Read more
Sét đánh bất thần
Bài nói về Thiền
Chương 5. Lắng nghe sóng
Một đô vật có tên O-Nami,
"Sóng Lớn," khoẻ lắm và rất khéo trong nghệ thuật vật. Ở chỗ riêng tư
anh ta đánh bại ngay cả thầy mình, nhưng ở chỗ công cộng, học trò trẻ nhất của
anh ta có thể vật ngã anh ta.
Băn khoăn lắm anh ta tới một
Thiền sư, người đã ở lại trong ngôi chùa gần đó cạnh biển, và hỏi xin lời
khuyên.
"Sóng Lớn là tên
ông," thầy nói, "vậy ở lại trong chùa này đêm nay và lắng nghe sóng
biển. Tưởng tượng ông là những con sóng đó, quên ông là đô vật đi và trở thành
những con sóng khổng lồ quét đi mọi thứ trước chúng."
O-Nami ở lại. Anh ta cố nghĩ chỉ
về sóng, nhưng lại bị nghĩ tới nhiều thứ. Thế rồi dần dần anh nghĩ chỉ về sóng
thôi. Chúng cuộn tới ngày một lớn khi đêm tàn dần. Chúng cuốn phăng hoa trong
các bình lọ trước tượng Phật, chúng cuốn phăng các bình hoa. Ngay cả tượng Phật
bằng đồng cũng bị cuốn phăng.
Đến bình minh ngôi đền chỉ toàn
nước dềnh, và O-Nami ngồi đó với nụ cười yếu ớt trên mặt.
Ngày hôm đó anh ta đã đi vào
trong cuộc đấu vật công cộng và đã thắng lần lượt mọi người, và từ ngày đó
không ai ở Nhật Bản có thể vật ngã được anh ta.
Tự ý thức là bệnh tật. Ý thức
là lành mạnh, tự ý thức là bệnh tật - cái gì đó đã đi sai. Hạn chế nào đó đã nổi
lên, lo sợ nào đó. Dòng sông ý thức không tuôn chảy một cách tự nhiên - cái gì
đó ngoại lai đã đi vào trong dòng sông ý thức, cái gì đó xa lạ; cái gì đó mà
không thể được dòng sông hấp thu; cái gì đó chống lại việc trở thành một phần của
sông.
Tự ý thức là tình trạng bệnh tật.
Tự ý thức là trạng thái đông cứng, bị phong toả. Nó giống như vũng nước bẩn -
không đi đâu cả; chỉ khô đi, bay hơi và chết. Tất nhiên, nó bốc mùi.
Cho nên điều đầu tiên cần được
hiểu là khác biệt giữa tự ý thức và ý thức.
Ý thức không có ý tưởng nào về
'tôi', về bản ngã. Nó không có ý tưởng nào về sự tách rời của người ta khỏi sự
tồn tại. Nó không biết rào chắn nào, nó không biết biên giới nào. Nó là một với
sự tồn tại; nó ở trong việc là một sâu sắc. Không có xung đột giữa cá nhân và
cái Toàn thể. Người ta đơn giản chảy trong cái Toàn thể, và cái Toàn thể chảy
trong người ta. Nó giống như việc thở: bạn thở vào, bạn thở ra - khi bạn thở
vào, cái Toàn thể đi vào bạn, khi bạn thở ra, bạn đi vào cái Toàn thể. Nó là luồng
chảy thường hằng, việc chia sẻ thường hằng. Cái Toàn thể liên tục cho bạn, và bạn
liên tục cho cái Toàn thể. Cân bằng không bao giờ bị mất.
Nhưng trong người tự ý thức cái
gì đó đã đi sai. Người đó nhận vào nhưng người đó không bao giờ cho ra. Người
đó liên tục tích luỹ và người đó đã trở nên không có khả năng chia sẻ. Người đó
liên tục làm ra biên giới quanh bản thân mình để cho không ai có thể xâm lấn.
Người đó liên tục đặt các tấm biển quanh con người của người đó: Không được
phép xâm lấn. Dần dần, người đó trở thành nấm mồ, một người chết - vì cuộc sống
là trong việc chia sẻ.
Cái ta là thứ chết, chỉ sống nhân danh cái tên. Ý thức là cuộc sống vô hạn, cuộc sống dư thừa. Nó không biết tới biên giới. Nhưng mọi người bình thường đều là tự ý thức.Là tự ý thức là đang vô ý thức. Điều ngược đời này phải được hiểu: là tự ý thức là vô ý thức; và là không tự ý thức, hay vô ý thức về cái ta, là trở nên có ý thức. Và khi không có cái ta, khi cái ta tí hon, nhỏ bé này biến mất, bạn đạt tới cái Ta thực với chữ 'T' hoa - gọi nó là cái Ta tối ưu, cái Ta của tất cả.
Cho nên nó là cả hai: vô ngã theo nghĩa là nó không chỉ là của bạn, và cái Ta tối thượng cũng vì nó là cái ta của tất cả. Bạn làm mất trung tâm tí hon của bạn và bạn đạt tới trung tâm của bản thân sự tồn tại. Đột nhiên bạn trở thành vô hạn; đột nhiên bạn không còn bị giới hạn, bạn không có nhà giam nào quanh bản thể bạn. Và quyền năng vô hạn bắt đầu tuôn chảy qua bạn. Bạn trở thành phương tiện - rõ ràng, không có cản trở nào. Bạn trở thành chiếc sáo và Krishna có thể hát qua bạn. Bạn trở thành chỉ là lối chuyển - trống rỗng, không cái gì là của riêng bạn. Đây là điều tôi gọi là buông xuôi.
Tự ý thức là thái độ không buông xuôi - nó là thái độ của xung đột, tranh đấu, vật lộn. Nếu bạn tranh đấu với sự tồn tại, bạn sẽ tự ý thức và, tất nhiên, bạn sẽ bị thất bại lặp đi lặp lại mãi. Từng bước đều sẽ là một bước ngày càng thất bại hơn - thất vọng của bạn là chắc chắn. Bạn mang định mệnh thất bại từ chính lúc ban đầu vì bạn không thể giữ được cái ta này chống lại vũ trụ. Điều đó là không thể được. Bạn không thể tồn tại một cách tách rời. Bạn không thể là sư được.
Từ này 'monk-sư' là hay. Bạn phải nhận biết về các từ tương tự như 'monopoly-độc quyền' - từ bắt nguồn từ cùng gốc; hay 'monastery-tu viện' - từ bắt nguồn từ cùng gốc; hay 'monologue-độc thoại' - từ bắt nguồn từ cùng gốc. Sư là người đang cố là bản thân mình, người đang cố xác định biên giới của mình, và là người đang cố tồn tại tách rời khỏi sự tồn tại toàn bộ này. Toàn thể nỗ lực của ông ấy có tính bản ngã - nó nhất định thất bại. Không sư nào đã bao giờ có thể thành công.
Bạn có thể thành công chỉ cùng với Thượng đế, không bao giờ chống lại Ngài. Bạn có thể thành công chỉ cùng với cái Toàn thể, không bao giờ chống lại Nó. Cho nên nếu bạn thất vọng, trong khổ sâu sắc, nhớ cho: bạn đang tạo ra khổ đó. Và bạn đang tạo ra nó bởi thủ đoạn tinh vi: bạn đang tranh đấu chống lại cái Toàn thể.
Chuyện xảy ra - nó phải đã là mùa mưa kiểu thế này - và con sông quanh làng bị ngập lụt. Và mọi người chạy tới Mulla Nasrudin và nói, "Vợ anh vừa ngã xuống sông bị ngập. Chạy nhanh ra đi! Cứu cô ấy!"
Nasrudin chạy ra. Anh ta nhảy xuống sông và bắt đầu bơi ngược dòng. Những người đã tụ tập lại để xem, họ la lên, "Anh làm gì vậy, Nasrudin? Vợ anh không thể đi ngược dòng được - dòng nước đã cuốn cô ấy trôi xuôi."
Nasrudin nói, "Các ông bà nói gì vậy? Tôi biết vợ tôi chứ: cô ấy chỉ có thể đi ngược dòng thôi!"
Bản ngã bao giờ cũng là nỗ lực đi ngược dòng. Mọi người không thích làm những điều dễ dàng. Trước khi họ muốn làm chúng, họ muốn làm cho chúng thành gian nan, khó khăn. Mọi người tận hưởng việc làm mọi thứ gian khổ. Tại sao? Vì khi bạn đối diện với một thứ gian nan, bản ngã của bạn trở nên tinh vi, sắc nhọn; có thách thức.
Khi nhóm người đầu tiên đạt tới đỉnh Everest, ai đó hỏi Edmund Hillary, "Tại sao ông nhận rủi ro thế? Nó là nguy hiểm - nhiều người khác đã chết trước ông và đã không có khả năng đạt tới." Và người đã hỏi đã không thể nào hiểu nổi tại sao mọi người liên tục cố gắng đạt tới Everest và mất mạng. Phỏng có ích gì? Cái gì có đó để đạt tới?
Edmund Hillary nghe đồn đã nói, "Chúng ta không thể nghỉ được chừng nào Everest này vẫn còn chưa bị chinh phục. Chúng ta phải chinh phục nó!" Chẳng có gì để có được trong điều đó, nhưng chính sự hiện diện của Everest không bị chinh phục là thách thức. Nó thách thức ai? - thách thức bản ngã.
Bạn quan sát cuộc sống riêng của bạn đi: nhiều thứ bạn đang làm chỉ vì bản ngã. Bạn muốn làm ngôi nhà to. Bạn có thể thoải mái hoàn hảo trong nhà của bạn như nó vậy, nhưng bạn muốn làm cung điện to. Cung điện to đó không dành cho bạn, cung điện to đó dành cho bản ngã. Bạn có thể thoải mái hoàn hảo như bạn vậy, nhưng bạn liên tục tích luỹ tiền. Tiền đó không dành cho bạn; tiền đó dành cho bản ngã. Làm sao bạn có thể nghỉ ngơi được chừng nào bạn còn chưa trở thành người giầu nhất trên thế giới? - nhưng bạn sẽ làm gì bởi việc trở thành người giầu nhất thế giới? Bạn sẽ ngày càng khổ hơn - vì khổ tới từ xung đột. Khổ là chỉ dẫn rằng bạn đang trong xung đột. Cho nên đừng đổ trách nhiệm của bạn lên cái gì đó khác.
Mọi người rất hay giải thích duy lí: nếu họ khổ họ sẽ nói, "Chúng tôi có thể làm được gì? - nghiệp của các kiếp sống quá khứ làm cho chúng tôi khổ." Toàn rác rưởi! Nghiệp kiếp sống quá khứ phải đã làm cho bạn khổ, nhưng trong các kiếp sống quá khứ! Sao chúng phải đợi mãi cho tới giờ? Chẳng ích gì mà chờ đợi. Nghiệp hiện tại của bạn đang làm cho bạn khổ. Ném nó lên quá khứ làm cho sự việc thành dễ dàng - bạn có thể làm gì được? Bạn phải hiện hữu theo cách bạn đang vậy. Bây giờ không cái gì có thể được làm; quá khứ không thể được hoàn tác - bạn không thể xoá nó đi chỉ bằng việc phẩy tay. Không có thủ đoạn ảo thuật nào mà có thể giúp bạn xoá đi quá khứ của bạn. Nó đã xảy ra và nó đã xảy ra mãi mãi; bây giờ nó sẽ còn là tuyệt đối; không có khả năng nào thay đổi nó. Điều đó làm nhẹ cho bạn khỏi gánh nặng, và bạn nghĩ: "Vậy được, mình phải khổ vì nghiệp quá khứ."
Bạn có thể đổ trách nhiệm lên Quỉ như người Ki tô giáo liên tục làm. Người Hindu liên tục đổ trách nhiệm lên nghiệp quá khứ; người Ki tô giáo liên tục đổ trách nhiệm lên Quỉ - nó phải đang tạo ra các cái bẫy cho bạn. Không phải là bạn - chính Quỉ liên tục bẫy bạn vào khổ, và liên tục kéo bạn hướng tới địa ngục. Ai bận tâm với bạn? Tại sao Quỉ này phải bận tâm với bạn?
Thế rồi có những người theo Marx, người cộng sản, người xã hội - họ nói chính cấu trúc xã hội, hệ thống kinh tế, cái làm cho mọi người khổ. Thế rồi có những người theo Freud, các nhà phân tâm; họ nói chính là mối quan hệ giữa con và mẹ. Nhưng nó bao giờ cũng là cái gì đó khác - nó không bao giờ là bạn. Nó không bao giờ là bạn trong hiện tại.
Và tôi muốn nói với bạn: Nó là bạn đấy. Nếu bạn khổ, bạn và chỉ bạn chịu trách nhiệm. Không quá khứ không cấu trúc xã hội không hệ thống kinh tế nào - không cái gì sẽ giúp đỡ.
Nếu bạn vẫn còn là bạn, trong bất kì loại xã hội nào, bạn sẽ vẫn còn khổ; trong bất kì hệ thống kinh tế nào bạn sẽ vẫn còn khổ; trong bất kì thế giới nào bạn sẽ vẫn còn khổ - nếu bạn vẫn còn là bạn.
Và thay đổi đầu tiên, cơ bản xảy ra khi bạn bắt đầu bỏ xung đột này với sự tồn tại. Đó là nghĩa duy nhất của mọi tôn giáo lớn khi họ nhấn mạnh: Bỏ bản ngã! Họ đang nói: Bỏ xung đột đi. Tôi muốn bạn nhớ điều đó nhiều hơn, vì 'bỏ bản ngã' dường như quá siêu hình. 'Bản ngã' sao? - bản ngã ở đâu? Bản ngã là gì? Từ này dường như được biết tới, bạn dường như quen biết rõ nó, nhưng nó dường như là rất mông lung, không thể được hiểu thấu. Tôi muốn làm cho nó thực tế hơn: bỏ xung đột đi - vì bản ngã là sản phẩm phụ của thái độ xung đột của bạn.
Mọi người nói tới chinh phục tự nhiên, mọi người nói tới chinh phục cái này cái nọ - làm sao bạn có thể chinh phục được tự nhiên? Bạn là một phần của nó. Làm sao bộ phận có thể chinh phục được cái Toàn thể? Thấy cái ngu xuẩn của nó đi, sự ngu ngốc. Bạn có thể hiện hữu cùng cái Toàn thể trong hài hoà, hay bạn có thể trong xung đột với cái Toàn thể trong không hài hoà. Không hài hoà gây ra khổ; hài hoà làm nảy sinh phúc lạc.
Hài hoà tự nhiên nảy sinh trong im lặng sâu sắc, vui vẻ, vui mừng. Xung đột nảy sinh trong lo âu, buồn khổ, căng thẳng, dồn nén.
Bản ngã không là gì ngoài mọi căng thẳng mà bạn đã tạo ra quanh bản thân bạn. Và ngay chỗ đầu tiên không cần tạo ra nó - nhưng tại sao con người liên tục tạo ra nó? Phải có lí do nào đó. Tại sao mọi người liên tục tạo ra cái ta? Cái Ta thực là không được biết tới - đó là lí do tại sao. Và rất khó sống mà không có cái ta, cho nên chúng ta tạo ra cái ta giả, cái ta thay thế. Cái Ta thực là không được biết tới.
Thực ra, cái Ta thực chưa bao giờ trở nên được biết một cách tuyệt đối; nó vẫn còn là điều huyền bí, nó vẫn còn là không nói ra được, không định nghĩa được. Cái Ta thực là bao la tới mức bạn không thể định nghĩa được nó, và cái Ta thực là huyền bí tới mức bạn không thể hiểu thấu nó tới chính cốt lõi. Cái Ta thực là cái ta của cái Toàn thể. Không có khả năng nào cho trí tuệ con người hiểu thấy, cân nhắc, suy tư về nó.
Tôi đã nghe, có một câu chuyện nổi tiếng về một người trí huệ, người được Alexander Đại đế triệu vời. Và Alexander hỏi ông ấy, "Ta đã nghe nói rằng ông đã đi tới biết Thượng đế là gì, cho nên nói lại cho ta đi. Ta đã từng đi tìm, và mọi người nói ông đã đạt tới, vậy làm sáng tỏ cho ta về Thượng đế, Thượng đế là gì."
Tương truyền người trí huệ này nói, "Ngài cho tôi ít nhất hai mươi tư tiếng để nghĩ về nó."
Hai mươi tư giờ trôi qua, và Alexander nóng lòng chờ đợi. Người trí huệ tới và ông ấy nói, "Bẩy ngày, cần có bẩy ngày."
Và thế rồi bẩy ngày trôi qua, và Alexander rất bồn chồn. Người trí huệ tới và ông ấy nói, "Phải cần đến một năm."
Alexander nói, "Ông ngụ ý gì, cần những một năm sao? Ông biết hay ông không biết? Nếu ông biết, thì ông biết - nói cho ta. Sao phí thời gian?"
Người trí huệ cười và ông ấy nói, "Ta càng đắn đo, nó càng trở thành không thể nào biết được. Tà càng biết, sự việc càng trở thành khó hơn để nói rằng ta biết. Hai mươi bốn giờ ta đã cố gắng và cố gắng, và nó bắt đầu tuột khỏi tay ta. Nó rất khó nắm - nó giống như thuỷ ngân. Thế rồi ta đã yêu cầu bẩy ngày - điều đó chẳng giúp được. Bây giờ, ít nhất là một năm - và ta không chắc là ta sẽ có khả năng đem lại định nghĩa."
Người trí huệ này đã xử sự hay. Ông ấy phải đã là người trí huệ thực sự, vì không có cách nào để định nghĩa cái Ta thực. Nhưng con người không thể sống mà không có cái ta - thế thì người ta cảm thấy trống rỗng thế! Thế thì người ta cảm thấy giống như bánh xe không có trục; thế thì người ta cảm thấy giống như chu vi không có trung tâm. Không, khó mà sống mà không có cái ta.
Biết cái Ta thực là gian nan; người ta phải du hành lâu để về nhà. Người ta phải gõ lên nhiều cánh cửa trước khi người ta đi tới cánh cửa đúng. Thủ đoạn dễ dàng là: bạn có thể tạo ra cái ta giả. Trồng hoa hồng thực là khó; bạn có thể mua hoa hồng nhựa. Chúng sẽ không lừa bạn, nhưng chúng sẽ lừa hàng xóm. Hừ? - đó là vấn đề của cái ta, bản ngã. Nó không thể lừa bạn được; bạn biết rõ rằng bản thân bạn không biết bạn là ai - nhưng ít nhất nó có thể lừa hàng xóm. Trong thế giới bên ngoài ít nhất bạn có cái nhãn nào đó, bạn là ai.
Bạn đã bao giờ nghĩ về điều đó chưa? Nếu ai đó hỏi, "Bạn là ai?" bạn trả lời cái gì? Bạn nói tên bạn. Tên không phải là của bạn, vì bạn tới thế giới này chẳng có tên nào; bạn tới vô danh. Nó không phải là thứ sở hữu của bạn - nó đã được trao cho bạn. Và bất kì cái tên nào - A-B-C-D - đều sẽ có ích; nó là tuỳ tiện. Nó không phải là bản chất theo bất kì cách nào.
Nếu bạn được gọi là 'Ram', tốt; nếu bạn được gọi là 'Hari', tốt - điều đó không tạo ra khác biệt nào. Bất kì cái tên nào cũng là áp dụng được cho bạn như bất kì cái tên nào khác. Nó chỉ là cái nhãn. Tên được cần để gọi bạn, nhưng nó chẳng liên quan gì tới bản thể bạn. Hay bạn nói, "tôi là bác sĩ"; hay bạn nói, "tôi là kĩ sư" - hay doanh nhân, hay hoạ sĩ, hay thế này thế nọ - nhưng chẳng cái gì nói về bạn cả.
Khi bạn nói, "tôi là bác sĩ," bạn nói cái gì đó về nghề nghiệp của bạn, không về bạn; bạn nói cách bạn kiếm sống. Bạn không nói gì về cuộc sống; bạn nói cái gì đó về việc kiếm sống của bạn. Bạn có thể kiếm sống như một kĩ sư, hay như một bác sĩ, hay như một doanh nhân - điều đó là không liên quan. Nó không nói gì về bạn cả.
Hay bạn nói tên bố bạn, tên mẹ bạn, cây gia đình bạn - cái đó nữa cũng không liên quan vì điều đó không xác định bạn. Con người bạn được sinh ra trong một gia đình đặc thù là ngẫu nhiên; bạn có thể cũng đã được sinh ra trong một gia đình khác, và bạn thậm chí sẽ không chú ý tới sự khác biệt.
Đây chỉ là những thủ đoạn tiện dụng - và con người trở thành cái ta. Cái ta này là cái ta rởm, cái ta được bịa ra, được chế tạo, làm tại nhà. Và cái Ta thực của bạn vẫn còn sâu bên dưới ẩn trong sương mù và điều bí ẩn.
Tôi đã đọc:
Một người Pháp đi ngang qua sa mạc cùng với người dẫn đường A rập. Ngày nọ tiếp ngày kia, người A rập bao giờ cũng quì xuống cát nóng bỏng và cầu tới Thượng đế của mình. Cuối cùng, một buổi chiều tối người không tin nói với người A rập, "Làm sao ông biết có Thượng đế?"
Người dẫn đường ngước mắt nhìn lên người hay chế giễu một lúc và thế rồi đáp: "Làm sao tôi biết có Thượng đế à? Làm sao tôi biết rằng con lạc đà chứ không phải người đã đi qua đêm hôm trước? Chẳng phải là bởi vết móng của nó để lại trên cát sao?" Và trỏ vào mặt trời với những tia sáng cuối cùng đang nhoà dần trên đường chân trời, ông ta nói thêm, "Dấu chân kia không phải là của người."
Cái Ta của bạn không thể được bạn tạo ra; nó không thể do con người làm ra. Bạn đã mang cái Ta của bạn cùng với bạn; nó là bạn. Làm sao bạn có thể tạo ra nó được? Để tạo ra nó bạn sẽ phải có đó ngay chỗ đầu tiên. Đó là nghĩa khi người Ki tô giáo, người Mô ha mét giáo, người Hindu, nói rằng con người là sinh linh. Điều đó nghĩa là con người đã không tạo ra bản thân mình, có vậy thôi. Đấng sáng tạo là ở đâu đó ẩn trong cái không biết. Chúng ta đã tới từ nguồn sống huyền bí nào đó. Cái Ta của bạn không phải là của bạn!
Cái ta giả này không phải là của bạn vì bạn đã tạo ra nó; và cái Ta thực của bạn không phải là của bạn vì nó vẫn trong Thượng đế, bạn vẫn được bắt rễ trong Thượng đế.
Cái ta giả này mà chúng ta liên tục mang trong các kiếp của mình như lá cờ bao giờ cũng có nguy cơ bị hỏng; nó rất mảnh mai, nó rất yếu đuối - nó phải vậy: nó do người làm ra. Làm sao con người có thể làm được cái gì đó bất tử? Bản thân người đó phải trải qua nhiều cái chết, cho nên bất kì cái gì người đó tạo ra bao giờ cũng hữu tử.
Do đó mới có sợ, sợ liên tục rằng: "Mình có thể bị mất đi. Cái ta của mình có thể bị phá huỷ." Nỗi sợ liên miên cứ làm run rẩy trong bản thể bạn; bạn không bao giờ có thể chắc chắn được về cái ta giả này của bạn - bạn biết nó là giả. Bạn có thể né tránh sự kiện, nhưng bạn biết nó là giả. Nó được tụ lại cùng nhau, được chế tác, nó có tính máy móc; nó không hữu cơ.
Bạn có quan sát khác biệt giữa một đơn vị hữu cơ và một đơn vị máy móc không? Bạn làm ra động cơ xe hơi; bạn có thể mua các bộ phận từ chợ và bạn có thể gắn những bộ phận đó, và động cơ bắt đầu vận hành như một đơn vị. Hay bạn có thể mua các bộ phận của chiếc radio từ chợ và bạn có thể gắn chúng lại, và chiếc radio bắt đầu vận hành như một đơn vị. Bằng cách nào đó nó đi tới có cái ta. Không bộ phận nào trong bản thân nó có thể vận hành như chiếc radio; mọi bộ phận cùng nhau mới bắt đầu vận hành như chiếc radio - nhưng dầu vậy đơn vị này là máy móc, bị ép buộc từ bên ngoài. Thế rồi bạn ném hạt mầm xuống đất, và những hạt mầm đó chết đi trong đất và một cây nảy sinh. Đơn vị này là hữu cơ; nó không bị ép buộc từ bên ngoài - nó đã có trong bản thân hạt mầm. Hạt mầm liên tục lan toả, liên tụ thu thập cả nghìn lẻ một thứ từ đất, từ không khí, từ mặt trời, từ bầu trời - nhưng đơn vị này đang tới từ bên trong. Trung tâm tới trước và thế rồi đến chu vi. Trong đơn vị máy móc chu vi tới trước và thế rồi tới trung tâm.
Con người là đơn vị hữu cơ. Một ngày nào đó bạn đã là hạt mầm, như bất kì cây nào; trong mảnh đất của bụng mẹ của mẹ bạn, bạn bắt đầu thu lấy chu vi của bạn. Trung tâm tới trước, trung tâm đi trước chu vi. Và bây giờ bạn đã quên mất trung tâm hoàn toàn. Bạn sống trên chu vi và bạn nghĩ đây là toàn thể cuộc sống của bạn. Chu vi này, và việc sống liên tục trên nó, tạo ra một loại cái ta, cái ta rởm, cái cho bạn cảm giác rằng vâng, bạn là ai đó. Nhưng nó bao giờ cũng run rẩy vì nó không có đơn vị hữu cơ trong nó.
Do đó mới có sợ chết. Nếu bạn biết bạn là cái Ta thực, bạn sẽ không bao giờ sợ chết - không có vấn đề gì, vì đơn vị hữu cơ không bao giờ chết. Đơn vị hữu cơ là bất tử. Chỉ các đơn vị máy móc được gắn lại với nhau và chết. Cái mà được gắn lại với nhau, một ngày nào đó sẽ rời ra. Đơn vị máy móc có bắt đầu và kết thúc. Đơn vị hữu cơ không có bắt đầu và không có kết thúc - nó là quá trình vĩnh hằng.
Bạn có biết trung tâm của bạn không? Nếu bạn không biết nó thế thì bạn sẽ liên tục sợ. Do đó, tự ý thức bao giờ cũng là sợ, bao giờ cũng run rẩy. Và bạn bao giờ cũng cần hỗ trợ từ những người khác - ai đó đánh giá cao bạn; ai đó vỗ tay; ai đó nói bạn đẹp làm sao và thông minh làm sao. Bạn cần ai đó nói những điều này cho bạn, như các gợi ý, để cho bạn có thể tin rằng vâng, bạn thông minh, bạn đẹp, bạn mạnh mẽ. Nhưng thấy ra vấn đề đi: bạn phụ thuộc vào người khác.
Một người ngu tới bạn và nói bạn rất thông minh. Và thực ra, bạn có thể có vẻ thông minh chỉ với người ngu thôi. Nếu người đó thông minh hơn bạn, tất nhiên, bạn sẽ không có vẻ thông minh với người đó. Cho nên người ngu tới và xác nhận thông minh của bạn, và bạn rất hài lòng. Bạn có thể có vẻ đẹp chỉ với người xấu. Nếu người đó đẹp hơn bạn, bạn sẽ có vẻ xấu - bởi vì điều đó toàn là tương đối. Và bạn được người xấu xác nhận là bạn đẹp, và bạn cực kì hài lòng.
Đây là kiểu thông minh gì mà phải được xác nhận bởi người ngu? Đây là kiểu đẹp gì mà phải được xác nhận bởi người xấu? Nó hoàn toàn là giả. Nó là ngốc. Nhưng chúng ta cứ đi tìm. Chúng ta cứ đi tìm trong thế giới bên ngoài để tìm hỗ trợ nào đó cho bản ngã của chúng ta, ai đó để cho chút ít ủng hộ, để trở thành cột chống. Bằng không bao giờ cũng có nguy hiểm rằng bản ngã của chúng sẽ sụp đổ. Cho nên chúng ta phải hỗ trợ cho nó từ phía này và từ phía kia và lo nghĩ liên tục nảy sinh.
Đó là lí do tại sao bạn càng dễ chịu hơn khi bạn một mình - bởi vì bạn không bị lo nghĩ. Không ai có đó để nhìn bạn. Bạn hồn nhiên hơn khi bạn một mình - trong phòng tắm của mình bạn hồn nhiên hơn, bạn giống trẻ con hơn. Lần nữa bạn đứng trước gương và làm bộ tịch, và bạn thích thú điều đó. Nhưng nếu bạn trở nên nhận biết là con nhỏ của bạn đang nhìn qua lỗ khoá, ngay lập tức bạn khác toàn bộ. Bây giờ bản ngã lâm nguy. Đó là lí do tại sao mọi người sợ người khác nhiều thế. Một mình, không có lo âu.
Có một chuyện Thiền nổi tiếng:
Một Thiền sư đang vẽ tranh, và ông ấy có một đại đệ tử ngồi bên cạnh để nói cho ông ấy khi nào bức tranh là hoàn hảo. Đệ tử này lo nghĩ và thầy cũng lo nghĩ, vì đệ tử chưa bao giờ thấy thầy làm cái gì không hoàn hảo. Nhưng hôm đó mọi sự bắt đầu đi sai. Thầy thử, và thầy càng thử, nó càng thành đống lộn xộn.
Ở Nhật Bản hay ở Trung Quốc, toàn thể nghệ thuật vẽ chữ được thực hiện trên giấy gạo, trên giấy nào đó, giấy rất nhạy cảm, rất mong manh. Nếu bạn lưỡng lự một chút thôi, trong nhiều thế kỉ điều có thể được biết là chỗ mà người vẽ chữ lưỡng lự - vì nhiều mực hơn lan vào trong giấy gạo và làm cho nó thành lộn xộn. Rất khó lừa dối trên giấy gạo. Bạn phải liên tục tuôn chảy; bạn không được lưỡng lự. Cho dù một khoảnh khắc thôi, một phần khoảnh khắc, nếu bạn lưỡng lự - làm gì đây? - là bị lỡ rồi, đã lỡ rồi. Và người có con mắt tinh tường sẽ lập tức nói, "Đó không phải là bức tranh Thiền chút nào" - vì tranh Thiền phải là tranh tự phát, tuôn chảy.
Thầy đã cố và cố và thầy càng cố - thầy bắt đầu vã mồ hôi. Và đệ tử đang ngồi đó và lắc đầu liên miên phủ định: 'Không, cái này không hoàn hảo.' Và thầy ngày càng phạm phải nhiều sai sót hơn.
Thế rồi mực chảy tràn ra cho nên thầy nói, "Anh đi ra và chuẩn bị mực đi." Trong khi đệ tử đi ra ngoài chuẩn bị mực, thầy đã làm xong kiệt tác của mình. Khi anh ta tới anh ta nói, "Thưa thầy, nhưng cái này là hoàn hảo rồi! Cái gì đã xảy ra?"
Thầy cười phá lên; thầy nói, "Ta trở nên nhận biết về một điều: sự hiện diện của anh. Chính ý tưởng là ai đó có đó để ca ngợi hay kết án, để nói không hay có, đã quấy rối nhiều tĩnh lặng bên trong của ta. Bây giờ ta sẽ không bao giờ bị quấy rối nữa. Ta đã đi tới biết rằng ta đã cố làm cho nó hoàn hảo và đó là lí do duy nhất cho việc nó không hoàn hảo."
Cố làm cái gì đó hoàn hảo và nó sẽ vẫn còn bất toàn. Làm nó một cách tự nhiên và nó bao giờ cũng hoàn hảo. Tự nhiên là hoàn hảo; nỗ lực là bất toàn. Cho nên bất kì khi nào bạn đang làm cái gì đó quá nhiều, bạn đang phá huỷ.
Đó là lí do tại sao điều đó xảy ra: mọi người nói hay thế; mọi người đều là người nói; mọi người nói cả đời họ - nhưng cứ để họ lên bục và bảo họ nói cho đám đông, và đột nhiên họ trở thành câm; đột nhiên họ quên mất mọi thứ, đột nhiên họ không thể thốt ra được một lời. Hay, cho dù họ thốt ra, nó không duyên dáng, nó không tự nhiên, nó không tuôn chảy. Cái gì đã xảy ra? Và bạn đã biết người này nói hay thế với bạn bè người đó, với vợ, với con người đó. Đây cũng là những người đó, cùng người đó - tại sao bạn sợ? Bạn đã trở nên tự ý thức. Bây giờ bản ngã lâm nguy: bạn đang cố trình diễn cái gì đó.
Lắng nghe một cách chăm chú vào: bất kì khi nào bạn cố trình diễn cái gì đó, bạn đang kiếm thức ăn cho bản ngã. Bất kì khi nào bạn tự nhiên và để cho mọi thứ xảy ra, chúng là hoàn hảo, và thế thì không có vấn đề gì. Khi bạn tự nhiên và để mọi sự xảy ra, Thượng đế ở đằng sau cùng bạn. Khi bạn sợ, run rẩy, cố chứng minh cái gì đó, bạn đánh mất Thượng đế. Trong sợ của mình, bạn đã quên mất Ngài. Bạn đang nhìn vào mọi người nhiều hơn và bạn đã quên cội nguồn của bạn. Tự ý thức trở thành điểm yếu. Người không tự ý thức là mạnh, nhưng sức mạnh của người đó chẳng liên quan gì tới bản thân người đó - nó tới từ cõi bên kia.
Khi bạn tự ý thức, bạn ở trong rắc rối. Khi bạn tự ý thức, bạn thực sự biểu hiện các triệu chứng rằng bạn không biết bạn là ai. Chính việc tự ý thức của bạn chỉ ra rằng bạn còn chưa về tới nhà.
Chuyện xảy ra:
Khi một cô gái xinh đi qua, Mulla Nasrudin quay người nhìn theo. Vợ anh ta nói với cái bĩu môi, "Mọi lần anh thấy một cô gái xinh anh lại quên mất anh đã có vợ."
"Đó là chỗ em sai," Mulla nói."Không cái gì làm cho anh nhận biết hơn về sự kiện này!"
Bất kì khi nào bạn tự ý thức, bạn đơn giản biểu lộ rằng bạn không có ý thức về cái Ta chút nào. Bạn không biết bạn là ai. Nếu bạn mà biết, thế thì chắc đã không có vấn đề gì - thế thì bạn không kiếm các ý kiến; thế thì bạn không lo nghĩ điều người khác nói về bạn. Nó là không liên quan! Thực ra, không ai đã bao giờ nói cái gì về bạn - bất kì khi nào mọi người nói cái gì đó về bạn, họ đang nói điều đó về bản thân họ.
Một hôm chuyện xảy ra: Tôi ở Jaipur và một người tới vào buổi sáng để gặp tôi, và người đó nói, "Ông là thiêng liêng."
Tôi nói, "Ông đúng!"
Anh ta ngồi đó và một người khác tới và người này rất chống lại tôi, và thế rồi anh ta nói, "Ông gần như là quỉ quái."
Tôi nói, "Ông đúng!"
Người thứ nhất trở nên hơi lo nghĩ. Người đó nói, "Ông ngụ ý gì? Ông cũng bảo tôi, 'Ông đúng,' và ông cũng nói cho người này, 'Ông đúng' - chúng tôi cả hai không thể cùng đúng."
Tôi bảo anh ta, "Không chỉ hai người đâu - cả triệu người có thể đúng về tôi, vì bất kì cái gì họ nói về tôi, họ nói về bản thân họ thôi. Làm sao họ có thể biết tôi được? Điều đó là không thể được - họ thậm chí đã không biết tới bản thân họ. Bất kì điều gì họ nói đều là diễn giải của họ."
Thế là người này nói, "Thế thì ông là ai? Nếu đây là diễn giải của tôi rằng ông là thiêng liêng, và đây là diễn giải của anh ta rằng ông là quỉ, thế thì ông là ai?"
Tôi nói, "Tôi chỉ là bản thân tôi. Và tôi không có diễn giải về bản thân tôi, và không có nhu cầu. Tôi đơn giản vui mừng trong việc là bản thân tôi! - dù điều đó ngụ ý bất kì cái gì. Tôi hài lòng trong việc là bản thân tôi."
Không ai có thể nói cái gì về bạn. Bất kì cái gì mọi người nói đều là về bản thân họ. Nhưng bạn trở nên rất lung lay, vì bạn vẫn níu bám lấy trung tâm giả. Trung tâm giả đó phụ thuộc vào người khác, cho nên bạn bao giờ cũng nhìn vào điều người khác nói về bạn. Và bạn bao giờ cũng theo người khác, bạn bao giờ cũng cố thoả mãn họ. Bạn bao giờ cũng cố là đáng kính. Bạn bao giờ cũng cố trang điểm cho bản ngã bạn. Đây là tự tử.
Thay vì bị quấy rối bởi điều người khác nói, bạn nên bắt đầu nhìn vào bên trong bản thân bạn. Biết cái Ta thực là không rẻ thế. Nhưng mọi người bao giờ cũng khao khát những thứ rẻ.
Chuyện xảy ra:
Khi cái đau trong lưng của Mulla Nasrudin trở thành không thể chịu được, anh ta ngần ngại đi tới một chuyên gia để chẩn đoán vấn đề của mình.
"Này," bác sĩ nói, "vấn đề của anh có thể được chữa bằng việc mổ, hai tuần nằm bệnh viện và sáu tháng nằm ngang toàn bộ."
"Bác sĩ ơi, tôi không thể đảm đương được chi phí cho tất cả điều đó đâu!" Nasrudin hét to.
"Vậy thì, với hai mươi nhăm ru pi tôi có thể chấm sửa lại phim tia X," bác sĩ gợi ý.
Điều này là rẻ! - chấm sửa lại phim tia X - nhưng điều đó sẽ không làm cho bạn mạnh khoẻ. Đó là điều chúng ta đang làm: liên tục chấm sửa phim tia A, và nghĩ rằng phép màu sẽ xảy ra bằng cách nào đó. Khi bạn trang điểm cho bản ngã của bạn, bạn đang chấm sửa lại phim tia X. Điều đó sẽ không giúp ích theo bất kì cách nào; nó sẽ không giúp cho bạn trở nên mạnh khoẻ. Nhưng nó rẻ hơn: không việc mổ nào được cần; không chi phí nào. Nhưng vấn đề là gì? Khổ của bạn vẫn còn.
Bạn trở nên đáng kính và khổ của bạn vẫn còn. Bạn trở nên được xã hội tôn cao - khổ của bạn vẫn còn. Bạn được trang điểm bằng huân chương, huân chương vàng - Padma Bhushan, Chữ thập Chiến thắng - nhưng khổ của bạn vẫn còn. Những huân chương vàng này sẽ không phá huỷ khổ của bạn: chúng giống như chấm sửa phim tia X. Mọi trang điểm trên bản ngã, vì bản ngã, đều không là gì ngoài việc lừa dối bản thân bạn.
Và một cách liên tục bạn cứ trở nên ngày một yếu hơn và yếu hơn - vì bản ngã liên tục trở nên yếu hơn mọi ngày. Thân thể bạn sẽ trở nên yếu hơn, tâm trí bạn sẽ trở nên yếu hơn, dần dần bản ngã mà bạn đã tạo ra từ tổ hợp thân thể và tâm trí sẽ trở nên yếu hơn. Nỗi sợ sẽ trở nên ngày càng lớn hơn; bạn sẽ liên tục ngồi trên núi lửa mà có thể bùng phát bất kì ngày nào. Nó sẽ không cho phép bạn nghỉ ngơi. Nó sẽ không cho phép bạn thảnh thơi. Nó sẽ không cho phép bạn có bất kì khoảnh khắc nào của an bình.
Một khi bạn hiểu điều đó thế thì toàn thể năng lượng được đặt vào hướng khác. Người ta phải biết bản thân mình. Người ta phải không lo nghĩ về điều người khác nói về bạn.
Madhuri đã gửi cho tôi một chuyện đùa rất hay:
Vậy là có một anh chàng, và không ai đã bao giờ để ý tới anh ta. Anh ta không có bạn nào. Anh ta ở hội nghị người bán hàng tại Miami, nhìn, và anh ta thấy rằng mọi người khác đều hạnh phúc và cười và chú ý tới nhau, nhưng không chú ý tới anh ta.
Một buổi tối anh ta đang ngồi thực sự buồn bã chán nản thì anh ta bắt chuyện với một người bán hàng khác. Anh ta kể cho anh này về vấn đề của mình."Ồ, tôi biết cách sửa điều đó," ngươi kia kêu lên."Anh cứ kiếm một con lạc đà và cưỡi nó khắp các phố, và ngay lập tức mọi người sẽ để ý tới anh và anh sẽ có mọi bạn bè anh muốn."
Thế rồi, bạn biết gì không? Có một gánh xiếc sắp giải thể và họ muốn bán lạc đà. Người này mua nó và cưỡi nó đi lên đi xuống trên phố, và, không nghi ngờ gì nữa, mọi người đều chú ý tới anh ta và để ý tới anh ta. Anh ta cảm thấy ở trên đỉnh thế giới.
Nhưng thế rồi một tuần sau, con lạc đà biến mất. Người này rất đau khổ và ngay lập tức gọi điện tới tờ báo địa phương để đặt chỗ đăng tin về con lạc đà bị mất của mình.
"Đó là lạc đà đực hay cái?" anh chàng đầu dây nói hỏi.
"Đực hay cái sao? Làm sao tôi biết được?" người này phát rồ. Thế rồi anh ta nghĩ, "Ồ, vâng, tất nhiên, nó là đực, điều đó đúng rồi."
"Làm sao anh biết?" người đăng quảng cáo hỏi.
"Bởi vì," người này nói, "mọi lần tôi cưỡi nó đi lên và xuống phố mọi người đều la lên, 'Nhìn schmuck trên con lạc đà! "'
'Schmuck' là từ tiếng Đức cổ của người Do Thái, một từ rất hay. Nó có hai nghĩa, và là nghĩa rất liên quan. Một nghĩa là 'kẻ ngốc'; nghĩa kia, lúc ban đầu có vẻ rất gượng gạo, nghĩa là bộ phận sinh dục nam. Nhưng theo một cách nào đó cả hai nghĩa đều có quan hệ rất sâu. Kẻ ngốc sống chỉ như sinh linh dục - họ không biết cuộc sống nào khác. Cho nên 'schmuck' là hay. Nếu một người đã biết chỉ dục là cuộc sống, người đó ngu, người đó là kẻ ngốc.
Bây giờ, mọi người nói, "Nhìn kẻ ngốc kia trên con lạc đà!" nhưng người này nghĩ họ đang nói về bộ phận sinh dục đực của lạc đà, không về anh ta.
Bản ngã rất có tính lừa dối. Nó liên tục nghe điều nó muốn nghe. Nó liên tục diễn giải điều nó muốn diễn giải. Nó chưa bao giờ thấy ra sự kiện. Nó chưa bao giờ cho phép sự kiện để lộ ra bản thân nó cho bạn. Những người sống trong bản ngã đều sống đằng sau những tấm màn. Và những tấm màn đó không phải là thụ động - chúng là màn tích cực. Bất kì cái gì đi qua màn này, màn thay đổi nó.
Mọi người liên tục sống trong thế giới tâm trí của việc bịa đặt riêng của họ. Bản ngã là trung tâm của thế giới của họ, của thế giới giả - gọi nó là 'ảo tưởng', 'maya' - và quanh bản ngã họ liên tục tạo ra thế giới... mà không phải là thế giới của bất kì ai khác. Chỉ họ mới sống trong thế giới đó.
Khi bạn bỏ bản ngã, bạn bỏ toàn thể thế giới mà bạn đã tạo ra quanh nó. Lần đầu tiên bạn có khả năng thấy mọi thứ như chúng vậy - không như bạn muốn chúng vậy. Và khi bạn có khả năng biết các sự kiện của cuộc sống, bạn trở nên có khả năng biết chân lí.
Khả năng học về cuộc sống là bước đầu tiên hướng tới chân lí. Và bản ngã là tác nhân bóp méo nhất.
Bây giờ tới câu chuyện này
Một đô vật có tên O-Nami, "Sóng Lớn," khoẻ lắm và rất khéo trong nghệ thuật vật. Ở chỗ riêng tư anh ta đánh bại ngay cả thầy mình, nhưng ở chỗ công cộng, học trò trẻ nhất của anh ta có thể vật ngã anh ta.
Băn khoăn lắm anh ta tới một Thiền sư, người đã ở lại trong ngôi chùa gần đó cạnh biển, và hỏi xin lời khuyên.
"Sóng Lớn là tên ông," thầy nói, "vậy ở lại trong chùa này đêm nay và lắng nghe sóng biển. Tưởng tượng ông là những con sóng đó, quên ông là đô vật đi và trở thành những con sóng khổng lồ quét đi mọi thứ trước chúng."
O-Nami ở lại. Anh ta cố nghĩ chỉ về sóng, nhưng lại bị nghĩ tới nhiều thứ. Thế rồi dần dần anh nghĩ chỉ về sóng thôi. Chúng cuộn tới ngày một lớn khi đêm tàn dần. Chúng cuốn phăng hoa trong các bình lọ trước tượng Phật, chúng cuốn phăng các bình hoa. Ngay cả tượng Phật bằng đồng cũng bị cuốn phăng. Đến bình minh ngôi đền chỉ toàn nước dềnh, và O-Nami ngồi đó với nụ cười yếu ớt trên mặt.
Ngày hôm đó anh ta đã đi vào trong cuộc đấu vật công cộng và đã thắng lần lượt mọi người, và từ ngày đó không ai ở Nhật Bản có thể vật ngã được anh ta.
Đây là câu chuyện về tự ý thức và cách làm mất nó, và cách vứt bỏ nó, và cách gạt bỏ nó. Chúng ta sẽ thử đi vào nó từng bước một.
Một đô vật có tên O-Nami, "Sóng Lớn," khoẻ lắm ...
Mọi người đều khoẻ lắm. Bạn không biết sức mạnh của mình; đó là vấn đề khác. Mọi người đều khoẻ lắm - phải như vậy, bởi vì mọi người đều được bắt rễ trong Thượng đế, mọi người đều được bắt rễ trong vũ trụ này. Dù bạn có thể có vẻ nhỏ bé đến đâu, bạn không nhỏ bé đâu - bạn không thể thế được bởi chính bản chất của mọi thứ.
Bây giờ các nhà vật lí nói rằng trong một nguyên tử nhỏ bé hàm chứa biết bao nhiêu năng lượng - Hiroshima và Nagasaki đã bị phá huỷ bởi năng lượng nguyên tử. Và nguyên tử thì nhỏ bé thế - chẳng ai đã từng nhìn thấy nó! Đấy chỉ là suy diễn, suy luận, không ai đã từng trông thấy nguyên tử. Với tất cả những công cụ tinh vi mà khoa học ngày nay có được, chẳng ai đã trông thấy nguyên tử cả - nhỏ thế, và năng lượng bao la thế.
Nếu nguyên tử có thể có nhiều năng lượng như vậy, nói gì tới con người? Nói gì về ngọn lửa tâm thức nhỏ bé này trong con người? Nếu một ngày nào đó ngọn lửa nhỏ bé này bùng cháy, nó nhất định trở thành cội nguồn vô hạn năng lượng và ánh sáng. Đó là cách nó đã xảy ra cho vị Phật, hay cho một Jesus.
Mọi người đều mạnh mẽ vô cùng bởi vì mọi người đều thiêng liêng vô cùng. Mọi người đều mạnh mẽ bởi vì mọi người đều được bắt rễ trong Thượng đế, trong chính cội nguồn của sự tồn tại. Nhớ điều đó.
Tâm trí con người có xu hướng quên đi điều đó. Khi bạn quên điều đó, bạn trở nên yếu. Khi bạn trở nên yếu bạn bắt đầu cố gắng tìm cách thức nhân tạo để trở thành mạnh. Đó là điều hàng triệu người đang làm.
Kiếm tiền, bạn đang thực sự kiếm cái gì? Bạn đang kiếm quyền lực, bạn đang kiếm sức mạnh. Kiếm danh tiếng, quyền lực chính trị, bạn đang kiếm cái gì? Bạn đang kiếm quyền lực, sức mạnh - và sức mạnh mọi lúc đều sẵn có ngay góc kia. Bạn đang tìm kiếm sai chỗ rồi.
Một đô vật có tên O-Nami, "Sóng Lớn," khoẻ lắm ...
Chúng ta tất cả đều là những con sóng lớn của đại dương. Chúng ta có thể đã quên mất nó, nhưng đại dương đã không quên chúng ta. Chúng ta có thể đã quên nhiều về nó tới mức chúng ta chẳng có ý tưởng nào về đại dương là gì - dầu vậy, chúng ta vẫn trong đại dương. Cho dù sóng có quên và trở nên quên lãng đại dương, nó vẫn trong đại dương - bởi vì sóng không thể tồn tại mà không có đại dương. Đại dương có thể tồn tại mà không có sóng - có thể là nó tồn tại mà không có sóng - nhưng sóng không thể tồn tại mà không có đại dương được. Sóng không là gì ngoài việc dâng nước của đại dương; nó là quá trình, nó không phải là thực thể. Nó chỉ là vui mừng của đại dương trong bản thể của nó. Thượng đế trong vui mừng của ngài tạo ra con người cho trái đất; Thượng đế trong vui mừng của ngài tạo ra con người cho sự tồn tại. Đó là đại dương đi tìm đại dương - chỉ chơi đùa. Nó có năng lượng mênh mông - phải làm gì với nó?
Một đô vật có tên O-Nami, "Sóng Lớn," khoẻ lắm ...
Nhưng sức mạnh này là có thể chỉ khi sóng biết rằng nó là sóng của đại dương vĩ đại, vô hạn. Nếu sóng quên điều này, thế thì sóng rất yếu. Và 'cái quên' của chúng ta là vô cùng; kí ức của chúng ta rất nhỏ, rất tí hon - cái quên là vô cùng. Chúng ta cứ quên hoài. Và cái rất hiển nhiên, chúng ta quên rất dễ dàng. Cái rất gần, chúng ta quên rất dễ dàng. Cái bao giờ cũng sẵn có chúng ta quên rất dễ dàng.
Bạn có nhớ tới việc thở của bạn không? Bạn chỉ nhớ khi có rắc rối nào đó - bạn bị cảm lạnh, khó thở hay cái gì đó; bằng không, ai nhớ tới việc thở? Đó là lí do tại sao mọi người nhớ tới Thượng đế chỉ khi họ bị rắc rối. Bằng không, ai nhớ? Và Thượng đế là gần hơn việc thở của bạn, gần hơn bạn gần với bản thân bạn; Ngài ở gần hơn bản thân bạn. Người ta có khuynh hướng quên.
Bạn có quan sát điều đó không? Nếu bạn không có cái gì đó, bạn nhớ. Khi bạn có nó, bạn quên - bạn coi nó như đương nhiên có đấy. Vì Thượng đế không thể bị mất, rất khó nhớ. Chỉ rất hiếm người mới trở nên có khả năng nhớ tới Thượng đế. Nhớ tới cái mà chúng ta chưa bao giờ xa khỏi nó là rất khó.
Cá trong đại dương quên đại dương. Ném cá lên bờ, trong cát, cát nóng, và thế thì cá biết, thế thì cá nhớ. Nhưng không có cách nào ném bạn ra khỏi Thượng đế được; không có bãi biển cho Ngài - Thượng đế là đại dương không bãi biển. Và bạn không giống như cá, bạn giống như sóng. Bạn đích xác giống Thượng đế; bản tính của bạn và bản tính của Thượng đế là một.
Đó là ý nghĩa biểu tượng của việc chọn cái tên này cho câu chuyện này.
Anh ta rất khéo trong nghệ thuật vật. Ở chỗ riêng tư anh ta đánh bại ngay cả thầy mình...
Nhưng ở chỗ riêng tư, bởi vì ở chỗ riêng tư anh ta phải đã có khả năng quên bản thân mình.
Nhớ lời kinh này. Khi bạn nhớ tới cái ta của bạn, bạn quên mất Thượng đế; khi bạn quên cái ta của bạn, bạn nhớ tới Thượng đế - và bạn không thể nhớ được cả cùng nhau. Khi sóng nghĩ về bản thân nó là sóng, nó quên mất rằng nó là đại dương. Khi sóng biết bản thân nó là đại dương, làm sao nó có thể nhớ bản thân nó bây giờ là sóng được? Chỉ một thứ là có thể. Hoặc sóng có thể nghĩ về bản thân nó như sóng, hoặc như đại dương. Đó là động thái. Bạn không thể nhớ cả hai cùng nhau, điều đó là không thể được.
Ở chỗ riêng tư anh ta đánh bại ngay cả thầy mình, nhưng ở chỗ công cộng, học trò trẻ nhất của anh ta có thể vật ngã anh ta.
Ở chỗ riêng tư anh ta phải đã hoàn toàn quên mất cái ta riêng của mình, bản ngã. Thế thì anh ta cực kì mạnh mẽ. Ở chỗ công cộng anh ta phải đã trở nên quá tự ý thức. Thế thì anh ta yếu. Tự ý thức là cái yếu. Quên cái ta là mạnh.
Băn khoăn lắm anh ta tới một Thiền sư, người đã ở lại trong ngôi chùa gần đó cạnh biển, và hỏi xin lời khuyên.
"Sóng Lớn là tên ông," thầy nói, "vậy ở lại trong chùa này đêm nay và lắng nghe sóng biển."
Thầy là người có thể tạo ra các phương cách cho mọi người. Thầy là người không có phương cách cố định. Thầy nhìn vào người này, O-Nami này - Sóng Lớn - chỉ tên người đó thôi, và thầy tạo ra một phương cách quanh cái tên anh ta.
Đó là điều tôi liên tục làm: tôi cho bạn cái tên và tạo ra phương cách quanh nó. Tôi cho bạn cái tên để cho bạn có thể tới phương cách của bạn, bạn có thể nhớ tới kĩ thuật của bạn, để cho nó trở thành việc nhắc nhở thường xuyên cho bạn, lời nhắc nhở, mũi tên trỏ tới con đường của bạn một cách liên tục.
Chỉ mới biết rằng tên anh ta là O-Nami, Sóng Lớn, thầy đã nói,
"Sóng Lớn là tên ông," thầy nói, "vậy ở lại trong chùa này đêm nay và lắng nghe sóng biển."
Lắng nghe là một trong những bí mật cơ bản của việc đi vào trong ngôi đền của Thượng đế. Lắng nghe nghĩa là thụ động. Lắng nghe nghĩa là quên bản thân bạn hoàn toàn - chỉ thế thì bạn mới có thể lắng nghe. Khi bạn lắng nghe chăm chú ai đó, bạn quên bản thân bạn. Nếu bạn không thể quên được bản thân bạn, bạn không hề nghe. Nếu bạn quá tự ý thức về bản thân bạn, bạn đơn giản giả vờ rằng bạn lắng nghe - bạn không lắng nghe. Bạn có thể gật đầu; đôi khi bạn có thể nói có và không - nhưng bạn không lắng nghe.
Khi bạn lắng nghe, bạn trở thành chỉ là lối chuyển - thụ động, cảm nhận, bụng mẹ. Bạn trở thành nữ tính. Và để đạt tới, người ta phải trở thành nữ tính. Bạn không thể đạt tới Thượng đế như kẻ xâm lăng hùng hổ, kẻ chinh phục. Bạn chỉ có thể đạt tới Thượng đế... hay tốt hơn thì nên nói Thượng đế có thể đạt tới bạn chỉ khi bạn có tính cảm nhận, tính cảm nhận nữ tính. Khi bạn trở thành âm, cảm nhận, thì cánh cửa mở ra. Và bạn chờ đợi.
Lắng nghe là nghệ thuật trở nên thụ động. Phật đã nhấn mạnh vào lắng nghe nhiều thế, Mahavira đã nhấn mạnh vào lắng nghe nhiều thế, Krishnamurti liên tục nhấn mạnh vào lắng nghe đúng nhiều thế. Tai là biểu tượng. Bạn có để ý không?
Tai bạn không là gì ngoài lối chuyển, chỉ là các lỗ hổng - không cái gì khác. Tai bạn còn nữ tính hơn mắt bạn; mắt bạn nam tính hơn. Tai bạn là phần âm; mắt bạn là phần dương. Khi bạn nhìn ai đó bạn mang tính năng nổ. Khi bạn nghe ai đó bạn cảm nhận.
Đó là lí do tại sao nhìn vào ai đó trong thời gian quá lâu lại trở thành khiếm nhã, vô lễ, bất lịch sự. Có giới hạn nào đó; các nhà tâm lí nói ba giây thôi. Nếu bạn nhìn vào một người trong ba giây thì được; điều đó có thể dung thứ được. Hơn thế, bạn không còn nhìn nữa - bạn nhìn chòng chọc; bạn đang xúc phạm người đó; bạn đang xâm phạm. Nhưng nghe một người lại không có giới hạn, bởi vì tai không thể xâm phạm được. Chúng đơn giản vẫn còn ở chỗ chúng đang đấy. Mắt cần nghỉ. Bạn có thấy trong đêm - mắt cần nghỉ, tai không cần nghỉ. Chúng mở hai mươi tư tiếng, hết năm nọ tới năm kia. Mắt không thể mở mãi cho dù trong vài phút - liên tục nháy, liên tục mệt. Năng nổ gây mệt, bởi vì năng nổ lấy năng lượng của bạn ra; cho nên mắt phải nháy liên tục, để nghỉ. Đó là việc nghỉ liên tục. Tai bao giờ cũng nghỉ.
Đó là lí do tại sao âm nhạc đã được nhiều tôn giáo dùng như cách tiếp cận tới lời cầu nguyện - bởi vì âm nhạc sẽ làm cho tai bạn rung động hơn, nhạy cảm hơn. Người ta phải trở nên nhiều phần tai và ít phần mắt.
"Sóng Lớn là tên ông, vậy ở lại trong chùa này đêm nay và lắng nghe sóng biển."
"Ông trở thành tai đi," thầy nói."Ông lắng nghe. Không có việc gì khác để làm cả - cứ lắng nghe mà không có ý tưởng tại sao, không ý tưởng cái gì đang xảy ra. Cứ liên tục lắng nghe mà không có diễn giải, không có hoạt động về phần ông." Và thế rồi,
"Tưởng tượng ông là những sóng đó."
"Trước hết lắng nghe, hoà điệu với sóng, và khi ông cảm thấy rằng bây giờ ông hoàn toàn im lặng và cảm nhận, thế thì tưởng tượng rằng ông là những sóng đó. Đó là bước thứ hai. Thứ nhất, đừng năng nổ; trở nên cảm nhận thôi. Và khi ông đã trở nên cảm nhận, thế thì tan chảy vào trong những sóng đó, bắt đầu tưởng tượng rằng ông là những sóng đó."
Thầy đang cho anh ta một phương cách để cho anh ta có thể quên đi cái ta của mình, bản ngã. Bước thứ nhất là tính cảm nhận, bởi vì trong tính cảm nhận bản ngã không thể tồn tại được - nó chỉ có thể tồn tại trong xung đột. Và khi bạn có tính cảm nhận, đột nhiên khả năng tưởng tượng của bạn trở nên cực kì mạnh mẽ.
Người cảm nhận, người nhạy cảm, đều là những người có tính tưởng tượng. Những người có thể thấy mầu lục của cây cối, không có năng nổ nào về phần họ, thậm chí không một năng nổ tinh tế về phần họ - người có thể uống mầu lục của cây cối, người có thể đơn giản hấp thu nó cứ dường như họ là miếng bọt biển - họ trở thành rất sáng tạo, họ trở thành rất giàu tưởng tượng. Đây là những nhà thơ, hoạ sĩ, vũ công, nhạc sĩ - họ hấp thu vũ trụ trong tính cảm nhận sâu sắc, và thế rồi họ đổ ra bất kì cái gì họ đã hấp thu vào trí tưởng tượng của họ.
Tưởng tượng là một năng lực bạn có, cái lại gần Thượng đế nhất. Thượng đế phải có trí tưởng tượng vĩ đại, hừm? - cứ nhìn vào thế giới của Ngài mà xem! Nghĩ mà xem! - một thế giới đầy tưởng tượng như thế, với bao nhiêu là hoa và bao nhiêu là bướm và bao nhiêu là cây và bao nhiêu là sông, và bao nhiêu là người. Cứ nghĩ về tưởng tượng của Ngài! Với bao nhiêu là sao, và bao nhiêu thế giới - thế giới bên ngoài thế giới, không dứt... Ngài phải là người mơ vĩ đại.
Ở phương Đông, người Hindu nói thế giới là giấc mơ của Thượng đế, tưởng tượng của Ngài. Thế giới là phép thuật của Ngài, tưởng tượng của Ngài. Ngài đang mơ về nó. Chúng ta là một phần của giấc mơ của Ngài.
Khi thầy nói với O-Nami, "Thế rồi ông tưởng tượng bản thân ông là những con sóng đó," thầy nói, "Thế thì ông trở nên sáng tạo đi. Trước hết ông trở nên cảm nhận và thế rồi ông trở thành sáng tạo. Và một khi ông đã vứt bỏ bản ngã của ông, ông trở thành linh hoạt tới mức bất kì cái gì ông tưởng tượng sẽ xảy ra. Thế thì tưởng tượng của ông sẽ trở thành thực tại của ông."
"Quên ông là đô vật đi và trở thành những con sóng khổng lồ quét đi mọi thứ trước chúng."
O-Nami ở lại. Anh ta cố nghĩ chỉ về sóng...
Tất nhiên, lúc đầu là khó, anh ta nghĩ về nhiều thứ. Điều đó là tự nhiên - nhưng anh ta đã ở lại. Anh ta phải đã là người rất kiên nhẫn. Thế rồi dần dần anh ta chỉ nghĩ về sóng. Thế rồi một khoảnh khắc tới... Nếu bạn theo đuổi, nếu bạn kiên trì, một khoảnh khắc nhất định sẽ tới khi điều bạn đã từng ham muốn trong nhiều kiếp xảy ra - nhưng kiên nhẫn là cần thiết.
Thế rồi dần dần anh nghĩ chỉ về sóng thôi. Chúng cuộn tới ngày một lớn khi đêm tàn dần.
Bây giờ, đây không phải là những con sóng thật của đại dương đang cuộn tới ngày một lớn hơn. Bây giờ không có sự phân biệt giữa sóng tưởng tượng của anh ta và sóng thật. Phân biệt đó đã mất đi. Bây giờ anh ta không biết cái gì là cái gì; cái gì là mơ và cái gì là thực anh ta không biết. Anh ta lại đã trở thành đứa trẻ nhỏ. Chỉ trẻ con mới có khả năng đó.
Vào buổi sáng bạn có thể thấy đứa trẻ khóc vì đồ chơi nó đã thấy trong giấc mơ, và nó muốn đồ chơi đó trở lại, và nó nói, "Đồ chơi của con đâu rồi?" Và bạn thì cứ khăng khăng rằng đó chỉ là giấc mơ, nhưng nó nói, "Dù vậy thì bây giờ nó đâu?" Nó không phân biệt giữa mơ và thức. Nó không biết sự phân biệt. Nó biết thực tại là một.
Khi bạn trở nên rất cảm nhận, bạn trở thành như đứa trẻ.
Bây giờ những con sóng này:
Chúng cuộn tới ngày một lớn khi đêm tàn dần. Chúng cuốn phăng hoa trong các bình lọ trước tượng Phật, chúng cuốn phăng các bình hoa. Không chỉ điều đó - Ngay cả tượng Phật bằng đồng cũng bị cuốn phăng.
Điều này thực hay! Rất khó cho Phật tử tưởng tượng được rằng Phật cũng bị cuốn phăng đi. Nếu người đó đã quá bị gắn bó với tôn giáo của mình, đó sẽ là điểm người đó hoàn toàn bị cắt rời khỏi tưởng tượng của mình. Người đó chắc sẽ nói, "Thế là đủ rồi! Phật mà cũng bị cuốn đi! - mình đang làm gì thế này? Không, mình không còn là sóng nữa." Người đó chắc sẽ dừng lại dưới chân Phật, người đó chắc sẽ chạm chân Phật, nhưng không nhiều hơn thế.
Nhưng nhớ: một ngày nào đó, ngay cả những cái chân đó mà đã từng giúp bạn vô cùng trên con đường, chúng phải ra đi. Chư Phật cũng phải bị cuốn phăng đi. Bởi vì cánh cửa có thể trở thành cản trở nếu bạn níu bám nó.
ngày một lớn - Chúng cuốn phăng hoa trong các bình lọ trước tượng Phật, chúng cuốn phăng các bình hoa. Ngay cả tượng Phật bằng đồng cũng bị cuốn phăng. Đến bình minh ngôi đền chỉ toàn nước dềnh...
Không phải điều đó thực sự xảy ra đâu - điều đó đã xảy ra cho O-Nami. Nhớ điều đó: nếu bạn đã trong ngôi đền đó vào lúc đó, bạn chắc đã không thấy sóng dềnh lên trong đền đâu - điều đó chỉ xảy ra cho O-Nami thôi. Điều đó đã xảy ra trong một chiều hướng hoàn toàn khác của bản thể anh ta. Đó là chiều của thơ ca, tưởng tượng, mơ mộng - trực giác, nữ tính, như trẻ con, hồn nhiên.
Anh ta đã mở cánh cửa của khả năng tưởng tượng của mình. Bằng việc lắng nghe sóng, bằng việc trở nên cảm nhận, anh ta đã trở thành mang tính tưởng tượng. Tưởng tượng của anh ta đã nở ra hoa sen một nghìn lẻ một cánh.
Đến bình minh ngôi đền chỉ toàn nước dềnh, và O-Nami ngồi đó với nụ cười yếu ớt trên mặt.
Anh ta đã trở thành vị phật! Cùng nụ cười yếu ớt đó một ngày nào đó đã tới với Phật dưới cây bồ đề phải đã tới cho O-Nami. Đột nhiên anh ta không còn nữa! - và đó là nụ cười, nụ cười của việc về tới nhà. Nụ cười rằng người ta đã tới nơi, nụ cười rằng bây giờ không còn đâu mà đi nữa. Nụ cười rằng người ta đã đạt tới cội nguồn, nụ cười rằng người ta đã chết và được phục sinh.
O-Nami ngồi đó với nụ cười yếu ớt trên mặt.
Ngày hôm đó anh ta đã đi vào trong cuộc đấu vật công cộng và đã thắng lần lượt mọi người, và từ ngày đó không ai ở Nhật Bản có thể vật ngã được anh ta.
Bởi vì bây giờ đấy không phải là năng lượng của anh ta. Anh ta không còn là O-Nami nữa - anh ta không còn là sóng nữa, bây giờ anh ta là đại dương. Làm sao bạn có thể đánh bại được đại dương? Bạn chỉ có thể đánh bại được sóng thôi.
Một khi bạn đã vứt bỏ bản ngã, bạn đã vứt bỏ mọi thất bại, mọi sai lầm, mọi thất vọng. Mang bản ngã và bạn đã mang mệnh thất bại rồi. Mang bản ngã và bạn sẽ vẫn còn yếu. Vứt bỏ bản ngã và sức mạnh vô hạn bắt đầu tuôn chảy qua bạn. Bằng việc vứt bỏ bản ngã bạn trở thành sông, bạn bắt đâu tuôn chảy, bạn bắt đầu tan ra, bạn bắt đầu chảy - bạn trở thành sống động.
Mọi cuộc sống đều là của cái Toàn thể. Nếu bạn cố sống theo cách riêng của bạn, bạn đơn giản ngu xuẩn. Dường như lá trên cây đang cố sống theo cách riêng của nó - không chỉ điều đó, mà còn tranh đấu với cây; tranh đấu với các lá khác, tranh đấu với rễ, cứ nghĩ rằng đấy toàn là những cái thù địch với nó. Chúng ta chỉ là lá trên cây, cái cây vĩ đại - gọi nó là 'Thượng đế', hay 'cái Toàn thể, hay bạn gọi nó là gì cũng được, nhưng chúng ta đều là những chiếc lá nhỏ trên cây cuộc sống vô hạn. Không cần tranh đấu. Cách duy nhất để về nhà là buông xuôi.
0 Đánh giá