Thái độ của đệ tử là gì?

Thái độ của đệ tử là gì?

Đệ tử là người biết rằng mình không biết. Người đó nói, “Xin hãy giúp con biết.” Đây là lí do tại sao lại rất khó cho học giả trở thành đệ tử. Người đó có thể đi bất kì đâu với thái độ của thầy, nhưng rất khó cho người đó đi với thái độ của đệ tử. Người đó nghĩ mình biết, cho nên làm sao người đó có thể đi với thái độ của đệ tử được? Một ngày nào đó người đó có thể học với thái độ của đệ tử, người đó sẽ đương đầu với một điều thật rõ ràng: “Bất kì điều gì mình đã biết đều mang tính trí óc, không mang tính tồn tại. Mình đã không hiểu ra, mình chỉ nghe thấy. Điều đó là trong kí ức của mình. Chỉ sự quen thuộc bên ngoài đã xảy ra cho mình và mình đã không đi vào trong nó.” Do đó điều trở thành rất khó cho bác học, cho học giả là đi tới việc biết thực.

Nó trở thành khó bởi vì thái độ của đệ tử là một việc khó nắm. Có thái độ của đệ tử là đi với hiểu biết rằng bạn không biết, rằng bạn dốt nát - chỉ thế thì bạn mới có thái độ của đệ tử. Samidha là một biểu tượng. Mang samidha nghĩa là một người đi theo đường của mình, người đó đang đi tới việc tuyên bố rằng người đó không biết và người đó đã tới để học. Nó là biểu tượng; nó là biểu tượng mang nghĩa, “Con không cần phải nói cho thầy và thầy không cần hỏi tại sao con đã tới. Con đã tới chân thầy như một người dốt nát, để học.”

Nhưng cúi mình dưới chân ai đó như một người dốt nát không chỉ là biểu tượng, nó là một trạng thái nội tâm rất sâu sắc. Tới như một người dốt nát nghĩa là, “Mình sẽ tìm để biết điều mình không biết.” Khi bạn đi như một người thông thái, bạn chỉ hỏi điều bạn nghĩ bạn đã biết. Mọi người hỏi các câu hỏi không phải bởi vì họ không biết, mà bởi vì họ cho rằng họ đã biết. Họ chỉ kiểm tra xem liệu bạn có biết hay không. Điều bạn biết có thể đúng chỉ nếu nó phù hợp với điều họ nghĩ họ đã biết. Nếu nó không phù hợp, thế thì bạn phải sai. Đây không phải là thái độ của đệ tử. Bất kì khi nào ai đó hỏi với ý tưởng rằng mình đã biết và bây giờ người đó muốn xem liệu người khác cũng có biết không, thì không có việc tìm kiếm trong việc hỏi này, chỉ có sự sẵn sàng tranh luận. Thế thì, không đối thoại nào có thể xảy ra được.