Read more
Osho - Sáng tạo
Chương 11. Sẵn sàng học
"Discipline - môn học"
là một từ hay, nhưng nó đã bị dùng lầm như tất cả những từ hay khác đã từng bị
dùng lầm trong quá khứ. Từ "discipline" bắt nguồn từ cùng gốc với từ
"disciple - đệ tử"; nghĩa gốc của từ này là "quá trình học."
Người sẵn sàng học là đệ tử, và quá trình trở nên sẵn sàng học là môn học.
Người thông thái không bao giờ
sẵn sàng học, bởi vì người đó đã cho rằng mình biết; người đó rất chuyên tâm
vào cái gọi là tri thức của mình. Tri thức của người đó không là gì ngoài việc
nuôi dưỡng cho bản ngã của người đó. Người đó không thể là đệ tử được, người đó
không thể theo môn học đúng được.
Socrates nói: "Tôi biết chỉ
mỗi một điều, rằng tôi chẳng biết gì." Đó là chỗ bắt đầu của môn học. Khi
bạn không biết gì, tất nhiên, khao khát lớn lao để truy tìm, thám hiểm, điều
tra nảy sinh. Và khoảnh khắc bạn bắt đầu học, nhân tố khác tất yếu theo sau: bất
kì cái gì bạn đã học đều phải bị vứt bỏ liên tục, bằng không nó sẽ trở thành
tri thức và tri thức sẽ ngăn cản việc học thêm.
Con người thực của môn học
không bao giờ tích luỹ; từng khoảnh khắc người đó chết đi bất kì cái gì người
đó đã đi tới biết và lại trở thành dốt nát. Dốt nát đó mới thực sự chói sáng.
Tôi đồng ý với Dionysius khi ông ấy gọi dốt nát là chói sáng. Một trong những
kinh nghiệm tuyệt vời nhất trong sự tồn tại là ở trong trạng thái của chói sáng
không biết. Khi bạn ở trong trạng thái đó của không biết, bạn cởi mở, không có
rào chắn, bạn sẵn sàng thám hiểm.
Kỉ luật đã từng bị diễn giải lầm.
Mọi người đã bảo người khác phải giữ kỉ luật cuộc sống của họ, phải làm điều
này, không làm điều nọ. Cả nghìn cái phải và không phải đã bị áp đặt lên con
người, và khi người đó sống với cả nghìn cái phải và không phải đó, người đó
không thể có tính sáng tạo được. Người đó là tù nhân; ở mọi nơi người đó đều bắt
gặp bức tường.
Người sáng tạo phải làm tan biến
tất cả mọi cái phải và không phải. Người đó cần tự do và không gian, không gian
bao la, người đó cần toàn thể bầu trời và tất cả các vì sao, chỉ thế thì tính tự
phát bên trong nhất của người đó mới bắt đầu phát triển.
Cho nên nhớ lấy, nghĩa của tôi
về kỉ luật không phải là nghĩa của bất kì Mười lời răn nào; tôi không cho bạn bất
kì kỉ luật nào; tôi đơn giản cho bạn cái nhìn sáng suốt vào cách thức gìn giữ
việc học và không bao giờ trở thành thông thái. Kỉ luật của bạn phải bắt nguồn
từ chính trái tim bạn, nó phải là của riêng bạn - và có khác biệt lớn lao. Khi
ai đó khác cho bạn kỉ luật nó không bao giờ có thể khớp với bạn được; nó sẽ giống
như mặc quần áo của ai đó khác. Hoặc chúng sẽ quá rộng hoặc quá chật, và bạn
bao giờ cũng sẽ cảm thấy chút ít lố lăng trong chúng.
Mohammed đã trao kỉ luật cho
người Mô ha mét giáo; kỉ luật có thể đã tốt cho ông ấy, nhưng nó không thể tốt
cho bất kì ai khác. Phật đã trao kỉ luật cho hàng triệu Phật tử; nó có thể đã tốt
cho ông ấy, nhưng nó không thể tốt bất kì ai khác. Kỉ luật là hiện tượng cá
nhân; bất kì khi nào bạn vay mượn nó bạn bắt đầu sống theo các nguyên tắc đã được
lập, các nguyên tắc chết. Mà cuộc sống lại không bao giờ chết; cuộc sống thường
xuyên thay đổi từng khoảnh khắc. Cuộc sống là một luồng.
Heraclitus đúng: bạn không thể
bước vào một dòng sông hai lần. Thực tế, bản thân tôi muốn nói bạn không thể bước
vào một dòng sông cho dù là một lần, dòng sông chuyển động nhanh thế! Người ta
phải tỉnh táo, quan sát, từng tình huống và sắc thái của nó, và người ta phải
đáp ứng với tình huống tương ứng với khoảnh khắc đó, không theo bất kì câu trả
lời làm sẵn nào do người khác cho.
Bạn có thấy cái ngu xuẩn của
nhân loại không? Năm nghìn năm trước đây, Manu đã nêu một kỉ luật cho người
Hindus và họ vẫn tuân theo nó. Ba nghìn năm trước đây Moses đã cho người Do
Thái một kỉ luật và họ vẫn còn tuân theo nó. Năm nghìn năm trước đây Adinatha
đã cho người Jaina kỉ luật của mình và họ vẫn tuân theo nó. Toàn thế giới vẫn
đang bị làm mất trí bởi những kỉ luật này! Chúng lạc hậu rồi, chúng đáng ra nên
đem chôn đi từ lâu rồi, từ lâu trước đây rồi. Bạn đang mang những cái xác và những
cái xác đó đang bốc mùi. Và khi bạn sống bị bao quanh bởi những cái xác, bạn có
loại cuộc sống nào vậy?
Tôi dạy bạn khoảnh khắc này và tự do của khoảnh khắc
này và trách nhiệm của khoảnh khắc này. Một điều có thể đúng cho khoảnh khắc
này và có thể trở thành sai cho khoảnh khắc tiếp. Đừng cố nhất quán, bằng không
bạn sẽ chết. Chỉ người chết mới nhất quán thôi. Cố gắng sống động, với tất cả
những bất nhất của nó, và sống từng khoảnh khắc mà không có bất kì tham chiếu
nào tới quá khứ, không có bất kì tham chiếu nào tới tương lai. Sống khoảnh khắc
này trong hoàn cảnh của khoảnh khắc này, và đáp ứng của bạn sẽ là toàn bộ. Và
tính toàn bộ đó có cái đẹp và tính toàn bộ đó là tính sáng tạo. Thế thì bất kì
cái gì bạn làm cũng sẽ có cái đẹp của riêng nó.