Thân thiết với cây và Thượng Đế

Thân thiết với cây và Thượng Đế

 Hãy cảm thấy tâm thức của từng người như tâm thức riêng của bạn. Vậy, hãy gạt sang bên mối quan tâm về cái ta, hãy trở thành từng người. Hãy cảm thấy tâm thức của từng người như tâm thức riêng của bạn - thực tế nó là vậy đấy, nhưng nó không được cảm thấy là vậy. Bạn cảm thấy tâm thức của mình là của mình, và tâm thức của người khác bạn chưa bao giờ cảm thấy. Nhiều nhất bạn suy diễn rằng người khác cũng có ý thức. Bạn suy diễn rằng bởi vì bạn có ý thức, người khác giống bạn phải có ý thức. Đây là suy diễn logic; bạn không cảm thấy họ như có ý thức. Điều đó cũng giống như khi bạn đau đầu, bạn cảm thấy đau đầu của mình; bạn có ý thức về nó. Nhưng nếu ai đó khác đau đầu, bạn không thể cảm thấy đau đầu của người khác được. Bạn đơn giản suy diễn rằng bất kì cái gì người đó nói cũng phải đúng, và người đó phải có cái gì đó giống bạn. Nhưng bạn không thể cảm thấy nó.

Việc cảm tới chỉ nếu bạn trở thành có ý thức về tâm thức của người khác - bằng không nó là suy diễn logic. Bạn tin, bạn tin cậy, rằng người khác đang nói điều gì đó một cách chân thật, và bất kì điều gì họ nói đều đáng tin bởi vì bạn có kiểu kinh nghiệm tương tự. Có trường phái logic nói chẳng cái gì có thể được biết về người khác, điều đó là không thể được. Nhiều nhất có thể có suy diễn, nhưng chẳng cái gì chắc chắn có thể được biết về người khác. Làm sao bạn có thể biết rằng người khác có đau như bạn, rằng người khác có lo âu như bạn?

Người khác là người khác, nhưng chúng ta không thể nào thấm vào họ được, chúng ta chỉ có thể chạm vào bề ngoài của họ thôi. Bản thể bên trong của họ vẫn còn là không được biết. Chúng ta vẫn còn đóng trong bản thân chúng ta. Thế giới quanh ta không phải là thế giới được cảm thấy, nó chỉ được suy diễn ra - một cách logic, một cách hợp lí. Tâm trí nói nó có đó, nhưng trái tim lại không bị nó chạm tới. Đó là lí do tại sao chúng ta cư xử với người khác cứ dường như họ là đồ vật chứ không là người. Mối quan hệ của chúng ta với người cũng là như nó với đồ vật. Chồng cư xử với vợ mình cứ dường như vợ là đồ vật: Anh ta sở hữu cô ấy. Vợ sở hữu chồng cũng giống như đồ vật. Nếu chúng ta cư xử với người khác dường như họ là người, thế thì chúng ta sẽ không cố gắng sở hữu họ bởi vì chỉ đồ vật mới có thể bị sở hữu.

Người có nghĩa là tự do. Người không thể bị sở hữu. Nếu bạn cố gắng sở hữu họ, bạn sẽ giết chết họ, họ sẽ trở thành đồ vật. Mối quan hệ của chúng ta với người khác thực sự không phải là mối quan hệ "tôi-anh"; sâu bên dưới nó chỉ là mối quan hệ "tôi-nó". Người khác chỉ là đồ vật để bị thao túng, bị dùng, bị khai thác. Đó là lí do tại sao tình yêu trở thành càng ngày càng không thể được - bởi vì tình yêu nghĩa là coi người khác như người, một sinh linh có ý thức, như tự do, như cái gì đó có giá trị ngang bạn.

Nếu bạn cư xử cứ dường như mọi thứ đều là đồ vật, thế thì bạn ở trung tâm, và mọi thứ chỉ để được dùng. Mối quan hệ trở thành tiện dụng. Mọi thứ chẳng có giá trị gì trong bản thân chúng - giá trị là ở chỗ bạn có thể dùng chúng, chúng tồn tại vì bạn. Bạn có thể có quan hệ với ngôi nhà của mình - ngôi nhà tồn tại cho bạn. Nó là tiện dụng. Chiếc xe ô tô tồn tại cho bạn, nhưng vợ không tồn tại cho bạn, và chồng không tồn tại cho bạn. Chồng tồn tại cho bản thân anh ấy, và vợ tồn tại cho bản thân cô ấy.

Người tồn tại cho bản thân người đó; đó là điều là người nghĩa là gì. Và nếu bạn cho phép con người được là con người và không thu người đó lại thành đồ vật, bạn sẽ dần dần bắt đầu cảm thấy người đó. Bằng không bạn không thể cảm thấy được. Mối quan hệ của bạn sẽ vẫn còn là quan niệm, trí tuệ, từ tâm trí tới tâm trí, từ đầu tới đầu - nhưng không từ tâm sang tâm.

Kĩ thuật này nói: hãy cảm thấy tâm thức của từng người như tâm thức riêng của bạn. Điều này sẽ khó bởi vì đầu tiên bạn phải cảm thấy người là người đã, là sinh linh có ý thức. Ngay cả điều đó cũng khó rồi.

Jesus nói, "Hãy yêu hàng xóm của ông như ông yêu bản thân mình." Đây là cùng một điều - nhưng người khác trước hết phải trở thành một người đối với bạn. Người đó phải tồn tại theo quyền riêng của người đó, không bị khai thác, thao túng, sử dụng, không như phương tiện mà như mục đích trong chính bản thân người đó. Trước hết, người khác phải trở thành người; người khác phải trở thành "anh", có giá trị như bạn. Chỉ thế thì kĩ thuật này mới có thể được áp dụng. Hãy cảm thấy tâm thức của từng người như tâm thức riêng của bạn. Trước hết hãy cảm thấy rằng người khác là có ý thức, và thế rồi điều này có thể xảy ra - bạn có thể cảm thấy rằng người khác có cùng tâm thức như bạn có. Thực sự, "người khác" biến mất, chỉ tâm thức tuôn chảy giữa bạn và người đó.

Bạn trở thành hai cực của một tâm thức tuôn chảy, của một dòng chảy. Trong tình yêu sâu sắc điều xảy ra là hai người không phải là hai. Cái gì đó giữa hai người đã đi vào trong hiện hữu, và họ đã trở thanh hai cực. Cái gì đó đang tuôn chảy giữa hai người. Khi việc tuôn chảy này có đó, bạn sẽ cảm thấy phúc lạc. Nếu tình yêu cho phúc lạc, nó cho phúc lạc chỉ bởi vì điều này: rằng hai người, chỉ trong một khoảnh khắc, mất đi bản ngã của mình. "Người kia" mất đi, và cái một đi vào hiện hữu chỉ cho một khoảnh khắc. Nếu điều đó xảy ra, nó là cực lạc, nó là phúc lạc, bạn đã đi vào thiên đường. Chỉ một khoảnh khắc, và nó có thể là việc biến đổi.

Kĩ thuật này nói rằng bạn có thể làm điều này với mọi người. Trong tình yêu bạn có thể làm nó với một người, nhưng trong thiền bạn phải làm nó với mọi người. Bất kì ai tới gần bạn, đơn giản hãy tan biến vào người đó và cảm thấy rằng bạn không phải là hai cuộc sống mà là một cuộc sống, tuôn chảy. Điều này làm thay đổi động thái. Một khi bạn biết cách thức, một khi bạn đã làm nó, nó là rất dễ. Lúc ban đầu nó dường như là không thể được bởi vì chúng ta bị mắc kẹt vào trong bản ngã của mình thế. Khó mà làm mất nó, khó mà trở thành luồng chảy. Cho nên sẽ là tốt nếu lúc ban đầu bạn cố gắng với cái gì đó mà bạn không khiếp hãi hay không hoảng sợ.

Bạn sẽ ít sợ cây, cho nên điều đó sẽ dễ dàng hơn. Ngồi gần cây, hãy cảm thấy cây, và cảm thấy rằng bạn đã trở thành một với nó, rằng có luồng chảy bên trong bạn, sự trao đổi, đối thoại, tan chảy. Ngồi gần dòng sông đang chảy, hãy cảm thấy luồng chảy, cảm thấy rằng bạn và dòng sông đã trở thành một. Nằm dưới bầu trời, hãy cảm thấy rằng bạn và bầu trời đã trở thành một. Lúc ban đầu điều đó sẽ chỉ là tưởng tượng, nhưng dần dần bạn sẽ cảm thấy rằng bạn đang chạm tới thực tại qua việc tưởng tượng.

Và thế rồi hãy thử điều đó với người. Điều này là khó lúc ban đầu bởi vì có nỗi sợ. Bởi vì bạn đã từng thu mọi người thành đồ vật, bạn sợ rằng nếu bạn cho phép người nào đó được thân thiết thế, người đó sẽ thu bạn về đồ vật. Đó là nỗi sợ. Cho nên không ai cho phép nhiều thân thiết: Lỗ hổng bao giờ cũng được giữ và được canh chừng. Quá nhiều gần gũi là nguy hiểm bởi vì người khác có thể chuyển bạn thành đồ vật, người đó có thể cố sở hữu bạn. Đó là nỗi sợ. Bạn đang cố chuyển người khác thành đồ vật, và người khác đang cố chuyển bạn - và không ai muốn là đồ vật, không ai muốn trở thành phương tiện, không ai muốn bị sử dụng.

Hiện tượng mất giá trị nhất là bị thu lại thành phương tiện cho cái gì đó, không có giá trị trong bản thân bạn. Nhưng mọi người đều cố gắng. Bởi vì điều này có nỗi sợ sâu sắc và sẽ khó bắt đầu kĩ thuật này với người. Cho nên hãy bắt đầu với dòng sông, với núi non, với các vì sao, với bầu trời, với cây cối. Một khi bạn đi tới biết cảm giác về điều xảy ra khi bạn trở thành một với cây cối; một khi bạn đi tới biết bạn trở nên phúc lạc thế nào khi bạn trở thành một với dòng sông, làm sao không mất gì mà bạn thu được toàn thể sự tồn tại, thế thì bạn có thể thử điều đó với mọi người. Và nếu nó phúc lạc thế với cây cối, với dòng sông, bạn không thể tưởng tượng được sẽ phúc lạc bao nhiêu với con người, bởi vì con người là hiện tượng cao hơn, sinh linh tiến hoá cao hơn. Qua con người bạn có thể đạt tới những đỉnh cao của kinh nghiệm. Nếu bạn có thể trở nên cực lạc với ngay cả tảng đá, với người bạn có thể cảm thấy cực lạc thiêng liêng xảy ra cho bạn.

Nhưng hãy bắt đầu với cái gì đó mà bạn không sợ mấy, hay với người bạn yêu - người bạn, người yêu - người mà bạn không sợ, người mà bạn có thể thực sự thân thiết và gần gũi mà không sợ gì, người mà bạn có thể đánh mất bản thân mình mà không hoảng sợ sâu bên dưới rằng người đó có thể biến mình thành đồ vật. Nếu bạn có ai đó như vậy, thế thì hãy thử kĩ thuật này. Hãy đánh mất bản thân mình một cách có ý thức vào trong người đó. Khi bạn làm mất bản thân mình một cách có ý thức vào trong ai đó, người đó sẽ đánh mất bản thân người đó vào trong bạn; khi bạn cởi mở và bạn tuôn chảy vào trong người khác, người khác bắt đầu tuôn chảy vào trong bạn và có sự gặp gỡ sâu sắc, sự giao cảm. Hai năng lượng tan chảy vào trong nhau. Trong trạng thái đó không có bản ngã, không có cá nhân, nó là có thể với toàn thể vũ trụ. Điều các thánh nhân đã gọi là cực lạc, samadhi, chỉ là hiện tượng tình yêu sâu sắc giữa người và toàn thể vũ trụ.

Hãy cảm thấy tâm thức của từng người như tâm thức riêng của bạn. Vậy, hãy gạt sang bên mối quan tâm về cái ta, hãy trở thành từng người. Hãy trở thành cây, trở thành dòng sông, trở thành vợ, trở thành chồng, trở thành con, trở thành mẹ, trở thành bạn - điều đó có thể được thực hành mọi khoảnh khắc của cuộc sống. Nhưng lúc ban đầu điều đó sẽ khó. Cho nên hãy làm nó ít nhất một giờ mỗi ngày. Trong giờ đó, bất kì cái gì đi quanh bạn, hãy trở thành cái đó. Bạn sẽ tự hỏi làm sao điều đó có thể xảy ra được - không có cách khác để biết làm sao nó có thể xảy ra, bạn phải thực hành nó.

Hãy ngồi cùng một cây, và cảm thấy rằng bạn đã trở thành cây đó. Và khi gió tới và toàn thể cây đung đưa rung rinh, hãy cảm thấy cái đung đưa rung rinh đó trong bạn; khi mặt trời lên và toàn thể cây trở nên sống động, hãy cảm thấy sự sống động đó trong bạn khi cơn mưa rào tới và toàn thể cây được thoả mãn và mãn nguyện, cơn khát lâu dài, sự chờ đợi lâu dài đã biến mất, và cây hoàn toàn được thoả mãn và mãn nguyện, hãy cảm thấy được thoả mãn và mãn nguyện cùng cây, và thế thì bạn sẽ trở nên nhận biết về tâm trạng tinh tế, về sắc thái của cây.

Bạn đã thấy cây đó trong nhiều năm rồi, nhưng bạn không biết tâm trạng của nó. Thỉnh thoảng nó hạnh phúc; thỉnh thoảng nó bất hạnh. Thỉnh thoảng nó buồn bã, lo âu, thất vọng; thỉnh thoảng nó rất phúc lạc, cực lạc. Có các tâm trạng. Cây sống động, và nó cảm thấy. Và nếu bạn trở thành một với nó, thế thì bạn sẽ cảm thấy nó. Thế thì bạn sẽ cảm thấy liệu cây là trẻ hay già; liệu cây không thoả mãn với cuộc sống hay được thoả mãn; liệu cây đang trong tình yêu với sự tồn tại hay không – nó đang chống đối, chống lại, cáu kỉnh, giận dữ hay không; liệu cây đang bạo hành hay có từ bi sâu sắc trong nó. Như bạn thay đổi mọi khoảnh khắc, cây cũng thay đổi - nếu bạn có thể cảm thấy mối quan hệ thân thuộc sâu sắc với nó, sự thấu cảm.

Thấu cảm nghĩa là bạn đã trở nên thông cảm tới mức, thực sự, bạn trở thành một. Các tâm trạng của cây trở thành tâm trạng của bạn. Và thế thì nếu điều này ngày một đi sâu hơn và sâu hơn và sâu hơn, bạn có thể nói, bạn có thể có trao đổi với cái cây này. Một khi bạn biết tâm trạng của nó, bạn bắt đầu hiểu ngôn ngữ của nó, và cây sẽ chia sẻ tâm trí của nó với bạn. Nó sẽ chia sẻ đau đớn và cực lạc của nó. Và điều này có thể xảy ra với toàn thể vũ trụ.

Trong ít nhất một giờ mỗi ngày hãy cố gắng ở trong sự thấu cảm với cái gì đó. Lúc ban đầu bạn sẽ có vẻ ngu xuẩn với bản thân mình. Bạn sẽ nghĩ, "Mình đang làm cái điều ngu xuẩn gì thế này?" Bạn sẽ nhìn quanh, và bạn sẽ cảm thấy rằng nếu ai đó khác nhìn hay ai đó khác thấy hay ai đó khác đi tới biết, họ sẽ nghĩ bạn đã thành dở hơi. Nhưng chỉ lúc bắt đầu thôi. Một khi bạn đi vào trong thế giới này của thấu cảm, toàn thể thế giới sẽ trông dở hơi đối với bạn. Họ đang lỡ quá nhiều điều một cách không cần thiết. Cuộc sống cho thừa thãi thế và họ đang bỏ lỡ nó. Họ đang bỏ lỡ bởi vì họ đóng: Họ không cho phép cuộc sống đi vào trong họ. Và cuộc sống có thể đi vào trong bạn chỉ nếu bạn đi vào cuộc sống qua nhiều, nhiều cách, qua nhiều con đường, qua đa chiều. Hãy ở trong thấu cảm ít nhất là một giờ mỗi ngày.

Đây là nghĩa của lời cầu nguyện lúc bắt đầu của mọi tôn giáo. Nghĩa của lời cầu nguyện là ở trong sự đồng cảm với vũ trụ, là ở trong trao đổi sâu sắc với vũ trụ. Trong lời cầu nguyện bạn đang nói với Thượng đế - Thượng đế nghĩa là cái toàn thể. Thỉnh thoảng bạn có thể giận Thượng đế, thỉnh thoảng cám ơn, nhưng một điều là chắc chắn: Bạn đang trong trao đổi. Thượng đế không phải là khái niệm tinh thần, nó đã trở thành mối quan hệ thân thiết, sâu sắc. Đó chính là lời cầu nguyện nghĩa là gì.

Nhưng lời cầu nguyện của chúng ta đã bị mục rữa bởi vì chúng ta không biết cách trao đổi với các sinh linh. Và nếu bạn không thể trao đổi được với các sinh linh, bạn không thể trao đổi được với Hiện hữu - Hiện hữu với chữ H hoa - điều đó là không thể được. Nếu bạn không thể trao đổi được với cái cây, làm sao bạn có thể trao đổi được với toàn bộ sự tồn tại? Và nếu bạn cảm thấy ngu xuẩn khi nói với cây, bạn sẽ cảm thấy ngu xuẩn hơn khi nói với Thượng đế.

Hãy để ra một giờ mỗi ngày cho trạng thái cầu nguyện của tâm trí, và đừng làm lời cầu nguyện của bạn thành chuyện lời nói. Hãy làm nó thành việc cảm các vật. Thay vì nói với đầu, hãy cảm thấy nó. Hãy đi và chạm vào cây, ôm lấy cây, hôn cây; hãy nhắm mắt lại và sống cùng với cây cứ dường như bạn đang ở cùng người yêu của mình. Hãy cảm thấy nó. Và chẳng mấy chốc bạn đi tới hiểu biết sâu sắc về điều nó ngụ ý gạt cái ta sang bên, về điều nó ngụ ý hãy trở thành người khác.