Năm thể của con người

Điều đầu tiên về triết lí của Patanjali: ông ấy chia nhân cách con người thành năm hạt mầm, năm thể. Ông ấy nói bạn không có chỉ một thân thể, bạn có các tầng nọ tiếp tầng kia các thể, và chúng có năm. Thể thứ nhất ông ấy gọi là annamay kosh - thể thức ăn, thể đất, được tạo nên từ đất và thường được nuôi dưỡng bởi thức ăn. Thức ăn tới từ đất. Nếu bạn dừng nhận thức ăn, annamay kosh của bạn sẽ khô héo đi. Cho nên người ta phải rất tỉnh táo về điều người ta ăn bởi vì cái đó làm nên bạn và nó sẽ ảnh hưởng tới bạn theo cả triệu cách, bởi vì sớm hay muộn thức ăn của bạn không chỉ là thức ăn. Nó trở thành máu, xương, chính tuỷ của bạn.

Nó tuần hoàn trong con người bạn và liên tục ảnh hưởng tới bạn. Cho nên sự thuần khiết của thức ăn tạo ra annamay kosh thuần khiết, thân thể thức ăn thuần khiết. Và nếu thể thứ nhất là thuần khiết, nhẹ, không nặng, thế thì dễ dàng đi vào thể thứ hai, bằng không sẽ là khó - bạn sẽ bị chất tải nặng. Bạn có quan sát khi bạn đã ăn quá nhiều và thức ăn nặng không. Ngay lập tức bạn bắt đầu cảm thấy một loại buồn ngủ, một loại uể oải. Bạn muốn đi ngủ, nhận biết lập tức bắt đầu biến đi. Khi thể thứ nhất bị tải nặng thì khó tạo ra nhận biết. Do đó nhịn ăn trở thành quan trọng thế trong mọi tôn giáo. Nhưng nhịn ăn là khoa học và người ta không nên đùa cợt quanh nó.

Mới đêm hôm nọ một sannyasin tới và cô ấy bảo tôi rằng cô ấy đã từng nhịn ăn và bây giờ toàn thân cô ấy, toàn thể con người cô ấy, bị rối loạn - cực kì rối loạn. Bây giờ dạ dầy không làm việc tốt. Và khi dạ dầy không làm việc tốt, mọi thứ đều bị yếu đi, tính sống bị mất, và bạn không thể nào sống động được. Bạn trở nên ngày càng không nhạy cảm và chết.

Nhưng nhịn ăn là quan trọng. Nó nên được làm rất cẩn thận, người ta nên hiểu vận hành của annamay kosh - chỉ vậy thôi. Và nó nên được thực hiện dưới hướng dẫn đúng - hướng dẫn của người đã trải qua mọi pha của annamay kosh. Không chỉ vậy - người đã đi ra ngoài nó và người có thể nhìn vào annamay kosh như một nhân chứng. Bằng không việc nhịn ăn có thể là nguy hiểm. Thế thì chỉ khối lượng đúng thức ăn và khối lượng đúng thức ăn phải được thực hành, nhịn ăn là không cần.

Nhưng điều này là quan trọng bởi vì đây là thể đầu tiên của bạn và, dù nhiều hay ít, mọi người vẫn níu bám lấy thể thứ nhất, họ chưa bao giờ đi sang thể thứ hai. Hàng triệu người thậm chí không nhận biết rằng họ có thể thứ hai, thể sâu hơn, ẩn đằng sau lớp vỏ thứ nhất. Vỏ bao bọc thứ nhất là rất thô.

Thể thứ hai Patanjali gọi là pranamay kosh - thể năng lượng, thể điện. Thể thứ hai bao gồm các trường điện. Đó là điều châm cứu tất cả là gì. Thế thứ hai này tinh tế hơn thể thứ nhất, và những người bắt đầu đi từ thể thứ nhất sang thể thứ hai trở thành các trường năng lượng, cực kì hấp dẫn, có từ lực, thôi miên. Nếu bạn đi tới gần họ, bạn sẽ cảm thấy được sống động, được nạp đầy.

Nếu bạn tới gần một người chỉ sống trong thể thức ăn của người đó, bạn sẽ bị rút ra - người đó sẽ hút của bạn. Nhiều lần bạn bắt gặp những người và bạn cảm thấy rằng họ hút bạn. Sau khi họ đã ra đi, bạn cảm thấy bị kiệt sức, bị tiêu tán, dường như ai đó đã khai thác năng lượng của bạn. Thể thứ nhất là kẻ bú hút, và thể thứ nhất là rất thô. Cho nên nếu bạn sống quá nhiều với người có xu hướng thể thứ nhất, bạn bao giờ cũng sẽ cảm thấy bị nặng gánh, căng thẳng, chán, buồn ngủ, không có năng lượng nào, bao giờ cũng ở điểm bậc thang thấp nhất của năng lượng của bạn, và bạn sẽ không có khối lượng năng lượng nào có thể được dùng cho trưởng thành cao hơn.

Kiểu này, kiểu thứ nhất này, người có xu hướng annamay-kosh sống vì thức ăn. Người đó ăn và ăn và ăn, và đó là cả đời của người đó. Người đó vẫn còn theo cách trẻ con. Điều thứ nhất mà trẻ con làm trong thế giới là bú không khí, và thế rồi bú sữa. Điều thứ nhất trẻ con phải làm trong thế giới là giúp cho thân thể thức ăn, và nếu một người vẫn còn bị nghiện thức ăn, người đó vẫn còn trẻ con. Trưởng thành của người đó bị ảnh hưởng lớn.

Thể thứ hai, pranamay kosh, cho bạn tự do mới, cho bạn không gian nhiều hơn. Thể thứ hai là lớn hơn thể thứ nhất; nó không bị giới han bởi thân thể vật lí của bạn. Nó ở bên trong thể vật lí và nó ở bên ngoài thể vật lí. Nó bao quanh bạn như bầu khí hậu tinh tế, hào quang năng lượng. Bây giờ ở nước Nga xô viết họ đã khám phá ra rằng có thể chụp ảnh được thể năng lượng. Họ gọi nó là bioplasma, plasma sinh học, nhưng nó đích xác nghĩa là prana. Năng lượng, lực sống, hay điều Đạo nhân gọi là khí, nó có thể được chụp ảnh bây giờ. Bây giờ nó đã trở thành gần như khoa học.

Và một khám phá rất lớn đã được thực hiện ở nước Nga xô viết, và đó là trước khi thân thể vật lí của bạn bị bệnh nào đó, thể năng lượng bị bệnh đó - sáu tháng trước. Thế rồi nó xảy ra cho thân thể vật lí. Nếu bạn sắp bị lao, hay ung thư, hay bất kì bệnh nào, thể năng lượng của bạn bắt đầu chỉ ra chỉ báo về nó từ sáu tháng trước. Không khám bệnh, không xét nghiệm nào về thân thể vật lí chỉ ra được cái gì, nhưng thể điện bắt đầu chỉ ra nó. Đầu tiên nó xuất hiện trong pranamay kosh, thế rồi nó đi vào trong annamay kosh. Cho nên bây giờ họ nói rằng phải có khả năng chữa trị cho một người trước khi người đó rơi vào bệnh. Một khi điều đó trở thành như vậy, thế thì không cần cho nhân loại bị ốm. Trước khi bạn trở nên nhận biết rằng bạn ốm, ảnh chụp của bạn theo phương pháp Kirlian sẽ chỉ ra rằng bệnh nào đó sắp xảy ra cho thể vật lí của bạn.

Bệnh đó có thể được ngăn cản trong pranamay kosh. Đó là lí do tại sao yoga nhấn mạnh rất nhiều vào sự thuần khiết của việc thở, bởi vì pranamay kosh được làm từ năng lượng tinh tế mà đi vào bên trong bạn bằng việc thở. Nếu bạn thở đúng, pranamay kosh vẫn còn mạnh khoẻ và toàn thể và sống động. Người như vậy không bao giờ cảm thấy mệt mỏi, người như vậy bao giờ cũng sẵn có để làm bất kì cái gì, người như vậy bao giờ cũng có tính đáp ứng với khoảnh khắc, sẵn sàng nhận thách thức. Người đó bao giờ cũng sẵn sàng. Bạn sẽ không bao giờ thấy người đó không được chuẩn bị vào bất kì khoảnh khắc nào. Không phải là người đó lập kế hoạch cho tương lai, không. Nhưng người đó có nhiều năng lượng tới mức bất kì cái gì xảy ra người đó đều sẵn sàng đáp ứng. Người đó có năng lượng tràn ngập. Thái cực làm việc trên pranamay kosh, pranayam làm việc trên pranamay kosh.

Và nếu bạn biết cách thở tự nhiên, bạn sẽ làm tăng trưởng thể thứ hai của bạn. Và thể thứ hai là mạnh hơn thể thứ nhất. Và thể thứ hai sống lâu hơn thể thứ nhất. Khi ai đó chết, trong gần ba ngày bạn có thể thấy bioplasma của người đó. Thỉnh thoảng điều đó bị coi lầm là hồn người đó. Thân thể vật lí chết, nhưng thể năng lượng vẫn tiếp tục di chuyển. Và những người đã kinh nghiệm sâu sắc về cái chết, họ nói rằng trong ba ngày này rất khó cho người đã chết tin rằng người đó đã chết bởi vì cùng hình dạng – và sống động hơn bao giờ, mạnh khoẻ hơn bao giờ, đẹp hơn bao giờ - bao quanh người đó. Điều đó tuỳ vào bạn có bioplasma lớn thế nào; thế thì nó có thể tiếp tục trong mười ba ngày hay thậm chí còn hơn.

Quanh samadhis của người yogis... Ở Ấn Độ chúng ta thiêu xác của mọi người ngoại trừ thân thể của người đã đạt tới samadhi. Chúng ta không thiêu thân thể người đó, bởi lí do nào đó. Một khi bạn thiêu thân xác, bioplasma bắt đầu di chuyển khỏi trái đất. Bạn có thể cảm thấy nó trong vài ngày, nhưng thế rồi nó biến mất trong vũ trụ. Nhưng nếu thân thể vật lí được để lại, thế thì bioplasma có thể bám lấy nó. Và một người đã đạt tới samadhi, người đã trở nên chứng ngộ, nếu bioplasma của người đó có thể vẫn còn ở đâu đó quanh mồ của người đó samadhi, nhiều người sẽ được lợi bởi nó. Đó là cách nhiều người tới để gặp hình dạng của guru của họ.

Trong đạo tràng Aurobindo, thân xác của Aurobindo được đặt trong một mồ samadhi, không bị phá huỷ, không bị thiêu. Nhiều người đã cảm thấy dường như họ đã thấy Aurobindo quanh nó. Hay thỉnh thoảng họ đã nghe thấy cùng tiếng bước chân như cách Aurobindo vẫn thường bước. Và thỉnh thoảng ông ấy ở đó đứng trước họ. Đây không phải là Aurobindo; đây là bioplasma. Aurobindo mất rồi, nhưng bioplasma, pranamay kosh, có thể vẫn còn trong hàng thế kỉ. Nếu người này đã từng thực sự trong hài hoà với pranamay kosh của người đó, nó có thể bền vững. Nó có thể có sự tồn tại riêng của nó.

Việc thở tự nhiên phải được hiểu. Quan sát trẻ nhỏ, chúng thở một cách tự nhiên. Đó là lí do tại sao trẻ nhỏ đầy năng lượng. Bố mẹ mệt mỏi, nhưng chúng không mệt. Một đứa trẻ nói với đứa trẻ khác, "Tớ đầy năng lượng tới mức tớ làm rách đôi giầy trong bẩy ngày." Đứa kia nói, "Chưa là gì nhé. Tớ đầy năng lượng tới mức tớ làm rách quần áo trong ba ngày." Đứa thứ ba nói, "Điều đó nữa cũng chưa là gì. Tớ đầy năng lượng tới mức tớ làm bố mẹ tớ kiệt sức trong một giờ."

Ở Mĩ họ đã làm một thực nghiệm: một người rất mạnh mẽ, với thân hình lực sĩ, với năng lượng cực kì nhiều, được bảo phải làm theo một đứa nhỏ và bắt chước nó. Bất kì cái gì đứa trẻ làm, lực sĩ này phải làm, chỉ bắt chước trong tám giờ. Trong vòng bốn giờ lực sĩ này tiêu, nằm sóng soài trên sàn, vì đứa trẻ thích thú điều đó lắm và nó bắt đầu là nhiều điều - nhảy nhót, nhảy lùi, la hét, kêu la. Và nhà lực sĩ phải lặp lại. Đứa trẻ đầy năng lượng hoàn hảo sau bốn giờ. Nhà lực sĩ tiêu, anh ta nói, "Nó sẽ giết tôi mất. Những tám giờ! Kết thúc rồi! Tôi không thể làm cái gì thêm nữa." Anh ta là một nhà quyền anh lớn, nhưng đấm bốc là một thứ thôi.

Bạn không thể tranh đua được với đứa trẻ. Năng lượng tới từ đâu? Nó tới từ pranamay kosh. Đứa trẻ thở một cách tự nhiên, và tất nhiên, thở nhiều prana vào, nhiều khí vào, và tích luỹ nó trong bụng. Bụng là chỗ tích luỹ, kho chứa. Xem đứa trẻ, đó là cách thở đúng. Khi đứa trẻ thở, ngực nó hoàn toàn không bị ảnh hưởng. Bụng nó phồng lên xẹp xuống. Nó thở dường như từ bụng. Mọi trẻ con đều có bụng bé, bụng đó có đó bởi vì việc thở của chúng và kho chứa năng lượng.

Đó là cách đúng để thở; nhớ đừng dùng ngực của bạn quá nhiều. Thỉnh thoảng nó có thể được dùng - trong thời kì khẩn cấp. Bạn chạy để cứu mạng, thế thì ngực có thể được dùng. Nó là phương cách cho khẩn cấp. Thế thì bạn có thể dùng việc thở nông, nhanh, và chạy. Nhưng bình thường ngực không nên được dùng. Và một điều cần được nhớ: ngực được ngụ ý chỉ cho những tình huống khẩn cấp vì trong tình huống khẩn cấp khó mà thở một cách tự nhiên, bởi vì nếu bạn thở một cách tự nhiên bạn vẫn còn bình thản và yên tĩnh bạn không thể chạy được, bạn không thể đánh nhau. Bạn bình thản và bình tĩnh, bạn như vị phật. Và trong trường hợp khẩn cấp - nhà bị cháy - nếu bạn thở tự nhiên bạn sẽ không có khả năng cứu được cái gì. Hay hổ nhảy lên bạn trong rừng và nếu bạn cứ thở tự nhiên bạn sẽ không bị bận tâm; bạn sẽ nói, "Được, để nó làm bất kì cái gì nó muốn làm." Bạn sẽ không có khả năng bảo vệ bản thân bạn.

Cho nên tự nhiên đã cho một phương cách khẩn cấp. Khi hổ tấn công bạn, bạn phải vứt việc thở tự nhiên và bạn phải thở từ ngực. Thế thì bạn sẽ có nhiều năng lực để chạy, đánh nhau, để đốt năng lượng nhanh. Và trong tình huống khẩn cấp chỉ có hai phương án - chạy hay đánh. Cả hai đều cần năng lượng rất nông nhưng mạnh - nông, nhưng trạng thái rất rối loạn, căng thẳng. Bây giờ nếu bạn liên tục thở từ ngực, bạn sẽ có căng thẳng trong tâm trí bạn. Nếu bạn liên tục thở từ ngực, bạn bao giờ cũng sợ. Bởi vì việc thở ngực được ngụ ý chỉ cho những tình huống hoảng sợ. Và nếu bạn đã làm nó thành thói quen thế thì bạn sẽ liên tục sợ hãi, căng thẳng, bao giờ cũng trong trốn chạy. Kẻ thù không có đó, nhưng bạn sẽ tưởng tượng kẻ thù ở đó. Đó là cách bệnh hoang tưởng được tạo ra.

Ở phương Tây nữa vài người đã bắt gặp hiện tượng này – Alexander Lowen hay những người năng lượng sinh học, người đã làm việc trên sinh năng. Đó là prana. Họ đã đi tới cảm thấy rằng những người sợ hãi, ngực của họ căng thẳng và họ thở hơi thở rất nông. Nếu việc thở của họ có thể được làm thành sâu hơn, đi và chạm tới bụng, trung tâm đan điền hara, thế thì sợ của họ biến mất. Nếu hệ thống cơ bắp của họ có thể được thảnh thơi, như khi nó được làm trong Rolfing.... Ida Rolf đã phát minh ra một trong những phương pháp hay nhất để thay đổi cấu trúc bên trong của thân thể. Bởi vì nếu bạn đã từng thở sai trong nhiều năm, bạn đã phát triển hệ thống cơ bắp, và hệ thống cơ bắp đó sẽ đi theo một cách nào đó và sẽ không cho phép bạn thở đúng hay thở sâu. Và cho dù bạn nhớ được trong vài giây - bạn sẽ thở sâu - lần nữa khi bạn mắc mứu vào công việc bạn sẽ bắt đầu thở theo việc thở ngực nông. Hệ thống cơ bắp phải được thay đổi. Một khi cơ bắp được thay đổi, sợ biến mất và căng thẳng biến mất. Rolfing là cực kì có ích, nhưng làm việc là trên pranamay kosh, thể thứ hai - bioplasma, thể sinh năng, thể khí, hay bất kì cái gì bạn muốn gọi nó.

Xem đứa trẻ và đó là cách thở tự nhiên, và thở theo cách đó. Để cho bụng của bạn phồng lên khi bạn hít vào, để cho bụng bạn xẹp xuống khi bạn thở ra. Và để nó theo nhịp điệu như vậy nó gần như trở thành bài ca trong năng lượng của bạn, điệu vũ - với nhịp điệu, với hài hoà - và bạn sẽ cảm thấy thảnh thơi, sống động, sinh động tới mức bạn không thể hình dung được sự sinh động như thế là có thể.

Thế rồi có thể thứ ba, manomay kosh - thể trí. Thể thứ ba là lớn hơn thể thứ hai, tinh tế hơn thể thứ hai, cao hơn thể thứ hai. Con vật có thể thứ hai nhưng không có thể thứ ba. Con vật cũng sinh động thế. Xem sử tử bước đi. Đẹp làm sao, duyên dáng làm sao, vĩ đại làm sao. Con người bao giờ cũng cảm thấy ghen tị. Xem hươu chạy. Vô trọng lượng làm sao, năng lượng làm sao, hiện tượng năng lượng lớn làm sao. Con người bao giờ cũng cảm thấy ghen tị. Nhưng năng lượng của con người đi lên cao hơn.

Thể thứ ba là manomay kosh, thể trí. Đây là nơi lớn hơn, nhiều không gian hơn thể thứ hai. Và nếu bạn không làm tăng trưởng nó, bạn sẽ vẫn còn gần như chỉ là một khả năng của con người nhưng không là con người thực. Từ "man - con người" bắt nguồn từ man, manomay. Từ tiếng Anh cũng bắt nguồn từ gốc tiếng Phạn man. Từ Hindu cho con người là manushya; từ đó nữa cũng bắt nguồn từ cùng gốc man, tâm trí.

Chính tâm trí làm bạn thành con người. Nhưng, ít hay nhiều, bạn không có nó. Điều bạn có trong chỗ của nó chỉ là cơ chế được ước định. Bạn sống bằng bắt chước: thế thì bạn không có tâm trí. Khi bạn bắt đầu sống theo cách riêng của mình, tự phát, khi bạn bắt đầu trả lời các vấn đề cuộc sống của bạn theo cách riêng của bạn, khi bạn trở nên có trách nhiệm, bạn bắt đầu trưởng thành trong manomay kosh. Thế thì thân tâm trưởng thành.

Bình thường nếu bạn là người Hindu hay người Mô ha mét giáo hay người Ki tô giáo, bạn có tâm trí được vay mượn; nó không phải là tâm trí của bạn. Có thể Christ đã đạt tới sự bùng nổ lớn của manomay kosh; và thế rồi mọi người đã đơn giản lặp lại nó. Việc lặp lại đó sẽ không trở thành trưởng thành trong bạn. Việc lặp lại đó sẽ là cản trở. Đừng lặp lại, thay vì thế cố hiểu. Trở nên ngày càng sống động hơn, đích thực, đáp ứng. Cho dù có khả năng đi lạc lối, cứ đi lạc lối đi. Bởi vì không có cách nào để tăng trưởng nó nếu bạn sợ phạm phải sai lỗi nhiều thế. Sai lỗi là tốt. Sai lầm phải bị phạm phải. Đừng có phạm cùng một sai lầm lặp lại, nhưng đừng bao giờ sợ phạm sai lầm. Những người trở nên sợ phạm sai lầm nhiều thế sẽ không bao giờ trưởng thành. Họ cứ ngồi tại chỗ của họ, sợ di chuyển. Họ không sống động.

Tâm trí trưởng thành khi bạn đối diện, đương đầu với những tình huống theo cách riêng của bạn. Bạn đem năng lượng riêng của bạn vào giải quyết chúng. Không đi hỏi lời khuyên mãi mãi. Bắt mạch cuộc sống của bạn trong tay riêng của bạn; đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói làm việc của bạn. Bạn sẽ trong rắc rối - điều an toàn hơn là đi theo người khác, điều thuận tiện là đi theo xã hội, đi theo thường lệ, truyền thống, kinh sách.

Điều đó rất dễ bởi vì mọi người đều theo - bạn chỉ trở thành phần chết của bầy đoàn, bạn chỉ phải đi cùng đám đông tới bất kì chỗ nào nó đi; đó không phải là trách nhiệm của bạn. Nhưng thể trí của bạn, manomay kosh của bạn, sẽ thiệt hại vô cùng, nó sẽ không trưởng thành một cách vượt bậc. Bạn sẽ không có tâm trí riêng của bạn, và bạn sẽ bỏ lỡ cái gì đó rất, rất đẹp và cái gì đó mà vận hành như chiếc cầu cho trưởng thành cao hơn. Cho nên bao giờ cũng nhớ, bất kì cái gì tôi nói với bạn, bạn có thể nhận nó theo hai cách. Bạn có thể đơn giản nhận nó theo thẩm quyền của tôi - “Osho nói thế, nó phải đúng" - thế thì bạn sẽ khổ, thế thì bạn sẽ không trưởng thành. Bất kì cái gì tôi nói, nghe nó, cố hiểu nó, thực hiện nó trong đời bạn, nhìn cách nó làm việc, và thế rồi đi tới kết luận riêng của bạn. Chúng có thể là như nhau, chúng có thể không như nhau. Chúng có thể không bao giờ đích xác là như nhau bởi vì bạn có nhân cách khác, bản thể duy nhất. Bất kì điều gì tôi nói đều là của riêng tôi. Nó nhất định được bắt rễ theo cách sâu sắc trong tôi. Bạn có thể đi tới kết luận tương tự, nhưng chúng không thể đích xác là như nhau. Cho nên kết luận của tôi không nên được làm thành kết luận của bạn. Bạn nên cố hiểu tôi, bạn nên cố học, nhưng bạn không nên thu thập tri thức từ tôi, bạn không nên thu thập kết luận từ tôi. Thế thì thân tâm bạn sẽ trưởng thành.

Nhưng mọi người lấy lối tắt. Họ nói, "Nếu thầy đã biết, xong rồi. Cần gì cho chúng tôi thử và thực nghiệm? Chúng tôi sẽ tin vào thầy." Người tin không có manomay kosh. Người đó có manomay kosh giả, điều không tới từ bản thể riêng của người đó mà đã bị áp đặt từ bên ngoài. Thế rồi cao hơn manomay kosh, lớn hơn manomay kosh, là vigyanamay kosh - nó là thể trực giác. Nó rất, rất thoáng đãng. Bây giờ không có lí do trong nó, nó đi ra ngoài lí trí, nó đã trở thành rất, rất tinh tế; nó là việc hiểu thấu trực giác. Nó là việc thấy trực tiếp vào bản chất của mọi sự. Nó không thử nghĩ về điều đó. Cây bách trong sân: bạn chỉ nhìn nó. Bạn không nghĩ về nó, không có "về" trong trực giác. Bạn đơn giản trở nên sẵn có, cảm nhận, và thực tại lộ ra cho bạn bản chất của nó. Bạn không phóng chiếu. Bạn không tìm bất kì biện luận nào, vì bất kì kết luận nào, không cái gì dù bất kì cái gì. Bạn thậm chí không tìm. Bạn đơn giản chờ đợi, và thực tại để lộ ra - nó là khải lộ. Thể trực giác đưa bạn tới rất xa ngoài đường chân trời, nhưng dầu vậy vẫn có một thể nữa.

Đó là thể thứ năm, anandmay kosh - thể phúc lạc. Điều đó mới thực là tuyệt diệu. Nó được làm từ phúc lạc thuần khiết. Ngay cả trực giác cũng bị siêu việt lên. Năm hạt mầm này chỉ là hạt mầm, nhớ lấy. Bên ngoài năm hạt mầm này là thực tại của bạn. Đây chỉ là nhưng hạt mầm bao quanh bạn. Hạt mầm thứ nhất là rất thô, bạn gần như bị giới hạn trong thân thể mét tám. Hạt mầm thứ hai có lớn hơn nó, hạt mầm thứ ba còn lớn hơn nữa, hạt mầm thứ tư lại lớn hơn nữa, hạt mầm thứ năm là rất lớn, nhưng dầu vậy đây là những hạt mầm. Tất cả đều bị giới hạn. Nếu tất cả các hạt mầm đều bị bỏ đi và bạn đứng trần trụi trong thực tại của bạn, thế thì bạn là vô hạn. Đó là điều yoga nói: bạn là Thượng đế - aham brahmasmi. Bạn là chính Brahman. Bây giờ bạn là bản thân thực tại tối thượng, bây giờ mọi rào chắn đều bị loại bỏ.