Vigyan Bhairav Mật Tông Tập 2 Chương 38. Hướng tới hiện hữu đích thực

Vigyan Bhairav Mật Tông Tập 2 - Osho

Sách về các Bí mật: Bình luận mới

Chương 38. Hướng tới hiện hữu đích thực

Câu hỏi thứ nhất:

"Theo cách nào mà tâm trí nguyên bản được hiện đại hoá trở nên bị đồng nhất với bụi của tri thức và kinh nghiệm quá khứ?"

Tâm trí là thuần khiết, và không cái không thuần khiết nào có thể đi vào nó. Điều đó là không thể được. Tâm trí chỉ là phật tính - điều tối thượng. Và khi tôi nói “tâm trí,” tôi không ngụ ý tâm trí bạn, tôi đơn giản ngụ ý tâm trí nơi không cái tôi và người tồn tại. Bạn là không thuần khiết. Ngay đằng sau bạn là tâm trí nguyên bản. Bạn là bụi. Cho nên đầu tiên cố phân tích bạn là gì, và thế thì bạn sẽ có khả năng hiểu cách tâm trí nguyên bản trở nên bị đồng nhất với quá khứ, với kí ức, với bụi.

Bạn là gì? Ngay bây giờ, nếu tôi hỏi bạn, bạn là gì, bạn có thể trả lời theo hai cách. Một cách sẽ là trả lời bằng lời, và trong câu trả lời bằng lời bạn sẽ kể ra quá khứ của bạn. Bạn sẽ nói, "Tên tôi là thế này. Tôi thuộc vào gia đình này nọ, thuộc vào tôn giáo này nọ, thuộc vào đất nước này nọ. Tôi có giáo dục hay vô giáo dục, giầu hay nghèo." Đây toàn là những kinh nghiệm quá khứ, chúng không phải là bạn. Bạn đã hiện hữu qua chúng, bạn đã trải qua chúng, chúng đã là lối chuyển, nhưng quá khứ của bạn liên tục tích luỹ.

Đây sẽ là câu trả lời bằng lời, nhưng đây không phải là câu trả lời thực. Đây là tâm trí bạn biện minh, bản ngã giả. Ngay bây giờ, nếu bạn bỏ đi mọi quá khứ của bạn - nếu bạn quên bố bạn, bố mẹ bạn, gia đình bạn, tôn giáo của bạn, đất nước của bạn, mọi thứ là ngẫu nhiên - nếu bạn quên mọi cái là ngẫu nhiên và chỉ còn lại với bản thân bạn ở đây và bây giờ, thế thì bạn là ai? Không cái tên nào sẽ tới với ý thức của bạn, không hình tướng - chỉ nhận biết đơn giản rằng bạn hiện hữu. Bạn sẽ không có khả năng nói bạn là ai. Bạn sẽ đơn giản nói, "Tôi hiện hữu." Khoảnh khắc bạn trả lời cái "ai," bạn chuyển vào trong quá khứ.

Bạn là tâm thức đơn giản, tâm trí hồn nhiên. Ngay bây giờ, chính khoảnh khắc này, bạn hiện hữu. Bạn là ai? Chỉ một nhận biết đơn giản rằng "Tôi hiện hữu." Ngay cả cái "tôi" cũng không được cần tới. Bạn càng chuyển vào sâu hơn, bạn sẽ càng cảm thấy chỉ “hiện hữu,” sự tồn tại. Sự tồn tại này là tâm trí thuần khiết, nhưng sự tồn tại này không có hình tướng; đây là vô hình tướng - nirakar. Sự tồn tại này không có tên; nó là vô danh - anam.

Sẽ khó cho bạn được giới thiệu theo cách này mà bạn thực sự là vậy. Trong xã hội, trong quan hệ với những người khác, bạn sẽ cần cái tên nào đó, hình tướng nào đó. Quá khứ của bạn cung cấp cho bạn cái tên và hình tướng. Cái tên và hình tướng đó là hữu dụng. Không có chúng sẽ khó sống còn. Chúng được cần tới, nhưng chúng không là bạn; chúng chỉ là những cái nhãn. Vì nhu cầu tiện dụng này, tâm trí nguyên bản trở nên bị đồng nhất với cái tên và hình tướng.

Đứa trẻ được sinh ra. Nó là tâm thức đơn giản, nhưng bạn phải gọi nó, bạn phải cho nó cái tên. Lúc ban đầu, đứa trẻ sẽ dùng tên riêng của nó. Nó sẽ không nói, "Tôi cảm thấy đói"; nó sẽ nói, "Ram cảm thấy đói." "Ram" là tên của nó. Nó sẽ nói, "Ram cảm thấy rất giận." Chỉ về sau nó mới học rằng điều này không thể được dùng theo cách này; nó không thể gọi bản thân nó là "Ram". Ram là cái tên để nó được người khác gọi. Thế thì nó sẽ học việc dùng cái "tôi."

Đầu tiên nó sẽ trở nên bị đồng nhất với "Ram," cái tên mà người khác gọi nó; thế rồi nó sẽ trở nên bị đồng nhất với "tôi." Đây là thứ tiện dụng. Bạn cần nó. Không có nó sự sống còn sẽ khó khăn. Vì sự cần thiết tiện dụng này, người ta trở nên bị đồng nhất. Bạn có thể đi ra ngoài sự đồng nhất này, và khoảnh khắc bạn bắt đầu đi ra ngoài và giành lại tâm thức nguyên bản của bạn, bạn đã bắt đầu thiền, và bạn có thể bắt đầu thiền chỉ khi bạn trở nên bị thất vọng với cái tên và hình tướng của bạn và thế giới thuộc vào nó.

Tôn giáo bắt đầu khi bạn trở nên bị thất vọng, thất vọng toàn bộ, với thế giới của tên và hình tướng và khi toàn thể sự việc có vẻ vô nghĩa. Nó là vậy! Chung cuộc nó là vô nghĩa. Cảm giác này về sự vô nghĩa của thế giới, cái được tạo ra quanh cái tên và hình tướng, làm cho bạn không thoải mái. Sự không thoải mái đó là bắt đầu của tìm kiếm tôn giáo. Bạn trở thành không thoải mái bởi vì với cái nhãn này bạn không thể trở nên bị đồng nhất toàn bộ. Cái nhãn vẫn còn là cái nhãn; bạn vẫn còn là điều bạn là. Cái nhãn này che phủ bạn một chút, nhưng nó không thể trở thành tính toàn bộ của bạn được. Và sớm hay muộn bạn trở nên chán với cái nhãn này. Bạn muốn biết bạn thực sự là ai. Và khoảnh khắc bạn hỏi một cách chân thành, "Tôi là ai?" bạn đang trên cuộc hành trình khác; bạn đang siêu việt lên.

Sự đồng nhất này là tự nhiên. Có lí do khác tại sao dễ trở nên bị đồng nhất thế. Đây là một căn phòng. Nếu tôi nói với bạn, "Nhìn vào phòng," bạn sẽ nhìn đi đâu? Bạn sẽ nhìn vào tường. Tường không phải là phòng: phòng chỉ là “chỗ không gian"; nó không phải là tường, tường chỉ là biên giới của không gian mà chúng ta gọi là "phòng." Nhưng nếu tôi bảo bạn nhìn vào phòng, bạn sẽ nhìn lên tường vì "chỗ không gian" không thể được nhìn vào.

Bạn chỉ là không gian bên trong; tên và hình tướng của bạn là tường. Chúng cho bạn biên giới, chúng cho bạn định nghĩa, chúng cho bạn chỗ xác định. Bạn có thể bị đồng nhất với các cái xác định đó; bằng không bạn chỉ là số không, shunya - hư không. Cái hư không đó có đó, không gian bên trong đó có đó.

Nhìn nó theo cách này. Bạn thở vào, bạn thở ra. Nếu bạn thở vào và thở ra một cách im lặng và không có suy nghĩ trong tâm trí, nếu bạn đơn giản ngồi dưới cây thở vào và thở ra, bạn sẽ cảm thấy cái gì? Bạn sẽ cảm thấy rằng có không gian bên ngoài, có không gian bên trong. Hơi thở đi vào không gian bên trong, hơi thở chuyển ra không gian bên ngoài, nhưng bạn ở đâu? Đơn giản có hai không gian. Họng bạn chỉ là cánh cửa, cửa đung đưa. Khi hơi thở đi vào, hơi thở đẩy cánh cửa và đi vào. Khi hơi thở đi ra, nó lại đẩy cánh cửa và đi ra. Họng của bạn chỉ là cánh cửa đung đưa, và có hai không gian - bên ngoài và bên trong. Và nếu cánh cửa này bị vỡ, thế thì thậm chí không có hai không gian - chỉ một không gian.

Bạn sẽ trở nên sợ nếu bạn cảm thấy hư không bên trong. Bạn muốn là cái gì đó xác định được, định nghĩa được. Không có người xác định bên trong; không gian bên ngoài là vô hạn và không gian bên trong cũng là vô hạn. Đó là lí do tại sao Phật nhấn mạnh rằng không có linh hồn, không có atman. Bạn chỉ là không gian trống vắng - vô hạn.

Khó cảm thấy bản thân người ta là không gian vô hạn này chừng nào bạn chưa làm nỗ lực gian nan. Người ta trở nên bị đồng nhất với biên giới. Cảm thấy bản thân người ta theo cách đó là dễ hơn - với các biên giới. Tên bạn chỉ là biên giới, thân thể bạn chỉ là biên giới, ý nghĩ của bạn chỉ là biên giới. Để tiện dụng bên ngoài, để thuận tiện riêng của bạn nữa, bạn trở nên bị đồng nhất. Thế thì, một khi bạn trở nên bị đồng nhất, việc tích luỹ diễn ra mãi, và với tích luỹ bạn cảm thấy sự hoàn thành của bản ngã. Bạn bị đồng nhất với của cải của bạn, thế thì bạn liên tục tích luỹ. Bạn có cảm giác bạn đang ngày càng lớn hơn, to hơn. Bạn có nhà lớn, thế rồi nhà lớn hơn, thế rồi nhà còn lớn hơn nữa, cho nên bạn cảm thấy rằng bạn đang ngày càng lớn hơn, và đó là cách tham được sinh ra.

Tham không là gì ngoài việc bành trướng, nỗ lực bành trướng của bản ngã. Nhưng dù bạn trở thành lớn thế nào trong bản ngã của bạn, bạn không bao giờ có thể trở thành vô hạn, và bạn là vô hạn bên trong. Nếu bạn có thể nhìn vào trong hư không bạn là vô hạn bên trong. Đó là lí do tại sao bản ngã không bao giờ được thoả mãn. Chung cuộc nó thất vọng. Nó không thể nào trở thành vô hạn được; nó sẽ vẫn còn hữu hạn.

Đây là cách người ta bao giờ cũng có sự không hài lòng tâm linh. Bạn là vô hạn. Không cái gì ít hơn sẽ giúp ích cho bạn và không cái gì ít hơn sẽ thoả mãn cho bạn. Nhưng mọi biên giới đều sẽ là hữu hạn. Điều đó là được cần, điều đó là cần thiết theo một cách nào đó, hữu dụng, nhưng nó không thực, nó không phải là chân lí. Chiếc gương bên trong này, tâm trí bên trong này, là tâm thức thuần khiết - chỉ là tâm thức.

Nhìn vào ánh sáng mà xem. Bạn nói căn phòng đầy ánh sáng, nhưng làm sao bạn thấy được ánh sáng? Bạn không bao giờ thấy bản thân ánh sáng, bạn không thể thấy được nó; bạn bao giờ cũng thấy cái gì đó được chiếu sáng. Ánh sáng rơi lên tường, ánh sáng rơi lên sách, ánh sáng rơi lên người khác. Nó được phản xạ trên các vật đó. Vì bạn có thể thấy các vật, bạn nói ánh sáng có đó. Khi bạn không thể thấy được các vật, bạn nói có bóng tối. Bạn chưa bao giờ thấy ánh sáng thuần khiết trong bản thân nó. Nó bao giờ cũng được thấy được phản xạ lên vật nào đó.

Ý thức thậm chí còn thuần khiết hơn ánh sáng. Nó là khả năng thuần khiết nhất trong sự tồn tại. Nếu bạn trở nên im lặng toàn bộ, mọi biên giới biến mất và bạn sẽ không có khả năng nói bạn là ai. Bạn đơn giản hiện hữu, vì không có vật nào để bạn có thể cảm thấy bản thân bạn được ở trong sự tương phản lên. Bạn không thể nói rằng bạn là chủ thể, linh hồn, hay ngay cả tâm thức. Vì sự thuần khiết này của tâm thức, bạn bao giờ cũng biết bản thân bạn qua cái gì đó khác; bạn không thể biết được bản thân bạn một cách trực tiếp. Cho nên khi bạn tạo ra biên giới, bạn cảm thấy rằng bạn biết bản thân bạn. Với cái tên bạn cảm thấy bạn biết bản thân bạn; với của cải bạn cảm thấy bạn biết bản thân bạn. Cái gì đó quanh bạn trở thành biên giới và tâm thức thuần khiết được phản xạ lại.

Khi Phật đạt tới chứng ngộ ông ấy nói, "Ta không còn nữa." Khi bạn đạt tới trạng thái đó bạn cũng sẽ nói, "Tôi không còn nữa," vì không có biên giới làm sao bạn có thể hiện hữu? Khi Shankara đạt tới, ông ấy nói, "Ta là tất cả." Cả hai ngụ ý cùng điều. Nếu bạn là "tất cả," bạn không còn nữa. Tất cả hay hư không - chỉ hai khả năng có đó, nhưng trong cả hai khả năng bạn đều không hiện hữu. Nếu bạn là tất cả, brahman, thế thì bạn không hiện hữu. Nếu bạn không hiện hữu, hư không toàn bộ, thế nữa bạn không hiện hữu. Vì điều này, chính phần cần thiết của cuộc sống là trở nên bị đồng nhất. Và nó là tốt, vì chừng nào bạn chưa trở nên bị đồng nhất bạn không thể trở nên không bị đồng nhất. Chừng nào bạn chưa trở nên bị đồng nhất, bạn không thể trở nên bị không đồng nhất! Ít nhất một lần, người ta phải trở nên bị đồng nhất.

Nó giống thế này: nếu bạn được sinh ra mạnh khoẻ và không bao giờ ốm, bạn sẽ không bao giờ nhận biết về mạnh khoẻ của bạn. Bạn không thể thế được, vì nhận biết về mạnh khoẻ cần bối cảnh của bệnh và ốm. Bạn sẽ phải ngã bệnh để biết rằng bạn đã mạnh khoẻ hay mạnh khoẻ là gì. Cực kia sẽ được cần. Khoa học bí truyền phương Đông nói đây là lí do tại sao thế giới hiện hữu, để cho bạn có thể trải nghiệm rằng bạn là thiêng liêng. Thế giới cho sự tương phản.

Đi vào trong trường học, và bạn sẽ thấy rằng thầy giáo đang viết lên bảng đen bằng phấn trắng. Ông ấy có thể viết lên bảng trắng nữa, nhưng thế thì nó sẽ là vô nghĩa vì nó sẽ không thấy được, nó sẽ không được thấy. Chỉ trên bảng đen người ta mới có thể viết bằng phấn trắng để cho nó có thể được nhìn thấy. Bảng đen là cần thiết cho việc viết mầu trắng trở thành thấy được.

Thế giới chỉ là bảng đen, và bạn trở thành thấy được vì nó. Đây là tính cực cố hữu, và nó là tốt. Đó là lí do tại sao ở phương Đông chúng ta không bao giờ nói rằng thế giới là xấu; chúng ta coi nó hệt như trường học, việc huấn luyện. Nó là tốt vì chỉ trong tương phản bạn mới có khả năng biết sự thuần khiết của bạn. Khi bạn đi vào trong thế giới bạn trở nên bị đồng nhất. Với sự đồng nhất bạn đi vào; thế giới bắt đầu. Cho nên bạn sẽ phải ngã bệnh để biết mạnh khoẻ bên trong của bạn.

Đây đã là câu hỏi cơ bản trên khắp thế giới: Tại sao thế giới này có đó? Tại sao nó hiện hữu? Nhiều câu trả lời đã được cho, nhưng những câu trả lời đó chỉ là thừa. Chỉ thái độ này dường như là rất sâu và có nghĩa - rằng thế giới chỉ là bối cảnh; không có nó bạn không thể trở nên nhận biết về tâm thức bên trong của bạn.

Tôi sẽ kể cho bạn một câu chuyện. Một người - rất giầu, giầu nhất nước ông ấy - trở nên bị rối trí, trở nên thất vọng. Ông ấy cảm thấy rằng cuộc sống là vô nghĩa. Ông ấy có mọi thứ mà có thể được mua, nhưng tất cả những cái có thể được mua đều chứng tỏ là vô nghĩa. Chỉ cái gì đó không thể được mua mới có thể có nghĩa thực. Ông ấy có mọi thứ ông ấy có thể mua - ông ấy có thể mua được cả thế giới - nhưng làm cái gì bây giờ? Ông ấy đã thất vọng và bất mãn sâu sắc bên trong. Cho nên ông ấy thu thập mọi thứ quí giá của mình, các đồ trang sức, vàng, đá quí, mọi thứ vào một cái túi lớn, và ông ấy bắt đầu cuộc hành trình chỉ để tìm ra một người có thể cho ông ấy cái gì đó có giá trị, một thoáng nhìn về hạnh phúc. Thế thì mọi thứ kiếm được của cả đời ông ấy sẽ là quà tặng cho người này. Ông ấy đi từ thầy giáo nọ tới thầy giáo kia, du hành và du hành, nhưng không ai có khả năng cho ông ấy ngay cả một thoáng nhìn. Và ông ấy sẵn sàng cho mọi thứ - toàn thể vương quốc của ông ấy.

Thế rồi ông ấy tới một làng và hỏi tìm Mulla Nasruddin, một người khổ hạnh fakir sống ở đó. Một dân làng nói với ông ấy, "Mulla Nasruddin ngồi ngay bên ngoài thị trấn, thiền dưới cây. Ông ra đó đi, và nếu ông ấy không thể cho ông thoáng nhìn về hạnh phúc thế thì quên chuyện đó đi. Thế thì ông có thể đi khắp hang cùng ngõ hẻm của thế giới, nhưng ông sẽ vẫn không bao giờ có được nó. Nếu ông ấy không thể cho ông một thoáng nhìn, thế thì không có khả năng nào."

Thế là người này rất háo hức. Ông ấy đi tới Nasruddin người đang ngồi dưới cây. Mặt trời đã lặn. Người này nói, "Tôi đã tới vì chủ định này. Tài sản kiếm được của cả đời tôi ở đây trong túi này, và tôi sẽ trao chúng cho ông nếu ông có thể cho tôi một thoáng nhìn về hạnh phúc.”

Mulla Nasruddin lắng nghe. Buổi tối đang buông xuống; trời trở nên tối. Không trả lời ông ấy, Mulla Nasruddin vồ lấy chiếc túi từ người giầu và chạy đi. Tất nhiên, người giầu này đuổi theo ông ta, vừa kêu khóc và la lên. Đường sá trong làng này thì Mulla Nasruddin biết quá tường tận; nhưng người giầu này lại không biết đường vì ông ấy là người lạ, cho nên ông ấy không thể tìm được Nasrudin. Từ khắp làng mọi người trong cả làng bắt đầu đi theo họ. Nasruddin chạy lòng vòng. Người này phát điên. Ông ấy than, "Tôi đã bị cướp mọi của cải cả đời tôi. Tôi là người đáng thương! Tôi đã trở thành người ăn xin!" Ông ấy khóc - khóc như bất kì cái gì.

Thế rồi Nasruddin tới cùng cây đó, và ông ta đặt cái túi trước cây và đi ra sau cây trốn ở đó. Người này tới đó, ông ấy ngã lên chiếc túi, và bắt đầu khóc trong hạnh phúc. Nasrudin nhìn từ đằng sau cây và nói, "Ông có hạnh phúc không, ông bạn? Ông đã có thoáng nhìn chút ít chưa?”

Người này nói, "Tôi hạnh phúc như bất kì người nào có thể hạnh phúc trên thế gian này."

Cái gì đã xảy ra? Để có đỉnh, thung lũng được cần. Để cảm thấy hạnh phúc, bất hạnh được cần. Để biết điều thiêng liêng, thế giới được cần. Thế giới chỉ là thung lũng. Người này vẫn thế, chiếc túi vẫn thế. Không cái gì mới đã xảy ra, nhưng bây giờ ông ấy nói rằng ông ấy hạnh phúc - hạnh phúc như bất kì người nào có thể hạnh phúc trên thế gian này - và chỉ vài phút trước ông ấy đã khổ. Không cái gì đã thay đổi. Người này vẫn thế, chiếc túi vẫn thế, cây vẫn thế. Không cái gì đã thay đổi, nhưng người này bây giờ hạnh phúc, nhảy múa. Tương phản đã xảy ra. Tâm thức trở nên bị đồng nhất vì qua đồng nhất thế giới hiện hữu và qua thế giới bạn có thể thu lại bản thân bạn.

Khi Phật đạt tới, ông ấy được hỏi, "Ông đã đạt được cái gì?" Ông ấy nói, "Chẳng được cái gì. Ngược lại, ta đã mất nhiều. Ta đã không đạt tới bất kì cái gì vì bây giờ ta biết rằng bất kì cái gì ta đã đạt tới bao giờ cũng có đó; nó là bản tính của ta. Nó chưa bao giờ bị lấy đi khỏi ta, cho nên ta đã không đạt tới bất kì cái gì. Ta đã đạt tới cái mà đã có đó, cái đã được đạt tới rồi. Ta đã đánh mất chỉ dốt nát của ta."

Đồng nhất là dốt nát. Nó là một phần của trò chơi lớn này - leela càn khôn này, trò chơi càn khôn này - rằng bạn sẽ phải đánh mất bản thân bạn để tìm ra bản thân bạn lần nữa. Việc đánh mất bản thân bạn chỉ là cách thức, cách thức duy nhất để thu lại bản thân bạn. Nếu bạn đã đánh mất quá nhiều, bạn có thể thu lại. Nếu bạn còn chưa đánh mất bản thân bạn đủ, bạn sẽ phải đánh mất thêm. Và không cái gì có thể được làm trước điều đó; không giúp đỡ nào là có thể trước điều đó. Chừng nào bạn chưa bị mất hoàn toàn trong thung lũng, trong bóng tối, trong sansara, trong thế giới, không cái gì có thể được làm. Đánh mất để cho bạn có thể thu lại. Điều này có vẻ ngược đời, nhưng đây là cách thế giới là vậy, cách chính quá trình này là vậy.

Câu hỏi thứ hai:

Nếu người ta bắt đầu cảm thấy rằng cuộc sống là tâm kịch, thế thì người ta cũng cảm thấy chán và đơn độc. Vậy, sự mãnh liệt, sự chân thành và chiều sâu của việc sống bị mất. Xin thầy gợi ý phải làm gì trong tình huống này. Thế thì thái độ đúng hướng tới sống là gì?

"Nếu người ta bắt đầu cảm thấy rằng cuộc sống là tâm kịch, thế thì người ta cũng cảm thấy chán và đơn độc...." Thế thì cảm nó đi! Sao tạo ra vấn đề? Nếu bạn cảm thấy bị tách rời và đơn độc, thế thì cảm nó đi! Nhưng chúng ta liên tục tạo ra vấn đề. Bất kì cái gì xảy ra, chúng ta sẽ tạo ra vấn đề từ nó. Cảm thấy đơn độc và bị tách rời đi - Và nếu bạn có thể thoải mái với sự đơn độc của bạn, nó sẽ biến mất. Nếu bạn bắt đầu làm cái gì đó với nó để siêu việt nó, nó sẽ không bao giờ biến mất; nó sẽ vẫn còn đó. Bây giờ xu hướng hiện đại trong tâm lí học và phân tâm học nói rằng bất kì cái gì đều có thể biến mất nếu bạn vẫn còn với nó mà không tạo ra bất kì vấn đề nào, và điều này đã từng là một trong những giáo huấn cổ nhất của Mật Tông.

Trong mười hay hai mươi năm qua, ở Nhật Bản, một kĩ thuật trị liệu tâm lí nhỏ đã được đưa vào sử dụng. Các nhà phân tâm và nhà tâm thần phương Tây đã từng nghiên cứu về nó. Đó là trị liệu Thiền, và nó là kì diệu. Nếu ai đó bị chứng thần kinh hay bệnh tâm thần, người đó đơn giản được đưa vào trong một phòng đơn độc và người đó được bảo, "Còn lại với bản thân mình đi, dù anh (chị) là bất kì cái gì. Thần kinh sao? Được! Thế thì thần kinh đi và sống với nó." Và các bác sĩ không can thiệp. Thức ăn được cung cấp, các nhu cầu được đáp ứng, sự chú ý được dành cho, nhưng không có can thiệp. Bệnh nhân phải sống với bản thân mình, và trong vòng mười ngày người đó bắt đầu thay đổi. Phân tâm học phương Tây làm việc trong nhiều năm, và về căn bản chẳng cái gì thay đổi.

Cái gì xảy ra cho bệnh nhân Thiền này? Không có can thiệp từ bên ngoài. Chỉ có sự chấp nhận sự kiện rằng "Được, anh bị thần kinh. Không cái gì có thể được làm." Thiền nói rằng cây này là nhỏ và cây kia là rất lớn, vậy là được: cái này nhỏ, cái kia lớn, và không cái gì có thể được làm. Một khi bạn chấp nhận một thứ, bạn đã siêu việt trên nó.

Một trong những nhà tâm thần nguyên thuỷ nhất của nước Anh, R. D. Laing, bây giờ đã đề xuất rằng nếu chúng ta có thể để người điên cho bản thân người đó, chỉ bày tỏ chú ý yêu thương cho người đó, đáp ứng nhu cầu của người đó và không can thiệp vào người đó, người đó sẽ vượt qua chứng điên của mình trong vòng ba hay bốn tuần. Đề xuất của ông ấy là ở chỗ không chứng điên nào có thể kéo dài hơn mười ngày nếu nó không bị can thiệp vào. Nếu bạn can thiệp, thế thì bạn kéo dài quá trình này.

Cái gì xảy ra khi bạn không can thiệp vào bất kì cái gì? Bạn cảm thấy đơn độc, cho nên cảm thấy đơn độc đi: đó là cách bạn là vậy. Nhưng khi bạn cảm thấy đơn độc bạn bắt đầu làm cái gì đó, và thế thì bạn bị phân chia. Thế thì phần này của bạn cảm thấy đơn độc và phần khác cố thay đổi nó. Điều này là ngớ ngẩn. Đó chỉ là kéo bản thân bạn lên bằng chân bạn hay bằng dây giầy của bạn - kéo bản thân bạn lên trời. Ngớ ngẩn! Bạn đơn độc, cho nên bạn có thể làm được cái gì? Không có người nào khác để làm bất kì cái gì. Bạn một mình, cho nên là đơn độc đi. Đây là số mệnh của bạn; đây là cách bạn là vậy. Cái gì sẽ xảy ra nếu bạn chấp nhận điều đó? Nếu bạn chấp nhận điều đó, sự phân mảnh của bạn sẽ biến mất, bạn sẽ trở thành một, bạn sẽ là toàn thể - không bị phân chia.

Nếu bạn bị chán, vậy bị chán đi; không làm bất kì cái gì. Và bạn có thể làm được cái gì? Bất kì cái gì bạn làm đều sẽ là từ chán, cho nên nó sẽ tạo ra nhiều lộn xộn hơn. Bạn có thể cầu nguyện Thượng đế, nhưng bạn sẽ cầu nguyện một cách chán tới mức bạn thậm chí làm cho Thượng đế chán qua lời cầu nguyện của bạn. Đừng làm việc bạo hành đó. Lời cầu nguyện của bạn sẽ là lời cầu nguyện chán.

Bạn có thể thiền, nhưng bạn sẽ làm gì? Chán sẽ có đó. Vì bạn chán, bất kì cái gì bạn làm, chán sẽ theo sau. Nhiều lộn xộn hơn sẽ được tạo ra, nhiều thất vọng hơn, vì bạn không thể thành công được. Và khi bạn không thể thành công được bạn sẽ cảm thấy chán hơn nữa, và điều này có thể tiếp diễn tới vô hạn. Vẫn còn với chán đầu tiên là tốt hơn là tạo ra vòng tròn thứ hai và thế rồi vòng tròn thứ ba. Vẫn còn với chán thứ nhất đi; cái nguyên gốc là đẹp. Cái thứ hai sẽ là giả, và cái thứ ba sẽ là tiếng vọng xa xăm. Đừng tạo ra những điều này. Cái thứ nhất là đẹp. Bạn chán, cho nên đây là cách sự tồn tại xảy ra cho bạn vào khoảnh khắc này.

Bạn có thể chán, cho nên vẫn còn với nó đi. Chờ đợi và quan sát. Bạn không thể bị chán lâu được vì trong thế giới này không cái gì là thường hằng. Thế giới này là một luồng chảy. Thế giới này không thể thay đổi được luật cơ bản của nó với bạn để cho bạn vẫn còn bị chán mãi mãi. Không cái gì ở đây là mãi mãi; mọi thứ chuyển động và thay đổi. Sự tồn tại là dòng sông; nó không thể dừng lại cho bạn, chỉ cho bạn, để cho bạn vẫn còn bị chán mãi mãi. Nó đang chuyển động, nó đã chuyển động rồi. Nếu bạn nhìn vào chán của bạn, bạn sẽ cảm thấy rằng ngay cả chán của bạn cũng không là một cho khoảnh khắc tiếp; nó là khác, nó đang thay đổi. Cứ quan sát, vẫn còn với nó và không làm bất kì cái gì. Đây là cách biến đổi xảy ra qua vô làm. Đây là điều được ngụ ý bởi "nỗ lực vô nỗ lực."

Cảm thấy chán đi, nếm trải nó sâu sắc vào, sống nó. Nó là định mệnh của bạn. Thế thì đột nhiên bạn sẽ cảm thấy nó đã biến mất vì người có thể chấp nhận ngay cả chán thì không thể bị chán. Người, tâm trí, có thể chấp nhận ngay cả chán thì không thể vẫn còn bị chán! Chán cần tâm trí không chấp nhận. "Điều này là không tốt, điều kia là không tốt; cái này không nên vậy, cái kia không nên vậy; cái này phải không như thế này." Mọi thứ đều bị phủ nhận, bác bỏ - không được chấp nhận. "Không" là cơ bản. Ngay cả hạnh phúc sẽ bị bác bỏ bởi tâm trí như vậy. Tâm trí như vậy sẽ thấy cái gì đó cần bác bỏ trong hạnh phúc nữa.

Một người tới tôi mới hôm nọ và anh ta nói, "Thiền đang đi sâu và tôi đang cảm thấy rất hạnh phúc, nhưng tôi nghi ngờ. Hạnh phúc này phải là ảo vọng vì tôi chưa bao giờ cảm thấy bất kì hạnh phúc nào trước đây. Tôi phải trong ảo tưởng; hoài nghi nhiều thế đã tới với tôi. Bây giờ, xin làm sáng tỏ hoài nghi của tôi." Ngay cả hạnh phúc xảy ra cho một tâm trí đã bao giờ cũng bác bỏ, người đó sẽ cảm thấy hoài nghi về nó. Người đó sẽ cảm thấy rằng cái gì đó đã đi sai. Người đó hạnh phúc, cho nên người đó sẽ cảm thấy cái gì đó đã đi sai. Chỉ bằng việc thiền trong vài ngày điều này là không thể được.

Tâm trí không chấp nhận sẽ “không chấp nhận” bất kì cái gì, nhưng nếu bạn có thể chấp nhận sự đơn độc của bạn, chán của bạn, buồn của bạn, bạn đã siêu việt lên đấy. Chấp nhận là siêu việt. Bạn đã lấy chính nền đất đi, và thế thì chán không thể đứng đó được.

Thử điều này: Dù trạng thái tâm trí bạn là bất kì cái gì, chấp nhận nó và chờ đợi khi nào trạng thái này tự nó thay đổi. Bạn không làm thay đổi nó; bạn có thể cảm thấy cái đẹp tới khi các trạng thái tự chúng thay đổi. Bạn có thể biết rằng nó chỉ giống như mặt trời mọc buổi sáng và thế rồi lặn buổi tối. Thế rồi lần nữa nó sẽ mọc và nó sẽ lại lặn, và điều đó sẽ tiếp diễn. Bạn không cần làm bất kì cái gì về nó. Nếu bạn có thể cảm thấy trạng thái tâm trí của bạn đang thay đổi bởi bản thân chúng, bạn có thể vẫn còn dửng dưng, bạn có thể vẫn còn xa xăm, xa nhiều dặm đường, dường như tâm trí đang đi đâu đó khác. Mặt trời đang mọc, đang lặn; chán đang tới, hạnh phúc đang tới, đang đi: nhưng bạn không trong nó. Nó đi và tới bởi bản thân nó; các trạng thái tới và chuyển đi.

"Nếu người ta bắt đầu cảm thấy rằng cuộc sống là tâm kịch, thế thì người ta cũng cảm thấy chán và đơn độc." Cho nên cảm nó đi! "Vậy, sự mãnh liệt, sự chân thành và chiều sâu của việc sống bị mất." Để nó bị mất đi, vì chân thành và chiều sâu mà có thể bị mất thì không là thực. Nó là rởm, giả, và tốt hơn cả thì cái giả được mất đi. Làm sao chiều sâu thực có thể bị mất được? Chính định nghĩa về “chiều sâu thực" là ở chỗ nó không thể bị mất đi, không thành vấn đề bạn làm gì. Nếu bạn có thể quấy rối vị phật, thế thì ông ấy không phải là phật. Bất kì cái gì bạn làm, ông ấy vẫn còn không bị rối. Việc không rối loạn vô điều kiện đó là phật tính. Cái thực không thể bị mất. Cái thực bao giờ cũng là vô điều kiện.

Nếu tôi yêu bạn và tôi nói, "Đừng giận; bằng không tình yêu của tôi sẽ bị mất," thế thì tình yêu như vậy bị mất đi càng sớm càng tốt. Nếu tình yêu là thực, bất kì cái gì bạn làm cũng không khác biệt; tình yêu sẽ vẫn còn. Và chỉ thế thì nó mới có bất kì giá trị nào.

Cho nên nếu chỉ bằng việc nhìn vào thế giới như một tâm kịch, như một vở kịch, sự mãnh liệt của bạn, chiều sâu việc sống của bạn bị mất đi, thế thì nó không đáng gìn giữ. Nó là giả. Tại sao nó bị mất? Vì nó thực sự là việc diễn trong vở kịch, và bạn đã tưởng rằng nó là thực cho nên bạn cảm thấy nó là sâu hơn. Bây giờ bạn biết nó chỉ là vở kịch. Nếu nó chỉ là vở kịch và sự chân thành bị mất, sự chân thành là giả. Bạn đã tưởng nó là thực, và nó đã không là thực. Chỉ bằng việc nhìn vào cuộc sống như vở kịch, nó biến mất.

Điều đó cũng dường như là chiếc dây thừng nằm đó trong phòng tối và bạn cảm thấy rằng nó là con rắn, nhưng không có rắn. Bây giờ bạn tới với chiếc đèn, và với chiếc đèn con rắn mất đi và chỉ dây thừng còn lại. Nếu với chiếc đèn con rắn bị mất đi, thế thì nó đã không bao giờ có đó.

Nếu bạn nhìn vào cuộc sống như vở kịch, cái mà là giả sẽ mất đi và cái mà là thật sẽ xuất hiện trong bạn, lần đầu tiên. Đợi đã! Để cái giả mất đi, và chờ đợi! Sẽ có kẽ hở, khoảng hở, trước khi cái giả biến mất và cái thực tới. Sẽ có kẽ hở. Khi cái bóng giả sẽ mất đi hoàn toàn và mắt bạn sẽ không bị rót đầy bởi chúng, và mắt bạn đã trở nên được tách rời khỏi cái bóng giả, bạn sẽ có khả năng nhìn vào cái thực, cái bao giờ cũng có đó. Nhưng người ta phải đợi.

"Xin thầy gợi ý phải làm gì trong tình huống này." Chẳng cái gì cả! Xin đừng làm bất kì cái gì. Bạn đã tạo ra đống lộn xộn vì quá nhiều việc làm của bạn. Bạn là người làm giỏi thế, bạn đã làm lộn xộn mọi thứ quanh bạn - không chỉ cho bản thân bạn, mà cho cả người khác nữa. Là người vô làm đi; điều đó sẽ là từ bi hướng tới bản thân bạn. Là từ bi đi. Đừng làm bất kì cái gì, vì với tâm trí giả, tâm trí lẫn lộn, mọi thứ trở nên bị lẫn lộn hơn. Với tâm trí bị lẫn lộn, tốt hơn cả là đợi và không làm bất kì cái gì để cho lộn xộn biến mất. Nó sẽ biến mất; không cái gì là thường hằng trong thế giới này. Bạn chỉ cần kiên nhẫn sâu. Đừng vội vàng.

Tôi sẽ kể cho bạn một câu chuyện. Phật đi qua một khu rừng. Ngày thì nóng - lúc đó là giữa trưa - ông ấy cảm thấy khát, cho nên ông ấy nói với đệ tử của mình Ananda, "Ông quay lại đi. Chúng ta vừa đi ngang qua con suối nhỏ. Ông quay lại và lấy, mang chút nước về cho ta."

Ananda quay lại, nhưng dòng suối này rất nhỏ và chiếc xe nào đó vừa đi qua nó. Nước bị khuấy đảo và trở nên bẩn. Mọi thứ bẩn lắng đọng trong nó đã nổi lên, và nước bây giờ không thể uống được. Cho nên Ananda nghĩ, "Mình sẽ phải quay về." Ông ấy quay về và ông ấy nói với Phật, "Nước đó đã trở nên tuyệt đối bẩn và nó không thể uống được. Cho phép tôi đi tiếp lên trước. Tôi biết có một con sông cách đây vài dặm. Tôi sẽ đi và lấy nước từ đó."

Phật nói, "Không! Ông quay lại vẫn dòng suối đó đi." Khi Phật đã nói điều này Ananda phải tuân theo, nhưng ông ấy tuân theo điều đó không thật nhiệt tình vì ông ấy biết rằng nước đó sẽ không được mang về. Và thời gian bị phí hoài không cần thiết và ông ấy đã cảm thấy khát, nhưng khi Phật đã nó điều đó ông ấy phải đi.

Lần nữa ông ấy quay về và ông ấy nói, "Sao thầy cứ khăng khăng vậy? Nước đó không uống được."

Phật nói, "Ông đi lại đi." Và khi Phật đã nói điều đó, Ananda phải tuân theo.

Lần thứ ba ông ấy tới dòng suối, nước đã trong như nó đã từng vậy. Bùn bẩn đã trôi đi rồi, lá khô đã trôi hết, và nước lại tinh khiết. Thế rồi Ananda cười. Ông ấy mang nước và vừa đi vừa múa. Ông ấy quì xuống chân Phật và nói, "Cách dạy của thầy là kì diệu. Thầy đã dạy tôi bài học lớn - rằng chỉ kiên nhẫn là được cần và không cái gì là thường hằng."

Và đây là giáo huấn cơ bản của Phật: không cái gì là thường hằng, mọi thứ đều lướt qua - cho nên tại sao lo nghĩ thế? Quay lại cùng dòng suối đó. Đến giờ mọi thứ phải đã thay đổi. Không cái gì vẫn còn như cũ. Chỉ kiên nhẫn: cứ đi đi đi lại. Chỉ vài khoảnh khắc, và lá sẽ trôi đi và bùn bẩn sẽ lắng đọng lại và nước sẽ lại tinh khiết.

Ananda cũng hỏi Phật, khi ông ấy quay lại lần thứ hai, "Thầy cứ khăng khăng rằng tôi phải đi, nhưng tôi có thể làm cái gì đó để làm cho nước trong lại không?"

Phật nói, "Đừng làm bất kì cái gì; bằng không ông sẽ làm cho nó đục ngầu hơn. Và đừng bước vào dòng suối. Cứ ở bên ngoài, đợi trên bờ. Việc đi vào dòng suối của ông sẽ tạo ra lộn xộn. Dòng suối tự nó chảy, cho nên cho phép nó chảy đi."

Không cái gì là thường hằng; cuộc sống là một luồng. Heraclitus đã nói rằng bạn không thể bước hai lần vào cùng dòng sông. Không thể nào bước hai lần vào cùng dòng sông vì sông đã chảy liên tục; mọi thứ đã thay đổi. Và không chỉ sông chảy liên tục, bạn cũng chảy liên tục. Bạn cũng khác; bạn cũng là dòng sông chảy.

Thấy tính vô thường này của mọi thứ đi. Đừng vội vàng; đừng cố làm bất kì cái gì. Cứ đợi! Đợi trong việc không làm toàn bộ. Và nếu bạn có thể đợi, biến đổi sẽ có đó. Chính việc đợi này là biến đổi.

Câu hỏi thứ ba:

"Thực hành chứng kiến làm cho tôi yên tĩnh, tĩnh lặng, và im lặng, nhưng thế rồi các bạn bè quanh tôi nói rằng tôi đã trở thành nghiêm chỉnh. Dường như là có bản chất nào đó trong điều họ nói. Xin thầy giải thích làm sao người ta có thể trưởng thành đồng thời trong tĩnh lặng và vui đùa."

Nếu bạn đã thực sự trở nên im lặng, bạn sẽ không chú ý tới điều người khác nói. Nếu ý kiến của người khác vẫn là quan trọng, bạn không im lặng. Thực sự, bạn đang đợi họ nói cái gì đó hay đợi họ chấp nhận và khen ngợi rằng bạn đã trở nên im lặng. Im lặng của bạn cần sự chấp nhận của họ sao? Bạn cần họ chứng nhận điều đó sao? Thế thì bạn không tự tin rằng bạn đã trở nên im lặng.

Ý kiến của người khác là có nghĩa chỉ bởi vì bạn không biết bất kì cái gì. Ý kiến không bao giờ là tri thức. Bạn liên tục thu thập ý kiến của người khác vì bạn không biết bạn là gì, bạn là ai, cái gì đang xảy ra cho bạn. Bạn phải hỏi người khác, "Cái gì đang xảy ra cho tôi?" Bạn phải hỏi người khác sao? Nếu bạn thực sự im lặng, yên tĩnh, tĩnh lặng, thế thì không người bạn nào và không ý kiến nào là có nghĩa. Thế thì bạn có thể cười. Để họ nói bất kì cái gì họ nói.

Nhưng bạn trở nên bị ảnh hưởng. Bất kì cái gì họ nói đều đi sâu vào trong bạn; bạn trở nên bị rối loạn. Im lặng của bạn là giả, bị ép buộc, được trau dồi. Nó không phải là việc nở hoa tự phát bên trong bạn. Bạn có thể đã ép buộc bản thân bạn im lặng, nhưng bạn đã sôi lên bên trong. Thế thì im lặng này chỉ là trên bề mặt. Nếu ai đó nói bạn là không im lặng, hay nếu ai đó nói điều này là không tốt, hay nếu ai đó nói đây là giả, thế thì bạn bị rối loạn và im lặng mất tiêu. Im lặng mất đi, đó là lí do tại sao bạn đang hỏi tôi điều này. "Dường như là có bản chất nào đó trong điều họ nói." Bạn đã trở thành nghiêm chỉnh. Vậy cái gì sai trong việc là nghiêm chỉnh? Nếu bạn được sinh ra mà nghiêm chỉnh, là nghiêm chỉnh, bạn sẽ nghiêm chỉnh thôi. Bạn không thể ép buộc vui đùa được; bằng không vui đùa của bạn sẽ là nghiêm chỉnh, và bạn sẽ phá huỷ toàn thể trò chơi. Có những người chơi nghiêm chỉnh chứ. Họ thành nghiêm chỉnh trong trò chơi và cuộc chơi của họ tới mức nó thậm chí trở thành việc tạo lo âu nhiều hơn.

Tôi đã đọc một hồi kí của ai đó người đã là một nhà công nghiệp lớn, đầy lo nghĩ với những vấn đề hàng ngày. Ai đó gợi ý chơi golf: "Chơi golf đi. Điều đó sẽ làm giảm lo âu." Ông ta bắt đầu chơi golf, nhưng ông ta đã là cùng con người đó. Ông ta trở nên kích động về đánh golf tới mức ông ta không thể ngủ được, ông ta đã chơi cả đêm. Công nghiệp đã là gánh nặng, và giờ golf trở thành gánh nặng thứ hai - và là gánh nặng còn nặng hơn. Ông ta đã chơi golf, nhưng với tâm trí nghiêm chỉnh, cùng tâm trí đó.

Nếu bạn là nghiêm chỉnh, bạn là nghiêm chỉnh. Không cái gì có thể được làm về nó. Là nghiêm chỉnh đi và vẫn còn nghiêm chỉnh. Thế thì bạn đã bắt đầu là chơi đùa rồi; thế thì bạn là chơi đùa về cái nghiêm chỉnh của bạn, không nghiêm chỉnh về nó. Bạn coi nó như trò chơi, cho nên bạn nói, "Được, Thượng đế đã cho tôi vai này, cho nên tôi sẽ là người nghiêm chỉnh và tôi sẽ chơi với sự nghiêm chỉnh của tôi." Thế thì nó sẽ biến mất sâu bên dưới. Bạn có hiểu tôi không?

Bạn có thể tạo ra nghiêm chỉnh từ vui đùa của bạn hay bạn có thể tạo ra vui đùa từ nghiêm chỉnh của bạn. Nếu bạn là người buồn, người nghiêm chỉnh, nói với mọi người, "Tôi sinh ra đã nghiêm chỉnh rồi và tôi sẽ vẫn còn như vậy thôi" - và đừng là nghiêm chỉnh về điều đó. Hiện hữu! Đơn giản hiện hữu, và thế thì bạn có thể cười về nó và nó sẽ biến mất. Và bạn thậm chí sẽ không trở nên nhận biết về khi nào nó đã biến mất.

Và đừng chú ý tới điều người khác nói. Đây là bệnh. Họ sẽ lái bạn tới phát rồ - những người khác ấy. Những người khác này là ai và tại sao bạn quan tâm nhiều thế tới họ? Họ lái bạn tới phát rồ và bạn lái họ tới phát rồ vì bạn là người khác với họ. Tại sao cho ý kiến của người khác là quan trọng lắm thế? Chú ý tới kinh nghiệm riêng của bạn và vẫn còn là đúng với kinh nghiệm riêng của bạn đi. Nếu bạn cảm thấy thoải mái trong việc là nghiêm chỉnh, điều đó là được! Nếu bạn cảm thấy bạn đã trở nên yên tĩnh và im lặng và tĩnh lặng qua thực hành chứng kiến của bạn, tại sao quan tâm và tại sao bị làm rối lên bởi điều người khác nói?

Nhưng chúng ta không tự tin, cho nên chúng ta phải thu thập ý kiến của người khác. Chúng ta phải làm chiến dịch thu thập chữ kí: "Anh nghĩ tôi đã trở thành phật, vậy xin kí vào." Khi mọi người kí vào nó và bạn đã thu thập được nhiểu chữ kí, ít nhất cũng là đa số, bạn nghĩ bạn là phật. Đây không phải là cách để là người chứng ngộ.

"Và xin thầy giải thích làm sao người ta có thể trưởng thành đồng thời trong tĩnh lặng và vui đùa." Người ta trưởng thành! Chưa bao giờ có bất kì trường hợp nào mà khác hơn thế. Người ta trưởng thành đồng thời trong tĩnh lặng và vui đùa, nhưng nếu tĩnh lặng của bạn là giả thế thì vấn đề nảy sinh. Tất cả những người đã biết tới im lặng bao giờ cũng là vui đùa, không nghiêm chỉnh. Họ có thể cười, và họ có thể cười không chỉ vào người khác, họ có thể cười vào bản thân họ.

Bồ đề đạt ma vào Trung Quốc một nghìn bốn trăm năm trước, từ Ấn Độ. Ông ấy để một chiếc giầy lên đầu; một chiếc đi ở chân và một chiếc ở trên đầu. Hoàng đế Trung Quốc, Vũ, đã tới đón chào ông ấy. Ông ta trở nên bối rối. Đã có nhiều, nhiều tin đồn, tất nhiên, rằng người này là kì quặc, nhưng ông ấy là người đã chứng ngộ và hoàng đế muốn đón chào ông ấy tới vương quốc của mình. Hoàng đế trở nên bối rối. Triều đình của ông ấy, họ cũng trở nên bối rối. Đây là kiểu người gì vậy? Còn ông ấy cười.

Nói bất kì cái gì trước mọi người khác là không hay, cho nên khi mọi người đã đi rồi và Bồ đề đạt ma cùng hoàng đế nghỉ trong phòng của Bồ đề đạt ma, hoàng đế hỏi, "Làm ơn cho ta biết, tại sao ông đem bản thân ông ra làm trò hề vậy? Tại sao ông để giầy lên đầu?"

Bồ đề đạt ma cười và nói, "Vì ta có thể cười bản thân ta, và điều tốt là phơi bày cho ông thực tại của ta. Ta là người như vậy đấy, và ta chẳng coi đầu ta là quan trọng hơn chân ta; cả hai là như nhau đối với ta. Cao hơn và thấp hơn đã biến mất. Và, hơn nữa, ta muốn cho ông biết rằng ta không coi điều người khác nói về ta là có ý nghĩa. Điều này là tốt. Khoảnh khắc đầu tiên mà ta đi vào, ta muốn ông biết ta là kiểu người gì."

Bồ đề đạt ma này là đá quí hiếm hoi; rất ít người đã tồn tại mà có thể được so sánh với ông ấy. Ông ấy đã chỉ bảo cái gì? Ông ấy đơn giản chỉ bảo rằng trên con đường tâm linh này bạn đi một mình như một cá nhân. Xã hội trở thành không liên quan.

Ai đó đã tới làm cuộc phỏng vấn với George Gurdjieff. Người tới là một nhà báo lớn. Các đệ tử của Gurdjieff rất háo hức vì bây giờ câu chuyện này sẽ được lên một tờ báo lớn, và ảnh của thầy của họ và tin tức về thầy của họ sẽ được công bố. Họ quan tâm lắm; họ chú ý rất nhiều tới nhà báo này. Họ hầu như quên mất thầy của họ, và họ vây quanh ông nhà báo này. Thế rồi cuộc phỏng vấn bắt đầu, nhưng thực sự, nó không bao giờ bắt đầu. Khi nhà báo này hỏi một số câu hỏi với Gurdjieff, Gurdjieff nói, "Đợi một phút."

Ngay bên cạnh ông ấy là một bà ngồi. Gurdjieff hỏi, "Hôm nay là ngày nào nhỉ?" Bà này nói, "Chủ nhật." Gurdjieff nói, "Làm sao điều đó là có thể được? Mới hôm trước đã là thứ bảy rồi, cho nên làm sao hôm nay có thể là chủ nhật được? Mới hôm nọ bà nói nó là thứ bẩy, và bây giờ nó là chủ nhật. Làm sao mà sau thứ bẩy, chủ nhật có thể tới được?"

Nhà báo đứng dậy. Ông ta nói, "Tôi đi đây. Người này dường như điên." Mọi đệ tử không thể hiểu được cái gì đã xảy ra. Khi nhà báo này đã đi rồi, Gurdjieff cười. Điều người khác nói là không liên quan. Là đích thực với điều bạn cảm, nhưng là đích thực đi! Nếu im lặng thực xảy ra cho bạn, bạn sẽ có khả năng cười.

Chuyện kể về Đạo Nguyên, một Thiền sư, rằng khi ông ấy đạt tới chứng ngộ nhiều người hỏi, "Thầy đã làm gì sau điều đó?" Ông ấy nói, "Ta gọi chén trà." Cái gì có đó để làm tiếp? Mọi thứ được kết thúc. Và Đạo Nguyên là nghiêm chỉnh về sự vui đùa của ông ấy, vui đùa về tính nghiêm chỉnh của ông ấy. Thực sự, cái gì còn lại?

Đừng chú ý mấy tới điều người khác nói và nhớ duy nhất một điều: không ép buộc và trau dồi sự tĩnh lặng. Tĩnh lặng được trau dồi sẽ là nghiêm chỉnh, ốm yếu, căng thẳng. Nhưng làm sao im lặng thực có thể tới với bạn được? Cố hiểu điều này. Bạn căng thẳng, bạn bất hạnh, bạn chán nản, giận dữ, tham lam, bạo hành. Cả nghìn bệnh có đó. Dầu vậy, bạn có thể thực hành im lặng. Những bệnh này sẽ ở bên trong bạn, và bạn có thể tạo ra một tầng im lặng. Bạn có thể làm thiền siêu việt; bạn có thể dùng mật chú. Mật chú sẽ không thay đổi bạo hành của bạn, nó cũng sẽ không thay đổi tham của bạn. Nó sẽ không thay đổi bất kì cái gì sâu. Mật chú chỉ có thể cho hiệu quả an thần. Trên ngoại vi, bạn sẽ cảm thấy im lặng hơn. Đây chỉ là thuốc an thần, an thần bằng âm thanh, và việc an thần là có thể thông qua nhiều cách - nhiều cách. Khi bạn lẩm nhẩm mật chú liên tục, bạn trở nên buồn ngủ. Bất kì việc lặp lại liên tục của một âm thanh đều tạo ra chán và buồn ngủ. Bạn cảm thấy được thảnh thơi, nhưng thảnh thơi này chỉ là trên bề mặt. Bên trong, bạn vẫn còn như cũ.

Liên tục thực hành mật chú mọi ngày, và bạn sẽ cảm thấy tĩnh lặng nào đó - nhưng không thực sự, vì bệnh của bạn đã không thay đổi, cấu trúc nhân cách của bạn vẫn còn như cũ. Nó chỉ được quét vôi lên. Dừng mật chú, dừng thực hành, và mọi bệnh của bạn sẽ lại trồi lên.

Điều này xảy ra ở mọi nơi. Những người tìm kiếm chuyển từ thầy giáo này sang thầy giáo khác. Họ liên tục di chuyển, thực hành, và khi họ dừng thực hành họ thấy họ vẫn như cũ; không cái gì đã xảy ra. Không cái gì sẽ xảy ra theo cách này. Đây là im lặng được trau dồi. Bạn phải liên tục trau dồi chúng. Tất nhiên, nếu bạn liên tục trau dồi chúng, chúng vẫn còn cùng với bạn hệt như thói quen, nhưng nếu bạn phá vỡ thói quen này chúng biến mất. Im lặng thực tới không phải bởi việc dùng kĩ thuật nào đó, mà bởi việc nhận biết về mọi điều bạn đang là - không chỉ việc nhận biết, mà vẫn còn với sự kiện về bạn là gì.

Vẫn còn với sự kiện đi. Điều này rất khó vì tâm trí muốn thay đổi. Làm sao thay đổi bạo hành, làm sao thay đổi chán, làm sao thay đổi bất hạnh? Tâm trí tìm kiếm thay đổi để bằng cách nào đó tạo ra hình ảnh tốt hơn trong tương lai. Vì điều này, người ta liên tục tìm kiếm phương pháp này và nọ.

Vẫn còn với sự kiện đi, và đừng cố thay đổi nó. Làm việc này trong một năm. Ấn định ngày tháng, và nói rằng "Từ ngày này, trong một năm, mình sẽ không nghĩ dưới dạng thay đổi. Mình sẽ vẫn còn với bất kì cái gì mình đang là; mình sẽ chỉ tỉnh táo và nhận biết." Tôi không nói rằng bạn sẽ không làm bất kì cái gì, nhưng nói rằng tỉnh táo là nỗ lực duy nhất. Bạn phải tỉnh táo, không nghĩ dưới dạng thay đổi; vẫn còn là bất kì cái gì bạn đang là - tốt, xấu hay bất kì cái gì. Một năm, với thái độ về không thay đổi, chỉ tỉnh táo, đột nhiên một hôm bạn sẽ thấy bạn không còn như cũ nữa. Tỉnh táo sẽ làm thay đổi mọi thứ.

Trong Thiền, họ gọi điều đó là "zazen-toạ thiền" - chỉ ngồi và không làm gì. Bất kì cái gì xảy ra, cứ xảy ra; bạn chỉ ngồi. Toạ thiền ngụ ý chỉ ngồi, không làm gì. Trong các Thiền viện, các sư sẽ ngồi trong nhiều năm, cả ngày. Bạn sẽ tưởng họ thiền. Họ không thiền! Họ chỉ ngồi im lặng. Và bởi yên lặng điều đó không phải là họ đang dùng mật chú nào đó để tạo ra bất kì im lặng nào; họ đơn giản ngồi thôi. Nếu chân tê dại, họ cảm thấy điều đó. Họ tỉnh táo. Nếu thân thể cảm thấy mệt mỏi, họ tỉnh táo: thân thể cảm thấy mệt. Đây là cách thân thể phải cảm thấy. Nếu ý nghĩ chuyển động, họ biết nó. Họ không cố dừng chúng; họ không cố đẩy chúng đi. Họ không làm bất kì cái gì. Ý nghĩ chỉ có đó như mây trên trời, nhưng họ biết mây không thể phá huỷ được bầu trời: chúng tới và đi.

Cho nên ý nghĩ chuyển động trong bầu trời tâm thức; chúng tới và đi. Họ không ép buộc chúng, họ không dừng chúng, họ không làm bất kì cái gì. Họ chỉ tỉnh táo rằng ý nghĩ đang chuyển động. Khi thì chán tới, một đám mây; mọi thứ trở thành u ám. Khi thì hạnh phúc tới, ánh mặt trời chiếu sáng; mọi thứ bắt đầu nhảy múa, dường như hoa đã nở khắp trên tâm thức. Nhưng họ không bị xáo động bởi cái này hay cái nọ, bởi thời tiết mây mù hay bởi ánh mặt trời. Họ chỉ đợi và thấy rằng mọi sự đang chuyển động. Họ chỉ ngồi trên bờ sông, và mọi thứ liên tục chuyển động. Họ không cố thay đổi bất kì cái gì.

Nếu ý nghĩ xấu tới, họ không nói, "Cái này là xấu," vì khoảnh khắc bạn nói, "Cái này là xấu," bạn có tham để thay đổi nó. Khoảnh khắc bạn nói, "Cái này xấu," bạn đã đẩy nó đi rồi; bạn đã kết án nó, và bạn muốn thay đổi nó sang cái gì đó tốt. Họ đơn giản nói cái này là cái này, cái kia là cái kia - không kết án, không đánh giá, không biện minh. Đơn giản quan sát, chứng kiến.

Đôi khi họ quên việc chứng kiến. Thế nữa họ không bị rối. Họ biết rằng "Tất nhiên nó là vậy," rằng "Mình quên chứng kiến; bây giờ mình nhớ và mình sẽ chứng kiến lại." Họ không tạo ra bất kì vấn đề nào. Họ sống cái đang hiện hữu. Nhiều năm tới rồi đi, và họ liên tục ngồi và nhìn điều đang hiện hữu.

Thế rồi một ngày nào đó mọi thứ biến mất. Cũng giống như mơ, mọi thứ biến mất và bạn được thức tỉnh. Việc thức tỉnh này không phải là thứ được thực hành; việc thức tỉnh này không được trau dồi. Việc thức tỉnh này là bản tính của bạn, bản tính cơ bản của bạn. Nó đã bùng phát vì bạn có thể chờ đợi kiên nhẫn và quan sát, và bạn đã không tạo ra bất kì vấn đề nào. Nhớ điều này như một điều rất cơ bản: không tạo ra vấn đề. Không tạo ra vấn đề!

Một quí bà đã ở đây mới hai hay ba ngày trước. Bà ấy nói, "Tâm trí tôi có dâm dục, cho nên tôi có thể làm được gì?" Ai đó khác tới và nói, "Tôi cảm thấy rất kém cỏi; phức cảm tự ti có đó. Tôi có thể làm được gì?" Thế là tôi bảo người đó, "Bạn cảm thấy kém cỏi, vậy thì cảm thấy kém cỏi đi; biết rằng bạn cảm thấy giống điều đó. Làm gì? Chẳng có gì để làm cả. Người ta cảm thấy dâm dục\, vậy thì cảm thấy dâm dục đi. Biết rằng bạn có dâm dục." Nhưng khoảnh khắc tôi nói điều như vậy với ai đó, người đó cảm thấy choáng. Người đó đã tới để học kĩ thuật làm thay đổi bản thân người đó.

Không ai chấp nhận bản thân mình; bạn là kẻ thù thế với bản thân bạn. Bạn không bao giờ có bất kì tình yêu nào với bản thân bạn; bạn không bao giờ thoải mái với bản thân bạn. Và điều này đáng ngạc nhiên: bạn mong đợi mọi người yêu bạn, và bản thân bạn không thể yêu được bản thân bạn. Bạn chống lại bản thân bạn thế, bạn muốn đập tan bản thân bạn theo mọi cách và tạo ra người khác. Nếu như bạn được phép bạn chắc đã tạo ra người khác rồi. Và bạn sẽ không được thoả mãn với cái đó nữa vì bạn sẽ vẫn còn đằng sau nó.

Yêu bản thân bạn, chấp nhận bản thân bạn, và đừng tạo ra vấn đề không cần thiết. Mọi vấn đề đều là không cần thiết; không có vấn đề cần thiết. Tôi đã không bắt gặp bất kì vấn đề nào. Vẫn còn với ‘tính sự kiện’ của bạn, và biến đổi sẽ xảy ra. Nhưng nó không phải là kết quả, bạn không thể ép buộc nó xảy ra. Nó là hệ quả, không là kết quả. Nếu bạn chấp nhận bản thân bạn và vẫn còn tỉnh táo, nó tới. Bạn không thể ép buộc nó, bạn không thể nói rằng "Tôi sẽ buộc nó tới." Và nếu bạn ép buộc, thứ giả sẽ xảy ra cho bạn, và thế thì thứ giả đó có thể bị quấy rối bởi bất kì người nào - bất kì người nào.

Câu hỏi cuối cùng:

"Thầy đã nói rằng chấp nhận làm biến đổi nhưng tại sao có chuyện khi tôi chấp nhận các giác quan và ham muốn của tôi, tôi cảm thấy rằng tôi đã trở thành giống như con vật thay vì được biến đổi?"

Đây là biến đổi của bạn; đây là thực tại của bạn. Và cái gì sai trong việc là con vật? Tôi đã không thấy một người nào có thể được so sánh với bất kì con vật nào. Suzuki thường nói, "Tôi yêu ếch hơn người, ngay cả ếch. Nhìn con ếch ngồi gần ao: con ếch ngồi có tính thiền làm sao! Nhìn nó đi, nó có tính thiền làm sao - không bị bối rối bởi toàn thế giới đang diễn ra, chỉ ngồi và ngồi và thiền, là một với sự tồn tại." Suzuki nói, "Khi tôi chưa chứng ngộ tôi đã là người, và khi tôi trở nên chứng ngộ tôi trở thành giống như mèo."

Nhìn mèo mà xem: nó biết bí mật của cách thảnh thơi và nó đã không đọc bất kì sách nào về thảnh thơi. Làm sao thảnh thơi? Nhìn mèo đi. Không người nào có thể là thầy giáo giỏi hơn mèo. Mèo thảnh thơi và tỉnh táo. Nếu bạn thảnh thơi, bạn đi ngủ. Mèo tỉnh táo ngay cả trong giấc ngủ của nó, và thân thể linh hoạt thế, được thảnh thơi thế trong mọi khoảnh khắc.

Cái gì sai trong việc là con vật? Con người, qua bản ngã của mình, đã tạo ra so sánh. Con người nói, "Chúng tôi không là con vật." Nhưng không con vật nào muốn là con người. Chúng thoải mái, ở nhà trong sự tồn tại. Chúng không lo nghĩ, chúng không căng thẳng. Tất nhiên, chúng không tạo ra bất kì tôn giáo nào vì chúng không cần tạo ra. Chúng không có bất kì nhà phân tâm nào - không phải bởi vì chúng chưa phát triển, nhưng bởi vì chúng không cần bất kì nhà phân tâm nào.

Cái gì sai với con vật? Tại sao có kết án này? Kết án này là một phần của bản ngã con người. Con người nghĩ dưới dạng là người cao siêu, cao nhất trong hệ thống cấp bậc. Không con vật nào ưng thuận với hệ thống cấp bậc này. Darwin nói rằng con người đã tiến hoá ra từ khỉ, nhưng nếu bạn hỏi khỉ tôi sợ chúng sẽ nói rằng con người không là sự tiến hoá; chúng sẽ nói con người là sự thoái hoá. Con người nghĩ bản thân mình là trung tâm. Không có nhu cầu cho điều này. Đây là cái vô nghĩa bản ngã duy nhất.

Nếu bạn cảm thấy thích là con vật, không gì sai trong điều đó. Là con vật đi, và là con vật một cách toàn bộ - và là con vật với tỉnh táo đầy đủ. Tỉnh táo đó trước hết sẽ làm lộ ra con vật của bạn vì đó là thực tại của bạn. Tính người của bạn chỉ là giả, sâu như làn da. Ai đó xúc phạm bạn, và con vật thòi ra - không phải con người. Ai đó kết án bạn, và con vật thòi ra - không phải con người. Nó có đó, và tính người của bạn chỉ sâu như làn da. Nếu bạn chấp nhận mọi thứ, tính người sâu như làn da này sẽ biến mất. Đây là thứ giả, và bạn có thể trở nên nhận biết về con vật thực của bạn. Và điều tốt là trở nên nhận biết về thực tại. Nếu bạn liên tục tỉnh táo, bên trong con vật này bạn sẽ tìm thấy điều thiêng liêng. Và là con vật thực bao giờ cũng tốt hơn là người không thực. Thực tại là vấn đề.

Cho nên tôi không chống lại con vật, tôi chỉ chống lại những cái giả. Đừng là con người giả. Là con vật thực đi, và với thực tại đó bạn sẽ trở thành đích thực, bản chất. Bây giờ liên tục tỉnh táo, và dần dần bạn sẽ đi tới tầng sâu hơn mà thực hơn con vật - và đó là điều thiêng liêng.

Điều thiêng liêng không chỉ ở trong bạn, nhớ lấy; nó ở trong mọi con vật. Không chỉ có chuyện nó ở trong con vật: nó ở trong mọi cây cối, nó ở trong tảng đá. Điều thiêng liêng là trung tâm cơ bản trong mọi thứ. Bạn có thể đánh mất nó chỉ bởi vì là giả, và bạn có thể thu lại nó bằng việc là thật.

Xem tiếp Chương 39 - Quay về Mục lục Tập 2