Chương 5. Vòng tròn có thể tròn hơn không?

Thiền - Bước nhảy lượng tử từ Tâm trí sang Vô trí - Osho

Bài nói về Thiền

Chương 5. Vòng tròn có thể tròn hơn không?

Osho kính yêu,

Mã Tổ nói với thầy của ông ấy, Nam Nhạc, "Đạo vô hình tướng, làm sao có thể thấy rõ nó?"

Nam Nhạc trả lời, "Nó giống như pháp nhãn, bị sở hữu bởi tâm địa, nhìn thấy Đạo rõ ràng, vô tướng tam muội.”

Mã Tổ nói, "Nó có thể thành hay hoại?"

Nam Nhạc đáp, "Nếu nó được thấy là thành và hoại, trở nên tụ và tán, nó là không được thấy."

Một thầy khác, Yển Khê, được một sư hỏi, "Người ta nói rằng nếu chúng ta thấy hình tướng của mọi vật, chúng ta thấy tâm trí. Nếu chúng ta coi đèn là hình tướng, tâm trí là gì?"

Yển Khê nói, "Ông không hiểu nghĩa của cổ nhân."

Sư hỏi, "Nghĩa của cổ nhân là gì?"

Yển Khê nói, "Đèn là tâm."

Trong một sự vụ khác, thầy, Pháp Nhãn, trỏ vào cây tre nào đó, và nói với một sư, "Ông có thấy chúng không?"

"Tôi có thấy chúng," sư đáp.

"Chúng tới mắt, hay mắt tới chúng?" Pháp Nhãn hỏi.

"Tôi không có ý tưởng chút nào," sư nói.

Pháp Nhãn bỏ và đi mất.

Vimal, điều đầu tiên bạn phải hiểu là ở chỗ bằng việc trở thành một con vật dữ tợn, nguy hiểm, bạn đã trao chứng đau nửa đầu cho Maneesha đáng thương. Bao giờ cũng nhớ điều đó, rơi xuống thấp hơn nhân loại và thế rồi ngồi đằng sau cô gái đáng thương... Điều may mắn là cô ấy vẫn còn sống, bạn đã làm mọi thứ để giết cô ấy.

Là khỉ đột bạn đã nhảy múa cùng cô ấy: tôi đã rời khỏi chỗ, chỉ bởi vì tôi không muốn thấy điệu vũ của khỉ đột. Và bạn thấy kết quả bây giờ chưa? Xấu hổ đi! Đưa bộ trang phục khỉ đột của bạn cho Sardar Gurudayal Singh; nó không phù hợp với bạn. Tôi sẽ phù hợp với Sardar Gurudayal Singh ở bất kì đâu. Anh ấy có thể đi vào thành phố và làm hoảng hồn mọi người. Anh ấy làm điều đó theo bất kì cách nào, nhưng trong bộ trang phục khỉ đột, và với tiếng cười của anh ấy... Sardar Gurudayal Singh!

(Tiếng cười to của anh ấy được nghe thấy từ đằng sau phòng.)

Ngày mai mặc bộ trang phục khỉ đột đó từ Vimal. Và khi bộ trang phục đó tới bạn, chứng đau nửa đầu của Maneesha sẽ biến mất. Nó không phải là chứng đau nửa đầu, nó đơn giản là nỗi sợ rằng - ai biết được - con khỉ đột đó có thể ngồi đằng sau cô ấy lần nữa

Bạn đã hỏi, Vimal:

Mã Tổ nói với thầy của ông ấy, Nam Nhạc, "Đạo là vô hình tướng, làm sao có thể thấy rõ nó?"

Câu hỏi này là rất logic và hợp lí. Nếu đạo là vô hình tướng, hiển nhiên bạn không thể thấy được nó. Để thấy bất kì cái gì, nó phải có tính đối thể, có hình tướng. Nếu nó không có hình tướng, nếu nó là vô hạn, làm sao bạn có thể thấy được nó?

Mã Tổ theo quyền riêng của ông ấy về sau đã chứng tỏ là một trong những thầy vĩ đại nhất, nhưng ngay cả trong khi ông ấy còn là đệ tử của Nam Nhạc, thầy ông ấy, câu hỏi của ông ấy đã có tính quan trọng mênh mông. "Đạo là vô hình tướng." Đó là điều Phật đã nói, cho nên có mọi hỗ trợ cho câu hỏi của ông ấy. Và bây giờ ông ấy đang hỏi Nam Nhạc, "Làm sao có thể thấy Đạo vô hình tướng được?"

Nhưng Nam Nhạc không là thầy nhỏ hơn theo bất kì cách nào. Nam Nhạc trả lời, "Nó giống như pháp nhãn, bị sở hữu bởi tâm địa, nhìn thấy Đạo rõ ràng, vô tướng tam muội.”

Câu trả lời này dường như là tuyệt đối ngớ ngẩn: điều ông ấy đang nói chẳng tạo ra nghĩa nào. Ông ấy đang nói, "Có cả nghìn tam muội, nấm mồ của những người đã thấy nó và đã tuyên bố nó là vô hình tướng. Ta không phải là người duy nhất. Cái vô hình tướng của nó không ngăn cản việc nó bị nhìn thấy; ông chỉ cần cái nhìn khác, con mắt khác." Trong Yoga họ đã gọi nó là ‘con mắt thứ ba', cái có thể thấy cái vô hạn.

Nó giống như pháp nhãn. Từ ‘pháp' là việc dịch sai của `dharma'. Bao giờ cũng khó khăn khi chuyển đổi những điều lớn lao từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Tiếng Phạn 'dharma', tiếng Pali 'dhamma' có thể có nghĩa tôn giáo và cũng có thể có nghĩa pháp luật, vì tôn giáo không là gì ngoài luật của sự tồn tại, chính trật tự của vũ trụ này.

Nam Nhạc trả lời, "Nó giống như pháp nhãn, bị sở hữu bởi tâm địa. Bên dưới tâm trí ông có rễ của bản thể ông, cái sở hữu cách nhìn tối thượng, con mắt thứ ba. ... thấy Đạo rõ ràng, vô tướng tam muội."

Toàn thể sự tồn tại này không có giới hạn, không chỗ nào là biên giới. Bây giờ các nhà vật lí gặp khó khăn... Những câu hỏi nhỏ này và những giai thoại nhỏ này đã trở thành có ý nghĩa vô cùng cho các nhà vật lí hiện đại, vì họ cũng đang hỏi liệu vũ trụ có giới hạn không; và thế thì bạn phải chấp nhận cái gì đó mà bạn đã không thấy! Không ai đã thấy biên giới nơi vũ trụ kết thúc: nó thuần tuý là giả thuyết.

Mãi cho tới giờ khoa học đã từng cố gắng tin rằng ở đâu đó xa xăm, hàng triệu và hàng tỉ năm ánh sáng xa xôi, phải có một biên giới. Họ nói rằng mọi thứ đều có biên giới: chúng ta có thể không có khả năng thấy nó, nhưng nó phải có đó. Nhưng điều đó chỉ là một giả định. Với nghiên cứu của Albert Einstein giả định này đã sụp đổ. Một trong những thành tựu vĩ đại nhất của Albert Einstein là làm cho vũ trụ được tự do khỏi biên giới. Công trình của ông ấy là quan trọng như công trình của mọi nhà huyền bí của thế giới.

Các nhà huyền bí đã từng cố gắng làm cho tâm thức bạn thành phi biên giới. Albert Einstein đã cố gắng làm cho toàn thể vũ trụ này thành không bị giới hạn, vô giới hạn, vô hạn, mặc dầu không có cách nào chứng minh điều đó. Nhưng điều ngược lại cũng không thể được chứng minh. Trong việc thiếu vắng bằng chứng ngược lại, điều dường như hợp lí là chấp nhận, ít nhất như một giả thuyết, rằng sự tồn tại không có biên giới. Nó không thể có được, bởi vì để làm ra biên giới bạn sẽ cần sự tồn tại khác. Ai sẽ làm ra biên giới? Cái gì sẽ ở bên ngoài biên giới? Và nếu vẫn có cái gì đó bên ngoài biên giới, nó vẫn là vũ trụ. Điều có thể được thấy rất đơn giản là các biên giới không thuộc vào sự tồn tại.

Nhưng các nhà huyền bí không bận tâm với thế giới đối thể. Mối quan tâm của họ là với thế giới bên trong, vũ trụ tâm thức bên trong. Nó có hình tướng không? Và nếu không có hình tướng, làm sao bạn có thể thấy khi nào ai đó là tự nhận ra được? Làm sao bạn có thể thấy rằng bạn đã thấy bản thân bạn? Chỉ hình tướng mới có thể được thấy.

Nam Nhạc đổi toàn thể tình huống. Ông ấy nói, "Đó không phải là vấn đề của mắt bình thường của ông. Tất nhiên chúng chỉ có thể thấy hình tướng, nhưng sâu trong chính bản thể của ông là năng lực biết cái vô hình tướng."

Nhưng Mã Tổ không phải là đệ tử thường.

Mã Tổ nói, "Nó có thể thành hay hoại? Tôi chấp nhận giả thuyết của thầy, nhưng tôi có vài câu hỏi." Mã Tổ nói, "Nó có thể hình thành, cái vô hình tướng đó, cái tâm thức vô giới hạn đó, nó thể hình thành hay hư hoại thì sao?"

Ông ấy để thầy mình vào thử lửa.

Nam Nhạc đáp, "Nếu nó được thấy là thành và hoại, trở nên tụ và tán, nó là không được thấy."

Hỏi liệu hoàn hảo có thể hoàn hảo hơn không là ngớ ngẩn. Hoàn hảo là hoàn hảo: nó không thể nhiều hơn, nó không thể ít hơn. Lấy một ví dụ nhỏ: hình tròn có thể tròn hơn, hay kém tròn hơn? Hình tròn là hình tròn; nó không thể tròn hơn, mà cũng không thể kém tròn hơn.

"Chính câu hỏi của ông chỉ ra," Nam Nhạc nói với Mã Tổ, "rằng ông đã không thấy nó. Con mắt thứ ba của ông vẫn còn ngủ say. Tâm trí ông còn trẻ, thông minh của ông là lớn, nhưng con mắt bên trong của ông còn chưa được mở ra; nó là nụ, nó chưa trở thành hoa hồng."

Một thầy khác, Yển Khê, được một sư hỏi, "Người ta nói rằng nếu chúng ta thấy hình tướng của mọi vật, chúng ta thấy tâm. Nếu chúng ta coi đèn là hình tướng, tâm là gì?"

Yển Khê nói, "Ông không hiểu nghĩa của cổ nhân."

Sư hỏi, "Nghĩa của cổ nhân là gì?"

Yển Khê nói, "Đèn là tâm."

Đây là cái gì đó cần được hiểu. Khi bạn mang cái gì đó tới trước gương, gương phản xạ vật đó hoàn hảo tới mức bạn có thể nói rằng gương đã trở thành vật đó. Nếu tâm trí có thể thấy... nó là gương. Mắt bạn là gương và không gì khác. Chúng phản xạ. Và trong việc phản xạ chúng trở thành mọi vật, dù chúng phản xạ bất kì cái gì.

Nhìn vào mắt một người, bạn có thể khám phá ra toàn thể nhân cách của người đó, toàn thể tâm lí của người đó, toàn thể tâm trí của người đó và mặt nạ. Con mắt phản xạ không chỉ thế giới bên ngoài, chúng cũng phản xạ thế giới bên trong của bạn: bạn sâu sắc thế nào, liệu bạn chỉ là bề mặt, một tầng nước mỏng phản xạ, hay một đại dương.

Khi bản thân Mã Tổ trở thành thầy, kế tục thầy riêng của ông ấy Nam Nhạc, trước khi khai tâm cho bất kì đệ tử nào ông ấy thường nhìn vào mắt họ. Ông ấy sẽ đem đệ tử này tới gần hơn và nhìn vào mắt anh ta. Và Mã Tổ nhìn vào trong mắt bạn gần như là bạn ở trong tay của sư tử. Chỉ bằng cái nhìn của ông ấy... sự xuyên thấu của cái nhìn của ông ấy sắc như lưỡi dao cạo. Ông ấy đã làm cho vài người được chứng ngộ chỉ bằng việc nhìn vào mắt họ. Tâm trí họ biến mất: họ không thể đương đầu được với con mắt của thầy, Mã Tổ. Mã Tổ là thầy rất hiếm hoi.

Sư hỏi, "Nghĩa của cổ nhân là gì?"

Yển Khê nói, "Đèn là tâm."

Khi bạn nhìn đèn, nếu bạn không vẩn vơ bên trong, theo một cách rất huyền bí, việc phản xạ và cái được phản xạ trở thành một, cái được quan sát và người quan sát trở thành một, người được yêu và người yêu trở thành một.

Trong những phát biểu nhỏ thế nhiều điều được ẩn kín tới mức từng phát biểu đều có thể là cơ sở cho triết lí lớn.

Trong một sự vụ khác, thầy, Pháp Nhãn, trỏ vào cây tre nào đó, và nói với một sư, "Ông có thấy chúng không?"

"Tôi có thấy chúng," sư đáp, không hiểu rằng khi thầy hỏi bạn, "Ông có thấy nó không?" thầy không ngụ ý mắt thường của bạn. Ngón tay của thầy bao giờ cũng chỉ vào cái bên trong, không vào cái bên ngoài. Nhưng sư đáng thương này tưởng rằng thầy đang hỏi liệu ông ấy có thấy tre không.

"Vâng, tôi có thấy chúng," sư đáp.

"Chúng tới mắt, hay mắt tới chúng?"

Làm sao bạn xoay xở thấy được? Ai đó phải đi: hoặc mắt bạn đi tới tre, hoặc tre đi tới mắt bạn. Điều đó xảy ra theo cách nào?

"Tôi không có ý tưởng chút nào," sư nói, cảm thấy hoàn toàn thất bại, không biết phải nói gì, vì sự kiện là, không ai đi, không ai đến. Mắt ở chỗ của chúng và tre ở chỗ của chúng. Không có việc đi và không có việc đến. Bạn có nghĩ khi trăng tròn được phản xạ trong hồ im lặng, hồ đi tới trăng, hay trăng đi tới hồ? Trăng vẫn còn ở chỗ của nó, hồ vẫn còn ở chỗ của nó, nhưng im lặng của hồ, bề mặt tựa gương của nó phản xạ.

Sư đáng thương này không thể nói được rằng: "Không ai đi, không ai đến, mọi thứ đang ở chỗ riêng của nó, không có việc đến, không có việc đi."

Vì ông ấy đã không thể trả lời được, Pháp Nhãn từ bỏ và đi mất.

Pháp Nhãn là một thầy rất nghiêm khắc, không từ bi như Mã Tổ hay Phật Gautam. Ông ấy có cùng kinh nghiệm, nhưng ông ấy rất nghiêm khắc với đệ tử, bao giờ cũng muốn họ trả lời đúng. Bạn không thể lừa được Pháp Nhãn, bạn cũng không thể đòi hỏi bất kì từ bi nào từ ông ấy.

Ông ấy hay nói, "Mọi từ bi là nguy hiểm," vì hàm ý bên trong của từ bi là gì? Nó ngụ ý cho phép dốt nát. Ông ấy sẽ không cho phép bất kì dốt nát nào: ông ấy sẽ chặt đầu bạn nếu điều đó được cần, nhưng từ bi không phải là phương pháp của ông ấy.

Thay vì giải thích cho đệ tử này, ông ấy đơn giản bỏ và đi mất, không nói một lời. Đây là cách ông ấy nói, "Ông không xứng với ta, ông không xứng với Thiền. Ông không thể trả lời được một điều đơn giản, rằng trong phản xạ không cái gì đi, không cái gì đến, mọi thứ vẫn còn ở chỗ của nó." Và trong sự tồn tại hoàn cảnh là như nhau: không đi, không đến - chỉ hiện hữu.

Bạn có thể cảm thấy ở đây, không cái gì đang đến, im lặng vô cùng. Tre thậm chí không đưa ra lời bình luận của chúng.

Maneesha đáng thương không có ở đây, nhưng câu hỏi của cô ấy thì có. Cô ấy đã hỏi,

Osho kính yêu,

Cám ơn thầy - Cám ơn sự tồn tại - Cám ơn thầy - rằng thầy không từ bỏ dễ dàng như Pháp Nhãn.

Nhưng Maneesha, bạn đang ở đâu? Thầy ở đây và đệ tử đã từ bỏ rồi! Và toàn thể đống lộn xộn này đang được Vimal tạo ra, người ngồi trước tôi.

Mặc dầu bạn không có ở đây, câu hỏi của bạn là có ý nghĩa cho mọi người. Tôi không phải là Pháp Nhãn. Tôi sẽ ám ảnh bạn ngay cả trong nấm mồ của bạn! Tôi sẽ gặp bạn, dù bạn trốn đi xa thế nào. Tôi đã ám ảnh khắp thế giới và tôi vẫn còn sống. Một khi tôi chết, thế thì thế giới này không thể ngăn cản được tôi; không luật pháp nào, không nghị viện nào, không đất nước nào có thể làm rào chắn với tôi; thế thì tôi sẽ ở khắp mọi nơi, cù mọi người để đánh thức dậy. Ngay cả bây giờ tôi không làm bất kì cái gì xấu cho bất kì ai, chỉ cù.

Và tôi muốn bạn nhớ rằng bao giờ cũng có vài người ngu, người tới đây từ tò mò. Nếu bạn thấy bất kì người ngu nào ở quanh bạn, không làm nói lắp bắp, cù đi!

Làm điều đó từ mọi phía; đó là bổn phận tôn giáo. Đừng để anh chàng đáng thương đó một mình. Anh ta không nên về nhà vẫn hệt như anh ta đã tới đây. Anh ta phải đi mà cười, quên mọi khổ và công việc của anh ta. Cho nên trong khi bạn đang làm việc nói lắp bắp, cứ chăm chút rằng không ai ngồi im lặng. Khi bạn im lặng, thế thì chăm chút rằng không ai chuyển động.

Đây không phải là hội chúng bình thường, đám đông, đây là chỗ mà mọi người phải trở nên được chứng ngộ, mặc cho bản thân người đó!

Tôi là loại người khác, Maneesha.

Trước khi các bạn bắt đầu nói lắp bắp... từ hôm nay tôi sẽ không chuyển động tay nữa, tôi sẽ quan sát các bạn. Và nếu tôi thấy ai đó ngồi im lặng, tôi sẽ trỏ tới. Thế thì dù bạn là bất kì ai, cứ cù người đó đi. Tôi đã cù bạn đủ rồi. Giờ đó là pháp của bạn!

Trước khi việc thiền của chúng ta bắt đầu tôi phải chuẩn bị nền tảng cho bạn.

Swami Deva Coconut có chỗ đau khủng khiếp ở lưng. Khi nó trở thành không thể chịu đựng nổi, anh ta do dự đi tới phòng khám Ruby Hall để được bác sĩ Ekdam Kwality, một chuyên viên, chẩn đoán vấn đề của anh ta.

Bác sĩ Ekdam Kwality khám Coconut một cách cẩn thận, lấy ảnh chụp tia X và bảo anh ta quay lại ngày hôm sau.

Khi Coconut quay lại, Ekdam Kwality nói, "Này, tôi đã nghiên cứu ảnh tia X cẩn thận, và vấn đề của anh có thể được chữa bằng việc mổ, tiếp đó là hai tuần ở bệnh viện, và rồi sáu tháng nằm ngửa - với chi phí xấp xỉ hai mươi nhăm nghìn ru pi!"

"Trời," Coconut kêu lên, "Tôi không thể đảm đương được mọi điều đó!"

"Thôi được," Ekdam Kwality nói. "Thế thì với hai mươi nhăm ru pi tôi có thể sửa lại ảnh tia X!"

Sau mười năm hôn nhân, Boris và Betty Bunkovitz li dị. Betty được quyền chăm sóc đứa con trai nhỏ của họ, Bert, và được ba trăm đô la một tháng về tiền hỗ trợ con từ Boris.

Vào ngày đầu mọi tháng, Betty bảo Bert sang Boris để lấy tiền. Và mọi tháng tờ séc đều đợi sẵn.

Đến ngày sinh mười tám tuổi, Bert lần nữa lại sang Boris. Nhưng lần này, khi Boris đưa cho Bert tờ séc, Boris nói, "Bert, khi con đưa tờ séc này cho mẹ con, bảo bà ấy đó là tờ séc cuối cùng bố sẽ gửi cho bà ấy... và quan sát nét mặt của bà ấy!"

Trở về nhà, Bert nói với Betty,

"Mẹ ơi, Boris bảo con quan sát nét mặt mẹ khi con nói với mẹ là đây là tờ séc cuối cùng."

"Vậy thế sao?" Betty nói. "Thế thì, mẹ muốn con đi thẳng lại đó và quan sát nét mặt của Boris, khi con bảo ông ấy rằng ông ấy không phải là bố của con!"

Sardar Gurudayal Singh từ Poona quyết định đi Singapore để mua sắm. Anh ấy đi vào trong cửa hàng, mặc áo choàng đẹp nhất, đi giầy xoăn và đội khăn quấn đầu, và hỏi, "Cái máy video đó trong ô kính bầy hàng giá bao nhiêu vậy?"

Người bán hàng trả lời, "Tôi lấy làm tiếc thưa ngài, chúng tôi không bán cho người Ấn Độ."

Với Sardar Gurudayal Singh điều này rất choáng. Anh ấy quay lại khách sạn và mặc bộ đồ quí ông người Anh trong bộ com lê sọc nhỏ mịn, với tóc được đẩy lên trong mũ quả dưa. Quay trở lại cửa hàng anh ấy hỏi, "Người tốt ơi, cái máy video đó trong ô kính bầy hàng giá bao nhiêu vậy?"

Làm mất tinh thần anh ấy người bán hàng đáp, "Rất tiếc thưa ngài, chúng tôi không bán cho người Ấn Độ!"

Thế là lần này Sardar Gurudayal Singh ăn mặc như người Mĩ. Anh để để tóc rủ xuống, mặc bộ quần sooc Bermuda, áo phông và đeo kính mặt trời, và trở lại cửa hàng. "Này, anh bạn!" anh ấy nói. "Cái máy video chỗ xa kia giá bao nhiêu vậy?" Nhưng anh ta nhận được cùng lời đáp. Cáu tiết Sardar Gurudayal Singh la lên, "Làm sao anh biết rằng tôi là người Ấn Độ?"

"Chuyện đó thì dễ," người bán hàng đáp. "Thứ đồ ở trong ô kính bầy hàng đó mà anh muốn không phải là máy video, nó là máy giặt!"

Rupesh, đánh tiếng trống đầu tiên và mọi người đi vào nói lắp bắp.

(Tiếng trống)

(Nói lắp bắp)

(Osho quan sát rất cẩn thận, nhìn chậm từ xa bên trái tới xa bên phải, ngón tay người sẵn sàng trỏ tới bất kì ai không làm nói lắp bắp đúng!)

Rupesh...

(Tiếng trống)

Im lặng,

cách thức của tre là im lặng.

Chỉ hiện hữu,

Nhắm mắt lại và ở bên trong.

Không chuyển động,

dù là tâm trí hay thân thể...

Chỉ hiện hữu!

Bây giờ và ở đây,

hiện hữu thuần khiết.

Ngày càng sâu hơn...

Không dự trữ bất kì cái gì.

Bạn không có gì để mất

bằng việc đi sâu hơn vào trong bản thân bạn,

nhưng mọi thứ được thu lấy.

Tại chính trung tâm của bản thể bạn

là cánh cửa của vương quốc của Thượng đế.

Bạn thậm chí không phải mở nó;

nó để mở, nó chờ đợi.

Vào đi. Bạn bao giờ cũng được đón chào,

vào đi!

Rupesh, cho tiếng trống...

(Tiếng trống)

Mọi người ngã chết.

Để thân thể thở;

thảnh thơi toàn bộ

để cho bạn có thể đi thậm chí sâu hơn

vào trong bản thể bạn.

Có hương vị của im lặng vô cùng này,

cảm thấy cái đẹp của khoảnh khắc này.

Đây là điều tôi đã gọi là bước nhảy lượng tử,

từ tâm trí sang vô trí.

Rupesh, gọi người chết trở lại cuộc sống, đánh lên một tiếng trống to...

(Tiếng trống)

Thêm lần nữa...

(Tiếng trống)

Quay lại, tươi tắn và sống động,

tới từ cội nguồn bên trong nhất

của cuộc sống của bạn

và tâm thức.

Tươi tắn và ngát hương,

can đảm và tự do,

chỉ những cá nhân thuần khiết

như sự tồn tại bao giờ cũng muốn bạn là vậy.

Được chứ, Vimal?

Vâng, thưa Osho.

Chúng ta có thể mở hội chứ?

Vâng!

Xem tiếp Chương 6 - Quay về Mục lục