Thiền Osho - Thầy: Không phải dạy bạn, mà giết bạn

Thầy: Không phải dạy bạn, mà giết bạn

Tôi sung sướng bắt đầu loạt bài nói này với một giai thoại về Mã Tổ. Ông ấy là một trong những người yêu của tôi.

Lương toạ chủ người đất Thục có lần có cuộc gặp với Mã Tổ, Mã Tổ hỏi ông ta,

"Ông giảng kinh nào?"

Kẻ sĩ đáng thương này không nhận biết rằng ông ấy đã đi vào sào huyệt của sư tử. Đi vào trong đó là dễ, nhưng ra khỏi đó là không thể được. Lọt vào tay của Mã Tổ, bạn đã tự tử rồi. Mã Tổ là một thầy sắc như gươm vậy. Ông ấy giết mọi người theo cách này cách nọ, và đưa hàng trăm người tới chứng ngộ.

Kẻ sĩ đáng thương này không biết rằng một khi gặp Mã Tổ là gặp cái chết của bạn. Đó là cách cổ nhân đã định nghĩa chức năng của thầy. Không phải dạy bạn, mà giết bạn: không phải là truyền đạt tri thức cho bạn, mà đơn giản lấy đi mọi tri thức từ bạn. Thậm chí ngay cả ý nghĩa về ‘tôi’ cũng phải biến mất.

Kẻ sĩ này không nhận biết rằng việc gặp gỡ Mã Tổ một lần là đủ, hai lần sẽ là quá nhiều. Mã Tổ đã hỏi ông ta, "Ông giảng kinh nào?"

"Kinh tâm trí," ông ta đáp.

Mã Tổ đáp, "Ông lấy gì giảng?"

Lương toạ chủ trả lời, "Bằng tâm trí."

Mã Tổ nói, "Tâm trí như kĩ nhi, ý như kí giả, lục căn như người quen; làm sao dụng tâm trí giảng kinh?"

Tâm trí không thể nói được, nó thậm chí không thể hiện hữu với một ngón tay chỉ tới điều tối thượng. Mọi điều mà tâm trí làm là nói lắp bắp điều liên quan, được kiểm soát - trên bề mặt có vẻ rất im lặng, bên trong là nhà thương điên. Nhà thương điên này không thể nói một lời về chân lí; nó chẳng biết gì, mặc dầu nó chơi trò chơi dường như nó biết.

Lương toạ chủ bẻ lại, "Không dùng tâm trí, chẳng lẽ dùng vô trí?"

Chỉ là một câu hỏi trí tuệ, logic, không đích thực, không tới từ kinh nghiệm riêng của ông ấy... Vì Mã Tổ nói tâm trí không thể nói được chân lí, một cách logic điều có thể được hỏi là, "Chẳng lẽ dùng vô trí sao?"

Mã Tổ đáp, "Đúng, có thể dùng vô trí."

Lương toạ chủ phủi tay áo định đi.

Mã Tổ gọi ông ta và nói, "Toạ chủ!"

Toạ chủ quay đầu lại.

Mã Tổ nói, "Từ sinh tới tử, đây là cách nó vậy."

Vô trí... Tâm trí liên tục thay đổi: tâm trí trẻ nhỏ là thứ này, tâm trí thanh niên là thứ khác, tâm trí trung niên là thứ khác, tâm trí của người già là thứ khác. Tâm trí thường xuyên tích luỹ, thay đổi quan điểm, ý thức hệ, tôn giáo. Nó không thực đáng tin, nó không thể được tin cậy. Hôm nay nó có thể là cộng sản và ngày mai có thể biến thành chống cộng; hôm nay nó có thể là người vô thần, ngày mai nó có thể trở thành người hữu thần. Tâm trí chỉ là lời nói suông, bị ô nhiễm như Poona.

Vô trí là bản tính không ô nhiễm của bạn, từ khởi thuỷ tới chung cuộc. Mã Tổ đang nói, "Từ sinh tới tử, đây là cách nó vậy." Vô trí liên tục hát bài ca của nó dù bạn nghe hay không; âm nhạc của nó có đó dù bạn nghe hay không; điệu vũ của nó có đó, tất nhiên dù mắt bạn không thể thấy được nó. Nó là điệu vũ vĩnh hằng.

Lương toạ chủ chấn động tâm can, phục xuống lạy tạ.

Mã Tổ nói, "Toạ chủ ngốc, sao ông lạy tôi?"

Lương toạ chủ toát mồ hôi toàn thân. Trở về chùa của mình, Lương toạ chủ nói với các sư, "Từng giảng kinh như tôi ít người bì kịp, không ngờ câu nói của đại sư khiến cơ nghiệp giảng kinh của tôi tan theo làn khói không còn tăm tích. Thật là hổ thẹn."

Lương toạ chủ từ bỏ việc giảng kinh của mình và lui về ẩn dật trong vùng núi phía tây xa xôi và không ai còn được nghe nói tới ông ấy nữa.

Gặp gỡ với một người như Mã Tổ là nguy hiểm. Không phải là không có lí do mà tôi bị gọi là người nguy hiểm nhất của thế kỉ này. Tôi đây. Gặp gỡ tôi một lần thôi, bạn sẽ biến mất, bạn sẽ không còn được nghe thấy nữa, bạn sẽ không còn được nhìn thấy nữa...Một việc gặp gỡ là đủ!

... Một dịp khác, Mã Tổ nói với các sư đang tụ hội, "Tin rằng từng và mọi người trong các ông đều có tâm trí, cái là phật! Bồ đề đạt ma tới từ Ấn Độ đến giữa vương quốc để làm chứng ngộ các ông với chân lí mà ông ấy truyền đạt, về khoảnh khắc này, về tính như thế."

Một sư nói toạc ra, "Sao thầy dạy ‘Tâm trí là phật'?"

Mã Tổ nói, "Để dỗ con nít khỏi khóc."

Mọi người đã chứng ngộ đều đã từng nói, để cho con nít khỏi khóc. An ủi, giữ trẻ, là việc cơ bản của mọi chư phật. Khoảnh khắc con nít lớn lên, vào đúng lúc, họ sẽ đánh đứa bé. Giáo huấn thực sẽ bắt đầu chỉ khi bạn đủ trưởng thành, đủ định tâm, đủ cảm nhận, đủ nhận biết. Không vị phật nào sẽ làm phí hoài một cú đánh. Ông ấy sẽ đợi và an ủi con nít, và một khi con nít được an ủi, toàn thể cách tiếp cận của vị phật thay đổi. Ông ấy không nói dưới dạng tâm trí thêm nữa. Tâm trí là thứ trẻ con nhất trên thế giới. Một khi thầy đã giúp bạn tách tâm thức của bạn ra khỏi tâm trí của bạn, giáo huấn thực là rất đơn giản.

Vô trí là phật.

Bản ngã của bạn là việc chưa trưởng thành của bạn.

Vô ngã của bạn là thức tỉnh của bạn.

Cứ chết đi khoảnh khắc này đủ sâu

Để cho bạn có thể có phục sinh.

Thế thì bạn sẽ biết rằng vô trí là phật. Và nó bao giờ cũng là vậy. Nhưng với những người không thể hiểu được, người từ bi đã nói với họ rằng tâm trí là phật. Chỉ là từ 'từ bi' thôi để giữ cho bạn khỏi khóc, vì nếu bạn không đủ trưởng thành - và điều được nói là, "Bạn không hiện hữu chút nào đâu; bạn chỉ là bọt bong bóng xà phòng thôi. Bên trong có hư không và cái đó là bản tính của bạn" - người chậm phát triển sẽ bị phát rồ.

Các bác sĩ trị liệu biết hoàn toàn rõ thuốc phải được cho theo lượng nào, vào lúc nào đệ tử cần cú đánh tối thượng để cho người đó biến mất, bỏ lại đằng sau mình chỉ là không gian thuần khiết.

Từ không gian thuần khiết đó mọi thứ nở bung.

Trong không gian thuần khiết đó mọi thứ biến mất.

Không gian thuần khiết đó là bản thể bạn.

Và sư này nói, "Khi trẻ không khóc nữa thì sao?"

Mã Tổ nói, "Tâm trí không là phật."

Sư nói, "Bên cạnh điều này, có cái gì đó thêm nữa không?"

Mã Tổ đáp, "Ta sẽ nói cho ông, nó không phải là cái gì đó."

Vô trí này, im lặng thuần khiết này không phải là vật, nó không phải là cái gì đó, nó là chính cuộc sống, chính tâm thức, chính phúc lạc, bản thể vĩnh hằng. Nó không phải là vật.

Trích quyển từ 'Thiền: Bước nhảy lượng tử từ tâm trí sang vô trí' - Osho