Read more
Sét đánh bất thần
Bài nói về Thiền
Chương 9. Cười cách bạn tới
Thượng đế
Vào thời triều Lương có một người
béo mập được gọi là người Trung Quốc hạnh phúc, hay Phật cười.
Ông Bố Đại này không có ham muốn
gọi bản thân mình là Thiền sư, hay thu thập đệ tử quanh mình. Thay vì vậy ông ấy
đi khắp phố phường mang theo một bao trên lưng đầy những kẹo, quả, và bánh rán
- mà ông ấy thường đem cho trẻ con, những trẻ bu theo và chơi đùa quanh ông ấy.
Bất kì khi nào ông ấy gặp một
người thành tâm Thiền, ông ấy sẽ chìa tay ra và nói: "Cho tôi một
xu." Và nếu bất kì ai yêu cầu ông ấy trở về đền chùa để dạy người khác,
ông ấy lại sẽ đáp: "Cho tôi một xu."
Một lần khi ông ấy đang ở sân
chơi thì một Thiền sư khác ngẫu nhiên đi tới và hỏi: "Ý nghĩa của Thiền là
gì?" Bố Đại lập tức ném bịch cái bao của mình xuống đất trong câu trả lời
im lặng.
"Vậy thì," người kia
hỏi, "Việc hiện thực hoá của Thiền là gì?" Ngay lập tức người Trung
Quốc hạnh phúc này khoác bao lên vai và tiếp tục con đường của mình.
Tiếng cười là điều rất bản chất
của tôn giáo. Nghiêm chỉnh không bao giờ có tính tôn giáo, không thể có tính
tôn giáo được. Nghiêm chỉnh là của bản ngã, một phần của chính bệnh tật này. Tiếng
cười là vô ngã.
Vâng, có khác biệt giữa khi bạn
cười và khi người tôn giáo cười. Khác biệt là ở chỗ bạn cười bao giờ cũng về
người khác - người tôn giáo cười vào bản thân người đó, hay vào toàn thể cái buồn
cười của sự hiện hữu của con người.
Tôn giáo không thể là bất kì
cái gì khác hơn việc mở hội cuộc sống. Và người nghiêm chỉnh trở thành bị tàn tật:
người đó tạo ra rào chắn. Người đó không thể nhảy múa, người đó không thể hát,
người đó không thể mở hội. Chính chiều hướng của mở hội biến mất khỏi cuộc sống
của người đó. Người đó trở thành tựa sa mạc. Và nếu bạn là sa mạc, bạn có thể
liên tục nghĩ và giả vờ rằng bạn là người tôn giáo nhưng bạn không là vậy.
Bạn có thể là thành viên của một
giáo phái, nhưng không có tính tôn giáo. Bạn có thể là người Ki tô giáo, người
Hindu, Phật tử, người Jain, người Mô ha mét giáo, nhưng bạn không thể có tính
tôn giáo. Bạn tin vào cái gì đó, nhưng bạn không biết cái gì. Bạn tin vào các
lí thuyết. Người quá bị nặng gánh bởi các lí thuyết trở thành nghiêm chỉnh. Người
không bị nặng gánh, không có gánh nặng các lí thuyết trên bản thể mình, bắt đầu
cười.
Toàn thể trò chơi của sự tồn tại
là hay tới mức tiếng cười có thể là đáp ứng duy nhất cho nó. Duy nhất tiếng cười
có thể là lời cầu nguyện thực, lòng biết ơn.
Ông Bố Đại này là cực kì có ý
nghĩa. Hiếm khi một người như Bố Đại bước đi trên trái đất. Đó là điều không
may - nhiều người hơn nên giống như Bố Đại; nhiều đền chùa hơn nên đầy tiếng cười,
nhảy múa, ca hát. Nếu nghiêm chỉnh bị mất đi, không cái gì bị mất - thực ra,
người ta trở nên lành mạnh và toàn thể hơn. Nhưng nếu tiếng cười bị mất, mọi thứ
bị mất. Đột nhiên bạn mất vui vẻ hân hoan của bản thể bạn; bạn trở thành không
sắc mầu, đơn điệu, chết theo một cách nào đó. Thế thì năng lượng của bạn không
chảy thêm nữa.
Tiếng cười là việc nở hoa. Nếu
Phật là hạt mầm, thế thì Bố Đại là hoa trên cùng cây. Nếu Phật là rễ, thế thì Bố
Đại là hoa trên cùng cây. Và nếu bạn muốn hiểu Phật, cố hiểu Bố Đại. Và điều
đúng là mọi người thường gọi ông ấy là Phật cười. Phật đã tới tuổi trưởng thành
trong Bố Đại. Phật đã cười trong Bố Đại. Chứng ngộ đã tới chính đỉnh cao của
nó.
Nhưng khó hiểu được Bố Đại. Để
hiểu ông ấy bạn sẽ phải ở trong chiều hướng lễ hội đó. Nếu bạn quá bị nặng gánh
với các lí thuyết, quan niệm, khái niệm, ý thức hệ, triết học, bạn sẽ không có
khả năng thấy điều Bố Đại này là gì, ý nghĩa của ông ấy là gì - bởi vì ông ấy sẽ
cười khi nhìn vào bạn. Ông ấy sẽ cười vì ông ấy sẽ không có khả năng tin được rằng
con người có thể ngu xuẩn thế và buồn cười thế.
Cứ dường như con người chỉ cố sống
theo sách dạy nấu ăn và đã quên mất nấu thức ăn, chỉ liên tục khảo cứu sách về
thức ăn và cách chuẩn bị nó và cách không chuẩn bị nó, và tranh cãi cách này
cách nọ - và mọi lúc vẫn đói, mọi lúc đều đang chết, và đã quên mất hoàn toàn rằng
người ta không thể sống theo sách được. Đó là điều đã xảy ra: mọi người đang sống
theo Kinh Thánh, Koran, Dhammapadas, Gitas - họ đã hoàn toàn quên mất rằng tôn
giáo phải được sống. Nó là cái gì đó phải được tiêu hoá. Nó là cái gì đó phải
tuần hoàn trong máu của bạn, trở thành xương của bạn, chính tuỷ của bạn. Bạn
không thể chỉ nghĩ về nó. Suy nghĩ là phần hời hợt nhất của bản thể bạn. Bạn phải
hấp thu nó!
Câu chuyện này phải được hiểu rất
sâu sắc.
Vào thời triều Lương có một người
béo mập được gọi là người Trung Quốc hạnh phúc, hay Phật cười.
Khi lần đầu tiên bạn nghe cụm từ
'Phật cười' nó có vẻ hơi chút mâu thuẫn, mâu thuẫn trong thuật ngữ. Vị Phật và
cười sao? Không một bức tượng nào tồn tại, không một bức tranh nào, không một
mô tả nào, về Phật như đang cười. Nhưng điều đó không phải vì Phật không bao giờ
cười - điều đó là vì người Ấn Độ quá nghiêm chỉnh nhiều thế về tôn giáo.
Có thể đó là một trong những lí
do căn bản tại sao Phật giáo đã biến mất khỏi Ấn Độ. Ấn Độ quá nghiêm chỉnh,
quá trí tuệ, quá đầy lí thuyết hoá. Phật rất đơn giản. Cách tiếp cận của ông ấy
không phải là của tâm trí; cách tiếp cận của ông ấy là của việc hiện hữu có tính
tồn tại. Và đất nước này là đất nước của các bác học, các học giả, những người
có học, người thông thái. Nếu Phật biến mất khỏi đất nước này, điều đó dường
như là tự nhiên.
Ông ấy đã đem tới một chiều hướng
khác toàn bộ - cái gì đó rất nguyên bản; cái gì đó rất tự nhiên vậy mà rất
nguyên bản bởi vì con người đã quên mất nó. Ông ấy đã làm việc phục vụ mênh
mông cho nhân loại. Ông ấy không phải là bác học, không phải là triết gia,
không phải là nhà siêu hình. Ông ấy là người rất đơn giản - im lặng, hạnh phúc,
đầy sống động, sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc.
Nếu bạn muốn hiểu Phật, đi qua
Bố Đại đi. Bố Đại là đệ tử thực của ông ấy. Điều đó là rất khó, bởi vì bất kì
khi nào một người như Phật xảy ra ngay lập tức các bác học và học giả tụ tập lại
xung quanh, bởi vì họ có được tài liệu mới cho việc lí thuyết hoá của họ. Những
người trí thức lập tức tập hợp lại quanh. Họ có cái gì đó mới để triết lí về, để
viết về, để làm ra kinh sách.
Tương truyền - một câu chuyện rất
cổ - rằng ngày xưa chuyện xảy ra:
Một người trở nên chứng ngộ.
Các đệ tử của Quỉ lập tức đi tới Quỉ, thầy của họ, và họ nói, "Ông đang
làm gì mà ngồi đây? Chạy nhanh lên! Chạy nhanh lên! Một người đã trở nên chứng
ngộ - và chúng ta phải phá huỷ chân lí của người đó trước khi nó đạt tới mọi
người, bằng không Địa ngục sẽ trống rỗng, không ai sẽ xuống Địa ngục. Mọi người
sẽ lên Cõi trời, tới Thiên đường, hay tới Moksha!"
Tương truyền rằng Quỉ vẫn ngồi
đó mỉm cười im lặng. Quỉ nói, "Đừng lo - không có gì phải vội và phải lo cả.
Các học giả đã tới đó rồi. Họ sẽ phá huỷ chân lí. Họ làm công việc của chúng ta
hoàn hảo tới mức chúng ta không cần phải lo nghĩ."
Bất kì khi nào chân lí được sinh ra, một tia sáng, đột nhiên các học giả tụ tập lại với nhau - những nhà trí thức, các giáo sư, các triết gia, các nhà lí thuyết - và họ nhảy lên chân lí, họ nghiền nát nó; họ tạo khuôn nó thành các lí thuyết và kinh sách chết. Cái mà đã từng sống trở thành chỉ là thứ giấy tờ. Hoa hồng thực biến mất.
Một lần tôi ở nhà một người bạn Ki tô giáo. Tôi bắt đầu nhìn vào Kinh Thánh của ông ấy: có một đoá hồng. Ông ấy phải đã giữ nó trong Kinh Thánh. Nhiều năm tuổi - khô, chết, bị ép giữa các trang của Kinh Thánh. Tôi bắt đầu cười. Ông ấy chạy xô ra từ buồng tắm. Ông ấy nói, "Cái gì thế! Ông cười cái gì? Cái gì đã xảy ra?"
Tôi nói, "Cùng điều đã xảy ra cho chân lí như đã xảy ra cho đoá hồng này. Giữa các trang Kinh Thánh của ông, hoa hồng đã chết. Bây giờ nó chỉ là kí ức về cái gì đó đã sống động ngày nào đó. Chỉ việc nhớ lại. Mọi hương thơm đã mất, mọi sống động đã mất. Nó chết như hoa nhựa hay hoa giấy. Nó có lịch sử nhưng nó không có tương lai. Nó có quá khứ nhưng nó không có khả năng nào. Và cùng điều đã xảy ra cho chân lí. Trong các trang kinh sách nó đã chết."
Quỉ nói, "Đừng lo. Cứ thoải mái đi - Nếu mọi người đã tới đó: các học giả, các giáo sư; họ sẽ nghiền nát nó ngay lập tức."
Khi chân lí xảy ra nó không nói ra lời, nó là im lặng. Nó là sâu sắc thế nó không thể được diễn đạt qua lời. Thế rồi sớm hay muộn mọi người sẽ tới, những người sẽ đưa nó vào lời, người sẽ hệ thống hoá nó. Và trong chính cách hệ thống hoá của họ nó bị giết chết.
Bố Đại sống một cuộc sống khác toàn bộ với người tôn giáo bình thường. Cả đời ông ấy không là gì ngoài tiếng cười liên tục. Người ta nói về Bố Đại rằng thậm chí đôi khi trong giấc ngủ ông ấy sẽ bắt đầu cười. Ông ấy có cái bụng lớn, và bụng sẽ rung lên. Sardar Gurdayal Singh chắc thích thú gặp ông ấy, và Bố Đại chắc thích thú Sardar Gurdayal Singh. Mọi người hỏi ông ấy, "Sao ông cười? và ngay cả trong giấc ngủ!" Tiếng cười là tự nhiên với ông ấy tới mức bất kì và mọi thứ đều chắc sẽ giúp cho ông ấy cười. Thế thì toàn thể cuộc sống, thức hay ngủ, đều là hài kịch.
Bạn đã biến cuộc sống thành thảm kịch. Bạn đã làm ra đống lộn xộn thảm kịch của đời bạn. Ngay cả khi bạn cười, bạn không cười. Ngay cả khi bạn giả vờ cười, tiếng cười chỉ bị ép buộc, bị thao túng, bị quản lí. Nó không tới từ trái tim, không chút nào từ bụng. Nó không phải là cái gì đó từ trung tâm của bạn; nó chỉ là cái gì đó ở ngoại vi. Bạn cười có lí do - điều chẳng liên quan gì tới tiếng cười.
Tôi đã nghe: Trong một văn phòng nhỏ, ông chủ đang kể một giai thoại nhạt phèo cũ rích nào đó, mà ông ấy đã kể nhiều lần rồi. Và mọi người đều cười - người ta phải cười chứ. Họ tất cả đều chán nó, nhưng ông chủ là ông chủ, và khi ông chủ kể chuyện cười bạn phải cười thôi - đó là một phần của nghĩa vụ. Chỉ một người đàn bà đánh máy là không cười, vẫn ngồi thẳng, nghiêm chỉnh. Ông chủ nói, "Có chuyện gì với cô vậy? Sao cô không cười?"
Cô ấy nói, "Tôi định ra đi tháng này " - thế thì không có vấn đề gì!
Chuyện xảy ra:
Mulla Nasrudin lắng nghe rất chăm chú khi một người lạ kể câu chuyện dài trong phòng cà phê. Nhưng người này nói một cách mập mờ và làm ngắt câu tệ tới mức câu chuyện đó chả buồn cười chút nào, và trừ Mulla ra không ai cười cả. Nhưng Mulla cười toàn tâm.
"Sao anh cười vậy, Nasrudin?" Tôi hỏi anh ta sau khi người lạ đã rời đi.
"Tôi bao giờ cũng làm thế," Nasrudin đáp."Nếu ông không cười, bao giờ cũng có nguy hiểm về việc kể lại chúng lần nữa lặp đi lặp lại."
Mọi người có lí do riêng của họ. Ngay cả cười cũng như kinh doanh; ngay cả tiếng cười cũng có tính kinh tế, chính trị. Ngay cả tiếng cười cũng không chỉ là tiếng cười. Mọi sự thuần khiết đều mất. Bạn thậm chí không thể cười được theo cách thuần khiết, theo cách đơn giản, như trẻ con. Và nếu bạn không thể cười được theo cách thuần khiết, bạn đang đánh mất cái gì đó cực kì có giá trị. Bạn đang đánh mất sự trong trắng, sự thuần khiết, sự hồn nhiên của bạn.
Quan sát đứa trẻ nhỏ; quan sát tiếng cười của nó - sâu sắc thế, tới từ chính trung tâm. Khi đứa trẻ được sinh ra, hoạt động xã hội đầu tiên mà đứa trẻ học - hay có thể nói ‘học’ cũng không đúng, vì nó đem điều đó cùng bản thân nó - là mỉm cười. Hoạt động xã hội đầu tiên. Bằng mỉm cười nó trở thành một phần của xã hội. Điều đó dường như là rất tự nhiên, tự phát. Những điều khác sẽ tới về sau - đó là tia lửa đầu tiên của sự hiện hữu của nó trên thế giới, khi nó mỉm cười. Khi người mẹ thấy đứa con mình mỉm cười, cô ấy trở nên cực kì hạnh phúc - vì nụ cười đó chỉ ra sự mạnh khoẻ, nụ cười đó chỉ ra thông minh, nụ cười đó chỉ ra rằng đứa trẻ không ngu xuẩn, không chậm hiểu. Nụ cười đó chỉ ra rằng đứa trẻ sẽ sống, yêu, hạnh phúc. Người mẹ đơn giản xúc động.
Mỉm cười là hoạt động xã hội đầu tiên, và nên vẫn còn là hoạt động xã hội cơ bản. Người ta nên liên tục cười cả đời mình. Nếu bạn có thể cười trong mọi loại tình huống, bạn sẽ trở nên có khả năng đương đầu với chúng - và việc đương đầu đó sẽ đem tới trưởng thành cho bạn. Tôi không nói đừng khóc. Thực ra, nếu bạn không thể cười được, bạn không thể khóc được. Chúng đi cùng nhau; chúng là một phần của một hiện tượng: là thực và đích thực.
Có hàng triệu người có nước mắt đã bị khô; mắt họ đã mất vẻ rực rỡ, chiều sâu; mắt họ đã mất nước - vì họ không thể khóc được, họ không thể mếu được; nước mắt không thể chảy một cách tự nhiên. Nếu tiếng cười bị què, nước mắt cũng bị què. Chỉ người cười tốt mới có thể khóc tốt. Và nếu bạn có thể khóc và cười tốt, bạn sống động. Người chết không thể cười được và không thể khóc được. Người chết có thể nghiêm chỉnh. Quan sát: đi và nhìn vào cái xác - người chết có thể nghiêm chỉnh theo cách khéo léo hơn là bạn có thể nghiêm chỉnh. Chỉ người sống mới có thể cười và khóc và mếu.
Đây là tâm trạng của bản thể bên trong của bạn, đây là các bầu khí hậu - việc làm giầu có. Nhưng, dần dần, mọi người quên. Điều đã là tự nhiên lúc bạn đầu trở thành phi tự nhiên. Bạn cần ai đó chọc cho bạn cười, cù bạn để thành tiếng cười - chỉ thế thì bạn mới cười. Đó là lí do tại sao nhiều chuyện cười thế tồn tại trên thế giới.
Bạn có thể đã không quan sát, nhưng người Do Thái có những chuyện cười hay nhất thế giới. Và lí do là vì họ đã sống trong khổ sâu sắc hơn bất kì giống nòi nào khác. Họ phải tạo ra chuyện cười, bằng không họ chắc đã chết từ lâu trước đây. Họ đã trải qua khổ nhiều thế, họ đã bị hành hạ nhiều thế suốt nhiều thế kỉ, họ đã bị nghiền nát, bị sát hại - họ phải tạo ra khả năng buồn cười. Điều đó đã là phương cách cứu thoát. Do đó, họ có nhiều chuyện cười hay nhất, buồn cười nhất, sâu sắc nhất.
Điều tôi đang cố chỉ ra cho bạn là thế này: rằng chúng ta chỉ cười khi có cái gì đó ép buộc chúng ta cười. Một chuyện cười được kể, và bạn cười - vì chuyện cười tạo ra kích động nào đó trong bạn. Toàn thể cơ chế của chuyện cười là: câu chuyện đi vào một hướng, và đột nhiên nó rẽ ngoặt; chỗ rẽ bất thần, quyết liệt tới mức bạn không thể nào hình dung ra được nó. Kích động tăng lên và bạn đang chờ đợi ngắt dòng. Và thế rồi đột nhiên, bất kì cái gì bạn đang mong đợi không bao giờ có đó - cái gì đó tuyệt đối khác, cái gì đó rất ngớ ngẩn và buồn cười, chưa bao giờ đáp ứng mong đợi của bạn.
Chuyện cười chưa bao giờ logic. Nếu chuyện cười mà logic nó sẽ mất mọi khả năng tiếng cười của nó, phẩm chất của tiếng cười, vì thế thì bạn sẽ có khả năng dự đoán. Thế thế tới lúc chuyện cười được nói, bạn chắc đã đạt tới chỗ ngắt dòng vì nó sẽ là qui tắc suy luận, nó sẽ đơn giản là số học. Nhưng thế thì nó sẽ không có tiếng cười nào. Chuyện cười lấy chỗ ngoặt bất thần, bất thần tới mức bạn gần như không thể nào tưởng tượng ra được nó, suy diễn ra nó. Nó lấy bước nhảy, cú nhảy, bước nhảy lượng tử - và đó là lí do tại sao nó làm thoát ra nhiều tiếng cười thế. Nó là cách thức tâm lí tinh tế để cù bạn.
Tôi phải kể chuyện cười vì tôi sợ - các bạn toàn là những người tôn giáo. Các bạn có ý định là nghiêm chỉnh. Tôi phải cù bạn để thỉnh thoảng bạn quên đi tính tôn giáo của bạn, bạn quên đi mọi triết lí của bạn, các lí thuyết, hệ thống và bạn rơi xuống đất. Tôi phải đem bạn trở lại đất lặp đi lặp lại, bằng không bạn sẽ có xu hướng trở nên nghiêm chỉnh, ngày càng nghiêm chỉnh hơn. Và tính nghiêm chỉnh là sự phát triển ung thư.
Nhiều điều bạn có thể học được từ Bố Đại.
Vào thời triều Lương có một người béo mập được gọi là người Trung Quốc hạnh phúc...
Ông ấy phải mập ú, ông ấy phải cười nhiều thế. Tiếng cười đem tới sức mạnh. Bây giờ, ngay cả y học cũng nói rằng tiếng cười là một trong những thứ thuốc đi sâu nhất mà tự nhiên đã cung cấp cho con người. Nếu bạn có thể cười khi bạn ốm bạn sẽ sớm thu lại được mạnh khoẻ. Nếu bạn không thể cười được, cho dù bạn mạnh khoẻ, sớm hay muộn bạn sẽ mất mạnh khoẻ và bạn sẽ trở nên ốm.
Tiếng cười đem tới năng lượng nào đó từ cội nguồn bên trong của bạn lên bề mặt. Năng lượng bắt đầu chảy, đi theo tiếng cười như cái bóng. Bạn có quan sát điều đó không? Khi bạn thực sự cười, trong vài khoảnh khắc bạn ở trong trạng thái thiền sâu. Suy nghĩ dừng lại. Không thể nào cười và nghĩ cùng nhau được. Chúng là đối lập đối xứng: hoặc bạn có thể cười hoặc bạn có thể nghĩ. Nếu bạn thực sự cười, suy nghĩ dừng lại. Nếu bạn vẫn nghĩ, tiếng cười sẽ chỉ sơ sơ, nó sẽ chỉ sơ sơ vậy, tụt lại đằng sau. Nó sẽ là tiếng cười bị què.
Khi bạn thực sự cười, đột nhiên tâm trí biến mất. Và toàn thể phương pháp luận của Thiền là làm sao đi vào vô trí - tiếng cười là một trong những cánh cửa đẹp để vào nó.
Như tôi biết, nhảy múa và tiếng cười là những cánh cửa tốt, tự nhiên và dễ tiếp cận nhất. Nếu bạn thực sự nhảy múa, suy nghĩ dừng lại. Bạn liên tục múa mãi, bạn xoay tít và xoay tít, và bạn trở thành xoáy nước - mọi biên giới, mọi phân chia bị mất. Bạn thậm chí không biết thân thể bạn kết thúc ở đâu và sự tồn tại bắt đầu ở đâu. Bạn tan chảy trong sự tồn tại và sự tồn tại tan chảy trong bạn; có việc chờm lấp của các biên giới. Và nếu bạn thực sự nhảy múa - không quản lí mà cho phép nó quản lí bạn, cho phép nó sở hữu bạn - nếu bạn bị điệu múa sở hữu, suy nghĩ dừng lại.
Cùng điều này xảy ra với tiếng cười. Nếu bạn bị tiếng cười sở hữu, suy nghĩ dừng lại. Và nếu bạn biết vài khoảnh khắc của vô trí, những thoáng nhìn đó sẽ hứa hẹn với bạn nhiều phần thưởng hơn sẽ kéo tới. Bạn chỉ phải trở thành ngày một nhiều tính, hay phẩm chất, về vô trí. Càng ngày việc suy nghĩ phải bị bỏ đi.
Tiếng cười có thể là việc giới thiệu hay vào trạng thái vô suy nghĩ. Và cái đẹp là... Có các phương pháp - chẳng hạn, bạn có thể tập trung vào ngọn lửa hay và điểm đen, hay bạn có thể tập trung vào mật chú, nhưng khả năng lớn hơn là ở chỗ đến lúc tâm trí đang biến mất bạn sẽ bắt đầu cảm thấy buồn ngủ, bạn sẽ rơi vào giấc ngủ. Vì trước khi tâm trí biến mất có mở ra hai phương án: ngủ - sushupti - và samadhi: ngủ và satori.
Khi suy nghĩ biến mất, đây là hai phương án còn lại: hoặc bạn đi vào satori - trạng thái vô ý nghĩ, tỉnh táo đầy đủ; hay trạng thái vô ý nghĩ, ngủ đầy đủ. Và ngủ là tự nhiên hơn, vì bạn đã thực hành nó lâu rồi. Nếu bạn sống sáu mươi năm, hai mươi năm bạn đã ngủ. Đó là hoạt động lớn nhất mà bạn đã từng làm; một phần ba cuộc sống của bạn được dành trong ngủ. Bạn không dành nhiều thời gian thế và nhiều năng lượng thế cho luyện tập khác.
Cho nên nếu bạn đang là thiền kiểu TM, lẩm nhẩm mật chú, đến lúc mật chú giúp cho bạn trở nên vô suy nghĩ, ngay lập tức ngủ sẽ sở hữu bạn. Do đó, tôi gọi TM là một loại thuốc an thần. Và đó là hấp dẫn ở Mĩ với Maharishi và phương pháp của ông ấy, vì Mĩ là nước duy nhất chịu chứng mất ngủ lớn thế. Mất ngủ đã trở thành gần như thông thường.
Nếu sau bốn mươi tuổi bạn mà không bắt đầu chịu chứng mất ngủ, điều đó đơn giản có nghĩa là bạn là thất bại, nghĩa là bạn không thể thành công được - trong kinh doanh, trong chính trị. Trong quyền lực bạn không thể thành công được; bạn là thất bại. Mọi người thành công đều bị mất ngủ, phải bị chứng đó. Họ bị ung thư, phải bị bệnh đó. Cho nên nhớ lấy: mất ngủ, ung thư và những thứ như thế không là gì ngoài chứng chỉ cho thành công - rằng bạn đã thành công.
TM có hấp dẫn với tâm trí Mĩ, vì lẩm nhẩm mật chú - đơn điệu, cùng điều lặp đi lặp lại - tâm trí mất mối quan tâm về nó, bắt đầu rơi vào giấc ngủ. Đó là cái hay của tiếng cười: bạn không thể rơi vào giấc ngủ được. Cười, làm sao bạn có thể rơi vào giấc ngủ được? Nó đem tới trạng thái vô trí và vô ý nghĩ, và không cho phép bạn rơi vào giấc ngủ.
Trong vài Thiền viện mọi sư đều phải bắt đầu buổi sáng bằng tiếng cười, và phài kết thúc buổi đêm của mình bằng tiếng cười - điều đầu tiên và điều cuối cùng! Bạn thử điều đó xem. Nó rất hay. Nó sẽ có vẻ hơi dở hơi - hừm? - vì nhiều người nghiêm chỉnh thế có khắp xung quanh. Họ sẽ không hiểu. Nếu bạn sung sướng, họ bao giờ cũng hỏi tại sao. Câu hỏi này là ngu xuẩn! Nếu bạn buồn, họ không bao giờ hỏi tại sao. Họ coi điều đó là đương nhiên - nếu bạn buồn, điều đó là được. Mọi người đều buồn. Cái gì mới trong điều đó? Cho dù bạn muốn nói cho họ, họ không quan tâm vì họ biết tất cả về nó, bản thân họ buồn. Cho nên phỏng có ích gì mà kể lại câu chuyện dài? - cắt nó đi cho ngắn!
Nhưng nếu bạn cười không có lí do gì, thế thì họ trở nên tỉnh táo - cái gì đó đã đi sai. Người này dường như hơi dở hơi vì chỉ người dở hơi mới thích tiếng cười; chỉ trong nhà thương điên bạn mới thấy người dở hơi cười. Điều này là không may, nhưng điều này là như vậy.
Điều đó sẽ khó, nếu bạn là chồng hay vợ, sẽ khó cho bạn đột nhiên cười vào sáng sớm. Nhưng cứ thử nó đi - nó trả giá vô cùng. Đó là một trong những tâm trạng đẹp nhất để ngủ dậy, để thoát ra khỏi giường. Chẳng vì lí do gì! vì không có lí do. Đơn giản, bạn lại có đó, vẫn còn sống - đó là phép màu! Điều đó dường như là buồn cười! Tại sao bạn sống động? Và thế giới lại có đó. Vợ bạn vẫn còn ngáy, và cùng căn phòng đó, và cùng ngôi nhà đó. Trong thế giới thường xuyên thay đổi này - điều người Hindus gọi là 'maya' - ít nhất một đêm không cái gì đã thay đổi sao? Mọi thứ đều có đó: bạn có thể nghe thấy tiếng người đưa sữa và giao thông đã bắt đầu, và cùng tiếng ồn đó - điều đó đáng cười lắm chứ!
Một ngày nào đó bạn sẽ không dậy vào buổi sáng nữa. Một ngày nào đó người đưa sữa sẽ gõ cửa, vợ sẽ ngáy, nhưng bạn sẽ không có đó. Một ngày nào đó, cái chết sẽ tới. Trước khi nó hạ gục bạn, có tiếng cười vui vào - trong khi có thời gian, có tiếng cười vui đi.
Và nhìn vào toàn thể sự buồn cười này: lại cùng ngày bắt đầu; bạn đã làm cùng một thứ lặp đi lặp lại cho cả đời bạn. Lần nữa bạn sẽ đi đôi dép lê, xô vào buồng tắm - để làm gì? Đánh răng, tắm - để làm gì? Bạn đi đâu? Sẵn sàng và chẳng đâu mà đi! Mặc quần áo, chạy xô tới văn phòng - để làm gì? Chỉ làm cùng điều lặp lại vào ngày mai sao?
Nhìn vào toàn thể cái buồn cười của nó đi - và có tiếng cười vui. Đừng mở mắt vội. Khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng giấc ngủ qua rồi, trước tiên bắt đầu cười, thế rồi mở mắt ra - và điều đó sẽ đặt ra xu hướng cho cả ngày. Nếu bạn có thể cười sớm vào buổi sáng bạn sẽ cười cả ngày. Bạn đã tạo ra một dây chuyền hiệu quả; cái này dẫn tới cái khác. Tiếng cười dẫn tới nhiều tiếng cười hơn.
Và gần như bao giờ tôi cũng thấy mọi người làm chỉ điều sai. Từ chính sáng sớm họ ra khỏi giường đã phàn nàn, u sầu, buồn bã, chán nản, khổ sở. Thế rồi điều này dẫn tới điều khác - và chẳng vì cái gì. Và họ nổi giận... điều đó là rất tệ vì nó sẽ làm thay đổi bầu khí hậu của bạn trong cả ngày, điều đó sẽ đặt ra hình mẫu cho cả ngày.
Thiền nhân lành mạnh hơn. Trong cái điên rồ của họ, họ còn lành mạnh hơn bạn. Họ bắt đầu bằng tiếng cười... và thế thì cả ngày bạn sẽ cảm thấy tiếng cười buột ra, trào lên. Có nhiều thứ buồn cười thế đang xảy ra khắp nơi! Thượng đế phải chết vì tiếng cười của Ngài - suốt nhiều thế kỉ, tới vĩnh hằng, thấy sự buồn cười này của thế giới. Những người mà Ngài đã tạo ra, và mọi người đều là những điều ngớ ngẩn - nó thực sự là vở hài kịch. Ngài phải cười.
Nếu bạn trở nên im lặng sau tiếng cười của bạn, một ngày nào đó bạn sẽ nghe thấy Thượng đế cũng cười, bạn sẽ nghe thấy toàn thể sự tồn tại cười - cây và đá và sao cùng cười với bạn.
Và Thiền sư liên tục ngủ trong đêm cùng với tiếng cười. Ngày hết rồi, vở kịch đã khép lại - với tiếng cười ông ấy nói "Tạm biệt nhé, và nếu tôi còn sống, sáng mai tôi sẽ chào đón bạn bằng tiếng cười."
Thử điều đó đi! Bắt đầu và kết thúc ngày của bạn bằng tiếng cười, và bạn sẽ thấy, dần dần, ở giữa hai tiếng cười này ngày càng nhiều tiếng cười bắt đầu xảy ra. Và bạn càng trở nên cười nhiều hơn, càng có nhiều tính tôn giáo hơn.
Có một người béo mập được gọi là người Trung Quốc hạnh phúc, hay Phật cười.
Ông Bố Đại này không có ham muốn gọi bản thân mình là Thiền sư, hay thu thập đệ tử quanh mình.
Mọi thầy đều có cách thức duy nhất riêng của mình. Mọi thầy đều có phương pháp duy nhất để diễn đạt bất kì cái gì thầy đã đạt tới - với Bố Đại đó là tiếng cười. Ông ấy đi từ thị trấn này sang thị trấn khác, du hành liên tục cả đời - vừa cười.
Người ta nói rằng ông ấy sẽ tới một thị trấn, đứng ở giữa làng, và bắt đầu cười. Và thế rồi mọi người sẽ bắt đầu cười ông ấy, rằng một người điên đã tới; thế rồi đám đông tụ lại và dần dần tiếng cười sẽ lan rộng. Nó sẽ trở thành lây nhiễm và toàn thể đám đông sẽ dâng lên cùng tiếng cười. Ông ấy sẽ tạo ra các con sóng cười: và trong tiếng cười đó satsang xảy ra - điều ở Ấn Độ chúng ta gọi là 'satsang' - sự hiện diện của thầy.
Thế rồi, dần dần, những người có mắt sẽ bắt đầu nhìn vào ông ấy: 'Ông ấy không phải là người điên - trong cách ăn mặc của người điên, vị Phật đang đứng đó.' Thế rồi những người có tai để nghe, họ sẽ bắt đầu nghe thấy rằng đó không chỉ là tiếng cười của người điên - cái gì đó cực kì có ý nghĩa đã diễn ra giữa họ và Bố Đại.
Đây là cách thức của ông ấy để diễn đạt bản thể ông ấy. Đây là cách thuyết giảng của ông ấy - cách thức hay.
Một mục sư gần đây nói cho tôi một câu chuyện kì lạ khi đứa con gái nhỏ của ông ấy nói, "Này, bố, điều đó có thực sự thực, hay nó chỉ là thuyết giảng thôi?"
Ngay cả trẻ con cũng hiểu rằng thuyết giảng chỉ là thuyết giảng. Ông già này đã kể cho tôi một câu chuyện hay và thế rồi đứa con gái nhỏ của ông ấy quan tâm và nói, "Này, bố, điều đó có thực sự là thực, hay nó chỉ là thuyết giảng thôi?" Nó biết! - bố nó là người thuyết giảng.
Thuyết giảng là không thực - chừng nào cả đời bạn chưa trở thành việc thuyết giảng của bạn. Chừng nào toàn thể hoạt động của bạn chưa trở thành một thông điệp, chừng nào bạn chưa trở thành thông điệp của bạn, việc thuyết giảng vẫn còn là giả. Bố Đại đã trở thành thông điệp riêng của ông ấy.
Ông Bố Đại này không có ham muốn gọi bản thân mình là Thiền sư, hay thu thập đệ tử quanh mình. Thay vì vậy ông ấy đi khắp phố phường mang theo một bao trên lưng đầy những kẹo, quả, và bánh rán - mà ông ấy thường đem cho trẻ con, những trẻ bu theo và chơi đùa quanh ông ấy.
Bây giờ, đôi khi những đứa trẻ con này đã thực sự là trẻ con, và đôi khi những đứa trẻ con này là thanh niên, và đôi khi những đứa trẻ con này là người già - cho nên đừng bị lạc lối bởi từ 'trẻ con'. Người có tuổi, già hơn bản thân Bố Đại, họ cũng là trẻ con đối với ông ấy. Thực ra, để tạo ra tiếp xúc với Bố Đại, bạn phải là đứa trẻ, hồn nhiên. Và ông ấy sẽ chia cho vài thứ: đồ chơi, kẹo, bánh. Ông ấy đang nói cái gì đó một cách biểu tượng: Người tôn giáo đem tới cho bạn thông điệp này - đừng chú ý nhiều tới cuộc sống, nó không là gì ngoài trò chơi. Đừng chú ý nhiều tới cuộc sống, nó không là gì ngoài kẹo. Nếm nó, nhưng đừng bị ám ảnh bởi nó. Nó không có chất nuôi dưỡng trong nó. Nó không có chân lí trong nó. Bạn không thể sống bằng nó.
Bạn đã nghe câu ngạn ngữ của Jesus: Con người không thể sống chỉ bằng một mình bánh mì. Con người có thể sống chỉ bằng một mình kẹo không? Bánh mì ít nhất có chất nuôi dưỡng nào đó trong nó; kẹo chẳng có gì. Nếm nó ngon, nhưng có thể có hại trên đường dài.
Cả trẻ con và người già, ông ấy bao giờ cũng đối xử với mọi người như trẻ con: ông ấy sẽ cho họ đồ chơi - rất có tính chỉ dẫn. Bạn không thể tìm ra cách tốt hơn để nói rằng thế giới chỉ là thứ đồ chơi. Và cuộc sống mà bạn nghĩ là cuộc sống thì không có gì là đúng cả - nó chỉ là việc làm sai lạc, giấc mơ, nhất thường. Đừng bám lấy nó.
Bất kì khi nào ông ấy gặp một người thành tâm Thiền, ông ấy sẽ chìa tay ra và nói: "Cho tôi một xu.".
Và bất kì khi nào ai đó có đó người ông ấy biết, người đã là người sùng kính Thiền, Dhyan, và có tính thiền - hừm? - cứ quan sát: với người khác ông ấy sẽ cho; với người có việc nghiêng nào đó hướng về thiền ông ấy sẽ nói, "Cho tôi một xu." Ông ấy đang nói, "Thiền không là gì ngoài việc chia sẻ - ông cho tôi một xu đi." Nếu bạn là người có tính thiền, bạn cho, bạn chia sẻ - bạn không tích trữ, bạn không keo kiệt. Bạn không sở hữu. Làm sao bạn có thể sở hữu được trong thế giới này?
Bạn đã không ở đây và thế giới đã ở đây; bạn sẽ không ở đây một ngày nào đó và thế giới sẽ vẫn ở đây. Làm sao bạn có thể sở hữu được bạn? Làm sao bạn có thể đòi rằng ‘Tôi là người chủ'? Làm sao bạn có thể làm chủ được bất kì cái gì? Và nếu bạn có tính thiền, cả đời bạn sẽ trở thành việc chia sẻ. Bạn sẽ cho bất kì cái gì bạn có thể cho - yêu của bạn, hiểu biết của bạn, từ bi của bạn - bất kì cái gì bạn có thể có bạn sẽ cho - năng lượng của bạn, thân thể, tâm trí, linh hồn - bất kì cái gì. Và bạn sẽ tận hưởng nó.
Không có niềm vui nào lớn hơn niềm vui chia sẻ cái gì đó. Bạn có cho ai đó cái gì đó không? Đó là lí do tại sao mọi người tận hưởng việc cho quà nhiều thế. Nó là niềm vui vô cùng. Khi bạn cho ai đó cái gì đó - có thể không có giá trị, có thể chẳng mấy giá trị - nhưng chính cách cho, chính cử chỉ rằng bạn cho, làm thoả mãn vô cùng. Nghĩ tới người có cuộc sống là món quà mà xem! Mọi khoảnh khắc của người đó đều là việc chia sẻ - người đó sống trong cõi trời. Không có cõi trời khác hơn điều đó.
Bất kì khi nào ông ấy gặp một người thành tâm Thiền, ông ấy sẽ chìa tay ra và nói: "Cho tôi một xu."
Một trong những nhà thơ Ấn Độ vĩ đại nhất, Rabindranath Tagore, đã viết một bài thơ nhỏ: Ông có gì cho tôi? Bài thơ này chứa một câu chuyện nhỏ:
Thỉnh thoảng tôi ăn xin từ nhà nọ sang nhà kia, tôi đột nhiên thấy một chiếc xe trắng bóng vượt lên tôi và dừng lại. Khi tôi để ý người lái xe như quí tộc bước xuống và mỉm cười với tôi bằng con mắt soi mói, tôi ngay lập tức mường tượng ra sự từ thiện tự nguyện mà chắc chắn là của tôi.
Người ăn xin đang kể lại câu chuyện này. Người ăn xin đã ra khỏi nhà mình, và đột nhiên người đó thấy chiếc xe vàng dừng lại và Vua của các vua bước ra khỏi xe. Người ăn xin phải đã bị xúc động bởi chính khả năng là người đó có thể có được cái gì đó hôm nay.
Nhưng với nỗi buồn không dứt của tôi, Vua của các vua này đột nhiên xoè tay ra và hỏi, "Ông có gì cho tôi không?" Ôi, Trời, bị giằng xé bởi bối rối và không quyết định, tôi đã cho ông một hạt lúa mì và rồi trên tấm thảm ban đêm về tôi đã tìm ra một hạt vàng. Tôi tiếc làm sao là tôi đã không cho ông mọi thứ tôi có!
Người ăn xin này, tất nhiên, đã quen nhận rồi, không quen cho. Anh ta chưa bao giờ cho bất kì cái gì. Anh ta bao giờ cũng xin ăn và xin ăn. Cho nên bất thần Vua của các vua xoè tay ra và nói, "Ông có gì cho tôi không?" Anh ta đâm phân vân, hoang mang, bối rối. Anh ta phải đã ngần ngại. Anh ta phải đã lục tìm trong túi. Anh ta có thể đã cho nhiều hơn, nhưng anh ta có thể không thu được dũng cảm. Anh ta chỉ cho một hạt lúa mì - chỉ bởi vì anh ta không thể nói không. Làm sao nói không với Vua của các vua được? Và đến lúc anh ta phải trở nên có ý thức chiếc xe đi mất rồi, và chỉ có đám bụi trên đường. Và dầu vậy, cả ngày anh ta phải đã lo nghĩ về một hạt lúa mì đó ít đi trong túi anh ta hôm nay. Anh ta phải đã nghĩ đi nghĩ lại; nó phải đã như một vết thương.
Và trong đêm khi anh ta quay về nhà và đổ ra trên sàn mọi thứ anh ta đã ăn xin được trong cả ngày, anh ta tìm thấy một hạt vàng. Thế là anh ta hiểu ra. Thế là anh ta khóc và than, nhưng bây giờ thì quá trễ rồi - bạn có thể tìm đâu ra Vua của các vua lần nữa? Ở đâu? Bây giờ anh ta muốn cho mọi thứ mà anh ta có, bây giờ anh ta đã thấy ra cái logic phi logic của nó: rằng cái bạn cho trở thành vàng, và cái bạn liên tục tích trữ trở thành bụi. Nếu bạn tích trữ vàng nó trở thành bụi; nếu bạn cho bụi, bụi trở thành vàng - đó là thông điệp của giai thoại hay này. Và tôi tuyệt đối đồng ý với nó.
Nó không chỉ là chuyện ngụ ngôn: nó là bí mật thực của cuộc sống - cho và bạn sẽ nhận về cả triệu lần; chia sẻ và trong chính việc chia sẻ bạn sẽ trở nên giầu có hơn. Liên tục tích trữ và bạn sẽ trở nên ngày càng nghèo hơn. Bạn không thể tìm được người nghèo hơn người keo kiệt. Người đó có thể có nhiều, nhưng người đó chẳng có gì - bởi vì bạn có thể có chỉ cái bạn đã cho. Điều đó là ngược đời chỉ trong hình tướng.
Để tôi nhắc lại điều đó: Bạn sở hữu chỉ cái mà bạn đã cho; bạn không bao giờ sở hữu cái mà bạn tích trữ - bạn trở thành người chủ của cái gì đó mà bạn chia sẻ. Chia sẻ đi! một cách vô điều kiện - vì mọi thứ đằng nào cũng sẽ bị lấy đi khỏi bạn; chết đang tới để lấy đi mọi thứ khỏi bạn.
Và chết sẽ không cầu xin - nó đơn giản vồ lấy, nó cướp đi. Nó không hỏi xin phép bạn; nó không gõ cửa nhà bạn và nói, "Tôi vào được chứ, thưa ngài." Không. Nó đơn giản tới. Đến lúc bạn nhận biết, bạn đã mất rồi. Đến lúc bạn có thể làm cái gì đó, mọi thứ đã bị lấy đi. Chết sẽ lấy đi mọi thứ.
Trước khi chết gõ cửa nhà bạn, chia sẻ đi - bất kì cái gì bạn có. Bạn có thể hát bài ca hay được không? - hát nó đi, chia sẻ nó đi. Bạn có thể vẽ tranh được không? - vẽ đi, chia sẻ nó đi. Bạn có thể nhảy múa được không? - đi và nhảy múa đi, chia sẻ nó đi. Bất kì cái gì bạn có - và tôi chưa bao giờ bắt gặp người không có gì mấy để chia sẻ. Nếu bạn muốn chia sẻ, bạn có quá nhiều thứ để chia sẻ. Nếu bạn không muốn chia sẻ, bạn có thể có đủ, quá đủ, nhưng bạn nghèo, bạn không có bất kì cái gì.
Chuyện xảy ra:
Mulla Nasrudin đang câu cá ngoài cầu tầu thì anh ta mất cân bằng và ngã nhào.
"Cứu với! Cứu với!" Bà Nasrudin bắt đầu kêu to."Chồng tôi bị chết đuối. Cứu với! Cứu với!"
May mắn, tiếng kêu của bà ấy được hai thanh niên vạm vỡ ở quanh đó nghe thấy, và họ trầm mình vào trong nước và kéo Nasrudin đáng thương ra.
Khi ông ta nằm trên cầu tầu khô đi, bà Nasrudin nghiêng người qua ông ấy và thì thào, "Họ đã cứu ông khỏi chết đuối đấy, ông ạ. Chẳng lẽ chúng ta không cho họ một ru pi?"
Mulla mở một mắt ra và thì thào trở lại, "Tôi mới chết đuối một nửa. Nửa ru pi là đủ rồi."
Tâm trí của người keo kiệt tiếp tục tới chính tận cùng. Thận trọng về nó.
Bất kì khi nào ông ấy gặp một người thành tâm Thiền, ông ấy sẽ chìa tay ra và nói: "Cho tôi một xu." Và nếu bất kì ai yêu cầu ông ấy trở về đền chùa để dạy người khác, ông ấy lại sẽ đáp: "Cho tôi một xu."
Đó là toàn thể việc thuyết giảng của ông ấy: Chia sẻ đi! Cho đi! Cái gì khác có thể được nói, cái gì khác có thể được dạy?
Một lần khi ông ấy đang ở sân chơi thì một Thiền sư khác ngẫu nhiên đi tới và hỏi: "Ý nghĩa của Thiền là gì?" Bố Đại lập tức ném bịch cái bao của mình xuống đất trong câu trả lời im lặng.
Thiền tin rằng chân lí không thể được diễn đạt bằng lời, nhưng nó có thể được diễn đạt bẳng cử chỉ, hành động. Cái gì đó có thể được làm về nó. Bạn không thể nói được nó, nhưng bạn có thể chỉ ra nó.
Khi thầy hỏi một câu hỏi, các Thiền sư không mong đợi câu trả lời bằng lời - họ mong đợi cử chỉ nào đó của việc hiểu tự phát. Và nhớ: câu trả lời bằng lời bạn có thể lấy từ kinh sách, chúng có thể được vay mượn, chúng có thể là gián tiếp - và câu trả lời gián tiếp là không bao giờ thực. Thượng đế gián tiếp không bao giờ thực. Chân lí gián tiếp không bao giờ thực. Cảnh giác với những thứ gián tiếp.
Các Thiền sư nói: "Biểu lộ hiểu biết của ông, không nói! Biểu lộ trong cử chỉ nào đó!" Và bạn không thể lừa được Thiền sư, bạn không thể lừa được người chứng ngộ. Vâng, bạn có thể học các cử chỉ nữa. Chẳng hạn: bây giờ bạn biết câu chuyện này về Bố Đại - Hừm? - bạn có thể có cái bao trên lưng và bạn có thể đi, và tôi bắt gặp và tôi hỏi: "Ý nghĩa của Thiền là gì?" Và bạn hất cái bao xuống đất... Tôi sẽ đánh vào đầu bạn! vì đó không phải là vấn đề lặp lại câu chuyện này. Bạn sẽ phải biểu lộ hiểu biết của bạn. Nó đã là hiểu biết của Bố Đại - bạn không thể sao chép nó được. Khi câu hỏi có đó, bạn sẽ phải đáp ứng - từ trái tim riêng của bạn, từ bản thể riêng của bạn, từ khoảnh khắc đó của hiểu biết và nhận biết, bạn sẽ phải làm cái gì đó.
Bố Đại lập tức ném bịch cái bao của mình xuống đất trong câu trả lời im lặng - ông ấy đã nói gì? Câu hỏi là: "Ý nghĩa của Thiền là gì?" Ông ấy vứt cái bao bánh rán, đồ chơi, kẹo xuống. Ông ấy nói: "Thiền là từ bỏ - như thế này!" Vứt toàn bộ bao đi, mọi thứ bạn sở hữu. Đó là mọi thứ ông ấy sở hữu vào khoảnh khắc đó, không cái gì khác, chỉ cái bao của ông ấy.
Cái bao đó là phần không bản chất; ông ấy không có cái gì khác. Thế thì chỉ cái bản chất còn lại. Cái bao chỉ là thứ không bản chất đi cùng ông ấy. Ông ấy hất nó xuống đất. Ông ấy đang nói trong câu trả lời im lặng rằng Thiền là từ bỏ sâu sắc về thế giới. Nó là việc bỏ mọi thứ không bản chất - như cái bao này! Nhưng nó đã không được nói ra: nó được chỉ ra.
"Vậy thì," người kia hỏi, "Việc hiện thực hoá của Thiền là gì?" Điều này có thể là có ý nghĩa, nhưng việc hiện thực hoá Thiền là gì?" Ngay lập tức người Trung Quốc hạnh phúc này khoác bao lên vai và tiếp tục con đường của mình.
Ông ấy đang nói: "Chúng tôi từ bỏ thế giới, vậy mà chúng tôi không trốn khỏi thế giới. Đó là việc thực tại hoá. Chúng tôi từ bỏ thế giới, vậy mà chúng tôi vẫn sống trong thế giới." Lần nữa cái bao lại trên vai ông ấy, lần nữa ông ấy lại đi, nhưng ông ấy không là người níu bám.
Cái bao bị bỏ đi! - sâu bên dưới ông ấy ở xa xôi với cái bao. Ông ấy không có gắn bó với nó. Dầu vậy ông ấy sẽ mang nó; trong khi ông ấy còn sống ông ấy sẽ mang nó.
Thiền nói trốn chạy không phải là từ bỏ - đó là thông điệp của tôi nữa. Đó là lí do tại sao tôi yêu người này Bố Đại: ông ấy thực sự chỉ ra nhận biết sâu sắc, sâu lắng. Không bị gắn bó, nhưng hiện hữu ở đó - vì không có chỗ nào khác để hiện hữu. Đây là thế giới duy nhất - không có thế giới khác. Cho nên sư của bạn và các muni và sadhu của bạn, người đang ngồi trong đền chùa và tu viện, trong các hang động Himalaya, chỉ là những kẻ trốn chạy. Từ bỏ! - nhưng không cần trốn chạy. Từ bỏ và vẫn hiện hữu ở đây. Hiện hữu trong thế giới, nhưng không thuộc vào thế giới. Vẫn còn trong đám đông và vẫn còn một mình. Làm cả nghìn lẻ một thứ - bất kì cái gì được cần, làm nó - nhưng không bao giờ là người làm. Không thu thập bản ngã - có vậy thôi.
"Vậy thì," người kia hỏi, "Việc hiện thực hoá của Thiền là gì?"
Điều bản chất là từ bỏ. Thực tại hoá, thực hành thực tại, là sống trong thế giới và không là của nó.
Ngay lập tức người Trung Quốc hạnh phúc này khoác bao lên vai và tiếp tục con đường của mình.
Điều này là rất khó hiểu, vì hàng thế kỉ của những kẻ trốn chạy, hàng thế kỉ của những người hèn nhát, người đã từng chạy xa khỏi thế giới và kết án thế giới, đã làm biến chất tâm trí bạn, đã đầu độc bản thể bạn. Điều đó là khó hiểu, nhưng nếu bạn có thể hiểu được bạn sẽ được lợi vô cùng, ích lợi của bạn sẽ là lớn lao.
Người trốn chạy không thực sự là con người của hiểu biết. Chính việc trốn chạy của người đó chỉ ra nỗi sợ của người đó, không phải là hiểu biết. Nếu bạn nói, "Làm sao tôi có thể hạnh phúc ngồi ở bãi chợ được? Làm sao tôi có thể ngồi im lặng ở bãi chợ được?" và bạn trốn lên im lặng của Himalaya, bạn đang trốn khỏi chính khả năng của việc trở nên bao giờ cũng im lặng - vì chính chỉ ở trong bãi chợ mà tương phản mới tồn tại; chính chỉ ở trong bãi chợ mà thách thức mới tồn tại; chính chỉ ở trong bãi chợ mà sao lãng mới tồn tại. Và bạn phải vượt qua mọi sao lãng đó.
Nếu bạn trốn lên Himalaya bạn sẽ bắt đầu cảm thấy chút ít tĩnh lặng, nhưng đồng thời chút ít ngu xuẩn nữa. Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy im lặng nhiều hơn, nhưng im lặng đó thuộc vào Himalaya, không thuộc vào bạn. Quay lại và im lặng của bạn sẽ bị bỏ lại đằng sau - bạn sẽ tới một mình. Và phía sau trong thế giới bạn sẽ thậm chí còn bị nhiều rối loạn hơn trước đây, vì bạn sẽ phải trở nên mong manh, mềm mỏng. Và bạn sẽ đi tới với định kiến, với ý tưởng này rằng bạn đã đạt tới im lặng. Bạn sẽ trở nên bản ngã hơn.
Đó là lí do tại sao những người đã trốn khỏi các tu viện trở nên sợ quay lại thế giới. Thế giới là phép thử. Thế giới là tiêu chí. Và ở trong thế giới là dễ hơn và, dần dần, trưởng thành vào im lặng, thế thì im lặng của Himalaya tới trong bản thể bạn. Bạn không đi tới Himalaya: bản thân Himalaya đi tới bạn. Thế thì nó là cái gì đó của riêng bạn, thế thì bạn là người chủ của nó.
Tôi không dạy trốn chạy. Tôi cũng dạy từ bỏ. Nhiều người, những người già, chính thống, tới tôi và họ nói, "Đây là kiểu sannyas gì vậy? Mọi người đã nhận tính chất sannyas - họ vẫn sống trong gia đình họ, cùng vợ họ, cùng con họ, đi tới văn phòng, tới cơ xưởng, tới cửa hàng - đây là kiểu tính chất sannyas gì vậy?" Họ chỉ có một quan niệm về tính chất sannyas, quan niệm một chiều - về trốn chạy. Đây là đa chiều. Nó là từ bỏ và vậy mà vẫn sống ở đây, bỏ vậy mà không bỏ, thay đổi và vậy mà vẫn còn bình thường, biến đổi bản thể người ta một cách toàn bộ và vậy mà vẫn còn trong thế giới bình thường như mọi người khác.
Khái niệm của Thiền về từ bỏ là khái niệm của tôi về từ bỏ nữa. Nhưng nó là khó bởi vì thế giới đã từng bị kết án nhiều tới mức nó đã trở thành gần như vô ý thức; nó đã trở thành thói quen suy nghĩ dưới dạng kết án. Nếu ai đó nói bạn là người trần tục, bạn cảm thấy bị tổn thương, bị sỉ nhục. Khi bạn muốn kết án ai đó, bạn gọi người đó là trần tục - bạn đã kết án người đó.
Không có cái gì sai trong việc là trần tục. Là trần tục, và vậy mà vẫn còn không trần tục - đó là chính nghệ thuật, nghệ thuật sống giữa hai cái đối lập, giữ cân bằng bản thân người ta giữa hai cái đối lập. Nó là con đường rất hẹp, như lưỡi dao cạo - nhưng đây là con đường duy nhất. Nếu bạn bỏ lỡ cân bằng này, bạn bỏ lỡ chân lí.
"Vậy thì," người kia hỏi, "Việc hiện thực hoá của Thiền là gì?" Ngay lập tức người Trung Quốc hạnh phúc này khoác bao lên vai và tiếp tục con đường của mình.
Vẫn còn ở đây bây giờ trong thế giới này, và tiếp tục con đường của bạn, và tiếp tục với tiếng cười sâu trong bản thể bạn. Nhảy múa trên con đường của bạn tới Thượng đế! Cười trên con đường của bạn tới Thượng đế! Hát trên con đường của bạn tới Thượng đế!
0 Đánh giá