Chương 4. Khi nho còn chua

Tùng tùng cắc tùng - Osho

Bài nói về Thiền

Chương 4. Khi nho còn chua

Chương 4. Khi nho còn chua

Câu hỏi thứ nhất:

'Hạnh phúc là không đủ khôn để biết phải lo nghĩ về cái gì.' Xin thầy bình luận.

Điều này phải đã được nói bởi một người rất bất hạnh, và vậy mà là người rất bản ngã. Anh ta không thể nhận ra được sự kiện là bất hạnh được tạo ra bởi việc là không thông minh. Anh ta đang cố cứu bản ngã của mình. Anh ta đang nói rằng nho còn chua.

Để là bất hạnh không thông minh được cần tới. Mọi người đều có năng lực là bất hạnh nhưng hạnh phúc là rất, rất hiếm. Tài năng lớn được cần. Không chỉ trí tuệ, thông minh được cần. Chỉ hiếm khi một Phật, một Krishna trở nên hạnh phúc. Là hạnh phúc là gần như không thể được.

Cho nên chúng ta hãy cố hiểu bất hạnh là gì. Bất hạnh là thiếu năng lực hiểu cuộc sống, thiếu năng lực hiểu bản thân người ta, thiếu năng lực tạo ra hài hoà giữa bạn và sự tồn tại. Bất hạnh là một loại bất hoà giữa bạn và thực tại; cái gì đó đang trong xung đột giữa bạn và sự tồn tại. Hạnh phúc là khi không cái gì trong xung đột - khi bạn là hoà cùng với sự tồn tại. Khi có hài hoà, khi mọi thứ tuôn chảy mà không có xung đột nào, trôi chảy, thảnh thơi, thế thì bạn hạnh phúc. Hạnh phúc là có thể chỉ với hiểu biết lớn, và hiểu biết như các đỉnh của Himalayas. Kém hơn điều đó sẽ không có tác dụng.

Bất kì người nào đều có năng lực là bất hạnh vào bất kì khoảnh khắc nào, đó là cách toàn thế giới bất hạnh thế. Để hạnh phúc bạn sẽ phải tạo ra hiểu biết lớn về bạn và về sự tồn tại mà trong đó bạn tồn tại, tới mức mọi thứ rơi vào hàng, trong hoà hợp sâu sắc, trong nhịp điệu. Và giữa năng lượng của bạn và năng lượng bao quanh bạn, điệu vũ xảy ra và bạn bắt đầu chuyển động theo bước cùng cuộc sống.

Hạnh phúc là khi bạn biến mất. Bất hạnh là khi bạn hiện hữu quá nhiều. Bạn là sự bất hoà, sự vắng mặt của bạn sẽ là sự hài hoà. Đôi khi bạn có những thoáng nhìn về hạnh phúc - khi bởi ngẫu nhiên nào đó bạn không có đó. Nhìn vào tự nhiên, hay nhìn lên các vì sao, hay cầm tay người yêu, hay làm tình... trong khoảnh khắc nào đó bạn không có đó. Nếu bạn có đó, thậm chí sẽ không có hạnh phúc. Nếu bạn đang làm tình với người yêu và nó thực sự như bạn diễn đạt nó, 'làm', thế thì sẽ không có hạnh phúc.

Yêu không thể được làm. Bạn có thể hiện hữu trong nó hay không trong nó, nhưng không có cách nào để làm nó. Cách diễn đạt tiếng Anh là xấu. "Làm tình' là ngớ ngẩn. Làm sao bạn có thể làm được nó? Nếu người chế tạo có đó, người làm có đó, người kĩ thuật liên tục tồn tại. Và nếu bạn tuân theo các kĩ thuật nào đó từ Các thầy và Johnson hay Vatasyayana hay nguồn khác nào đó, và bạn không mất hút trong nó, hạnh phúc sẽ không xảy ra. Khi bạn bị mất hút bạn không biết bạn đang đi đâu, bạn không biết bạn đang làm gì, bạn bị sở hữu bởi cái toàn thể, bộ phận không tồn tại tách biệt với cái toàn thể... thế thì có kinh nghiệm cực thích. Đó là điều hạnh phúc là gì.

Để hạnh phúc bạn sẽ cần thông minh vô cùng. Và tôi nói thông minh, không phải trí tuệ, một cách có chủ ý. Trí tuệ bạn có thể có được từ thị trường, trí tuệ bạn có thể có được từ sách vở, trí tuệ bạn có thể có được từ đại học. Trí tuệ là truyền thụ được, trí tuệ là máy móc, trí tuệ là máy tính sinh học bạn gọi là tâm trí. Thông minh không phải là của tâm trí, thông minh là của vô trí - điều Thiền nhân gọi là vô trí. Thông minh không liên quan gì tới thông tin, tri thức; nó chỉ có một phần tử và phần tử đó là nhận biết.

Nếu bạn thông minh thế thì cuộc sống của bạn sẽ là của hạnh phúc. Tại sao thông minh được cần? Vì cuộc sống trong bản thân nó là vô nghĩa. Nghĩa không phải là cái gì đó ngồi đó và bạn chỉ phải đạt tới và sở hữu nó. Nghĩa phải được tạo ra. Mọi người tới tôi và họ hỏi, 'Nghĩa của cuộc sống là gì?' Dường như cuộc sống có bất kì nghĩa nào. Cuộc sống không có nghĩa - đó là cái đẹp của cuộc sống. Đó là lí do tại sao nó là tự do. Bạn tự do tạo ra nghĩa riêng của bạn và tôi tự do tạo ra nghĩa của tôi. Nếu cuộc sống có nghĩa thế thì chúng ta tất cả sẽ chỉ là nô lệ và nghĩa đó sẽ không đáng cái gì. Cuộc sống là tự do. Nó không áp đặt bất kì nghĩa nào lên bạn; nó đơn giản cho bạn cơ hội để tạo ra nghĩa riêng của bạn. Nghĩa phải được tạo ra. Nó không như một thứ mà bạn có thể khám phá ra, bạn sẽ phải trở thành nghĩa của bạn, bạn sẽ phải cho việc sinh thành ra bản thân bạn. Đó là lí do tại sao tôi nói nhiều thông minh được cần. Chỉ khi bạn cảm thấy nghĩa trong cuộc sống bạn sẽ hạnh phúc, không trước điều đó.

Cuộc sống không có nghĩa trong bản thân nó, bạn phải mang nghĩa vào trong nó. Cuộc sống chỉ là chất liệu thô, bạn phải tạo ra nghĩa của bạn từ nó. Bạn phải tạo ra Thượng đế của bạn. Thượng đế không có đó chờ đợi bạn. Bạn phải tạo ra nó bên trong con tim bạn, bên trong cốt lõi bên trong nhất của bản thể bạn. Chỉ thế thì bạn sẽ hạnh phúc.

Để tạo ra nghĩa bạn sẽ phải là đấng sáng tạo. Hoạ sĩ vẽ, tạo ra tranh; nhà thơ viết, tạo ra thơ; vũ công tạo ra điệu vũ... nhưng tất cả những điều này chỉ là các mảnh mẩu. Người tôn giáo tạo ra bản thân người đó; người tôn giáo là nghệ sĩ vĩ đại nhất có đó. Mọi nghệ sĩ khác chỉ đi tìm cái thay thế và ngày này hay ngày khác họ sẽ trở nên thất vọng. Bạn đã viết nhiều bài thơ, thế rồi một hôm bạn nhận ra, 'Vấn đề là gì? Tại sao liên tục viết?' Bạn đã vẽ, thế rồi một hôm đột nhiên bạn nhận ra, 'Vấn đề là gì? Cho ai? Để làm gì?' Một ngày nào đó bạn sẽ chết và mọi thứ sẽ bị bỏ lại và sẽ biến mất. Vậy vấn đề là gì?

Chừng nào bạn chưa cảm thấy vấn đề về bất tử trong bất kì cái gì bạn đang làm, bạn không thể hạnh phúc được, và điểm bất tử đó được cảm thấy chỉ khi bạn tạo ra tính bất tử bên trong bản thân bạn.

Gurdjieff thường nói, và rất đúng, rằng con người được sinh ra mà không có linh hồn. Mọi tôn giáo khác đều nói rằng con người được sinh ra có linh hồn, nhưng lời của Gurdjieff là có ý nghĩa mênh mông - con người được sinh ra mà không có linh hồn. Và chừng nào bạn chưa tạo ra nó bạn sẽ không có linh hồn nào, bạn sẽ tồn tại trống rỗng và bạn sẽ chết trống rỗng. Bạn sẽ phải tạo ra nó, đó là lí do tại sao tôi nói thông minh lớn được cần.

Phát biểu này phải đã được làm ra bởi ai đó đã rất bất hạnh và vậy mà bản ngã tới mức anh ta không thể hay sẽ không nhận ra sự kiện rằng chính anh ta đang tạo ra bất hạnh của mình. Cho nên anh ta nói, 'Hạnh phúc là không đủ khôn để biết lo nghĩ về cái gì.' Anh ta đang nói rằng để là hạnh phúc người ta phải dốt, để là hạnh phúc người ta phải ngu. Thế thì Phật là ngu, thế thì Jesus là ngu, thế thì những người đang trong nhà thương điên là những người thông minh duy nhất trên thế giới.

Nhưng người này đang cố cứu bản ngã của mình. Là thông minh là gian nan, nó sẽ cần nỗ lực vô cùng về phần bạn. Bạn sẽ phải phá huỷ nhiều thứ là rác rưởi bên trong bạn, bạn sẽ phải tạo ra gần như lửa của ý thức để cho cái gì là vô dụng đều bị thiêu cháy và chỉ cái là vàng ròng được giữ lại. Rất ít người sẵn sàng đi qua gian khó đó, qua kỉ luật đó, điều tạo ra thông minh. Mọi người muốn có lối tắt.

Một người tới gặp nhà tâm thần và nói rằng mọi đêm một con quỉ cao ba mươi phân có hai đầu tới thăm anh ta. Và anh ta khổ sở vô cùng, ngủ không được, anh ta trở nên ngày càng khổ hơn và bất kì ngày nào anh ta cũng có thể suy sụp. Anh ta thậm chí đã nghĩ tới tự tử.

'Được, tôi nghĩ tôi có thể có khả năng chữa cho anh,' nhà tâm thần nói, 'nhưng tôi sợ đó sẽ là quá trình lâu dài và sẽ tốn kém cho anh quãng ba trăm đô la.'

'Ba trăm đô la sao?' người này nói. 'Quên chuyện đó đi! Tôi sẽ về nhà và làm bạn với nó.'

Đó là cách là thông minh là khó thế và tốn kém nhiều thế. Bạn phải đặt cược bất kì cái gì bạn có. Nó là cây thập tự. Thực ra, bạn phải chết để là thông minh vì chỉ khi bạn được tái sinh bạn sẽ thông minh, không trước điều đó. Và cây thập tự phải được mang trên vai riêng của người ta, không ai khác có thể mang cây thập tự của bạn. Bạn sẽ phải mang cây thập tự của bạn tới Golgotha riêng của bạn, không có cách khác. Nhiều lần bạn sẽ loạng choạng trên đường, nhiều lần bạn sẽ mệt mỏi và kiệt sức tới mức bạn sẽ phải nghỉ. Nhiều lần bạn sẽ nghĩ rằng những người không bao giờ ham muốn thông minh, nhận biết, là được ân huệ. 'Mình đã chọn cái gì?' Nhiều lần hoài nghi và nghi ngờ sẽ nảy sinh trong tâm trí bạn. 'Có mục đích nào hay mình đơn giản mang cây thập tự và phí hoài cuộc sống của mình?' Nhiều lần bạn sẽ muốn quay lại thế giới, nhiều thứ sẽ là cám dỗ. Nhưng nếu bạn có thể bám lấy nó, nếu bạn có thể vẫn còn trên con đường bất chấp mọi bất hoà, một ngày nào đó thông minh nở hoa.

Nó gần giống như hạt mầm: hạt mầm không thể biết được cái gì sẽ xảy ra, hạt mầm không bao giờ biết tới hoa. Và hạt mầm thậm chí không thể tin được rằng nó có tiềm năng để trở thành hoa đẹp. Cuộc hành trình là dâu dài, và bao giờ cũng an toàn hơn là không đi cuộc hành trình đó vì cái không biết là con đường, không cái gì được đảm bảo. Không cái gì có thể được đảm bảo. Cả nghìn lẻ một hiểm nguy của cuộc hành trình, nhiều chỗ là cạm bẫy - và hạt mầm là an ninh, ẩn bên trong vỏ cứng. Nhưng hạt mầm cố gắng, nó làm nỗ lực, nó bỏ vỏ cứng cái là an ninh của nó, nó bắt đầu chuyển động. Ngay lập tức tranh đấu bắt đầu: vật lộn với đất, với đá, với tảng đá. Và hạt mầm rất cứng cỏi và chồi mầm sẽ rất, rất mềm yếu và nguy hiểm sẽ là nhiều.

Không có nguy hiểm cho hạt mầm, hạt mầm có thể sống sót trong thiên niên kỉ, nhưng với chồi mầm nguy hiểm là nhiều. Nhưng chồi mầm bắt đầu: hướng tới cái không biết, hướng tới mặt trời, hướng tới cội nguồn ánh sáng, không biết chỗ nào, không biết tại sao. Cây thập tự là lớn cần được mang nhưng mơ ước sở hữu hạt mầm và hạt mầm chuyển động. Một ngày nào đó... Và có nhiều cạnh tranh: cây khác có đó, thực vật khác có đó, và nó phải vượt qua tất cả chúng vì chỉ thế thì mặt trời và bầu trời mới thành sẵn có. Và thế rồi, không ai biết. Nhưng một ngày nào đó nó nở hoa, nó xảy ra.

Cùng điều này là con đường cho con người. Nó là gian truân. Nhiều dũng cảm sẽ được cần.

Người ta nói về Ts. Albert Schweitzer rằng ông ấy đóng vai người chủ cho nhiều khách thăm châu Âu tại bệnh viện ở Lambarene ở Châu Phi xích đạo thuộc Pháp.

'Nhiệt độ này là không thể chịu nổi,' một trong các khách thăm rền rĩ. 'Nhiệt độ là thế nào?'

'Tôi không biết,' Schweitzer nói. 'Tôi không có nhiệt kế ở đây.'

'Không nhiệt kế sao?'

'Không,' bác sĩ đáp. 'Nếu tôi biết trời nóng thế nào tôi nghĩ tôi chắc cũng không có khả năng chịu đựng nó.'

Mọi người vẫn còn không thông minh vì nếu bạn biết, nếu bạn bắt đầu hiểu, sẽ gần như không thể nào chịu được cuộc sống mà bạn đang sống. Bạn đang sống trong địa ngục.

Tôi đã nghe về một người, người rất trí thức, một triết gia, bị chết. Ông ấy trần trụi đi tới trước Thượng đế và Thượng đế mở cuốn sách cuộc sống của người này. Thượng đế đọc qua chi tiết mọi tội của người này được viết ở đó. Người này đã phạm mọi tội về thực tế kể cả độc ác, thiếu từ thiện, ăn cắp, vô ơn, bất trung, thèm khát và thiếu tình yêu. Với tất cả những lời buộc tội này người đó đã trả lời, 'Ngay cả vậy tôi đã làm đấy.'

Ngay sau đó Thượng đế gập cuốn sách cuộc đời người này lại và nói, 'Chắc chắn ta sẽ tống ông vào địa ngục.'

Người này nói Thượng đế không thể làm như vậy được vì địa ngục đã là nơi ông ta bao giờ cũng sống.

Thế là Thượng đế, cảm thấy chút ít bối rối rằng ngài không thể tống được người này xuống địa ngục, cảm thấy gần như bất lực, chẳng biết phải làm gì... Vì người này là đúng - làm sao bạn có thể tống một người xuống địa ngục, người bao giờ cũng sống trong địa ngục rồi? Cho nên Thượng đế nói ngài sẽ cho ông ta vào cõi trời - chỉ để cứu lấy bản ngã của ngài.

Và người này kêu lên, 'Ngài không thể thế được!'

Và Thượng đế nói, 'Tại sao ta không thể tống ngươi vào cõi trời?'

Và người này trả lời và nói, 'Bởi vì không bao giờ, không ở chỗ nào, tôi đã có khả năng tưởng tượng ra nó.'

Và đã có im lặng trong Nhà Phán xử.

Làm sao bạn có thể cho một người vào cõi trời, người thậm chí không thể tưởng tượng được ra nó, người không bao giờ nếm trải nó? Làm sao bạn có thể cho một người vào cõi trời người đã không tạo ra nó trong linh hồn riêng của mình? Không thể được. Người đó đã đánh bại Thượng đế. Địa ngục là không thể được vì người đó đã sống ở đó và không có địa ngục khác. Cõi trời là không thể được chừng nào bạn chưa tạo ra nó. Chừng nào bạn chưa mang nó bên trong bản thân bạn, bạn không thể tìm thấy nó ở bất kì chỗ nào.

Người ta nói trong mọi sách tôn giáo của thế giới rằng thánh nhân đi lên cõi trời, nhưng đó là phát biểu một nửa thôi. Họ đi lên cõi trời vì họ sống trong cõi trời; họ đi lên cõi trời vì họ đã tạo ra cõi trời của họ. Thực ra, để ở trong cõi trời, bạn sẽ phải có cõi trời bên trong bạn - không có cách khác.

Là thông minh là tạo ra cõi trời riêng của bạn, là tạo ra hạnh phúc riêng của bạn, bằng không, không có gì cả. Nếu bạn tạo ra nó, bạn có nó. Nó cũng giống như việc thở vậy: nếu bạn thở, bạn sống, nếu bạn không thở, bạn không sống. Nếu bạn tạo ra hạnh phúc, bạn hạnh phúc; nếu bạn không tạo ra hạnh phúc, bạn không hạnh phúc. Bất hạnh không cần tính sáng tạo về phần bạn. Bất hạnh là trạng thái phủ định, nó không cần được tạo ra. Hạnh phúc là không phủ định, nó là trạng thái khẳng định, nó phải được tạo ra. Vắng mặt có thể có đó nhưng hiện diện phải được tạo ra.

Nhớ điều đó và đừng trở thành nạn nhân của trích dẫn như vậy. Ở phương Tây có nhiều phát biểu ngu đang luân chuyển. Những phát biểu này có thể có vẻ là rất xuyên thấu - chúng không vậy.

Câu hỏi thứ hai:

Trong thiền nhảy múa, tôi vẫn chợt nghĩ về điều thầy đã nói liên quan tới xã hội, ma tuý... và tự hỏi rằng bởi vì tôi đang bị ngất ngây bởi ma tuý tối thượng, thầy, Osho, người nào có thể lấy điều đó đi khỏi tôi? Đem tôi xuống từ chiều cao vĩnh hằng đó?

Không ai ngoại trừ bạn. Bạn có thể phá huỷ được nó, không ai khác. Điều đó toàn bộ là sáng tạo của bạn. Bạn có thể phá huỷ nó hay bạn có thể nuôi dưỡng nó. Nhớ điều đó, vì rất khó để đi trên các chiều cao. Chúng ta không hài hoà với các chiều cao, chúng ta hài hoà với việc bò trên đất. Đó là lí do tại sao bất kì khi nào bạn đạt tới chiều cao bạn không thể còn lại ở độ cao đó lâu. Sớm hay muộn bạn xuống lại trong thung lũng tối tăm của cuộc sống của bạn. Thế thì nó trở thành chỉ là kí ức. Không chỉ điều đó, nó trở thành thất vọng vì bây giờ bạn biết rằng đỉnh cao là có thể. Và bạn đã đánh mất con đường của bạn, bạn trở lại trong thung lũng. Thực ra, bạn là tốt hơn trước đây, theo một cách nào đó - bạn đã không biết tới chiều cao này, bạn đã không biết ánh sáng, cho nên bạn đã tưởng rằng thung lũng là cuộc sống duy nhất. Bây giờ bạn đã nếm trải cái gì đó bạn sẽ không bao giờ yên tâm trong thung lũng.

Cho nên nếu bạn cảm thấy chiều cao, nếu bạn đang chạm tới chiều cao nào đó bên trong tâm thức của bạn, nếu bầu trời nào đó đang mở ra, thế thì rất chăm nom đi vì đoá hoa tâm thức là rất mảnh mai - rất, rất mảnh mai. Nó có thể bị phá huỷ trong một khoảnh khắc của vô nhận biết. Cần nhiều kiếp sống cùng nhau để tạo ra nó và riêng một khoảnh khắc của vô nhận biết phá huỷ nó. Nó rất mảnh mai.

Nhưng không ai khác có thể lấy nó từ bạn, điều đó là chắc chắn, không ai có thể cướp nó từ bạn. Nó là cái gì đó bên trong bạn. Cho nên bạn có thể bị giết nhưng nó không thể bị giết. Nó là của bạn tuyệt đối. Cho dù tôi muốn lấy lại nó từ bạn, tôi không thể lấy nó được vì, thực ra, tôi đã không trao nó cho bạn. Bạn đã trao nó cho bản thân bạn.

Sự hiện diện của tôi có thể đã giúp đỡ như tác nhân xúc tác nhưng có vậy thôi. Ngay cả tôi cũng không thể lấy nó lại từ bạn.

Nhưng đừng được thoả mãn với điều này - rằng không ai có thể lấy được nó - bạn có thể phá huỷ nó. Nguy hiểm sẽ tới từ bạn, rắc rối sẽ tới từ bạn. Cho nên đừng nhìn quanh tìm kẻ thù, nhìn vào bên trong đi. Nó là món quà lớn mà bạn đã trao cho bản thân bạn, giờ quan sát kẻ thù bên trong: giận dữ, thù ghét, ghen tuông, tị nạnh. Chúng đang quan sát. Chúng đang quan sát bạn bay cao thế, chúng đang sẵn sàng kéo bạn xuống, kéo bạn trở lại thung lũng nơi chúng nghĩ bạn thuộc về. Quan sát ở đó - thù ở bên trong cũng như bạn ở bên trong.

Mahavir đã nói rằng bạn là kẻ thù của bạn nếu bạn không tỉnh táo, bạn là bạn của bạn nếu bạn tỉnh táo.

Kho báu lớn đang xảy ra cho bạn. Bạn không thể vẫn còn vô ý thức như bạn đã vậy trước kia vì trước kia bạn đã không có kho báu, đã không có gì được canh gác. Giờ bạn càng trưởng thành bên trong, bạn sẽ càng phải cảnh giác, bảo vệ hơn.

Câu hỏi thứ ba:

Tôi cứ tự hỏi thầy ngụ ý gì về việc chúng tôi phải đi lạc lối - tự hỏi tôi sẽ phải làm gì, và thế rồi đột nhiên nhận ra, chúng tôi lạc lối.'

Đúng. Sáng suốt lớn đã xảy ra cho bạn. Con người là việc lạc lối. Tội lỗi không phải là để bị phạm phải, nó đã bị phạm phải rồi. Đó là nghĩa của chuyện ngụ ngôn Ki tô giáo rằng Adam phạm tội - người đầu tiên. Con người được sinh ra bị lạc lối, đó là nghĩa của nó, chúng ta đã trong tội lỗi.

Từ 'sin - tội' là rất, rất hay. Nguyên gốc từ đó nó tới ngụ ý 'bỏ lỡ mục tiêu'. Sin không ngụ ý tội, nó đơn giản ngụ ý bỏ lỡ mục tiêu.

Chúng ta đã đi lạc lối, từ chính lúc bắt đầu con người là việc lạc lối, cho nên không có gì để bạn làm việc đi lạc lối. Dù bạn ở bất kì đâu bạn đang bỏ lỡ mục đích của bạn, mục tiêu của bạn. Bạn không biết bạn là ai, bạn không biết tại sao bạn hiện hữu, bạn không biết bạn đang hướng tới đâu - và để làm gì. Bạn cứ đi tiếp như mẩu gỗ trôi giạt, bất kì chỗ nào gió mang bạn đi.

Nhớ, đây là việc nhận ra đầu tiên, 'Mình là việc lạc lối,' điều sẽ làm cho bạn quay lại con đường. Khoảnh khắc Adam nhận ra, 'Mình đã phạm tội,' anh ta đã quay về nhà. Khoảnh khắc bạn nhận ra rằng dù bạn là bất kì cái gì và dù bạn ở bất kì đâu, bạn là sai... Rất khó nhận ra điều đó vì tâm trí cố bảo vệ, hợp lí hoá. Tâm trí thuộc vào thế giới. Nó liên tục bảo vệ bạn - không đích xác là bạn mà là 'sự lạc lối' của bạn. Bạn sẽ phải bỏ mọi bảo vệ, mọi hợp lí hoá. Một khi bạn hiểu rằng bạn lạc lối, bạn đột nhiên nhận ra rằng bạn không có gì để giữ trong thế giới này - của cải, quyền lực, danh tiếng, chẳng cái gì xứng đáng. Nó toàn là rác rưởi. Và bạn đang làm mất cái gì đó cực kì có giá trị vì thứ rác rưởi; bạn đang bán bản thân bạn và mua đồ chơi; bạn đang phá huỷ khả năng tạo ra linh hồn chẳng vì cái gì.

Đây là việc nhận ra cơ bản, đột phá đầu tiên. Cảm thấy hạnh phúc về nó đi nếu bạn đã nhận ra sự kiện là bạn là sự lạc lối, nếu bạn đã nhận ra sự kiện rằng bạn sai - không sai theo bất kì cách đặc biệt nào, mà theo nghĩa chung. Không sai vì bạn giận, không sai vì bạn đầy hận thù, không sai vì bạn đã làm cái này hay cái nọ - không theo bất kì cách thức đặc biệt nào nhưng theo nghĩa chung người ta cảm thấy người ta lạc lối. Chỉ thế thì cánh cửa mở ra cho trưởng thành, thế thì đột nhiên bạn bắt đầu nhìn vào chiều hướng khác. Thế thì bạn không nhìn ra ngoài, bạn bắt đầu nhìn vào trong vì bất kì cái gì bạn làm bên ngoài sẽ dẫn bạn càng ngày càng đi xa hơn. Bạn càng săn đuổi cái bóng bên ngoài, bạn sẽ càng đánh mất bản thân bạn trong thế giới.

Người ta bắt đầu nhắm mắt lại, người ta bắt đầu cảm và chạm vào bản thân mình. Điều đầu tiên để biết là 'Tôi là ai?' - mọi thứ khác là phụ. Và nếu điều cơ bản này được giải quyết, nếu vấn đề cơ bản này được giải quyết, nếu điều huyền bí cơ bản này được xuyên thấu, thế thì mọi cái khác được tự động giải quyết. Và nếu bạn không giải quyết điều này, và bạn không trả lời cuộc truy tìm cơ bản của con người - 'Tôi là ai?' - thế thì bất kì cái gì bạn làm đều không liên quan.

Bạn đang làm gì? Bạn không cố nhận ra bản thân bạn, bạn đang cố cạnh tranh với người khác. Không ai cố là bản thân người ta, mọi người đều cố đánh bại người khác. Toàn thể thế giới này sống như nhà thương điên cạnh tranh: ai đó mua xe, giờ bạn phải mua xe, và xe lớn hơn. Bạn có thể không cần nó nhưng bây giờ bản ngã của bạn bị tổn thương. Ai đó làm nhà lớn, giờ bạn phải làm nhà, và nhà lớn hơn. Đây là cách cuộc sống liên tục bị phí hoài. Tại sao bạn phải lo nghĩ điều người khác làm? Đó là thứ của họ làm; nếu họ cảm thấy thoải mái, để cho họ làm nó. Bạn nên nhìn vào nhu cầu riêng của bạn.

Nhưng có hai kiểu người thông thường: một kiểu đang cạnh tranh với người khác và kiểu kia là người liên tục kết án người khác rằng họ đang làm sai. Cả hai đều sai. Bạn là ai để quyết định? Nếu ai đó làm ngôi nhà to, bạn là ai để quyết định liệu người đó làm đúng hay sai? Điều đó không phải là mối quan tâm của bạn. Điều đó dành cho người đó nghĩ tới. Bạn chỉ nên nghĩ về liệu điều bạn đang làm có dành cho bạn làm không.

Mọi người làm những điều phi lí trong cạnh tranh, và mọi người liên tục chết đi mọi ngày. Một ngày nào đó chết sở hữu bạn, thế thì bạn nhớ rằng cả đời bạn đã bị phí hoài trong tranh đấu với người khác. Và điều đó là vô nghĩa. Bạn đáng phải để toàn thể năng lượng của bạn vào việc nhận ra bản thân bạn.

Tôi đã nghe một giai thoại rất hay.

Một nhà thờ Cơ đốc giáo và một giáo đường tình cờ ở phía đối diện trên cùng một phố. Và sự kình địch nảy ra giữa linh mục và giáo sĩ. Khi nhà thờ được sơn lại, giáo đường phải được trát vữa lại. Khi linh mục tổ chức buổi rước giáo xứ của một nghìn nhân chứng qua thị trấn, giáo sĩ tổ chức đám rước hai nghìn tín đồ sùng đạo.

Linh mục mua chiếc xe mới, cho nên giáo sĩ mua chiếc xe lớn hơn. Thế rồi linh mục có buổi lễ long trọng bên ngoài nhà thờ để ban phước cho chiếc xe mới của mình và giáo sĩ đi ra với cặp gỗ lớn, đi tới chiếc xe của mình và cắt bớt ống khí xả đi chín phân.

Cắt bao qui đầu đấy! Mọi người liên tục làm những điều phi lí. Người ta phải đánh bại người khác bằng cách nào đó. Người ta phải vượt trên người khác.

Nhớ, sự ngu xuẩn này được bắt rễ rất sâu trong nhân loại, và chừng nào bạn chưa bỏ cái ngu xuẩn này bạn sẽ không có khả năng biết bản thân bạn, bạn sẽ không có khả năng quay về nhà. Bạn sẽ liên tục đi ngày càng xa hơn, trở nên ngày càng lạc lối hơn. Và một ngày đột nhiên bạn sẽ nhận ra rằng toàn thể dinh thự đã sụp đổ. Nó không có nền móng, bạn đã làm nhà bằng bìa. Làn gió nhẹ tới và mọi thứ biến mất. Hay, bạn đã cố giương buồm trên chiếc thuyền giấy.

Con người như người đó vậy, đơn giản sống trong mơ - mơ của bản ngã, tham vọng, quyền lực danh vọng. Người tôn giáo là người đã đi tới hiểu rằng mọi thứ này đang đi lạc lối.

Một hôm chuyện xảy ra là tôi ở nhà của Mulla Nasruddin. Cậu con trai tuổi thiếu niên của Mulla Nasruddin làm sứt cái chắn xe hơi gia đình.

'Bố cháu đã nói gì khi cháu kể cho bố?' tôi hỏi nó.

'Cháu có nên bỏ đi những lời chửi rủa không?' nó nói.

'Có, tất nhiên.'

'Trong trường hợp đó,' cậu bé nói,'bố cháu chẳng nói một lời.'

Một hôm khi bạn nhìn lại cuộc đời mình, bạn sẽ không thấy một hành động nào là thông minh - tất cả đều ngu xuẩn, khờ khạo. Bạn sẽ đơn giản cảm thấy xấu hổ. Bạn càng sớm nhận ra điều đó, càng tốt.

Đây là điều tính chất sannyas tất cả là gì: việc nhận ra rằng cách bạn đã sống mãi cho tới giờ là ngớ ngẩn; một cử chỉ rằng bạn muốn gián đoạn với quá khứ của bạn. Bằng việc đổi tên và bằng việc đổi trang phục không cái gì được thay đổi, nó là cử chỉ đơn giản rằng bây giờ bạn cảm thấy xấu hổ với căn cước cũ. Nó đã là ngu xuẩn tới mức tốt hơn cả là quên mọi thứ về nó. Một nhãn mới, cái tên mới, để cho bạn có thể bắt đầu tươi mới.

Và bỏ quá khứ đi là dễ dàng hơn nâng cấp nó. Hoàn toàn bị chặt đứt khỏi quá khứ là dễ dàng hơn sửa nó. Bạn có thể vẽ một thứ ngu xuẩn, bạn có thể sửa nó, nhưng bạn không thể làm cho nó thành khôn ngoan - nó sẽ vẫn còn ngu xuẩn. Tốt hơn cả là bỏ nó đi.

Cho nên nếu việc nhận ra này đã tới với bạn rằng chúng ta là sự lạc lối, cảm thấy được ân huệ đi, và đừng quên điều đó. Liên tục nhớ nó. Chừng nào bạn chưa quay lại con đường, liên tục nhớ. Chỉ nhận ra nó một lần sẽ không có tác dụng, bạn sẽ phải sống nó, nhớ nó trong thời gian dài liên tục, lặp đi lặp lại, để cho việc gõ búa liên tục - bất kì cái gì bạn đã làm trong quá khứ, nó được kết thúc.

Ít nhất nếu bạn nhớ rằng nó tất cả là sai... và tôi nói tất cả là sai. Đừng cố quyết định rằng vài điều là tốt. Tôi nhấn mạnh: hoặc tất cả mọi thứ là sai hoặc tất cả mọi thứ là đúng. Không có cách khác. Không thể có chuyện người ngu có thể làm vài điều là đúng. Và điều ngược lại cũng là không thể được rằng người khôn có thể làm vài điều là sai. Người khôn làm mọi điều đúng và người ngu liên tục làm mọi điều sai. Nhưng người ngu muốn chọn ít nhất vài điều đúng, người ngu sẽ nói, 'Vâng, tôi đã làm nhiều điều sai, nhưng không phải tất cả.' Thế thì những điều đó mà người đó đã dành lại và nói là đúng sẽ trở thành trung tâm cho bản ngã của người đó lần nữa. Cho nên bị thất vọng toàn bộ với quá khứ của bạn đi.

Fritz Perls thường nói rằng mọi trị liệu không là gì ngoài thất vọng khéo léo. Người trị liệu lớn là người liên tục làm bạn thất vọng một cách khéo léo - đó là điều tôi đang làm ở đây. Tôi phải chỉ cho bạn rằng bất kì cái gì bạn đã từng làm đều là sai, vì chỉ việc hiểu đó mới có thể cứu được bạn. Một khi bạn nhận ra rằng toàn thể quá khứ là sai, bạn đơn giản bỏ nó, bạn không bận tâm chọn lựa. Không có gì để chọn. Nó tất cả bắt nguồn từ vô nhận biết của bạn và nó tất cả là sai. Hận thù của bạn là sai, yêu của bạn là sai, từ bi của bạn cũng sai. Nếu bạn tìm sâu bên dưới bạn bao giờ cũng thấy những lí do sai cho từ bi của bạn và lí do sai cho yêu của bạn. Người ngu là ngu và bất kì cái gì người đó làm đều là ngu.

Cho nên điều đó sẽ phải được nhớ liên tục, nó phải trở thành việc nhớ thường xuyên - điều Phật thường gọi là lưu tâm. Người ta phải vẫn còn lưu tâm để cho nó không lặp lại lần nữa. Vì chỉ lưu tâm sẽ bảo vệ và bạn sẽ không có khả năng lặp lại quá khứ của bạn lần nữa - bằng không tâm trí có xu hướng lặp lại nó.

Câu hỏi thứ tư:

Osho ơi, tôi đã rơi vào yêu Trang Tử, Triệu Châu, Vô Môn, Bồ đề đạt ma. Làm sao tôi có thể không đi theo họ được? Tôi cảm thấy rằng họ đã biến đổi tôi qua thầy. Làm sao tôi có thể không biết ơn được?

Để tôi kể cho bạn một giai thoại trước hết.

Khi giáo sĩ Nor, con trai của giáo sĩ Moudekai, được thừa nhận là người kế tục sau cái chết của bố ông ta, các đệ tử của ông ta để ý rằng đã có một số cách cư xử mà bản thân ông ta làm khác với bố ông ta, và hỏi ông ta về điều này.

'Ta làm hệt như bố ta đã làm,' ông ta trả lời. 'Ông ấy đã không bắt chước và ta không bắt chước.'

Suy ngẫm về giai thoại này đi. Ông ta nói, 'Ta làm hệt như bố ta đã làm. Ông ấy đã không bắt chước và ta không bắt chước.' Nếu bạn thực sự hiểu Triệu Châu, Bồ đề đạt ma hay tôi, bạn sẽ không bắt chước - vì tôi đã không bắt chước, vì Bồ đề đạt ma không bao giờ bắt chước bất kì người nào.

Triệu Châu thường nói với đệ tử của ông ấy, 'Nếu ông thốt ra tên Phật, đi và súc miệng ngay lập tức.' Triệu Châu cũng thường nói, 'Nếu ông gặp Phật trên đường, giết ông ta ngay lập tức.' Và ông ấy thường tôn thờ Phật mọi ngày.

Bình thường Thiền có vẻ thách đố, nhưng điều đó là rõ ràng. Đó là theo Phật. Khi Triệu Châu nói, 'Nếu ông gặp Phật trên đường giết ông ta đi,' ông ấy là đệ tử đúng vì đó là thông điệp bản chất của Phật. Khi Phật sắp chết, lời thốt ra cuối cùng của ông ấy trên thế gian này là, 'Appo deepo bhava' - 'Là ánh sáng lên bản thân ông.' Không đi theo bất kì người nào. Anand khóc than, khóc lóc vì Phật sắp rời khỏi thân thể và ông ấy đã nói với Phật, 'Thầy sắp đi và tôi còn chưa trở nên chứng ngộ. Về tôi thì sao? Cái gì sẽ xảy ra cho tôi? Thế giới sẽ đen tối tuyệt đối với tôi - thầy đã là ánh sáng. Và bây giờ thầy sắp đi. Xin từ bi với chúng tôi.' Phật mở mắt và nói, 'Appo deepo bhava. Là ánh sáng lên bản thân ông đi, Anand, không ai có thể là ánh sáng cho ông.'

Khi Triệu Châu nói, 'Giết Phật nếu ông gặp ông ta trên đường,' ông ấy là người đi theo thực sự của Phật. Trong Thiền, đi theo là rất, rất tinh tế. Thông minh lớn sẽ được cần nếu bạn muốn là người đi theo của Thiền. Rất dễ là người Ki tô giáo hay người Hindu; điều đó rất toán học. Đi theo Thiền là rất, rất tinh tế và thơ ca - vì chính việc đi theo ngụ ý không đi theo; vì đó là thông điệp của các Thiền sư, không đi theo.

Tương truyền rằng chuyện xảy ra ở Trung Quốc là một Thiền sư đã tổ chức làm giỗ lớn. Mọi người hỏi ông ấy về nó vì kiểu làm giỗ đó chỉ được thu xếp vào ngày mất của Thầy của người ta. Không ai đã bao giờ biết Thiền sư này đi theo bất kì ai. Ông ấy đã từng ở với Thầy nào đó nhưng mọi người đều biết rằng Thầy đó đã từ chối nhận Thiền sư này làm đệ tử. Cho nên Thiền sư này làm lễ kỉ niệm cho ai?

Ông ấy nói, 'Vì Thầy đó đã từ chối nhận ta làm đệ tử, ông ấy là Thầy của ta.'

Họ nói, 'Chúng tôi không hiểu. Thầy ngụ ý gì? Khi ông ấy từ chối, ông ấy từ chối rồi. Ông ấy không bao giờ chấp nhận thầy làm đệ tử của ông ấy.'

Thiền sư nói, 'Đó là lí do tại sao ta làm giỗ. Nếu ông ấy mà chấp nhận ta, ta chắc đã mất hút. Ông ấy đã ném ta về với ta, với bản thân ta. Ông ấy nói, "Là ánh sáng lên bản thân ông." Khi ông ấy bác bỏ, ông ấy đã nhận ta. Ông ấy nói, "Ta sẽ không cho phép ông bắt chước ta. Ta sẽ không cho phép ông trở thành đệ tử của ta. Ta sẽ không cho phép ông trở thành người bắt chước, bản sao giấy than." Từ bi của ông ấy là lớn lao, ông ấy đã yêu ta vô cùng, đó là lí do tại sao ông ấy đã bác bỏ ta.'

Thiền có chút ít khó hiểu; cách thức của nó là rất thơ ca, ngoằn ngoèo. Ki tô giáo thích đường siêu xa lộ; Thiền giống mê cung ngoằn ngoèo trong rừng. Nó rẽ ngoặt, xê dịch, lúc thì theo hướng này, lúc thì theo hướng khác, lúc thì gần như theo hướng đối lập - bạn đi sang đông và đột nhiên bạn rẽ và bắt đầu di chuyển sang tây. Nhưng đó là cách nó vậy và đó là cách nó phải vậy, vì cuộc sống không phải là toán học và không giống đường siêu xa lộ. Cuộc sống là hoang dã. Thực ra, không đường đi nào tồn tại - bạn bước đi và bạn tạo ra con đường riêng của bạn.

Người hỏi này đã nói, Tôi đã rơi vào yêu với Trang Tử... Tốt, nhưng rơi vào yêu với Trang Tử ngụ ý rơi vào yêu với bản thân người ta. Nếu bạn muốn đi theo Trang tử bạn sẽ phải đi theo bản thân bạn, không có đường khác. Những người như Trang Tử không cho bạn lời răn bình thường, họ không cho bạn mười lời răn - làm cái này, không làm cái kia. Họ không cho bạn đạo đức. Thực ra, họ không cho bạn bất kì kỉ luật nào, họ đơn giản truyền nhận biết của họ, vì họ biết rằng bất kì lời răn nào, bất kì lời răn cố định nào, sẽ trở thành ách nô lệ cho bạn, nó sẽ không giải thoát bạn. Và cuộc sống thay đổi nhiều tới mức cái gì đó là đúng khoảnh khắc này có thể không đúng khoảnh khắc tiếp, và bạn sẽ bị mắc trong kỉ luật của bạn. Kỉ luật là cứng nhắc, kỉ luật là chết, kỉ luật không bao giờ thay đổi, kỉ luật không phải là quá trình. Một khi bị cố định, nó bị cố định mãi mãi. Nhìn vào mười lời khuyên Do Thái. Moses đã cố định chúng, ông ấy đã mang những lời răn này được viết trên đá, phiến đá, chết. Bây giờ người Do Thái và người Ki tô giáo phải theo chúng và bạn không thể cải tiến được chúng, bạn không thể thay đổi được chúng. Cuộc sống liên tục thay đổi. Chúng đã trở thành trọng lượng chết và không ai theo chúng, nhưng dầu vậy mọi người liên tục nói đãi bôi về chúng.

Các Thiền sư đã không cho bất kì kỉ luật cứng nhắc nào cho bất kì ai. Họ đơn giản truyền đạt nhận biết của họ. Họ nói, 'Ông là nhận biết và ông sẽ tìm ra kỉ luật của ông từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc.'

Tôi đã nghe, chuyện xảy ra.

Người quản lí bán hàng tin vào siêu hiệu quả. 'Jones,' ông ta nói với người đi chào hàng mới, 'anh sẽ đáp chuyến tầu chín giờ bốn nhăm tới Leeds. Nhiệm vụ của anh sẽ mất hai giờ năm mươi phút và anh sẽ có thời gian để ăn bánh mì kẹp thịt và một cốc trà ở quán ăn đứng ở nhà ga trước khi bắt chuyến tầu ba giờ bốn nhăm tới Manchester. Tại Manchester đi thẳng tới Mennin and Company và lấy chi tiết đơn hàng đó. Điều đó sẽ mất của anh ba mươi nhăm phút, việc này tạo khả năng cho anh bắt chuyến tầu năm giờ ba mươi quay lại đây. Tất cả rõ rồi chứ?'

'Vâng, thưa ngài,' người đại diện bất lực nói. Và anh ta đi.

Nhưng lúc một giờ người quản lí bán hàng phát rồ khi nhận được bức điện tín từ người bán hàng mới viết: 'Quầy ăn đứng ở Leeds hết bánh mì kẹp thịt. Chấm. Tôi sẽ phải làm gì?'

Điều này sẽ xảy ra. Nếu các chi tiết là quan trọng thế, điều này sẽ xảy ra.

Các Thiền sư đã không cho bất kì chi tiết nào. Họ đơn giản truyền đạt nhận biết của họ và nói, 'Ông là nhận biết. Nhận biết sẽ chỉ cho ông con đường từng khoảnh khắc. Cái gì được cần, ông sẽ biết. Đáp ứng một cách có chủ tâm, tỉnh táo, có vậy thôi.' Làm sao có thể quyết định trước cái gì bạn phải làm? Ai biết? Từng hoàn cảnh là duy nhất tới mức khó mà quyết định. Và những người quyết định bao giờ cũng nhốt nhân loại, cầm tù nhân loại.

Thiền là con đường của giải thoát. Nó giải thoát. Nó là tự do từ bước đầu tiên tới bước cuối cùng. Bạn không bị yêu cầu phải theo bất kì qui tắc nào; bạn được yêu cầu tìm ra qui tắc riêng của bạn và cuộc sống riêng của bạn trong ánh sáng của nhận biết.

Cho nên giữ ánh sáng nhận biết của bạn ở đó, giữ cho đèn của bạn cháy sáng - có vậy thôi. Thế thì bạn biết phải làm gì, đi đâu, không đi đâu. Một khi kỉ luật cứng nhắc được trao, nó làm cho bạn thành tù nhân.

Cho nên nếu bạn yêu Bồ đề đạt ma, bạn đang rơi vào tình yêu rất nguy hiểm. Nếu bạn yêu tôi bạn đã rơi vào trong tình yêu rất nguy hiểm. Tôi sẽ không cho bạn bất kì kỉ luật cứng nhắc nào. Mọi người bình thường mong đợi mọi thứ được làm sẵn. Họ muốn ai đó khác ấn định cuộc sống của họ - vì đó là cách họ đã từng được nuôi dưỡng lớn lên. Mọi người nói với họ từ chính thời thơ ấu, 'Làm cái này, không làm cái kia.' Họ đã sống trên những cái làm và không làm. Từ sữa mẹ họ đã nhận được những lời răn và họ không biết làm cái gì, nếu họ bị bỏ lại cho bản thân họ. Cho dù thỉnh thoảng họ muốn được bỏ lại bởi bản thân họ - vì có thôi thúc sâu để được tự do - họ không biết phải làm gì. Lần nữa họ sẽ bắt đầu tìm ai đó để dẫn họ đi. Mọi người đã bị buộc trở thành người đi theo. Bạn không được tin cậy để trở thành người lãnh đạo riêng của bạn và người đi theo riêng của bạn.

Thiền là cách theo đó làm cho bạn thành người đi theo và thành thầy. Thầy có đó chỉ để chỉ dẫn: chỉ dẫn tinh tế, rất gián tiếp. Và nếu bạn tìm các qui tắc cứng nhắc bạn đang tìm theo hướng sai.

Và nhớ, bạn nói rằng bạn đã rơi vào yêu họ, làm sao bạn không thể đi theo được họ? Yêu không ép buộc bất kì người nào đi theo: yêu muốn làm cho bạn tự do, yêu muốn cho bạn tự do. Thực ra, người ép buộc bạn theo bản thân người đó có thể đang trên hành trình bản ngã, có thể đang cố chi phối bạn, có thể đang cố phá huỷ bạn, có thể đang cố làm què quặt bạn. Không, những người đã biết không phá huỷ bạn. Họ giúp bạn là bản thân bạn, họ không ép buộc bạn đi theo họ. Họ chỉ muốn bạn hiểu họ. Điều đó là đủ. Hiểu là quá đủ. Không cái gì khác được cần.

Bắt chước là cái thay thế cho hiểu, và là cái thay thế rất nghèo nàn. Nếu hiểu có đó, không có vấn đề về bắt chước hay đi theo: bạn sẽ đi theo hiểu biết. Theo điều này rất rõ ràng: nếu bạn đi theo hiểu biết, bạn sẽ đi theo tôi. Dần dần bạn sẽ thấy rằng con đường của bạn và con đường của tôi đang chạy song song. Dần dần bạn sẽ thấy rằng bạn đang theo tôi nếu bạn đi theo hiểu của bạn. Nếu bạn theo tôi và quên mất việc hiểu của bạn sớm hay muộn bạn sẽ thấy rằng tôi đã mất và bạn bị bỏ lại trong tối tăm. Con đường thực để theo tôi là không theo tôi mà theo việc hiểu của bạn - thế thì ngay cả khi tôi đã đi rồi bạn sẽ vẫn theo tôi. Điều đó có vẻ ngược đời nhưng Thiền là ngược đời.

Làm sao tôi có thể không đi theo họ được? Tôi cảm thấy rằng họ đã biến đổi tôi qua thầy. Làm sao tôi có thể không biết ơn được? Cám ơn, biết ơn chứ, nhưng không có nhu cầu đi theo họ hay bắt chước họ.

Biết ơn là điều khác toàn bộ. Cám ơn là điều khác toàn bộ so với đi theo một người. Biết ơn là được cần, điều tốt là biết ơn, nó sẽ giúp bạn nở hoa. Biết ơn không bao giờ làm què quặt bất kì ai, nhưng nếu chỉ vì biết ơn bạn nghĩ rằng bạn đã đi theo, thế thì bạn đã phá huỷ lòng biết ơn, bạn đã phá huỷ tự do, việc nở hoa mà lòng biết ơn đem cho bạn, bạn đã bắt đầu đền ơn.

Nếu bạn nghĩ bằng việc đi theo, bạn đang đền ơn, thế thì bạn không biết ơn, bạn đang mặc cả.

Một hôm đột nhiên bạn sẽ thấy rằng bạn đã trả đủ. Hay bạn thậm chí có thể phát bực mình rằng bạn đã trả nhiều hơn đủ. Và nếu bạn đang đền ơn cho Thầy, bạn theo bất kì cách nào để cố đền ơn này - thế thì bạn không yêu Thầy bạn, vì những điều này không thể được đền đáp, không có cách nào. Bạn có thể đền ơn cho mọi người khác nhưng bạn không bao giờ có thể đền ơn được cho Thầy của bạn - vì nó không phải là mặc cả, nó không phải là hàng hoá. Thầy đã cho bạn từ sự đầy đủ của thầy, thầy cho bạn vì thầy có quá nhiều và thầy không biết phải làm gì với nó, thầy cho bạn vì thầy phải cho - thực ra, thầy biết ơn bạn rằng bạn đã nhận nó, thầy biết ơn bạn rằng bạn đã không bác bỏ món quà của thầy. Bạn có thể đã bác bỏ nó chứ. Trao đổi sâu sắc tới mức Thầy biết ơn đệ tử rằng đệ tử đã nhận món quà của mình, và đệ tử biết ơn Thầy rằng Thầy đã nghĩ mình xứng đáng. Nhưng không có đền ơn, bạn không thể đền đáp lại được. Điều đó sẽ gần như báng bổ, phạm thượng.

Biết ơn, cám ơn mãi mãi nhưng không cố làm cho nó thành bổn phận - rằng vì bạn biết ơn bạn phải đi theo - bằng không sớm hay muộn bạn sẽ trở nên rất giận. Nếu bạn biết ơn tôi vì bạn phải vậy, thế thì sớm hay muộn bạn cũng sẽ giận.

Bổn phận không phải là từ tốt, nó là từ tục bẩn thỉu. Yêu có tính tôn giáo; bổn phận có tính xã hội. Yêu là tâm linh; bổn phận là đạo đức. Yêu là của siêu việt; bổn phận là của pháp luật. Bạn phục vụ mẹ bạn vì bạn nói, 'Đây là bổn phận của tôi.' Tốt hơn đừng phục vụ mẹ bạn, bỏ mẹ bạn và để mẹ bạn chết, nhưng không gọi nó là bổn phận, điều đó là xấu. Nếu nó là yêu, từ 'bổn phận' này tới từ đâu? Bổn phận là cái gì đó bị ép buộc lên bạn; một cách ngần ngại bạn phải làm nó, nó là nghĩa vụ xã hội, là cam kết. Chính bởi vì bà ấy là mẹ bạn mà bạn phải làm điều đó - không phải vì yêu. Nếu bạn yêu mẹ bạn thế thì bạn phục vụ mẹ bạn, nhưng thế thì phục vụ này có hương thơm. Bạn không bị nặng gánh, sâu bên dưới bạn không nghĩ về khi nào mẹ bạn sẽ chết, sâu bên dưới bạn không lập kế hoạch rằng khi mẹ bạn chết bạn sẽ được kết thúc với gánh nặng này. Bạn tuôn chảy, tuôn chảy trong khi bạn phục vụ mẹ bạn; bạn tận hưởng việc đó, nó là vui mừng rằng mẹ bạn vẫn còn sống. Khi vợ bạn chỉ là vợ bạn và không là người yêu của bạn, thế thì nó là bổn phận, nhưng khi bạn yêu vợ bạn, thế thì nó là khác.

Một người bạn của Mulla Nasruddin đã nói với anh ta. Anh ấy nói, 'Vợ tôi là thiên thần.'

Mulla nói, 'Nhưng vợ tôi vẫn còn sống.'

Chúng ta không yêu lẫn nhau, chúng ta đã quên ngôn ngữ của yêu.

Cảm thấy cám ơn, cảm thấy yêu, sâu trong lòng biết ơn, nhưng đi theo cách của bạn. Cố tạo ra nhiều nhận biết và hiểu và thông minh hơn. Rạng ngời với thông minh để diễn đạt lòng biết ơn của bạn - không có cách khác.

Câu hỏi thứ năm:

Tôi đã có được một bản ngã tương lai. Nó thường bảo tôi sẽ là siêu nhân làm sao mà sẽ biến thành hiện hữu trong thời gian vài năm khi tôi được kết thúc chuyến đi này. Nó rất đỏm dáng và đồng thời, như ngay lúc này, nó giả vờ là khiêm tốn thế, dễ bảo thế, thích ứng thế, và tiện dân thế. Thầy có thể giúp tôi hiểu được nó không? Nó làm tôi khó chịu.

Tôi này là ai vậy?

Nếu bạn nghĩ bản ngã đang làm bạn khó chịu, bạn là ai? Nó lại là trò bản ngã. Bây giờ bản ngã đang lấy hình tướng rất tinh vi. Khi bản ngã không hiện hữu, bạn không hiện hữu. Bản ngã là tất cả mọi cái xác định ra bạn, cái làm cho bạn nói 'tôi' hay 'mình'. Bản ngã là định nghĩa của bạn, biên giới của bạn, bản ngã phân chia bạn với người khác. Nó là bản ngã, đó là lí do tại sao bạn có thể nói 'tôi' và 'bạn'. Nếu bản ngã biến mất, ai là 'tôi' và ai là 'bạn'?

Bây giờ bạn đang lấy hình tướng rất tinh vi. Bạn nói bản ngã làm bạn khó chịu. Thế thì bạn là ai? Thấy ra vấn đề đi. Nếu bạn không thấy ra vấn đề bạn có thể liên tục chơi trò chơi này tới vô tận. Bạn có thể trở thành khiêm tốn và bản ngã sẽ có đó. Bạn thậm chí có thể trở thành vô ngã và bản ngã sẽ có đó. Bản ngã là rất tinh vi và cách thức của nó là rất tinh ranh.

Nhà tâm thần một lần hỏi bệnh nhân của mình, Mulla Nasruddin, liệu anh ta có bị chứng mơ tưởng tự đề cao mình không.

'Không,' Mulla đáp. 'Ngược lại, tôi nghĩ về bản thân tôi nhiều không kém việc tôi thực sự hiện hữu.'

Bây giờ bạn đang đi trên cuộc hành trình rất ngoan đạo. Bản ngã có thể trở thành ngoan đạo. Nó có thể trở thành khiêm tốn tới mức không ai có thể cảm thấy nó. Bạn thậm chí có thể bắt đầu cảm thấy, 'Bây giờ nó không làm tôi khó chịu,' nhưng nếu 'tôi' có đó, nó có đó.

Chất độc đã trở thành rất thuần khiết nhưng chất độc thuần khiết là độc hơn. Đó là lí do tại sao người thường có bản ngã thường, nhưng cái gọi là người tôn giáo có bản ngã ngoan đạo - họ là nguy hiểm hơn.

Và bạn nói, Tôi đã có được một bản ngã tương lai. Không, bản ngã bao giờ cũng là của quá khứ, nó không thể là của tương lai. Ngay cả khi bạn nghĩ về tương lai nó không là gì ngoài quá khứ được phóng chiếu. Cho dù bạn nghĩ, 'Ngày mai mình sẽ trở thành người vĩ đại nhất trên thế giới,' ý tưởng về người vĩ đại nhất và ý tưởng về ngày mai cả hai đều tới từ quá khứ của bạn. Quá khứ được tích luỹ là chất liệu của bản ngã. Trong quá khứ nhiều thứ đã là hạnh phúc và nhiều thứ đã là bất hạnh - trong tương lai bạn sẽ muốn thay đổi. Bạn sẽ muốn bỏ mọi cái là không hài lòng và bạn muốn thu lấy mọi cái là hài lòng. Đó là bản ngã tương lai của bạn, nó đơn giản là quá khứ được cải tổ lại, được chọn lại, được lựa chọn. Trong quá khứ đã có nhiều thứ bạn không thích - trong tương lai bạn sẽ bỏ chúng. Nhưng bản ngã thuộc về quá khứ, bản ngã là của quá khứ, bản ngã là ma đi theo bạn - nó tới từ quá khứ. Và nó bao giờ cũng chết.

Nghĩ xem: nếu bạn không có quá khứ, bạn có thể có bản ngã nào được không? Suy ngẫm về nó đi. Nếu tâm trí bạn đột nhiên bị tẩy sạch hoàn toàn quá khứ - bây giờ có những kĩ thuật sẵn có, kĩ thuật tẩy não - nếu tâm trí bạn bị hoàn toàn tẩy sạch quá khứ bạn sẽ có bản ngã nào không? Làm sao bạn sẽ có bản ngã? Bạn sẽ lại trở thành như đứa trẻ, lại hồn nhiên, bạn sẽ lại phải bắt đầu từ ABC. Lần nữa bạn sẽ tạo ra bản ngã bởi vì việc tẩy tâm trí không thể giúp được, rễ ở sâu hơn. Hạt mầm được ẩn rất, rất sâu bên trong bạn; chúng sẽ lại nhú ra, lần nữa cây của bản ngã sẽ bắt đầu lan rộng. Nhưng nó là của bản ngã, nó là của quá khứ.

Bạn không biết tương lai cho nên làm sao bạn có thể nghĩ về nó? Bạn chỉ có thể nghĩ về quá khứ được trang điểm, được tinh chỉnh, được thay đổi.

Nó thường bảo tôi sẽ là siêu nhân làm sao mà sẽ biến thành hiện hữu trong thời gian vài năm khi tôi được kết thúc chuyến đi này. Nếu đây là chuyến đi, bạn sẽ không bao giờ được kết thúc với nó. Bạn có thể được kết thúc với chuyến đi này nhưng thế rồi bạn sẽ chọn chuyến đi khác. Các chuyến đi không bao giờ chấm dứt, chúng không bao giờ đi tới bất kì kết thúc nào - người ta đổi từ tầu hoả này sang tầu hoả khác, thị trấn này sang thị trấn khác, thầy này sang thầy khác, tôn giáo này sang tôn giáo khác, nhưng chuyến đi tiếp tục. Nếu đây không phải là chuyến đi, chỉ thế thì nó có thể chấm dứt. Nếu ở cùng tôi chẳng liên quan gì tới tương lai, nếu ở cùng tôi là của hiện tại, nếu bạn ở đây bây giờ cùng tôi, thế thì nó không phải là chuyến đi. Chúng ta không đi bất kì đâu - ít nhất, tôi không đi bất kì đâu. Bạn có thể hiện hữu nhưng tôi không đi bất kì đâu. Cho nên cùng tôi sẽ không có chuyến đi. Nếu bạn muốn ở cùng tôi bạn phải bỏ mọi chuyến đi.

Tính chất sannyas không phải là chuyến đi. Nó là việc hiểu trong đó bạn bỏ mọi chuyến đi, trong đó bạn nói, 'Bây giờ tôi đã tới. Được kết thúc. Bây giờ tôi không đi bất kì đâu. Bây giờ không có tương lai và không có ham muốn đi bất kì đâu. Bây giờ tôi phải thoả thuận với hiện tại, bây giờ tôi sẽ sống trong ở đây bây giờ.'

Nếu tính chất sannyas cũng là chuyến đi cho bạn thế thì nó sẽ không giúp gì mấy đâu. Nó sẽ trở thành như các chuyến đi khác, sớm hay muộn bạn sẽ phát chán nó, thất vọng với nó. Mọi chuyến đi đều sẽ chấm dứt trong thất vọng, không chuyến đi nào có thể hoàn thành được cho bạn, vì việc hoàn thành là trong ở đây bây giờ. Chuyến đi được hướng tới đâu đó khác. Chuyến đi là ham muốn, hi vọng. Và hoàn thành không phải là ham muốn, không phải là hi vọng; hoàn thành là chỉ ở đây bây giờ và chỉ chấp nhận cách bạn là vậy, bản thân bạn là vậy.

Và bắt đầu tận hưởng. Tôi không chuẩn bị cho bạn bất kì tận hưởng tinh tế nào trong tương lai, toàn thể phương pháp của tôi là để tận hưởng nó ngay bây giờ. Ai biết? Có thể không có tương lai. Sao làm phí hoài khoảnh khắc này? Tận hưởng, vui mừng đi! Không có nhu cầu hi sinh khoảnh khắc này cho bất kì khoảnh khắc khác nào, vì bất kì khoảnh khắc khác nào, nếu như nó bao giờ tới, sẽ là giống hệt như khoảnh khắc này. Cho nên tại sao hi sinh khoảnh khắc này? Tôi chống lại mọi hi sinh. Tôi không bảo bạn hi sinh hiện tại cho tương lai - điều đó đã được nói cho bạn bởi bố mẹ bạn, thầy cô giáo của bạn, hệ thống giáo dục, xã hội. Tất cả họ đều nói hi sinh hiện tại cho tương lai. Tôi nói không hi sinh cái gì cả. Sống nó, vui mừng trong nó, để cho bạn có thể học cách là phúc lạc. Một khi bạn biết điều đó, ngay cả trong tương lai bạn sẽ có khả năng vui mừng.

Những khoảnh khắc đó sẽ là như nhau, bạn không thể thấy được sự kiện này sao? Trong quá khứ nó là cùng thời gian. Thực ra, chính ý tưởng rằng thời gian trôi qua là ngu xuẩn. Chúng ta đang trong thời gian, không cái gì trôi qua. Chính ham muốn của chúng ta cho ảo tưởng về thời gian trôi qua. Một khi bạn bỏ ham muốn đột nhiên bạn bắt đầu cười: không cái gì trôi cả, mọi thứ hiện hữu. Nó là cùng nó vậy, nó bao giờ cũng đã là cùng nó, nó bao giờ cũng sẽ là cùng nó. Nó là cùng vĩnh hằng bao quanh bạn như đại dương. Sống trong nó, tận hưởng nó. Qua việc tận hưởng bạn sẽ trở nên có khả năng tận hưởng thêm nữa - nhiều thứ hơn mang lại nhiều thứ hơn. Người giầu hơn trở nên giầu hơn, người nghèo hơn trở nên nghèo hơn. Jesus nói - một lời nói rất có tính Thiền - rằng nếu bạn có, nhiều thứ sẽ được cho bạn, và nếu bạn không có, ngay cả điều đó sẽ bị lấy đi. Rất chống cộng sản, rất Thiền. Nếu bạn có, nhiều nữa sẽ được trao cho bạn. Và nếu bạn không có, ngay cả điều đó sẽ bị lấy đi khỏi bạn. Điều đó có vẻ bất công.

Nhưng lời của Jesus là chân lí mênh mông. Vâng, đó là chân lí, một trong những chân lí nền tảng nhất. Nếu bạn có, nhiều thứ sẽ được trao cho bạn vì bạn sẽ tạo ra năng lực bằng việc có nó. Không ai sẽ cho chừng nào bạn không có nhiều năng lực.

Bạn có quan sát không? Nếu bạn không dùng máy, nó còn dài lâu. Nếu đồng hồ được bảo hành mười năm và bạn không dùng nó quá nhiều nó sẽ kéo dài trong hai mươi năm, ba mươi năm.

Nhưng chính cái đối lập là hoàn cảnh với cuộc sống. Nếu bạn không dùng nó, nó sẽ không kéo dài lâu nữa, nó sẽ đơn giản biến mất khỏi bạn. Nếu bạn không dùng chân, chân sẽ biến mất; nếu bạn không dùng mắt, mắt sẽ biến mất; nếu bạn không dùng nhận biết của bạn, nhận biết sẽ biến mất. Đó là lí do tại sao con người không phải là máy. Không dùng máy và nó kéo dài lâu hơn; không dùng người, không dùng tiềm năng của bạn, không dùng thân-tâm của bạn, và bạn sẽ bắt đầu biến mất.

Đó là bản chất của cuộc sống - bạn càng dùng nó nhiều, bạn càng có nó nhiều.

Tận hưởng đi, bằng không năng lực tận hưởng của bạn sẽ biến mất, sẽ bị teo đi, bị tê liệt. Và ngày mai bạn sẽ có đó bị tê liệt, bị teo đi - thế thì ai sẽ tận hưởng ngày mai?

Omar Khayam nói rằng ông ấy lo nghĩ về những người tôn giáo. Họ nói rằng trên cõi trời rượu chảy như suối - những người Mô ha mét giáo nói điều đó - nhưng họ cấm rượu ở đây trên thế gian. Cho nên Omar Khayam nói, 'Tôi rất lo nghĩ về những người này. Nếu họ không quen ở đây, làm sao họ đi tận hưởng cõi trời được? Và trong cõi trời có đàn bà đẹp, nhưng những người tôn giáo này nói không tận hưởng họ ở đây. Đó là tội lỗi.' Omar Khayam dường như là tuyệt đối logic. Ông ấy nói, 'Ông sẽ làm gì ở đó?'

Khi tôi đọc Omar Khayam tôi nhớ tới một giai thoại. Hai bà già đang chuyện trò - các cụ tám mươi cả. Một bà nói với bà kia, 'Bà có nhận biết hay không rằng chồng bà đang săn gái?' Bà kia nói, 'Tôi biết điều đó, nhưng để ông ấy săn họ đi. Ông ấy như con chó đuổi xe ô tô nhưng khi nó bắt được xe, nó không thể lái được.'

Cho nên những người tôn giáo này, nếu họ vào cõi trời một ngày nào đó, họ sẽ giống như chó đuổi ô tô. Một khi họ có được nó, họ không biết phải làm gì, họ không thể lái được nó!

Tận hưởng đi. Cõi trời không ở trong tương lai, nó là ở đây bây giờ, đã hiện diện. Nó là các thứ bao quanh bạn. Bạn càng tận hưởng nhiều, bạn càng có khả năng tận hưởng nhiều hơn.

Vâng, Jesus là đúng. Nếu bạn có, nhiều thứ sẽ được trao cho bạn; nếu bạn không có, ngay cả điều đó sẽ bị lấy đi khỏi bạn.

Và khi tôi nói những điều này, nhớ, mọi thứ là được đề cập tới bạn một cách cá nhân. Tâm trí rất tinh ranh. Nếu tôi nói cái gì đó bạn bao giờ cũng có thể hợp lí hoá rằng tôi đang nói nó cho ai đó khác. Chắc chắn đây không phải là câu hỏi của bạn, cho nên tôi đang đề cập tới ai đó khác - bạn có thể cười và tận hưởng. Câu hỏi có thể là của bất kì ai đó nhưng câu trả lời của tôi được hướng tới bạn một cách cá nhân. Đừng bao giờ nghĩ về người bên cạnh; chỉ nghĩ về bản thân bạn.

Tôi sẽ kể cho bạn một giai thoại.

Cha Loran đọc bài thuyết giáo ngày chủ nhật. 'Một ngày nào đó' ông ấy nói, 'mọi người trong giáo xứ này sẽ chết.'

Đột nhiên linh mục MacLean đang nghe bật tiếng cười ở hàng thứ ba, nhưng ông ấy vẫn tiếp tục. 'Như tôi đã nói, mọi người trong giáo xứ này sẽ chết.' Lần nữa MacLean bắt đầu cười như nắc nẻ.

Cha Loran nhìn ông ta và nói, 'Tại sao, tại sao ông cười khi tôi nói mọi người trong giáo xứ này sẽ chết một ngày nào đó?'

'Ha Ha!' MacLean kêu lên. 'Tôi không từ giáo xứ này.'

Nhớ điều đó!

Câu hỏi thứ sáu:

Hôm qua trong bài nói của thầy, thầy đã nói rằng người ta phải chọn con đường phù hợp nhất cho tính khí của người ta - hoặc con đường của thiền hoặc con đường của con tim - nhưng tôi không cảm thấy cả hai con đường là tách rời toàn bộ. Người ta có thể đi trên con đường mà bằng cách nào đó là liên hiệp của hai con đường này không?

Chưa bao giờ nghe nói về điều đó. Việc liên hiệp là không thể được và trong cái tên của liên hiệp chỉ thoả hiệp chết sẽ xảy ra.

Các chiều hướng là đối lập, đối xứng, toàn bộ thế. Nếu bạn yêu, bạn sẽ phải dùng tưởng tượng, mơ, mọi năng lực của mơ, của tự thôi miên. Nếu bạn thiền, bạn sẽ phải bỏ mọi năng lực mơ, tự thôi miên, tưởng tượng, yêu - mọi thứ bạn phải bỏ cả. Nhưng đừng sợ. Nếu thiền xảy ra, đến cuối bạn sẽ thấy rằng yêu đơn giản theo sau. Và thế thì yêu đó là khác toàn bộ với yêu mà bạn đã cố liên hiệp ngay từ đầu. Nó là khác toàn bộ. Nó bắt nguồn từ thiền của bạn, từ im lặng của bạn. Nó không có ham muốn trong nó, không có đam mê trong nó. Nó là bình thản. Nó không là rối loạn, nó không là kích động, nó không có tính điên trong nó.

Và nếu bạn đi theo con đường của yêu, một ngày nào đó thiền sẽ tới, và thiền sẽ khác toàn bộ với điều bạn có thể nghĩ tới ngay bây giờ. Thiền đó sẽ không khô khan như sa mạc, nó sẽ giống như ốc đảo. Thiền đó sẽ không làm cho bạn từ bỏ thế giới, nó sẽ làm cho bạn có năng lực tận hưởng và vui mừng trong nó nhiều hơn. Thiền đó sẽ không chống lại yêu.

Nhưng bạn phải đi theo một con đường. Liên hiệp là không thể được vì cả hai con đường đi theo các hướng khác nhau, dùng những kĩ thuật khác nhau.

Và nếu bạn làm việc liên hiệp, ai sẽ làm nó? Bạn sẽ làm việc liên hiệp. Hiểu biết của bạn là gì? Làm sao bạn có thể tổng hợp được? Việc tổng hợp là có thể chỉ khi bạn đã đi ra ngoài. Khi bạn đã trở nên lớn hơn cả yêu và thiền, thế thì bạn có thể tổng hợp - không trước nó. Vị Phật có thể tổng hợp, nhưng ông ấy không bao giờ tổng hợp vì ông ấy biết rằng tổng hợp đã xảy ra trong ông ấy. Và nếu ông ấy tổng hợp nó sẽ không phải là hữu dụng cho bất kì người nào. Nó sẽ đơn giản là vô dụng, trừu tượng. Ông ấy nhấn mạnh vào con đường của thiền - nhiều đến mức ông ấy phải phủ nhận con đường của yêu; ông ấy phải nói rằng nó là tuyệt đối sai. Nếu ông ấy nói, 'Không tuyệt đối sai,' thế thì bạn sẽ bắt đầu nghĩ, 'Thế thì sao không đi trên cả hai đường? Sao không để an toàn? Ai biết con đường nào là đúng? Vậy phải láu lỉnh hơn.' Nhưng láu lỉnh của bạn sẽ chỉ giúp cho lẫn lộn bản ngã dai dẳng thêm chứ không cái gì khác.

Tôi đã nghe. George M. Pullman quyết định xây dựng một cộng đồng kiểu mẫu ở ngoại ô Chicago nhiều năm trước. Đó là trong nửa đầu năm 1880 và Pullman Company đã mua hơn bốn nghìn a đồng cỏ, mười hai dặm phía nam của quận kinh doanh Chicago. Trên vùng đất này sẽ được xây dựng nên các cửa hàng và thị trấn để làm nhà cho gần mười nghìn người.

Ông Pullman thuê dịch vụ của Solon Spencer Berman, một kiến trúc sư New York rất nổi tiếng, người là nhà thiết kế chính của thị trấn chính, và thị trấn đã được hoàn thành vào năm 1884.

Khi thị trấn gần hoàn thành Berman tự hào với thành phố mới mình tạo ra cùng các toà nhà công cộng, nhà ở, phố được lát, đường đi, sân chơi, hệ thống đường cao tốc và hệ thống cấp nước, điều hoàn toàn thích hợp với cái tên thành phố 'Berman' lấy theo tên nhà kiến trúc.

Pullman hào phóng thừa nhận rằng Berman là cái tên hay và rằng Berman đã làm rất nhiều để đem mơ ước của ông ấy thành kết quả nhưng trong đáp ứng lại yêu cầu của Berman ông ấy nói,

'Berman, tôi sẽ thoả hiệp với ông. Chúng ta sẽ dùng âm tiết thứ nhất của tên tôi và âm tiết thứ hai của tên ông. Thành phố sẽ được gọi là Pullman.'

Đây là cách bản ngã liên tục cố gắng theo cách riêng của nó. Đằng nào thành phố cũng được gọi là Pullman; bây giờ ông ấy hô to rằng ông ấy đã làm một thoả hiệp - ông ấy đã một nửa tên của nhà kiến trúc.

Đừng láu lỉnh bằng không bạn sẽ vẫn còn là người cũ, bạn sẽ không thay đổi. Nửa kĩ thuật trên con đường của yêu và nửa kĩ thuật trên con đường của thiền sẽ tạo ra nhiều lẫn lộn trong bạn. Chúng sẽ không giúp ích. Chúng có thể phá huỷ bạn. Bạn có thể nổi đoá.

Dường như bạn đang thử hai liệu pháp khác nhau cùng nhau: đối trị và tự nhiên. Điều đó có thể nguy hiểm. Hoặc đối trị liệu pháp và tự nhiên liệu pháp, nó có thể nguy hiểm. Toàn thể hiểu biết của họ là khác, động thái của họ là khác. Cả hai đều có tác dụng, nhưng chúng là những hệ thống đầy đủ. Một khi bạn chấp nhận liệu pháp này tốt hơn cả là chấp nhận điều đó và không bận tâm tạo ra bất kì tổng hợp nào theo cách riêng của bạn.

Tại sao ý tưởng này về tổng hợp nảy sinh? Vì bạn bị lẫn lộn thế bạn không thể hiểu được con đường nào là con đường của bạn. Thay vì thừa nhận lẫn lộn của bạn, bạn bắt đầu tạo ra thoả hiệp. Bỏ mọi ý tưởng về thoả hiệp đi, chỉ thừa nhận rằng bạn bị lẫn lộn. Đây là ba khả năng: một, người biết rõ rằng mình là con người của con đường yêu, hay, thứ hai, người biết rằng mình là con người của con đường thiền, hay, người biết khả năng thứ ba - rằng người đó bị lẫn lộn.

Nếu hai người đầu là hoàn cảnh thế thì không có nhu cầu; nếu người thứ ba là hoàn cảnh thế thì tôi ở đây để giúp bạn. Nhưng hỏi xin giúp đỡ là chống lại bản ngã, cho nên bạn cố thoả hiệp. Thoả hiệp này sẽ nguy hiểm hơn, nó sẽ làm bạn lẫn lộn thêm, vì, được làm ra từ lẫn lộn, nó sẽ tạo ra nhiều lẫn lộn hơn.

Cho nên cố hiểu tại sao bạn khao khát thoả hiệp đi. Sớm hay muộn bạn sẽ có khả năng hiểu thoả hiệp đó sẽ không giúp đỡ. Và thoả hiệp có thể là cách không đi vào trong hướng nào, hay nó có thể chỉ là việc kìm nén lẫn lộn của bạn. Nó sẽ khẳng định bản thân nó. Đừng bao giờ kìm nén bất kì cái gì, phải rõ ràng về tình huống của bạn. Và nếu bạn bị lẫn lộn, nhớ rằng bạn bị lẫn lộn. Điều này sẽ là điều rõ ràng đầu tiên về bạn: rằng bạn bị lẫn lộn. Bạn đã bắt đầu trên cuộc hành trình.

Tôi đã nghe.

Một người bạn của Mulla Nasruddin nói với anh ta, 'Anh tới và cùng đi uống đi.'

Mulla Nasruddin tới và uống một cốc whisky.

'Rượu này thế nào, Mulla?' người đứng quầy hỏi. 'Làm sao anh có thể uống được whisky? Chắc chắn chỉ mới hôm qua anh đã bảo tôi anh là người chống uống rượu.'

'Này,' Nasruddin nói, 'anh đúng đấy. Tôi là người chống uống rượu, điều đó là đúng, nhưng tôi không phải là người tin mù quáng.'

Mọi người liên tục tìm cách nào đó này khác. Nhưng trên con đường trưởng thành những lừa dối này là không tốt.

Một giai thoại khác.

Flagherty lẻn vào phòng và bắt đầu làm tình với vợ đang ngủ cho tới khi cô ấy thức dậy và kêu lên, 'Anh đấy à?'

'Tốt hơn là anh,' Flaghertykhịt mũi.

'Khi nào anh mới dừng phạm tội này?' cô ấy hỏi. 'Moody bỏ hút thuốc, Paine thôi đánh bạc, anh sẽ từ bỏ cái gì? 'Thôi được,' Flagherty nói qua đôi mắt đỏ ngầu, 'từ giờ trở đi, em ngủ trong phòng ngủ còn anh sẽ ngủ ở phòng ngủ cho khách.'

Ba tuần trôi qua với cô Flagherty ngủ một mình. Chung cuộc, không thể kìm được bản thân mình thêm một đêm nữa, cô ấy nhón chân đi sang phòng ngủ cho khách và gõ nhẹ lên cửa.

'Cái gì vậy?' Flagherty kêu lên.

'Em muốn nói cho anh,' vợ anh ta nói, 'rằng Moody đã bắt đầu hút thuốc lại rồi.'

Bạn không thể kìm nén bất kì cái gì. Dù cách thức của bạn có tinh vi thế nào, bạn không thể kìm nén được bất kì cái gì, bạn sẽ phải đối diện nó. Nếu bạn bị lẫn lộn, đối diện nó đi.

Câu hỏi cuối cùng:

Thầy dùng thủ đoạn hay chữa trị?

Po!

Xem tiếp Chương 5 - Quay về Mục lục