Chương 2. Chọn lựa là địa ngục

Yoga: Alpha và Omega (Tập 9)

Bài giảng về Kinh Yoga của Patanjali

Chương 2. Chọn lựa là địa ngục

Câu hỏi 1

Osho ơi, thầy bảo tôi nổi, nhưng thân thể tôi nặng với tâm trí trọng lượng chết tới mức tôi cảm thấy tôi sẽ chìm nếu tôi nổi. Cho nên tôi vẫn bơi trong hoảng sợ.

Nổi là cách sống mới toàn bộ. Bạn quen tranh đấu, bạn quen bơi ngược dòng. Bản ngã cảm thấy được nuôi dưỡng nếu bạn tranh đấu với cái gì đó. Nếu bạn không tranh đấu, bản ngã đơn giản bay hơi. Điều rất bản chất cho sự tồn tại của bản ngã là liên tục tranh đấu. Theo cách này cách nọ, trong vấn đề thế gian hay vấn đề tâm linh, nhưng cứ tranh đấu. Tranh đấu với người khác hay tranh đấu với bản thân mình, nhưng liên tục tranh đấu. Người bạn gọi là phàm nhân đang tranh đấu với người khác; và người bạn gọi là tâm linh đang tranh đấu với bản thân họ. Nhưng điều cơ bản vẫn còn như nhau.

Cách nhìn thực nảy sinh chỉ khi bạn dừng tranh đấu. Thế thì bạn bắt đầu biến mất bởi vì không có tranh đấu bản ngã không thể tồn tại được một khoảnh khắc. Nó cần đạp xe thường xuyên. Nó cũng hệt như chiếc xe đạp. Nếu bạn dừng đạp, nó phải đổ, nó không thể tiếp tục lâu được - có thể chút ít vì đà quá khứ. Nhưng sự hợp tác của bạn là cần cho bản ngã, để giữ nó sống, và hợp tác này là qua tranh đấu, kháng cự.

Khi tôi nói với bạn nổi đi tôi ngụ ý rằng bạn là phần tí hon, nhỏ bé của vũ trụ nên điều tuyệt đối ngớ ngẩn là tranh đấu với nó. Bạn đang tranh đấu với ai? Mọi tranh đấu về căn bản đều chống lại Thượng đế, bởi vì ngài bao quanh bạn. Nếu bạn đang cố đi ngược dòng, bạn đang cố chống lại Thượng đế. Nếu ngài tuôn chảy ra đại dương, đi cùng ngài đi.

Một khi bạn bắt đầu nổi cùng với dòng sông, bạn sẽ có phẩm chất khác toàn bộ nảy sinh trong bạn. Cái gì đó của cõi bên kia sẽ giáng xuống. Bạn sẽ không có đó, bạn sẽ trở thành chỉ là cái trống rỗng - trống rỗng vô cùng, tính cảm nhận. Khi bạn tranh đấu bạn co lại, khi bạn tranh đấu bạn trở thành nhỏ bé, khi bạn tranh đấu bạn trở thành cứng rắn. Khi bạn không tranh đấu - bạn buông xuôi, bạn mở, như hoa sen mở các cánh của nó - thế thì bạn nhận. Không sợ hãi bạn bắt đầu di chuyển, di chuyển cùng cuộc sống, di chuyển cùng dòng sông.

Câu hỏi là: "Thầy bảo tôi nổi, nhưng tôi sợ nếu tôi nổi tôi sẽ chìm." Điều tốt là bạn chìm bởi vì chỉ bản ngã mới có thể bị chìm, không phải bạn. Khi bạn tranh đấu, thực ra bản ngã đang tranh đấu với cốt lõi bên trong nhất của bạn. Bạn sẽ chìm. Nhưng bởi việc chìm đó, lần đầu tiên bạn sẽ có khả năng nổi, lần đầu tiên bạn sẽ hiện hữu. Chọn lựa và bạn chọn bản ngã. Vô chọn lựa đi, để cuộc sống chọn cho bạn, và bạn trở thành vô ngã. Chọn lựa và bạn bao giờ cũng chọn địa ngục. Chọn lựa là địa ngục. Đừng chọn. Để lời cầu nguyện này của Jesus vang vọng trong trái tim bạn, "Vương quốc của ngài tới, ý chí của ngài sẽ được thực hiện." Để ngài làm cho bạn.

Vứt bỏ bản thân bạn, nhấn chìm bản thân bạn. Biến mất từ bình diện đó của hiện hữu. Và thế thì đột nhiên bạn không còn là con người nữa, bạn là siêu nhân. Toàn thể cuộc sống của bạn sẽ trở thành cuộc sống của cái đẹp. Để tôi kể cho bạn một giai thoại.

Một linh hồn không may tới cửa địa ngục và được đích thân ông già Nick phỏng vấn "Anh muốn gia nhập nhóm nào?" ông ta hỏi với cái liếc đểu cáng. "Ông ngụ ý gì - nhóm á?" người mới tới hỏi.

"Anh thấy đấy," quỉ nói, "chúng tôi có đủ mọi loại khổ sở ở đây, và chúng tôi cho phép mọi người được chọn khổ của riêng họ. Chúng tôi tin vào dân chủ, và chúng tôi không phải là độc tài - và không có gì khẩn cấp diễn ra cả. Điều đó dành cho anh chọn lựa. Việc chọn đó dành cho vĩnh hằng, nhớ một điều này - lưu tâm tới điều này - cho nên anh phải chọn cẩn thận. Ta sẽ đưa anh đi một tua."

Thế là quỉ đưa anh ta đi qua địa ngục. Một nhóm đang nuốt chất nhờn và liên tục bị giòi ăn, nhóm khác thường xuyên bị đâm bởi đinh ba nung đỏ, nhóm khác bị căng ra trên thanh răng, v.v và v.v, và người mới tới cảm thấy rất thất vọng.

Thế rồi quỉ đưa anh ta tới một nhóm trong đó mọi cư dân đang đứng, ngập tới thắt lưng họ trong cứt mùi đặc biệt khủng khiếp và đang uống trà.

"Điều này không quá tệ," anh ta tự nhủ với mình, "Tôi sẽ chọn nhóm này," anh ta nói với quỉ.

"Anh chắc chưa?" Satan hỏi. "Nhớ đấy, anh không thể đổi ý được, và nó sẽ là mãi mãi và mãi mãi đấy."

"Không, tôi hoàn toàn chắc - điều này sẽ có tác dụng cho tôi," người mới tới nói. "Rất tốt," quỉ nói, "anh vào đi."

Và ngay lúc linh hồn khốn khổ này vào trong hầm, một tiếng còi thổi lên và một giọng nói vọng ra: "Được rồi, mọi người! Hết nghỉ uống trà - đứng lộn đầu xuống đất!"

Nếu bạn chọn, bạn chọn địa ngục liền. Chọn lựa là địa ngục rồi. Đó là cách bạn đã tạo ra địa ngục của bạn quanh bạn - bằng chọn lựa. Khi bạn chọn bạn không cho phép Thượng đế chọn cho bạn.

Krishnamurti liên tục nhấn mạnh vào vô chọn lựa. Đó chỉ là một đầu của toàn thể câu chuyện. Đầu kia là: nếu bạn là vô chọn lựa Thượng đế chọn cho bạn. Đó chỉ là một nửa câu chuyện - trở thành vô chọn lựa - chỉ là bắt đầu. Khoảnh khắc bạn là vô chọn lựa, cuộc sống tiếp tục. Bạn sẽ không có đó - cuộc sống sẽ tiếp tục. Và bạn không là gì ngoài địa ngục. Một khi bạn không đứng giữa bạn và Thượng đế, ngài chọn. Ngài bao giờ cũng chọn cho bạn. Có câu ngạn ngữ nói, "Con người đề nghị, Thượng đế quyết định." Thực tại là chính cái đối lập lại: "Thượng đế đề nghị và con người cứ quyết định."

Một khi bạn đã cảm thấy cái đẹp đó của vô chọn lựa và nổi cùng ngài, bạn sẽ không bao giờ chọn lần nữa. Bởi vì bất kì khi nào bạn chọn bạn đều chọn địa ngục, và bất kì cái gì bạn chọn bạn đều chọn địa ngục.

Cho nên tôi muốn bạn chìm - chìm cùng với ân huệ của tôi.

Khi Jesus nói rằng những người bám lấy bản thân họ sẽ đánh mất bản thân họ, còn những người sẵn sàng mất sẽ được, ông ấy ngụ ý đích xác cùng điều. Khi người Sufis nói, "Chết trước cái chết của ông, và thế thì ông sẽ trở thành bất tử," họ ngụ ý cùng điều.

Cái chết của bản ngã xảy ra chỉ qua buông xuôi. Mọi người tới tôi và họ hỏi, "Làm sao mà không bản ngã được?" Nhưng bạn không thể làm gì để là không bản ngã được. Bất kì cái gì bạn làm đều sẽ làm cho bạn lại là bản ngã. Bạn có thể cố gắng, tạo kỉ luật cho bản ngã, nhưng bạn không thể là không bản ngã được bởi vì bất kì cái gì bạn làm đều tôn cao bản ngã. Khoảnh khắc bạn trở thành người làm, theo bất kì cách nào... Bạn có thể cố gắng là khiêm tốn, nhưng nếu nó là khiêm tốn của bạn, được thực hành, được tạo kỉ luật bởi bạn, thế thì sâu bên dưới trong tính khiêm tốn của bạn, bản ngã sẽ vẫn còn trên ngôi và nó sẽ cứ nói, "Trông đây. Tôi khiêm tốn làm sao."

Tôi đã nghe về một người đi tới gặp Adler, nhà tâm lí học vĩ đại người đã phát minh ra từ "phức cảm thấp kém." Người này được phân tâm. Sau vài tháng và nhiều nỗ lực, Adler bảo người đó, "Bây giờ anh được chữa khỏi rồi." Người này nói, "Vâng, tôi cũng cảm thấy rằng tôi được chữa khỏi. Bây giờ tôi là người có phức cảm thấp kém đẹp nhất trên thế giới - phức cảm thấp kém tốt nhất thế giới."

Phức cảm thấp kém, và đẹp nhất và tốt nhất sao? Điều đó là có thể, nó xảy ra mọi ngày. Bạn có thể trở thành bản ngã về phức cảm thấp kém nữa. Bạn có thể có phức cảm cao siêu về phức cảm thấp kém nữa. Con người buồn cười thế.

Đi tới người tôn giáo và nhìn mặt họ. Họ biểu lộ mọi dấu hiệu của tính khiêm tốn, nhưng bạn sẽ phải đi sâu thêm chút ít, sâu hơn làn da của họ, để biết họ. Sâu bên dưới bản ngã rất hạnh phúc, khi cảm thấy rằng "Không ai khiêm tốn hơn ta." Nếu bạn nói với người tôn giáo, "Tôi tìm ra một người còn khiêm tốn hơn ông," người đó sẽ bị tổn thương. Người đó sẽ cảm thấy bị sỉ nhục, điều đó là không thể được, không ai có thể khiêm tốn hơn người đó. Nhưng đó là toàn thể nỗ lực của bản ngã - không ai có nhà tốt hơn nhà tôi, không ai có xe tốt hơn xe tôi, không ai có mặt đẹp hơn tôi, không ai có tri thức tốt hơn tôi. Trong so sánh đó và cảm giác tốt hơn là bản ngã.

Bạn không thể làm được gì để thay đổi nó. Bạn đơn giản có thể thấy ra vấn đề rằng không cái gì được cần tới về phần bạn. Và một khi bạn bỏ nó - hay tốt hơn thì nên nói là: một khi trong hiểu sâu sắc của bạn nó rơi rụng đi - bạn mở với cuộc sống. Thế thì cuộc sống bắt đầu tuôn chảy qua bạn, như làn gió mát trong phòng mở. Bạn giống như căn phòng không cửa sổ: mọi cánh cửa, cửa sổ đều đóng, không tia sáng nào đi vào trong bạn, không làn gió mới nào thoảng qua bạn. Bạn bị giam bên trong bản thân bạn, bị đóng. Và tất nhiên nếu bạn bắt đầu cảm thấy ngột ngạt điều đó là tự nhiên.

Nhưng tôi biết khó mà cho phép bản thân bạn chìm. Điều đó cần thời gian. Chỉ vài thoáng nhìn sẽ được cần tới. Thỉnh thoảng nổi, không bơi, và chỉ cảm thấy sông đang tiếp quản bạn. Thỉnh thoảng chỉ ngồi trong vườn, không chọn. Không nói cái gì là đẹp, cái gì là xấu. Không phân chia, chỉ ở đó hiện diện cho mọi thứ. Thỉnh thoảng đi vào trong bãi chợ, không nói gì, không kết án, không ca ngợi. Theo nhiều cách, học cách chỉ hiện hữu, không đánh giá nào. Bởi vì khoảnh khắc bạn đánh giá bạn đã chọn lựa. Khoảnh khắc bạn nói cái này là tốt, bạn đang nói, "Tôi muốn có nó." Khoảnh khắc bạn nói điều này là xấu, bạn nói, "Tôi không muốn nó, tôi không thích có nó." Khoảnh khắc bạn nói người đàn bà này đẹp, bạn đã ham muốn. Khoảnh khắc bạn nói người đàn bà này xấu, bạn đã cảm thấy kinh tởm. Bạn đã bị mắc vào nhị nguyên của tốt và dở, đẹp và xấu; và chọn lựa đã đi vào trong bạn.

Tinh vi là cách thức của bản ngã. Người ta phải rất tỉnh táo.

Và một khi bạn biết - một khi cho dù chỉ một khoảnh khắc bản ngã không có đó, bạn không tạo ra nó - đột nhiên mọi cửa đều mở, từ mọi nơi, từ mọi hướng, cuộc sống xô tới bạn. Việc xô tới đó là rất mảnh mai. Nếu bạn không tỉnh táo bạn sẽ không có khả năng thấy được nó, bạn sẽ không có khả năng cảm được nó. Cái chạm của Thượng đế là rất tinh tế. Nhạy cảm lớn được cần để cảm nó.

Mới hôm nọ tôi đã đọc một bài thơ nhỏ của Huub Oosterhuis.

"Thượng đế không đẩy chúng ta

Lời ngài như dòng thác nước

Thịnh nộ trong cơn bão và ngập lụt

Quét chúng ta đi một cách mù quáng

Nhưng như thoáng nhìn về mặt trời

Hay cành xanh trong mùa đông

Mưa rơi mềm đất

Đây là cách Thượng đế tới với chúng ta."

... mưa rơi mềm đất: đây là cách Thượng đế tới với chúng ta."

Trong buông xuôi sâu sắc, nhạy cảm, nhận biết, đột nhiên bạn tràn đầy cái gì đó mà bạn chưa bao giờ biết tới trước đây. Nó bao giờ cũng có đó rồi, nhưng bạn quá thô không biết tới nó. Nó bao giờ cũng có đó, nhưng bạn quá bận bịu trong tranh đấu, trong những cách thức của bản ngã, tới mức bạn không thể nhìn lại và cảm nó. Nó bao giờ cũng có đó, nhưng bạn đã không hiện diện. Nó bao giờ cũng chờ đợi bạn, nhưng bạn đã quên cách quay về nhà. Vứt bỏ bản ngã là cách trở về nhà.

Cho nên nhận chìm bản thân bạn đi. Đó là toàn thể nghệ thuật tôi đang dạy bạn ở đây. Nếu tôi dạy bất kì cái gì, tôi dạy bạn chết, bởi vì tôi biết chỉ qua chết mới có phục sinh.

Câu hỏi 2

Sáng nay thầy đã nói về nhu cầu phải có trách nhiệm, không dựa vào người khác, là một mình. Tôi thấy tôi đã từng nhận tính chất sanyas như cái cớ để né tránh những điều này - hỏi thầy mọi lúc phải làm gì, mời gọi sự hiện diện của thầy khi tôi buồn và đơn độc, tưởng tượng thầy ở cùng tôi, rót đầy mọi trống rỗng. Tôi cảm thấy vô trách nhiệm và bị lẫn lộn lẫn nữa về tính chất sanyas là gì.

Bạn bao giờ cũng sẽ cảm thấy bị lẫn lộn nếu bạn dựa vào ai đó khác bởi vì thế thì hiểu biết sẽ không phải là của bạn, và hiểu biết không thể nào được vay mượn. Cho nên bạn có thể tự lừa bản thân bạn một chút ít. Lặp đi lặp lại thực tại sẽ bùng nổ và bạn sẽ cảm thấy lẫn lộn. Cho nên cách duy nhất để tránh lẫn lộn là không hợp lí hoá. Cách duy nhất để tránh lẫn lộn là đứng trên đôi cân riêng của bạn, là tỉnh táo, là nhận biết. Đừng trì hoãn nhận biết. Bất kì khi nào bạn bắt đầu dựa vào ai đó, bạn đều né tránh nhận biết - và bạn đã được dạy và được ước định cho điều đó từ chính lúc ban đầu. Bố mẹ, những người cùng trang lứa, xã hội, các nhà giáo dục, các chính khách, tất cả họ đều liên tục cố gắng ước định bạn theo cách mà bạn bao giờ cũng phụ thuộc vào người khác. Thế thì bạn có thể bị thao túng, thế thì bạn có thể bị chi phối. Thế thì bạn có thể bị khai thác và áp bức, thế thì bạn có thể bị thu lại thành nô lệ. Bạn mất tự do.

Việc ước định này có đó. Khi bạn tới tôi bạn tới với việc ước định đó, dĩ nhiên; không có cách khác. Và ngay lập tức tâm trí bạn bắt đầu vận hành từ ước định của bạn: bạn bắt đầu dựa vào tôi. Nhưn tôi không cho phép bạn làm điều đó. Tôi sẽ đẩy đi đẩy lại bạn, ném đi ném lại bạn về bản thân bạn. Bởi vì tôi muốn bạn đứng trên hiểu biết riêng của bạn. Thế thì nó sẽ là cái gì đó của vĩnh hằng, thế thì bạn sẽ không bao giờ bị lẫn lộn.

Lẫn lộn tới... Tôi nói điều gì đó cho bạn, bạn bắt đầu tin vào nó - nhưng đó không phải là cách nhìn của bạn, đó không phải là cảm nhận của bạn. Ngày mai trong cuộc sống cái gì đó xảy ra và bạn ở trong khó khăn. Khó khăn nảy sinh bởi vì bạn đã học thuộc lòng - bạn đã ghi nhớ tôi. Bây giờ bạn sẽ cố gắng đáp ứng qua hiểu biết vay mượn này. Cuộc sống thay đổi mọi khoảnh khắc. Hiểu biết của tôi về khoảnh khắc này sẽ không ích gì cho bạn vào khoảnh khắc tiếp. Hiểu biết của tôi về khoảnh khắc này không thể được làm thành tham chiếu thường hằng.

Và nếu bạn nhận nó qua lời, qua trí tuệ, tâm trí, và bạn mang nó đi cùng bạn, bạn sẽ lại lẫn lộn lặp đi lặp lại; bởi vì cuộc sống bao giờ cũng sẽ phá hoại cái gọi là hiểu biết của bạn.

Cuộc sống chỉ tin vào hiểu biết thực. Thực nghĩa là của riêng bạn, đích thực, cái nảy sinh từ bạn.

Tôi không ở đây để cho bạn tri thức, tôi không ở đây để cho bạn lí thuyết. Đó là điều đã từng được làm trong hàng thế kỉ, và con người vẫn còn dốt nát như bao giờ. Tôi ở đây để làm cho bạn tỉnh táo với sự kiện bị ẩn kín đằng sau bạn, bên trong bạn, cái là cội nguồn của ánh sáng. Chạm tới cội nguồn đó đi. Để cho ánh sáng đó cháy sáng bên trong bạn. Và thế thì bạn có cái gì đó sống động. Thế thì bất kì vấn đề nào tới trong cuộc sống, bạn sẽ không xử trí chúng từ tri thức quá khứ của bạn. Bạn sẽ xử trí chúng trong hiện tại. Bạn sẽ đối diện với chúng bằng hiểu biết hiện tại của bạn.

Bất kì cái gì tôi nói bao giờ cũng sẽ trở thành quá khứ. Khoảnh khắc tôi đã nói ra, khoảnh khắc bạn đã nghe, nó đã đi vào trong quá khứ rồi. Và cuộc sống liên tục thay đổi, nó là chuyển động thường xuyên. Nó không biết tới dừng lại, nó không biết tới nghỉ ngơi. Lặp đi lặp lại bạn sẽ cảm thấy bị lẫn lộn.

Và với tôi cũng có vấn đề. Khoảnh khắc tiếp bạn sẽ hỏi cùng câu hỏi, và tôi sẽ không bao giờ trả lời hệt như cũ lần nữa. Bởi vì tôi đáp ứng. Tôi không trả lời, tôi không nhớ câu trả lời cũ của tôi - tôi đáp ứng. Câu hỏi của bạn có đó, tôi ở đây, tôi lại đáp ứng. Và nếu bạn liên tục thu thập câu trả lời của tôi: không chỉ bị lẫn lộn đâu, bạn sẽ trở thành điên đấy. Bởi vì bạn sẽ không tìm ra bất kì hài hoà nào trong chúng, bất kì nhất quán nào trong chúng. Chúng là không nhất quán. Tôi có thể làm gì được. Cuộc sống là không nhất quán. Nếu tôi là thực cho cuộc sống, tôi phải vẫn còn không nhất quán trong phát biểu của tôi. Nếu tôi muốn là thực cho phát biểu của tôi, thế thì tôi phản bội lại cuộc sống. Và tôi muốn vẫn còn thực cho cuộc sống. Tôi có thể phản bội quá khứ của tôi, nhưng tôi không thể phản bội lại hiện tại được. Tôi có thể đi ngược lại phát biểu của tôi, nhưng tôi không thể đi ngược lại cuộc sống hiện tại, khoảnh khắc này.

Cho nên lẫn lộn sẽ nảy sinh. Một ngày nào đó tôi sẽ nói cái gì đó, và tôi sẽ nói cái gì đó khác một ngày khác nào đó. Nếu bạn so sánh, nếu bạn cố làm ra nhất quán toàn thể từ những phát biểu của tôi, bạn sẽ lâm vào rắc rối, rắc rối sâu sắc. Đừng làm điều đó. Bạn chỉ lắng nghe tôi thôi. Và đừng học câu trả lời của tôi, học đáp ứng của tôi. Đừng bận tâm với điều tôi nói. Nhìn cách tôi nói nó. Nhìn cách tôi đáp ứng với tình huống, với câu hỏi. Câu trả lời là không quan trọng, nhưng đáp ứng sống động của tôi mới quan trọng.

Và nếu bạn có thể học cách đáp ứng sống động, bạn trở nên có trách nhiệm. Nghĩa của tôi cho từ "trách nhiệm" là khác toàn bộ với nghĩa từ điển. Trong từ điển trách nhiệm dường như là cái gì đó giống như nghĩa vụ, cam kết, dường như bạn chịu trách nhiệm cho ai đó khác. Từ này gần như là từ dơ bẩn. Người mẹ liên tục nói với đứa con, "Con có trách nhiệm với mẹ, nhớ lấy." Người bố sẽ nói với con trai, "Con có trách nhiệm với bố, nhớ lấy." Xã hội liên tục nói với các cá nhân, "Các anh có trách nhiệm với chúng tôi, với xã hội, nhớ lấy." Và cái gọi là hình ảnh Thượng đế của bạn, chúng cũng liên tục bảo mọi người, "Các anh có trách nhiệm với chúng tôi… với tôi."

Khi tôi dùng từ "trách nhiệm" tôi ngụ ý tính sống động của bạn, sống động đáp ứng. Bạn không chịu trách nhiệm cho bất kì ai khác ngoại trừ cho hiện hữu riêng của bạn, khoảnh khắc này. Bạn chịu trách nhiệm có tính đáp ứng. Đáp ứng với trái tim mở, với sự mong manh. Không với nắm đấm đóng chặt mà với tay mở. Không che giấu và giữ cái gì đó. Mở bản thân bạn đầy đủ, trong tin cậy sâu sắc với cuộc sống. Không cố láu lỉnh và tinh ranh. Thế thì bạn nổi với cuộc sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc... đáp ứng của bạn sẽ thay đổi bởi vì cuộc sống đang thay đổi.

Thỉnh thoảng trời nóng và bạn không thể ngồi ngoài dưới mặt trời và bạn sẽ cần chỗ trú ngụ. Thỉnh thoảng trời quá lạnh và bạn không thể ngồi được dưới chỗ trú ngụ và bạn muốn ngồi dưới mặt trời. Nhưng không ai sẽ nói với bạn rằng bạn có vẻ rất không nhất quán: "Ngày hôm nọ anh đã ngồi ở chỗ trú ngụ, thế mà bây giờ anh lại ngồi dưới mặt trời sao? Nhất quán vào chứ! Chọn đi! Nếu anh muốn ngồi dưới mặt trời, thế thì ngồi nhất quán dưới mặt trời đi." Bạn sẽ cười vào cái ngớ ngẩn này, nhưng đây là điều mọi người đã từng mong đợi ở bạn trong cuộc sống.

Mọi thứ đang thay đổi quanh bạn. Đừng có ý tưởng cố định, bằng không bạn sẽ bị lẫn lộn. Và đừng nghe điều người khác nói, nghe theo trái tim riêng của bạn. Tôi đã nghe:

Điều nhân loại sợ hãi trong nhiều thế hệ chung cuộc đã xảy ra: phản ứng hạt nhân tuột mất điều khiển và toàn thể địa cầu bùng nổ, giết chết mọi thứ sống trên nó.

Một cách tự nhiên, tại Ngọc Môn có lẫn lộn khủng khiếp, biết bao nhiêu linh hồn tới cùng lúc, cho nên thánh Peter quyết định thử và phân loại các mức bằng việc đặt ra các biển báo đa dạng để sau đó các linh hồn thích hợp tới xếp hàng.

Một biển đề Dành riêng Ông chủ, và biển khác đề Đàn ông bị vợ chi phối. Đằng sau biển Dành riêng Ông chủ có mỗi một linh hồn đơn độc, trong khi sau biển kia là hàng dài vắt ngang Ngân Hà.

Thánh Peter, tò mò, nói với linh hồn đơn độc kia, "Làm sao mà anh là người duy nhất ở đây?"

"Tôi có biết đâu - vợ bảo tôi đứng ở đây," là câu trả lời.

Khi thì đó là vợ, khi thì đó là chồng, khi thì đó là bố, khi thì đó là mẹ - khi thì đó là guru. Ai đó bảo bạn đứng đây, và bạn không biết tại sao. Phải chắc tại sao bạn đứng ở đó chứ.

Lắng nghe đi. Nó có chút phức tạp. Cho dù bạn quyết định theo ai đó, nghe theo trái tim bạn đã, dù bạn muốn theo hay không. Tôi không nói đừng theo ai cả, bởi vì nếu trái tim bạn nói đi theo, thế thì bạn sẽ làm gì? Nhưng nghe theo trái tim, cảm thấy tình cảm riêng của bạn trước bởi vì chung cuộc bạn chịu trách nhiệm cho trái tim bạn. Mọi thứ khác là phụ, bạn là chính. Bạn là trung tâm của thế giới của bạn.

Nếu bạn chọn theo tôi hay nếu bạn chọn được tôi khai tâm, nếu bạn chọn buông xuôi theo tôi, trước hết cảm thấy tình cảm riêng của bạn đã. Bằng không bạn sẽ bị lẫn lộn lặp đi lặp lại, và lặp đi lặp lại bạn sẽ bắt đầu nghĩ, "Mình làm cái quái gì ở đây thế nhỉ?" Bạn sẽ bắt đầu nghĩ, "Sao mình đã nhận tính chất sannyas? Tại sao?" Đừng nhận nó bởi vì ai đó khác nói vậy. Cảm nó đi. Thế thì lẫn lộn sẽ không bao giờ nảy sinh. Thế thì nó không thể nảy sinh được, thế thì không có vấn đề về lẫn lộn.

Lẫn lộn là vận hành sai. Nếu bạn vận hành từ trung tâm của bạn, lẫn lộn không bao giờ nảy sinh. Nếu bạn vận hành từ trung tâm của ai đó khác, lẫn lộn nhất định nảy sinh liên tục - và mọi người đang vận hành từ hiểu biết của người khác, từ các cố vấn, chuyên gia. Họ sống qua những người đó. Mọi người đã hoàn toàn để cuộc sống của họ vào tay người khác.

Cảm nó đi, đợi cho cảm giác nảy sinh. Kiên nhẫn vào, đừng vội vàng. Và nếu bạn đã cảm thấy rõ tình cảm của bạn, thế thì bạn sẽ có rễ sâu, và rễ đó sẽ làm cho bạn mạnh mẽ, và rễ đó sẽ không cho phép bất kì lẫn lộn nào được lắng đọng quanh bạn.

Câu hỏi 3

Osho ơi, vấn đề là gì?

Bây giờ bạn tạo ra vấn đề cho tôi. Câu hỏi này là dường như ai đó tới và hỏi, "Mầu vàng là gì?" hay "Mầu vàng này là gì?" Có hoa vàng, có lá úa vàng, có mặt trời vàng, và cả nghìn lẻ một thứ vàng, nhưng bạn có bao giờ thấy tính vàng không? Vật vàng bạn đã thấy, tính vàng người ta không bao giờ bắt gặp, không thể bắt gặp được.

Có những vấn đề và vấn đề, nhưng bạn chưa bao giờ biết vấn đề là gì, thế thì câu hỏi là trừu tượng. Không có gì giống như "vấn đề." Có các vấn đề bởi vì vấn đề là xung đột bên trong bạn. Bạn phải có hai tâm trí bên trong bạn, thế thì vấn đề nảy sinh. Bạn không biết đi đâu, đường này hay đường nọ; thế thì vấn đề nảy sinh. Vấn đề là về tính nhị nguyên của bạn: bạn cảm thấy làm cái này, và bạn cũng cảm thấy làm cái kia, và vấn đề nảy sinh. Nhưng nếu bạn là một, không có vấn đề gì. Bạn đơn giản di chuyển. Bất kì khi nào bạn hỏi một câu hỏi trừu tượng, kiểu như "Vấn đề là gì?" hay "Tính vàng là gì?" hay "Yêu là gì?" nó trở thành khó.

Thánh Augustine đã nói, "Tôi biết thời gian là gì, nhưng khi mọi người hỏi tôi, "Thời gian là gì?" đột nhiên tôi mất mọi dấu vết." Mọi người đều biết thời gian là gì, nhưng nếu ai đó hỏi nó là gì, đích xác, bạn sẽ gặp khó khăn. Bạn có thể chỉ ra thời gian là gì, nhưng thời gian là gì, chỉ thuần khiết, trừu tượng sao?

Nhưng tôi hiểu tại sao vấn đề này đã nảy sinh. Có vài người bị lẫn lộn thế, họ thậm chí không thể quyết định được vấn đề là gì. Họ lẫn lộn, đứng trên giao đường, tới mức để quyết định giải pháp là gì cũng là xa xôi rồi - họ thậm chí đã không quyết định được vấn đề là gì. Có nhiều người, bởi vì bạn đã mất tiếp xúc với tình cảm của bạn, trái tim tồn tại của bạn. Cho nên ngay cả vấn đề cũng phải được cung cấp bởi ai đó khác, không chỉ giải pháp. Bạn đang hỏi tôi rằng tôi nên nói cho bạn vấn đề của bạn là gì. Bạn không chỉ phụ thuộc vào tôi về giải pháp, bạn phụ thuộc vào tôi cả với vấn đề nữa. Nhưng đây là cách nó đã từng xảy ra trong quá khứ.

Khi mọi người tới tôi, tôi lập tức có thể thấy được liệu vấn đề của họ là của họ hay họ đã vay mượn nó. Nếu một người Ki tô giáo tới, người đó đem tới vấn đề mà không người Hindu nào đã bao giờ có thể đem tới. Khi một người Do Thái tới, người đó đem tới vấn đề mà không người Ki tô giáo nào đã bao giờ có thể đem tới. Khi một người Jaina tới, người đó mang vấn đề khác toàn bộ mà không người Hindu nào đã bao giờ có thể đem tới.

Cái gì xảy ra? Những vấn đề này không thể là vấn đề cuộc sống được bởi vì vấn đề cuộc sống không thể có tính Do Thái, Hindu, Ki tô giáo, Jaina. Vấn đề cuộc sống đơn giản là vấn đề cuộc sống. Những vấn đề này là có tính thượng đế học, họ đã được dạy. Họ đã được dạy vấn đề nữa - hỏi cái gì.

Những người rất tinh ranh đã từng khai thác nhân loại. Đầu tiên họ dạy bạn hỏi cái gì, và thế rồi họ có câu trả lời nữa. Nếu bạn hỏi câu hỏi đúng, họ sẽ cung cấp câu trả lời đúng. Và cả hai đều hư huyễn bởi vì câu hỏi đã được họ dạy và thế rồi bạn hỏi. Và họ dạy bạn chỉ những câu hỏi mà họ có thể trả lời được. Cho nên trò chơi này cứ diễn ra rất hay, hay hoàn hảo.

Nếu bạn đi tới sư Jaina và bạn đã không được người Jaina dạy hỏi câu hỏi nào, bạn sẽ tạo ra rắc rối. Bạn sẽ tạo ra bối rối ở đó bởi vì bạn sẽ hỏi các câu hỏi theo đó tín ngưỡng - tín ngưỡng của họ - không cung cấp giải pháp. Nếu bạn hỏi người Jaina tại sao Thượng đế đã tạo ra thế giới, người đó sẽ bị phân vân bởi vì trong thượng đế học của người đó không có Thượng đế. Trong thượng đế học của người đó chưa bao giờ có bất kì cái gì được tạo ra. Thế giới đã tồn tại mãi mãi và mãi mãi. Sáng tạo chưa bao giờ có đó. Cho nên nếu bạn hỏi tại sao Thượng đế tạo ra thế giới, câu hỏi của bạn là ngớ ngẩn toàn bộ với người Jaina bởi vì không có Thượng đế và không có sáng tạo; thế giới đã liên tục vậy. Từ "sáng tạo" không tồn tại trong ngôn ngữ của người Jaina bởi vì sáng tạo ngụ ý sự tồn tại của đấng sáng tạo; và không có sáng tạo, cho nên làm sao có thể có đấng sáng tạo được? Thế giới có đó, nhưng nó không phải là sáng tạo. Nó là vĩnh hằng, không được sáng tạo; nó bao giờ cũng vẫn còn đó.

Đừng bao giờ hỏi câu hỏi thượng đế học, bởi vì điều đó là vay mượn. Tìm ra câu hỏi có tính tồn tại đi. Tìm ra khó khăn của bạn ở đâu. Tìm ra giầy của bạn bó chân ở đâu. Tìm ra vấn đề riêng của bạn.

Và vấn đề của bạn có thể không là vấn đề của người khác, cho nên người khác có thể không đồng ý rằng đây là vấn đề. Vấn đề có tính cá nhân, chúng không phải là hiện tượng phổ quát. Vấn đề của tôi là vấn đề của tôi, vấn đề của bạn là vấn đề của bạn. Chúng là khác nhau như vân tay của bạn, và chúng phải vậy.

Khi tôi thấy rằng mọi người đang hỏi các vấn đề được vay mượn, họ không có chữ kí của họ lên chúng, và thế thì chúng là vô tích sự - thậm chí không đáng hỏi, không đáng trả lời. Vấn đề của bạn nên có chữ kí của bạn lên nó. Nó nên tới từ cuộc sống của bạn, từ cuộc vật lộn, thách thức, đáp ứng, từ đương đầu riêng của bạn. Tôi đã nghe:

Vậy là cuối cùng người mối lái hôn nhân đã thuyết phục Cohen tới gặp cô gái này. Sau rốt cô ấy được cho là đẹp, có tài, trẻ và có số tiền lớn. Cohen gặp cô ấy, thích cô ấy, cưới cô ấy. Một ngày say anh ta thấy người mối lái hôn nhân và phát khùng: "Bà giở trò bẩn thỉu với tôi hả? Đích thân cô ấy thú nhận rằng cô ấy đã ngủ với nửa đàn ông ở Pune."' "Vậy sao? Sau rốt, Pune lớn thế nào?" bà mối nói.

Vấn đề của bạn không phải là vấn đề của người mối lái. Vấn đề của bạn là của bạn, không của ai khác. Nhớ rằng nếu vấn đề có tính cá nhân thì nó có thể được giải quyết vì nó là thực. Nếu bạn đã vay mượn nó từ truyền thống, xã hội, ai đó khác, nó không bao giờ có thể được trả lời bởi vì ngay chỗ đầu tiên nó không phải là vấn đề của bạn. Dường như bạn đã học một bệnh từ ai đó.

Mới đêm hôm nọ tôi đọc thấy rằng trong văn phòng của một bác sĩ trị liệu nổi tiếng có một thông báo đặc biệt dành riêng cho quí bà, nói, xin đừng nói về bệnh của bạn và triệu chứng cho các quí bà khác - đừng trao đổi triệu chứng - vì điều đó làm bác sĩ lẫn lộn. Các bà chờ đợi bác sĩ nói, và nhất định bị ấn tượng bởi triệu chứng của người khác. Và chắc chắn điều đó làm bác sĩ lẫn lộn vì bác sĩ không thể biết được cái gì là cái gì.

Có những người bị bệnh qua quảng cáo thuốc trên báo chí. Tôi đã nghe nói về một người ngay giữa đêm gọi điện tới bác sĩ của mình. Bác sĩ tất nhiên bực mình, ngay giữa đêm, giấc ngủ của ông ấy bị phá vỡ. Ông ấy cầm điện thoại, ông ấy nói, "Có chuyện gì?" và người này bắt đầu mô tả bệnh. Bác sĩ nói, "Cắt nó ngắn lại đi, tôi cũng đã đọc bài báo đó trên tạp chí mới rồi. Cắt nó ngắn lại đi."

Mọi người học các bệnh của họ từ tạp chí. Cứ xem tâm trí bạn. Nó hay bắt chước tới mức nó có thể bị ấn tượng bởi vấn đề của người khác, và bạn có thể nhận được gợi ý tới mức bạn bắt đầu nghĩ đây là vấn đề của bạn. Thế thì không có cách nào giải được nó, bởi vì ngay chỗ đầu tiên nó không phải là vấn đề của bạn.

Đây là quan sát của tôi: rằng nếu một vấn đề là thực nó có thể được giải quyết. Đó là định nghĩa của tôi về vấn đề: rằng nó có thể được giải quyết. Nếu nó không thể được giải quyết thế thì nó không phải là vấn đề. Bệnh là bệnh nếu nó có thể được chữa. Mọi bệnh đều là chữa được, ít nhất về mặt lí thuyết là chữa được; nhưng nếu bạn không có bệnh, thế thì bạn có bệnh không thể chữa được. Thế thì không ai có thể giúp được, thế thì nó chỉ ở trong tâm trí bạn. Không thuốc nào có thể có ích gì cho bạn.

Cho nên điều đầu tiên cần hiểu về vấn đề là ở chỗ nó phải có tính tồn tại, không phải thượng đế học, suy đoán, triết lí. Nó phải có tính tâm lí thay vì tính triết lí, và nó phải tới từ việc đương đầu với cuộc sống.

Chín mươi phần trăm vấn đề của bạn nảy sinh bởi vì bạn bị mắc vào trong những ý nghĩ chết, và bạn bám lấy những ý nghĩ đó. Khi tình huống nảy sinh mà không khớp với ý nghĩ của bạn, vấn đề nảy sinh - và bạn muốn cố gắng thay đổi tình huống thay vì thay đổi ý nghĩ. Nếu bạn bắt gặp một tình huống mà không khớp với ý thức hệ của bạn, bạn vật lộn kịch liệt để thay đổi tình huống thay vì thay đổi ý thức hệ. Thế thì vấn đề nảy sinh.

Bao giờ cũng sẵn sàng thay đổi tâm trí bạn bởi vì cuộc sống không thể bị thay đổi chỉ vì các ý thức hệ của bạn. Và chúng ta đã học những cách thức nhìn vào cuộc sống, cách diễn giải cuộc sống, và chúng ta trở nên bị cố định vào trong những lệ thường nào đó. Để tôi kể cho bạn một giai thoại.

Một người nhỏ bé nhút nhát thường rất hay sợ ông chủ. Một hôm anh ta bảo anh công nhân bạn mình rằng anh ta bị ốm. Bạn anh ta nói, "Sao cậu không về nhà đi?" "Ồ, tôi không thể làm điều đó được!"

"Sao không? Đừng có xuẩn ngốc, ông ấy sẽ không bao giờ biết đâu. Ông ấy thậm chí không ở đây hôm nay." Chung cuộc người này bị thuyết phục và về nhà.

Khi anh ta về tới nhà, anh nhìn vào trong cửa sổ - và ở đó là ông chủ của anh ta, đang hôn và ôm vợ anh ta. Thế là anh ta chạy thẳng về văn phòng. "Anh thực là người bạn tốt!" anh ta nói với bạn thân của mình. "Tớ suýt bị bắt."

Chỉ là hình mẫu cũ của ý nghĩ. Tình huống đã khác toàn bộ. Anh ta có thể đã bắt được ông chủ, nhưng chỉ vì ý tưởng cũ rằng bao giờ ông chủ cũng bắt anh ta.

Quan sát cuộc sống và đừng bị nghiện với tâm trí bạn. Chín mươi phần trăm các vấn đề của bạn sẽ biến mất đơn giản không có bận tâm nào. Mười phần trăm các vấn đề của bạn sẽ còn lại, chúng có tính tồn tại, và chúng được cần có đó bởi vì bạn phải trưởng thành qua chúng. Nếu chúng bị bỏ đi bạn sẽ không trưởng thành. Xung đột là cần. Đau đớn là cần. Đau khổ là cần. Bởi vì điều đó sẽ làm cho bạn được kết tinh, điều đó sẽ làm cho bạn nhận biết hơn. Và nếu bạn có thể siêu việt lên trên nó bạn sẽ thu được phúc lạc tới sau khi người ta đã siêu việt lên trên vấn đề.

Điều đó giống như leo núi. Bạn đang đi lên, lên núi, mệt mỏi, vã mồ hôi, thở khó, dường như không thể nào lên tới đỉnh được; và thế rồi bạn lên tới đỉnh và bạn nằm vật ra dưới trời và bạn nghỉ ngơi và bạn được thảnh thơi và bạn hạnh phúc rằng bạn đã quyết định trèo lên. Nhưng chỉ sau việc trèo vất vả. Bạn có thể lên tới đỉnh đó bằng máy bay trực thăng, nhưng thế thì bạn đã không thu được nó. Cho nên người lên tới đỉnh bằng máy bay trực thăng và người đi bằng chân mình lên tới đỉnh là khác nhau. Họ chưa bao giờ lên tới cùng đỉnh. Phương tiện của bạn làm thay đổi mục đích của bạn. Người đã được thả xuống bằng trực thăng sẽ tận hưởng nó chút ít; người đó sẽ nói, "Vâng, nó đẹp đấy." Nhưng việc tận hưởng của người đó sẽ giống như người đã được ních đầy thức ăn và thế rồi món ngon đưa tới trước người đó; người đó nói, "Tốt," người đó có thể ngửi nó một chút, nhưng người đó đã ních đầy tới mức người đó không thấy vị ngon. Và ngay bên cạnh người đó có người khác đang đói.

Lên tới đỉnh người ta cần có sự ngon miệng nữa, và ngon miệng đó phát triển trong khi bạn trèo. Bạn trở nên ngày một đói hơn, bạn trở nên ngày một mệt mỏi hơn, bạn trở nên ngày một sẵn sàng hơn... và khi bạn lên tới đỉnh bạn nghỉ. Bạn đã thu được nó.

Trong cuộc sống bạn không thể có được cái gì mà không phải kiếm nó. Và nếu bạn cố láu lỉnh với cuộc sống, bạn sẽ bỏ lỡ nhiều cơ hội.

Cho nên vứt những vấn đề không phải của bạn đi. Vứt những vấn đề bạn đã học từ người khác đi. Vứt những vấn đề nảy sinh bởi vì ý thức hệ cố định của bạn đi. Linh động, di chuyển. Chết đi từng khoảnh khắc đi vào quá khứ và được sinh ra lần nữa để cho bạn không mang bất kì ý thức hệ nào, bất kì thái độ cố định nào hướng tới cuộc sống, và bạn bao giờ cũng mở và sẵn có, đáp ứng. Chỉ thế thì những vấn đề đó sẽ có đó, cái được cần tới, cái là một phần của sự trưởng thành của bạn.

Như tôi thấy, có những người đang sống chỉ cuộc sống thường lệ, chúng không phải là cuộc sống thực, chỉ làm những cử chỉ trống rỗng. Vấn đề của họ cũng trống rỗng, vô nghĩa. Ai đó tới và hỏi, "Có Thượng đế không?" Vấn đề này là trống rỗng. Làm sao bạn quan tâm tới Thượng đế? Bạn thậm chí chưa biết tới bản thân bạn. Bắt đầu từ bắt đầu đi, khởi đầu từ khởi đầu đi. Bạn thậm chí đã không biết tới người biết. Bạn thậm chí đã không biết nhận biết này là gì ở bên trong bạn. Và bạn đang hỏi về Thượng đế sao? Bạn đang hỏi về nhận biết tuyệt đối, nhận biết tối thượng, và bạn thậm chí đã không biết nhận biết đó, cái đã từng được trao cho bạn như món quà. Bạn đã không biết về đoá hoa trong tay bạn, và bạn hỏi về việc nở hoa tối thượng sao? Ngu xuẩn.

Quên hết mọi điều về Thượng đế đi. Ngay bây giờ, đi vào trong bản thể bạn và xem Thượng đế đã cho bạn cái gì, cái toàn thể đã cho bạn cái gì. Và nếu bạn có thể học được nó, nhiều cánh cửa nữa sẽ được mở ra cho bạn. Bạn càng học nhiều, càng nhiều điều bí ẩn mở ra. Và Thượng đế là bí ẩn tối thượng - khi bạn đã học mọi thứ khác và không cái gì còn lại để được học và bạn đã trải qua mọi rối loạn, lo âu, phiền não của cuộc sống, chỉ thế thôi. Thượng đế là món quà cuối cùng; bạn phải thu được nó. Đừng hỏi câu hỏi không liên quan tới bạn.

Và đừng sống cuộc sống thường lệ của những cử chỉ trống rỗng. Mọi người đi tới nhà thờ - cử chỉ trống rỗng. Họ chưa bao giờ muốn đi tới đó, thế thì tại sao bạn đi? Bởi vì mọi người khác đều đi, bởi vì nó là hình thức xã hội, bởi vì mọi người nghĩ tốt nếu bạn đi nhà thờ, bởi vì nó cho bạn sự kính trọng nào đó. Những người này chắc đã không đi tới Jesus, nhưng họ đi tới nhà thờ. Nhà thờ là đáng kính, Jesus không bao giờ. Đi tới Jesus là khó. Đi tới Jesus là đặt sự kính trọng của bạn vào lâm nguy.

Bạn ở đây. Bạn phải để sự kính trọng của bạn vào lâm nguy bởi vì bạn không thu được kính trọng gì khi tới tôi. Bạn có thể mất, nhưng bạn không thể được. Nó không thể là hình thức được bởi vì ai bận tâm lâm nguy nhiều thế cho một thứ hình thức? Nó chỉ có thể là của trái tim.

Mọi người làm lời cầu nguyện của họ, điều đó phải được làm: cử chỉ trống rỗng. Không tình yêu nào có trong tim họ, không lòng biết ơn nào có trong tim họ, và họ cứ làm lời cầu nguyện. Thế thì vấn đề nảy sinh mà là vô dụng. Chỉ làm điều mà bạn có tình cảm với nó. Tôi đã nghe:

Một công nhân đường sắt trước đây, tám mươi tuổi, có nhà bên cạnh đường tàu. Ông ấy đã về hưu. Ông ấy thường đếm các toa tầu trên mọi đoàn tầu hàng chạy qua. Chẳng cần, nhưng là thói quen cũ. Vào chủ nhật tại cuộc đi cắm trại gia đình, con ông ấy để ý rằng ông ấy bỏ qua một chuyến tàu vừa chạy qua và hỏi, "Sao thế, sao bố không đếm các toa?" Ông già trả lời, "Tao không làm việc vào chủ nhật."

Xem cuộc đời bạn. Làm cho nó thực hơn đi, đích thực, thực. Đừng di chuyển qua những cử chỉ trống rỗng, bằng không các câu hỏi của bạn sẽ là trống rỗng. Chúng sẽ trông có vẻ như vấn đề, nhưng chúng sẽ không là vấn đề thực.

Bây giờ khác biệt là gì giữa vấn đề thực và vấn đề giả? Vấn đề giả là ở chỗ cái gì đó có thể được giải quyết vậy mà chẳng cái gì được giải quyết. Và vấn đề thực là ở chỗ cái mà, cho dù nó không được giải quyết, chính nỗ lực giải quyết nó lại giải quyết được nhiều. Trong chính nỗ lực đó bạn trở nên tỉnh táo hơn, biết nhiều hơn, hiểu nhiều hơn. Bạn đi tới biết nhiều bản thân bạn điều chưa bao giờ được biết trước đây.

Vấn đề là cơ hội để đối diện với bản thân bạn, để đi trên cuộc hành hương bên trong của bản thể bạn. Vấn đề là cánh cửa. Dùng nó để đi vào trong bản thể riêng của bạn.

Cho nên đây là câu trả lời của tôi: vấn đề là cơ hội cho trưởng thành. Vấn đề là món quà của Thượng đế, một thách thức từ điều thiêng liêng. Đối diện nó, tìm ra cách để siêu việt lên trên nó, cách để đi lên trên nó, và bạn sẽ cực kì được phúc lành.

Câu hỏi 4

Thầy nói, "Không phạm cùng sai lầm hai lần." Làm sao tôi có thể giữ khỏi làm điều đó chừng nào tôi chưa mang tâm trí vào - để đánh giá, so sánh, và phán xét? Và thế thì tôi phải nói không.

Khi tôi nói không phạm sai lầm hai lần, tôi không nói đánh giá, phán xét, so sánh. Tôi đang nói thấy - khi bạn phạm sai lầm, thấy điều đó một cách toàn bộ tới mức bạn thấy rằng nó là sai lầm. Trong chính việc thấy đó nó rơi rụng đi, bạn sẽ không bao giờ có khả năng lặp lại nó.

Chẳng hạn, nếu bạn thò tay bạn vào lửa và nó bị bỏng. Lần sau khi bạn ở gần lửa, bạn có làm tam đoạn luận Aristotel, rằng đây nữa lại là lửa, mọi lửa đều gây bỏng, do đó mình phải không để tay vào trong nó? Bạn có định so sánh với kinh nghiệm quá khứ không? Bạn có định đánh giá không? Nếu bạn làm điều đó, thế thì bạn không thể tránh được việc phạm phải sai lầm lần nữa vì thế thì tâm trí sẽ nói, "Có thể lửa này là khác. Và ai biết được, lửa có thể đã đổi cách sống của nó. Nó có thể không cư xử như cũ cho lần này. Có thể nó giận vào lúc đó, và lúc này nó không giận. Và ai biết được?"

Tâm trí đánh giá, phán xét, so sánh, là đã chỉ ra rằng nó đã không hiểu vấn đề. Bằng không cần gì đánh giá, so sánh? Nếu bạn đã thấy ra sự kiện, chính sự kiện này là đủ. Bạn sẽ tránh lửa.

Cho nên khi bạn trải qua kinh nghiệm, vẫn còn tỉnh táo đi, đừng điếc và mù. Tôi không nói nhìn lại sau. Tôi đang nói chỉ nhìn ngay bây giờ, dù bạn ở bất kì chỗ nào, và nếu nó là sai lầm, nó sẽ bị rơi rụng đi theo cách riêng của nó. Biết sai lầm là sai lầm, nó rơi rụng đi. Nếu nó không rơi rụng theo cách riêng của nó, điều đó đơn giản chỉ ra bạn vẫn còn chưa biết một cách toàn bộ rằng nó là sai lầm. Ở đâu đó này khác ảo tưởng vẫn tiếp tục rằng nó không là sai lầm.

Mọi người tới và nói với tôi, "Chúng tôi biết giận là xấu, và chúng tôi biết nó là độc, và chúng tôi biết nó có tính phá huỷ bản thân chúng tôi, nhưng làm gì đây? Chúng tôi liên tục giận." Họ đang nói gì? Họ đang nói rằng họ đã nghe mọi người nó rằng giận là xấu, họ đã đọc trong kinh sách rằng giận là độc; nhưng đích thân họ đã không biết. Bằng không thì đã kết thúc rồi.

Socrates đã nói, "Tri thức là đức hạnh." Một châm ngôn vĩ đại. Ông ấy nói biết là hiện hữu. Một khi bạn đã biết đây là tường và không là cửa, bạn sẽ không đập đầu bạn vào nó lặp đi lặp lại. Một khi bạn đã biết nó là tường, thế thì bạn tìm cửa. Một khi bạn đã thấy cửa, bạn bao giờ cũng đi qua cửa. Vấn đề không phải là nghĩ đi nghĩ lại về kinh nghiệm quá khứ, so sánh, quyết định, kết luận. Tôi đã nghe:

Một linh mục điếc đang nghe thú tội, thì một người tới trong hộp, quì xuống và nói, "Ôi, thưa cha, tôi đã làm một việc kinh khủng. Tôi đã giết mẹ tôi." "Cái gì?" linh mục già nói, khum khum tay lên tai. "Tôi đã giết mẹ tôi!" người sám hối nói, hét to hơn. "Đấy là cái gì? Nói to lên," người của Thượng đế ra lệnh. "Tôi đã giết mẹ tôi!!!" kẻ tội lỗi đáng thương điên cuồng rống lên. "Thế à," linh mục nói, "bao nhiêu lần rồi?"

Người điếc là người điếc, người mù là người mù. Nếu bạn không lắng nghe kinh nghiệm, nếu bạn điếc với kinh nghiệm của bạn, thế thì bạn sẽ cứ lặp lại cùng điều, lặp đi lặp lại mãi. Thực ra nói rằng bạn lặp lại là không đúng: bạn đang làm nó lần nữa, như một điều mới - bởi vì lần trước bạn đã bỏ lỡ. Nó không phải là lặp lại.

Đây là hiểu biết của tôi: rằng không sai lầm nào đã bao giờ được lặp lại một khi bạn đã hiểu nó là sai lầm. Nếu bạn lặp lại nó, điều đó đơn giản chỉ ra bạn đang làm tươi mới, bởi vì quá khứ đã chưa đi vào trong tâm thức của bạn. Bạn đang làm nó lần đầu tiên lần nữa, nhưng nó không phải là việc lặp lại. Nếu bạn đã hiểu nó, thế thì nó không thể được lặp lại. Hiểu biết là giả kim thuật, nó biến đổi bạn.

Cho nên tôi không nói bạn trở nên rất rất láu lỉnh, tính toán, và bao giờ cũng nghĩ cái gì là tốt và cái gì là xấu và cái gì làm cái gì không làm, cái gì đạo đức, cái gì vô đạo - tôi không nói điều đó. Tôi đơn giản nói với bạn: từ bất kì chỗ nào bạn đi qua, đi qua với tỉnh táo đầy đủ, để cho không cái gì mà sai được lặp lại lần nữa.

Đây là cái đẹp của nhận biết: rằng cái là đúng được tôn cao lên qua nó; rằng cái sai bị phá huỷ qua nó. Nhận biết vận hành như lực sống cho cái tốt và như cái chết cho cái xấu. Nhận biết vận hành như ân huệ cho cái tốt và như tai hoạ cho cái xấu. Nếu bạn hỏi tôi định nghĩa về tội lỗi, đây là định nghĩa của tôi: cái mà có thể được làm với nhận biết đầy đủ không phải là tội lỗi; cái mà không thể được làm với nhận biết đầy đủ là tội lỗi. Hay cái mà chỉ có thể được làm trong vô nhận biết là tội lỗi, và cái mà chỉ có thể được làm trong nhận biết là đức hạnh. Cho nên quên về tội lỗi và đức hạnh đi. Nhớ nhận biết, có vậy thôi.

Toàn thể vấn đề của tiến hoá là giữa nhận biết, vô nhận biết. Trở nên nhiều nhận biết hơn và ít vô nhận biết đi. Đem năng lượng của bạn để làm cháy thêm với nhận biết, có vậy thôi.

Câu hỏi 5

Osho thân mến ơi, thầy có thể coi bấy kì cái gì một cách nghiêm chỉnh được không?

Tôi coi một điều rất nghiêm chỉnh - chuyện cười tôi coi rất nghiêm chỉnh. Và bạn phải đã quan sát điều đó: tôi chưa bao giờ cười khi tôi kể chuyện cười. Tôi thực sự coi nó nghiêm chỉnh. Ngoại trừ chuyện cười chẳng có gì nghiêm chỉnh trên thế giới.

Câu hỏi 6

Nếu Mulla Nasruddin tới đạo tràng, thầy có đẩy anh ta vào một trong các nhóm không? Hay thầy sẽ bảo anh ta quản lí một nhóm của riêng anh ta? Nếu vậy, nhóm ấy sẽ là loại gì?

Tôi đã làm điều đó trước đây rồi. Nhưng không có tác dụng. Mulla Nasruddin là lãnh đạo của các lãnh đạo. Anh ta không thể bị đưa vào một nhóm như người tham gia được; bản ngã của anh ta sẽ không cho phép điều đó. Tôi đã hỏi anh ta. Anh ta nói, "Được, thầy có thể làm tôi thành lãnh đạo." Tôi đã cho anh ta một cơ hội, một nhóm ba ngày; và tất cả những người ngu và tất cả những anh chàng khôn đều tụ tập để tham gia. Bởi vì Mulla Nasruddin có hấp dẫn cho cả hai loại. Những người ngu, họ nghĩ anh ta là kẻ ngu. Những người khôn, họ nghĩ anh ta là người khôn. Anh ta thì thủ đoạn, hay thủ đoạn của anh ta chỉ là ở đường biên - anh ta đứng trên cả hai phe. Anh ta có thể được diễn giải như người ngu; anh ta có thể được diễn giải như một trong những người khôn nhất đã từng có.

Anh ta đứng đó trước nhóm và anh ta nói, "Các anh có biết tôi định dạy cái gì cho các anh không?"

Tất nhiên mọi người đều nói, "Làm sao chúng tôi có thể biết được? Chúng tôi không biết."

Anh ta nói, "Nếu các anh thậm chí không biết điều đó, đến chừng nấy, tôi sẽ không dạy đâu, vì các anh không đáng cho điều đó."

Anh ta bỏ đi. Hôm sau tôi thuyết phục anh ta lần nữa. Anh ta lại tới đó và hỏi những người tham gia, "Các anh có biết tôi định dạy gì không?"

Bây giờ họ đã học được một chút, cho nên họ nói, "Có, chúng tôi biết."

Anh ta nói, "Thế thì phỏng có ích gì? Nếu các anh biết, các anh biết," và anh ta bỏ đi.

Tôi thuyết phục anh ta lần nữa ngày thứ ba. Anh ta đứng đó, anh ta hỏi, "Các anh có biết tôi định dạy gì không?"

Bây giờ mọi người đã học được thêm chút ít, họ nói, "Có. Một nửa chúng tôi biết và một nửa chúng tôi không biết."

Anh ta nói, "Hoàn toàn tốt. Vậy những người biết, bảo cho những người không biết. Phỏng có ích gì cho hiện hữu của tôi ở đây?"

Mulla Nasruddin là một phương cách Sufi rất, rất cổ. Liệu người này đã bao giờ tồn tại hay không là không chắc chắn. Anh ta có thể đã tồn tại, anh ta có thể đã không tồn tại. Có nhiều nước đòi có anh ta, khẳng định về anh ta; họ có nấm mồ của Mulla Nasruddin ở Iran. Nước Nga xô viết cũng đòi có anh ta. Có các nước khác, họ cũng nói có anh ta. Có các nước khác, họ cũng đòi có anh ta. Gần như toàn thể Trung Đông đều nói rằng anh ta thuộc vào chúng tôi. Và có nhiều chỗ họ nói ở đây có chôn thân xác anh ta.

Anh ta có thể đã tồn tại, có thể đã không tồn tại, nhưng tác động của anh ta đã là cực kì. Bất kì cái gì anh ta đã làm, hay bất kì cái gì được mô tả như do anh ta làm đều rất, rất có nghĩa cho dù trong giai thoại này, trong đó anh ta hỏi, "Các anh có biết tôi định nói gì cho các anh không?" Mọi người nói, "Không," nhưng không ai im lặng. "Không" tới một cách dễ dàng; là kẻ vô thần là rất dễ dàng. Nhưng điều đó là khó nếu bạn không có thái độ nào, thế thì điều đó là khó dạy cho bạn. Ngày hôm sau mọi người nói, "Có," bởi vì họ quá tham nghe điều anh ta muốn nói. Cái có của họ là từ tham, và tham không bao giờ có thể được thoả mãn. Và Mulla nói, "Nếu các anh đã biết, thế thì phỏng có ích gì?" Ngày thứ ba họ thử chứng minh tinh ranh và láu lỉnh hơn. Họ nói chúng tôi đã thử hai phương án, bây giờ thử phương án thứ ba, phương án duy nhất còn lại: "Một nửa chúng tôi biết và một nửa chúng tôi không biết." Bây giờ họ định ấn Mulla vào chỗ của anh ta, nhưng bạn không thể cố định anh ta được. Anh ta gần như là thuỷ ngân; anh ta tuột khỏi tay bạn. Anh ta nói, "Hoàn toàn tốt. Khi một nửa các anh biết và một nửa không biết, thế thì những người biết có thể nói cho những người không biết. Nhưng cần gì tôi ở đây? Sao phí thời gian của tôi?"

Đầu tiên họ nói không, không ai im lặng; thế rồi họ nói có, nhưng không ai im lặng; thế rồi họ nói có và không cả hai, nhưng không ai im lặng.

Anh ta quay lại tôi và anh ta nói, "Những người này không thể dạy được bởi vì chỉ những người im lặng mới có thể được dạy."

Im lặng là tính đệ tử. Nếu bạn tới đây mà đã biết rồi, bạn không thể được dạy. Nếu bạn tới đây với thái độ không, thái độ vô thần, với hoài nghi và nghi ngại, bạn không thể được dạy. Hay nếu bạn nói rằng tôi có biết chút ít và chút ít tôi không biết, thế nữa bạn cũng không thể được dạy. Bạn láu lỉnh thôi. Bởi vì ba thái độ này - của người nói không, của người nói có, và của người có đi cả hai con thuyền, người cố ăn cả bánh và để dành nó nữa, đều là tinh ranh - đây là ba kiểu người trên thế giới mà không có khả năng hiểu.

Chỉ người im lặng, người trả lời bằng im lặng của mình và mở trái tim mới có thể được dạy. Đây là nghĩa của giai thoại này.

Đọc Mulla Nasruddin nhiều nhất bạn có thể đọc và cố hiểu anh ta. Anh ta có thể là phúc lành lớn cho bạn bởi vì anh ta dạy qua hài hước. Từng giai thoại của anh ta đều hàm nghĩa vô cùng, nhưng bạn sẽ phải làm lộ nó ra. Đó là lí do tại sao tôi nói có những người nghĩ anh ta là kẻ ngu. Họ đơn giản đọc giai thoại và họ cười và họ được kết thúc. Họ nghĩ đấy chỉ là chuyện cười. Nó không phải vậy. Không chuyện cười nào chỉ là chuyện cười. Nếu bạn khôn ngoan bạn sẽ nhìn vào trong nó, đích xác điều gì đang xảy ra. Và một khi bạn bắt được thoáng nhìn về nghĩa bên trong của nó, bạn sẽ cực kì hạnh phúc. Bạn sẽ trở nên tỉnh táo với chiều hướng mới.

Mulla Nasruddin bây giờ được đọc ở các nước phương Tây nữa, nhưng mọi người bỏ lỡ. Họ nghĩ đây chỉ là chuyện cười. Chúng không phải vậy. Chúng là phương cách để dạy bạn về điều thiêng liêng nhất qua hài hước. Và điều đó có thể được dạy chỉ qua hài hước - chỉ qua hài hước thôi bởi vì chỉ hài hước mới có thể làm thảnh thơi bạn, và Thượng đế có thể được biết tới chỉ trong thảnh thơi sâu sắc. Khi bạn cười bạn biến mất như một bản ngã. Khi tiếng cười là thực sự đích thực, tiếng cười bụng, khi toàn thân bạn rung lên với năng lượng cực thích của anh ta, khi tiếng cười lan khắp toàn thể bản thể bạn, khi bạn đơn giản mất đi trong nó, bạn mở cho Thượng đế.

Người nghiêm chỉnh chưa bao giờ đạt tới Thượng đế. Họ không thể đạt tới được. Thượng đế không nhận rủi ro đó đâu. Hmm?... họ sẽ làm cho ngài chán đến chết.

Một đứa bé được đưa tới nhà thờ lần đầu tiên. Nó nhìn vào mặt mọi người - dài ra, buồn bã, nghiêm nghị.

Toàn thể sự việc có vẻ như ai đó mới chết. Trở về nhà mẹ nó hỏi, "Con cảm thấy thế nào?"

Nó nói, "Con phải nói sự thực. Con cảm thấy Thượng đế phải đã cảm thấy ở đó." Người mẹ nói, "Con định nói gì?"

Nó nói, "Thượng đế phải chán lắm, khi thấy những mặt dài ra đó. Này, mẹ này, có phải cùng những người đó đều tới mọi chủ nhật không?"

"Hmm, tất nhiên rồi, cùng người thôi. Có vài người đã từng tới đó trong bốn mươi, năm mươi năm."

Cậu bé trở nên rất, rất buồn; nó nói, "Nghĩ về Thượng đế mà xem. Cùng những người nghiêm chỉnh mọi chủ nhật tới, cùng những khuôn mặt ấy. Ngài phải chán đến chết."

Bạn đạt tới Thượng đế qua tiếng cười. Tôi dạy bạn tiếng cười. Bạn đạt tới Thượng đế khi nhảy múa, ca hát, trong vui vẻ, trong tưng bừng hớn hở, lễ hội. Học tiếng cười đi.

Và khi bạn cười, xem điều đang xảy ra bên trong bạn. Bằng không bạn sẽ bỏ lỡ toàn thể cái đẹp của nó. Trong khi bạn cười nhìn xem bản ngã đột nhiên không có đó thế nào. Xem tâm trí đã dừng lại thế nào trong một khoảnh khắc. Trong một khoảnh khắc tâm trí không có đó - không có ý nghĩ. Khi bạn cười sâu sắc không có ý nghĩ.

Tiếng cười là thiền... và thuốc. Với thân thể vật lí nó là thuốc, với tâm linh nó là "thiền."

Tôi muốn Mulla Nasruddin bắt đầu một nhóm, nhưng dường như khó. Anh ta là người khó khăn.

Câu hỏi 7

Osho ơi, âm nhạc thiêng liêng của thầy gây xúc động cốt lõi sâu hơn trong bản thể tôi.

Khi lần đầu tiên tôi tới tôi đã được chuẩn bị đầy đủ cho tính chất sanyas. Liệu tính chất sanyas của tôi là phúc lành của thầy hay là satyagraha của tôi, điều đó là không rõ với tôi.

Thầy nói, "Tới đi, theo tôi," nhưng làm sao theo thầy được, bởi vì tôi không biết thầy?

Thỉnh thoảng tôi cảm thấy hương thơm của thầy và thỉnh thoảng nó bị mất.

Khi tôi nói tới đi, theo tôi, tôi không nói tới và theo tri thức của tôi. Khi tôi nói tới đi, theo tôi, tôi nói với bạn tới và theo tôi theo nghĩa vô tri thức của tôi. Khi tôi nói tới đi, theo tôi, tôi đang đề nghị bạn tới qua cái không biết. Tôi đang mời bạn tới cái không thể biết. Khi tôi nói tới đi, theo tôi, tôi không nói tới đi, theo tôi - bởi vì tôi không có. Tôi đang mời bạn vào cái trống rỗng vô cùng.

Một khi bạn vào cửa rồi, bạn sẽ không tìm thấy tôi, không tìm thấy bạn. Bạn sẽ thấy cái gì đó khác toàn bộ. Cái đó là điều mọi người đã gọi là Thượng đế.

Và thỉnh thoảng tôi biết bạn sẽ có khả năng cảm thấy hương thơm của tôi và thỉnh thoảng nó sẽ mất vì có những tâm trạng khi bạn sẽ ở gần tôi và có những tâm trạng khi bạn sẽ ở xa, xa xôi. Khi bạn ở gần bạn sẽ có hương thơm; khi bạn ở xa xôi bạn sẽ mất nó. Cho nên cố cảm thấy những tâm trạng đó khi bạn cảm thấy gần tôi, và vẫn còn trong những tâm trạng đó ngày càng nhiều hơn, thảnh thơi trong những tâm trạng đó ngày càng nhiều hơn.

Vấn đề không phải là không gian vật lí giữa tôi và bạn. Vấn đề là không gian tâm linh. Nếu trong khi cười bạn cảm thấy gần tôi và hương thơm đột nhiên lấp đầy mũi bạn và bản thể bạn, thế thì học cười nhiều hơn đi. Nếu bạn cảm thấy hương thơm chỉ được cảm thấy khi bạn ở đây, khi nhìn tôi, và không khuấy động các ý nghĩ, thế thì học bỏ ý nghĩ ngày càng nhiều hơn. Dù cảm giác bạn là bất kì cái gì, trở nên ngày càng sẵn có cho tâm trạng nào đó, và hương thơm của tôi sẽ trở thành hương thơm của bạn. Bởi vì nó không là của tôi không là của bạn. Nó là của Thượng đế.

Câu hỏi 8

Osho ơi, năm tháng uống từ cội nguồn đã làm cho tôi cảm thấy khát hơn, không ít hơn. Phải có cái gì đó kì lạ về nước của thầy. Trong thiền câu này tới với tôi:

Một hồ nước ngọt nhỏ, ẩn trong Rừng Đen, là cội nguồn của đại dương. Osho ơi, thầy là ngọt và mặn, và trong khoảnh khắc này rất mặn. Tôi cảm thấy buồn bởi vì phải ra đi. Tôi muốn quay lại cội nguồn này, uống cho tới khi tôi tràn đầy tới mức tôi sẽ rơi vào trong cội nguồn.

Đó là từ Anand Urmila.

Điều đó là đúng, nó là vậy. Bạn càng uống tôi, bạn sẽ càng trở nên khát hơn. Bởi vì tôi không định làm cho bạn hài lòng. Tôi định làm cho bạn ngày một không hài lòng hơn bởi vì nếu bạn trở nên hài lòng với tôi, thế thì bạn sẽ không bao giờ đạt tới Thượng đế.

Tôi ở đây để tạo ra nhiều cơn khát hơn. Tôi ở đây để làm cho bạn đói hơn. Để cho một ngày nào đó bạn chỉ là cơn khát, chỉ là cơn đói, đói thuần khiết. Trong khoảnh khắc đó bạn bùng nổ và biến mất và Thượng đế được tìm thấy. Nếu bạn trở nên hài lòng với tôi, tôi sẽ là kẻ thù của bạn chứ không là bạn của bạn, bởi vì thế thì bạn sẽ níu bám lấy tôi và câu trả lời của tôi.

Tôi nhiều nhất là cánh cửa thôi. Đi qua tôi đi, đừng bám vào tôi. Cuộc hành trình bắt đầu cùng tôi, nó không chấm dứt với tôi.

Và tôi biết bạn phải cảm thấy buồn, nhưng trở nên tỉnh táo với buồn của bạn và đừng bị đồng nhất với nó. Nó có đó, treo quanh bạn, nhưng nó không là bạn. Dùng cơ hội đó nữa để trở nên nhận biết nhiều hơn, là nhân chứng nhiều hơn. Và nếu bạn có thể trở thành nhân chứng cho nỗi buồn của bạn, buồn sẽ biến mất. Và nếu bạn có thể trở nên nhận biết về buồn của bạn và bạn có thể giúp nó biến mất qua nhận biết, dù bạn đi bất kì đâu tôi sẽ tới cùng bạn.

Có thể không có nhu cầu nào để quay lại cội nguồn bởi vì trong việc chứng kiến của bạn, bạn sẽ vẫn còn ở gần tôi dù bạn ở bất kì chỗ nào. Bạn sẽ ở gần với cội nguồn.

Cội nguồn không phải là cái gì đó ở bên ngoài bạn. Và khi bạn thực sự lắng nghe tôi, đấy không phải là nghe ai đó ở bên ngoài bạn. Nó là lắng nghe ai đó ở bên trong bạn. Nó là lắng nghe tiếng nói bên trong riêng của bạn. Khi bạn rơi vào tình yêu với tôi, thực ra điều đã xảy ra là bạn đã rơi vào tình yêu với bản thân bạn lần đầu tiên.

Xem tiếp Chương 3 - Quay về Mục lục Tập 9