỉnh bản thân bạn, bạn có thể tự lừa bản thân bạn. Bạn có thể tạo ra cả nghìn lẻ một trò chơi, bạn có thể chơi với những trò chơi đó - chúng sẽ không giúp đỡ, nhưng dầu vậy bạn có thể để thời gian trôi qua với những trò chơi đó. Bạn có thể trở nên bị mê mải trong chúng tới mức với những khoảnh khắc mê mải đó bạn có thể quên hư không bên trong của bạn.

Nhưng hư không bên trong này không giống như sự tình cờ. Nó không phải là tình cờ, nó là chính hiện hữu của bạn. Cho nên bạn không thể thoát khỏi nó được, dù bạn muốn làm bất kì cái gì. Không ai đã từng có khả năng thoát khỏi nó. Bạn có thể liên tục trì hoãn, bạn có thể liên tục để trễ kinh nghiệm đó, nhưng ngày này hay ngày khác, kinh nghiệm đó phải được trải qua.

Và ngày đó là ngày của phúc lành lớn, khi bạn đi tới biết vô hiện hữu bên trong của bạn. Vì với kinh nghiệm đó mọi sợ biến mất. Khi bạn biết bạn không hiện hữu, làm sao bạn có thể sợ - về cái gì? để làm gì? Và ai có thể sợ? Khi bạn biết bạn không hiện hữu, ham muốn có thể tồn tại ở đâu? với ai? cho ai? từ ai? Tanha (ham muốn) biến mất, trở nên biến mất.

Khi bạn không hiện hữu, làm sao bạn có thể trở thành ai đó? Khi biết cái vô hiện hữu của người ta, có nghỉ ngơi lớn. Người tìm kiếm đã biến mất, ham muốn không còn nữa, người trở thành đã không được tìm thấy. Cho nên nền tảng đã biến mất - và toàn thể cung điện được làm bằng bìa đơn giản tan nát trên đất.

Chừng nào bạn chưa đi tới biết cái vô hiện hữu bên trong này - anatta, vô tồn tại, hay chết... Thiền nhân gọi nó là 'cái chết lớn'. Nó không phải là chết thường. Chết thường không tạo ra mấy khác biệt - ở đây bạn chết, ở kia bạn lập tức được sinh ra. Bạn bỏ thân thể này - bạn thậm chí còn chưa rời khỏi nó, và bạn đã đi vào trong bụng mẹ khác. Điều đó không tạo ra khác biệt gì mấy.

Chết thực là khi bạn đi tới đối diện với vô hiện hữu bên trong của bạn, vực thẳm. Người ta bị kinh hoàng, người ta muốn chạy khỏi nó. Người ta muốn để nó ở sau lưng, người ta muốn lấp đầy nó. Đó là điều mọi người liên tục làm.

Sansara, thế giới, không là gì ngoài nỗ lực rót đầy chân không bên trong này. Rót đầy nó bằng tiền, rót đầy nó bằng đàn bà, rót đầy nó bằng đàn ông, rót đầy nó bằng quyền lực, rót đầy nó bằng bất kì cái gì - nhà lớn, rót đầy nó bằng danh vọng - nhưng rót đầy nó. Liên tục ném mọi thứ vào trong nó - để cho một ngày nào đó bạn có thể cảm thấy bạn không chỉ là hư không, bạn là ai đó, bạn là cái gì đó. Nhưng cái đó không bao giờ xảy ra, nó không thể xảy ra được. Vì vực thẳm là không đáy - bạn có thể liên tục ném mọi thứ vào trong nó, chúng liên tục biến mất.

Có một câu chuyện Sufi rất nổi tiếng. Một người ăn xin tới một hoàng đế. Chỉ bởi tình cờ, hoàng đế đi ra khỏi cung điện để đi dạo buổi sáng. Và người ăn xin đã đứng đó, cho nên hoàng đế hỏi, 'Ông muốn gì?' Người ăn xin cười. Ông ấy nói, 'Ông đang hỏi dường như ông có thể hoàn thành ham muốn của tôi! "Ông muốn gì?" ông nói đi!'

Nhà vua bị xúc phạm, thách thức. Ông ta nói, 'Có chứ, ta có thể hoàn thành ham muốn của ông. Ham muốn của ông là gì? ông cứ nói cho ta xem sao.' Và người này nói, 'Nghĩ hai lần trước khi ông hứa bất kì cái gì.'

Người ăn xin này không phải là người ăn xin thường, người ăn xin này đã là thầy trong kiếp quá khứ của hoàng đế. Và thầy đã hứa, 'Ta sẽ tới và cố đánh thức ông lần nữa trong kiếp sau của ông. Kiếp này, ông đã bỏ lỡ - nhưng ta sẽ tới lần nữa.'

Nhưng nhà vua đã quên hoàn toàn - ai nhớ về các kiếp quá khứ? Cho nên ông ta khăng khăng, 'Ông cứ nói cho ta đi, và ta sẽ hoàn thành nó. Ông cứ nói cho ta. Ta là hoàng đế lớn thế - ông có thể ham muốn cái gì mà ta không thể cho ông được?'

Và người ăn xin nói, 'Nó là ham muốn rất đơn giản. Ông thấy bình bát ăn xin này không? Ông có thể rót đầy nó bằng cái gì đó không? Bất kì cái gì cũng được. Ta không đòi hỏi kim cương, và ta không đòi hỏi vàng - bất kì cái gì! Ông có thể rót đầy nó được không?'

Và hoàng đế nói, 'Có chứ! Ông dường như điên! Tại sao nó không thể được rót đầy?' Ông ta triệu một trong các tể tướng của mình và bảo tể tướng, 'Ngươi rót đầy bình bát ăn xin của người này bằng tiền.' Và tể tướng đi làm. Nó là bình bát nhỏ, nhưng nhà vua sớm bị hoảng sợ. Tiền được rót vào, và khoảnh khắc bạn rót vào nó, tiền biến mất. Và bình bát vẫn còn trống rỗng, và vẫn còn trống rỗng, và vẫn còn trống rỗng.

Toàn thể cung điện tụ tập lại. Dần dần, tin đồn lan đi khắp kinh thành; mọi người bắt đầu kéo tới từ khắp mọi ngả. Đã có đám đông khổng lồ, và danh giá của hoàng đế bị lâm nguy. Và ông ta là con người giữ lời. Ông ta nói với tể tướng của mình, 'Nếu toàn thể vương quốc có bị mất ta vẫn sẵn sàng để mất nó, nhưng ta không thế bị thất bại bởi người ăn xin này. Bình bát này là cái gì đó ma thuật - nhưng ta sẽ phải chứng minh cho ông ta rằng ta cũng có cái gì đó để làm đầy nó.'

Kho báu của ông ta bắt đầu trở nên trống rỗng. Và mọi người chạy và xô ra khỏi cung điện, cố rót vào trong cái bình bát ăn xin đó - và cái bình bát ăn xin đó dường như là không đáy, mọi thứ lập tức biến mất trong nó. Bạn không thể nhìn thấy vật đó lần nữa; một khi nó đã mất ở trong, nó đã mất khỏi sự tồn tại. Nó đơn giản mất tính vật chất - hay cái gì?

Thế rồi kim cương và ngọc trai và ngọc lục bảo... và chúng bắt đầu biến mất. Chẳng mấy chốc tể tướng báo cho nhà vua, 'Điều này dường như là không thể được. Bệ hạ phải chấp nhận thất bại. Và người này dường như không phải là người ăn xin thường, ông ấy không thể vậy. Có thông điệp trong nó. Bệ hạ buông xuôi theo người này đi!'

Lúc đó là buổi tối, và toàn thể kinh thành đã tụ tập ở đó, và mọi người đang đứng đó trong im lặng hoàn toàn. Đã có kích động lớn thế: 'Cái gì đang xảy ra?' Chung cuộc, nhà vua phục xuống dưới chân người ăn xin và nói, 'Thưa thầy, tôi xin lỗi. Cái sai của tôi là giả vờ rằng tôi có bất kì cái gì. Tôi chẳng có gì để rót đầy bình bát ăn xin của thầy. Chỉ một điều - bí mật của bình bát ăn xin này là gì? Xin nói cho tôi một điều. Tôi thua, thầy thắng - trước khi thầy rời khỏi tôi, chỉ xin hoàn thành tò mò này của tôi. Bình bát ăn xin này đã được làm thế nào, hay cái gì?'

Và người ăn xin cười. Và người ăn xin nói, 'Ông không nhớ ta chút nào sao? Ông đã quên ta hoàn toàn rồi sao? Nhìn vào mắt ta đây! Ta là thầy cũ của ông. Và đây là điều ta đã dạy cho ông trong kiếp quá khứ nữa, nhưng ông đã không nghe. Bình bát ăn xin này chẳng có ma thuật nào! Nó đơn giản được làm từ tim của người. Không có bí mật nào trong nó; đây là cách tim con người là vậy.'

Bình bát ăn xin huyền bí. Liên tục ném mọi thứ vào trong nó - bạn liên tục ném thế giới vào trong nó, và chúng bị phân giải vật chất và chúng biến mất. Và người ta không bao giờ được thoả mãn, không bao giờ, không bao giờ.

Bạn đã bao giờ thấy một người được thoả mãn chưa? Nếu bạn đã thấy một người được thoả mãn, thế thì người đó sẽ là người đã chấp nhận hư không của mình. Đó là điều chúng ta ngụ ý bởi phật. Đó là điều chúng ta ngụ ý bởi chứng ngộ - người có trống rỗng đã trở thành chói sáng, đầy ánh sáng. Người đó biết, 'Nó là mình, nó là hiện hữu của mình. Vô hiện hữu này là hiện hữu của mình.' Và người đó đã chấp nhận nó. Và bây giờ không có nỗ lực để phá huỷ nó, không nỗ lực nào để làm đầy nó. Nó là đẹp như nó vậy.

Việc hiểu này biến đổi cuộc sống. Bằng không chúng ta liên tục xô đẩy. Đi vào trong một ham muốn mà xem: cơ chế của ham muốn là gì? Khi bạn đi vào trong một ham muốn, háo hức lớn tới trong con người bạn, xúc động lớn, phiêu lưu. Bạn cảm thấy thích thú lớn. Cái gì đó sắp xảy ra, bạn ở trên bờ của nó. Bạn sẽ có ngôi nhà lớn này, khu vườn lớn này, người đàn bà đẹp này, du thuyền này, xe hơi này - Bạn sẽ có cái này, và có háo hức lớn. Và thế rồi bạn có chiếc xe, và bạn có du thuyền, và bạn có nhà, và bạn có người đàn bà... thế rồi đột nhiên mọi thứ lại trở thành vô nghĩa.

Cái gì xảy ra? Tim bạn đã hoá giải tính vật chất của nó. Chiếc xe đứng trong hành lang, và đột nhiên không có háo hức nào thêm nữa. Háo hức chỉ hiện hữu trong việc kiếm được nó, vì trong việc kiếm được nó bạn trở nên bị cuốn hút. Bạn trở nên bị cuốn hút, bạn quên hư không của bạn. Bạn trở nên bị cuốn hút nhiều tới mức tâm trí bạn trở thành bị mê mẩn bởi ham muốn này. Bạn trở nên ngất ngây với ham muốn này tới mức bạn quên mất hư không bên trong của bạn. Bây giờ, ham muốn này được đáp ứng, chiếc xe ở hành lang, người đàn bà ở trong giường của bạn, tiền trong số dư ngân hàng của bạn - lần nữa, háo hức biến mất. Lần nữa trống rỗng có đó, ngáp bên trong bạn, sẵn sàng ăn sạch bạn.

Lần nữa bạn phải tạo ra ham muốn khác, để trốn thoát khỏi vực thẳm đang ngáp này, khỏi cái chết này đang đợi bạn ở đó. Nó có thể nuốt bạn trong một khoảnh khắc - nếu bạn không bám vào cái gì đó, nó sẽ nuốt bạn. Cho nên bạn lại bắt đầu. Bạn bắt đầu nghĩ về nhà khác, về đàn bà khác, về chỗ khác, về thị trấn khác... Đó là cách thức, từ ham muốn này tới ham muốn khác, người ta liên tục di chuyển. Đó là cách người ta vẫn còn là người ăn xin. Từ ham muốn này sang ham muốn khác, người ta liên tục gõ cả nghìn lẻ một cửa. Và không cái gì đã bao giờ được hoàn thành.

Bạn đã không thấy sao, người giầu là người bị chán nhất trên thế giới? Tại sao? Ham muốn của họ được hoàn thành - và không cái gì được hoàn thành. Họ có nhà đẹp nhất mà họ muốn - bây giờ thì sao? Bây giờ họ không thể nghĩ được bất kì cái gì đẹp hơn. Tôi biết vài người giầu, người có mọi thứ mà họ có thể có. Giờ thì sao? Giờ đột nhiên họ đi tới ngõ cụt.

Có lần một nhà chiêm tinh đã nói với Alexander Đại Đế: 'Thưa ngài, ngài sẽ chiếm được toàn thế giới. Điều đó là ở trong số mệnh của ngài, ngài sẽ chiếm được. Nhưng để tôi nhắc ngài một điều: khi ngài đã chiếm toàn thế giới, ngài sẽ làm gì? Vì không có thế giới khác.'

Và tương truyền, Alexander trở nên buồn trong đời ông ấy lần đầu tiên. Đột nhiên, ý tưởng này, chính ý tưởng này gây kinh hoàng - 'Ngài sẽ chiếm được toàn thế giới, thế rồi sao?' Bạn có thể hiểu, trong khoảnh khắc đó đột nhiên ông ấy bị ném trở lại trống rỗng của ông ấy.

Vâng, bạn có thể chiếm toàn thế giới, nhưng tim bạn là như vậy; toàn thế giới sẽ trở thành vô nghĩa. Khoảnh khắc bạn có nó, nó trở thành vô nghĩa. Thấy logic này: khoảnh khắc bạn có cái gì đó, nó lập tức trở thành vô nghĩa. Nếu bạn có đủ thông minh bạn sẽ thấy điều đó ngay lập tức. Xe ở hàng lang, và vô nghĩa. Người đàn bà ở trong giường của bạn, và nghĩa đã biến mất.

Tôi đã nghe nói về công tước Byron, một trong những nhà thơ lớn nhất trong tiếng Anh, rằng ông ấy rơi vào yêu với nhiều đàn bà - quãng sáu mươi người trong cả đời ông ấy. Ông ấy sẽ rơi vào yêu ngày này, và ngày hôm sau ông ấy được kết thúc - ông ấy sẽ làm tình với người đàn bà một lần, và được kết thúc. Phải đã là người đàn ông có thông minh lớn. Làm tình với cùng người đàn bà lần nữa, cần một loại ngu xuẩn nào đó. Ông ấy phải đã là một người đàn ông của thông minh lớn - nếu như ông ấy mà ở Ấn Độ, ông ấy chắc đã đạt tới Phật tính.

Một người đàn bà chung cuộc đã thuyết phục ông ấy vào hôn nhân, vì cô ấy sẽ không cho phép ông ấy làm tình với cô ấy chừng nào ông ấy chưa lấy cô ấy. Cô ấy biết rằng nhiều đàn bà đã tới trong đời ông ấy: một khi ông ấy làm tình với người đàn bà đó, người đàn bà đó trở thành vô nghĩa. Ông ấy quay đi, dường như ông ấy đã không biết người đàn bà này chút nào. Mọi năng lượng của ông ấy và mọi yêu của ông ấy và mọi lãng mạn của ông ấy đơn giản biến mất, dường như nó chưa bao giờ có đó.

Nghe mọi câu chuyện này, một người đàn bà khăng khăng rằng cô ấy sẽ không cho phép ông ấy chạm tới thân thể cô ấy chừng nào ông ấy chưa lấy cô ấy. Và ông ấy trở nên ngày càng bị háo hức hơn - ông ấy càng bị từ chối, một cách tự nhiên, ông ấy càng ham muốn hơn. Ông ấy trở nên gần điên dại về người đàn bà đó. Chung cuộc ông ấy đã đồng ý lấy cô ấy.

Người ta phải rất điên dại để có hôn nhân - điên thực, dại thực. Và đàn bà có hiểu biết trực giác nào đó về điều này. Họ không cho phép bất kì người nào tới quá gần chừng nào họ chưa cảm thấy họ chưa được lắng đọng trong hôn nhân, chừng nào luật pháp chưa bảo vệ họ. Bằng không yêu biến mất như giọt sương trong ánh mặt trời buổi sáng, chừng nào luật pháp vững chắc chưa có đó. Hôn nhân là luật vững chắc, bạn có thể phụ thuộc vào nó. Nó có toà án và cảnh sát và quan toà - mọi thứ đằng sau nó.

Chỉ yêu là giọt sương rất mong manh - trong ánh mặt trời buổi sáng nó có thể biến mất bất kì khoảnh khắc nào. Khoảnh khắc này nó có đó, khoảnh khắc khác nó mất rồi; bạn không thể phụ thuộc vào nó. Đàn bà là rất trần tục, họ có cảm giác trực giác rằng yêu sẽ không kéo dài lâu. Trước khi nó biến mất, để luật pháp vững chắc giúp bạn.

Người đàn bà này thực sự thông minh, cô ấy ép buộc hôn nhân. Byron lấy vợ. Khi họ đang đi ra khỏi nhà thờ - chuông nhà thờ vẫn đang ngân vang, khách khứa đang chào mừng, chúc mừng... Tay trong tay, Byron bước ra khỏi nhà thờ, bước xuống bậc thềm - và đột nhiên người đàn bà cảm thấy ông ấy không có đó. Ông ấy nhìn thấy một người đàn bà đẹp đi ngang qua đường. Ông ấy đã di chuyển, năng lượng của ông ấy không còn đó. Tay ông ấy có đó, nhưng chết - cái đập rộn ràng của yêu không còn đó nữa, tim ông ấy không còn đó trong tay. Và người đàn bà này nói, 'Anh đang nghĩ gì vậy? Anh đã đi đâu?'

Byron là người rất chân thực theo cách đó. Ông ấy nói, 'Xin lỗi em, nhưng dường như hôn nhân được kết thúc rồi. Người đàn bà kia đã lấy đi mọi trái tim anh. Và anh biết rằng chỉ vài giờ trước, anh đã khao khát về em, anh đã sẵn sàng làm bất kì cái gì. Anh đã sẵn sàng chết, nếu điều đó sẽ giải quyết sự việc. Nhưng đột nhiên, biết rằng em là của anh, điều đó không cho cảm giác về phiêu lưu gì mấy. Bây giờ tay em đang trong tay anh; đột nhiên anh sở hữu em. Và bất kì ham muốn nào để sở hữu em đã biến mất.'

Đây là thông minh lớn. Tôi thích con người Byron này. Ông ấy đã bị kết án bởi đất nước riêng của ông ấy rất nhiều - ông ấy đã bị trục xuất khỏi nước ông ấy, vì mọi người trở nên rất sợ ông ấy. Người ta nói rằng khi Byron đi vào khách sạn, vào nhà hàng, mọi người sẽ trốn đi cùng vợ họ khỏi đó. Ông ấy thực sự là đàn ông đáng yêu! Thế thì mọi ông chồng tụ tập cùng nhau chống lại ông ấy, và mọi người bố tụ tập với nhau chống lại ông ấy, và chung cuộc ông ấy bị buộc phải rời khỏi England. Và người ta nói, khi ông ấy ra đi và nói lời chia tay đất nước của ông ấy, hàng nghìn người tụ tập để nhìn ông ấy. Và trong hàng nghìn người đó có hàng trăm đàn bà giả vờ là đàn ông, trong bộ quần áo đàn ông - ngay cả từ gia đình hoàng gia, từ những gia đình giầu có - để nhìn Byron lần cuối cùng.

Ông ấy thực sự là người đàn ông đẹp - rất rất thông minh, rất rất đẹp trai. Ông ấy đã thực sự là nhà thơ; thơ ca đập rộn ràng trong chính con người ông ấy. Nhưng ông ấy đã bị trục xuất - nước này không thể dung thứ được ông ấy, ông ấy là quá nguy hiểm. Nhưng sáng suốt của ông ấy là rất rất có ý nghĩa. Nhìn vào sáng suốt này: ông ấy nói với người đàn bà này... phải đã có dũng cảm lớn để nói điều đó cho người đàn bà này - và ngay lúc họ vừa mới lấy nhau! Và chuông vẫn còn đang rung và khách thậm chí còn chưa về, và họ đang đi ra khỏi nhà thờ và ông ấy nói, 'Xin lỗi em, nhưng anh không còn quan tâm tới em.'

Chân thực thế, chân thành thế, là phẩm chất của người tôn giáo. Byron đã không may rằng ông ấy đã được sinh ra ở England, ông ấy đáng phải chọn Ấn Độ. Ông ấy chắc đã trở thành phật - chính việc hiểu này làm cho một người là phật. Nếu một người có thông minh như vậy tìm ra con đường đúng, người đó sẽ đơn giản nhảy vào trong ngọn lửa, sẽ trở thành ngọn lửa của Phật tính.

Bất kì khi nào bạn đạt tới cái gì đó, bạn lập tức bắt đầu mất quan tâm tới nó. Tất cả các bạn đều biết điều đó, nó đã xảy ra cho mọi người theo cách này cách khác. Bạn có thể không nói điều đó, bạn thậm chí có thể không nói điều đó cho bản thân bạn, bạn có thể không chấp nhận điều đó. Vì điều đó là kinh hoàng thế, rằng bạn đã từng làm việc trong bẩy năm để làm ra đủ tiền mua nhà - giờ bạn đã mua được ngôi nhà đẹp trên núi, và đột nhiên, khoảnh khắc ngôi nhà là của bạn và bạn có giấy tờ trong tay bạn, bạn không còn quan tâm nữa.

Nhưng đây là cách mọi sự là vậy - người thông minh sẽ thấy điều đó ngay lập tức. Người ngu sẽ mất vài tháng, vài năm, nhưng điều đó không phải là vấn đề - người đó cũng sẽ thấy ra một ngày nào đó rằng chẳng có gì cả. Nó đã chứng tỏ là ảo vọng. Cả đời bạn chứng minh điều đó lặp đi lặp lại - mọi ham muốn đều gây thất vọng, mọi ham muốn đều đưa bạn vào thất vọng. Và cách duy nhất bạn biết làm sao thoát ra khỏi thất vọng đó là tạo ra ham muốn lớn hơn.

Bây giờ, điều này là ngu xuẩn. Đây là điều Phật gọi là avidya - dốt nát. Khi thấy mọi ham muốn đều thất bại, bạn không thấy rằng ham muốn như vậy là đi tới thất bại. Ngày bạn hiểu rằng ham muốn như vậy là đi tới thất bại, một điểm ngoặt tới trong đời bạn - điểm ngoặt một trăm tám mươi độ. Đó là điều người Ki tô giáo gọi là 'chuyển biến' - nó ngụ ý 'quay vào bên trong'.

Phật có từ đúng cho điều đó, ông ấy gọi nó là paravritti - quay lại. Paravritti - quay một trăm tám mươi độ: thấy rằng mọi ham muốn đều sẽ đi tới thất bại, không ham muốn nào có thể thành công - nó không thể thành công được, bởi chính bản chất của nó. Ham muốn chính là việc trì hoãn; khi bạn có một thứ nó trở thành vô nghĩa. Nó tồn tại chỉ trong khi bạn đang chờ đợi, nó tồn tại chỉ trong khi bạn đang tìm kiếm, nó tồn tại chỉ trên đường. Khi mục đích được đạt tới bạn được kết thúc - bạn sẽ cần ham muốn khác.

Tôi đã nghe một chuyện ngụ ngôn rất cổ đại. Có thung lũng trong Himalaya, một thung lũng rất giầu có. Mọi người đều sung túc, có nhiều hơn họ cần - nhiều quả hơn họ cần, nhiều cây trồng hơn họ cần, nhiều sữa hơn, nhiều bơ hơn họ cần - mọi thứ đều nhiều hơn. Và thung lũng này là màu mỡ tới mức một người làm việc và cả gia đình sẽ nghỉ ngơi. Điều đó là đủ, một người làm việc là đủ cho cả gia đình.

Họ sớm thấy rất chán. Chẳng có gì mấy để làm - mọi người có mọi thứ sẵn có, mọi thứ được cần. Họ phát chán thế, họ bắt đầu nghĩ phải làm gì với cuộc sống; cuộc sống dường như là vô nghĩa. Nhớ, bất kì khi nào xã hội trở thành giầu có, bạn sẽ lập tức thấy các trường phái của các triết gia nảy sinh, người sẽ nói cuộc sống là vô nghĩa.

Đó là điều đang xảy ra ở phương Tây; những người hiện sinh nói cuộc sống là vô nghĩa. Sartre, Kafka, Camus - họ nói cuộc sống là vô nghĩa, cuộc sống không có nghĩa. Điều đó chỉ xảy ra khi xã hội là giầu, điều đó là biểu tượng của xã hội giầu có - ngay lập tức, các triết gia mọc ra, người nói cuộc sống là vô nghĩa.

Trong xã hội nghèo, không ai đã bao giờ nói cuộc sống là vô nghĩa; cuộc sống có nghĩa vô hạn. Những thứ nhỏ bé có nghĩa - có chỗ cư ngụ, có thức ăn cho con bạn, có quần áo cho vợ bạn, có bộ sari mới cho người đàn bà của bạn, hay đồ trang sức mới, là đủ có nghĩa rồi. Có nhiều thứ thế mà bạn không có, và vì bạn không có chúng, có nhiều nghĩa quanh bạn - bạn có thể có cái này, bạn có thể có cái nọ, bạn có thể có cả nghìn thứ, và bạn không có chúng. Cho nên bạn liên tục đi từ ham muốn này sang ham muốn khác, và nghĩa liên tục tồn tại.

Khi bạn có tất cả, nghĩa rơi tẹt xuống đất. Điều đó xảy ra trong thung lũng đó, đó là điều đang xảy ra ở Mĩ; mọi người đã trở nên rất chán. Chán đã lắng đọng ở Mĩ.

Trong thung lũng đó, mọi người trở nên rất chán. Và tất nhiên nhà vua là người bị chán nhiều nhất. Và nhà vua yêu cầu mọi người: 'Tìm ra cách nào đó, tìm ra phiêu lưu nào đó, tìm ra cách nào đó mà thung lũng này có thể bắt đầu làm việc vì nó. Bất kì cái gì cũng được.'

Nhiều đề xuất đưa tới. Một thanh niên đứng dậy và anh ta nói, 'Trông kìa, đỉnh kia của Himalayas, vươn cao trên trời trên các đám mây - chúng ta nên trèo lên đó.' Mọi người cười. Họ nói, 'Không ai đã bao giờ nghe nói về điều đó. Và làm sao chúng ta có thể trèo lên nó? Điều đó là nguy hiểm. Và các thần sẽ rất giận.' Và tu sĩ rất chống lại điều đó. Ông ta nói, 'Chúng ta tôn thờ đỉnh núi đó. Làm sao chúng ta có thể trèo lên nó được? Điều đó sẽ là báng bổ.'

Nhưng nhà vua rất quan tâm. Ông ta nói, 'Điều này hấp dẫn ta.' Điều đó là vô nghĩa - nhưng khi bạn chán, bất kì cái gì cũng là tốt. Đó là cách con người đang lên tới mặt trăng, điều đó là vô nghĩa, hoàn toàn vô nghĩa, nhưng... bất kì cái gì cho bạn xúc động, đều cho bạn thích thú.

Bạn đã không thấy điều đó sao? Khi người đầu tiên bước trên mặt trăng, toàn thể nhân loại đã bị xúc động. Mọi người dính vào ghế trước ti vi. Nhưng bạn có biết không? - trong vòng nửa giờ họ được kết thúc nữa. Trong vòng nửa giờ họ bị mệt mỏi, được kết thúc! Chẳng có gì mấy trên mặt trăng. Và bây giờ không ai nói về mặt trăng mấy - bây giờ họ nói về sao Hoả, và các thứ khác.

Nhà vua quan tâm, và ông ta nói, 'Anh thu xếp điều đó đi. Thu xếp một nhóm, và ta sẽ cho các anh mọi tiền cần thiết. Được, đỉnh núi này phải được chinh phục. Đứng đó, ngay trước chúng ta, nó là thách thức.'

Tu sĩ cố thuyết phục nhà vua rằng điều đó là vô tích sự - 'Cho dù chúng ta có leo lên nó, cái gì sẽ xảy ra?' Nhà vua nói, 'Điều đó không phải là vấn đề. Ai bận tâm về cái gì sẽ xảy ra? Bản thân việc trèo lên sẽ là hay.' Và thung lũng này nóng lòng. Và mọi người bắt đầu làm việc chăm chỉ, làm các thứ để đi lên đỉnh núi này - vì không ai đã thử điều đó trước đây, cho nên không công cụ nào tồn tại.

Nhiều năm trôi qua, mọi người dần dần bắt đầu thành công trong việc đi lên. Một thế hệ qua đi, thế hệ nữa qua đi, thế hệ thứ ba xoay xở để lên tới. Khi họ đã lên chỉ mới gần tới đỉnh, một ông già, người đã sống qua cả ba thế hệ này và đã giúp họ, và đã là một trong những người dẫn đường lỗi lạc nhất - ông ấy nói, 'Đợi đã, tôi sợ. Nếu chúng ta lên tới đỉnh - và bây giờ nó ở trong tầm với, trong một giờ nữa chúng ta sẽ tới - chúng ta sẽ làm gì tiếp?'

Và tất cả họ rơi vào im lặng và buồn. Và chán trở lại. Với ba thế hệ họ đã không biết bất kì loại chán nào. Với ba thế hệ họ đã thực sự trong nhiệt tình lớn - tinh thần phiêu lưu đã lang thang khắp nơi, họ đã được tràn ngập bởi ý tưởng này. Nó đã là vô nghĩa, nó đã là vô tích sự, nhưng nó đã giữ cho chán của họ ra xa. Đột nhiên...

Và câu chuyện này nói đây đã là cùng người đó, người đã trở nên già - đây đã là cùng người đã đề nghị ngay chỗ đầu tiên: 'Chúng ta phải đi và chinh phục đỉnh Himalaya.' Ông ta nói, 'Các con ta, tốt hơn cả là chúng ta nên quay lại và thử lại lần nữa. Vì không còn đỉnh nào xung quanh; đây là đỉnh lớn nhất. Một khi các con đã chinh phục nó, các con sẽ làm gì, nói cho ta?'

Và chuyện kể rằng họ đã nghĩ về điều đó, họ đã suy tư - và dần dần, họ quay lại thung lũng và bắt đầu cố trèo lên đỉnh này lần nữa.

Đó là cách nó diễn ra, đó là cách nó là vậy. Bạn phải đã nghe nói huyền thoại Hi Lạp về Sisyphus, rằng các thần trừng phạt anh ta. Và trừng phạt này là rất kì lạ - anh ta phải mang một tảng đá lên đỉnh núi. Tảng đá này nặng, và khi anh ta đi lên nó trở nên mỗi lúc một nặng hơn. Đó là một nhiệm vụ rất vất vả, mang nó lên đỉnh núi, phải mất nhiều năm. Đến lúc anh ta lên tới đỉnh, tảng đá lăn xuống. Đó là trừng phạt - anh ta phải quay lại thung lũng, nhặt tảng đá đó lần nữa, và đem nó lên.

Trong huyền thoại Hi Lạp, người ta nói các thần rất giận và họ đã trừng phạt Sisyphus. Với tôi, nó không có vẻ như vậy. Thật ra, việc trừng phạt tốt hơn chắc phải là tảng đá không bao giờ quay lại thung lũng. Thế thì Sisyphus sẽ làm gì, bạn có biết không? Anh ta chắc sẽ tự tử trên tảng đá đó.

Các thần Hi Lạp dường như không thật thông minh. Bạn phải học từ các thần Ấn Độ. Nếu như nó là huyền thoại Ấn Độ, việc trừng phạt chắc đã là thế này - rằng anh ta trèo lên, khi anh ta lên càng cao hơn tảng đá càng trở nên nhẹ hơn, mọi sự trở nên dễ dàng hơn - dễ hơn và dễ hơn và dễ hơn. Vì khi mọi sự là khó khăn, có niềm vui. Khi mọi sự trở thành dễ dàng, bản ngã của bạn không được thách thức, không còn niềm vui nữa. Khi anh ta lên tới đỉnh, bị kết thúc. Sisyphus sẽ làm gì bây giờ? Các thần Ấn Độ chắc để cho anh ta ở đó cùng với tảng đá trên đỉnh núi. Anh ta sẽ làm gì? Anh ta sẽ đập đầu mình vào tảng đá và chết.

Huyền thoại Hi Lạp dường như không giống như trừng phạt, nó dường như là phần thưởng. Nó có vẻ giống trừng phạt vì chúng ta không hiểu cuộc sống. Khoảnh khắc anh ta lên tới, khoảnh khắc anh ta vừa tới, tảng đá đã trượt trở lại, lăn xuống thung lũng. Sisyphus phải chạy xuống, lại tìm tảng đá này - đó là trừng phạt của anh ta. Lần nữa anh ta bắt đầu mang nó.

Đây là cách nó đang xảy ra trong cuộc sống. Mọi lúc bạn đem một ham muốn tới hoàn thành, nó trượt lại trong thung lũng, bạn phải quay lại. Bạn phải ham muốn lần nữa, bạn phải ham muốn tươi mới. Lần nữa cuộc sống có xúc động, bạn lại có thể né tránh hư không bên trong của bạn. Điều này được gọi là sansara - thế giới. Né tránh bản thân bạn là điều sansara tất cả là gì - thoát khỏi bản thân bạn, giữ cho cốt lõi bên trong nhất của bạn ở đằng sau. Mất hút trong cơn xoáy lốc và không bao giờ nhìn vào trung tâm im lặng. Bị mắc vào trong bánh xe và nan hoa, không bao giờ được định tâm vào trục bất động.

Nhưng bánh xe chuyển động trên phần bất động, và cơn xoáy lốc tồn tại trên trung tâm im lặng. Sống là vậy, sống giống như bánh xe. Và sâu ở cốt lõi bên trong nhất là vô hiện hữu - anatta, vô ngã. Shunyata, hư không. Và nhớ, 'hư không' không chỉ ngụ ý đơn thuần là hư không; nó là cội nguồn của tất cả. Tất cả đã bắt nguồn từ nó, nó là hạt mầm của tất cả. 'Hư không' đơn giản ngụ ý tính không vật nào - không có tính vật ở đó. Nó là không gian vô hình tướng, nó không có biên giới.

Một khi bạn bắt đầu được hoà hợp với cái trống rỗng vô hình tướng này, một khi bạn bắt đầu được ở trong hài hoà với nó, một khi bạn dừng chạy trốn khỏi nó, cuộc hành trình về nhà đã bắt đầu. Ngày bạn đi tới không gian trống rỗng này... Và bạn hân hoan trong nó - bạn không cảm thấy bên ngoài, xa lạ với nó, bạn hân hoan trong nó. Và nó là phúc lành.

Tâm trí phương Tây cảm thấy rất rất lúng túng với ý tưởng này - 'Làm sao hư không có thể là niềm vui?' Bạn bao giờ cũng cố để hiện hữu; hư không dường như giống chết, triệt tiêu. Làm sao hư không có thể là niềm vui được? Đó là lí do tại sao các triết gia phương Tây nghĩ rằng Phật là người yếm thế vĩ đại nhất trên thế giới. Ông ấy không phải vậy; đây là diễn giải. Tâm trí phương Tây nghĩ, 'Đi vào trong hư không, niềm vui nào có thể có đó?'

Nhưng bạn không hiểu. Khi bạn thấy bạn không hiện hữu, không thể có bất kì lo âu nào. Bây giờ thậm chí chết cũng không thể làm cho bạn sợ được. Bạn đã không hiện hữu rồi, cho nên chết không thể phá huỷ được bất kì cái gì. Bạn là tự do khỏi chết. Khi bạn thấy bạn không hiện hữu, bạn không còn bị bận tâm với thành công hay thất bại; không có người nào để thành công, không có người nào để thất bại. Thanh thản nảy sinh, mọi thứ là bình đẳng. Khi bạn đi tới thấy hư không này, làm sao bạn có thể căng thẳng được? Làm sao có thể có căng thẳng và dồn nén? Không có gì để tạo ra bất kì căng thẳng nào; không gợn sóng nào nảy sinh trong hư không. Bạn trở thành không căng thẳng, bạn thảnh thơi.

Hư không này là nghỉ ngơi lớn, nghỉ ngơi hoàn toàn. Mọi thứ đã dừng lại, mọi thứ đã đi tới chỗ dừng lại. Bây giờ bất kì cái gì xảy ra đều không tạo ra khác biệt, bạn không bị khuấy động bởi nó. Bạn trở thành giầu, bạn không bị khuấy động. Bạn trở thành nghèo, bạn không bị rối loạn. Bạn thành công, điều đó là được. Bạn thất bại, điều đó là hoàn toàn được. Mọi thứ vẫn còn tốt - trạng thái cân bằng đã nảy sinh trong con người bạn. Bây giờ bạn được cân bằng, hoàn toàn cân bằng. Cuộc sống đi sang trái, được. Cuộc sống đi sang phải, được. Không thành vấn đề; không cái gì thành vấn đề thêm nữa.

Đây là điều chúng ta gọi là niềm vui. Niềm vui không đồng nghĩa với hạnh phúc, niềm vui là siêu việt xa. Niềm vui không là bất hạnh không là hạnh phúc. Niềm vui là trạng thái hiện hữu mà vẫn còn không xáo trộn, không rối loạn, dù bất kì cái gì xảy ra xung quanh. Cơn xoáy lốc liên tục ầm ầm tiếng sấm, nhưng ở cốt lõi bên trong nhất mọi thứ là im lặng. Bình thản đã nảy sinh.

Đây là điều chúng ta gọi là samadhi. Và chỉ có hai cách trên thế giới: một cách là đi xa khỏi bản thân bạn, một cách là đi tới bản thân bạn. Để đi xa, có hàng nghìn đường hẻm hẻo lánh. Ai đó có thể đi xa qua tiền, ai đó có thể đi qua quyền, ai đó có thể đi qua dục, ai đó có thể đi qua rượu, ma tuý - cả nghìn con đường, đường hẻm. Nhưng chúng về căn bản thuộc vào một hướng - đi ra ngoài, đi hướng ra ngoài, đi bên ngoài. Đi ngày càng xa hơn khỏi trung tâm hướng tới ngoại vi. Và ngoại vi đó không tồn tại.

Cho nên bạn đi mãi đi mãi - mỗi lúc thêm bất mãn, mỗi lúc thêm không thoả mãn, mỗi lúc thêm phiền não. Kết quả chung cuộc là điên. Nếu phương Tây đi tới kết luận logic của nó, toàn thể xã hội phương Tây sẽ là điên. Nếu tâm trí đi ra ngoài này bị kéo căng tới chính cực đoan của nó, thế thì chỉ điên có thể xảy ra, không gì khác. Kết quả chung cuộc là điên.

Cuộc hành trình khác là đi vào trong. Đi trở về nhà, đi vào bên trong. Khi bạn bắt đầu đi vào bên trong, im lặng nhiều hơn, bình thản nhiều hơn, cân bằng nhiều hơn, định tâm nhiều hơn, tiếp đất nhiều hơn - chúng bắt đầu xảy ra theo cách riêng của chúng. Ngày bạn đã về tới nhà, đột nhiên có niềm vui.

Lắng nghe những lời này. Christmas Humphreys nói:

'Thế rồi tới cú nhảy... Nhưng vực thẳm trong đó chúng ta rơi vào được thấy là tràn đầy/trống rỗng. Cú nhảy là từ ý nghĩ sang vô ý nghĩ - từ nhị nguyên tối thượng của ảo vọng/thực tại sang việc bùng ra tiếng cười và cốc trà. Nhưng với đôi mắt mới làm sao chúng ta nhìn đĩa đựng cốc! và trong sự thanh thản làm sao của tâm trí chúng ta làm tan biến cái bàn!'

Mọi thứ vẫn còn như nó vậy. Bạn uống trà, và bạn phải dọn bàn nữa. Nhưng với sự thanh thản làm sao! Với im lặng làm sao, với duyên dáng làm sao!

Điệu vũ tiếp tục, nhưng bây giờ không còn bất kì vũ công nào. Và khi vũ công không có, điệu vũ có duyên dáng. Khi vũ công không có, mọi ý thức tới cái ngã biến mất, vì không có cái ngã. Khi mọi ý thức tới cái ngã biến mất, điệu vũ trở thành toàn bộ, hoàn toàn toàn bộ. Thế thì chỉ có điệu vũ - không có vũ công. Sự hiện diện của vũ công bao giờ cũng là cái gây rối trong điệu vũ. Bạn càng ý thức tới cái ngã, cuộc sống của bạn sẽ càng ít niềm vui, vì nó sẽ càng bị phân mảnh, phân chia - nó sẽ là tinh thần phân liệt nhiều hơn, nó sẽ chia chẻ nhiều hơn.

Khi bạn là toàn bộ - toàn bộ tới mức hành động là tất cả, và không có người hành động đằng sau nó - thế thì duyên dáng, thế thì cái đẹp mới, phúc lành mới, đi vào trong cuộc sống của bạn.

Bạn liên tục sống theo cùng cách - đó là điều Thiền liên tục nhấn mạnh. Bạn vẫn mang nước từ giếng, bạn vẫn chẻ củi, bạn vẫn nấu ăn - nhưng với thanh thản làm sao, với duyên dáng làm sao! Kì diệu làm sao! Vẫn tiếp tục trong thế giới tươi đẹp này mà không có cái ngã. Thế thì cây liên lạc với bạn, thế thì chim chóc liên lạc với bạn, thế thì đá liên lạc với bạn.

Chính cái ngã bao giờ cũng chống lại liên lạc, chính cái ngã bao giờ cũng chen vào giữa. Chính cái ngã không cho phép bạn tuôn chảy; nó giữ bạn bị giới hạn.

Tay trống và mong manh chúng ta tới thế giới này, tay trống và mong manh chúng ta sẽ rời khỏi nó. Tay trống và mong manh chúng ta phải ở trong nó nữa. Và thế thì cuộc sống là có tính tôn giáo. Tay trống chúng ta tới, điều đó là đúng. Tay trống chúng ta sẽ phải ra đi, điều đó là đúng. Thế thì tại sao, chỉ ở giữa hai điều này, chúng ta phải bắt đầu có tính sở hữu? Khi tay trống chúng ta tới và tay trống chúng ta đi, tại sao tay vẫn còn không trống ở giữa nữa? Nếu bạn có thể vẫn còn tay trống ở giữa nữa, hư không - không sở hữu, không thu nhận, không tham vọng, không có cái ngã khao khát trở thành - cuộc sống của bạn có tính tôn giáo.

Người tôn giáo không phải là người muốn trở thành tâm linh, không. Tính tâm linh của người đó vẫn là một phần của thế giới - nó là ham muốn mới. Người tôn giáo là người đã hiểu bản chất của ham muốn - và trong chính việc hiểu đó, ham muốn đã biến mất. Người tôn giáo là người vô ham muốn.

Và nhớ, để tôi nhắc bạn lần nữa: Đừng bắt đầu ham muốn cái vô ham muốn.

Người tôn giáo là người đã biết ‘Tôi không hiện hữu'. Khi 'Tôi không hiện hữu', thế thì phỏng có ích gì mà đi thu thập những thứ được gọi là của tôi? Chính cái 'tôi' đó liên tục thu thập các thứ là của tôi - 'nhà của tôi, vợ của tôi, chồng của tôi, tiền của tôi, danh giá của tôi, kính trọng của tôi, nhà thờ của tôi, đất nước của tôi, tôn giáo của tôi, Thượng đế của tôi, kinh sách của tôi...' Chúng ta liên tục: của tôi.

Cái 'của tôi' này nảy sinh từ ý tưởng về 'tôi'. Và cái 'tôi' không tồn tại - nó là giả định, bạn đã đơn giản giả định. Toàn thể trò chơi này là mờ ảo, rất giả tạo; cái cơ bản không tồn tại. Trước khi bạn bắt đầu đi vào trong thế giới của cái 'của tôi', ít nhất có cái nhìn để xem liệu bạn có hiện hữu không. Bằng không toàn thể nỗ lực của bạn sẽ là vô tích sự. Nó sẽ là việc làm lâu đài trong cát... những lâu đài Tây Ban Nha.

Đó là lí do tại sao Thiền nói - lời của Huệ Năng: 'Mọi thuyết bởi bản tính đều là tối. Ngay cả toạ thiền cũng có thể là cái bẫy. Tốt nhất là không theo đuổi kỉ luật nào cả. Thói quen làm u mê. Như với các văn bản linh thiêng, chúng nên bị phá huỷ.'

Huệ Năng này, ông ấy đang nói gì? Ông ấy đang nói: 'Mọi thuyết bởi bản tính đều là tối.' Nếu bạn làm ra một thuyết về vô ham muốn, như các Phật tử đã làm, nếu bạn làm ra một thuyết từ khái niệm về không gắn bó, như người Jaina đã làm, thế thì bạn sẽ bị mắc vào trong bẫy mới. Không gắn bó không phải là chống lại gắn bó, vô ham muốn không phải là chống lại ham muốn. Vô ham muốn không thể được ham muốn, và không gắn bó hay tách rời không thể được thực hành - vì nếu bạn thực hành nó, bạn sẽ bị gắn vào nó.

Tách rời hay không gắn bó nảy sinh từ việc hiểu về gắn bó. Chỉ nhìn vào trong chính quá trình gắn bó này, bạn thấy nó là vô nghĩa, vô tích sự. Khi nó là vô nghĩa, vô tích sự, nó mất đi. Không phải là bạn bỏ nó, không - nếu bạn bỏ nó, bạn vẫn có đó. Bây giờ bạn trở thành người từ bỏ - bạn bắt đầu tuyên bố: 'Tôi là người từ bỏ lớn, tôi là thánh nhân lớn, tôi đã từ bỏ toàn thế giới.'

Nếu bạn đã từ bỏ toàn thế giới, Phật nói, bạn đã không từ bỏ bất kì cái gì. Vì bệnh cơ bản vẫn tồn tại. Nó thường tuyên bố về tiền trước đây, giờ nó tuyên bố từ bỏ. Nhưng cái 'tôi', bản ngã, vẫn có đó.

Do đó, Huệ Năng là đúng: 'Mọi thuyết bởi bản tính đều là tối.' Đừng tạo ra thuyết; Thiền chống lại mọi thuyết. Thiền nói: Chỉ nhìn vào trong thực tại, thế là đủ. Đó là lí do tại sao không kinh sách nào được cần. Thiền nói: Đốt mọi kinh sách - vì kinh sách sẽ chỉ đặt ý tưởng mới vào trong đầu bạn, vì những đỉnh núi mới phải được trèo lên. Kinh sách sẽ cho bạn ham muốn mới, đối thể mới, cho việc trở thành của bạn, cho tanha. Ở đây bạn được kết thúc - một ngày nào đó bạn hiểu rằng chạy xô theo tiền là vô nghĩa - nhưng thế rồi bạn bắt đầu chạy xô theo thiền.

Một ngày nào đó bạn bắt đầu thấy ra cái vô dụng của thế giới này. Thế rồi bạn bắt đầu nghĩ về Thượng đế. Ham muốn đã di chuyển, nhưng không biến mất. Ham muốn đã lấy hình tướng mới, nhưng đã không mất đi. Ham muốn bây giờ nắm lấy đối thể mới, lãnh thổ mới, chiều hướng mới - nhưng ham muốn vẫn còn lại. Và nếu ham muốn còn lại, thế giới còn lại.

Lời của Huệ Năng là: 'Hiểu thấu là tự do.' Hàm chứa vô cùng là những lời này. Hiểu thấu là tự do: bạn không cần làm bất kì cái gì, bạn đơn giản cần việc hiểu thấu. Bạn đơn giản phải nhìn vào trong mọi sự - cách chúng là vậy, cách chúng vận hành, cách ham muốn vận hành - có vậy thôi. Để điều này là rất rất rõ ràng, rằng hiểu thấu là tự do. Bạn không phải phấn đấu vì tự do, bạn chỉ phải nhìn vào trong mọi sự, cách chúng vận hành. Cách bạn đã sống mãi cho tới giờ, nhìn vào trong nó đi. Cách bạn vẫn đang sống khoảnh khắc này, nhìn vào trong nó đi!

Chẳng hạn, bạn đang nghe tôi. Bạn có thể nghe với ham muốn, và thế thì bạn sẽ bỏ lỡ vấn đề. Thế thì, nghe tôi, bên trong bạn sẽ tập hợp ý tưởng nào đó, cách tìm ra đỉnh núi mới để trèo lên. Bạn sẽ nghe tôi để thực hành; thế thì bạn sẽ bỏ lỡ. Bạn đang nghe tôi, và cạnh đó bạn đang ghi chép lại trong tâm trí bạn: 'Điều này dường như là đúng. Vâng, tôi phải thực hành nó.' Bây giờ một ham muốn mới đang nảy sinh, bây giờ một ý tưởng mới đang bắt giữ bạn. Bạn đang lại đi vào trong thế giới - thế giới của cả nghìn lẻ một thứ.

Không, chỉ nghe tôi với hiểu thấu thôi. Không cái gì phải được thực hành. Để điều đó được quyết định mãi mãi với tôi: không cái gì phải được thực hành, thực hành không phải là vấn đề. Hiểu, hiểu thấu - chỉ nhìn vào trong nó. Trong khi tôi đang nói với bạn, quên mọi thứ về thực hành đi, quên mọi thứ về ghi chép đi. Quên rằng bạn định làm bất kì cái gì với những lời này mà tôi đang nói cho bạn. Bạn không định làm bất kì cái gì, bạn chỉ phải nhìn vào trong những lời này sâu nhất có thể được, ngay bây giờ! Nếu bạn nhìn vào trong những lời này ngay bây giờ, cái gì đó sẽ bắt đầu thay đổi trong bạn. Bạn sẽ thấy rằng 'Vâng, điều này là đúng' - không phải là bạn phải thực hành nó, nhưng 'điều này là đúng.'

Và khi chân lí bừng lên trên bạn, nó biến đổi bạn. Đó là điều Jesus ngụ ý khi ông ấy nói: Chân lí giải thoát, không cái gì khác - không học thuyết, không lí thuyết, không giáo điều, không kinh sách. Duy nhất chân lí giải thoát.

Nhưng đừng hỏi làm sao có được chân lí. Nếu bạn mang 'làm sao' vào, bạn đã mang ham muốn vào. Cái 'làm sao' là người quản lí tâm trí ham muốn của bạn. Nó bao giờ cũng nói, 'Làm sao? Làm sao làm nó?' Vấn đề không phải là làm chút nào. Chỉ thấy nó, chỉ thấy cách nó là vậy. Thấy cách tâm trí bạn liên tục vận hành, cách bạn đã vận hành mãi cho tới giờ. Không có động cơ nào, có cái nhìn vào trong nó - không có động cơ nào.

'Hiểu thấu là tự do. Sáng tỏ mang tới vô chọn lựa.' Những lời hay vô cùng của Huệ Năng: Sáng tỏ mang tới vô chọn lựa. Khi bạn sáng tỏ, bạn không cần chọn; bạn chọn chỉ vì bạn bị lẫn lộn. Chọn là từ lẫn lộn - chọn ngụ ý, 'Mình phải đi theo đường này, hay đường kia?' Bạn bị lẫn lộn, bạn không thể thấy được, cho nên bạn vẩn vơ - 'Mình phải nhận tính chất sannyas, mình phải không nhận tính chất sannyas? Mình phải thiền, mình phải không thiền? Mình phải yêu người đàn bà này, mình phải không yêu người đàn bà này? Mình phải làm theo hướng này, mình phải làm theo hướng kia?'

Nhưng điều này tồn tại vì bạn không rõ ràng. Và cái gọi là các thầy giáo tôn giáo, cái gọi là các tu sĩ tôn giáo, liên tục cho bạn điều bạn phải làm. Điều đó không phải là công việc của thầy thực; đây là những thầy rởm. Bạn đi tới họ với tâm trí lẫn lộn, và bạn nói, 'Tôi có hai phương án, a và b. Tôi nên làm gì?' Và họ nói, 'Bạn làm a đi - a là đúng, b là sai.' Họ không giúp bạn được rõ ràng, họ không cho bạn sáng tỏ. Họ đơn giản cho bạn ý tưởng về đúng và sai.

Bây giờ, sống là rất huyền bí - cái gì đó là đúng vào buổi sáng, đến trưa nó trở thành sai. Thế rồi đi tới tu sĩ lần nữa; thế rồi liên tục đi theo tu sĩ.

Thầy thực không bao giờ cho bạn ý tưởng về đúng và sai, thầy đơn giản cho bạn việc hiểu thấu. Vì buổi trưa tôi có thể không cùng với bạn...

Mới hôm nọ, Chinmaya đã ở cùng tôi. Anh ấy đã trở nên sợ chết. Tốt, rất tốt. Các bác sĩ đã bảo anh ấy rằng có nguy hiểm nào đó cho cuộc sống của anh ấy, cho nên anh ấy run, run rẩy, trong ba ngày anh ấy đã không có khả năng ngủ. Một cơ hội hiếm hoi - vì chết sẽ tới với mọi người, nhưng nó không bao giờ tới với thông tin báo trước.

Cho nên anh ấy đã ở đó đêm cuối cùng, và anh ấy rất sợ. Và tôi bảo anh ấy, 'Nhìn vào trong nó đi: Bạn có gì để mất? Bạn đã thu được gì trong sống của bạn? Sợ ngụ ý rằng bạn có nhiều trong sống của bạn, và chết sẽ lấy nó đi. Bạn đã có cái gì? Nếu bạn nhìn sâu, và bạn thấy rằng bạn không có bất kì cái gì, thế thì sợ là gì? Bạn sẽ không mất bất kì cái gì.'

Tôi bảo anh ấy nhìn vào trong sợ chết và đi vào trong nó sâu nhất có thể được, đừng né tránh nó. Mọi người đều bảo anh ấy, 'Quên nó đi, nó không là gì cả, đừng lo nghĩ. Thuốc nào đó, việc mổ nào đó, cái gì đó sẽ được làm.' Mọi người đều an ủi anh ấy, anh ấy đang an ủi bản thân anh ấy - tìm các cách thức và cách hợp lí hoá.

Tôi bảo anh ấy nhìn vào mặt của chết. Chết tồn tại ở chính trung tâm của con người chúng ta; nó không là gì chống lại chúng ta. Chúng ta ở gần chết hơn chúng ta ở gần sống. Chết là gần chúng ta hơn sống gần, vì sống là bánh xe đang quay, và chết là cái trục xe.

Và tôi bảo anh ấy, 'Bạn là may mắn rằng chết đang tới với thông điệp, rằng chết có ngày hẹn với bạn. Và bạn cũng may mắn vì tôi ở đây, và tôi có thể giúp bạn nhìn vào trong chết.'

Trong khi tôi đang nói những điều này, tôi có thể thấy anh ấy đang đợi an ủi nào đó. Anh ấy đã không muốn nghe những điều này, nhìn vào trong chết. Anh ấy muốn tôi nói cái gì đó cho anh ấy, hứa hẹn anh ấy cái gì đó. Tôi phải nói, 'Đừng lo nghĩ, tôi sẽ bảo vệ bạn.' Anh ấy đang đợi, ở khoé mắt, để tôi nói cái gì đó an ủi.

Nhưng thầy không định an ủi bạn, thầy định đánh thức bạn. Nếu chết đang tới, chết đang tới. Chấp nhận nó đi, đi vào trong nó đi, có cái hiểu thấu lớn trong nó đi. Nó có thể không tới - vì các bác sĩ là không tin được - nhưng tại sao bỏ lỡ cơ hội này? Nó có thể không tới - nhưng nếu ý tưởng này đã nảy sinh, thế thì tại sao không đi vào trong nó? Và tại sao không có nếm trải về nó? Nếu nó không tới, tốt. Nếu nó tới, tốt - nhưng bạn sẵn sàng cho nó. Bạn đi vào trong nó, bạn đi với chấp nhận và cảm nhận sâu sắc. Và trong chấp nhận và cảm nhận đó, cái gì đó sẽ được khải lộ cho bạn: cốt lõi bên trong nhất của bạn.

Và khi cảm thấy hoà điệu với cốt lõi bên trong nhất này, mọi sợ biến mất.

Và tôi bảo anh ấy, 'Bạn có thể không chết lần này - ngày nào đó bạn sẽ chết. Lần sau tôi có thể không ở đây để nói cho bạn, lần sau tôi có thể không ở đây để an ủi bạn. Cho nên nếu tôi thực sự yêu bạn, tôi sẽ không an ủi bạn - vì lần sau bạn sẽ làm gì khi tôi không ở đây và bạn chết? Thế thì bạn sẽ không có khả năng tìm ra cách thức.'

An ủi không phải là cách thức. Hiểu thấu - điều Phật gọi là vipassana, nhìn vào trong. Thầy cho bạn sự sáng tỏ để nhìn vào bên trong mọi sự. Và khi bạn nhìn vào bên trong mọi sự, điều hiển nhiên là hiển nhiên tới mức không có vấn đề về chọn lựa. Thế thì bạn không chọn, sáng tỏ của bạn dẫn bạn đi - nó trở thành chiếc đèn, nó chỉ hướng cho bạn.

Và đây là điều Phật nói, đây là những lời cuối cùng của ông ấy khi ông ấy sắp đi khỏi thế giới. Các sư của ông ấy bắt đầu kêu và khóc. Ông ấy nói, 'Dừng mọi điều vô nghĩa này lại! Nghe ta đây: Là ánh sáng lên bản thân ông. Nhớ, đây là lời cuối của ta. Là ánh sáng lên bản thân ông: appo deepo bhava.'

Ánh sáng này là gì? Sáng tỏ này để nhìn vào trong mọi điều. Nếu nó là chết, nhìn vào trong chết. Nếu nó là yêu, nhìn vào trong yêu. Nếu nó là sống, nhìn vào trong sống. Nếu nó là giận, nhìn vào trong giận. Nó là một thứ: nhìn vào trong nó. Trong buổi sáng nó là yêu, trong buổi tối nó có thể là chết. Trong buổi chiều nó có thể là cái gì đó khác, trong buổi đêm lại cái gì đó khác. Nhưng nếu bạn có năng lực để nhìn vào mọi thứ, bạn sẽ có khả năng nhìn thấy cái hiển nhiên. Một khi cái hiển nhiên được biết là hiển nhiên, chọn lựa biến mất.

Đó là điều Krishnamurti ngụ ý khi ông ấy nói, 'là vô chọn lựa.' Nhưng bạn không thể là vô chọn lựa được, bạn không thể chọn vô chọn lựa. Bạn không thể lừa vào một ngày nào đó: 'Bây giờ, từ giờ trở đi tôi sẽ là vô chọn lựa' - đây là chọn lựa.

Vô chọn lựa không thể được chọn, vô ham muốn không thể được ham muốn, không gắn bó không thể được thực hành. Đây là thông điệp của Thiền: Nhìn vào mọi thứ, và điều hiển nhiên khải lộ bản thân nó. Và khi bạn biết đây là cửa và đây là tường, bạn không cần chọn đi từ đâu, bạn đi qua cửa. Bạn không hỏi câu hỏi: 'Tôi phải đi qua tường hay đi qua cửa?' - bạn đơn giản đi qua cửa.

Bây giờ tới câu chuyện này. Câu chuyện này là đơn giản nhưng hay vô cùng; mọi thứ hay bao giờ cũng đơn giản. Rất hiển nhiên, rất rõ ràng. Đây là chuyện ngụ ngôn Phật đã dùng nhiều lần. Thật ra nó đã xảy ra; nó không chỉ là chuyện ngụ ngôn. Phật đã đi qua bên sông, và ông ấy thấy những đứa trẻ này đang chơi và ông ấy thấy toàn thể điều này. Sáng hôm sau ông ấy đã nói về nó - ông ấy đã làm ra chuyện ngụ ngôn từ nó. Nó là chuyện ngụ ngôn lớn. Đi vào trong nó với việc hiểu thấu vào trong từng lời.

Một số trẻ đang chơi bên sông.

Nếu bạn đang chơi, bạn là đứa trẻ. Việc chơi của bạn có thể được gọi là yêu, việc chơi của bạn có thể được gọi là chính trị, việc chơi của bạn có thể được gọi là tiền. Bạn có thể chơi ở bãi chợ, hay ở New Delhi hay ở Washington - nhưng nếu bạn vẫn đang chơi thế thì bạn còn trẻ con. Nếu bạn vẫn được tham gia vào các trò chơi và coi trò chơi là rất nghiêm chỉnh - coi trò chơi là nghiêm chỉnh tới mức bạn sẵn sàng tranh đấu, giết hay bị giết - thế thì bạn là rất trẻ con, bạn không là người trưởng thành.

Một số trẻ đang chơi bên sông.

Và sông là biểu tượng của sự sống. Sự sống chảy như sông - và bên sông, trên bờ sông, trẻ con đang chơi cả nghìn lẻ một trò chơi. Sự sống liên tục tuôn chảy - và chúng ta trở nên mê mải trong trò chơi của mình tới mức chúng ta quên mất sự sống hoàn toàn. Sự sống chảy bên trong chúng ta - nhưng chúng ta bị mê mải trong những trò chơi của chúng ta, bị bận tâm.

Bận tâm là bệnh nền tảng của tâm trí; nó là cách né tránh dòng sông sự sống. Tôi ngụ ý gì bởi 'bận tâm'? Bận tâm ngụ ý hoặc bạn ở trong quá khứ hoặc bạn ở trong tương lai. Bận tâm ngụ ý bạn có thể ở bất kì chỗ nào ngoại trừ ở đây bây giờ. Khi bạn ở đây bây giờ bạn không bận tâm. Thế thì không có bận bịu - thế thì có sự sáng tỏ đơn giản, tính mở mong manh.

Và tâm trí không bận tâm là tâm trí tỉnh táo, tâm trí thông minh. Và tâm trí thông minh là trong hoà điệu với dòng sông sự sống, chảy cùng nó. Tâm trí bận tâm đang chơi trò chơi, và chơi chúng một cách rất nghiêm chỉnh. Bạn có thể đi vào bãi chợ và thấy mọi người đang chơi trò chơi tiền, và rất nghiêm chỉnh. Và họ sẽ chết và mọi tiền sẽ bị bỏ lại ở đây - và trong khi họ ở đây họ đã chơi trò chơi nghiêm chỉnh thế.

Đi vào trong thị trấn và xem cách mọi người chơi điên cuồng trò chơi quyền lực. Từ này 'capital-thủ đô' là rất hay, nó bắt nguồn từ từ gốc 'capita' có nghĩa là 'thủ'. Cho nên 'capital' ngụ ý thành phố đầu, hay thành phố điên. Mọi loại người điên đã tụ tập ở thủ đô.

Nếu Thượng đế muốn cứu thế giới này, ông ấy có thể làm một phép màu đơn giản và nó sẽ được cứu: cứ để các thủ đô biến mất. Đột nhiên, không có New Delhi, không có Washington, không có Moscow, không có Bắc Kinh, không có London. Đột nhiên mọi thủ đô biến mất; bạn sẽ ngạc nhiên mà thấy rằng mọi người điên đã biến mất. Họ được thấy ở thủ đô - nếu họ không ở thủ đô, họ đang đi hướng tới thủ đô.

Một trò chơi lớn. Hàng triệu người bị giết trong trò chơi đó - dân tộc, và thế này và thế nọ, 'chủ nghĩa'. Chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa phát xít, chủ nghĩa quốc xã, chủ nghĩa xã hội. Trung Quốc và Nga và Mĩ, và Ấn Độ và Pakistan và Bangladesh. Và họ liên tục đấu tranh: và rất nghiêm chỉnh, chính cuộc sống của họ lâm nguy. Mọi trẻ con, chưa đến tuổi thành niên; họ đã bỏ lỡ việc trưởng thành.

Và họ liên tục bỏ lỡ dòng sông sự sống vì họ bận tâm thế. Mọi người bị hạn chế thế với trò chơi của mình... Bạn có quan sát mọi người chơi cờ vua không? Họ quên toàn thế giới. Trong cờ vua, mọi người bị cuốn hút thế, cho dù nhà bị cháy họ sẽ không nhận biết về điều đó. Họ hội tụ vào những con tượng và con mã giả - chỉ các biểu tượng!

Mọi người đang chơi trò chơi bận tâm. Nếu bạn đang nghe tôi và bạn đã tới như người Ki tô giáo, bạn bận tâm. Hay như người Mô ha mét giáo, bạn bận tâm. Hay như Phật tử, bạn bận tâm. Ngay cả bạn tin vào Thiền bạn cũng bận tâm. Mọi niềm tin đều tạo ra bận tâm. Nếu bạn nghe tôi và bên trong đầu bạn liên tục nói, 'Vâng, cái này Koran linh thiêng cũng nói,' thế thì bạn không linh thiêng chút nào. Hay, 'Vâng, cái này là điều Jesus cũng nói trong Tân ước,' thế thì bạn đã không biết Jesus chút nào. Bạn đã bỏ lỡ Jesus, và bạn sẽ bỏ lỡ cả tôi nữa.

'Bận tâm' ngụ ý: trong quá khứ, trong tương lai, không bao giờ ở đây bây giờ. Khi bạn ở đây bây giờ, không có trò chơi. Trò chơi dừng lại, thế thì bạn tuôn chảy cùng với dòng sông sự sống. Thế thì có tự phát và có thông minh lớn và có mở hội lớn. Trò chơi dừng lại, bạn không coi mọi sự một cách nghiêm chỉnh. Nếu bạn thắng, tốt. Nếu bạn thua, tốt. Điều đó không tạo ra khác biệt. Đó là điều tôi ngụ ý bởi 'trò chơi biến mất' - tôi không ngụ ý rằng khi bạn trở nên tỉnh táo, thức tỉnh, bạn không sống cuộc sống, cuộc sống bình thường. Bạn vẫn sống cuộc sống bình thường, bạn vẫn chẻ củi, bạn vẫn mang nước - nhưng với thanh thản lớn. Bạn vẫn cười, bạn vẫn yêu - nhưng với phẩm chất khác toàn bộ.

Bây giờ chẳng cái gì thành vấn đề. Nếu người đàn bà bỏ bạn, bạn nói lời tạm biệt với lòng biết ơn lớn. Nếu tiền của bạn bị đánh cắp, bạn nói, 'Được, ai đó phải đã cần nó.' Bạn không nghiêm chỉnh chút nào nữa, có vậy thôi. Sự nghiêm chỉnh đó đã biến mất. Bạn vẫn tiếp tục chơi, nhưng bạn biết rằng những con mã con tượng cờ vua này và con vua và con hậu và thế này và thế nọ, chúng toàn chỉ là các biểu tượng, biểu dụ.

Một số trẻ đang chơi bên sông. Chúng làm lâu đài cát, và từng đứa trẻ bảo vệ lâu đài của mình và nói, 'Cái này là của tao.'

Và trò chơi nghiêm chỉnh tới với ‘của tao’ và ‘của tôi'. Cái này là của tao - sự nghiêm chỉnh tới qua việc sở hữu, bám víu. Qua 'của tôi' chúng ta tạo ra 'tôi'. Bạn càng có nhiều, bạn càng có thể gọi 'của tôi' nhiều, bạn càng sẽ có cái 'tôi' lớn hơn. Lãnh thổ của ‘của tôi’ càng lớn, cái ‘tôi’ sẽ càng mạnh hơn.

Cho nên khi bạn là tổng thống một nước, bạn có một cái ‘tôi’ như toà tháp chọc trời. Khi bạn không còn là tổng thống một nước, bạn co lại; toà tháp đó biến mất, bạn trở thành chỉ là gốc của cây bị chặt.

Khi bạn có tiền bạn bước đi vênh vang với sức mạnh. Khi tiền biến mất bạn bắt đầu dụt dè. Khi bạn có tiền trong túi bạn không cảm thấy lạnh thế, tiền cho bạn hơi ấm thế. Khi tiền biến mất khỏi túi, đột nhiên bạn cảm thấy lạnh và run. Hơi ấm mất rồi, sức nóng mất rồi, năng lượng mất rồi.

Những đứa trẻ đó đang chơi, và từng đứa đều bảo vệ lâu đài của nó, và lâu đài được làm bằng cát. Mọi lâu đài đều được làm bằng cát. Chỉ có các lâu đài cát; không có các lâu đài khác. Lâu đài cát nhất định sụp đổ, không có cách nào bảo vệ nó. Mọi bảo vệ đều vô nghĩa - chính bản chất của nó là sụp đổ và biến mất, nó là lâu đài cát.

Bạn đã làm bao nhiêu lâu đài cát và chúng đã biến mất? Và dầu vậy bạn liên tục làm những lâu đài ngày càng lớn hơn. Khi lâu đài nhỏ hơn biến mất, bạn nghĩ có thể lâu đài lớn hơn sẽ ổn định hơn. Bao nhiêu người đã sống trên trái đất này trước bạn? Và bao nhiêu triệu lâu đài đã biến mất? Lâu đài được làm bởi Alexander Đại đế, và lâu đài được làm bởi Nadirshah, và lâu đài được làm bởi Akbar - tất cả đã biến mất. Và đó là cùng cát - họ đã làm chúng trong cùng cát này, và bạn lại đang làm chúng trong cùng cát.

Thấy điều đó, người ta bỏ ý tưởng về ‘của tôi’ và ‘của tao’.

Chúng giữ các lâu đài của chúng tách rời…

Hiển nhiên. Khi bạn phụ thuộc vào lâu đài của bạn, bạn phải giữ chúng tách rời. Bạn phải đánh dấu nó, bạn phải làm hàng rào cho nó. Bạn phải nói, 'Đừng đến đây. Lối này, cửa bị đóng. Đây là đường riêng. Kẻ xâm phạm sẽ bị khởi tố. Cái này là của tôi.'

Chúng giữ các lâu đài của chúng tách rời và sẽ không cho phép bất kì sai lầm nào về cái nào là của ai.

Mọi người đều có bảng tên riêng của mình, và bảo vệ lâu đài rất kĩ. Và cùng lâu đài này đã thuộc về ai đó trước bạn, và cùng lâu đài này sẽ thuộc về ai đó khi bạn mất đi. Thật ra cùng lâu đài này chẳng thuộc ai cả; nó chỉ thuộc về cát. Cát đó còn lại; người tới và đi. Trò chơi bắt đầu và biến mất, và cát liên tục còn mãi. Cát là vĩnh hằng, lâu đài là nhất thời.

Khi các lâu đài tất cả đã hoàn thành, một đứa trẻ đạp lên lâu đài của ai đó khác và phá huỷ nó hoàn toàn. Đứa trẻ chủ lâu đài này nổi khùng…

Quan sát, lần sau bạn nổi khùng - ai đó phải đã phá huỷ lâu đài của bạn. Nhớ - lần sau bạn trong giận dữ, nhớ tới chuyện ngụ ngôn này và đột nhiên bạn sẽ bắt đầu cười. Chẳng có vấn đề gì trong việc giận dữ, chẳng có vấn đề gì chút nào trong việc nổi khùng. Không có 'tôi' và không có 'của tôi'. Và nếu lâu đài cát đã sụp đổ, nó phải sụp đổ. Nó đã là lâu đài cát.

Đứa trẻ chủ lâu đài này nổi khùng, kéo tóc của đứa trẻ kia, đánh nó bằng nắm đấm và hét toáng lên, 'Nó đã làm hỏng lâu đài của tao! Tất cả chúng mày tới đây và giúp tao trừng phạt nó vì nó xứng đáng phạt.'

Đó là điều luật pháp, toà án, cảnh sát liên tục làm. Ai đó đã phá huỷ lâu đài của bạn: bạn nói, 'Lại đây, tất cả các bạn! và giúp tôi trừng phạt người này.' Và vâng, mọi người sẽ tới và giúp bạn, vì họ phải bảo vệ lâu đài của họ nữa.

Cho nên đây là thoả thuận; đó là cách bạn trừng phạt kẻ tội phạm. Đó là cách hàng nghìn người trong nhà tù bị trừng phạt bởi tất cả các bạn, vì họ quấy rối lâu đài của ai đó. Ai đó đã ăn cắp tiền của ai đó, hay ai đó đã lấy bò của ai đó, hay ai đó đã làm điều nhỏ bé nào đó - đã lấy cắp vài quả từ cây của bạn. Mọi cây là cây của Thượng đế. Nhưng ai đó đã lấy cắp vài quả táo từ cây của bạn và bạn phát khùng, vì bạn nghĩ bạn là người sở hữu.

Giận bắt nguồn từ quyền sở hữu. Nếu bạn thực sự muốn gạt bỏ giận, bạn sẽ phải bỏ quyền sở hữu. Nhiều người tới tôi và họ nói, 'Chúng tôi khổ lắm từ giận. Làm sao bỏ nó?' Họ nghĩ dường như giận có thể bỏ được trực tiếp - họ không biết; nó là phức tạp. Chừng nào bạn chưa bỏ quyền sở hữu bạn không thể bỏ giận.

Giận chỉ là lá trên cây quyền sở hữu. Nếu bạn sở hữu, bạn không thể bỏ được giận. Bạn sở hữu vợ bạn, và ai đó đi qua và nháy mắt với cô ấy: giận. Làm sao bạn tránh được giận? Vì bạn sở hữu vợ, cô ấy là vợ của bạn - làm sao ai đó khác có thể dám cười với cô ấy hay mỉm cười với cô ấy? hay ném cái hôn vào cô ấy? Cô ấy là vợ của bạn - bạn sở hữu cô ấy, cô ấy là tài sản riêng. Vợ trở nên điên vào khoảnh khắc cô ấy thấy đàn bà nào đó đang cố chơi bất kì trò chơi nào với chồng của cô ấy.

Chúng ta sở hữu người, chúng ta sở hữu vật, chúng ta sở hữu. Từ quyền sở hữu giận và khùng tới. Nếu bạn thực sự muốn ở ngoài giận và khùng - và ai mà chẳng muốn là vậy, chừng nào bạn chưa ở trong yêu sâu sắc với chứng thần kinh của bạn? - nếu bạn thực sự muốn bỏ chứng thần kinh của bạn, quyền sở hữu phải bị bỏ đi. Chính ý tưởng rằng 'tôi sở hữu bất kì cái gì' là ngu xuẩn. Và thế thì người khác có đó để giúp. Họ sợ về tài sản riêng của họ. Nếu ai đó xâm phạm tài sản của bạn và không bị trừng phạt, thế thì mọi người sẽ bắt đầu phá huỷ tài sản của người khác rất dễ dàng.

Cho nên tất cả các bạn đều giận - nếu bạn thấy một kẻ cắp, tất cả các bạn nhảy lên anh ta. Anh ta đã không lấy tiền của bạn, anh ta đã lấy tiền của ai đó khác - nhưng tất cả những người đang có đó sẽ nhảy lên anh ta, sẽ đánh anh ta, ném anh ta xuống đất và dẫm lên anh ta. Và họ sẽ nói, 'Nó là kẻ cắp. Chúng ta phải trừng phạt nó.' Nhưng tại sao bạn trừng phạt? - anh ta đã không lấy tiền của bạn. Không, anh ta đã không lấy tiền của bạn, nhưng anh ta là nguy hiểm - nếu bạn cho phép anh ta lấy tiền của ai đó khác, ngày nào đó anh ta sẽ lấy tiền của bạn nữa. Thế đấy.

Cho nên tốt hơn cả là thận trọng, tốt hơn cả là ngăn ngừa điều đó từ chính lúc bắt đầu. Do đó luật pháp tồn tại. Luật pháp bao giờ cũng thiên về người sở hữu, luật pháp bao giờ cũng thiên về những người có tài sản, luật pháp bao giờ cũng có tính tư bản. Điều đó không tạo ra khác biệt nào - dù ở Nga, nơi chủ nghĩa tư bản đã biến mất, luật pháp ủng hộ cho nhà nước, vì bây giờ nhà nước sở hữu mọi thứ. Bất kì ai sở hữu, luật pháp là người hầu cho người sở hữu. Nếu nhà nước sở hữu, thế thì luật pháp phục vụ nhà nước. Quan toà, luật pháp, cảnh sát, toà án, họ đang phục vụ cho những người có - chống lại những người không có. Luật pháp phục vụ cho ‘người có’ chống lại ‘người không có'.

Thế giới không thể là rất tốt, nơi bản thân luật pháp phục vụ cho ‘người có'. Làm sao luật pháp có thể công bằng được? - không thể được. Điều đó chống lại những người không có gì, nó ủng hộ cho những người có mọi thứ. Nó bao giờ cũng thiên về những người có - nó được làm ra bởi người có, nó là mưu đồ của những người có chống lại những người không có. Trong mọi xã hội nó đã từng là vậy, luật pháp bao giờ cũng bất công. Cái gọi là công bằng của bạn chỉ là giả vờ. Thế giới nơi quyền sở hữu tồn tại không thể là thế giới công bằng.

Do đó Thiền là rất vô chính phủ. Tôi là người vô chính phủ: tôi tin vào một thế giới nơi luật pháp sẽ biến mất, tôi hi vọng về một thế giới nơi luật pháp sẽ biến mất. Luật pháp có thể biến mất chỉ khi quyền sở hữu biến mất; nó không thể biến mất bằng việc thay đổi quyền sở hữu. Ở Nga họ đã thay đổi quyền sở hữu - bây giờ những người không có đã trở thành người có, và người có đã trở thành người không có. Nhưng điều đó không tạo ra bất kì khác biệt nào. Bất kì ai sở hữu sẽ sở hữu luật pháp và luật pháp sẽ cùng với người đó. Luật pháp phục vụ. Nó phục vụ kẻ có quyền, nó không bao giờ phục vụ người yếu.

'Nó đã làm hỏng lâu đài của tao! Tất cả chúng mày tới đây và giúp tao trừng phạt nó vì nó xứng đáng phạt.' Tất cả những đứa trẻ khác tới giúp nó. Chúng đánh đứa trẻ này bằng gậy và rồi giậm chân lên nó khi nó nằm trên đất.

Thế rồi chúng tiếp tục chơi trong lâu đài cát của chúng, từng đứa đều nói, 'Cái này là của tao; không ai khác có thể có nó. Tránh xa ra! Đừng chạm vào lâu đài của tao.'

Bạn không thể thấy sao? - cùng trò chơi đang được chơi theo cả nghìn lẻ một cách, trên khắp thế giới, suốt nhiều thời đại: ''Cái này là của tao; không ai khác có thể có nó. Tránh xa ra! Đừng chạm vào lâu đài của tao.' Đây là toàn thể trò chơi có tên là thế giới.

Nhưng buổi tối kéo tới…

Buổi tối bao giờ cũng đến; bạn không thể tránh được buổi tối.

Nhưng buổi tối kéo tới; trời trở nên tối và tất cả chúng nghĩ chúng phải về nhà. Bây giờ không ai quan tâm lâu đài của mình trở thành cái gì. Một đứa trẻ dẫm lên lâu đài của nó, đứa khác xô lâu đài của nó bằng cả hai tay. Thế rồi chúng quay đi và trở về, từng đứa về nhà mình.

Điều này không xảy ra, thật không may, cho cuộc sống của mọi người. Buổi tối tới, nhưng bạn liên tục bám lấy buổi sáng. Buổi tối tới, ngay cả chết cũng tới - nhưng bạn liên tục bám lấy sống và sinh.

Buổi tối tới cho mọi người, nhưng có rất ít người may mắn, người dùng buổi tối và bắt đầu thấy rằng không cái gì thuộc về chúng ta, và mọi lâu đài đều là lâu đài cát.

Và bây giờ họ không còn quan tâm tới cái gì xảy ra cho những lâu đài này. Không chỉ họ không quan tâm rằng không ai được làm hỏng chúng, bản thân họ nhảy lên chúng và làm hỏng chúng. Nó được kết thúc; buổi tối đã tới. Thế giới được kết thúc. Bây giờ thời gian đã tới để đi về nhà.

Trong Thiền, 'đi về nhà' ngụ ý đi vào bên trong con người bạn. Dùng buổi tối bất kì khi nào nó tới đi. Nó tới nhiều lần trong cuộc sống - đôi khi nó tới như thất bại, đôi khi nó tới như thất vọng, đôi khi nó tới như nỗi buồn, đôi khi như chán nản. Dùng nó đi. Đôi khi như sợ hãi, phiền não, đôi khi như chết, ốm bệnh - nhưng dùng nó. Bất kì khi nào buổi tối tới, cố thấy rằng không cái gì thuộc vào bạn, rằng bạn không thuộc vào bất kì cái gì, rằng toàn thể ý tưởng về thuộc về là ngớ ngẩn. Thấy nó đi. Và bất kì khi nào bạn bắt đầu cảm thấy rằng thế giới bên ngoài là vô nghĩa, đừng tạo ra nghĩa mới ở bên ngoài, bắt đầu đi vào bên trong hướng về nhà.

Nhưng buổi tối kéo tới; trời trở nên tối.

Bất kì khi nào bạn cảm thấy mọi sự đang thành tối, mọi sự đang thành buồn, mọi sự đang thành xấu, bất kì khi nào bạn cảm thấy mọi sự đang thành chuyện bất hạnh, nhớ - nó là lời gọi từ nhà: 'Về nhà đi thôi; bạn đã chơi đủ rồi.'

… và tất cả chúng nghĩ chúng phải về nhà. Bây giờ không ai quan tâm lâu đài của mình trở thành cái gì. Một đứa trẻ dẫm lên lâu đài của nó, đứa khác xô lâu đài của nó bằng cả hai tay. Thế rồi chúng quay đi và trở về, từng đứa về nhà mình.

Về nhà đi. Tìm, kiếm nhà bên trong của bạn. Và nó là nhà của vô hiện hữu, anatta - hư không, tuyệt đối trống rỗng. Nó là vô hình tướng, nó là vô danh, nó là điều niết bàn là gì.

Một khi bạn đã về nhà, bạn sẽ có cái nhìn khác toàn bộ về mọi thứ. Thế thì có niềm vui, mở hội. Và thế thì không có buổi tối. Thế thì nó bao giờ cũng là buổi sáng, vì thế thì nó bao giờ cũng là mùa xuân. Thế thì nó bao giờ cũng là bài ca, và thế thì nó bao giờ cũng là điệu vũ, nó bao giờ cũng là bữa tiệc.

Cho nên lần sau bạn cảm thấy buổi tối tới và mọi sự trở nên tối hơn, dùng cơ hội này như bàn nhảy. Nhảy vào trong con người riêng của bạn. Biến mất ở đó.

Bạn đã đi vào mọi vật đủ rồi; bây giờ bắt đầu đi vào trong hư không đi, đi vào không vật. Bạn đã nhìn vào người khác đủ rồi; bây giờ bắt đầu nhìn vào trong cái ngã riêng của bạn đi. Chúng ta ngu xuẩn tới mức ngay cả khi chúng ta nhìn vào bản thân chúng ta, chúng ta nhìn vào bản thân chúng ta, không vào trong bản thân chúng ta. Vâng, đôi khi bạn đứng trước gương và nhìn vào bản thân bạn, nhưng điều đó nữa là đang nhìn vào bản thân bạn, dường như bạn là ai đó khác - nhìn từ bên ngoài, nhìn vào mặt, vào da, vào cái bên ngoài.

Bạn đã nhìn vào người khác đủ rồi, và bạn đã nhìn vào bản thân bạn như người khác đủ rồi. Bây giờ thời gian đã tới - buổi tối đã tới, bóng tối đang lắng xuống. Bắt đầu nhìn vào trong đi. Để có bùng nổ ánh sáng của hiểu thấu. Việc bùng nổ của hiểu thấu đó sẽ biến đổi bạn... từ sâu bướm thành bướm.

Xem tiếp Chương 8 – Quay về Mục Lục Tập 2

Quay về Mục Lục Toàn Tập