Chương 28. Vô tâm trí

Thiền sư lớn Đại Huệ - Tập 2 - Osho

Suy nghĩ về biến đổi từ trí thức sang chứng ngộ

Chương 28. Vô tâm trí

Osho kính yêu,

Không "giữ tâm trí tĩnh lặng," nhưng vô tâm trí mặc dầu ông có thể không biết đầy đủ liệu các thầy giáo ở đa dạng vùng là sai hay đúng, nếu cơ sở riêng của ông là vững chắc và chính cống, chất độc của các thuyết sai sẽ không thể làm hại được ông, "giữ tâm trí tĩnh lặng" và "quên các mối bận tâm" được bao hàm. Nếu ông bao giờ cũng "quên các mối bận tâm" và "giữ tâm trí tĩnh lặng," mà không đập tan tâm trí của sinh và tử, thì các ảnh hưởng của hình dạng, cảm giác, ý muốn, và ý thức sẽ có đường của chúng, và ông không tránh khỏi sẽ phân chia trống rỗng thành hai.

Buông bỏ và làm cho bản thân ông bao la và mở rộng. Khi thói quen cũ đột nhiên nảy sinh, không dùng tâm trí để kìm nén chúng. Vào đúng lúc như vậy, nó giống như bông tuyết trên lò nóng đỏ. Với những người có con mắt thấy rõ và bàn tay quen thuộc, một cú nhảy và họ nhảy xa hẳn.

Chỉ thế họ mới biết câu nói của Dung lười: ngay khi dùng tâm trí, không có hoạt động tâm trí. Việc nói bị bẻ cong bị nhơ bẩn bởi tên và hình dạng, việc nói thẳng không có phức tạp. Không có tâm trí nhưng vận hành, bao giờ cũng vận hành nhưng vô tồn tại - vô tâm trí ta nói tới bây giờ không tách rời khỏi việc có tâm trí. Đây không phải là lời để lừa dối mọi người.

Đã từng có hiểu lầm về hai điều này: Giữ tâm trí tĩnh lặng và vô tâm trí. Đã có nhiều người tưởng rằng chúng là đồng nghĩa. Chúng dường như đồng nghĩa, nhưng trong thực tại chúng là tách rời như hai vật có thể vậy, và không có cách nào bắc cầu qua chúng.

Cho nên trước hết chúng ta hãy cố tìm nghĩa đích xác của hai từ này, vì toàn thể lời kinh của Đại Huệ tối nay liên quan tới việc hiệu khác biệt này.

Khác biệt là rất tinh tế. Người giữ tâm trí tĩnh lặng và người không có tâm trí sẽ có vẻ đích xác giống nhau từ bên ngoài, vì người giữ tâm trí tĩnh lặng cũng im lặng. Bên dưới im lặng của người đó có rối loạn lớn, nhưng người đó không cho phép nó trồi lên bề mặt. Người đó trong kiểm soát lớn.

Người không có tâm trí, hay vô tâm trí, không có gì để kiểm soát. Người đó chỉ là im lặng thuần khiết mà không cái gì bị kìm nén, không cái gì bị theo kỉ luật - chỉ là bầu trời trống rỗng thuần khiết.

Bề mặt có thể rất lừa dối. Người ta phải rất tỉnh táo về hình tướng, vì cả hai có vẻ là như nhau từ bên ngoài - cả hai đều im lặng. Vấn đề chắc sẽ không nảy sinh nếu tâm trí tĩnh lặng không dễ đạt tới. Nó là dễ đạt tới. Vô tâm trí là không dễ thế để đạt tới; nó không rẻ, nó là kho báu vĩ đại nhất trên thế giới.

Tâm trí có thể chơi trò chơi là im lặng; nó có thể chơi trò chơi hiện hữu mà không có bất kì ý nghĩ nào, bất kì xúc động nào, nhưng chúng chỉ là bị kìm nén, đầy sống động, sẵn sàng nhảy ra bất kì khoảnh khắc nào. Cái gọi là tôn giáo và thánh nhân của họ đã rơi vào trong ảo tưởng của việc làm tĩnh lặng tâm trí. Nếu bạn liên tục ngồi im lặng, cố gắng kiểm soát ý nghĩ của bạn, không cho phép xúc động của bạn, không cho phép bất kì chuyển động nào bên trong bạn, dần dần, dần dần nó sẽ trở thành thói quen của bạn. Đây là lừa dối lớn lao nhất trên thế giới mà bạn có thể cho bản thân bạn, vì mọi thứ đích xác như nhau, không cái gì đã thay đổi, nhưng dường như là bạn đã trải qua biến đổi.

Trạng thái của vô trí hay vô tâm trí chính là cái đối lập với việc làm tĩnh lặng tâm trí - nó là đi ra ngoài tâm trí. Nó tạo ra khoảnh cách giữa bản thân bạn và tâm trí tới mức tâm trí trở thành ngôi sao xa nhất, xa hàng triệu năm ánh sáng, và bạn chỉ là người quan sát. Khi tâm trí được làm tĩnh lặng bạn là người kiểm soát. Khi tâm trí không hiện hữu, bạn là người quan sát. Đây là những dấu hiệu phân biệt.

Khi bạn đang kiểm soát cái gì đó, bạn trong căng thẳng; bạn không thể hiện hữu mà không căng thẳng được, vì cái bị kiểm soát liên tục cố nổi dậy chống lại bạn, cái bị bắt làm nô lệ muốn tự do. Tâm trí bạn sớm hay muộn sẽ bùng nổ với báo thù.

Một câu chuyện tôi thích... Trong một làng có một người thuộc kiểu rất giận dữ và hùng hổ, bạo hành tới mức người đó đã giết vợ mình, vì cái gì đó tầm thường. Cả làng đều sợ người này vì anh ta không biết tới luận cứ nào ngoại trừ bạo hành.

Ngày anh ta giết vợ mình bằng việc ném cô ấy xuống giếng, một sư Jaina đi qua. Một đám đông đã tụ tập lại, và sư Jaina này nói, "Tâm trí này đầy giận dữ và bạo hành sẽ đưa ông xuống địa ngục."

Tình huống là tới mức người này nói, "Tôi cũng muốn im lặng như ông vậy, nhưng tôi có thể làm được gì? Tôi không biết bất kì cái gì. Khi giận nắm giữ tôi, tôi gần như vô thức, và bây giờ tôi đã giết vợ yêu riêng của tôi."

Sư Jaina nói, "Cách duy nhất để làm tĩnh lặng tâm trí này, cái đầy giận dữ và bạo hành và rồ dại, là từ bỏ thế giới." Jaina giáo là tôn giáo của từ bỏ, và từ bỏ tối thượng là từ bỏ ngay cả quần áo. Sư Jaina sống trần trụi, vì ông ấy không được phép sở hữu ngay cả quần áo.

Người này thuộc kiểu rất kiêu căng, và điều này đã trở thành thách thức cho anh ta. Trước đám đông anh ta ném quần áo của mình xuống giếng với vợ. Cả làng không thể tin được điều đó; ngay cả sư Jaina này cũng trở nên hơi sợ, "Anh ta điên hay cái gì đó?" Người này quì xuống chân sư và nói, "Ông có thể mất nhiều chục năm để đạt tới giai đoạn từ bỏ này... Tôi từ bỏ thế giới, tôi từ bỏ mọi thứ. Tôi là đệ tử của ông - xin khai tâm cho tôi."

Tên anh ta là Shantinath, và shanti nghĩa là 'an bình'. Điều đó thường xảy ra... nếu bạn thấy người đàn bà xấu, có lẽ nhất tên cô ấy sẽ là Sunderbhai, điều có nghĩa là 'người đàn bà đẹp'. Ở Ấn Độ mọi người có cách thức kì lạ... với người mù họ cho cái tên Nayan Sukh. Nayan Sukh nghĩa là 'người mà đôi mắt cho người đó sự hài lòng lớn'.

Sư Jaina nói, "Ông có cái tên hay. Ta sẽ không thay đổi nó; ta sẽ giữ nó, nhưng từ khoảnh khắc này ông phải nhớ rằng an bình phải trở thành chính rung động của ông."

Người này lập kỉ luật cho bản thân mình, giữ tĩnh lặng tâm trí, nhịn ăn lâu dài, tự hành hạ bản thân mình, và chẳng mấy chốc trở nên nổi tiếng hơn cả thầy mình. Người giận dữ, người kiêu căng, người bản ngã có thể làm những điều người an bình sẽ mất chút thời gian để làm. Anh ta đã trở nên rất nổi tiếng, và hàng nghìn người thường tới chỉ để chạm chân anh ta.

Sau hai mươi năm anh ta đã ở thủ đô. Một người từ làng anh ta đã tới vì chủ định nào đó, và người này nghĩ, "Cũng là điều hay để đi và xem biến đổi nào đã xảy ra cho Shantinath. Nhiều chuyện thế đã được nghe nói - nào anh ta đã trở thành một người mới toàn bộ, nào cái ngã cũ của anh ta mất rồi và một người mới, tươi tắn đã nảy sinh trong anh ta, nào anh ta thực sự đã trở thành an bình, im lặng, bình thản."

Thế là người này đi với sự kính trọng lớn. Nhưng khi người này gặp Muni Shantinath, nhìn mặt anh ta, mắt anh ta, người này không thể nghĩ được rằng đã có bất kì thay đổi nào. Đã không có cái gì của duyên dáng toả ra từ tâm trí đã trở thành im lặng. Đôi mắt kia vẫn còn bản ngã - thực ra chúng đã trở nên bản ngã nhọn sắc hơn. Sự hiện diện của người này thậm chí còn xấu hơn nó thường vậy.

Dầu vậy, người này vẫn tới gần. Shantinath nhận ra người này, người đã là hàng xóm của anh ta - nhưng bây giờ việc nhận ra người này là ở dưới giá trị của anh ta. Người này cũng thấy rằng Shantinath đã nhận ra mình, anh ta giả vờ rằng anh ta không nhận ra. Người này nghĩ, "Điều đó biểu lộ nhiều thứ." Người này tới gần Shantinath và hỏi, "Tôi có thể hỏi ông một câu hỏi được không? Tên ông là gì?"

Một cách tự nhiên, giận lớn nảy sinh trong Shantinath vì anh ta biết rằng người này đã biết hoàn toàn rõ tên anh ta là gì. Nhưng dầu vậy anh ta vẫn giữ bản thân mình trong kiểm soát, và anh ta nói, "Tên tôi là Muni Shantinath."

Người này nói, "Đó là cái tên hay - những trí nhớ của tôi kém lắm, ông có thể nhắc lại điều đó lần nữa được không? Tôi đã quên rồi... ông nói tên là gì nhỉ?"

Điều này là quá thể. Muni Shantinath thường mang cây trượng. Anh ta cầm cây trượng trong tay... anh ta quên hết mọi thứ - hai mươi năm kiểm soát tâm trí - và anh ta nói, "Hỏi nữa và ta sẽ cho ông biết ta là ai. Ông đã quên rồi sao? - Ta đã giết vợ ra, ta là là cùng người."

Chỉ thế thì anh ta mới nhận ra điều đã xảy ra... trong một khoảnh khắc của vô thức anh ta đã nhận ra rằng hai mươi năm đã hoàn toàn bị phí hoài; anh ta đã không thay đổi chút nào. Nhưng cả triệu người cảm thấy im lặng lớn trong anh ta... Vâng, anh ta đã trở nên rất được kiểm soát, anh ta giữ bản thân anh ta bị kìm nén, và điều đó phải trả giá. Bao nhiêu kính trọng thế và anh ta không có phẩm chất cho kính trọng đó - bao nhiêu tôn vinh, ngay cả các vua cũng tới chạm chân anh ta.

Cái gọi là thánh nhân của bạn không là gì ngoài những con vật được kiểm soát. Tâm trí không là gì ngoài di sản lâu dài của mọi quá khứ con vật của bạn. Bạn có thể kiểm soát nó, nhưng tâm trí bị kiểm soát không phải là tâm trí được thức tỉnh.

Quá trình kiểm soát và kìm nén và kỉ luật được mọi tôn giáo dạy, và bởi vì giáo lí lầm lạc của họ mà nhân loại đã không chuyển được một li - nó vẫn còn man rợ. Bất kì khoảnh khắc nào mọi người đều bắt đầu giết lẫn nhau. Không mất lấy một khoảnh khắc để đánh mất bản thân họ; họ quên hoàn toàn rằng họ là người, và là cái gì đó nhiều hơn, cái gì đó tốt hơn được mong đợi từ họ. Đã từng có rất ít người có khả năng tránh được lừa dối này của việc kiểm soát tâm trí và tin tưởng rằng họ đã đạt tới vô tâm trí.

Để đạt tới vô tâm trí một quá trình khác toàn bộ cần có: tôi gọi nó là giả kim thuật tối thượng. Nó bao gồm chỉ một yếu tố - đó là yếu tố tính quan sát.

Phật Gautam đi qua một thị trấn thì một con ruồi bay tới và đậu lên trán ông ấy. Ông ấy đang nói với người đi cùng mình, Ananda, và ông ấy vẫn liên tục nói và đưa tay lên phẩy con ruồi đi. Thế rồi đột nhiên ông ấy nhận ra rằng chuyển động tay của ông ấy đã là vô ý thức, máy móc. Vì ông ấy đang nói một cách có ý thức với Ananda, cái tay phẩy con ruồi một cách máy móc. Ông ấy dừng lại và mặc dầu bây giờ không còn ruồi nữa, ông ấy lại đưa tay lên một cách có ý thức.

Ananda nói, "Thầy làm gì vậy? Ruồi đã bay rồi mà..."

Phật Gautam nói, "Ruồi bay rồi... nhưng ta đã phạm phải tội lỗi, vì ta đã làm việc đó trong vô ý thức."

Từ tiếng Anh 'sin-tội lỗi' được duy nhất Phật Gautam dùng theo nghĩa đúng của nó. Từ 'sin-tội lỗi' bắt nguồn từ gốc có nghĩa là quên, vô nhận biết, không có tính quan sát, làm mọi thứ một cách máy móc - và cả đời chúng ta gần như là máy móc. Chúng ta liên tục làm mọi thứ từ sáng tới tối, từ tối tới sáng, như người máy.

Người muốn đi vào trong thế giới của vô tâm trí phải học duy nhất một điều - một bước và cuộc hành trình là xong. Một bước đó là làm mọi thứ một cách có quan sát. Bạn di chuyển tay một cách có quan sát; bạn mở mắt một cách có quan sát; bạn bước, bạn đi từng bước tỉnh táo, nhận biết; bạn ăn, bạn uống, nhưng không bao giờ cho phép tính máy móc chiếm quyền sở hữu bạn. Đây là bí mật giả kim duy nhất của biến đổi.

Người có thể làm mọi thứ có ý thức đầy đủ trở thành hiện tượng chói sáng. Người đó toàn là ánh sáng, và toàn thể cuộc sống của người đó đầy hương thơm và hoa. Người máy móc sống trong lỗ đen, lỗ bẩn. Người đó không biết thế giới của ánh sáng; người đó giống như người mù. Con người của quan sát thực sự là người có mắt.

Đại Huệ dần dần, dần dần đang xuyên thấu vào trong những bí mật sâu hơn của biến đổi bên trong. Ông ấy nói, Mặc dầu ông có thể không biết đầy đủ liệu các thầy giáo ở đa dạng vùng là sai hay đúng, nếu cơ sở riêng của ông là vững chắc và chính cống, chất độc của các thuyết sai sẽ không thể làm hại được ông...

Ông ấy nói thật vô dụng mà nghĩ ai là đúng và ai là sai. Có hàng nghìn học thuyết, hàng trăm triết lí, và nếu bạn liên tục tìm chân lí trong những lời đó, bạn sẽ bị lạc trong rừng rậm nơi bạn không thể tìm ra đường. Mọi điều bạn biết là đạt tới cơ sở vững chắc bên trong bản thân bạn.

... "giữ tâm trí tĩnh lặng" và "quên các mối bận tâm" được bao hàm. Nếu ông bao giờ cũng "quên các mối bận tâm" và "giữ tâm trí tĩnh lặng," mà không đập tan tâm trí của sinh và tử, thì các ảnh hưởng của hình dạng, cảm giác, ý muốn, và ý thức sẽ có đường của chúng, và ông không tránh khỏi sẽ phân chia trống rỗng thành hai.

Buông bỏ và làm cho bản thân ông bao la và mở rộng...

Vấn đề không phải là kiểm soát bản thân bạn tách rời khỏi sự tồn tại; vấn đề là buông bỏ và trở thành bao la - bao la như bản thân sự tồn tại. Và trong tính quan sát bạn trở thành vô hạn: đó là điều duy nhất bên trong bạn không có giới hạn nào.

Có cái nhìn vào việc quan sát, chứng kiến của bạn. Nó là vô giới hạn. Vô thuỷ, vô chung... nó là vô hình dạng.

Tĩnh lặng tuyệt đối này của tâm trí đích xác là vô trí hay vô tâm trí. Nó không phải là kiểm soát, nó không phải là kỉ luật; nó không phải là việc bạn đang đặt mọi sức ép của bạn lên tâm trí bạn và giữ cho nó im lặng. Không, nó đơn giản không có đó. Ngôi nhà trống rỗng. Không có người nào kiểm soát và không có người nào bị kiểm soát. Mọi mối quan tâm về kiểm soát đã biến mất trong tính quan sát đơn giản. Tính quan sát này có tính mở rộng. Một khi bạn đã nếm trải nó một chút, nó liên tục mở rộng tới chính các giới hạn của vũ trụ.

Khi thói quen cũ đột nhiên nảy sinh, không dùng tâm trí để kìm nén chúng. Vào đúng lúc như vậy, nó giống như bông tuyết trên lò nóng đỏ.

Ông ấy đang nhắc nhở bạn rằng cho dù khi bạn đang đi trên con đường của tính quan sát, đôi khi thói quen cũ có thể sống lại. Nhưng đừng bận tâm; chúng giống như bông tuyết trên lò nóng đỏ, chúng sẽ biến mất theo cách riêng của chúng. Bạn đơn giản quan sát. Không bị bận tâm, không bị quấy rối, không bị lo nghĩ.

Đôi khi sẽ có giận, đôi khi sẽ có ham muốn, đôi khi sẽ có tham vọng, nhưng chúng không thể quấy rối tính quan sát của bạn. Chúng sẽ tới và chúng sẽ đi mà không để lại dấu vết gì trên sự thuần khiết tựa gương của bạn. Nhưng bạn chỉ phải nhớ một điều: không bắt đầu tranh đấu với chúng, đập phá chúng, phá huỷ chúng, ném chúng đi. Điều tới rất tự nhiên cho tâm trí là nếu cái gì đó sai đang xảy ra, nhảy lên nó và phá huỷ nó. Đây là điều duy nhất bạn phải nhận biết tới, vì đây là điều không bao giờ cho phép một người được thoát ra ngoài tâm trí. Thói quen cũ sẽ tới - và thói quen cũ là rất cổ, cổ nhiều, nhiều kiếp sống rồi. Nhận biết của bạn là rất tươi tắn và rất mới; tính máy móc của bạn là cổ đại, cho nên điều rất tự nhiên là nó sẽ quay lại.

Ai đó xúc phạm bạn - bạn không phải giận, nhưng đột nhiên bạn thấy giận nảy sinh. Nó không phải là nỗ lực, nó chỉ là thói quen cũ, phản ứng cũ. Không tranh đấu với nó, không cố mỉm cười và che giấu nó. Chỉ quan sát nó, và nó sẽ tới và nó sẽ đi... giống như bông tuyết trên lò nóng đỏ

Với những người có con mắt thấy rõ và bàn tay quen thuộc, một cú nhảy và họ nhảy xa hẳn. Chỉ thế họ mới biết câu nói của Dung lười: ngay khi dùng tâm trí, không có hoạt động tâm trí. Nếu một người đã học được nghệ thuật của tính quan sát, người đó có thể dùng tâm trí của mình nữa, và dầu vậy người đó không có hoạt động tâm trí.

Tôi đang nói với các bạn, và tôi đang dùng tâm trí của tôi vì không có cách khác. Tâm trí là cách duy nhất để truyền đạt bất kì thông điệp nào trong lời; đó là cơ chế duy nhất sẵn có. Nhưng tâm trí của tôi là tuyệt đối im lặng, không có hoạt động tâm trí: tôi không nghĩ điều tôi sẽ nói, và tôi không nghĩ điều tôi đã nói. Tôi đơn giản đáp ứng với Đại Huệ một cách tự phát mà không đem bản thân tôi vào trong điều đó.

Điều đó cũng dường như là bạn đi vào vùng núi và bạn la lên và núi vọng lại: núi không làm bất kì hoạt động tinh thần nào, chúng đơn giản vọng lại. Khi tôi nói về Đại Huệ, tôi chỉ là việc vọng lại của núi.

Ngay khi dùng tâm trí, không có hoạt động tâm trí. Việc nói bị bẻ cong bị nhơ bẩn bởi tên và hình dạng, việc nói thẳng không có phức tạp. Không có tâm trí nhưng vận hành... Đây là một kinh nghiệm kì lạ, khi bạn có thể dùng tâm trí mà không có bất kì hoạt động tâm trí nào... Không có tâm trí nhưng vận hành, bao giờ cũng vận hành nhưng vô tồn tại...

Từ chính thời thơ ấu tôi đã yêu thích im lặng. Cứ khi nào tôi có thể xoay xở được tôi sẽ chỉ ngồi im lặng. Một cách tự nhiên gia đình tôi hay nghĩ rằng tôi sẽ là vô dụng - và họ là đúng. Tôi chắc chắn đã chứng tỏ là vô dụng, nhưng tôi không ăn năn điều đó.

Sự việc đi tới điểm là đôi khi tôi sẽ ngồi và mẹ tôi tới tôi và nói cái gì đó kiểu như, "Dường như không có ai trong cả cái nhà này. Tôi cần ai đó đi ra chợ kiếm chút rau." Tôi ngồi ngay trước mẹ tôi, và tôi sẽ nói, "Nếu con thấy ai đó con sẽ bảo...."

Điều được chấp nhận là sự hiện diện của tôi có nghĩa là hư không; dù tôi có đó hay không, chuyện đó không thành vấn đề. Một hay hai lần họ đã thử và thế rồi họ thấy rằng "tốt hơn cả là bỏ nó ra, và không tính tới nó" - vì vào buổi sáng họ sẽ phái tôi đi kiếm rau, và đến tối tôi sẽ tới để hỏi, "Con đã quên mất mẹ đã phái con đi để làm gì, và bây giờ chợ tan rồi..." Trong các làng, chợ rau tan lúc tối, và dân làng trở về làng của họ.

Mẹ tôi nói, "Đấy không phải là lỗi của nó, đấy là lỗi của chúng ta. Cả ngày chúng ta đã chờ đợi, nhưng ngay chỗ đầu tiên chúng ta không nên yêu cầu con. Con đã ở đâu?"

Tôi nói, "Khi con đi ra khỏi nhà, ngay gần đó có một cây bồ đề rất đẹp" - loại cây mà dưới nó Phật Gautam đã trở nên thức tỉnh. Cây này được lấy tên là cây bồ đề - hay trong tiếng Anh, cây bo - vì Phật Gautam. Người ta không biết nó thường được gọi là gì trước Phật Gautam; nó phải có cái tên nào đó, nhưng sau Phật nó trở nên được liên kết với tên ông ấy.

Có một cây bồ đề đẹp, và nó cám dỗ con thế. Bao giờ cũng có im lặng, mát mẻ dưới nó, không ai làm phiền con, tới mức con không thể nào đi qua nó mà không ngồi dưới nó một lúc. Và những khoảnh khắc đó đôi khi con nghĩ có thể kéo dài ra cả ngày.

Chỉ sau vài lần thất vọng họ nghĩ, "Tốt hơn cả là không bận tâm tới nó." Và tôi hài lòng vô cùng rằng họ đã chấp nhận sự kiện là tôi gần như vô tồn tại. Điều đó cho tôi tự do vô cùng. Không ai mong đợi bất kì cái gì từ tôi. Khi không ai mong đợi bất kì cái gì từ bạn, bạn rơi vào trong im lặng... Thế giới đã chấp nhận bạn; bây giờ không có mong đợi gì từ bạn.

Khi thỉnh thoảng tôi về nhà muộn, họ thường tìm tôi ở hai chỗ. Một là cây bồ đề đó - và vì họ bắt đầu tìm tôi dưới cây bồ đề, tôi bắt đầu trèo lên cây và ngồi trên ngọn cây. Họ sẽ tới và họ sẽ tìm quanh và nói, "Nó dường như không có ở đây."

Và bản thân tôi sẽ gật đầu; tôi nói, "Vâng, điều đó đúng. Con không có ở đây."

Nhưng tôi sớm bị phát hiện ra, vì ai đó thấy tôi trèo lên và bảo họ, "Nó đã lừa các bác đấy. Nó bao giờ cũng ở đây, phần lớn thời gian ngồi trên cây này" - thế là tôi phải đi xa hơn một chút.

Đã có một nghĩa địa của người Mô ha mét giáo... Bây giờ mọi người bình thường không đi ra bãi tha ma. Tất nhiên, mọi người phải đi một lần, nhưng ngoại trừ điều đó, mọi người không thích đi ra bãi tha ma. Cho nên đó là chỗ im lặng nhất... vì người chết không nói, họ không tạo ra phiền phức, họ không hỏi bạn những câu hỏi không cần thiết, họ thậm chí không hỏi bạn là ai để giới thiệu.

Tôi thường ngồi trong bãi tha ma của người Mô ha mét giáo. Đó là một chỗ lớn, với nhiều nấm mồ, có cây, cây có bóng mát lớn. Khi bố tôi đi tới biết rằng tôi đã ngồi ở đó ông ấy nói, "Thế này thì quá thể!" Một hôm ông ấy tới tìm tôi và ông ấy nói, "Con có thể ngồi trên cây bồ đề, hay dưới cây bồ đề, và không ai sẽ quấy nhiễu con. Thế này thì quá thể, điều này là nguy hiểm - và thực ra, khi ai đó đi tới bãi tha ma người đó phải tắm và thay quần áo. Con đã từng ngồi đây cả ngày và đôi khi tới tận đêm, và khi con về nhà chúng ta không biết con từ đâu về."

Điều này là thông thường, rằng khi bạn quay về nhà từ bãi tha ma... Bình thường không ai tới đó trừ phi họ được phái tới, và họ phải đi; cho nên, họ đi một cách ngại ngùng. Từ bãi tha ma mọi người thường đi thẳng ra sông để tắm, để thay quần áo, và chỉ thế thì họ mới vào nhà. Cho nên bố tôi nói, "Bố không biết con đã làm điều này bao lâu."

Tôi nói, "Vì bố quấy rối con trên cây bồ đề. Con phải tìm chỗ nào đó..." Và tôi bảo ông ấy, "Ngay cả bố thỉnh thoảng sẽ thích thú nó. Khi bố mệt mỏi và quá căng thẳng, cứ tới đây - người chết không làm phiền bất kì ai."

Ông ấy nói, "Đừng nói với bố về người chết - và đặc biệt là mồ người Mô ha mét giáo..." Người Mô ha mét giáo nghèo; mồ của họ là mồ bùn. Trong cơn mưa, đôi khi xác chết sẽ lộ ra. Bùn bị xối trôi và bạn có thể thấy xác chết - cái đầu của ai đó lộ ra, chân ai đó lộ ra. Ông ấy nói, "Đừng bao giờ bảo bố đi tới đó. Chỉ ý tưởng rằng một ngày nào đó bố sẽ ở trong vị trí như thế, với đầu bố thò ra ngoài nấm mồ, làm cho bố kinh hãi thế... con là thằng bé kì lạ!"

Tôi nói, "Cái gì sai với nó? Người đáng thương này chết, người đó không thể làm được bất kì cái gì. Trời thì mưa, người đó không thể xoay xở để có ô, người đó có thể làm được gì? Nếu một chân người đó thòi ra, người đó có thể làm được gì? Người đó không thể kéo được nó vào - nếu người đó kéo vào thế nữa sẽ có rắc rối, cho nên người đó giữ im lặng và để mọi thứ như chúng vậy."

Tình yêu im lặng và tình yêu việc vắng mặt đã giúp tôi vô cùng tới mức tôi có thể hiểu được khi ông ấy nói, bao giờ cũng vận hành nhưng vô tồn tại - vô tâm trí ta nói tới bây giờ không tách rời khỏi việc có tâm trí. Đây không phải là lời để lừa dối mọi người.

Đại Huệ đang nói, "Ta không dùng những lời này để lừa bất kì ai; ta không cố trưng bầy tri thức của ta; ta không cố giả vờ rằng ta là thông thái hơn các ông. Ta đang nói những lời này chỉ để chia sẻ kinh nghiệm của ta rằng vô trí và tâm trí có thể cùng tồn tại. Phải không có phương pháp kìm nén nào được dùng, chỉ tính quan sát thuần khiết... và dần dần, dần dần tâm trí mất đi mọi nội dung. Nó trở thành vô trí."

Cho nên vô tâm trí và tâm trí là không tách rời. Vô tâm trí là tâm trí không nội dung nào, không ý nghĩ nào. Nó giống hệt chiếc gương không phản xạ bất kì cái gì.

Im lặng của việc là chiếc gương không phản xạ bất kì cái gì là phúc lạc vĩ đại nhất mà sự tồn tại cho phép con người có. Và từ đó mọi thứ liên tục mở rộng ra - điều huyền bí tiếp điều huyền bí... không câu hỏi, không câu trả lời, nhưng kinh nghiệm vô cùng... nuôi dưỡng, hoàn thành, làm mãn nguyện cho linh hồn đói đã từng lang thang trong hết kiếp nọ tới kiếp kia.

Đây là lúc dừng việc lang thang này.

Để dừng việc lang thang này có một phương pháp đơn giản, và đó là bắt đầu quan sát tâm trí bạn, thân thể bạn, hành động của bạn. Bất kì cái gì bạn đang làm hay không làm, một điều bạn phải tỉnh táo - rằng bạn đang quan sát. Không làm mất người quan sát - thế thì không thành vấn đề dù bạn là người Ki tô giáo hay người Hindu hay người Jaina hay Phật tử.

Người quan sát không là ai cả.

Nó chỉ là tâm thức thuần khiết.

Và tâm thức thuần khiết này chỉ có thể đem tới một nhân loại mới, một thế giới mới, nơi mọi người sẽ không phân biệt đối xử với nhau vì những lí do ngu xuẩn. Quốc gia, giống nòi, tôn giáo, học thuyết, ý thức hệ - những cái đó chỉ dành cho trẻ con chơi, không dành cho người trưởng thành. Với người trưởng thành chỉ có một thứ trong sự tồn tại, và đó là tính quan sát.

... Một sư sắp sửa đi lan truyền thông điệp của Phật Gautam. Bản thân ông ấy chưa chứng ngộ; đó là lí do tại sao Phật Gautam gọi ông ấy và bảo ông ấy, "Nhớ lấy, ta phải nói điều này vì ông còn chưa chứng ngộ... ông thạo nói, ông nói giỏi, ông có thể lan truyền thông điệp. Ông có thể không có khả năng gieo mầm nhưng ông có thể có khả năng hấp dẫn vài người tới ta - nhưng dùng cơ hội này nữa cho sự trưởng thành riêng của ông."

Sư hỏi, "Tôi có thể làm được gì, làm sao tôi có thể dùng được cơ hội này?"

Và Phật nói, "Chỉ có một điều mà có thể được làm trong mọi cơ hội, trong mọi tình huống, và đó là tính quan sát. Đôi khi ông sẽ thấy mọi người bị ông chọc tức, giận dữ vì ông đã làm hại ý thức hệ của họ, học thuyết của họ, định kiến của họ. Vẫn còn im lặng và quan sát. Ông có thể có vài ngày mà không thể có được thức ăn vì mọi người chống lại ông, họ sẽ thậm chí không cho ông nước. Quan sát... quan sát đói của ông, quan sát khát của ông... nhưng không bị cáu bẳn, không bị bực mình. Điều ông sẽ dạy cho mọi người là kém quan trọng hơn tính quan sát của riêng ông.

Nếu ông quay lại ta mà có tính quan sát, ta sẽ vui mừng mênh mông. Bao nhiêu người ông đã tiếp cận không thành vấn đề; bao nhiêu người ông đã nói với không thành vấn đề. Điều chung cuộc thành vấn đề là liệu ông đã về nhà chưa, liệu bản thân ông có tìm thấy cơ sở vững chắc của chứng kiến không. Thế thì mọi thứ khác là không quan trọng."

Đây là thiền duy nhất có đó; mọi thiền khác là biến thể của cùng một hiện tượng.

Cho nên kinh này của Đại Huệ là một trong những kinh nền tảng nhất.

Được chứ, Maneesha?

Vâng, thưa Osho.

Xem tiếp Chương 29 - Quay về Mục lục Tập 2 - Xem Mục lục Tập 1 - Quay về Mục lục Toàn tập