Chương 6. Hồn Nhiên Vô Trí

Bông Sen Trắng

Bài giảng về Thiền sư Bồ Đề Đạt Ma

Chương 6. Hồn nhiên vô trí

Câu hỏi thứ nhất:

Osho kính yêu,

Hồn nhiên là gì? Là hồn nhiên có yêu cầu người ta sống cuộc sống đơn giản không?

Anand Manohara, hồn nhiên là trạng thái nhận biết biết vô ý nghĩ. Nó là cái tên khác cho vô trí. Nó là chính điều tinh tuý của phật tính. Bạn trở nên được hoà điệu với luật tối thượng của mọi sự. Bạn dừng tranh đấu, bạn bắt đầu nổi cùng nó.

Tâm trí tinh ranh tranh đấu, bởi vì chính qua tranh đấu mà bản ngã nảy sinh, và tâm trí tranh đấu có thể tồn tại chỉ quanh bản ngã. Chúng chỉ có thể cùng nhau, chúng là không tách rời. Nếu bản ngã biến mất, tâm trí tinh ranh biến mất và cái còn lại là hồn nhiên. Nếu bạn tranh đấu với vợ, nếu bạn đi ngược lại dòng chảy, nếu bạn không tự nhiên, tự phát, nếu bạn sống từ quá khứ và không trong hiện tại, bạn không hồn nhiên.

Sống tương ứng với quá khứ là sống cuộc sống vô trách nhiệm; nó là cuộc sống của phản động. Bạn không thấy tình huống là gì, bạn đơn giản cứ lặp lại giải pháp cũ của bạn - và vấn đề là mới mọi ngày, mọi khoảnh khắc. Cuộc sống liên tục thay đổi và tâm trí vẫn còn tĩnh tại. Đó là toàn thể vấn đề: rằng tâm trí vẫn còn là một cơ chế tĩnh tại và cuộc sống là luồng thường hằng. Do đó có thể không có giao cảm nào giữa cuộc sống và tâm trí.

Nếu bạn vẫn còn bị đồng nhất với tâm trí, bạn sẽ vẫn còn gần như chết. Bạn sẽ không có chia sẻ nào trong niềm vui tràn ngập sự tồn tại. Bạn sẽ không phải là người tham gia vào trong mở hội đang liên tục diễn ra: chim hót, cây múa, sông chảy. Bạn cũng phải là một phần của cái toàn thể này.

Bạn muốn tách rời, bạn muốn chứng minh bản thân bạn cao hơn người khác, cao siêu hơn người khác, thế thì bạn trở thành tinh ranh. Chính chỉ qua tinh ranh mà bạn có thể chứng minh tính cao siêu của bạn. Nó là giấc mơ, nó là rởm, vì trong sự tồn tại không có người nào là cao siêu và không người nào là thấp kém. Nhành cỏ và ngôi sao lớn là tuyệt đối bình đẳng. Sự tồn tại là có tính cộng sản nền tảng; không có phân cấp. Nhưng con người muốn cao hơn các thứ khác, con người muốn chinh phục tự nhiên, do đó con người phải tranh đấu liên tục. Mọi phức tạp nảy sinh từ tranh đấu này.

Người hồn nhiên là người đã từ bỏ tranh đấu; người không còn quan tâm tới việc là cao hơn, người không còn quan tâm tới việc biểu diễn, tới việc chứng minh rằng mình là cái gì đó đặc biệt; người đã trở thành giống như bông hồng hay như giọt sương trên lá sen; người đã trở thành một phần của cái vô hạn này; người đã tan chảy, hội nhập và trở thành một với đại dương và chỉ là một con sóng; người không có ý tưởng về cái tôi. Việc biến mất của cái tôi là hồn nhiên.

Do đó hồn nhiên không thể yêu cầu bạn sống cuộc sống đơn giản, hồn nhiên không thể yêu cầu bất kì cái gì từ bạn. Mọi yêu cầu đều tinh ranh. Mọi yêu cầu về căn bản đều là tranh đấu, là ai đó.

Cái gọi là thánh nhân đơn giản không phải là đơn giản vì ông ấy đang tranh đấu - tranh đấu với bản năng của ông ấy, tranh đấu với thân thể ông ấy. Ông ấy liên tục trong chiến tranh, chưa bao giờ trong hoà bình. Làm sao ông ấy có thể đơn giản được? Ông ấy phức tạp hơn người thường. Phức tạp của ông ấy, tất nhiên, là rất tinh vi và vô hình - ông ấy thậm chí không thể ngủ được an bình.

Mahatma Gandhi rất sợ ngủ vì lí do đơn giản là chỉ khi ông ấy thức ông ấy mới có khả năng kìm nén ham muốn dục của ông ấy. Ông ấy tin vào vô dục. Ông ấy tin rằng vô dục là yêu cầu cơ bản cho cuộc sống đơn giản, cuộc sống hồn nhiên. Trong khi thức ông ấy có khả năng kìm nén, để kiểm soát, để là người chủ của bản năng của ông ấy; nhưng trong giấc ngủ mọi kiểm soát biến mất - tâm trí đi ngủ. Tâm trí kiểm soát, tranh đấu không còn trong quyền lực và cái bị kìm nén bắt đầu trồi lên mặt. Do đó có mơ dục. Ông ấy khổ với các giấc mơ dục ngay cả khi ông ấy bẩy mươi tuổi, và ông ấy sợ ngủ.

Và các thánh nhân bao giờ cũng sợ ngủ. Những người này là loại thánh nhân gì? Ngủ nên là một trong những điều hồn nhiên nhất trong cuộc sống, và họ sợ nó. Nỗi sợ tới bởi vì yêu cầu nào đó mà họ đã áp đặt lên bản thân họ, điều họ không thể hoàn thành được trong giấc ngủ. Trong ngủ, dục sẽ trồi lên. Bạn có thể bắt đầu mơ những điều mà bạn không thích, nhưng bây giờ bạn không thể có kiểm soát trên mọi thứ.

Chính bởi vì sự kiện này mà phân tâm học quan tâm tới giấc mơ của bạn hơn là trong cuộc sống thức của bạn. Điều đó là lạ, điều đó là mỉa mai, nhưng nó rất chỉ báo - chỉ báo về con người và kìm nén của người đó. Bạn không thể tin cậy được vào một người khi người đó đang trong cái gọi là trạng thái thức. Bạn không thể tin cậy được vào người đó - người đó nhất định làm sai lạc mọi thứ, người đó nhất định là rởm. Và không nhất thiết rằng người đó là rởm một cách có chủ ý; người đó có thể đã trở nên quen thuộc với cái rởm của mình tới mức đó là mọi thứ người đó biết về bản thân mình. Người đó có thể đã kìm nén bản năng tự nhiên của mình sâu tới mức, chôn vùi chúng ngầm bên dưới sâu tới mức bản thân người đó tuyệt đối vô nhận biết về sự hiện diện của chúng. Bạn không thể tin cậy được điều người đó nói về bản thân mình khi người đó thức; bạn chỉ có thể tin cậy được vào mơ của người đó.

Do đó phân tâm phải đi vào trong mơ của bạn, bởi vì mơ của bạn chỉ ra thực tại của bạn rõ ràng hơn điều bạn nói khi bạn thức. Đây là loại thức gì mà mơ của bạn là tự nhiên hơn nhiều, đích thực hơn nhiều cuộc sống thức của bạn?

Mahatma Gandhi khổ tới tận cùng từ các giấc mơ dục. Ông ấy rất sợ ngủ - như mọi thánh nhân bao giờ cũng sợ. Họ bao giờ cũng liên tục cắt giảm giờ ngủ của họ. Và mọi người nghĩ rằng nếu một thánh nhân ngủ chỉ hai tiếng người đó là thánh nhân lớn thế - người đó chỉ ngủ có hai tiếng! Và lí do tại sao người đó chỉ ngủ hai tiếng là do sợ - sợ vô thức riêng của người đó. Đó không phải là cuộc sống đơn giản, nó là rất phức tạp.

Ông ta liên tục bỏ đói bản thân mình nhân danh nhịn ăn, dường như bỏ đói thân thể bạn sẽ giúp đỡ cho bạn theo bất kì cách nào để lại gần Thượng đế hơn - dường như Thượng đế là kẻ tàn bạo và ngài muốn bạn bị tra tấn. Bạn có nghĩ Thượng đế là một Adolf Hitler, một Mussolini, một Genghis Khan, một Tamburlaine hay một Nadir Shah? Bạn nghĩ Thượng đế là gì? Không người bố nào muốn con mình bị đói! Nhưng mọi tôn giáo, cái gọi là tôn giáo - Ki tô giáo, Hindu giáo, Jaina giáo, Mô ha mét giáo - tất cả đều thuyết giảng nhịn ăn, bởi vì nhịn ăn cho bạn bản ngã lớn.

Hai điều này là bản năng cơ bản: thức ăn và dục. Thức ăn được cần cho sự tồn tại của bạn và dục được cần cho sự tồn tại của giống nòi. Cả hai đều được cần cho sự tồn tại một cách căn bản. Nếu mọi người nhịn ăn và mọi người trở thành vô dục, sẽ không cần bom nguyên tử! Sẽ không có chiến tranh thế giới thứ ba - mọi người sẽ chết theo cách riêng của họ. Dục và thức ăn được gắn liền sâu sắc: thức ăn giữ cho cá nhân sống và dục giữ cho giống nòi sống. Đó là sự tương tự của chúng: dục là thức ăn cho giống nòi và thức ăn là dục cho cá nhân.

Do đó, có một điểm nữa cần được nhớ: nếu bạn kìm nén dục bạn sẽ bắt đầu ăn nhiều thức ăn, bởi vì bạn sẽ phải bù lại. Nếu bạn dừng ăn đủ thức ăn mà cần cho thân thể, bạn sẽ trở nên ngày càng nhiều dục hơn - bạn sẽ phải bù lại. Và các thánh nhân của bạn chống lại cả hai.

Các thánh nhân của bạn có tính tự tử. Tất nhiên, việc tự tử của họ là tự tử rất rất chậm; họ thậm chí không đủ dũng cảm để tự tử trong một cú. Họ liên tục cắt bản thân họ từng chi một, họ liên tục phá huỷ bản thân họ dần dần. Họ tận hưởng toàn thể quá trình - họ là kẻ tự bạo. Họ hành hạ bản thân họ và họ cảm thấy rằng bằng việc tự hành hạ mình họ đang làm thuần khiết bản thân họ và trở thành linh thiêng hơn. Họ đơn giản trở thành kẻ ích kỉ ngoan đạo! Và kẻ ích kỉ ngoan đạo là nguy hiểm hơn kẻ ích kỉ thường, bởi vì kẻ ích kỉ thường có bản ngã rất thô. Người đó biết mình có nó, mọi người khác biết người đó có nó.

Chính khách sống cùng bản ngã thô, nhưng thánh nhân, mahatma, sống cùng bản ngã rất tinh vi - và với mẽ ngoài linh thiêng tới mức người khác sẽ không thể thấy được nó. Người đó khiêm tốn thế, người đó buông xuôi thế theo Thượng đế... Và người đó sống cuộc sống đơn giản thế - ít thức ăn thế, quần áo của người đó là... có những thánh nhân không dùng quần áo chút nào.

Các thánh nhân Jaina sống trần; yêu cầu của họ gần bằng không. Sống cuộc sống trần trụi trong hang, theo cách nguyên thuỷ, họ dường như là rất không sở hữu. Nhưng đó chỉ là vẻ ngoài thôi. Sâu bên dưới họ khao khát cõi trời, sâu bên dưới họ tham. Sâu bên dưới họ đang nghĩ rằng không ai khiêm tốn hơn, ngoan đạo hơn họ đang vậy. Sâu bên dưới họ nghĩ về bạn như tội nhân và bản thân họ như thánh nhân.

Đây là tình huống rất phức tạp. Đây là trận chiến với bản thân họ. Họ đã phân chia bản thân họ thành hai: cao hơn và thấp hơn. Ngay cả trong thân thể họ có phân chia: phần cao hơn và phần thấp hơn. Trên cơ quan dục thân thể là cao hơn, dưới cơ quan dục nó là thấp hơn - dường như thân thể đã bị phân chia ở bất kì chỗ nào!

Những người ngu này nên biết rằng thân thể là một. Máu tuần hoàn liên tục từ chân tới đầu, từ đầu tới chân: nó không biết phân chia. Cuộc sống đập khắp thân thể: thân thể là cực thích, là đơn vị hữu cơ, cực lạc sâu sắc. Nhưng nếu bạn phân chia nó bạn làm rối loạn phẩm chất hữu cơ của nó. Nếu bạn phân chia nó bạn trở nên phân liệt.

Khi họ phân chia thân thể, họ phân chia tâm trí: tâm trí tốt, tâm trí xấu, tâm trí của tội nhân, tâm trí của thánh nhân. Và theo cách này họ liên tục trở nên ngày càng phân liệt hơn. Điều này không đơn giản, điều này là bệnh hoạn. Và họ sống trong khổ; họ sẽ không bao giờ biết cái gì của vui, họ sẽ không biết cái gì của tiếng cười - họ đã kết án tiếng cười là tội lỗi.

Đó là lí do tại sao người Ki tô giáo nói Jesus không bao giờ cười. Họ không thể tin được rằng Jesus cười; điều đó báng bổ thế, gần như là phạm thượng. Hỏi người Jaina mà xem. Họ không nói gì trong kinh sách của họ, nhưng họ cũng sẽ đồng ý với người Ki tô giáo rằng Mahavira cũng không bao giờ cười. Làm sao những ý tưởng này có thể tạo ra những con người đơn giản? Những người không thể cười được, những người không thể múa được, những người không thể hát được, những người không thể tận hưởng được chính điều bình thường của cuộc sống...

Tôi không nghĩ rằng người Ki tô giáo hay người Jaina là đúng. Tôi biết Jesus, ông ấy cười; tôi biết ông ấy không qua kinh sách. Tôi biết Mahavira; nếu ông ấy không thể cười được, thế thì ai sẽ cười? Tôi biết họ từ bản thể bên trong nhất của tôi. Nhưng những người đã áp đặt lên họ ý tưởng về không tiếng cười, không niềm vui, là người đã từng đưa toàn thể nhân loại tới mất trí, điên, không lành mạnh. Họ đã chuyển đổi toàn thể trái đất thành nhà thương điên.

Manohara, bạn hỏi tôi: "Hồn nhiên là gì? Là hồn nhiên có yêu cầu sống cuộc sống đơn giản không?"

Hồn nhiên không yêu cầu cái gì; một khi nó yêu cầu, nó trở thành phức tạp. Hồn nhiên đơn giản sống mà không có ý tưởng nào về cách sống. Đem cái thế nào vào và bạn trở thành phức tạp. Hồn nhiên là đáp ứng đơn giản cho hiện tại. Ý tưởng là quá khứ được tích luỹ: cách Phật đã sống - sống như thế và bạn sẽ là một Phật tử; cách Jesus đã sống - sống như thế và bạn sẽ là một người Ki tô giáo. Nhưng thế thì bạn sẽ áp đặt cái gì đó lên bản thân bạn.

Thượng đế không bao giờ tạo ra hai người giống nhau; từng cá nhân là duy nhất. Cho nên nếu bạn áp đặt Jesus lên bản thân bạn, bạn sẽ là rởm. Mọi người Ki tô giáo nhất định là rởm - và mọi người Hindus, mọi người Jainas, mọi Phật tử - bởi vì họ đang cố là ai đó mà họ không thể là được.

Bạn không thể là Phật Gautama. Bạn có thể là vị phật, nhưng không là Phật Gautama. 'Phật' nghĩa là người đã thức tỉnh - đó là quyền tập ấm của bạn - nhưng Gautama là một cá nhân. Bạn có thể là một Christ, nhưng bạn không thể là Jesus Christ; Jesus là một cá nhân. Christ là cái tên khác cho phật tính; nó là trạng thái tối thượng của tâm thức. Vâng, điều đó là có thể, điều đó là tiềm năng của bạn, bạn có thể bùng nở và nở hoa thành tâm thức christ, nhưng bạn không bao giờ có thể là Jesus, điều đó là không thể được - và điều tốt là điều đó là không thể được. Nhưng đó là cách cái gọi là người tôn giáo đã sống: cố theo ai đó khác, bắt chước. Bây giờ, người bắt chước không thể là đơn giản; người đó thường xuyên phải điều chỉnh cuộc sống theo ý tưởng của người đó.

Người thực sự hồn nhiên đi cùng cuộc sống, người đó đơn giản tuôn chảy với cuộc sống; người đó không có mục đích được hiểu theo cách thông thường. Nếu bạn có mục đích bạn không thể hồn nhiên được. Bạn sẽ phải láu lỉnh, tinh ranh, thao túng; bạn sẽ phải lập kế hoạch, và bạn sẽ phải theo bản đồ nào đó. Làm sao bạn có thể hồn nhiên được? Bạn sẽ mang nhiều rác rưởi thế từ người khác. Bạn sẽ chỉ là bản sao của Jesus hay Phật hay Mahavira; bạn sẽ không là nguyên bản.

Bồ đề đạt ma nói đi nói lại: Tìm ra mặt nguyên thuỷ của ông. Và cách duy nhất để tìm ra mặt nguyên thuỷ của bạn là vứt bỏ mọi bắt chước. Ai sẽ quyết định yêu cầu là gì? Không ai có thể quyết định được, và bất kì quyết định nào nhất định quấy rối, bởi vì cuộc sống có thể không chuyển sang cách bạn mong đợi nó vậy. Nó chưa bao giờ biến thành cách nó được mong đợi. Cuộc sống là sự ngạc nhiên thường xuyên; bạn không thể chuẩn bị trước được. Cuộc sống không cần diễn tập.

Bạn phải tự phát: đó là hồn nhiên. Bây giờ, nếu bạn tự phát bạn không thể là người Ki tô giáo và bạn không thể là người Hindu và bạn không thể là Phật tử, bạn phải là người đơn giản.

Tính đơn giản không phải là yêu cầu nhưng là sản phẩm phụ của hồn nhiên; nó tới như cái bóng của bạn. Bạn không cố là đơn giản; nếu bạn cố là đơn giản, chính nỗ lực này phá huỷ tính đơn giản. Bạn không thể trau dồi tính đơn giản - tính đơn giản được trau dồi là hời hợt - tính đơn giản phải đi theo bạn như cái bóng. Bạn không cần bận tâm về nó, bạn không cần nhìn đi nhìn lại để xem liệu cái bóng có theo bạn hay không; cái bóng nhất định theo bạn.

Việc đạt tới hồn nhiên và tính đơn giản tới như món quà từ Thượng đế.

Và hồn nhiên nghĩa là trở thành vô trí, vô bản ngã: vứt bỏ mọi ý tưởng về mục đích, thành đạt, tham vọng và sống hệt như nó xảy ra trong khoảnh khắc.

Cho nên tôi không bảo bạn là vô dục. Vâng một ngày nào đó vô dục có thể xảy ra, nhưng nó sẽ không là cái gì đó được thực hành, nó sẽ là cái gì đó mà bạn sẽ thấy xảy ra. Vâng, chắc chắn, trước khi người ta trở thành phật người ta trở thành vô dục, nhưng điều đó không phải là yêu cầu, nhớ lấy. Nhớ đi nhớ lại: nó không phải là yêu cầu rằng bạn phải hoàn thành để cho thế thì bạn sẽ trở thành phật. Không, nếu bạn đơn giản liên tục trở nên nhận biết về tâm trí bạn, khi tâm trí bắt đầu biến mất và trở nên ngày một xa xăm hơn khỏi bạn, khi bạn trở nên không bị đồng nhất với tâm trí và bạn bắt đầu thấy rằng bạn là tách rời, rằng bạn không là tâm trí, bạn sẽ thấy nhiều điều xảy ra với việc biến mất này của tâm trí.

Bạn sẽ bắt đầu sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc - bởi vì chính tâm trí thu thập quá khứ; bạn không thể phụ thuộc vào nó. Mắt bạn sẽ rõ ràng, không bị che phủ bởi bụi của quá khứ. Bạn sẽ tự do khỏi quá khứ chết. Và người tự do khỏi quá khứ chết là tự do để sống - sống một cách đích thực, chân thành, đam mê, mãnh liệt. Người ta có thể trở nên bắt lửa với cuộc sống và việc mở hội của nó. Nhưng tâm trí liên tục bóp méo, liên tục can thiệp, liên tục bảo bạn, "Làm cái này. Làm cái kia." Nó là thầy hiệu trưởng.

Thiền nhân trở nên tự do với tâm trí. Và một khi quá khứ không còn chi phối bạn, tương lai đơn giản biến mất, bởi vì tương lai không là gì ngoài phóng chiếu của quá khứ. Trong quá khứ bạn đã kinh nghiệm vui thú nào đó và bạn muốn lặp đi lặp lại chúng; đó là phóng chiếu của bạn cho tương lai. Trong quá khứ bạn đã từng trải qua nhiều khổ; bây giờ bạn phóng chiếu vào tương lai rằng bạn không muốn những khổ này nữa. Tương lai của bạn không là gì ngoài dạng được sửa đổi của quá khứ. Một khi quá khứ mất đi, tương lai mất đi. Thế thì cái gì còn lại? Khoảnh khắc này... bây giờ.

Sống trong bây giờ và trong ở đây là hồn nhiên. Bạn không thể theo các lời răn tôn giáo được nếu bạn thực sự muốn là hồn nhiên. Người thường xuyên phải nghĩ về làm gì và không làm gì, người thường xuyên lo nghĩ về cái gì là đúng và cái gì là sai, không thể sống một cách hồn nhiên được. Ngay cả người đó liên tục làm điều đúng theo ước định của mình, điều đó vẫn không đúng. Người đó đơn giản đi theo người khác, làm sao nó có thể đúng được? Nó có thể đã là đúng cho họ, nhưng cái đã là đúng cho một người từ hai nghìn năm trước không thể là đúng cho bạn ngày nay. Nhiều nước thế đã trôi qua sông Hằng! Cuộc sống chưa bao giờ là như cũ cho từng hai giây liên tiếp.

Heraclitus là đúng: Bạn không thể bước hai lần vào cùng một dòng sông. Và tôi nói với bạn: Bạn thậm chí không thể bước vào một lần trong cùng dòng sông - sông chảy nhanh thế.

Người hồn nhiên sống không tương ứng với các yêu cầu nào bị áp đặt bởi xã hội, nhà thờ, quốc gia, bố mẹ, giáo dục, người hồn nhiên sống từ bản thể riêng của người đó, một cách có trách nhiệm. Người đó đáp ứng với tình huống đang đương đầu với người đó. Người đó nhận thách thức, người đó chấp nhận thách thức, và làm bất kì cái gì trong khoảnh khắc này mà người đó muốn làm - không tương ứng với các nguyên tắc nào đó. Người hồn nhiên không có nguyên tắc, không có ý thức hệ; người hồn nhiên tuyệt đối không có nguyên tắc. Người hồn nhiên không có tính cách, người đó tuyệt đối vô tính cách - bởi vì có tính cách nghĩa là có quá khứ; có tính cách nghĩa là bị chi phối bởi người khác; có tính cách nghĩa là tâm trí vẫn là kẻ độc tài và bạn chỉ là nô lệ.

Là vô tính cách đi, là không có nguyên tắc, và sống trong khoảnh khắc... hệt như chiếc gương phản xạ bất kì cái gì trước gương, tâm thức bạn phản xạ và bạn hành động từ việc phản xạ đó. Đó là nhận biết, đó là tính thiền, đó là samadhi, đó là hồn nhiên, đó là tính thượng đế, đó là phật tính.

Manohara, không có yêu cầu về hồn nhiên, thậm chí không có yêu cầu để sống cuộc sống đơn giản. Bạn có thể sống cuộc sống đơn giản, bạn có thể áp đặc cuộc sống đơn giản lên bản thân bạn - nó sẽ không đơn giản. Và bạn có thể sống trong cung điện với mọi thứ xa hoa, nhưng nếu bạn sống trong khoảnh khắc bạn sẽ sống cuộc sống đơn giản. Bạn có thể sống như kẻ ăn xin và bạn sẽ không đơn giản nếu nỗ lực của bạn đề là kẻ ăn xin là cái gì đó bạn đã áp đặt lên bản thân bạn. Nếu nó đã trở thành tính cách của bạn, thế thì bạn không đơn giản. Vâng, thỉnh thoảng chuyện xảy ra là ngay cả vua đã sống cuộc sống đơn giản - đơn giản không theo nghĩa ông ấy đã không có cung điện và của cả - chúng có đấy - nhưng ông ấy không có tính sở hữu.

Điều này phải được hiểu: bạn có thể không có của cải nào vậy mà bạn có thể có tính sở hữu. Tính sở hữu có thể tồn tại mà không có vật sở hữu. Nếu điều đó là vậy, thế thì cái đối lập cũng đúng: tính không sở hữu có thể tồn tại với mọi loại của cải. Người ta có thể sống trong cung điện và vậy mà là tự do toàn bộ với nó.

Có một câu chuyện Thiền:

Một nhà vua rất bị ấn tượng bởi cuộc sống đơn giản và hồn nhiên của một sư Phật giáo. Dần dần, dần dần ông ấy chấp nhận sư này làm thầy của mình. Ông ấy quan sát - ông ấy là người rất tính toán - ông ấy hỏi về tính cách của sư: "Có lỗ hổng nào trong đời sư không?" Khi ông ấy bị thuyết phục toàn bộ một cách logic - thám tử của ông ấy đã thông báo cho ông ấy rằng "người này không có điểm tối nào trong đời ông ta, ông ta là đơn giản, thuần khiết tuyệt đối. Ông ta thực sự là một vị thánh lớn, ông ta là vị phật" - thế thì ông ấy đi tới người này, chạm chân người này và nói, "Thưa ông, xin mời ông tới cung điện của tôi và sống ở đó. Sao ông sống ở đây?"

Sâu bên dưới, mặc dầu ông ấy mời vị thánh này, ông ấy mong đợi rằng vị thánh sẽ từ chối, rằng ông này sẽ nói, "Không, tôi là người đơn giản. Làm sao tôi có thể sống trong cung điện được?" - cho dù ông ấy đã mời ông này! Xem cái phức tạp của tâm trí con người: ông ấy mời ông này, ông ấy mong đợi rằng nếu lời mới được chấp nhận ông ấy sẽ vui lắm, và dầu vậy vẫn có dòng chảy ngầm: rằng vị thánh, nếu như ông này thực sự là thánh nhân, sẽ từ chối, rằng ông này sẽ nói, "Không, tôi là người đơn giản, tôi sẽ sống dưới cây thôi - đây là cuộc sống đơn giản của tôi. Tôi đã bỏ mọi điều của thế giới, tôi đã từ bỏ thế giới, tôi không thể quay lại nó được."

Nhưng vị thánh này thực sự là thánh nhân - ông này phải đã là vị phật. Ông này nói, "Được. Vậy xe đâu? Đem xe ngựa của ông tới và ta sẽ tới cung điện." Ông này nói, "Tất nhiên, khi người ta tới cung điện người ta phải tới theo phong cách. Đem xe ngựa tới đi!"

Nhà vua rất choáng: "Người này dường như là kẻ lừa bịp, giả dối. Dường như là ông này giả vờ mọi sự đơn giản này chỉ để bắt giữ ta." Nhưng bây giờ quá trễ rồi; ông ấy đã mời ông này và ông ấy không thể nuốt lời riêng của mình. Là người biết giữ lời - một võ sĩ đạo, một chiến binh, một nhà vua lớn - ông ấy nói, "Được, bây giờ ta bị mắc rồi. Người này không đáng gì cả - người này thậm chí không từ chối lấy một lần. Ông ta đáng phải từ chối chứ!"

Ông ấy mang xe ngựa tới, nhưng ông ấy không còn sung sướng gì, ông ấy không vui vẻ. Nhưng vị thánh rất hạnh phúc! Ông ấy ngồi trên xe ngựa như vua, và nhà vua ngồi trong xe rất buồn, trông hơi chút đần độn. Và mọi người xem trên phố: "Chuyện gì xảy ra? Ông fakir trần trụi...!" Và ông này thực sự ngồi như một hoàng đế, và nhà vua trông rất nghèo nàn khi so với người này. Và ông này vui thế, rạng ngời với cực lạc! Và ông này càng cực lạc, nhà vua càng trở nên buồn hơn: "Bây giờ, làm sao gạt bỏ được người này? Mình đã bị mắc vào lưới của ông ta theo cách riêng của mình. Tất cả những thám tử và gián điệp kia đều là đồ ngu - chúng không thể thấy được rằng người này có một kế hoạch." Dường như ông này đã ngồi dưới cây đó trong nhiều năm để cho nhà vua sẽ trở nên bị ấn tượng! Mọi ý tưởng này tới trong đầu nhà vua.

Nhà vua đã thu xếp căn phòng tốt nhất cho thánh nhân, nếu ông này tới. Nhưng ông ấy không tin được rằng ông này đã bao giờ tới. Bạn thấy chia chẻ của tâm trí con người: bạn làm điều này, bạn mong đợi cái gì đó khác. Nếu người này mà tinh ranh người này chắc đã đơn giản từ chối. Người này chắc đã nói, "Không!"

Nếu bạn đem tiền tới cho Vinoba Bhave ông ấy nhắm ngay mắt lại, và sâu bên dưới bạn nói, "Bây giờ, đây là một thánh nhân!" Nhưng nếu bạn đem tiền tới tôi, tôi sẽ nhận tiền và tôi sẽ thậm chí không cám ơn bạn! Thế thì bạn sẽ rất choáng: "Đây là loại người gì vậy?"

Tôi đang đi xe Impala và mọi người bắt đầu viết cho tôi: "Thầy không nên đi xe Impala."

Tôi nói, "Điều đó đúng. Cho nên," tôi bảo Laxmi, "tìm cái gì đó khác đi, cái gì đó tốt hơn, vì ở Mĩ xe Impala chỉ là xe của thợ ống nước." Thế là Laxmi đã mua xe Buick.

Bây giờ mọi người nói, "Thầy định đi trong xe Buick à?"

Tôi bảo Laxmi, "Điều này không có tác dụng. Tìm cái gì đó tốt hơn đi, vì xe Buick là xe của ma cô ở Mĩ!" Thế là bây giờ Laxmi mang tới xe Cadillac.

Nhà vua đã thu xếp phòng tốt nhất. Thánh nhân này tới phòng - ông này đã từng ngồi dưới cây trong nhiều năm - và ông này nói, "Đem cái này tới, đem cái kia tới. Nếu ta phải sống trong cung điện ta phải sống như vua chứ!"

Nhà vua càng ngày càng phân vân hơn. Tất nhiên, ông ấy đã mời ông này cho nên bất kì cái gì ông này đòi hỏi đều được mang tới. Nhưng điều đó đè nặng lên trái tim nhà vua, nó trở nên ngày càng nặng hơn mọi ngày, vì thánh nhân này bắt đầu sống như vua - thực ra, tốt hơn vua, bởi vì nhà vua có lo nghĩ riêng của ông ấy và thánh nhân này không có lo nghĩ. Ông này sẽ ngủ ban ngày, ban đêm. Ông này sẽ tận hưởng vườn và bể bơi và ông này sẽ nghỉ ngơi và nghỉ ngơi. Và nhà vua nghĩ, "Người này là kẻ ăn bám!"

Một hôm điều đó thành không thể chịu nổi. Ông ấy nói với vị thánh... Thánh nhân đã đi dạo buổi sáng ngoài vườn, và nhà vua cũng đến và ông ấy nói, "Ta có điều muốn nói với ông."

Thánh nhân nói, "Vâng, ta biết. Ông muốn nói điều đó ngay trước khi ta rời khỏi cây ta ngồi. Ông đã muốn nói điều đó khi ta chấp nhận lời mời của ông. Sao ông chờ lâu thế? Ông khổ không cần thiết. Ta có thể thấy ông đã trở nên buồn. Ông không tới ta chút nào nữa. Ông không hỏi các câu hỏi tôn giáo, siêu hình lớn mà ông thường hỏi ta khi ta sống dưới cây. Ta biết - nhưng sao ông đã phí hoài sáu tháng? Điều đó ta không thể thấy được. Ông đáng phải hỏi ngay lập tức, và mọi sự chắc đã được giải quyết từ đó và ở đó rồi. Ta biết điều ông muốn hỏi, nhưng hỏi đi!"

Nhà vua nói, "Ta muốn hỏi chỉ một điều thôi. Bây giờ cái gì là khác biệt giữa ta và ông? Ông đang sống xa hoa hơn ta sống! Và ta phải làm việc và ta phải lo nghĩ và ta phải mang mọi loại trách nhiệm, và ông không việc, không lo nghĩ, không trách nhiệm. Ta cảm thấy ghen tị với ông! Và ta chắc chắn đã thôi không tới ông, bởi vì ta nghĩ chẳng có gì khác biệt giữa ta và ông. Ta sống trong của cải, nhưng ông sống trong nhiều của cải hơn ta. Mọi ngày ông đòi hỏi, 'Đem xe vàng tới! Ta muốn đi dạo ở miền quê. Đem cái này và đem cái kia tới!' Và ông ăn thức ăn ngon. Và bây giờ ông đã thôi không ở trần, ông đang dùng quần áo tốt nhất có thể được. Thế thì khác biệt gì giữa ta và ông?"

Thánh nhân cười to và ông ấy nói, "Câu hỏi này ta có thể trả lời chỉ nếu ông đi với ta. Chúng ta đi ra ngoài kinh đô đi."

Nhà vua đi theo. Họ đi qua sông và họ tiếp tục đi. Nhà vua hỏi đi hỏi lại, "Bây giờ phỏng có ích gì mà đi thêm nữa? Sao không trả lời bây giờ?"

Thánh nhân nói, "Đợi một chút. Ta đang tìm chỗ đúng để trả lời."

Thế rồi họ đi tới chính biên giới của vương quốc của ông ấy, và nhà vua nói, "Bây giờ đến lúc rồi, đây là chính biên giới."

Thánh nhân nói, "Đó là điều ta đã từng tìm kiếm. Bây giờ ta sẽ không quay lại đâu. Ông có đi cùng ta hay ông quay lại?"

Nhà vua nói, "Làm sao ta có thể đi cùng ông được? Ta có vương quốc, của cải, vợ, con - làm sao ta có thể đi cùng ông được?"

Và thánh nhân nói, "Bây giờ ông thấy khác biệt rồi chứ? Nhưng ta sẽ đi và ta thậm chí sẽ không nhìn lại dù một lần. Ta đã ở trong cung điện, ta đã sống với đủ mọi loại của cải, nhưng ta đã không sở hữu. Ông thì sở hữu. Đó là khác biệt. Ta đi đây."

Ông ấy cởi bỏ quần áo, trở thành trần trụi, trả quần áo cho nhà vua, và nói, "Ông giữ lấy quần áo của ông và lại hạnh phúc đi."

Bây giờ nhà vua mới nhận ra rằng ông ấy đã là người ngu: người này hiếm hoi, loại đá quí hiếm hoi. Ông ấy quì xuống và ông ấy nói, "Đừng đi. Ông quay lại đi, Tôi đã chưa hiểu ông. Hôm nay tôi đã thấy khác biệt. Vâng, đó là tính thánh thiện thực."

Thánh nhân nói, "Ta không thể quay lại, nhưng nhớ lấy, ông sẽ trở nên buồn lần nữa. Với ta không có khác biệt liệu đi phía này hay phía kia, nhưng ông sẽ trở nên buồn lần nữa đấy. Bây giờ, để ta làm cho ông hạnh phúc. Ta không tới đâu, ta đi đây."

Thánh nhân càng khăng khăng ra đi, nhà vua càng nài nỉ ông ấy quay lại. Nhưng thánh nhân nói, "Một lần là đủ rồi. Ta đã thấy ông là người ngu xuẩn. Ta có thể tới, nhưng khoảnh khắc ta nói 'Ta có thể tới,' ta có thể thấy trong mắt ông ý tưởng cũ quay lại: 'Có thể ông ta lừa mình lần nữa. Có thể đây chỉ là cử chỉ trống rỗng, đưa cho ta quần áo và nói rằng ông ta đi, để cho ta trở nên bị ấn tượng lần nữa.' Nếu ta tới ông sẽ khổ nữa, và ta không muốn làm cho ông khổ."

Nhớ lấy khác biệt: khác biệt không phải trong của cải, khác biệt trong tính sở hữu. Người đơn giản không phải là người sở hữu cái gì, người đơn giản là người không có tính sở hữu, người không bao giờ nhìn lại.

Tính đơn giản này không thể được thực hành, tính đơn giản này chỉ có thể tới như hậu quả của hồn nhiên. Bằng không, một mặt bạn sẽ thực hành, và từ góc nào đó khác của con người bạn... Và bạn là lục địa bao la; bạn không giống như hòn đảo, bạn là lục địa thực sự bao la! Và trong cốt lõi sâu thẳm của bản thể bạn vẫn có lãnh thổ chưa được thăm dò, lãnh thổ chưa được lập bản đồ. Bạn vẫn mang một lục địa lớn, tối như châu Phi bên trong bạn, điều bạn chưa bao giờ du hành, điều bạn thậm chí không nhận biết - về sự hiện diện của nó bạn vô nhận biết.

Nếu bạn kìm nén - và đó là điều trau dồi là gì - thế thì nó sẽ bắt đầu tới dưới dạng khác từ đâu đó khác. Bạn sẽ trở nên ngày càng phức tạp hơn theo cách này, ngày càng tinh ranh và tính toán hơn theo cách này; ngày càng kỉ luật hơn, ngày càng nhiều tính cách mà mọi người kính trọng và tôn vinh. Nếu bạn muốn tận hưởng bản ngã của bạn, cách tốt nhất là thành người linh thiêng. Nhưng nếu bạn thực sự muốn mở hội sự tồn tại, cách tốt nhất là bình thường tuyệt đối, hoàn toàn bình thường, và sống cuộc sống bình thường không giả vờ.

Sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc: đó là hồn nhiên, và hồn nhiên là đủ. Đừng cố trở thành đơn giản.

Hàng triệu người đã thử, họ đã không trở thành đơn giản chút nào. Ngược lại, họ đã trở thành rất rất phức tạp, mắc vào trong rừng rậm riêng của họ, trong ý tưởng riêng của họ.

Thoát ra khỏi tâm trí đi: đó là hồn nhiên. Là vô trí đi: đó là hồn nhiên. Và mọi thứ khác theo sau. Và khi mọi thứ khác theo sau, nó có cái đẹp của riêng nó. Được trau dồi, nó là đồ nhựa, chất tổng hợp, không tự nhiên. Khi nó tới không được trau chuốt, nó là ân huệ, nó là phúc lành.

Câu hỏi thứ hai:

Osho kính yêu,

Thỉnh thoảng có cảm giác là cái chết vật lí sẽ là cú choáng duy nhất đủ mạnh để làm tôi thức dậy, và tôi thấy bản thân mình ao ước về điều đó - như có lẽ là việc thoát ra hay việc kết thúc cho giấc ngủ xám này bao quanh tôi. Cái gì có thể phá vỡ được giấc mơ này khi người mơ là ngủ thế?

Pratima, nếu bạn thực sự muốn tự tử, theo người Irlan trí huệ mà tôi đã nghe nói tới.

Một người Irland muốn tự tử. Anh ta mua một chai aspirin, uống hai chai, và cảm thấy tốt hơn!

Chết không thể đánh thức bạn được, Pratima, bởi vì bạn đã chết nhiều lần trước đây và nó chưa làm bạn thức tỉnh. Bạn không mới ở đây - không ai là mới. Các bạn toàn là những người hành hương cổ đại, rất cổ đại. Bạn đã thấy chư phật, các Christ, các Zarathustra, các Lão Tử. Bạn đã thấy toàn thể tiến hoá của tâm thức con người, bạn đã từng là một phần của nó. Bạn đã ở đây nhiều lần rồi và chết đã xảy ra lặp đi lặp lại. Nó đã không giúp đỡ theo bất kì cách nào. Nó không thể giúp được, vì chết có cơ chế tự nhiên: trước khi bạn chết bạn trở nên vô ý thức. Dường như chết đã dùng thuốc mê; sinh cũng thế. Sinh cũng xảy ra trong vô thức.

Nghĩ mà xem. Một điều là chắc chắn: rằng bạn đã được sinh ra. Bạn có thể không chắc chắn thế về các kiếp quá khứ của bạn - có thể đó chỉ là lí thuyết - nhưng một điều là tuyệt đối chắc chắn: rằng bạn đã được sinh ra một ngày nào đó. Ít nhất cuộc sống này có đó. Bạn có nhớ gì về việc sinh của bạn không? Và sinh và chết là không tách rời, chúng là hai mặt của cùng một đồng tiền. Một mặt này nó là sinh, mặt kia nó là chết; trên mặt này nó là chết, trên mặt kia nó là sinh. Nó là cùng đồng tiền. Mặt sấp hay mặt ngửa, điều đó không tạo ra khác biệt; nó là cùng đồng tiền.

Bạn thấy một người sắp chết: ở đây người đó đang chết, ở đâu đó khác người đó bắt đầu được sinh ra. Khoảnh khắc người đó chết ở đây người đó sẽ đi vào bụng mẹ khác ở đâu đó. Mất vài giây, chỉ vài giây, để đi vào bụng mẹ khác. Hàng triệu người ngu bao giờ cũng đang làm tình, hai mươi bốn giờ. Bạn sẽ không phải tìm lâu, bạn sẽ không phải kiếm và đợi, bạn thậm chí sẽ không phải đứng xếp hàng, nhớ lấy.

Đó là lí do tại sao điều xảy ra lặp đi lặp lại là nếu một người chết ở Ấn Độ, người đó được sinh ra lại ở Ấn Độ. Điều đó xảy ra ít nhiều theo cách đó, bởi vì ai quan tâm đi xa xôi? Ngay bên hàng xóm đôi ngu xuẩn nào đó sẵn sàng nhận bạn.

Đã có sinh, nhưng bạn đã vô ý thức. Sinh cũng xảy ra trong vô ý thức, bởi vì điều đó nữa là quá trình rất đau đớn - nó là một loại chết. Bạn đã sống trong bụng mẹ trong chín tháng, nó đã là cuộc sống của bạn trong chín tháng, và chín tháng trong bụng mẹ không phải là chín tháng cho đứa trẻ; với đứa trẻ đó gần như là vĩnh hằng, bởi vì nó không có cảm giác thời gian. Và thế rồi đột nhiên một ngày nào đó bụng mẹ sẵn sàng đẩy bạn ra. Với đứa trẻ điều đó giống như cái chết, nó đang chết. Thế giới của nó đang biến mất, con đường sống của nó, với điều đó nó đã trở nên quen thuộc, đang bị lấy đi khỏi nó. Mọi điều nó biết về sống sẽ bị phá huỷ. Không có bụng mẹ nó không thể quan niệm được sống có thể là gì. Bụng mẹ là tất cả điều mà nó biết; bên ngoài bụng mẹ tất cả là không biết.

Chết là đau đớn, sinh cũng vậy. Do đó có cơ chế tự nhiên: đứa trẻ được sinh ra trong trạng thái vô ý thức và người già chết đi trong trạng thái vô ý thức. Các bác sĩ, nhà giải phẫu, đã từng dùng các quá trình gây mê chỉ mới gần đây - thuốc mê, vân vân - nhưng chết và sinh đã từng dùng chúng từ vĩnh hằng bắt đầu. Khi bạn chết, trước khoảnh khắc đích xác của chết bạn trở nên vô ý thức, bởi vì nó sẽ rất đau đớn.

Nghĩ mà xem. Tâm thức của bạn, cái đã trở nên gắn bó thế với thân thể trong bẩy mươi, tám mươi hay chín mươi năm... Bạn đã trở nên bị đồng nhất thế với thân thể, bạn sẽ níu bám, bạn sẽ làm đủ mọi thứ mà bạn có thể để vẫn còn lại trong thân thể. Bây giờ lần nữa bạn đang bị ném ra khỏi thân thể - và nhiều ham muốn thế không được hoàn thành, và nhiều tham vọng thế vẫn lởn vởn quanh bạn. Nhiều ham muốn và mơ mộng thế, và mọi thứ đang tan nát! Và thân thể bạn đang bị lấy đi khỏi bạn - không chỉ thân thể mà cả bộ não của bạn nữa. Và đó là điều bạn đã trở nên bị đồng nhất với. Bạn cần gây mê lớn.

Thân thể có cách riêng của nó để tiết ra chất gây mê trong bạn; sớm hay muộn y học sẽ khám phá ra nó. Họ chưa khám phá ra nó nhưng sớm hay muộn họ sẽ tìm thấy nó: rằng thân thể có các quá trình hoá học mà được tiết ra vào lúc chết và người này trở nên vô thức. Cũng như trong giận hoá chất nào đó được tiết ra trong máu bạn và bạn trở nên điên - một loại điên tạm thời, các tuyến riêng của bạn làm điều đó... khi bạn trở nên bị sở hữu về dục chính các tuyến của bạn tiết ra chất nào đó - và bạn không ý thức, bạn trở nên gần như vô thức.

Chết là một trong những quá trình đau đớn nhất. Cho nên, Pratima, bạn có thể chết, nhưng bạn sẽ chết một cách vô ý thức. Chết sẽ không đánh thức bạn, nó sẽ làm cho bạn vô ý thức nhiều hơn.

Cách duy nhất để được thức tỉnh là trong giao cảm với ai đó người đã thức tỉnh. Cách duy nhất - không có cách khác - là ở trong nhóm của người đã thức tỉnh, là ở trong tâm xã của người đã thức tỉnh.

Và, Pratima, bạn may đấy: bạn đang trong nhóm của người đã thức tỉnh và trong giao cảm với những người đang tìm kiếm thức tỉnh. Bạn đang trong phật trường; nếu điều này không thể đánh thức được bạn, không cái gì khác có thể làm được điều đó.

Nhưng đừng lo nghĩ thế về điều đó; lo nghĩ đó là không cần thiết. Bỏ nó cho tôi. Bỏ mọi giấc ngủ xám của bạn, mọi giấc mơ của bạn, cho tôi đi. Tôi không yêu cầu điều gì từ bạn - ít nhất cho tôi giấc mơ của bạn, cho tôi lo nghĩ của bạn, cho tôi giấc ngủ của bạn. Thay vì lo nghĩ về cách thức dậy, bắt đầu quan sát giấc mơ của bạn và chút ít tỉnh táo sẽ bắt đầu nảy sinh trong bạn. Thay vì lo nghĩ, bắt đầu quan sát lo nghĩ của bạn, và quan sát lo nghĩ sẽ giúp bạn thoát ra khỏi lo nghĩ.

Chỉ có hai cách để lo nghĩ tới: hoặc bạn ốm hoặc bạn khoẻ.

Nếu bạn khoẻ, không có gì phải lo nghĩ tới, nhưng nếu bạn ốm, chỉ có hai điều để lo nghĩ tới: hoặc bạn khoẻ lên hoặc bạn chết.

Nếu bạn khoẻ lên, không có gì phải lo nghĩ tới, nhưng nếu bạn chết, chỉ có hai điều để lo nghĩ tới: hoặc bạn lên cõi trời hoặc bạn xuống địa ngục.

Nếu bạn lên cõi trời, không có gì phải lo nghĩ tới, nhưng nếu bạn xuống địa ngục, bạn sẽ bận rộn thế để bắt tay với bạn bè bạn, bạn sẽ không có thời gian để lo nghĩ!

Vậy sao lo nghĩ?

Thay vì thế bắt đầu tận hưởng đi. Tận hưởng giấc ngủ của bạn; điều đó sẽ giúp bạn thức dậy nhanh hơn. Tận hưởng giấc mơ của bạn đi, bởi vì nếu bạn có thể tận hưởng giấc mơ của bạn, tận hưởng giấc ngủ của bạn, bạn đã trở nên xa cách chút ít rồi. Khi bạn lo nghĩ, bạn trở nên bị tham dự nhiều hơn; khi bạn tận hưởng, bạn có thể là người quan sát.

Và đừng vội vàng, nữa. Không cái gì xảy ra trước thời điểm đúng của nó đâu. Có lí do cho mọi thứ xảy ra, cho nên đợi mùa xuân. Trong khi đó, tận hưởng bất kì cái gì có đó. Mây có đó, mây tối có đó, tận hưởng chúng - chúng có cái đẹp riêng của chúng. Thỉnh thoảng mặt trời xuyên qua chúng, tận hưởng điều đó. Thỉnh thoảng trời mưa, tận hưởng điều đó. Tận hưởng mọi tâm trạng của cuộc sống; đó là cách người ta trở nên trưởng thành, chín chắn. Cuộc sống này là cơ hội để trở nên được tôi luyện. Đừng né tránh cái gì. Giấc ngủ xám cũng có cái gì đó đóng góp cho trưởng thành của bạn, và giấc mơ của bạn cũng phải trở thành các bước, các bậc đi lên, hướng tới thức tỉnh.

Nhưng mọi người dường như là vội vàng tới mức không ai muốn chờ tới mùa xuân. Nhưng xuân tới khi nó tới. Việc vội vàng của bạn sẽ đơn giản tạo ra hỗn loạn trong bạn, việc không kiên nhẫn của bạn sẽ tạo ra đống lộn xộn của bạn. Kiên nhẫn vào, và bất kì tình huống là gì, chấp nhận nó và tận hưởng nó.

Vâng, có cái may trong cái rủi, nhưng mọi người không kiên nhẫn, bi quan tới mức tôi đã nghe họ đổi câu ngạn ngữ cổ này. Câu ngạn ngữ cổ là: Trong cái rủi có cái may. Họ đã đổi nó; bây giờ họ nói: Mọi cái may đều có cái rủi. Điều đó tất cả tuỳ thuộc vào cách bạn nhìn mọi sự.

Lạc quan hơn chút ít đi. Hân hoan hơn chút ít đi. Vâng, cho dù bạn hát trong mơ, cho dù bạn múa trong mơ, điều đó có ích, bởi vì việc hát của bạn và việc múa của bạn có thể đánh thức bạn. Nhưng nếu bạn lo nghĩ và bạn nghĩ tới tự tử và bạn nghĩ tới gạt bỏ cuộc sống này vì bạn không thức dậy sớm như bạn muốn, đó chính là thái độ rất bi quan. Nó không phải là tôn cao cuộc sống, nó có tính phá huỷ. Thận trọng với xu hướng phá huỷ như thế! Chết sẽ không giúp ích gì.

Tôi ở đây, Pratima này, để nện búa, để làm tan nát bạn. Cho tôi chút cơ hội đi. Mọi sự đang diễn ra tốt đẹp. Nhiều người đang tới ngày càng gần hơn việc trưởng thành, nhưng chừng nào bạn chưa tới điểm một trăm độ bạn không thể bay hơi được. Ngay cả ở chín mươi chín độ bạn vẫn phải đợi, nước nóng thôi - và nhiệt trở nên ngày càng đau đớn hơn trước khi nó đạt tới một trăm độ và bạn đơn giản bay hơi. Và thế rồi cơ hội cuối cùng, thế rồi bạn đi vào một lĩnh vực khác: nước chảy xuống và hơi bay lên. Nước là thấy được, hơi là không thấy được. Nước tìm chỗ thấp nhất và hơi tìm chỗ cao nhất - hơi đi lên tới các đỉnh.

Nhưng tôi không thể cho bạn nhiều nhiệt hơn là bạn có thể hấp thu vào khoảnh khắc này. Tôi phải rất cẩn thận, bởi vì quá nhiều nhiệt có thể chứng tỏ phá huỷ. Quá nhiều nhiệt có thể phá huỷ cái gì đó mong manh trong bạn. Quá nhiều nhiệt và bạn có thể trốn mất. Quá nhiều nhiệt sẽ làm cho bạn nóng tới mức bạn có thể bắt đầu nghĩ cuộc sống là không thể chịu nổi. Tôi phải cho bạn nhiệt theo liều vi lượng để cho dần dần, dần dần bạn trở nên quen với nó - bởi vì tôi phải đưa bạn tới một trăm độ.

Nhưng nhiều người đang đi hướng tới nó, và bất kì khi nào nó bắt đầu xảy ra nhiều người đang sắp trở nên thức tỉnh gần như đồng thời.

Đó là cách nó đã xảy ra vào thời Phật. Chỉ một người, Manjushri, đã trở nên chứng ngộ - đệ tử đầu tiên của ông ấy đã trở nên chứng ngộ - và ngay lập tức một dây chuyền - Sariputta, Moggalayan, Purnakashyap và những người khác - lập tức theo sau, dường như Manjushri đã lẩy cò quá trình này. Có thể ông ấy là đoá hoa thứ nhất của mùa xuân, và thế rồi toàn thể mùa xuân bừng nở.

Đó là cách nó đang diễn ra ở đây. Dần dần, dần dần các bạn đang sắp sẵn sàng; xuân đang tới gần hơn. Đợi đấy. Đợi và quan sát.

Câu hỏi thứ ba:

Osho kính yêu,

Khi một thầy chết, đột nhiên huyền thoại trào lên quanh thầy, con người làm các thần tượng bằng đá hay gỗ về thầy, thầy trở thành một thượng đế xa xăm được tôn thờ và trở thành không thể nào đạt tới được cho người thường. Ý nghĩ về thầy là tấm gương về điều chúng ta nên và có thể là, biến mất. Tại sao hiện tượng này xảy ra không biết bao nhiêu lần vậy?

Arthur Sambrooks, nó là cái gì đó rất tự nhiên đối với trạng thái vô ý thức của nhân loại. Thầy sống là nguy hiểm, nhưng thầy chết không còn nguy hiểm nữa. Thầy sống có thể đánh thức bạn dậy; bạn không thể lẩn tránh thầy, thầy đơn giản đi như mũi tên vào tim. Nhưng thầy chết là thầy chết. Thầy chỉ là kí ức, thầy không còn đó.

Và bây giờ các đệ tử bắt đầu tôn thờ thầy. Tại sao? Đó là từ cảm giác mặc cảm rằng họ chưa bao giờ nghe thầy khi thầy còn sống. Họ cảm thấy mặc cảm, họ hối hận. Bây giờ họ phải làm cái gì đó để gạt bỏ mặc cảm này. Tôn thờ là từ mặc cảm, bạn sẽ ngạc nhiên mà biết. Bạn có thể đã không nghĩ rằng tôn thờ là mặc cảm đứng lộn ngược.

Những người đóng đinh Jesus, và cùng những người đó bắt đầu tôn thờ ông ấy. Đó là ăn năn. Họ bắt đầu cảm thấy nỗi đau lớn, sự nặng nề lớn, lo âu lớn. Họ đã làm cái gì đó sai; họ phải đền bù lại, họ phải tôn thờ người này.

Họ kết án người này như kẻ tội phạm và họ tôn thời ông ấy là Thượng đế.

Cùng điều này đã từng xảy ra lặp đi lặp lại. Tôn thờ bắt nguồn từ mặc cảm - một điều. Thứ hai: tôn thờ là cách né tránh thầy. Bằng việc tôn thờ thầy bạn bắt đầu cảm thấy rằng bạn đang làm bất kì cái gì bạn có thể làm. Cái gì hơn nữa có đó? Bạn không cần thay đổi, tôn thờ là đủ. Nếu thầy còn sống và bạn chỉ tôn thờ thầy và bạn không đổi, thầy sẽ đánh bạn vào đầu.

Thầy sống, cho dù thầy cho phép bạn tôn thờ thầy, cho phép bạn tôn thờ thầy chỉ để cho bạn có thể tới thầy gần hơn, có vậy thôi. Thầy cho phép bạn tôn thờ thầy để cho bạn có thể tới gần và thầy có thể thực sự phá huỷ bản ngã của bạn. Thầy muốn bạn trở nên thân thiết với thầy. Nếu đây là cách duy nhất bạn biết... và đây là cách duy nhất bạn biết, bởi vì bạn bao giờ cũng tôn thờ Phật, Krishna, Jesus, Mohammed. Bạn đã từng tôn thờ, cho nên khi bạn tới với một thầy sống, điều đầu tiên mà bạn có thể làm là tôn thờ thầy. Thầy cho phép bạn tôn thờ thầy để cho bạn có thể tới gần hơn, để cho bạn có thể bị mắc vào trong lưới của thầy.

Nhưng thầy chết không còn đó để làm cái gì với bạn. Bây giờ bạn có thể bắt đầu làm mọi điều với thầy - bạn có thể trả thù! Bạn có thể làm tượng đá hay gỗ của thầy và bạn có thể cúi mình trước bức tượng mà bạn đã làm. Bạn cúi mình trước bản thân bạn, trước sáng tạo riêng của bạn! Nó là giống - và nó sẽ là tốt hơn nhiều... Khi bạn làm ngôi đền trong nhà bạn điều tốt hơn là gắn một chiếc gương lớn và ngồi trước gương đó và cúi lạy hình ảnh riêng của bạn - bởi vì thầy mà bạn tạo ra là thầy mà bạn tạo ra theo hình ảnh riêng của bạn.

Kinh Thánh nói: Thượng đế tạo ra con người theo hình ảnh riêng của ngài. Có thể lúc ban đầu ngài đã làm điều đó, nhưng con người đã trả lại cho ngài thật hậu, và theo cùng đồng tiền đó. Con người đã làm ra Thượng đế theo hình ảnh riêng của mình.

Khi bạn tôn thờ một thầy bạn bắt đầu tạo ra thầy theo ý tưởng riêng của bạn - do đó huyền thoại trào lên. Huyền thoại tới từ vô thức của bạn. Thầy chết về vật lí, bây giờ bạn muốn thầy chết về tâm linh nữa. Huyền thoại sẽ làm điều đó: thầy sẽ trở thành chết về tâm linh nữa. Huyền thoại của bạn là điều dối trá! Và thầy càng trở nên được bao quanh bởi huyền thoại và hư cấu nhiều, thầy càng trở thành không thực hơn.

Đó là lí do tại sao rất khó tin được rằng Jesus là con người lịch sử - rất khó tin. Điều đó là vì huyền thoại đã được tạo ra quanh ông ấy: ông ấy đi trên nước, ông ấy biến nước thành rượu, từ vài cái lá ông ấy làm ra đủ bánh mì cho cả nghìn người ăn.

Những người đã tạo ra các huyền thoại này đang thực sự đang gạt bỏ tính hiện thực của thầy. Mặc dầu thầy chết, tác động nào đó của thầy vẫn tiếp tục mà phải bị xoá đi. Huyền thoại sẽ làm công việc này. Chết đã phá huỷ thân thể thầy, huyền thoại sẽ phá huỷ tính tâm linh của thầy. Thầy sẽ trở thành chỉ là nhân vật huyền thoại, hoàn toàn bất lực, vô dụng.

Huyền thoại là quá trình trong đó bạn đổi thực tại lịch sử của thầy thành hư cấu. Jesus là một con người lịch sử có thể gây bối rối. Jesus như một huyền thoại là đẹp - bởi vì huyền thoại được tạo ra bởi bạn, tương ứng theo mong đợi của bạn.

Không thầy sống nào đã bao giờ hoàn thành mong đợi của bất kì ai; thầy sống cuộc sống riêng của thầy. Dù bạn chấp nhận thầy hay bạn bác bỏ thầy không tạo ra khác biệt. Bạn có thể giết thầy, bạn có thể tôn thờ thầy, điều đó không tạo ra khác biệt nào. Thầy liên tục sống theo cách riêng của thầy, thầy liên tục làm mọi sự riêng của thầy. Thầy không thể bị buộc phải hoàn thành các yêu cầu của bạn về thầy.

Mọi người cố theo mọi cách có thể. Họ tới tôi... thư gửi tới tôi, nói: "Osho ơi, nếu thầy chỉ làm một điều thôi, cả triệu người sẽ được lợi bởi vì thế thì họ sẽ bắt đầu tới thầy. Xin đừng nói về dục nữa. Ấn Độ sẽ tôn thờ thầy. Mọi người đã sẵn sàng chấp nhận thầy, nhưng thầy quấy rối họ." Bây giờ, những người này đang ngủ say lại đang khuyên tôi điều tôi nên nói, điều tôi không nên nói...

Trong hai mươi năm qua, hàng nghìn người đã tới tôi. Rất ít người còn lại, bởi vì tất cả họ tới với mong đợi - và tôi đã không đáp ứng mong đợi của bất kì ai. Thực ra nếu tôi nhìn thấy ai đó đang mong đợi cái gì đó, tôi lập tức phá huỷ nó.

Tôi muốn chỉ những người ở đây mà không mong đợi về tôi. Bằng không các tín đồ cố trở thành thầy của các thầy. Họ bắt đầu ra lệnh cho tín đồ: "Làm cái này. Ăn cái này. Sống như thế này, bởi vì thế thì ngày càng nhiều người sẽ tới." Vấn đề không phải là ngày càng nhiều người được cần tới; chỉ những người được cần mà không có mong đợi nào, bởi vì chỉ những người đó mới có khả năng được thức tỉnh.

Nhưng một khi thầy qua đời rồi, thầy không thể ngăn cản bạn khỏi việc tạo ra huyền thoại của bạn, cho nên bất kì cái gì làm đau bạn, bạn sẽ đổi, bất kì cái gì xúc phạm bạn, bạn sẽ bỏ, và bạn sẽ thay thế nó bằng cái gì đó đẹp đẽ. Đó là điều căn nguyên làm cho huyền thoại trào lên.

Jesus đã sống cuộc sống rất con người, hoàn toàn con người - với tính thượng đế lớn lao, nhưng ông ấy đã sống cuộc sống con người. Ông ấy là một thầy hiếm hoi theo cách đó. Ông ấy đi cùng những người đánh bạc, kẻ say; có mọi khả năng là thỉnh thoảng ông ấy có thể đã chơi bài. Và tôi không thấy rằng có gì sai trong việc đó. Ông ấy hay uống rượu, ông ấy thích thú rượu. Và tôi không nghĩ rằng có cái gì sai trong nó thỉnh thoảng uống rượu; nó là cực kì vui đùa. Đừng trở nên bị nghiện với nó. Ông ấy không nghiện nó, nhưng ông ấy tham dự trong cuộc sống bình thường.

Có mọi khả năng rằng Mary Magdalene đã rơi vào một loại tình yêu rất con người với ông ấy, và điều đó không thể chỉ là một phía - ông ấy có thể đã đáp ứng. Nhưng người Ki tô giáo sẽ cảm thấy bị xúc phạm - gái mãi dâm rơi vào tình yêu với Jesus! Và Jesus có thể đã đáp ứng theo cách con người. Thực ra, ông ấy là con người dũng cảm, con người nổi dậy tới mức ông ấy phải đã đáp ứng theo cách con người.

Rock Hudson chết và lên cõi trời, gõ cửa và yêu cầu xin phép vào.

Thánh Peter nói, "Chắc chắn. Mọi điều ông cần là hai ảnh hộ chiếu và điền vào mẫu B-31 này. Bây giờ, tên ông là gì?"

"Rock Hudson."

"Nghề nghiệp?"

"Diễn viên điện ảnh."

"Rất tiếc," Thánh Peter nói. "Không diễn viên điện ảnh nào được phép vào."

"Vì sao?" Rock hỏi, chưng hửng.

Thánh Peter nói, "Vì ông mà mọi người được biết tới những tội nhân lớn - tất cả những khoả thân này trong phim ảnh, các vụ bê bối, đủ mọi loại đồi bại. Rất tiếc, ông không thể vào được."

"Nhưng tôi là bạn riêng của Jesus," Rock nói. "Ông cứ đi và hỏi ông ấy mà xem."

Thánh Peter đi tới Jesus và nói, "Có một anh chàng lớn ngoài cổng. Anh ta nói anh ta là bạn của ngài. Tên anh ta là Rock Hudson."

"Rock Hudson à!" Jesus nói. "Ồ, lạy trời! Và ta đã không có một thứ nào để mặc!"

Jesus phải đã là một thầy rất con người. Chính bởi vì tính người lớn lao của ông ấy mà ông ấy phải khổ, mà ông ấy phải bị đóng đinh - chính bởi vì tính người vĩ đại của ông ấy. Nếu như ông ấy đã sống như một thượng đế, như một thánh nhân linh thiêng, tụng mật chú, nhịn ăn, sống trong hang động, cùng các giáo sĩ đó chắc đã tôn thờ ông ấy. Trước Jesus họ đã không giết bất kì ai khác. Tại sao Jesus? Điều này là lạ. Lịch sử Do Thái không có tiền lệ cho điều đó. Tội của ông ấy là gì? Tội ác của ông ấy là gì? Tội ác của ông ấy là ở chỗ ông ấy đã cố sống cuộc sống rất bình thường. Ông ấy muốn chỉ ra cho bạn rằng bạn có thể sống cuộc sống bình thường vậy mà bạn có thể được chứng ngộ. Bạn có thể đi cùng với gái mãi dâm và kẻ đánh bạc và kẻ say và vậy mà bạn có thể tuyệt đối linh thiêng. Ông ấy muốn chỉ cho bạn điều ngược đời này, ông ấy muốn trở thành tấm gương về điều đó; đó là lí do tại sao ông ấy bị đóng đinh.

Ở Ấn Độ, Phật không bị đóng đinh, Mahavira không bị đóng đinh. Tại sao? Họ chưa bao giờ sống theo cách con người nào cả. Họ sống cách biệt, rất cách biệt, lãnh đạm, xa xôi, xa cách. Không cần đóng đinh họ. Do đó tình yêu của tôi với Jesus là mênh mông. Phật bạn có thể kính trọng, nhưng bạn không thể yêu được. Jesus bạn có thể yêu, nữa - và nếu bạn kính trọng ông ấy bạn kính trọng ông ấy từ yêu.

Và cùng điều đó phải là tình huống ở đây. Tôi không muốn kính trọng của bạn. Nếu kính trọng của bạn tới như một phần của yêu của bạn, nó được đón chào; bằng không tôi không muốn kính trọng của bạn. Tôi không muốn là đáng kính. Tốt hơn cả là bị đóng đinh bởi mọi người hơn là đáng kính. Đáng kính nghĩa là bạn đã cúi mình trước những người ngủ, nghĩa là bạn đã buông xuôi tự do của bạn. Điều này là có thể chỉ nếu bạn hoàn thành các mong đợi của họ; thế thì họ sẽ kính trọng bạn, họ sẽ gọi bạn là linh thiêng.

Nhưng nếu bạn sống cuộc sống bình thường như mọi người sống nó và bạn tận hưởng những điều bình thường của cuộc sống - với một khác biệt, tất nhiên, với một khác biệt lớn, khác biệt mà thực sự tạo ra khác biệt - nếu bạn mang Thượng đế lại gần với trần gian, nếu bạn đem cõi trời lại gần với trần gian, thế thì họ sẽ giết bạn trong khi bạn còn sống. Và khi bạn mất rồi, cùng người đó sẽ bắt đầu thay đổi cuộc đời của bạn, sơn vẽ cuộc sống của bạn lặp đi lặp lại. Họ sẽ liên tục vẽ bạn khi nhu cầu thay đổi tương ứng theo thay đổi thời gian và thời thượng.

Thực sự có nhiều christ. Nếu bạn đi qua hai nghìn năm này bạn sẽ thấy nhiều christ chứ không phải là một, bởi vì từng thời đại đều yêu cầu một loại người linh thiêng khác, cho nên từng thời đại phải vẽ Jesus tương ứng với mong đợi của nó. Đó là cách huyền thoại được tạo ra. Thế rồi thời đại khác phải áp đặt huyền thoại của nó, và điều này cứ diễn ra mãi, và toàn thể cuộc sống trở thành hư cấu. Bây giờ toàn thể sự việc thành hư cấu thế...

Việc sinh đồng trinh là điều không thể được, nhưng họ phải áp đặt huyền thoại đó về sinh đồng trinh vì người thường được sinh ra từ giao hợp dục. Làm sao Jesus có thể được sinh ra từ giao hợp dục? Ông ấy được sinh ra mà không có dục tính nào. Điều này là phi logic, phi khoa học. Nhưng những tín đồ sẽ làm những điều như thế chỉ để làm cho ông ấy có vẻ tách rời, khác biệt, siêu nhiên.

Phật tử nói rằng khi Phật được sinh ra mẹ ông ấy đang đứng. Phật tử nói rằng khi chư phật được sinh ra người mẹ bao giờ cũng đứng. Kì lạ! Sao vị phật không thể được sinh ra với người mẹ nằm trên lưng? - đó là cách mọi người được sinh; chư phật phải được sinh ra theo cách đặc biệt. Và thế rồi Phật làm gì? Ông ấy đi ra từ bụng mẹ mà đứng, ông ấy rơi xuống đất đang đứng, và thế rồi ông ấy lấy bẩy bước đi và ông ấy tuyên bố, "Ta là người vĩ đại nhất của người vĩ đại!" Đó là điều đầu tiên ông ấy làm - sau bẩy bước. Bây giờ, những điều ngu xuẩn thế!

Người Jaina nói rằng các tirthankaras của họ bao giờ cũng được sinh ra trong đẳng cấp chiến binh, kshatriyas. Mahavira đã vào bụng mẹ của một người đàn bà brahmin, nhưng điều đó không tương ứng với luật. Bạn thấy mong đợi của mọi người đấy - không chỉ trong cuộc sống họ sẽ mong đợi bạn, nhưng ngay cả trước cuộc sống họ sẽ ép buộc mong đợi của họ! Thế là họ đã tạo ra câu chuyện rằng các thần rất bối rối - điều này chưa bao giờ xảy ra trước đây. Một tirthankara - một thầy Jaina, một thầy chứng ngộ - phải được sinh ra từ một người đàn bà kshatriya, người đàn bà đẳng cấp chiến binh. Điều đó là đối nghịch với brahmins. Và Mahavira đi vào trong bụng mẹ của người đàn bà brahmin, cho nên các thần không thể dung thứ được điều đó.

Khi ông ấy được ba tháng trong bụng mẹ, họ bỏ ông ấy ra, họ lấy ông ấy ra. Điều đó dường như là cuộc giải phẫu đầu tiên! Họ bỏ Mahavira ra khỏi bụng mẹ của người đàn bà brahmin, và họ bỏ đứa trẻ khác khỏi bụng mẹ của hoàng hậu. Đứa con của hoàng hậu, con gái, được đưa vào trong bụng của người đàn bà brahmin và Mahavira được thế vào. Hai điều sai. Thứ nhất: tirthankara phải là đàn ông; thứ hai: ông ấy phải được sinh từ người đàn bà kshatriya. Mong đợi làm sao! Loại mong đợi ngu xuẩn làm sao! Nhưng những huyền thoại này cứ tăng mãi lên về sau.

Những huyền thoại này là dành cho lí do nào đó. Các đệ tử và tín đồ muốn thầy của họ phải đặc biệt - đặc biệt khi so sánh với người thường và đặc biệt khi so sánh với các thầy khác nữa.

Bạn hỏi tôi, Sambrooks: "Khi một thầy chết, đột nhiên huyền thoại trào lên quanh thầy, con người làm các thần tượng bằng đá hay gỗ về thầy, thầy trở thành một thượng đế xa xăm được tôn thờ và trở thành không thể nào đạt tới được cho người thường."

Điều đó chính xác là chủ định của tôn thờ: làm cho người này thành xa cách và xa xăm tới mức bạn chỉ có thể tôn thờ. Bạn không cần thực hành bất kì cái gì đã là giáo huấn của người đó, bạn không cần thức dậy khỏi giấc ngủ của bạn. Việc tôn thờ có thể tiếp tục trong giấc ngủ của bạn một cách đẹp đẽ; nó không quấy rối giấc ngủ của bạn, thực ra, nó vận hành như thuốc an thần, thuốc ngủ.

Bạn hỏi tôi: "Ý nghĩ về thầy là tấm gương về điều chúng ta nên và có thể là, biến mất."

Đó chính xác là chủ định này: rằng nó phải biến mất để cho không cần chúng ta thử, nỗ lực đạt tới những đỉnh cao. Thế thì chúng ta có thể sống trong giấc ngủ của chúng ta một cách an bình; không có người nào quấy rối chúng ta. Nếu Phật là con người, nếu Jesus là con người, và họ có thể trở nên chứng ngộ thế, đầy ánh sáng thế, đầy tình yêu thế, đầy phúc lạc thế, thế thì ý tưởng về họ sẽ ám ảnh bạn, nó sẽ không để bạn một mình. Một cách liên tục nó sẽ có đó bên trong bạn rằng bạn phải đạt tới trạng thái này nữa, bằng không bạn không hoàn thành bản thân bạn, bằng không bạn không làm điều được cần phải làm. Bạn đang bỏ lỡ một cơ hội.

Bạn hỏi tôi: "Tại sao hiện tượng này xảy ra không biết bao nhiêu lần vậy?"

Vì cái ngu xuẩn của con người là như nhau.

Câu hỏi cuối cùng:

Osho kính yêu,

Tôi là nhà khoa học. Khoa học dạy quan sát một cách tách rời. Điều đó không phải là một với tôn giáo sao?

Khoa học dạy quan sát tách rời, nghệ thuật dạy quan sát không tách rời, tôn giáo đơn giản dạy quan sát, không tách rời không không tách rời. Nhà khoa học phải có đó chỉ như một khán giả, dửng dưng, lạnh lùng; đó là cách người đó có thể đi tới biết bí mật của vật chất. Nghệ sĩ phải tham gia vào trong tự nhiên; không có tham gia người đó sẽ không biết cái đẹp của hoa, của trăng, của mặt trời lặn, của mây. Người đó sẽ phải trở thành người tham gia, người đó sẽ phải tan biến bản thân mình vào trong thực tại của chúng. Người quan sát phải trở thành vật được quan sát trong thế giới nghệ thuật; chỉ thế thì người đó mới có khả năng vẽ, điêu khắc, sáng tạo âm nhạc hay thơ ca.

Một người đi tới một hoạ sĩ lớn và hỏi ông ấy, "Tôi muốn vẽ trúc. Tôi phải làm gì?"

Thầy nói, "Trước hết anh đi vào rừng và sống cùng trúc trong ba năm. Khi anh bắt đầu cảm thấy rằng anh đã trở thành trúc, quay lại."

Người này không bao giờ quay lại. Ba năm trôi qua. Thầy chờ đợi và chờ đợi và thế rồi thầy phải đi tìm người này để xem điều gì đã xảy ra - vì khi bạn đã trở thành trúc, làm sao bạn có thể quay lại với thầy được?

Khi thầy tới, thầy thấy người này đứng trong rặng trúc. Gió thổi, trúc lay động và rung rinh, và người này lay động và rung rinh.

Thầy lay anh ta. Thầy nói, "Anh đang làm gì vậy? Khi nào anh sẽ vẽ?"

Anh ta nói, "Quên mọi chuyện đó đi. Mất hút đi! Đừng quấy rầy tôi."

Thầy phải lôi anh ta về nhà. Thầy nói, "Bây giờ anh đã sẵn sàng vẽ trúc rồi, vì bây giờ anh biết từ bên trong trúc là gì."

Khoa học quan sát từ bên ngoài; nghệ thuật đi vào bên trong mọi thứ. Nhưng tôn giáo là siêu việt; nó ở bên ngoài khoa học và bên ngoài nghệ thuật. Khoa học có tính khách quan, nghệ thuật có tính chủ quan. Tôn giáo không là cả hai. Nó là nhận biết thuần khiết, không lạnh không nóng. Đó là lí do tại sao tôi gọi nó là mát. Khoa học là lạnh, nghệ thuật là nóng, tôn giáo là mát.

Nhưng quan sát được cần tất cả như nhau trên cả ba bình diện; nó chỉ thay đổi chất lượng của nó. Quan sát thấp nhất là quan sát tách rời; một chút ít cao hơn là nghệ thuật, quan sát có người tham gia; và cao nhất chỉ là quan sát. Nhưng quan sát là hiện tượng bản chất; đó là sợi chỉ nối khoa học, nghệ thuật và tôn giáo.

Điều này xảy ra trong thính phòng của khoa y.

Vị giáo sư nổi tiếng bắt đầu bài giảng đầu tiên của mình với tuyên bố này: "Để là người thực hành tốt, hai phẩm chất được cần tới. Thứ nhất là: các anh phải không được kinh tởm với bất kì cái gì. Thứ hai là: các anh phải có khả năng quan sát chính xác. Như một minh hoạ cho điều này, quan sát đi. Các anh có thấy cái xác cao tuổi này nằm trên bàn không? Tôi đút ngón tay vào lỗ đít của cái xác và thế rồi các anh thấy, tôi lấy nó ra, cho vào mồm và mút nó."

Cả lớp kinh hãi.

Giáo sư tiếp tục, "Bây giờ, ai trong các anh sẽ có khả năng làm điều này?"

Một sinh viên rất hăng hái đứng lên, không ngần ngạn, đút ngón tay vào lỗ đít của cái xác và mút nó.

Một im lặng lớn tiếp sau việc biểu diễn này. Giáo sư chúc mừng anh sinh viên, "Rất tốt, anh thanh niên, anh chắc chắn có phẩm chất thứ nhất được cần tới để là một bác sĩ tốt, đó là: không kinh tởm bất kì cái gì. Tuy nhiên, phẩm chất thứ hai bị lỡ. Anh không ý thức về quan sát chút nào. Anh thấy đấy, đó là ngón này, ngón trỏ, mà tôi đút vào. Và đó là ngón này, ngón giữa, mà tôi cho vào mồm tôi!"

Đủ cho hôm nay.

Xem tiếp Chương 7 – Quay về Mục lục