Read more
Ba gunas này có bốn giai đoạn. Thứ nhất, Patanjali gọi "cái được xác định." Bạn có thể gọi nó là vật chất; đó là thứ được xác định nhiều nhất quanh bạn. Thế rồi, "cái không được xác định" - bạn có thể gọi nó là tâm trí; cái đó nữa cũng có đó, được bạn liên tục cảm thấy, nhưng là yếu tố không được xác định. Bạn không thể xác định tâm trí là gì. Bạn biết nó, bạn sống nó liên tục, nhưng bạn không thể xác định được nó. Vật chất có thể được xác định nhưng không phải tâm trí. Và thế rồi "cái được chỉ dẫn" - cái được chỉ dẫn thậm chí còn tinh tế hơn cái không được xác định: nó là cái ngã. Bạn chỉ có thể chỉ dẫn về nó. Bạn thậm chí không thể nói nó là không được xác định vì nói cái gì đó là không được xác định là cách thức tinh tế để định nghĩa nó, vì điều đó nữa là một định nghĩa. Nói rằng cái gì đó là không được xác định... bạn đã định nghĩa nó theo cách phủ định rồi; bạn đã nói cái gì đó về nó. Cho nên, thế thì, có một tầng tinh tế của sự tồn tại, chính là cái ngã, cái được chỉ dẫn ra. Và thế rồi bên ngoài nó lại có cái tinh tế nhất, chính là "cái không biểu lộ" - không được chỉ dẫn - cái đó là, vô ngã.
Cho nên: vật chất, tâm trí, cái ngã, vô ngã - đây là bốn giai đoạn của tất cả ba guna này.Nếu bạn ở sâu trong ngủ say bạn sẽ giống như vật chất. Con người củangủ say gần như là vật chất, sống tẻ nhạt; bạn không thấy người đó sống. Thế rồi có phẩm chất thứ hai, tâm trí. Nếu rajas, hoạt động, là quá nhiều, thế thì bạn trở nên quá nhiều về tâm trí. Thế thì bạn rất, rất hoạt động - tâm trí liên tục hoạt động, bị ám ảnh với hoạt động, liên tục trong tìm kiếm bận bịu mới. Ai đó hỏi Edmund Hillary, người đầu tiên lên tới đỉnh Everest, "Tại sao? Tại sao ông đã nhận rủi ro đó?" Ông ấy nói, "Bởi vì đỉnh Everest có đó, con người phải đi lên." Chẳng có gì cả.... Tại sao con người đi lên mặt trăng? Bởi vì mặt trăng có đó. Làm sao bạn có thể tránh được nó? Bạn phải đi lên. Con người của hoạt động liên tục trong tìm kiếm bận rộn. Con người không thể vẫn còn không bận rộn, đó là vấn đề của con người. Không bận rộn con người là địa ngục; bận rộn con người quên đi bản thân mình.
Nếu tamas, trơ ì, là quá nhiều, bạn trở thành giống như vật chất. Nếu rajas là quá nhiều bạn trở thành tâm trí: tâm trí là hoạt động. Đó là lí do tại sao tâm trí phát điên. Thế rồi, nếu sattva là quá nhiều bạn trở thành cái ngã, bạn trở thành atma. Nhưng điều đó nữa cũng là không cân bằng. Nếu tất cả ba ở trong cân bằng thế thì cái thứ tư tới, vô ngã. Đó là bản thể thực của bạn nơi thậm chí không có cảm giác về "cái tôi" tồn tại, đó là lí do tại sao có thuật ngữ "vô ngã."
Đây là bốn giai đoạn - ba giai đoạn mất thăng bằng, và giai đoạn thứ tư của thăng bằng. Thứ nhất là được xác định, thứ hai là không được xác định, thứ ba là được chỉ dẫn, thứ tư thậm chí không được chỉ dẫn, vô chỉ dẫn; và cái thứ tư là cái thực nhất. Giai đoạn thứ nhất dường như là thực nhất vì bạn sống trong giai đoạn thứ nhất. Giai đoạn thứ hai dường như là rất gần bởi vì bạn sống trong tâm trí. Giai đoạn thứ ba dường như là có chút ít xa xôi, nhưng bạn có thể hiểu được. Giai đoạn thứ tư dường như đơn giản không thể tin được - vô ngã sao? Brahman, Thượng đế, bất kì cái gì bạn đặt tên cho nó, dường như rất xa xăm, dường như gần không tồn tại; và đó là cái có tính tồn tại nhất.
Người thấy, mặc dầu tâm thức thuần khiết, vẫn thấy qua sự bóp méo của tâm trí. Và giai đoạn thứ tư đó, ngay cả khi bạn đạt tới nó... khi bạn còn trong thân thể bạn sẽ phải dùng mọi tầng của bản thể bạn. Ngay cả vị phật, khi ông ấy nói với bạn, phải nói qua tâm trí. Ngay cả vị phật, khi ông ấy bước đi... ông ấy phải bước qua thân thể. Nhưng bây giờ, một khi bạn đã biết rằng bạn ở bên ngoài tâm trí, tâm trí không bao giờ có thể lừa được bạn: bạn có thể dùng nó và bạn sẽ không bao giờ bị nó dùng. Đó là khác biệt. Không phải là vị phật không dùng tâm trí, ông ấy dùng chứ: ông ấy dùng; bạn thì bị dùng. Không phải là ông ấy không sống trong thân thể: ông ấy sống chứ; bạn bị sống - thân thể là chủ và bạn là nô lệ. Phật là chủ; thân thể là nô lệ. Thay đổi toàn bộ, hoán chuyển toàn bộ xảy ra - cái ở trên đi xuống dưới và cái ở dưới đi lên trên.
Cái được thấy tồn tại cho một mình người thấy. Đây là cực đỉnh của yoga hay vedanta: "Cái được thấy tồn tại cho một mình người thấy." Khi người thấy biến mất, cái được thấy biến mất, bởi vì nó có đó chỉ cho người thấy được giải thoát. Khi giải thoát đã xảy ra nó không được cần nữa. Điều này sẽ tạo ra nhiều vấn đề bởi vì vị phật... với ông ấy cái được thấy đã biến mất, nhưng với bạn nó vẫn tồn tại. Có hoa, ai đó trong các bạn trở thành người chứng ngộ: với người đó hoa đã biến mất, nhưng với bạn nó vẫn tiếp tục. Cho nên làm sao điều đó là có thể được - với người này nó biến mất và với bạn nó tiếp tục?
Điều đó giống như thế này: tất cả các bạn đi ngủ đêm nay, tất cả các bạn đều mơ; thế rồi, một người trở nên tỉnh - giấc ngủ của người đó bị phá vỡ, mơ của người đó biến mất - nhưng mơ của mọi người khác vẫn tiếp tục. Việc biến mất mơ của người đó không giúp ích theo bất kì cách nào cho mơ của bạn bị quấy rối; chúng vẫn tiếp tục theo cách của chúng. Đó là lí do tại sao chứng ngộ mang tính cá nhân. Một người trở nên thức tỉnh; mọi người khác vẫn tiếp tục dốt nát của họ. Người đó có thể giúp người khác được thức tỉnh. Người đó có thể tạo ra phương cách quanh bạn để giúp bạn thoát ra khỏi giấc ngủ của bạn, nhưng chừng nào bạn còn chưa thoát ra khỏi giấc ngủ của bạn, mơ của bạn sẽ tiếp tục: "Cái được thấy tồn tại cho một mình người thấy."
Mặc dầu cái được thấy là chết với người đã đạt tới giải thoát, nó là sống với những người khác vì nó là thông thường cho tất cả. Ở Ấn Độ chúng ta đã làm chỉ một phân biệt giữa mơ và điều bạn có thể gọi là thực tại, và đây là phân biệt: rằng mơ là thực tại riêng tư và thực tại này mà bạn gọi là thế giới thì là mơ chung, có vậy thôi. Khi bạn mơ, bạn mơ thế giới riêng tư. Trong đêm bạn sống cuộc sống riêng tư; bạn không thể mời được bất kì ai khác tới chia sẻ trong giấc mơ của bạn. Ngay cả người bạn gần gũi nhất của bạn hay vợ bạn hay người yêu của bạn cũng là xa xôi. Khi bạn mơ bạn đang mơ một mình. Bạn không thể đưa bất kì ai tới đó; nó là thế giới riêng tư. Thế thì cái gì là thế giới này, bởi vì ở Ấn Độ chúng ta đã gọi thế giới này cũng là tựa mơ đó sao? Đây là mơ chung. Tất cả chúng ta mơ cùng nhau vì tâm trí chúng ta vận hành theo cùng cách.
Đi tới dòng sông. Đem một chiếc gậy thẳng đi cùng bạn; bạn biết chiếc gậy là thẳng. Nhúng nó xuống sông: ngay lập tức, bạn thấy nó đã trở thành bị cong, bị uốn đi. Kéo nó ra; bạn biết nó thẳng. Lại cho nó vào trong nước; nó lại trở thành cong. Bây giờ, bạn biết rõ rằng chiếc gậy vẫn như cũ, nhưng vận hành của tâm trí bạn và vận hành của tia sáng tạo ra hiện tượng này, ảo tưởng, rằng nó đã trở thành cong. Cho dù bây giờ bạn biết, dầu vậy nó sẽ là cong. Tri thức của bạn sẽ không ích gì. Bạn biết rõ, hoàn toàn rõ, nó không cong, nhưng nó trông có vẻ bị cong - bởi vì vận hành của mắt và tia sáng là tới mức ảo tưởng được tạo ra. Thế rồi đưa cả tá bạn bè bạn đi cùng bạn: tất cả các bạn sẽ thấy nó cong. Đó là ảo tưởng chung. Thế giới là giấc mơ chung.
0 Đánh giá