Chương 1. Tâm thức tuyệt đối, tự do tuyệt đối

Chương 1. Tâm thức tuyệt đối, tự do tuyệt đối

Price:

Read more

Osho - Tôi là lối cổng
Chương 1. Tâm thức tuyệt đối, tự do tuyệt đối

Osho kính yêu,
Xin Thầy tha thứ vì hỏi Thầy những câu hỏi rất cá nhân. Tôi chỉ hỏi bởi vì tôi cảm thấy đấy là những câu hỏi đang cháy bỏng trong tim nhiều người.
Thầy là ai? Tại sao Thầy tới thế giới này? Công việc của Thầy ở đây là gì, và làm sao công việc của Thầy sẽ được hoàn tất?
Chẳng có gì khác biệt khi những câu hỏi này là cá nhân hay không, vì với tôi cá nhân không tồn tại. Bạn không thể hỏi bất kì câu hỏi cá nhân nào vì không có câu hỏi nào liên quan tới một cá nhân cả. Trong thực tế, không có cơ sở để hỏi những câu hỏi cá nhân, nhưng việc giả thiết rằng một cá nhân có đó thì chắc chắn là có cơ sở. Cá nhân là không tồn tại, vô thực thể. Trong thực tế, không có cá nhân, hay chỉ có một cá nhân. Chỉ Thượng đế mới có thể được coi là có cá tính, vì chỉ Thượng đế mới có thể có trung tâm. Chúng ta không có trung tâm chút nào.
Trung tâm là không tồn tại, nhưng chúng ta giả sử là có trung tâm. Trung tâm là điều giả tưởng, là ảo vọng. Chúng ta cảm thấy rằng không có trung tâm, cuộc sống là không thể có. Cái trung tâm giả tưởng này là bản ngã.
Bạn có thể nghĩ rằng câu hỏi này là cá nhân. Chừng nào những câu hỏi này còn hướng tới tôi thì nó còn hướng tới cái vô thực thể. Với những cái có liên quan tới tôi, tôi không cảm thấy tính cá nhân chút nào. Người ta càng đi sâu hơn người ta càng ít có đấy hơn. Và một khi ai đó đạt tới cốt lõi tối hậu của bản thân mình thì không còn cái ta chút nào.
Thứ hai, bạn hỏi, tôi là ai? Tôi nói, 'tôi không có đó." Tôi bao giờ cũng yêu cầu những người tìm kiếm phải hỏi, "Tôi là ai?" không phải để cho họ sẽ biết họ là ai, mà chỉ để cho một khoảnh khắc sẽ đến khi câu hỏi được hỏi mãnh liệt đến mức người hỏi không có đó; chỉ câu hỏi là còn lại. Một khoảnh khắc chắc chắn sẽ tới khi câu hỏi trở thành hoàn toàn mãnh liệt, sâu sắc đến mức nó có thể với tới; thế thì cái ngớ ngẩn của câu hỏi đó sẽ lộ ra. Bạn nhận ra là không có ai có thể hỏi "Tôi là ai?" hay có thể trả lời "Bạn là ai?" Câu hỏi được hỏi không phải để nhận được bất kì câu trả lời nào, mà là để siêu việt lên trên câu hỏi.
Không có ai bên trong cả; trong thực tế, không có bên trong chút nào và khoảnh khắc bên trong sụp đổ thì cũng chẳng có bên ngoài nốt. Khoảng khắc đó bạn không có đó, ở bên trong, thế thì cũng không có bên ngoài. Thế thì toàn bộ thế giới trở thành một. Thế thì sự tồn tại là một tổng thể, không phân chia thành tôi và bạn.
Cho nên với tôi, câu hỏi "Thầy là ai?" chẳng có nghĩa chút nào. Thay vì thế, "Cái gì đây?" là câu hỏi duy nhất có liên quan - không phải ai? mà là cái gì? vì cái gì có thể là tổng thể. Nó có thể được hỏi về tính toàn bộ, về tất cả những cái đang tồn tại.
Câu hỏi 'Cái gì đây?" là về sự tồn tại, và không có phân loại trong nó; nó không phân chia. Nhưng câu hỏi "Ai đây?" lại phân chia ngay từ đầu. Nó chấp nhận nhị nguyên, cái nhiều bên, cái nhị nguyên của con người.
Chỉ có một cái đang có đấy, không có nhiều cái đang có đấy.
Khi tôi nói chỉ có một cái đang có đấy điều đó có nghĩa chỉ có một tính hiện hữu, vì người ta không thể tồn tại tách rời khỏi cái khác. Nếu không có cái khác, thế thì nói rằng người ta tồn tại là vô nghĩa.
Cho nên không thực sự có cái đang là, mà chỉ có việc đang là. Tôi bao giờ cũng nói rằng không có Thượng đế, mà có điều thiêng liêng, vì chính từ 'cái đang là' mang giới hạn quanh nó. Chính từ 'Thượng đế' mang tính hữu hạn; nó không thể là vô hạn được. Nhưng tính đang là hay tính thiêng liêng trở thành vô hạn; nó hàm chứa tất cả những cái đang có. Nó là bao hàm tất cả, không có gì bị loại trừ. Cho nên khi bạn hỏi, "Thầy là ai?" thì câu hỏi đối với tôi nghĩa là "Cái gì đây?" Đối với tôi nó không thể có nghĩa nào khác ngoài điều đó.
Bạn đã hỏi qua tôi một câu hỏi rất nền tảng. Cái gì đây, không phải là tôi mà là chính cái đang là, chính sự tồn tại. Nếu người ta đi sâu vào bên trong một giọt nước, người ta sẽ thấy đại dương. Chỉ trên bề mặt giọt nước mới là giọt nước. Trong bản thân sự tồn tại, bản chất tối thượng của một giọt nước là hệt như bản chất của đại dương. Nó mang tính đại dương. Cho nên chỉ trong vô hiểu biết người ta mới là một giọt nước. Khoảnh khắc người ta hiểu biết có đại dương.
Bạn đã hỏi tôi một câu hỏi về đại dương. Cho nên khi tôi trả lời nó, tôi không trả lời về bản thân tôi mà cả về bạn nữa. Khi tôi trả lời, tôi không trả lời về tôi mà về tất cả những cái tồn tại.
Cái gì tồn tại? Có nhiều tầng lắm. Nếu người ta chỉ nhận biết về bề mặt, thế thì vật chất tồn tại. Vật chất là bề mặt của sự tồn tại. Khoa học mới chỉ trên bề mặt, trong tìm kiếm; với khoa học chỉ có vật chất là thực, và mọi cái khác không có. Nhưng bây giờ khoa học đã tiến một bước xa hơn và nói vật chất là không có, chỉ năng lượng là có. Năng lượng là tầng thứ hai; nó sâu hơn vật chất. Nếu người ta đi sâu vào vật chất, thế thì không có vật chất mà chỉ có năng lượng. Nhưng điều ấy nữa cũng vẫn chưa đủ, vì bên ngoài năng lượng, tâm thức tồn tại.
Cho nên khi bạn hỏi, "Thầy là ai?" tôi nói, "Tôi là tâm thức." Và câu trả lời này là bao hàm tất thảy - mọi thứ đều là tâm thức. Tôi trả lời chỉ như một đại diện cho tất cả. Bạn có thể chưa nghe thấy nói rằng bạn là tâm thức, bạn có thể chưa từng biết rằng bạn là tâm thức, nhưng dù thế tôi đang trả lời cho bạn. Tâm thức tồn tại, và khi tôi nói điều gì đó tồn tại, nó mang nghĩa cả tôi nói riêng, ý nghĩa xác định. Khi tôi nói điều gì đó tồn tại, điều đó có nghĩa là nó sẽ không bao giờ không trong tồn tại. Nếu điều gì đó có thể đi vào trong sự tồn tại, sẽ có nghĩa là nó chẳng bao giờ thực sự được tồn tại. Nó chỉ là hiện tượng, nó chỉ có vẻ tồn tại.
Cho nên tất cả mọi thứ thay đổi đều là hiện tượng; nó không thực sự tồn tại. Tất cả mọi thứ thay đổi chỉ trên bề mặt. Bên trong nhất, cốt lõi tối thượng, không bao giờ thay đổi. Nó có đó và bao giờ cũng hiện diện. Bạn có thể chẳng bao giờ nói nó đã có, bạn có thể chẳng bao giờ nói nó sẽ có. Bất kì lúc nào, nó đều có đó. Chỉ sự hiện diện là áp dụng được cho nó.
Không có quá khứ và không có tương lai, vì quá khứ và tương lai trở thành có liên quan chỉ khi cái gì đó thay đổi. Khi cái gì đó có đấy, thế thì không có quá khứ hay tương lai mà chỉ có hiện tại. Tất nhiên, ý nghĩa của hiện tại sẽ khác, hoàn toàn khác. Với chúng ta, hiện tại nghĩa là cái gì đó đang tồn tại giữa quá khứ và tương lai. Nhưng nếu không có quá khứ và không có tương lai, thế thì hiện tại sẽ là cái gì đó rất khác. Nó không phải là cái gì đó nằm giữa quá khứ và tương lai. Hiện tại chỉ là một khoảnh khắc - một khoảnh khắc giữa hai cái không tồn tại: quá khứ đã qua còn tương lai thì chưa tới. Giữa hai cái không tồn tại này, một khoảnh khắc hiện tại tồn tại. Đó là điều không thể được. Giữa hai cái không tồn tại không thể có cái tồn tại. Nó chỉ dường như là có đấy thôi.
Khi tôi nói tâm thức tồn tại, tôi không ngụ ý cái gì đó của quá khứ và tương lai, mà cái gì đó vĩnh hằng - không kéo dài mãi, vì từ 'kéo dài mãi' mang cảm giác thời gian. Khi tôi nói nó bao giờ cũng trong hiện tại, tôi muốn nói nó là vô thời gian; sự tồn tại có nghĩa là vô thời gian. Nó là vượt ra ngoài thời gian và đồng thời, vượt ra ngoài không gian, vì tất cả những cái có trong không gian đều sẽ trở thành không tồn tại. Tương tự, tất cả những cái trong thời gian sẽ trở thành không tồn tại. Mà thời gian và không gian không phải là hai thứ. Đó là lí do tại sao tôi đặt quan hệ giữa chúng. Chúng là một. Thời gian chỉ là một chiều của không gian. Việc chuyển động trong không gian là thời gian, thời gian không chuyển động là không gian. Sự tồn tại là vô thời gian và vô không gian.
Cho nên tôi nghĩ bạn sẽ hiểu khi tôi nói tôi là ai đó vô thời gian và vô không gian. Nhưng cái tôi của tôi là bao hàm hết thảy. Bạn cũng được bao hàm trong đó, người hỏi cũng được bao hàm trong đó. Chẳng có gì bị loại trừ. Thế thì sẽ dễ dàng hơn để trả lời cho câu hỏi của bạn. Tất cả những cái thay đổi đều có mục đích, cái gì đó được thực hiện, nó tồn tại theo một mục đích. Khoảnh khắc mục đích được đáp ứng nó đi vào không tồn tại.
Nhưng tất cả những cái thực sự tồn tại đều vô mục tiêu, vì không có mục tiêu nào có thể được hoàn thành cả. Và nếu như có bất kì mục tiêu nào và nó được hoàn thành, thế thì sự tồn tại sẽ trở thành vô nghĩa. Cho nên chỉ những cái gì thuộc vào thời gian mới có mục đích. Chúng được mang nghĩa cho cái gì đó. Bạn có thể nói điều đó theo cách này: chúng mang nghĩa kết thúc nào đó. Đó là điều được ngụ ý bởi tính mục đích. Chúng tồn tại để cái gì đó được hoàn thành. Khoảnh khắc điều đó được hoàn thành, chúng ra đi. Nhưng cái tôi bao giờ cũng sẽ được cần đến, và khi tôi nói cái "tôi", cái đó cũng bao hàm hết thảy. Không có mục đích trong nó.
Sự tồn tại là vô mục đích. Đó là lí do tại sao nó được gọi là leela, vở kịch. Bản thân sự tồn tại không có mục đích nào phải hoàn thành. Nó không định đi đâu cả. Không có chỗ kết thúc cho nó. Nhưng nó vẫn đang diễn ra, nhiều thứ vẫn diễn ra. Cho nên nó phải là leela, vở kịch - chỉ là năng lượng tuôn chảy. Điều này có thể có liên quan với tôi. Tôi không là bất kì cái gì hết cả. Cho dù thế, tôi vẫn nói về việc thực hiện mọi điều.
Một khi bạn đã biết rằng bạn là một phần của tâm thức vũ trụ, bạn sẽ hiểu không có mục đích nào. Bạn chỉ tồn tại như một vở kịch; tất nhiên vở kịch trở thành vũ trụ, đa chiều. Bạn làm nhiều, mà vẫn sẽ không có người làm và không có mục đích; các thứ không có đó. Thế thì nó trở thành vở kịch.
Và điều này phải lưu ý: rằng người làm không thể tồn tại mà không có mục đích, và mục đích không thể tồn tại mà không có người làm. Chúng là hai cực của của một bản ngã, và bản ngã cảm thấy rất không thoải mái nếu không có mục đích. Bản ngã được mãn nguyện qua mục đích. Cái gì đó phải được làm, người ta phải thành công trong khi làm việc đó, người ta phải đạt tới đâu đó, người ta phải làm điều gì đó. Người ta phải làm ra giấu ấn. Vậy bản ngã là hướng mục đích. Sự tồn tại, mặt khác, lại là vô mục đích. Và chừng nào bạn còn chưa biết rằng điều đó là nằm ngoài bản ngã, bạn vẫn chưa biết được gì cả.
Cho nên với tôi, mọi thứ chỉ là vở kịch. Cả tôi không có đó mà cũng chẳng có mục đích nào. Vậy mà mọi thứ vẫn cứ diễn ra. Cho nên người ta có thể hỏi, "Tại sao chúng diễn ra?" Chúng cứ diễn ra vì chẳng có mục đích trong việc dừng lại, và chẳng có ai để dừng chúng lại. Bạn có hiểu tôi không? Không có ai để dừng chúng lại, và không có mục đích để dừng lại. Cho nên về bản chất nó cứ diễn ra. Bạn trở thành bước chuyển. Một cách chủ động thì bạn không thể là bước chuyển được, bạn không bao giờ có thể là trung gian. Chỉ thụ động mới làm bạn thành trung gian, và thụ động có nghĩa là bạn không có đó. Ngoài ra, bạn chỉ thụ động bằng lời. Bản ngã bao giờ cũng chủ động. Khoảnh khắc bạn thụ động thì bản ngã không có đó. Thụ động có nghĩa là vô ngã.
Cho nên tôi hoàn toàn thụ động. Bất kì cái gì xảy ra, cứ việc xảy ra. Tôi chẳng bao giờ đặt câu hỏi "Tại sao?" vì không có ai để hỏi cả. Và thậm chí nếu như bạn tìm được ai đó, bản thân Thượng đế, ngài cũng chỉ cười. Thậm chí đến ngài cũng không thể trả lời được điều đó. Ngài không thể trả lời điều đó được bởi vì khái niệm nhân quả, khái niệm về tại sao, là có nghĩa chỉ trong một luồng phân chia. Nếu bạn lấy cái bắt đầu và kết thúc, nhân quả trở thành có nghĩa. Nếu bạn hiểu toàn bộ luồng như vô chung, vô thuỷ, thế thì tất cả mọi thứ sẽ chuyển vào thứ khác và tất cả mọi thứ lại đến từ thứ khác. Giống như sóng trên đại dương, mọi con sóng đều có một con sóng theo sau và mọi con sóng đều có cái gì đó trước nó, cái gì đó đi trước, con sóng khác. Và toàn bộ đại dương đều có sóng. Sóng là vĩnh hằng.
Không ai hỏi, 'Tại sao?" trừ mỗi con người. Cho nên không ai khác lại trong lo lắng cả.
Khi tâm trí con người trở nên lo âu, nó tạo ra câu hỏi và rồi lại cung cấp câu trả lời. Câu hỏi là vô nghĩa, do đó câu trả lời còn vô nghĩa hơn. Nhưng bởi vì chúng ta đã bịa ra câu hỏi, nên chúng ta không thể nào thấy dễ chịu chừng nào ta còn chưa tìm ra câu trả lời. Do đó, chúng ta cứ đi tìm câu trả lời và tạo ra câu hỏi. Nếu bạn thấy toàn bộ cái vô nghĩa của việc hỏi câu hỏi và trả lời chúng, bạn có thể thấy rằng bạn đang mang một vai độc thoại với chính mình. Ngay cả nếu bạn đang hỏi còn tôi đang trả lời, đấy vẫn là tâm trí con người hỏi và tâm trí con người trả lời. Đấy chỉ là trò chơi trốn tìm của cùng một tâm trí. Chẳng có gì khác biệt về ai đang hỏi và ai đang trả lời.
Tâm trí con người hỏi và tâm trí con người trả lời, và chúng ta tạo ra đống hỗn độn lớn các câu trả lời và câu hỏi, nhưng chẳng câu hỏi nào là được trả lời cả. Câu hỏi vẫn ở chỗ nó bao giờ cũng ở đó. Nếu bạn có thể thấy toàn bộ cuộc diễu hành của câu hỏi và trả lời này, nỗ lực là vô nghĩa, vô hiệu quả làm sao, chẳng dẫn đến đâu cả - nếu bạn trở nên nhận biết về toàn bộ cái vô nghĩa này dường như trong một chớp loé - thế thì bạn có thể cười vào cái ngớ ngẩn của tâm trí con người.
Và khoảnh khắc có tiếng cười, bạn siêu việt hoàn toàn lên trên tâm trí con người. Thế thì chẳng có câu hỏi, và thế thì cũng chẳng có câu trả lời. Thế thì bạn yêu. Không có mục đích, và không có nguyên nhân. Thế thì bản thân việc sống là đủ.
Bạn hỏi và tôi trả lời bạn, nhưng bản thân tôi không thể hỏi bất kì câu hỏi nào được. Chừng nào còn có liên quan tới tôi thì không có câu trả lời, và không có câu hỏi. Tôi cứ tiếp tục sống hệt như sóng trên đại dương hay hệt như lá trên cây hay hệt như mây trên trời, không có bất kì câu hỏi và không có bất kì câu trả lời nào. Và khoảnh khắc tôi trở nên nhận biết về toàn bộ cái ngớ ngẩn này của câu hỏi, cái gì đó rơi xuống hoàn toàn, toàn bộ. Đó là phục sinh. Tôi đã được sinh ra, sinh ra trong chiều hướng vũ trụ - không phải như một cái tôi, mà như chính bản thân tâm thức vũ trụ.
Trong chiều hướng vũ trụ này, mọi thứ đều là vở kịch. Một khi bạn hiểu - không chỉ hiểu mà còn nhận ra rằng tất cả đều là vở kịch - bạn được thoải mái hoàn toàn, tuyệt đối. Thế thì không có căng thẳng. Bạn được thảnh thơi. Không có bản ngã.
Bản ngã không thể thảnh thơi được. Nó sống trong căng thẳng, nó nuôi dưỡng căng thẳng. Khi không có bản ngã, thế thì không có căng thẳng. Thế thì bạn có đó - tất cả đều được bao hàm. Thế thì không có quá khứ, và thế thì không có tương lai. Bạn là cái vĩnh hằng. Thế thì bất kì cái gì xảy ra đều là việc xảy ra, không phải là bạn đang làm việc đó. Đấy không phải là cái gì đó được bạn hoàn thành. Có những khái niệm ảo tưởng. Và thậm chí một người tôn giáo cũng sẽ nghĩ dưới dạng này - về việc làm điều gì đó. Thế thì bản ngã đã tụ lại, đạo đức giả, và nguy hiểm hơn. Nếu bản ngã có đó, thế thì cả người làm và việc làm đều có đó. Chỉ sự vật thay đổi, nhưng quá trình thì như cũ.
Với tôi... và khi tôi nói tới "tôi", không có người đang được nói tới; đấy chỉ là một phương cách ngôn ngữ để cho bạn có thể hiểu được lời tôi nói. Với tôi, không có người nào có thể được nói tới như tôi hay bạn. Nhưng thế thì ngôn ngữ sẽ không thể dùng được. Đó là lí do tại sao chân lí không thể được diễn đạt trong ngôn ngữ. Nó không thể nào lấy bất kì dạng ngôn ngữ nào được, vì ngôn ngữ được tạo ra bởi những người không có đó - bởi người không thực, người không tồn tại. Bản ngã hoang đường đã tạo ra ngôn ngữ. Nó bắt nguồn từ bản ngã, nó không bao giờ có thể siêu việt lên trên nó. Cho nên mặc dù bạn biết rằng không có người nào có thể được nói tới như "tôi" bạn vẫn cứ phải dùng nó trong ngôn ngữ. Và tôi nhắc bạn rằng không có ai cả.
Chừng nào còn có liên quan tới cái "tôi" này, chẳng cái gì có thể được thực hiện vì mọi thứ tự nó xảy ra. Bản thân chúng ta cũng xảy ra. Chúng ta đang xảy ra. Toàn bộ sự tồn tại đang xảy ra, không phải là việc làm. Cho nên tốt hơn cả là tôi nói rằng khái niệm cũ về Thượng đế như đấng sáng tạo là không có nghĩa đối với tôi - tôi sẽ không nói "Thượng đế đấng sáng tạo," vì cách biểu thị này phản ánh khái niệm ích kỉ của chúng ta về sự sáng tạo, về việc làm. Như ta "làm" điều gì đó, Thượng đế cũng "làm" ra thế giới. Chúng ta phóng chiếu bản thân mình lên bình diện vũ trụ, cho nên có việc sáng tạo và đấng sáng tạo. Phân loại có đó.
Với tôi, Thượng đế là điều xảy ra - không phải là đấng sáng tạo, nhưng là cái đang xảy ra. Thượng đế nghĩa là cái cứ tiếp tục vĩnh viễn. Cho nên bất kì cái gì xảy ra đều là Thượng đế. Bạn và mọi người đều đang xảy ra. Việc xảy ra vĩnh viễn này là Thượng đế. Không có đấng sáng tạo và việc sáng tạo. Chính việc phân loại mang tính bản ngã - phóng chiếu của chúng ta lên bình diện vũ trụ.
Một khi bạn biết rằng trong bản thân bạn không có phân loại về việc làm và người làm, thế thì bạn biết rằng không có người làm và việc làm - chỉ có điều xảy ra. Và một khi có tiết lộ này về việc xảy ra vĩnh cửu, sẽ không có gánh nặng, không có căng thẳng. Việc ra đời của bạn là việc xảy ra, còn cái chết của bạn sẽ là điều xảy ra. Con người bạn ở đây là điều xảy ra, không có con người bạn ở đây sẽ là điều xảy ra. Bạn không ở đâu cả.
Từ đâu bản ngã này tới mà nghĩ "tôi đây" - "tôi đang làm"? Nó tới từ kí ức. Kí ức bạn luôn luôn ghi lại điều xảy ra. Bạn được sinh ra, bạn là đứa trẻ, rồi tuổi thanh xuân tới, rồi bạn già đi. Mọi việc xảy ra - yêu xảy ra, ghét xảy ra, và kí ức cứ ghi lại. Khi bạn nhìn vào quá khứ, toàn bộ kí ức đã tích luỹ trở thành "tôi". "Tôi" đã yêu ai đó. Tốt hơn và chính xác hơn, nên nói rằng đâu đó yêu đã xảy ra, tôi đã không là người làm. Nhưng kí ức về "tôi đã yêu" đã xảy ra giống hệt như việc ra đời, giống hệt việc chết.
Nếu một người có thể nhớ điều này chỉ trong hai mươi bốn giờ, rằng mọi việc đang xảy ra và không có người làm, người ấy sẽ không còn như cũ nữa. Nhưng rất gay go để nhớ điều đó dù chỉ một khoảnh khắc.
Điều gay go nhất cần phải nhớ là các sự kiện đang xảy ra và bạn không phải là người làm. Chẳng hạn, tôi đang nói. Nếu tôi nói, "tôi đang nói" và ngụ ý là "tôi" đang nói đấy, thế thì tôi đã hiểu sai hiện tượng. Tôi không biết câu tiếp sẽ là gì. Khi nó tới bạn sẽ biết nó và tôi sẽ biết nó. Nó là việc xảy ra, cho nên bản thân tôi không thể kể lại về nó. Cái gì đó tới qua tôi. Tôi không phải là người làm chút nào, cái gì đó xảy ra trong tôi.
Đây là điều được ngụ ý tới khi chúng ta nói Veda là vô nhân xưng. Ta nói chúng không do các cá nhân tạo ra. Bởi điều này chúng ta ngụ ý rằng những người soạn ra Veda biết sự kiện này - sự kiện là cái gì đó đang xảy ra. Họ không phải là người làm, cái gì đó đang tới với họ. Họ chỉ là bước chuyển, người trung gian, phương tiện, và thậm chí việc là phương tiện này cũng là việc xảy ra. Đấy không phải là việc làm của họ mà họ đã trở thành phương tiện. Ngược lại, cùng ảo tưởng sẽ có đó trên mức độ khác.
Cho nên đi sâu vào bất kì hành động nào của mình, và bạn sẽ thấy việc xảy ra có đó. Sẽ không có hành động, vì không có người làm. Cho nên làm sao người ta có thể hỏi tại sao được? Ai có thể trả lời điều này? Ngôi nhà bỏ trống, ông chủ không có nhà. Cứ để cho mọi việc xảy ra đi. Bản thân ngôi nhà không có chủ là có khả năng của việc xảy ra.
Cố hiểu điều đó rõ ràng hơn. Phật nói như thế nhiều lần, "Khi chúng ta bước đi, không có người bước, chỉ có việc bước." Làm sao có thể hiểu được điều này? Nếu tôi không có đó, làm sao tôi có thể bước được? Bước đi, và xem bạn ở đâu - bạn sẽ thấy chỉ có việc bước. Chúng ta không thể hiểu được làm sao ai đó có thể nói chỉ có việc nói và không có người nói. Nhưng khi bạn đi sâu vào hành động nói, bạn sẽ thấy không có người nói mà chỉ có việc nói. Trong thực tế, chưa từng có thi sĩ, chỉ có bài thơ đã xảy ra. Chưa từng có hoạ sĩ, chỉ có việc vẽ đã xảy ra, nhưng phương tiện trở thành người chủ.
Kí ức tạo ra ảo tưởng. Nhưng với tôi ảo tưởng không có. Kí ức không thể bẫy được tôi, nó đã mất sức bám vào tôi. Cho nên mọi việc xảy ra, nhưng không có người làm. Và tất cả những cái sẽ xảy ra, sẽ xảy ra. Tôi sẽ không là ngòi nổ; tôi sẽ không là người chủ.
Một khi bạn biết rằng tôi không có đó, bạn trở thành người chủ theo một nghĩa rất khác. Và nếu bạn không có đó, thế thì bạn không thể bị biến thành nô lệ được, không được. Bây giờ tự do của bạn là toàn bộ. Bây giờ không ai có thể làm bạn thành nô lệ được. Bây giờ không thể có bất kì cảnh nô lệ nào mà cũng không có bất kì khả năng nào cho nó. Mặc dầu là một tình huống ngược đời, đấy là một sự kiện - người cố gắng là người chủ bao giờ cũng trong nguy cơ trở thành nô lệ. Người đánh mất mình, mất việc làm chủ của mình, mất nỗ lực của mình, mất người làm, bây giờ lại vượt ra ngoài mọi sự nô lệ. Người đó tự do, tự do như bầu trời. Người đó là bản thân tự do - thậm chí không phải là được tự do, vì khi người ta được tự do thì tác nhân có đó. Người đó là tự do. Cho nên nếu bạn thích, tôi sẽ nói, tôi là tự do. Và không có lí do nào, vì nếu có bất kì lí do nào thì bạn không tự do. Bạn bị gắn vào nó, bị buộc vào lí do. Nếu có bất kì cái gì bạn định làm, thế thì bạn bị buộc vào. Thế thì bạn không tự do.
Tôi tuyệt đối tự do theo nghĩa không có gì phải làm cả. Tôi là người chờ đợi. Mọi thứ sẽ xảy ra, và tôi sẽ chấp nhận chúng. Và nếu chúng không xảy ra, thế thì tôi sẽ chấp nhận cái không xảy ra. Và tôi cứ đợi. Chờ đợi này tạo nên môi giới cho các lực thiêng liêng của sự tồn tại. Nhiều thứ được thực hiện qua bạn khi người làm không có đó, và chẳng có gì được làm qua bạn khi người làm có đó. Khi người làm có đó, bạn có đó. Bạn đang làm điều gì đó mà không thể được. Vì người làm là không thể có nên việc làm không thể có được.
Bạn đang tham dự vào một nỗ lực vô nghĩa, và chỉ tạo ra kết quả là thất vọng. Khi bạn không có đó, bạn bao giờ cũng thành công. Không thể có thất bại được, vì bạn chưa bao giờ nghĩ đến việc phải là bất kì cái gì, và ngay cả nếu thất bại có xảy ra, nó cũng là việc xảy ra. Nếu thành công xảy ra, nó là việc xảy ra. Và khi cả hai đang xảy ra, bạn trở thành dửng dưng. Chẳng có gì khác biệt, cái nào cũng được.
Cho nên tôi có thể kết luận rằng khi tôi nói "tôi", mọi người đều được bao hàm vào. Tôi là tâm thức, và tôi là tự do. Tôi dùng hai từ 'tâm thức' và 'tự do' chỉ để làm cho bí ẩn thành dễ hiểu hơn đối với bạn. Ngoài ra thì cả hai từ này có cùng nghĩa. Tâm thức là tự do, tự do là tâm thức. Càng ít tự do thì càng nhiều vật chất. Càng nhiều tự do càng nhiều tâm thức.
Khi chúng ta nói cái bàn này là "vật chất", ta muốn nói rằng nó không tự do di chuyển. Khi chúng ta nói bạn là sinh linh có ý thức thì bạn có sự mở rộng nào đó. Nhưng nếu bạn trở thành chính bản thân tâm thức, khi bạn đi sâu và biết ngọn nguồn...
Tôi biết rằng bạn là bản thân tâm thức, không phải là sinh linh có ý thức. Tâm thức không phải là phẩm chất được gắn vào bạn, bạn là tâm thức. Bạn là toàn toàn tự do.
Điều đó diễn ra ở mọi nơi. Hoặc là được tự do hơn hay có ý thức hơn, và điều kia sẽ phát sinh tự động. Bạn tự do hơn, và bạn sẽ trở nên ý thức hơn. Bạn không thể tự do hơn chừng nào bạn còn chưa ý thức hơn. Ý thức hơn và bạn sẽ tự do hơn; bạn không thể khác được, vì tâm thức tạo ra tự do. Và khi bạn có ý thức hoàn toàn bạn được tự do hoàn toàn. Thế thì không có nguyên nhân và mục đích cho bạn để tồn tại. Thế thì mọi thứ đều là việc xảy ra, và việc xảy ra là leela.

Osho kính yêu,
Thầy đã tự chứng ngộ chưa? Và làm sao Thầy giải thích mối quan hệ của Thầy với sự tồn tại và với mọi người?
Từ bạn nói, 'tự chứng ngộ' là không đúng, vì chứng ngộ bao giờ cũng có nghĩa là siêu việt lên trên cái ngã. Từ 'tự chứng ngộ' do đó là mâu thuẫn. Nếu bạn chứng ngộ, bạn biết không có cái ngã. Nếu bạn chưa chứng ngộ thế thì có cái ngã. Bất kì khi nào có cái ngã đều chưa có chứng ngộ, chứng ngộ là việc không có cái ngã. Cho nên tôi không thể nói rằng tôi là tự chứng ngộ. Tôi chỉ có thể nói bây giờ không có cái ngã nữa!
Đã có cái ngã - điều đó mới cận kề cửa đây. Khoảnh khắc bạn bước vào ngôi đền của chứng ngộ thì bạn thấy nó không còn nữa. Nó là cái bóng lẽo đẽo theo bạn đến tận cửa, mà không chỉ theo bạn mà nó còn bám vào bạn nữa - nhưng chỉ tới cửa thôi, nó không thể vào trong ngôi đền được. Nếu bạn muốn cứu nó, bạn sẽ phải ở lại bên ngoài. Cái ngã là cái cuối cùng mà người ta phải vứt đi. Người ta có thể vứt mọi thứ, nhưng việc vứt cái ngã là không thể được thế, vì nỗ lực để tự chứng ngộ, cố gắng tự chứng ngộ, lại là một cỗ gắng của cái ngã cho cái ngã. Khoảnh khắc bạn chứng ngộ, bạn sẽ không có đó; bạn sẽ không cố gắng.
Cho nên tất cả các thầy vĩ đại thường hay dùng những từ sai lạc. 'Tự chứng ngộ' là từ sai. Nhưng bạn không hiểu nếu họ nói "tự chứng ngộ." Điều đó sẽ trở thành ngớ ngẩn. Nhưng đấy là điều thực - chứng ngộ vô ngã. Chỉ Phật mới dùng anatta, vô ngã. Chỉ Phật mới dùng nó. Đó là lí do tại sao Phật đã bị bật rễ khỏi Ấn Độ. Ông ấy đã bị quẳng ra, và Phật giáo không thể nào bắt rễ được chừng nào Phật giáo còn chưa bắt đầu dùng từ 'tự chứng ngộ'. Tại Trung quốc và Nhật bản, Phật giáo quay lại, và họ đã bắt đầu dùng 'tự chứng ngộ'. Phật đã dùng 'chứng ngộ vô ngã'. Tôi cũng dùng chứng ngộ vô ngã. Đó là chứng ngộ duy nhất.
Khoảnh khắc không có cái ngã bạn trở thành vũ trụ. Đấy là trò chơi lớn! Biết cái ngã là trò chơi duy nhất, chắc chắn là lớn nhất, tối thượng. Cái ngã không phải là cái gì đó để được bảo vệ; nó là cái gì đó cần bị phá huỷ. Nó là cái gì đó là rào chắn cho tiềm năng tối thượng của bạn, cho chứng ngộ tối thượng của bạn.
Cho nên tôi không thể nói, tôi tự chứng ngộ. Tôi sẽ nói, tôi chứng ngộ vô ngã, và đó là chứng ngộ duy nhất có thể có. Không chứng ngộ nào khác tồn tại. Nhấn mạnh của tất cả những người tuyên bố tự chứng ngộ là vào cái ngã chứ không vào chứng ngộ. Nhấn mạnh của tôi là vào chứng ngộ. Đó là lí do tại sao tôi nhấn mạnh việc phủ nhận cái ngã.
Làm sao tôi có quan hệ với vũ trụ và với người khác? Mối quan hệ tồn tại giữa hai cái ngã. Tôi là người không có quan hệ, người không trong quan hệ nào. Quan hệ bao giờ cũng là giữa hai. Điều này có vẻ ngược đời, nhưng trong mọi quan hệ bạn vẫn còn không liên quan. Dù bạn có quan hệ đến đâu, bạn sẽ vẫn còn không liên quan, vì quan hệ tồn tại giữa hai. Hai sẽ có đó. Cho nên quan hệ chỉ là cái vẻ bề ngoài để che giấu cái nhị nguyên. Trong nhiều khoảnh khắc bạn tự dối mình rằng bạn có quan hệ, nhưng bạn lại có đó. Bạn đã rơi trở lại bản thân mình, và không có quan hệ.
Chẳng hạn, khi chúng ta đang trong cái gọi là tình yêu chúng ta dường như có quan hệ. Chúng ta tạo ra vẻ bề ngoài của mối quan hệ, nhưng thực tế, chúng ta chỉ tự lừa dối mình. Hai sẽ vẫn còn là hai. Tuy gần nhau, hai bao giờ cũng vẫn là hai. Ngay cả trong quan hệ dục, họ cũng vẫn cứ còn là hai. Cái hai chỉ tạo ra vẻ bề ngoài của cái một. Cái một không bao giờ tồn tại giữa hai cái ngã. Cái một chỉ có thể tồn tại giữa hai cái vô ngã.
Cho nên về phần liên quan tới tôi, tôi không có quan hệ với thực tại vũ trụ, không có quan hệ với tất cả. Và bởi điều đó tôi không ngụ ý rằng tôi cô lập. Bởi điều đó tôi muốn nói rằng không có ai có thể tồn tại trong quan hệ. Về phần liên quan tới thực tại vũ trụ, tôi là một, và thực tại vũ trụ là một với tôi.
Từ phía tôi, tôi là một, nhưng về phần liên quan tới người khác, tôi không phải là một từ phía họ. Họ có quan hệ. Ai đó có quan hệ như người bạn, ai đó có quan hệ như kẻ thù, ai đó có quan hệ như người anh, và ai đó có quan hệ như đệ tử. Họ có thể có quan hệ với tôi, nhưng tôi không có quan hệ với họ. Và toàn bộ việc xảy ra trong tôi là để làm cho họ thành không quan hệ. Nhưng không thể có bất kì nỗ lực nào về phần họ. Điều đó chỉ có thể là việc chứng ngộ vô ngã.
Nếu họ biết rằng không ai có thể là đệ tử và không ai có thể là thầy, nếu họ biết rằng không ai có thể có quan hệ với bất kì ai, chỉ thế thì cái ngã mới rơi đi và cái trống rỗng của bạn mới lộ ra. Và không có quần áo nào gây cho bạn biên giới, cái ngã. Trong trần trụi hoàn toàn của mình, khi bạn biết rằng không có cái ngã, bạn là không gian, bầu trời nội tâm, trống rỗng - thế thì bạn trở thành một. Hay tôi có thể nói thế thì bạn thực sự trở thành không có quan hệ. Khi cái một xảy ra, thế thì cái ngã của người ta không có đó.
Bạn đã hỏi tôi làm sao tôi có quan hệ với vũ trụ và với mọi người. Với tôi chúng không phải là hai vật - vũ trụ và mọi người. Vũ trụ xảy ra theo biết bao nhiêu cách, và một trong các cách thức là mọi người. Vũ trụ xảy ra theo bao nhiêu cách - mặt trời, các vì sao, trái đất, cây cối, muông thú, mọi người. Chỉ có tần số là khác nhau, điều thiêng liêng là một. Cho nên với tôi, vũ trụ và con người không phải là hai thứ.
Bất kì điều gì tôi đã nói trước đây đều không phải từ suy nghĩ. Đấy là sự kiện. Nhưng nếu tôi nghĩ - và tôi phải nghĩ nếu tôi định hiểu phía bạn - thế thì bạn có quan hệ với tôi bởi vì bạn có đấy, và chừng nào bạn còn có đấy thì bạn sẽ có quan hệ. Điều đó tạo ra tình huống rất khó khăn. Hàng ngày, khoảnh khắc nọ sang khoảnh khắc kia, điều đó tạo ra tình huống khó khăn.
Bạn cảm thấy bản thân mình có quan hệ với tôi. Bạn cảm thấy rằng bạn thuộc về tôi. Thế thì bạn bắt đầu trông đợi rằng tôi nên thuộc về bạn. Vì bạn cảm thấy rằng bạn có quan hệ với tôi, nên bạn bắt đầu trông đợi rằng tôi nên có quan hệ với bạn. Vì trông đợi đó, tôi biết rằng bạn chắc chắn sẽ thất vọng. Với một người vẫn còn là cái ngã, chắc chắn sẽ thất vọng, nhưng điều ấy có thể còn mất thời gian dài hơn. Nhưng nếu bạn cùng với một người vô ngã thì sẽ không mất lấy dù chỉ một lỗ hổng thời gian ngắn. Mọi khoảnh khắc sẽ là thất vọng vì sẽ không có mãn nguyện cho trông đợi của bạn. Không có ai để thoả mãn nó.
Cho nên tôi là người rất vô trách nhiệm, vì không có ai có thể có trách nhiệm cả. Có đáp ứng nhưng không ai là người chịu trách nhiệm; cho nên từng đáp ứng, do đó là nguyên tử. Nó không thể là một dãy, cho nên bạn không thể trông đợi bất kì điều gì từ khoảnh khắc tiếp sau. Thậm chí đến tôi cũng chẳng biết. Đáp ứng mang tính nguyên tử, mỗi đáp ứng đều hoàn thành trong nó, không theo bất kì cách nào có liên quan tới quá khứ hay với tương lai.
Bản ngã là một chuỗi các sự kiện, điều xảy ra, và kí ức. Nó là như vậy bởi vì bạn tồn tại theo chuỗi - và bạn cố gắng coi tôi như một chuỗi, nhưng điều đó trở thành khó khăn. Cho nên mỗi người sẽ cảm thấy, lúc này hay lúc khác, tức giận với tôi, vì đáp ứng của tôi mang tính nguyên tử và không mang tính chuỗi. Đáp ứng chuỗi trở thành tính trách nhiệm. Thế thì bạn có thể dựa cậy được.
Tôi rất vô trách nhiệm. Bạn không thể nào trông cậy vào tôi được - bản thân tôi cũng chẳng trông cậy vào tôi. Tôi không biết cái gì sắp xảy ra. Tôi hoàn toàn cởi mở và chấp nhận bất kì cái gì xảy ra. Và tôi chưa bao giờ nghĩ dưới dạng quan hệ, tôi không thể nghĩ được, thay vì thế tôi sống dưới dạng cái một.
Bất kì khi nào bạn gần tôi, điều đó không có nghĩa là tôi có quan hệ với bạn. Đấy chỉ là việc tôi trở thành một với bạn. Và cái một này bạn diễn giải như yêu. Nhưng cái một này chẳng phải yêu, chẳng phải ghét, vì tất cả những gì được biết như yêu thì đều có thể thay đổi thành ghét vào bất kì lúc nào. Nhưng cái một này chẳng bao giờ thay đổi thành ghét. Bạn có thể ở gần, bạn có thể ở xa; bạn có thể là người bạn, bạn có thể là kẻ thù; cũng chẳng khác biệt gì. Về phần có liên quan tới tôi, bạn có thể tới tôi hay ra đi khỏi tôi, cũng chẳng khác biệt gì.
Mối quan hệ là có điều kiện; cái một là vô điều kiện. Mối quan hệ bao giờ cũng kèm điều kiện. Cái gì đó xảy ra theo điều kiện này, và quan hệ sẽ thay đổi. Mọi thứ bao giờ cũng trên đỉnh núi lửa. Mọi quan hệ bao giờ cũng trong trạng thái chập chờn, bao giờ cũng trong một quá trình chết dần, bao giờ cũng thay đổi. Cho nên mọi quan hệ đều tạo ra sợ hãi, vì bao giờ cũng có nguy cơ nó bị tan vỡ. Và nỗi sợ càng có đó, bạn càng níu bám, và bạn càng níu bám, bạn càng tạo ra nhiều nỗi sợ.
Nhưng cái một là điều đối xứng qua tâm hoàn toàn. Cái một là vô điều kiện. Nó tồn tại vì không có điều kiện nào, không trông đợi gì, không thoả mãn gì, không kết quả tương lai nào, không hi vọng nào. Nó chẳng có điều kiện của quá khứ mà cũng không hướng tới tương lai. Nó mang tính khoảnh khắc, sự tồn tại nguyên tử, không liên quan tới quá khứ, không liên quan tới tương lai.
Cho nên tôi cảm thấy cái một với vũ trụ và với mọi người nữa, và từ vũ trụ, cảm giác cũng hệt thế. Khi tôi cảm thấy là một với nó, từ vũ trụ cảm giác này là của cái một. Có thời tôi đã không cảm thấy điều này, nhưng bây giờ tôi biết rằng vũ trụ bao giờ cũng trong cùng một tình cảm hướng tới tôi.
Cái một bao giờ cũng tuôn chảy, nó bao giờ cũng cứ tuôn chảy; có chờ đợi vĩnh hằng cho vũ trụ. Bây giờ tôi cảm thấy nó hướng về vũ trụ; tôi cảm thấy nó cũng hướng về mọi người nữa. Khoảnh khắc ai đó cảm thấy cái một này hướng về mình, người đó trở thành một phần của vũ trụ. Thế thì người đó không phải là một cá nhân nữa, người đó trở thành vũ trụ. Và một khi bạn cảm thấy cái một, thậm chí với một người thôi, bạn cũng có thể biết được hương vị đó. Bạn đã biết hương vị của cực lạc. Thế thì bạn có thể nhảy vào trong tất cả.
Cho nên đây là điều xảy ra quanh tôi. Tôi không nói tôi đang làm - đây là điều xảy ra quanh tôi.
Tôi sẽ gọi bạn lại gần chỉ để cho bạn hương vị của cái một, và nếu bạn có thể hiểu được điều này dù chỉ một khoảnh khắc, thế thì bạn sẽ chẳng bao giờ như cũ nữa. Đây là nỗ lực rất kiên nhẫn - không thể biết trước, không thể dự đoán được. Không ai có thể nói được khi nào khoảnh khắc này gần tới. Đôi khi tâm trí bạn hoà hợp đến mức bạn có thể cảm thấy cái một. Đó là lí do tại sao tôi cứ nhấn mạnh vào thiền, vì nó chẳng là gì ngoài việc làm cho tâm trí hoà hợp tới một đỉnh mà bạn có thể nhảy vào trong cái một.
Thiền với tôi nghĩa là làm hoà hợp tâm trí với cái một, cởi mở tâm trí hướng về cái một. Điều này chỉ có thể xảy ra khi việc thiền của bạn đã vượt ra ngoài bạn; nếu không thì nó chẳng bao giờ xảy ra cả. Nếu nó ở dưới bạn - bạn đang thực hiện nó, bạn là người kiểm soát - thế thì nó không thể nào xảy ra được, vì bạn là bệnh tật. Cho nên tôi khuyên bạn nên hướng về thiền mà trong đó, vượt ra ngoài một số giới hạn nào đó, bạn sẽ không có đấy. Thiền sẽ nắm quyền đối với bạn. Dần dần bạn sẽ được đẩy đi. Tất nhiên bạn sẽ bắt đầu thiền, vì chẳng có thể có cách nào khác cả. Bạn sẽ phải bắt đầu, nhưng bạn sẽ không kết thúc việc thiền. Bạn sẽ bắt đầu, nhưng bạn sẽ không chấm dứt nó. Ở giữa, tại đâu đó việc xảy ra sẽ xảy ra. Việc thiền sẽ nắm bắt lấy bạn. Bạn sẽ bị vứt đi, còn thiền sẽ tới. Thế thì bạn sẽ hài hoà với vũ trụ. Thế thì bạn sẽ là cái một.
Cái một là quan trọng, không phải là quan hệ. Quan hệ là luân hồi samsara, thế giới, và bởi vì mối quan hệ mà chúng ta phải được sinh ra đi sinh ra lại mãi. Một khi bạn đã biết tới cái một, thế thì không có sinh nữa, thế thì không có tử nữa. Thế thì không có ai ngoại trừ bạn. Tất cả đều được bao hàm. Bạn đã trở thành vũ trụ. Cá nhân phải ra đi trước khi cái một tới. Bản ngã phải ra đi trước khi điều thiêng liêng tới.
Bản ngã là nguồn gốc của tất cả các quan hệ. Thế giới là mối quan hệ. Thượng đế không phải là quan hệ, điều thiêng liêng không phải là quan hệ. Điều thiêng liêng không phải là cái ngã. Điều này có nghĩa là bạn không thể trở thành một với nó. Cho nên một bhakta, người sùng kính, không bao giờ có thể đạt tới vũ trụ, vì người đó nghĩ dưới dạng mối quan hệ - Thượng đế là cha, Thượng đế là người yêu, Thượng đế là người được yêu. Người đó nghĩ dưới dạng mối quan hệ. Người đó cứ nghĩ dưới dạng cái ngã và người khác. Người đó chẳng bao giờ siêu việt lên trên bản ngã. Đây là điều gì đó rất tinh tế, vì người sùng kính bao giờ cũng vật lộn để buông xuôi. Sùng kính, con đường của sùng kính, là con đường của buông xuôi. Người đó đang cố gắng để buông xuôi, nhưng vào ai đó.
Nếu bạn cố gắng buông xuôi theo ai đó, người kia có đấy. Và người kia không thể tồn tại nếu bạn không có đó; cho nên bạn sẽ cứ tồn tại như cái bóng. Bạn sẽ quên mất bản thân mình, nhưng quên bản thân mình không phải là buông xuôi. Bạn nhớ tới điều thiêng liêng nhiều đến mức bạn không thể nào nhớ đến bản thân mình bây giờ, nhưng bạn lại ở phía sau, bạn tồn tại trong cái bóng. Nếu không thì Thượng đế không thể tồn tại như người khác được.
Cho nên con đường của sùng kính, như nó vẫn tồn tại, không thể dẫn bạn đến siêu việt, tới vũ trụ, tới cái một. Với tôi, đấy không phải là việc buông xuôi vào ai đó, đấy chỉ là vấn đề về buông xuôi vào cái ngã - không phải là vào chân ai cả, chỉ vào bản thân bạn thôi. Nếu không có cái ngã, thế thì bạn đã trở thành cái một.
Cái ngã có thể cứ tạo ra hạt mầm, nó có thể cứ tạo ra mãi lừa dối. Và lừa dối lớn nhất và chắc chắn nhất là ở chỗ về người sùng kính và Thượng đế - lừa dối có tính tôn giáo. Bất kì lừa dối nào trở thành tôn giáo đều có thể là nguy hiểm, vì thậm chí bạn cũng không thể phủ nhận được nó. Thậm chí việc phủ nhận nó sẽ tạo ra mặc cảm. Bạn sẽ cảm thấy mặc cảm khi chối bỏ tính ích kỉ với điều thiêng liêng, nhưng với điều thiêng liêng ích kỉ chính là phóng chiếu của cái ngã của bạn. Khoảnh khắc bạn không phải là cái ngã, không có cái ngã nào nữa thì có liên quan tới Thượng đế. Toàn bộ sự tồn tại đã trở thành không có cái ngã. Và khi toàn bộ sự tồn tại đã trở thành không có cái ngã, thế thì bạn là một với nó.
Không bản ngã là con đường.
Không bản ngã là sùng kính thực sự.
Không bản ngã là buông xuôi chân thực.
Cho nên vấn đề bao giờ cũng ở cái ngã. Cho dù chúng ta nghĩ tới giải thoát, moksha, chúng ta cũng nghĩ về tự do của cái ngã, không phải là tự do khỏi cái ngã. Chúng ta nghĩ rằng thế thì chúng ta sẽ tự do. Nhưng thế thì bạn không thể nào tự do được - moksha không phải là tự do của cái ngã, nó là tự do khỏi cái ngã. Cho nên tôi tồn tại trong không có cái ngã, trong một luồng, trong một quá trình không có cái ngã. Tôi không phải là cái ngã mà cũng không phải là bất kì ai khác cái ngã.
Chẳng hạn, sóng là trong đại dương, nhưng mỗi con sóng lại quan niệm nhầm bản thân nó như tách biệt khỏi đại dương. Nó có vẻ như là có tách biệt. Nó có thể tự lừa dối mình - có biết bao nhiêu con sóng quanh nó, và mỗi con sóng dường như khác biệt. Con sóng của tôi cao hơn còn con sóng của bạn sẽ thấp hơn, hay con sóng của tôi sẽ thấp hơn còn con sóng của bạn cao hơn. Làm sao nó có thể là một được? Và sóng không thể nào nhìn sâu vào bên trong biển cả được. Nó chỉ biết tới bề mặt. Con sóng của bạn đang chết đi, còn con sóng của tôi đang thanh niên và dâng lên. Con sóng của bạn đã lan tới bờ, còn tôi còn xa bờ lắm. Làm sao tôi có thể nghĩ rằng cả hai chúng ta đều là một được? Nhưng thế đấy, dù chúng ta có nghĩ như thế hay không thì chúng ta cũng vẫn cứ là một.
Cho nên con sóng được biết tới như "tôi" thì không phải là bản ngã; đấy không phải là cái ngã. Con sóng này đã biết rằng đại dương chính là sóng. Sóng chỉ là hiện tượng bề mặt. Bề mặt là dáng vẻ, bề mặt là chuyển dộng. Con sóng này tôi gọi là "tôi" không biết rằng cái phi sóng, đại dương phi sóng là thực. Thậm chí sóng của bạn cũng chẳng khác.
Tôi đã biết cái nối lại tất cả. Bạn có thể gọi nó là tự chứng ngộ, tôi thì không. Tôi sẽ gọi nó là chứng ngộ cái vô ngã, vì đây là tinh tuý của tất cả các chứng ngộ. Đây là cái vô ngã. Tôi nghĩ bạn hiểu điều tôi ngụ ý.
Bất kì điều gì tôi đã nói có thể không phải là điều tôi ngụ ý, và điều tôi ngụ ý có thể không phải là điều tôi nói. Cho nên đừng lẫn lộn lời tôi nói với ý nghĩa của tôi, nhưng bao giờ cũng nhìn vào chiều sâu đi. Bao giờ cũng lắng nghe điều không được nói ra, nhưng được ngụ ý tới. Có những điều không thể nào nói ra được, nhưng có thể chỉ ra, có thể ngụ ý tới. Tất cả điều đó đều ở sâu, và tất cả điều đó đều là tối thượng, chỉ có thể được ra hiệu chứ không bao giờ được nói ra. Và tôi đang nói những điều không thể nào được nói ra. Cho nên đừng nghĩ về lời tôi. Luôn luôn vứt lời đi như thứ vô nghĩa; thế rồi đi sâu vào ý nghĩa không lời, vào ý nghĩa im lặng. Nó bao giờ cũng có đó đằng sau lời.
Lời bao giờ cũng chết, ý nghĩa bao giờ cũng sống. Người ta có thể cởi mở với lời nhưng người ta có thể chẳng bao giờ cởi mở qua hiểu biết trí tuệ. Bạn có thể cởi mở với toàn bộ bản thể mình, không phải với chỉ trí tuệ mình. Không phải là trí tuệ đôi khi hiểu sai - trí tuệ bao giờ cũng hiểu sai. Không phải là trí tuệ đôi khi sai sót - trí tuệ là sai sót. Nó bao giờ cũng sai sót.
Cho nên bất kì cái gì đang được nói ra, đồng cảm với nó đi. Đừng cố hiểu nó, để nó đi sâu vào trong bạn. Nhạy cảm, cởi mở với nó. Để nó đi sâu vào trong lòng. Đừng tạo ra rào chắn trí tuệ cho nó. Thế thì với toàn bộ con người bạn trong tham dự, bạn sẽ biết. Bạn có thể không hiểu, nhưng bạn sẽ biết. Và hiểu là không đủ, biết là cần thiết. Đôi khi bạn hiểu hay nghĩ rằng bạn đã hiểu, do vậy bạn tạo ra rào chắn cho việc biết. Trí tuệ hiểu; con người biết. Trí tuệ chỉ là một phần, chính con người bạn mới là thực.
Khi bạn biết, bạn biết bằng máu mình, bạn biết bằng xương mình, bạn biết bằng nhịp đập trái tim mình. Nhưng nếu bạn hiểu, bạn chỉ hiểu bằng cơ chế của tâm trí, cái không đi sâu lắm. Nó chỉ là phương tiện, phương tiện tiện dụng cần cho sự sống còn, cần để có quan hệ, nhưng trở thành rào chắn hướng tới cái một và hướng tới cái chết và phục sinh tâm linh. Nó chỉ là phương tiện tự nhiên cho sự tồn tại. Nó không phải là cách để lộ ra chân lí tối thượng. Nó không phải là cách để biết những điều huyền bí còn giấu kín - và điều huyền bí thì bao giờ cũng giấu kín.
Cho nên bất kì điều gì tôi đang nói, đừng nghĩ về nó. Về nhà và ngủ qua đêm với nó đi. Để cho nó đi vào, để cho nó thấm vào. Đừng phòng bị cho mình; cởi mở ra. Mọi phòng bị đều chống lại việc biết. Và chỉ khi nó đạt tới bản thể bên trong nhất của bạn, nó mới được biết và thực sự được hiểu. Đó chính là điều được ngụ ý bởi từ shraddha, niềm tin. Nó không có nghĩa là đức tin. Đức tin là trí tuệ. Người ta có thể có đức tin về mặt trí tuệ, người ta có thể không có đức tin về mặt trí tuệ - cả hai đều là trí tuệ. Niềm tin không trí tuệ chút nào. Nó hoàn toàn là sự tham dự huyền bí. Nó là một với những điều huyền nhiệm giấu kín. Nó là cái nhảy.
Cho nên bất kì điều gì tôi đang nói, tôi không quan tâm vào bất kì lí thuyết nào cả, tôi không quan tâm vào bất kì triết lí nào cả. Tôi quan tâm tới chính bước nhảy tồn tại. Khi tôi nói điều gì đó, nó chỉ để dẫn bạn tới cái mà không thể nào nói ra được. Và khi tôi dùng lời, tôi dùng chúng chỉ để dẫn bạn hướng tới cái im lặng. Khi tôi khẳng định điều gì đó, đấy chỉ là để chỉ ra cái không thể khẳng định được. Cách diễn đạt của tôi không thực là diễn đạt về cái gì đó, mà để chỉ ra cái không thể diễn đạt nổi.
Cho nên đồng cảm đi, vì chỉ đồng cảm mới có thể là cởi mở. Để bất kì cái gì tôi nói chìm vào trong bạn; nó sẽ nở hoa. Nếu hạt mầm đi vào trong chiều sâu, nó sẽ nở hoa. Khi hoa tới, bạn sẽ biết rằng điều đã được nói, nhưng không thể nào nói ra được. Bạn sẽ biết rằng điều đã được nói, nhưng vẫn còn không được nói.
Xem tiếp Chương 2 Quay về Mục lục

Ads Belove Post