Chương 4. Mọi thứ là liên thuộc

Yoga: Alpha và Omega (Tập 10)

Bài giảng về Kinh Yoga của Patanjali

Chương 4. Mọi thứ là liên thuộc

Câu hỏi thứ nhất:

Trong khi nói về trí huệ, sáng suốt và chứng ngộ, thầy thường nói 'chúng ta ở phương Đông'. Xin thầy giải thích nghĩa của cụm từ này.

Phương Đông chẳng liên quan gì tới phía Đông cả. Phương Đông chỉ là biểu tượng của không gian bên trong, của thế giới tâm thức bên trong. Phương Đông là biểu tượng của tôn giáo, phương Tây là biểu tượng của khoa học. Cho nên cho dù ở phương Đông một người đạt tới thái độ khoa học, người đó trở thành người phương Tây. Người đó có thể sống ở phương Đông, người đó có thể được sinh ra ở phương Đông - điều đó không thành vấn đề. Hay, bất kì khi nào một người đạt tới tâm thức tôn giáo - người đó có thể được sinh ra ở phương Tây, điều đó không tạo ra khác biệt gì - người đó bắt đầu là một phần của phương Đông. Jesus, Francis, Eckhart, Boehme, Wittgenstein, ngay cả Henry Thoreau, Emerson, Swedenborg - họ toàn là người phương Đông. Phương Đông là biểu tượng, bao giờ cũng nhớ lấy. Tôi không đề cập tới địa lí. Cho nên bất kì khi nào tôi nói 'chúng ta ở phương Đông', tôi ngụ ý tất cả những người đã đi tới biết thực tại bên trong. Và bất kì khi nào tôi nói 'bạn ở phương Tây', tôi đơn giản ngụ ý tâm trí khoa học, tâm trí công nghệ, tâm trí Aristotle: hợp lí, toán học, khoa học, nhưng không trực giác, đối thể nhưng không chủ thể.

Một khi bạn hiểu nó, thế thì không có vấn đề gì. Mọi tôn giáo lớn đã được sinh ra ở phương Đông. Phương Tây chưa tạo ra tôn giáo lớn. Ki tô giáo, Do Thái giáo, Mô ha mét giáo, Hindu giáo, Jaina giáo, Phật giáo, Đạo: tất cả chúng đều được tạo ra ở phương Đông. Nó là cái gì đó giống như tâm trí nữ tính, và nó phải là vậy bởi vì trên mọi mức độ có gặp gỡ của âm và dương, nam và nữ. Vòng tròn phải được phân chia. Phương Đông vận hành như phần nữ tính, phương Tây vận hành như phần nam tính.

Tâm trí nam có tính năng nổ, khoa học là năng nổ. Tâm trí nữ có tính cảm nhận, tôn giáo có tính cảm nhận. Khoa học cố gắng vất vả. Nó ép buộc tự nhiên để lộ ra các bí mật. Tôn giáo đơn giản chờ đợi, cầu nguyện và chờ đợi, cầu gọi nhưng không ép buộc, gọi, kêu, khóc, thuyết phục, gần như cám dỗ tự nhiên để lộ ra những điều huyền bí và bí mật của nó, nhưng nỗ lực mang nữ tính. Do đó mới có thiền. Khi nỗ lực mang nam tính, năng nổ, nó giống như phòng thí nghiệm: mọi loại công cụ để tra tấn tự nhiên, để ép buộc tự nhiên để lộ ra bí mật của nó, để trao cho chìa khoá. Tâm trí nam tính là việc tấn công. Tâm trí nam tính là tâm trí cưỡng hiếp, và khoa học là việc cưỡng hiếp. Tôn giáo là tâm trí của người yêu, nó có thể đợi. Nó có thể đợi vô hạn.

Cho nên bất kì khi nào tôi nói 'chúng ta ở phương Đông', tôi ngụ ý tất cả, bất kì nơi nào họ được sinh ra, bất kì nơi nào họ được nuôi dưỡng lớn lên. Họ lan toả khắp thế giới. Phương Đông lan toả khắp thế giới, cũng như phương Tây lan toả khắp thế giới. Khi ai đó từ Ấn Độ được giải thưởng Nobel về những khám phá khoa học của người đó, người đó là một tâm trí phương Tây. Người đó không còn là một phần của phương Đông, người đó không còn là một phần của truyền thống phương Đông. Người đó đã đổi nhà, người đó đã đổi địa chỉ. Bây giờ người đó đã rơi vào hàng, trong hàng đợi với Aristotle.

Phương Đông là bên trong bạn, và chúng ta gọi nó là 'Đông' bởi vì Đông không là gì ngoài ngoài mặt trời mọc: nhận biết, ý thức, tỉnh táo.

Cho nên đừng bao giờ bị lẫn lộn bất kì khi nào tôi nói 'chúng ta ở phương Đông'. Tôi không ngụ ý các nước ở phương Đông, không. Tôi ngụ ý tâm thức có tính phương Đông. Tôi không ngụ ý Ấn Độ khi tôi dùng từ 'Ấn Độ'. Nó là điều lớn hơn cho tôi. Nó không chỉ có trên bản đồ như các nước khác. Nó đơn giản là biểu tượng của năng lượng vô cùng mà Ấn Độ đã đặt vào trong việc tìm kiếm bên trong. Cho nên bất kì khi nào bạn được sinh ra, nếu bạn bắt đầu đi tới Thượng đế, bạn trở thành người Ấn Độ. Đột nhiên, cuộc hành hương của bạn hướng tới Ấn Độ bắt đầu. Bạn có thể tới Ấn Độ hay bạn có thể không tới, đó không phải là vấn đề. Nhưng bạn đã bắt đầu cuộc hành hương của bạn. Và ngày bạn nhận ra, đột nhiên bạn sẽ trở thành một phần của Phật Gautam, Mahavira của người Jaina, những nhà tiên tri của Upanishad, rishis của Vedas, Krishna, Patanjali. Đột nhiên, bạn không còn là một phần của tâm trí công nghệ, tâm trí logic, bạn đã trở thành siêu logic.

Câu hỏi thứ hai:

Jesus Christ, Phật, Lão Tử: tất cả những người chứng ngộ này đã từng được biết là đi khắp thế giới để thuyết giảng. Tại sao có chuyện thầy không làm cùng điều đó?

Tôi đang làm cùng điều đó đấy chứ, nhưng chỉ theo cách vòng tránh khác. Tôi đang cho phép thế giới tới quanh tôi. Đây là cách của tôi. Phật đã làm việc của ông ấy, tôi đang làm việc của tôi.

Câu hỏi thứ ba:

Nó là từ Prem Madhuri.

Tôi thường là một trong những con cá sấu mà thầy nói, và đủ chắc, Bodhi biểu lộ mọi dấu hiệu của việc trở thành một trong những triết gia lớn. Điều đó là tốt, nhưng về tâm thức của con cá sấu khốn khổ thì sao?

Đàn bà đã chịu khổ từ lâu bởi vì tâm trí nữ tính đã khổ từ lâu. Đàn bà đã từng bị áp bức từ lâu bởi vì tâm trí nữ tính đã bị áp bức từ lâu. Thế kỉ nọ tiếp thế kỉ kia của áp bức, khai thác, đàn áp, nhiều bạo hành đã được làm chống lại đàn bà. Một cách tự nhiên, cô ấy đã trở nên tinh ranh. Một cách tự nhiên, cô ấy đã trở thành rất láu cá trong việc phát minh ra những phương pháp tinh vi để hành hạ đàn ông. Đó là tự nhiên. Đó là cách của kẻ yếu. Cằn nhằn, chê bai - đó là cách của kẻ yếu. Chừng nào bạn chưa hiểu nó, bạn sẽ không có khả năng bỏ nó.

Tại sao đàn bà cứ liên tục càu nhàu đàn ông, liên tục tìm cách thức và biện pháp để hành hạ họ? Đó là vô thức. Chính hàng thế kỉ của kìm nén đã đầu độc bản thể họ, và tất nhiên, họ không thể tấn công trực tiếp được. Điều đó là không thể bởi nhiều lí do. Một: họ yếu hơn đàn ông. Họ có thể học võ karate, aikido, judo, nhưng điều đó sẽ không tạo ra khác biệt gì mấy. Họ mong manh, đó là cái đẹp của họ. Nếu họ học quá nhiều karate và judo và jujitsu và aikido và trở thành rất cơ bắp và mạnh, họ sẽ làm mất cái gì đó - họ sẽ không thu được. Họ sẽ mất nữ tính của họ, họ sẽ làm mất tính mong manh, thanh nhã như đoá hoa của họ. Điều đó không xứng với nỗ lực này.

Đàn bà là mong manh. Cô ấy được ngụ ý theo cách đó. Cô ấy có hài hoà sâu sắc hơn đàn ông. Cô ấy nhiều âm nhạc hơn, nhiều nhịp điệu hơn đàn ông, tròn trĩnh hơn. Một điều: bởi vì sự mong manh của cô ấy mà cô ấy có thể không năng nổ như đàn ông. Điều khác: đàn ông đã từng huấn luyện cho cô ấy theo cách nào đó, đàn ông đã từng cho cô ấy tâm trí nào đó, điều không cho phép cô ấy đi ra khỏi cảnh tù túng của cô ấy. Điều đó đã kéo dài lâu tới mức nó đã đạt tới chính xương cô ấy. Cô ấy đã chấp nhận nó. Nhưng tự do là thứ mà bất kì cái gì xảy ra, bạn vẫn còn hướng theo tự do. Bạn không bao giờ có thể làm mất ham muốn tự do, bởi vì đó là ham muốn để có tính tôn giáo, đó là ham muốn để là điều thiêng liêng. Tự do vẫn còn là mục đích, dù bất kì cái gì xảy ra.

Cho nên, phải làm gì khi không có cách nào để nổi dậy và toàn thể xã hội là xã hội của đàn ông? Làm sao tranh đấu với nó? Làm sao bảo vệ nhân phẩm nhỏ bé? Cho nên đàn bà đã trở nên tinh ranh và ngoại giao. Cô ấy bắt đầu làm những thứ không phải là công kích trực tiếp, mà gián tiếp. Cô ấy tranh đấu với đàn ông theo cách tinh vi. Điều đó đã làm cho cô ấy gần thành cá sấu. Cô ấy chờ đợi liên tục cơ hội của mình để báo thù. Cô ấy có thể không nhận biết về bất kì cái gì nói riêng rằng cô ấy đang tranh đấu chống lại, nhưng cô ấy chỉ là đàn bà, và cô ấy đại diện cho mọi tính đàn bà. Hàng thế kỉ và hàng thế kỉ bị sỉ nhục và làm mất mặt có đó. Đàn ông của bạn có thể đã không làm cái gì sai cho bạn, nhưng anh ta là đại diện cho mọi đàn ông. Bạn không thể quên được điều đó. Bạn yêu người đàn ông, người cụ thể này nhưng bạn không thể yêu tổ chức mà đàn ông đã tạo ra. Bạn có thể yêu người đàn ông này, nhưng bạn không thể tha thứ cho đàn ông như thế. Và bất kì khi nào bạn nhìn vào người đàn ông này, bạn thấy tâm trí đàn ông ở đó, và bạn bắt đầu.

Điều này rất vô ý thức. Điều này tạo ra chứng thần kinh nào đó trong đàn bà. Nhiều đàn bà bị thần kinh hơn là đàn ông. Điều đó là tự nhiên, bởi vì họ sống trong xã hội do đàn ông tạo ra, được điều chỉnh cho đàn ông, và họ phải khớp bên trong nó. Nó được điều chỉnh bởi đàn ông cho đàn ông, và họ phải sống trong nó, họ phải khớp trong nó. Họ phải cắt bỏ nhiều phần của họ, các chi của họ - các chi sống động - để khớp vào trong vai trò máy móc được đàn ông trao cho họ. Họ chống lại, họ tranh đấu, và chứng thần kinh nào đó nảy sinh ra từ tranh đấu liên tục này. Đây là điều chê bai là gì.

Tôi đã nghe: Một bà già dịu ngọt đi vào cửa hàng vật nuôi. Ngay trong tủ kính bầy hàng là một con chó rất đẹp, và bà ta nói với người chủ cửa hàng, "Ông có con chó đẹp, xinh kia trong tủ kính bầy hàng không?"

Ông ta nói, "Có thưa bà, con mụ chó cái lẳng lơ rất đẹp. Chẳng lẽ nó không đẹp sao?"

Người đàn bà phát rồ. Bà ta nói, "Cái gì! Mồm với miệng! Đừng có dùng từ như thế. Đây là phần đánh kính của thị trấn. Có văn hoá thêm chút vào!"

Ngay cả người chủ cửa hàng cũng hơi chút phân vân, bối rối. Ông ta nói, "Rất tiếc, nhưng bà chưa bao giờ nghe từ này được dùng trước đây sao?"

Quí bà nói, "Tôi đã nghe nó được dùng trước đây, nhưng chưa bao giờ dành cho con chó nhỏ dễ thương, xinh xắn!"

Nó bao giờ cũng được dùng cho đàn bà.

Mới hôm nọ tôi đã đọc một cuốn sách có tên là Chê bai, tất nhiên do đàn bà viết.

Cái gì đó đã đi rất, rất sai. Vấn đề không phải là về một người đàn bà, vấn đề là về tính đàn bà. Nhưng bằng chê bai và chì chiết và thường xuyên cãi cọ, nó không thể chữa được. Đó không phải là phương thuốc cho nó. Hiểu biết là được cần.

Vấn đề này chắc chắn là đúng. Madhuri là con cá sấu, và cô ấy đang làm nhiều chuyện chì chiết và cãi cọ với Bodhi. Tất nhiên, Bodhi đang trưởng thành ra từ việc đó. Anh ấy đã thay đổi nhiều. Toàn thể công lao thuộc về Madhuri. Khi bạn phải sống với người đàn bà thường xuyên tranh đấu và chì chiết, hoặc bạn trốn đi hoặc bạn trở thành triết gia, điều đó là chắc chắn. Chỉ hai cách thức là sẵn có: hoặc bạn trốn đi, hoặc bạn bắt đầu nghĩ rằng đây chỉ là maya, mơ, ảo tưởng: " Madhuri này không là gì ngoài giấc mơ..." Bạn trở nên được tách rời. Đó cũng là cách trốn thôi. Bạn vẫn còn đó về mặt vật lí, nhưng về tâm linh bạn đi xa rồi. Bạn tạo ra khoảng cách. Bạn nghe âm thanh Madhuri tạo ra, nhưng dường như ở hành tinh khác nào đó. Để cô ấy làm, dần dần, bạn trở nên tách rời, dần dần bạn trở thành dửng dưng. Với Bodhi điều đó đã là tốt.

Bây giờ, Madhuri đang hỏi, "Điều đó là tốt cho Bodhi, nhưng về tâm thức của con cá sấu khốn khổ thì sao?" Làm cùng việc như Bodhi đang làm đi. Anh ấy đang làm gì? Anh ấy ngày càng trở thành người quan sát. Anh ấy không bị xúc phạm với điều bạn nói hay làm. Cho dù bạn đánh anh ấy, anh ấy sẽ quan sát nó, dường như cái gì đó tự nhiên đang xảy ra: lá úa rụng khỏi cây - làm gì? Chó sủa - làm gì? Trời đêm và tối - làm gì? Người ta chấp nhận, và trong việc chấp nhận đó người ta quan sát bất kì cái gì đang xảy ra. Làm cùng điều đó đi. Cũng như Bodhi đang quan sát bạn, bạn cũng quan sát bản thân bạn. Bởi vì con cá sấu đó không phải là bản chất bên trong của bạn. Không, nó là bản chất bên trong của không ai cả. Con cá sấu đó chỉ vừa mới ra khỏi vết thương mà bạn đang mang trong tâm trí bạn, và những vết thương đó chẳng liên quan gì tới Bodhi. Những vết thương đó có thể đã được ai đó khác gây ra hay có thể đã không được bất kì ai gây ra nói riêng, mà chỉ bởi xã hội.

Quan sát khi bạn bắt đầu cư xử theo cách thần kinh, theo phong cách thần kinh. Quan sát nó đi!

Như Bodhi đang quan sát bạn, bạn cũng quan sát bản thân bạn.

Và một khoảng cách sẽ nảy sinh, và bạn sẽ có khả năng thấy tâm trí riêng của bạn đang tạo ra rắc rối không cần thiết. Bạn sẽ thu thập nhận biết. Liên tục quan sát mọi thứ, người ta thoát ra khỏi tâm trí, bởi vì người quan sát ở bên ngoài tâm trí.

Nếu bạn không làm điều đó, khả năng là ở chỗ khi Bodhi trưởng thành ngày càng nhiều triết lí và hiểu biết, bạn sẽ trở thành ngày càng là mụ sói cái - bởi vì bạn sẽ nghĩ anh ấy đang trở nên lạnh lùng, bạn sẽ nghĩ anh ấy đang đi xa, và bạn sẽ bắt đầu đánh anh ấy mạnh hơn, bạn sẽ bắt đầu đánh mạnh hơn. Thấy rằng anh ấy đi đâu đó khác, bỏ bạn, bạn sẽ ngày càng báo thù hơn. Trước khi điều đó xảy ra, trở nên tỉnh táo đi.

Tôi đã nghe: Một người thu xếp trả tiền cho đám tang của vợ mình bằng trả góp, nhưng sau vài tháng anh ta lâm vào khó khăn tài chính và không thể nào giữ được việc thanh toán. Cuối cùng, người làm dịch vụ lễ tang gọi điện vào một sáng và nói, "Này, hoặc tôi lấy tiền từ ông ngay lập tức, hoặc cô ấy sẽ tới đấy!"

Đừng tạo ra tình huống như thế mà người yêu bạn bắt đầu nghĩ về cái chết của bạn, người đã thích bạn là bất tử bắt đầu hi vọng rằng bạn chết, rằng tốt hơn cả là bạn chết đi.

Mulla Nasruddin điên vì xem phim. Mọi đêm anh ta đều ở trong rạp chiếu phim, đâu đó chỗ này khác. Một hôm vợ nói, "Em nghĩ rằng cho dù một đêm anh ở nhà, em sẽ chết bất đắc kì tử." Anh ta nhìn cô ấy và anh ta nói, "Đừng có hối lộ anh." Đừng tạo ra tình huống như thế.

Vợ của một trong những thành viên già nhất và đáng kính nhất của câu lạc bộ gần đây mới qua đời. Các thành viên bạn thân của ông ấy gửi lời chia buồn, và một người nói, "Thật khó mà mất vợ của người ta..." Thành viên khác thì thầm một cách cay đắng, "Khó sao? Khốn kiếp gần như không thể được! "

Không ai nói điều này, nhưng điều này là điều mọi người tạo ra - một tình huống rất xấu. Và tôi biết rằng bạn đang tạo ra nó một cách không chủ ý, và tôi biết rằng bạn đang tạo ra nó trong hi vọng chính cái đối lập. Thỉnh thoảng chuyện xảy ra là đàn bà bắt đầu đánh đàn ông chỉ để phá vỡ sự lạnh nhạt của anh ta, chỉ để phá băng. Cô ấy muốn anh ta ít nhất cũng nồng nhiệt: "Ít nhất cứ giận đi, nhưng nồng nhiệt vào. Đánh lại em đi, nhưng làm cái gì đó! Đừng đứng đó tách rời thế." Nhưng bạn càng tạo ra tình huống như vậy, đàn ông càng phải tự bảo vệ mình và đi ra xa. Dần dần, anh ta phải học du hành không gian, để cho thân thể vẫn còn đây và anh ta đi thật xa - du hành thể vía.

Đây là những cái vòng luẩn quẩn. Bạn muốn anh ấy gần gũi và nồng nhiệt và ôm ghì bạn, nhưng bạn tạo ra tình huống mà trong đó điều đó ngày càng trở thành không thể được. Cứ quan sát điều bạn đang làm. Và người này đã không làm gì đặc biệt với bạn. Anh ấy đã không làm hại bạn. Bạn biết có những tình huống mà hai người không đồng ý, nhưng đó là một phần của trưởng thành. Bạn không thể tìm thấy một người sẽ đồng ý toàn bộ với bạn đâu. Đặc biệt đàn ông và đàn bà không đồng ý bởi vì họ có tâm trí khác nhau, họ có thái độ khác toàn bộ về mọi thứ. Họ vận hành từ những trung tâm khác nhau. Cho nên điều tuyệt đối tự nhiên là họ không đồng ý một cách dễ dàng, nhưng chẳng cái gì sai với nó. Và khi bạn chấp nhận một người và bạn yêu một người, bạn cũng yêu các sự bất đồng của người đó nữa. Bạn không bắt đầu đánh nhau, bạn không bắt đầu thao túng; bạn cố gắng hiểu quan điểm của người kia. Và cho dù bạn không thể đồng ý, bạn vẫn có thể đồng ý với bất đồng. Nhưng dầu vậy, một thoả thuận tinh tế, sâu sắc vẫn còn rằng, "Thôi được, chúng ta đồng ý bất đồng. Về điểm này chúng ta sẽ không đi tới thoả thuận - được - nhưng không cần đánh nhau." Việc đánh nhau sẽ không đem bạn lại gần hơn, nó sẽ tạo ra nhiều khoảng cách hơn. Và phần nhiều, gần chín mươi nhăm phần trăm các cãi nhau của bạn, là tuyệt đối không có cơ sở; nó phần lớn là hiểu nhầm. Và chúng ta bị làm cho bối rối trong đầu mình nhiều tới mức chúng ta không để cơ hội cho người kia nêu ra tâm trí của người đó.

Trong điều này nữa, đàn bà đã trở thành rất, rất sợ hãi. Lần nữa vấn đề là về tâm trí nam và nữ. Đàn ông có tính biện luận nhiều hơn. Chừng này thì đàn bà đã biết: rằng nếu bạn đi qua biện luận, anh ta sẽ thắng. Cho nên họ không tranh cãi, họ đánh nhau. Họ trở nên giận, và điều họ không thể làm được qua logic, họ làm qua giận dữ. Họ thay thế bằng giận dữ, và tất nhiên, đàn ông nghĩ, "Sao tạo ra nhiều rắc rối về việc nhỏ thế?" đồng ý. Nhưng đây không phải là thoả thuận, và nó sẽ vận hành như khối chắn giữa hai người.

Lắng nghe biện luận của anh ấy đi. Có khả năng là anh ấy có thể đúng - bởi vì một nửa thế giới, thế giới bên ngoài, thế giới đối thể, phải được tiếp cận qua lí trí. Cho nên bất kì khi nào đó là vấn đề của thế giới bên ngoài, có nhiều khả năng là đàn ông có thể đúng. Nhưng bất kì khi nào đó là vấn đề của thế giới bên trong, nhiều khả năng là đàn bà có thể đúng bởi vì ở đó, lí trí không được cần tới. Cho nên nếu bạn định mua xe thì nghe theo đàn ông, và nếu bạn định chọn nhà thờ, nghe theo đàn bà. Nhưng điều đó là gần như không thể được. Nếu bạn có vợ bạn không thể chọn xe của bạn được - gần như không thể được. Cô ấy sẽ chọn nó. Không chỉ điều đó đâu, cô ấy sẽ ngồi sau và lái nó.

Đàn ông và đàn bà phải đi tới hiểu biết nào đó rằng khi có liên quan tới thế giới các đối thể và đồ vật, đàn ông là nguồn đúng và chính xác hơn. Anh ta vận hành qua logic, anh ta khoa học hơn; anh ta nhiều tính phương Tây hơn. Khi đàn bà vận hành một cách trực giác, cô ấy có nhiều tính phương Đông hơn, nhiều tính tôn giáo hơn.

Nhiều khả năng hơn là trực giác của cô ấy sẽ đưa cô ấy tới đường đúng. Cho nên nếu bạn đi tới nhà thờ, đi theo người đàn bà của bạn. Cô ấy có cảm giác chính xác hơn về những điều của thế giới bên trong. Và nếu bạn yêu một người, dần dần, bạn đi tới hiểu biết này, và một thoả thuận ngầm ẩn nảy sinh giữa hai người yêu: ai sẽ là đúng trong cái gì. Và yêu bao giờ cũng là hiểu biết.

Hai con quỉ từ không gian bên ngoài đang đi trên phố thì chúng thấy đèn tín hiệu giao thông. "Tớ nghĩ cô ấy yêu cậu," con quỉ thứ nhất nói. "Người ta chớp mắt với cậu đấy." Vừa lúc đó tín hiệu đổi từ đi sang dừng. "Giống hệt đàn bà," con quỉ thứ hai lầu bầu, "không thể quyết định được tâm trí cô ấy từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc tiếp."

Rất khó cho đàn bà quyết định tâm trí cô ấy bởi vì cô ấy linh động hơn, phần quá trình nhiều hơn, ít cứng rắn. Đó là cái đẹp và duyên dáng của cô ấy. Cô ấy giống như dòng sông hơn, liên tục thay đổi. Đàn ông cứng rắn hơn, dứt khoát hơn, chắc chắn hơn, có tính quyết định. Cho nên nơi cần có quyết định, nghe theo Bodhi đi, Madhuri. Và khi các quyết định không được cần, nhưng trôi nổi, trôi giạt được cần, thế thì bạn có thể giúp cho Bodhi nghe theo bạn, và anh ấy sẽ nghe.

Tâm trí nữ tính có thể làm lộ ra nhiều điều huyền bí, như tâm trí nam tính có thể làm lộ ra nhiều điều huyền bí; nhưng cũng như có xung đột giữa khoa học và tôn giáo, vậy cũng có xung đột giữa đàn ông và đàn bà. Một ngày nào đó điều được hi vọng là đàn ông và đàn bà sẽ đi tới bổ sung lẫn cho nhau thay vì xung đột với nhau, nhưng ngày đó sẽ là cùng ngày như khi khoa học và tôn giáo cũng bổ sung lẫn cho nhau. Khoa học sẽ lắng nghe với hiểu biết về điều tôn giáo đang nói, và tôn giáo sẽ lắng nghe với hiểu biết về điều khoa học đang nói. Và không có xâm lấn, bởi vì các lĩnh vực là tuyệt đối khác nhau. Khoa học đi ra ngoài, tôn giáo đi vào trong.

Đàn bà có nhiều tính suy tư hơn, đàn ông nhiều tính suy nghĩ hơn. Họ có thể nghĩ tốt hơn. Tốt, khi suy nghĩ được cần, nghe theo đàn ông. Đàn bà có thể cảm tốt hơn. Khi cảm giác được cần, nghe theo đàn bà. Và cả hai cảm giác và suy nghĩ làm nên toàn thể cuộc sống. Cho nên nếu bạn thực sự trong yêu, bạn sẽ trở thành biểu tượng âm/dương. Bạn có thấy biểu tượng âm/dương Trung Quốc không? Hai con cá gần như gặp gỡ và hội nhập vào nhau trong chuyển động sâu sắc, làm đầy đủ vòng tròn năng lượng. Đàn ông và đàn bà, nữ và nam, ngày và đêm, làm việc và nghỉ ngơi, nghĩ và cảm: những điều này không đối kháng lẫn nhau, chúng là bù nhau. Và nếu bạn yêu người đàn bà hay đàn ông, cả hai được tôn lên vô cùng trong các bản thể của các bạn. Bạn trở thành đầy đủ.

Đó là lí do tại sao tôi nói rằng khái niệm Hindu về Thượng đế là đầy đủ hơn khái niệm của Ki tô giáo, Do Thái giáo, Mô ha mét giáo, hay Jaina giáo; nhưng cả hai là các khái niệm. Mahavira đứng một mình, không đàn bà nào được thấy ở bất kì đâu xung quanh. Nó chỉ là tâm trí nam, một mình; phần bù bị thiếu. Chỉ một con cá ở trong vòng tròn, con cá kia không có đó. Nó là một nửa vòng tròn, và một nửa vòng tròn không phải là vòng tròn chút nào bởi vì gọi 'nửa' vòng tròn là gần như ngớ ngẩn. Vòng tròn phải là đầy đủ, chỉ thế thì nó mới là vòng tròn. Bằng không, nó không là vòng tròn chút nào.

Thượng đế của Ki tô giáo là một mình, không có khái niệm về nữ quanh Ngài. Cái gì đó bị thiếu. Đó là lí do tại sao Thượng đế của Ki tô giáo hay của Do Thái giáo là nam quá nhiều, hay thù hằn, giận dữ, sẵn sàng phá huỷ vì những tội nhỏ, sẵn sàng tống mọi người vào địa ngục vĩnh viễn - không từ bi, rất khắc nghiệt, như đá. Khái niệm về Thượng đế của người Hindu gần với thực tại hơn, nó là vòng tròn. Ram bạn sẽ thấy cùng Sita; Shiva bạn sẽ thấy cùng Devi; Vishnu bạn sẽ thấy cùng Laxmi - bao giờ phần bù cũng có đó. Thượng đế của người Hindu có nhiều tính người hơn khi so với các Thượng đế khác, điều gần như là vô nhân tính. Thượng đế của người Hindu gần như thuộc vào bạn, ở giữa các bạn, cũng giống như bạn - thuần khiết hơn, toàn thể hơn, nhưng được kết nối với bạn. Họ không bị ngắt kết nối, họ được kết nối với kinh nghiệm sống của bạn.

Để tình yêu là lời cầu nguyện của bạn nữa. Quan sát đi! Quan sát con cá sấu trong bạn và bỏ nó đi, bởi vì con cá sấu đó sẽ không cho phép bạn nở hoa trong tình yêu sâu sắc. Điều đó sẽ phá huỷ bạn, và phá huỷ không bao giờ đáp ứng cho bất kì ai. Phá huỷ gây thất vọng. Đáp ứng chỉ là từ sáng tạo sâu sắc.

Một người nhỏ bé nhu mì vừa mới về nhà từ đám tang vợ mình. Khi anh ta tới cửa trước, cái chụp ống khói rơi khỏi mái nhà và đâm vào lưng anh ta một cú sắc bén. Ngước nhìn lên anh ta thì thầm, "À... cô ấy đã tới rồi." Đừng tạo ra những hình ảnh như vậy của bạn trong tâm trí của người yêu bạn.

Và đàn ông cần nhiều từ đàn bà để trưởng thành: tình yêu của cô ấy, từ bi của cô ấy, hơi ấm của cô ấy. Hiểu biết phương Đông về đàn ông và đàn bà là thế này: rằng đàn bà về bản chất là người mẹ. Ngay cả một bé gái nhỏ về bản chất vẫn là người mẹ, người mẹ đang lớn. Tính mẹ không phải là cái gì đó xảy ra một cách ngẫu nhiên, nó là sự lớn lên trong người đàn bà. Tính bố chỉ là một hình thức xã hội, nó không phải là cần thiết. Thực ra nó không tự nhiên. Nó tồn tại chỉ trong xã hội con người; con người đã tạo ra nó. Nó là một thể chế. Tính mẹ không phải là thể chế, tính bố là thể chế. Đàn ông không có sự cần thiết bên trong để là người bố.

Khi đàn ông rơi vào tình yêu với đàn bà, anh ta tìm kiếm người được yêu. Khi đàn bà rơi vào tình yêu với đàn ông, cô ấy tìm kiếm ai đó người sẽ làm cho cô ấy thành mẹ. Cô ấy tìm kiếm ai đó mà cô ấy muốn người đó trở thành bố của con cô ấy. Đó là lí do tại sao khi đàn bà cố tìm đàn ông, tiêu chuẩn của cô ấy là khác: mạnh mẽ, bởi vì cô ấy sẽ cần việc bảo vệ và con cái sẽ cần bảo vệ; giầu có, bởi vì cô ấy sẽ cần bảo vệ và con cái sẽ cần bảo vệ. Khi người đàn ông tìm người đàn bà, anh ta chỉ quan tâm tới người vợ. Mối quan tâm của anh ta là với người đàn bà đẹp, người anh ta có thể tận hưởng và sống cùng. Anh ta không quá quan tâm về việc là người bố. Nếu anh ta trở thành bố, điều đó là ngẫu nhiên. Nếu anh ta bắt đầu thích điều đó nữa, điều đó cũng là ngẫu nhiên, bởi vì anh ta thích người đàn bà và con cái phải bắt nguồn từ cô ấy. Anh ta yêu con cái thông qua người đàn bà, và người đàn bà yêu người đàn ông qua con cái. Tất nhiên, nó phải là vậy; vòng tròn trở thành đầy đủ. Đàn bà về bản chất là người mẹ, trong việc tìm là người mẹ.

Cho nên khái niệm phương Đông là ở chỗ đàn bà đang đi tìm việc là người mẹ, và đàn ông đang đi tìm, sâu bên dưới, về việc tìm ra người mẹ bị mất của mình. Anh ta đã mất bụng mẹ của người mẹ, hơi ấm của người mẹ, tình yêu của người mẹ. Anh ta đang tìm lần nữa người đàn bà có thể trở thành mẹ anh ta.

Đàn ông về bản chất là đứa trẻ. Ngay cả đàn ông rất trưởng thành bẩy mươi hay chín mươi tuổi vẫn là đứa trẻ. Và chính bé gái rất nhỏ về bản chất là người mẹ. Đây là cách vòng tròn thành đầy đủ.

Ở phương Đông, vào những ngày của Upanishads, người thấy thường ban phúc lành cho các đôi mới với một ý tưởng rất ngớ ngẩn. Nó sẽ có vẻ ngớ ngẩn với con mắt phương Tây. Họ thường nói, "Thượng đế sẽ cho cô mười đứa trẻ, và chung cuộc, sự hoàn thành tối thượng là việc trở thành người mẹ của chồng cô nữa." Vậy tổng cộng, mười một đứa trẻ: mười đứa con từ người chồng, và chung cuộc, người chồng cũng trở thành đứa con của bạn - mười một đứa con. Người đàn bà được hoàn thành khi người chồng cũng trở thành đứa con của cô ấy.

Đàn ông liên tục tìm mẹ của mình. Khi đàn ông rơi vào tình yêu với người đàn bà, anh ta rơi vào trong tình yêu lần nữa với mẹ mình. Bằng cách nào đó, người đàn bà này cho ý tưởng về mẹ anh ta. Cách cô ấy bước, khuôn mặt cô ấy có, mầu mắt hay mầu tóc của cô ấy, hay âm thanh của cô ấy; cái gì đó cho ý tưởng về người mẹ lần nữa. Hơi ấm của thân thể cô ấy, sự chăm sóc mà cô ấy biểu lộ cho anh ta là việc tìm người mẹ bị mất. Đó là việc tìm bụng mẹ.

Các nhà phân tâm nói rằng thôi thúc nam để xuyên vào thân thể đàn bà không là gì ngoài thôi thúc lại đạt tới bụng mẹ. Điều đó là có nghĩa. Chính nỗ lực của đàn ông xuyên vào thân thể đàn bà không là gì ngoài nỗ lực đạt tới bụng mẹ. Một khi bạn hiểu điều gì xảy ra giữa năng lượng của bạn và năng lượng của người đàn ông của bạn, điều gì thực sự diễn ra, quan sát nó. Dần dần, năng lượng này sẽ bắt đầu rơi vào vòng tròn.

Và giúp lẫn nhau đi. Chúng ta cùng nhau giúp lẫn nha, để làm cho nhau hạnh phúc và phúc lạc, và chung cuộc, để cho từ cơ hội thông qua sự gặp gỡ của đàn ông và đàn bà để cho Thượng đế xảy ra. Tình yêu được hoàn thành chỉ khi nó trở thành samadhi. Nếu nó chưa phải là samadhi và chì chiết và xung đột và chê bai tiếp tục, và đánh nhau và giận dữ, và thế này thế nọ, thế thì tình yêu của bạn sẽ không bao giờ trở thành một toàn thể hài hoà. Bạn sẽ không bao giờ tìm thấy Thượng đế, điều chỉ có thể tìm được trong tình yêu.

Câu hỏi thứ tư:

Liên thuộc là khái niệm thú vị, nhưng làm sao điều đó là có thể khi thầy thôi thúc tất cả chúng tôi phải vị kỉ toàn bộ?

Trước hết, liên thuộc không phải là 'thú vị', và nó không phải là khái niệm.

Nó không thú vị chút nào. Độc lập cho cảm giác thú vị, phụ thuộc cho cảm giác rất, rất cay đắng; liên thuộc không thú vị không cay đắng. Nó là thứ rất cân bằng: không thế này không thế nọ. Nó không nghiêng sang bên nào; nó là thanh bình. Và nó không phải là khái niệm, nó là thực tại. Nó chỉ ra cách nó là vậy. Cứ quan sát cuộc sống và bạn sẽ không bao giờ tìm ra cái gì mà không liên thuộc. Mọi thứ đang tồn tại, tồn tại trong đại dương của liên thuộc. Nó không phải là khái niệm, nó không phải là lí thuyết. Bạn chỉ bỏ mọi lí thuyết, mọi định kiến, và nhìn vào cuộc sống.

Nhìn một cây nhỏ, một bụi hồng, và bạn sẽ thấy toàn thể sự tồn tại hợp tụ lên nó. Từ đất nó được kết nối. Không có đất, nó sẽ không có đó. Nó liên tục thở không khí. Nó được kết nối với bầu khí quyển. Từ mặt trời nó liên tục nhận năng lượng. Hoa hồng là hồng vì mặt trời, và đây là những điều rất thấy được. Những người đã từng làm việc chăm chỉ đều nói rằng có ảnh hưởng vô hình nữa. Họ nói rằng không chỉ mặt trời cho năng lượng cho hoa hồng, bởi vì không cái gì có thể là một chiều trong cuộc sống. Giao thông không thể một chiều. Bằng không nó sẽ là cuộc sống rất không công bằng. Hoa hồng sẽ liên tục nhận và cho không cái gì. Không, phải là việc hoa hồng cũng cho cái gì đó cho mặt trời chứ. Không có hoa hồng, mặt trời cũng thiếu cái gì đó. Cái đó còn phải được khoa học khám phá ra, nhưng những nhà huyền môn bao giờ cũng cảm thấy rằng cuộc sống là việc cho và nhận. Nó không thể một chiều được. Bằng không, toàn thể cân bằng sẽ bị mất. Hoa hồng phải đang cho cái gì đó - có thể là vui vẻ nào đó. Chắc chắn, nó cho hương thơm cho không khí, và chắc chắn nó phải cho tính sáng tạo nào đó, một tình huống cho đất để có tính sáng tạo. Đất phải cảm thấy hạnh phúc qua nó; nó đã tạo ra hoa hồng. Nó phải cảm thấy được hoàn thành. Một sự thoả mãn và mãn nguyện sâu sắc phải tới từ đất.

Mọi thứ đều được kết nối. Không cái gì không được kết nối ở đây. Cho nên khi tôi nói liên thuộc, tôi không ngụ ý rằng nó là một khái niệm, một lí thuyết, không.

Độc lập là một khái niệm bởi vì nó là tuyệt đối giả. Không ai đã bao giờ thấy cái gì độc lập cả. Phụ thuộc tuyệt đối là giả vì không ai đã bao giờ thấy cái gì tuyệt đối phụ thuộc.

Một đứa trẻ được sinh ra: bạn nghĩ nó hoàn toàn bất lực và phụ thuộc vào người mẹ sao? Bạn không thể thấy rằng người mẹ cũng đang thu được nhiều từ nó sao? Thực ra, ngày đứa con được sinh ra, người mẹ cũng được sinh ra là người mẹ. Trước điều đó, cô ấy chỉ là người đàn bà đơn thuần. Bây giờ, cái gì đó cực kì mới đã xảy ra cho cô ấy với việc sinh ra đứa con. Cô ấy đã đạt tới tính người mẹ. Vấn đề không chỉ là đứa con phụ thuộc vào người mẹ, người mẹ cũng phụ thuộc. Bạn sẽ thấy sự duyên dáng nào đó xảy ra cho người đàn bà khi cô ấy trở thành mẹ, sự hài hoà nào đó xảy ra cho cô ấy. Nếu người mẹ chết, tất nhiên, đứa trẻ sẽ không có khả năng sống sót. Nhưng nếu đứa con chết, bạn có cho rằng người mẹ cũng sẽ có khả năng sống sót không? Không, người mẹ sẽ chết. Lần nữa sẽ có người đàn bà, tính người mẹ sẽ biến mất cùng đứa con. Và người đàn bà này sẽ còn ít hơn là cô ấy đã từng là trước khi đứa con xảy ra cho cô ấy. Cô ấy bao giờ cũng sẽ thiếu cái gì đó, một phần của bản thể cô ấy đã biến mất cùng đứa con. Phần mất mát đó sẽ vận hành như vết thương một cách liên tục. Mọi thứ đều liên thuộc.

Cây liên tục ăn đất, nó liên tục cho bạn quả, bạn liên tục ăn quả. Thế rồi bạn chết, và đất ăn bạn, và cây lại ăn đất. Và quả thì sao? - cháu bạn sẽ ăn bạn qua cây. Mọi thứ đều quay vòng. Khi bạn ăn quả táo, ai biết được? Ông bạn, bà bạn, hay cụ tổ nhà bạn phải có đó trong quả táo; nhai cho kĩ vào, tiêu hoá kĩ vào. Bằng không, ông già sẽ không cảm thấy hài lòng đâu. Để cho ông trở thành một phần của con người bạn lần nữa đi. Ông đã đi tìm bạn qua quả táo đấy. Ông đã quay lại lần nữa.

Mọi thứ đều liên thuộc. Cho nên nó không phải là thú vị, nó không phải là cay đắng, nó là sự kiện đơn giản. Bạn không thể đánh giá nó được, bởi vì thú vị và cay đắng là đánh giá, diễn giải của chúng ta. Và nó không phải là khái niệm, nó là thực tại.

"Nhưng làm sao điều đó là có thể khi thầy thôi thúc tất cả chúng tôi phải vị kỉ toàn bộ?"

Vâng, điều đó chỉ có thể nếu bạn là vị kỉ toàn bộ. Nếu bạn là vị kỉ toàn bộ, bạn sẽ đi tới thấy rằng nếu bạn muốn thực sự hạnh phúc, bạn phải làm cho người khác hạnh phúc - bởi vì cuộc sống là sự liên thuộc. Khi tôi nói phải vị kỉ, tôi đang nói chỉ nghĩ về hạnh phúc của bạn. Nhưng trong hạnh phúc đó nhiều điều được bao hàm. Nếu bạn muốn mạnh khoẻ, bạn phải sống với những người mạnh khoẻ. Nếu bạn muốn sạch sẽ, bạn phải sống với hàng xóm sạch sẽ. Bạn không thể tồn tại như hòn đảo. Nếu bạn muốn hạnh phúc bạn phải lan toả hạnh phúc của bạn khắp xung quanh. Không thể có chuyện là khắp xung quanh đều có đại dương khổ, và bạn giống như hòn đảo, hạnh phúc - không thể được. Bạn có thể hạnh phúc chỉ trong thế giới hạnh phúc, bạn có thể hạnh phúc chỉ trong mối quan hệ hạnh phúc, bạn có thể đẹp chỉ với những người đẹp. Cho nên nếu bạn thực sự quan tâm tới việc là đẹp, tạo ra cái đẹp khắp xung quanh bạn đi.

Người thực sự vị kỉ trở thành vị tha. Thực sự vị kỉ là đi ra ngoài cái ta. Thực sự vị kỉ là trở thành vị Phật, một Jesus. Những người này là người tuyệt đối vị kỉ vì họ nghĩ chỉ về phúc lạc. Nhưng trong suy nghĩ về phúc lạc của họ, họ phải nghĩ tới phúc lạc của người khác nữa. Tôi tuyệt đối vị kỉ. Tôi chưa bao giờ nghĩ về bất kì cái gì khác ngoài cái ta của riêng tôi. Nhưng trong đó, từ cửa sau, mọi thứ đi vào.

Tôi quan tâm tới hạnh phúc của bạn, tới phúc lạc của bạn. Tôi quan tâm tới việc tạo ra cộng đồng những người phúc lạc. Tôi quan tâm tới việc tạo ra khu vườn những người đẹp, vì nếu bạn hạnh phúc và phúc lạc và đẹp, tôi sẽ trở nên cực kì phúc lạc và hạnh phúc.

Phúc lạc tạo ra trong chia sẻ. Nếu bạn không chia sẻ phúc lạc của bạn nó sẽ chết. Nếu bạn không chia sẻ cực lạc của bạn, chẳng mấy chốc bạn sẽ thấy rằng tay bạn trống rỗng. Cho nên khi tôi nói tuyệt đối vị kỉ, tôi ngụ ý: rằng nếu bạn cố gắng hiểu cái ta của bạn là gì, vị kỉ của bạn là gì, bạn sẽ thấy rằng mọi người đều được ngụ ý, được bao hàm. Và việc tham gia của bạn trở nên ngày càng lớn hơn và ngày càng to hơn. Một khoảnh khắc tới khi bạn có thể thấy như một sự kiện là cái toàn thể được bao hàm.

Có câu chuyện hay về Phật.

Ông ấy đạt tới cánh cửa tối thượng. Cánh cửa mở ra, nhưng ông ấy không vào. Người gác cổng nói, "Mọi thứ đều sẵn sàng, và chúng tôi đang chờ đợi trong cả triệu năm. Bây giờ ông đã tới. Hiếm khi có chuyện xảy ra là một người trở thành vị phật. Vào đi. Sao ông đứng đó? Và sao ông trông buồn thế?" Phật nói, "Làm sao ta có thể vào được? Bởi vì có cả triệu người vẫn đang vật lộn trên đường. Có cả triệu người vẫn đang trong khổ. Ta sẽ vào chỉ khi mọi người khác đã vào. Ta sẽ đứng đây và đợi."

Bây giờ, chuyện ngụ ngôn này có nhiều nghĩa. Một nghĩa là ở chỗ chừng nào cái toàn thể chưa trở nên chứng ngộ, làm sao người ta có thể trở thành chứng ngộ được? Bởi vì chúng ta là một phần của nhau, được bao hàm trong nhau, là thành viên của nhau. Bạn là ở trong tôi và tôi là ở trong bạn, cho nên làm sao tôi có thể phân tách bản thân tôi được? Điều đó là không thể được. Câu chuyện này cực kì có ý nghĩa và đúng. Cái toàn thể phải trở nên chứng ngộ.

Tất nhiên, người ta có thể đi tới hiểu biết nào đó, nhưng hiểu biết đó sẽ làm lộ ra rằng người khác được bao hàm, và tâm thức là một. Là vị kỉ là làm tan biến hoàn toàn trong cái toàn bộ, bởi vì chỉ người ngu mới cố bảo vệ bản thân họ. Và trong việc cố bảo vệ bản thân họ, họ liên tục phá huỷ bản thân họ. Jesus nói, "Cứu bản thân ông và ông sẽ bị mất. Đánh mất bản thân ông đi. Cứu bản thân ông và ông sẽ bị mất!" Ông ấy đang cho bạn một trong những kĩ thuật tốt nhất để là vị kỉ: yêu bản thân bạn, và bạn đạt tới. Bạn đạt tới bằng việc làm mất bản thân bạn. Bạn trở nên hạnh phúc bằng việc lan toả hạnh phúc khắp xung quanh, bạn trở thành an bình bằng việc lan toả an bình khắp xung quanh.

"Nhưng làm sao điều đó là có thể khi thầy thôi thúc tất cả chúng tôi phải vị kỉ toàn bộ? "

Điều đó là có thể chỉ nếu bạn là vị kỉ toàn bộ. Thế thì bạn bao giờ cũng sẽ thấy ra vấn đề. Nếu bạn sống trong một gia đình, nếu bạn là người vợ hay người chồng, bạn sẽ có khả năng thấy rằng chính trong việc được yêu mến của bạn mà người chồng hạnh phúc. Chính là vị kỉ mà người chồng vẫn còn hạnh phúc và ca hát và vui sướng, bởi vì nếu anh ấy trở nên buồn, chán nản, giận dữ, thế thì bạn không thể vẫn còn hạnh phúc lâu được. Anh ấy sẽ ảnh hưởng tới bạn. Mọi thứ đều tiêm nhiễm. Nếu bạn muốn hạnh phúc, bạn sẽ muốn con bạn nhảy múa và hạnh phúc, bởi vì đó là cách duy nhất năng lượng của bạn sẽ nhảy múa. Nếu họ tất cả đều buồn, ốm yếu, và ngồi trong góc của họ, đờ đẫn, năng lượng của bạn sẽ lập tức tụt xuống. Quan sát mà xem! Khi bạn đi cùng người hạnh phúc, đột nhiên buồn của bạn biến mất - biến mất luôn! Khi bạn đi cùng người buồn, đột nhiên năng lượng của bạn tụt thấp.

Thế thì toán học là đơn giản. Nếu bạn muốn hạnh phúc, làm cho mọi người hạnh phúc đi. Nếu bạn muốn thực sự được chứng ngộ, giúp cho mọi người trở nên chứng ngộ. Nếu bạn muốn có tính thiền, tạo ra thế giới thiền đi. Đó là lí do tại sao Phật đã tạo ra một tầng lớp lớn các sannyasins: bầu không khí đại dương mà trong đó mọi người có thể tới và nhận chìm bản thân họ.

Mới đêm hôm nọ một sannyasin tới và anh ta nói, "Tôi cảm thấy rất không thoải mái với tính chất sannyas, bởi vì tôi cảm thấy dường như tôi đã trở thành chỉ là một phần của bầy đoàn." Bây giờ, đây là thái độ rất bản ngã. Chỉ là một phần của bầy đoàn sao? Mọi người đều muốn tách rời, mọi người đều muốn độc lập, là bản thân người ta, một mình như một đỉnh núi, không kết nối. Đây là trò bản ngã là gì. Tôi cho bạn áo choàng mầu son, đổi tên bạn, và dần dần, bạn mất hút trong đại dương nơi bạn không tồn tại một cách tách rời. Bạn bắt đầu hội nhập bản thân bạn với người khác. Tất nhiên, bản ngã sẽ cảm thấy đau, không thoải mái, không dễ chịu. Nhưng bản ngã là bệnh của bạn, nó phải bị loại bỏ. Và người ta nên có khả năng tận hưởng là vô thực thể, là bình thường, được trộn lẫn tới mức không ai đã bao giờ đi tới biết rằng bạn là tách rời, khác với người khác. Nhưng bản ngã chỉ có một ý tưởng: làm sao là tách rời và khác biệt.

Tôi đã không nói cho sannyasin đó. Tôi muốn nói cho anh ta nhưng tôi nghĩ rằng có thể điều đó sẽ làm tổn thương anh ta - một bản ngã như thế người nghĩ rằng chỉ có mặc bộ đồ cam cũng cảm thấy rất không thoải mái, anh ta đã trở thành một phần của bầy đoàn - tôi muốn nói với anh ta rằng tốt hơn cả là bạn cạo nửa đầu của bạn đi, cạo nửa râu cằm, cạo nửa râu mép, để cho bất kì ở đâu bạn đi bạn đều sẽ tách rời. Và xăm lên trán, và làm những điều mà không ai làm. Bạn bao giờ cũng sẽ cảm thấy tốt và rất thoải mái. Bản ngã đang làm điều đó.

Tôi đã nghe về một người muốn trở thành rất nổi tiếng, người muốn thấy hình của mình trên báo chí. Anh ta cạo nửa đầu, nửa râu cằm và nửa râu mép, và anh ta bước quanh thị trấn. Trong vòng ba ngày anh ta đã là người nổi tiếng khắp thị trấn. Mọi báo chí đều có hình của anh ta, và trẻ con chạy quanh anh ta và la hét, và anh ta tận hưởng điều đó rất thích. Bạn có thể làm cùng điều đó, theo cùng cách.

Bản ngã muốn tách rời, và đó là lí do tại sao bản ngã là giả, bởi vì tách rời là giả. Cùng nhau là thực. Mọi phân tách đều là giả và ảo tưởng, và mọi cùng nhau đều là đúng và thực.

Câu hỏi thứ năm:

Trong bài giảng thầy thường dùng từ, 'đạt tới hạnh phúc', và tâm trí tôi nhảy vào và nói: làm việc nhiều hơn, làm việc chăm chỉ hơn. Nhưng làm sao tôi có thể làm việc hướng tới buông xuôi được? Điều đó cho cảm giác điên khùng.

Đây là từ Amida. Cô ấy có một tâm trí hướng công việc lớn: làm việc là có giá trị, chơi đùa là vô giá trị; và mọi điều phải được đạt tới qua công việc. Điều đó đã trở thành thói quen ăn sâu trong tâm trí cô ấy. Nhưng điều này phải được dạy cho mọi người. Toàn thế giới sống tương ứng với đạo đức công việc. Chơi, nhiều nhất, là được dung thứ. Làm việc được ca ngợi.

Cho nên ngay cả ở đây, khi tôi đang nói về buông xuôi, khi tôi đang nói về cảm nhận và nữ tính, tâm trí bạn cứ nhảy bổ ra. Bất kì khi nào nó thấy bất kì hỗ trợ nào, ngay lập tức nó bật ra và nói, "Vâng." Chính từ 'đạt tới' đã bắt đầu một dây chuyền các ý nghĩ bên trong bạn: đạt tới sao? - làm việc, làm việc chăm chỉ phải được thực hiện chứ. Chỉ một lời đã làm lẩy cò ra cả một dây chuyền ý nghĩ nào đó, dường như tâm trí chỉ chờ đợi và quan sát để nhảy lên bất kì cái gì mà có thể cho nó sự liên tục.

Đó là cách bạn nghe tôi. Tôi phải dùng lời, lời là rất có tải trọng, lời mà bạn đã diễn giải theo cách khác, lời mà có hàm nghĩa khác với bạn, các liên kết, nghĩa. Tôi phải dùng ngôn ngữ, và ngôn ngữ là thứ rất nguy hiểm. Chỉ nghe tới từ 'đạt tới', toàn thể tâm trí hướng công việc đi tới vận hành. Thế thì bạn không nghe tôi, không nghe điều tôi đang nói. Tôi đang nói rằng đạt tới là có thể chỉ khi bạn không cố đạt tới. Đạt tới là có thể chỉ khi mọi nỗ lực để đạt tới bị bỏ đi, bởi vì điều bạn đang cố đạt tới là đã có đó rồi. Nó không thể được đạt tới. Chính nỗ lực để đạt tới nó sẽ tiếp tục tạo ra rào chắn giữa bạn và thực tại của bạn. Nhưng tâm trí liên tục canh chừng, và nó bao giờ cũng sẵn sàng tìm ra hỗ trợ nào đó cho bản thân nó. Để tôi kể cho bạn một giai thoại.

Viên cảnh sát trong một làng nhỏ đã ở đó hai mươi năm và anh ta không được các cư dân biết tới mấy. Ở làng địa phương xa xôi này, cảnh sát phần lớn là thành viên của nhân dân như người hàng thịt hay người đưa thư địa phương, anh ta bao giờ cũng thấy bản thân mình như cảnh sát trưởng trong phim cao bồi, và đối xử ngay cả với những vi phạm nhỏ nhặt nhất dường như nó là vụ kiện tới cảnh sát nước Anh. Chính việc khoe khoang tự hào của anh ta là mọi cư dân của làng đều đã nhận được giấy mời xem như kết quả của sự thành kính của anh ta với nghĩa vụ. Khi thời gian tới để anh ta được thay thế bằng một xe cảnh sát có thể bao quát không ít hơn sáu làng, kể cả làng anh ta đã đi tới coi là làng riêng của mình, anh ta đột nhiên nhận ra rằng anh ta chưa bao giờ có vụ kiện nào chống lại cha sở địa phương. Và lòng tự hào của anh ta không thể cho phép anh ta về hưu mà không đem người này ra công lí. Nhiệm vụ của anh ta dường như là vô vọng. Nhưng khi anh ta quan sát cha sở đạp xe quanh làng, một hôm anh ta nảy ra một bản kế hoạch chính. Náu mình ở chân đồi duy nhất trong làng, anh ta đợi cho cha sở đạp xe xuống. Khi cha sở còn cách một mét, viên cảnh sát bước ra trước ông ta, tự nhủ thầm, "Ông ta sẽ chẹt qua chân mình. Đau đấy, nhưng mình sẽ buộc cho ông ta lỗi không có phanh thích hợp." Tuy nhiên cha sở phản ứng ngay, làm cho ông ta dừng lại chiếc xe chỉ cách giầy của viên cảnh sát vài phân. Viên cảnh sát ngần ngại thừa nhận thất bại và nói, "Tôi tưởng tôi đã bắt được ông vào lúc đó, thưa cha sở." Cha sở nói, "Ồ vâng, nhưng Thượng đế đã ở cùng tôi." "Bắt được lỗi của ông rồi!" viên cảnh sát nói. "Hai người đi trên một xe đạp!"

Đó là cách tâm trí tiếp diễn - quan sát. Bất kì cớ nào: hợp lí, bất hợp lí, bất kì cứ nào, cho dù bất kì ngớ ngẩn nào, và tâm trí lập tức nhảy vào và cố tiếp tục hình mẫu cũ. Tôi đang nói nhiều điều thế cho bạn, và tất nhiên, tôi phải dùng ngôn ngữ. Tỉnh táo, tỉnh táo về tâm trí thủ đoạn này, kẻ đang ẩn đó đằng sau bạn, và chỉ quan sát cái gì đó mà có thể là cái cớ cho việc nó được làm mạnh thêm lên.

Làm là tốt, nhưng làm như làm là xấu, không tốt. Làm là tốt nếu nó cũng là chơi. Làm là tốt nếu nó có giá trị cố hữu, bạn vẽ bởi vì bạn yêu việc vẽ, bởi vì bạn tận hưởng việc vẽ. Tất nhiên, nếu tranh được bán và bạn nhận được chút tiền, điều đó là phụ, điều đó là không liên quan, điều đó không phải là vấn đề. Nếu bạn được tiền, tốt; nếu bạn không được tiền, bạn không mất cái gì cả, bởi vì bạn đã vui sướng trong khi vẽ rồi. Bạn gần như được thưởng rồi. Nhiều hơn nỗ lực của bạn, bạn đã được thưởng. Nếu tranh có thể được bán điều đó là phần thưởng thêm: Thượng đế quá tốt với bạn. Nhưng khi có liên quan tới phần thưởng của bạn, bạn đã nhận được nó rồi. Khi bạn vẽ bức tranh của bạn, khi bạn viết bài thơ của bạn, khi bạn làm việc trong vườn và vã mồ hôi trong ánh mặt trời, bạn đã nhận được phần thưởng rồi.

Làm như chơi, làm như tận hưởng, làm như tôn thờ - thế thì nó là đẹp, nó có duyên dáng của nó. Làm như một hoạt động kinh tế là xấu. Thế thì bạn trở thành một phần của bãi chợ. Thế thì bạn đang nghĩ chỉ dưới dạng điều bạn sẽ kiếm được từ nó. Thế thì bạn không bao giờ ở đây-bây giờ. Thế thì bạn bao giờ cũng trong kết quả, và kết quả là trong tương lai. Đừng bao giờ hướng kết quả - đó là khổ của tâm trí con người - hướng hiện tại đi. Và bạn sẽ không có được bản thể bên trong nhất của bạn qua làm đâu. Bạn sẽ có nó bằng việc hiện diện, bằng việc nhận biết. Cho nên dùng việc làm của bạn cũng như một tình huống đi.

Nhưng cái gì xảy ra? Bạn nghe tôi: bạn cứ viết ra bên trong tâm trí bạn điều tôi đang nói. Bạn không thực sự nghe tôi. Bạn cứ thu thập manh mối. Bạn không thu thập hiểu biết. Bạn thu thập manh mối, và đó là điều tạo ra vấn đề. Để tôi kể cho bạn một giai thoại khác.

Vào thời xưa, bác sĩ đưa người tập sự đi cùng mình tới giường của bệnh nhân. Linh mục Ai len có mặt đỏ, và nhiệt độ cao. Bác sĩ vỗ lưng ông ta. "Dậy đi, và ăn thịt bò muối cùng bắp cải," bác sĩ bảo ông ta. Ngày hôm sau người Ai len trở lại làm việc. Người tập sự ghi chép lại: mặt đỏ, nhiệt độ cao - thịt bò muối và bắp cải.

Ngay sau đó, khi vắng bác sĩ, anh thanh niên được mời đích thân tới giường bệnh của bệnh nhân Đức có mặt đỏ và nhiệt độ cao. Người tập sự kê đơn thịt bò muối và bắp cải. Ngay ngày hôm sau họ thông báo cho người tập sự rằng người Đức đã chết. Anh ta ghi điều sau đây vào sổ tay: thịt bò muối và bắp cải - tốt cho người Ai len, giết chết người Đức.

Đây là điều bạn đang làm với tôi - thu thập manh mối. Cố hiểu điều tôi đang nói đây. Đừng thu thập manh mối. Quan sát tôi, điều tôi đang làm ở đây. Điều đang truyền giữa tôi và bạn ở đây, ngay trong khoảnh khắc này; việc trao đổi năng lượng nào đang xảy ra giữa tôi và bạn ngay khoảnh khắc này: quan sát nó, cảm nó, và để cho nó được tan biến trong bản thể bạn. Đừng ghi chép, bằng không bạn bao giờ cũng sẽ trong rắc rối.

Câu hỏi cuối cùng:

... và rất nghiêm chỉnh. Xin đừng coi nó là chuyện đùa. Chitananda đã hỏi,

Nhân tiện, thầy là người không thần kinh duy nhất quanh đây. Tại sao thầy không có con? Người chứng ngộ thỉnh thoảng có con không?

Tôi chưa bao giờ nghĩ về điều đó. Bạn có thể không học được gì từ câu trả lời của tôi, nhưng tôi liên tục học được từ câu hỏi của bạn: một ý tưởng rất tốt. Tôi sẽ nhớ nó. Nhưng có vấn đề thực tế: rất khó tìm ra người đàn bà không thần kinh.

Đầu tiên, khó tìm ra người không thần kinh, và thế rồi đàn bà nữa? - gần như không thể được. Khó khăn được nhân lên. Để tôi kể cho bạn một giai thoại.

Một nhà tài chính thành phố rất giầu có là thuật sĩ trên thị trường chứng khoán nhưng lại rất kém trên sân golf. Ông ấy có thói quen xoá sạch tâm trạng tức giận bằng việc dồn lên người phục vụ đánh golf, và một sáng, sau một vòng đánh kém đặc biệt, ông ấy quát lên, "Ông phải là người phục vụ golf tồi nhất thế giới!" "Ồ, không đâu thưa ngài," người phục vụ đáp, "điều đó sẽ là quá nhiều trùng hợp không thể có được!"

Người đánh golf tồi nhất và người phục vụ golf tồi nhất thế giới sao? - điều đó sẽ là quá nhiều trùng hợp không thể có được.

Tìm ra người đàn bà không thần kinh sẽ là quá nhiều trùng hợp không thể có được. Nó đã không xảy ra trước đây, và tôi không nghĩ nó có thể xảy ra. Người ta chưa bao giờ được biết tới chuyện người chứng ngộ nào có con. Vâng, bạn có thể đã nghe rằng Phật có con, nhưng điều đó đã xảy ra trước khi ông ấy trở nên chứng ngộ.

Mahavira có con gái, nhưng điều đó nữa đã xảy ra trước khi ông ấy trở nên chứng ngộ. Gurdjieff có nhiều con từ nhiều đàn bà, nhưng điều đó nữa đã xảy ra trước khi ông ấy trở nên chứng ngộ. Và bạn phải nhận biết rõ rằng những đứa trẻ đó, ngay cả Rahul con trai của Phật, đã không tỏ ra gì mấy về việc là con của Phật. Con gái của Mahavira đã không chứng tỏ theo bất kì cách nào là con gái của Mahavira; cô ấy đã tỏ ra bình thường. Cô ấy bình thường tới mức một trong các giáo phái của người Jaina tin rằng đây chỉ là huyền thoại: Mahavira chưa bao giờ lấy vợ và ông ấy chưa bao giờ có con nào. Con gái là bình thường thế, gần như cô ấy không có. Bạn đã bao giờ nghe nói về con trai hay con gái của bất kì người chứng ngộ nào trở nên chứng ngộ không? Sự trùng hợp là quá nhiều không thể trùng hợp được.

Và có cái gì đó khác được tham gia vào. Thứ nhất, đàn ông không thần kinh tìm ra đàn bà không thần kinh, và thế rồi cả hai cùng nhau tìm ra linh hồn không thần kinh để được sinh ra. Vấn đề này là rất phức tạp bởi vì bạn tìm người đàn bà chỉ bởi vì bạn thần kinh. Vì bạn chưa gặp người đàn bà bên trong của bạn, bạn tìm người đàn bà. Bạn tìm người đàn ông bởi vì bạn chưa gặp gỡ với người đàn ông bên trong. Bởi vì bạn không là một toàn thể đầy đủ bên trong, bạn đi ra ngoài.

Đầu tiên, khoảnh khắc bạn trở thàn cái toàn thể bên trong - đó là nghĩa của việc là người linh thiêng, người là toàn thể - thế thì bạn không tìm kiếm bên ngoài. Không có nhu cầu. Bạn cũng không trốn chạy. Nếu người đàn bà tới, bạn không chạy xa và bạn không báo cảnh sát rằng người đàn bà đang tới. Điều đó nữa là tốt. Nếu người đàn bà tới, hoàn toàn tốt. Nếu cô ấy đi, điều đó nữa cũng là hoàn toàn tốt.

Và bạn cho sinh ra con cái; điều đó nữa cũng là từ thần kinh - bởi vì bạn bao giờ cũng muốn bận bịu, bị bận ở đâu đó. Cơ sở của bạn là ở tương lai, và con cái tạo ra tương lai sẵn có cho bạn. Qua chúng, tham vọng của bạn sẽ có khả năng di chuyển. Khi bạn mất rồi, con bạn sẽ ở đây. Khi bạn đã cố trở thành thủ tướng và bạn không thể trở thành được, con bạn sẽ trở thành. Bạn sẽ chuẩn bị cho chúng và sự liên tục sẽ có đó.

Khi người ta chết, và nếu người ta không để lại đứa con nào đằng sau, người ta cảm thấy như đường cùng, ngõ cụt. Nhưng khi bạn để lại con cái đằng sau bạn cảm thấy một loại bất tử qua chúng: "Điều đó là được, mình sắp chết, không gì phải lo nghĩ. Nhưng một phần của mình sẽ sống qua con mình." Mọi người quan tâm quá nhiều tới con cái bởi vì họ sợ chết quá nhiều nữa. Con cái cho bạn khái niệm giả về tính bất tử, sự liên tục thuộc loại nào đó. Người không thần kinh không quan tâm tới con cái, không quan tâm tới bất kì loại tính liên tục nào. Người đó đã tìm ra cái vĩnh hằng, và người đó không lo nghĩ về cái chết.

Vài giai thoại về tại sao tìm người đàn bà không thần kinh là không thể được thế... Tôi sẽ không bình luận, tôi sẽ đơn giản đọc vài giai thoại.

Bà Cohen tới với một số tiền và yêu cầu người trang trí nội thất tu sửa lại ngôi nhà của bà ấy. Ông Jones hỏi, "Chắc chắn chứ bà Cohen, tôi sẽ vui mừng mà giúp. Bà có thể cho tôi ý tưởng nào đó về hương vị của bà không? Bà có thích trang trí hiện đại không?" "Không." "Phong cách Thuỵ Điển vậy?" "Không." "Tỉnh lẻ Italy?" "Không." "Ma rốc? Tây Ban Nha?" "Không." "Bà biết rõ đấy, bà Cohen, bà thực sự phải cho tôi ý tưởng nào đó về hương vị của bà, bằng không tôi thậm chí sẽ không có khả năng bắt đầu đâu. Đích xác bà có cái gì trong tâm trí?" "Trang trí, kiểu schmecor. Điều tôi muốn là khi bạn tôi tới thăm, họ sẽ nhìn và chết đứng luôn!"

Chuyện thứ hai: Một đôi thanh niên đang trong ôm ấp âu yếm nhất thì vang lên tiếng khoá mở cửa trước. Cô trẻ buông ra ngay lập tức, mở to mắt lo sợ. "Trời ơi!" cô ta kêu lên, "chồng em đấy. Nhanh lên, nhảy ngay ra khỏi cửa sổ! "

Chàng thanh niên, sợ không kém, bước ra cửa sổ, rồi lưỡng lự. "Anh không thể nhảy được! Chúng ta ở tầng thứ mười ba!"

"Trời ơi!" cô trẻ kêu lên trong cáu tiết. "Đây là lúc mê tín à?"

Chuyện thứ ba: Vợ về nhà đội chiếc mũ mới. "Em kiếm đâu ra cái mũ đó?" chồng hỏi. "Ở chỗ bán thanh lí." "Chả có gì ngạc nhiên họ muốn thanh lí nó," anh ta nói. "Nó làm cho em trông như con ngốc." "Em biết điều đó rồi." "Thế sao em lại mua nó?" anh ta hỏi. "Em sẽ nói cho anh," cô ấy nói. "Khi em đội nó lên và nhìn vào trong gương, em trông ngu quá không cãi được với người bán."

Chuyện thứ tư: Mulla Nasruddin vừa kể cho tôi rằng hôn nhân là quá trình tìm ra vợ bạn ưa thích loại đàn ông nào. "Vợ tôi nói với tôi sáng nay, 'Nếu anh thực sự yêu em, anh chắc đã cưới ai đó khác.' Tôi đảm bảo với cô ấy là tôi đã rất hạnh phúc cưới cô ấy, và nói, 'Nếu anh có thể đổi chỗ cho Richard Burton, anh sẽ không làm điều đó đâu.' Cô ấy nói, 'Em biết anh sẽ không làm. Anh chưa bao giờ làm cái gì hài lòng em.'"

Xem tiếp Chương 5 - Quay về Mục lục Tập 10