Chương 42. Tỉnh táo qua mật tông - không nguyên tắc

Vigyan Bhairav Mật Tông Tập 3 - Osho

Sách về các Bí mật: Bình luận mới

Chương 42. Tỉnh táo qua mật tông - không nguyên tắc

Câu hỏi thứ nhất:

"Chẳng đúng là sống vô đạo đức tạo ra cản trở trong thiền sao?"

Thiền là gì? Nó không phải tính cách của bạn, nó không phải điều bạn làm. Nó là điều bạn hiện hữu. Nó không phải là tính cách, nó là ý thức bạn mang tới bất kì cái gì bạn làm. Việc làm là không liên quan. Liệu bạn làm nó một cách có ý thức hay không, đó là vấn đề, cho dù đạo đức hay vô đạo đức. Bạn có tỉnh táo không? Nếu bạn tỉnh táo, thiền xảy ra. Nếu bạn không tỉnh táo, bạn sống trong ngủ.

Bạn có thể đạo đức trong khi ngủ hoàn toàn, không có vấn đề gì. Thay vì thế, là đạo đức là tốt hơn nếu bạn muốn ngủ hoàn toàn vì thế thì xã hội sẽ không quấy rối bạn. Thế thì không ai sẽ chống lại bạn. Bạn có thể ngủ một cách thuận tiện. Xã hội sẽ giúp bạn.

Bạn có thể đạo đức mà không có tính thiền, nhưng vô đạo đức bao giờ cũng ở ngay sau bạn. Hệt như cái bóng nó sẽ đi theo, và đạo đức của bạn sẽ chỉ sâu như làn da vì đạo đức của bạn chỉ có thể bị áp đặt từ bên ngoài khi bạn ngủ. Nó chỉ có thể là rởm, giả, mẽ ngoài, nó không thể tới được từ hiện hữu của bạn. Bạn sẽ trở nên đạo đức bên ngoài, nhưng bên trong bạn sẽ vẫn còn vô đạo. Và bạn càng trở nên đạo đức bên ngoài, bạn sẽ càng vô đạo đức bên trong - theo cùng tỉ lệ, vì đạo đức của bạn nhất định không là gì ngoài đè nén sâu. Bạn không thể làm được bất kì cái gì khác trong khi ngủ; bạn chỉ có thể đè nén.

Và qua đạo đức này bạn cũng sẽ trở thành giả. Bạn sẽ không là người, mà đơn giản là “nhân vật” - chỉ là một thực thể rởm. Khổ sẽ đi theo, và hậu quả bạn sẽ ở trên bờ vực bùng nổ - bùng nổ của mọi thứ bạn đã đè nén. Nó có đó chờ bạn. Và nếu bạn thực sự trung thực trong việc là đạo đức trong khi ngủ, bạn sẽ phát điên. Chỉ người không trung thực mới có thể còn đạo đức mà không điên. Đó là điều đạo đức giả nghĩa là gì. Người đạo đức giả chỉ phơi bày ra rằng họ là đạo đức, rằng họ không hiện hữu, và họ tìm cách thức và phương tiện để là vô đạo đức, thường xuyên vẫn còn là đạo đức trên bề mặt hay giả vờ là đạo đức. Chỉ thế thì bạn có thể vẫn còn lành mạnh; bằng không bạn sẽ phát rồ.

Cái gọi là đạo đức này để lại duy nhất hai phương án. Nếu trung thực, bạn sẽ trở nên mất trí; nếu không trung thực, bạn sẽ trở thành kẻ đạo đức giả. Cho nên những người láu lỉnh, tinh ranh, họ là kẻ đạo đức giả. Những người đơn giản, hồn nhiên, trở thành nạn nhân của những giáo lí như vậy, phát điên.

Trong khi ngủ, đạo đức thực không thể xảy ra cho bạn. Và bạn ngụ ý gì bởi "đạo đức thực"? Cái gì đó là việc nở hoa tự phát từ hiện hữu của bạn, không bị áp đặt từ bên ngoài. Và đạo đức thực không có theo tỉ lệ với vô đạo đức; đạo đức thực chỉ là việc thiếu vắng vô đạo đức, nó không theo tỉ lệ. Chẳng hạn, bạn có thể được dạy yêu hàng xóm, yêu mọi người, là việc yêu thương. Điều đó có thể trở thành thái độ đạo đức, nhưng ghét vẫn còn bên trong. Bạn ép buộc bản thân bạn là yêu thương, và yêu bị ép buộc không thể là thực, không thể là đích thực. Nó sẽ không đáp ứng cả cho bạn hay người bạn yêu. Không ai được đáp ứng bởi yêu giả này.

Nó cũng giống như nước giả. Cơn khát của người ta không thể được nó là dịu đi. Hận có đó, và hận đang cố gắng khẳng định. Và yêu giả không thể là cản trở thực cho nó. Thay vì thế, hận sẽ xuyên vào yêu giả và thậm chí sẽ đầu độc nó, và yêu của bạn sẽ trở thành chỉ là một loại hận. Nó rất thủ đoạn và tinh ranh.

Đạo đức thực xảy ra cho người đã đi sâu vào bên trong bản thân mình - và bạn càng đi sâu, bạn càng trở nên yêu thương. Nó không phải là cái gì đó bị áp đặt chống lại hận; nó không phải là cái gì đó đối kháng với hận. Bạn càng đi sâu, yêu càng tuôn chảy ra từ bạn nhiều hơn. Nó chẳng liên quan gì tới hận chút nào; nó chẳng bận tâm tới hận chút nào. Khoảnh khắc bạn đạt tới trung tâm của bạn, bạn yêu mà không có bất kì áp đặt nào. Bạn thậm chí có thể không nhận biết rằng bạn đang yêu. Làm sao bạn có thể nhận biết được? Yêu này sẽ chỉ là tự nhiên tới mức nó sẽ giống hệt việc thở, giống hệt cái bóng đi theo bạn. Bạn sẽ đơn giản là việc yêu.

Mật tông dạy về cuộc hành trình bên trong. Đạo đức sẽ xảy ra, nhưng điều đó sẽ là hậu quả, không là điều kiện tiên quyết. Rõ ràng về phân biệt này đi. Mật tông nói đừng bị dính líu với các khái niệm đạo đức và vô đạo đức. Chúng là ở bên ngoài. Thay vì thế, đi vào trong. Cho nên các kĩ thuật có đó về cách đi vào trong. Và đừng bị bận tâm với đạo đức và vô đạo đức, thuần khiết và không thuần khiết; đừng bị bận tâm với những phân biệt. Chỉ đi vào trong. Quên bên ngoài đi - thế giới bên ngoài, xã hội và bất kì cái gì xã hội đã dạy bạn. Mọi điều xã hội dạy nhất định có tính nhị nguyên, nó nhất định có tính đè nén; nó nhất định là xung đột bên trong bạn. Và nếu xung đột có đó, bạn không thể đi vào bên trong được.

Cho nên quên xung đột này đi và quên mọi thứ tạo ra xung đột. Đơn giản đi vào trong. Bạn càng đi sâu hơn, bạn sẽ càng trở nên đạo đức hơn, nhưng đạo đức đó sẽ không là đạo đức của xã hội. Bạn sẽ đạo đức mà không “là đạo đức” - không ý thức rằng bạn là đạo đức, vì không có gì bị đối lập nó bên trong bạn. Bạn đơn giản yêu vì bạn cảm thấy phúc lạc khi bạn yêu. Nó là phúc lạc trong bản thân nó. Không có kết thúc cho nó; không kết quả nào được cần. Không phải là bạn sẽ được vào vương quốc của Thượng đế nếu bạn yêu. Nó không phải là việc mặc cả. Đạo đức mà xã hội thuyết giảng và cái gọi là tôn giáo thuyết giảng chỉ là mặc cả: "Làm cái này và bạn sẽ được cái kia. Nếu bạn không làm cái này bạn sẽ không được cái kia. Bạn thậm chí sẽ bị trừng phạt." Đó là mặc cả.

Đạo đức mật tông không phải là mặc cả, nó là việc xảy ra. Bạn càng đi sâu, bạn càng bắt đầu sống trong khoảnh khắc. Bạn cảm thấy rằng yêu là phúc lạc. Nó không phải là một bước, một điều kiện, sự mặc cả hướng tới cái gì đó khác; nó là đủ lên bản thân nó. Bạn yêu vì bạn cảm thấy phúc lạc trong việc yêu. Bạn không làm bất kì cái gì cho hàng xóm của bạn; bạn không hoàn thành nghĩa vụ với bất kì người nào khác. Là việc yêu là niềm vui. Nó là tốt cho bạn ngay ở đây và bây giờ. Không có cõi trời hay địa ngục tương lai. Ngay bây giờ nó tạo ra cõi trời, và vương quốc của Thượng đế đi vào bạn. Và điều này xảy ra với mọi đức hạnh; chúng nở hoa tự phát.

Bây giờ nhìn vào câu hỏi này: "Chẳng đúng là sống vô đạo đức tạo ra cản trở trong thiền sao?" Thực sự, điều ngược lại là chân lí. Sống thiền tạo ra cản trở trong sống vô đạo đức. Sống vô đạo đức không thể tạo ra bất kì cản trở nào. Sống vô đạo đức ngụ ý rằng bạn không có tính thiền - không cái gì khác; bạn đang ngủ say. Đó là lí do tại sao bạn đang làm hại cho bản thân bạn.

Với mật tông, điều cơ bản là thiền, tỉnh táo, nhận biết. Không cái gì khác là cơ bản hơn điều đó. Khi ai đó là vô đạo đức, điều đó chỉ ra rằng người đó không tỉnh táo. Nó chỉ là triệu chứng. Cuộc sống vô đạo đức chỉ là triệu chứng rằng người đó không tỉnh táo. Giáo lí bình thường đang làm gì? Các thầy giáo thường sẽ bảo người ngủ này, người là vô đạo đức, phải đạo đức. Người đó có thể đổi từ vô đạo đức sang đạo đức, nhưng giấc ngủ vẫn tiếp tục.

Cho nên toàn thể nỗ lực bị phí hoài vì bệnh thực không phải là vô đạo đức; vô đạo đức chỉ là triệu chứng. Bệnh này là không tỉnh táo, không có tính thiền. Đó là lí do tại sao người đó là vô đạo đức. Bạn có thể cải tạo người đó thành đạo đức. Bạn có thể tạo ra sợ, và bạn có thể làm ra sợ chỉ lúc người đó ngủ; bằng không bạn không thể tạo ra sợ được. Bạn có thể tạo ra sợ về địa ngục và bạn có thể tạo ra động cơ lợi ích về cõi trời. Cả hai điều này đều là có thể chỉ khi bạn ngủ. Nếu bạn không ngủ, bạn không thể bị đe doạ và bạn không thể được động viên vì lợi nhuận. Hai điều đó là có nghĩa chỉ với tâm trí ngủ.

Cho nên tạo ra sợ bị trừng phạt, và người ta sẽ đi từ vô đạo đức sang đạo đức - nhưng người đó sẽ đi vì sợ. Tạo ra động cơ lợi ích, và thế thì người đó có thể đi từ vô đạo đức sang đạo đức - nhưng người đó sẽ đi vì thèm khát, tham, động cơ lợi ích. Tham và sợ là một phần của tâm trí ngủ. Người đó vẫn còn ngủ, không cái gì căn bản được thay đổi.

Người đó là tốt cho xã hội; điều đó là được. Với xã hội người vô đạo đức là vấn đề, nhưng người đạo đức không phải là vấn đề. Cho nên xã hội đã giải quyết vấn đề của nó, nhưng con người vẫn còn ngủ. Với bản thân người đó, không cái gì được giải quyết; người đó bây giờ thuận tiện hơn cho xã hội. Trước đây, người đó đã là bất tiện. Thử quan sát sự kiện này: người vô đạo đức là bất tiện cho xã hội, nhưng người đó là thuận tiện cho bản thân người đó. Người đạo đức trở thành thuận tiện cho xã hội, nhưng người đó trở thành bất tiện cho bản thân người đó.

Cho nên đó chỉ là việc đồng tiền được đặt lộn ngược. Đó là lí do tại sao người vô đạo đức có vẻ hạnh phúc và vui hơn, còn người đạo đức là nghiêm chỉnh, buồn bã, nặng gánh. Người vô đạo đức tranh đấu với xã hội còn người đạo đức tranh đấu với bản thân người đó. Người vô đạo đức cảm thấy lo nghĩ chỉ vì bao giờ cũng có sợ bị bắt. Người đó sợ bị bắt, nhưng người đó tận hưởng thích thú. Nếu không ai bắt người đó, nếu không có sợ bị bắt, người đó là ổn thoả.

Người đạo đức bị mắc trong vật lộn với bản thân người đó. Không cái gì là ổn với người đó; người đó chỉ ổn với xã hội. Đạo đức là chất bôi trơn, nó giúp bạn dễ dàng đi với người khác. Nhưng thế thì bạn trở nên không thoải mái với bản thân bạn. Không thoải mái vẫn còn hoặc với xã hội hoặc với bản thân bạn. Chỉ khi bạn trở nên được thức tỉnh thì sự không thoải mái mới rời khỏi bạn.

Mật tông quan tâm tới bệnh cơ bản, không với triệu chứng. Đạo đức loại bỏ triệu chứng. Cho nên mật tông nói đừng quan tâm tới các khái niệm đạo đức hay vô đạo đức. Nó không ngụ ý rằng mật tông nói trở thành vô đạo đức. Làm sao mật tông có thể bảo bạn trở thành vô đạo đức được khi mật tông thậm chí không bảo bạn trở thành đạo đức? Mật tông nói toàn thể sự việc là không liên quan: không nói về đạo đức và vô đạo đức; đi tới gốc rễ đi. Bạn có thể là đạo đức hay vô đạo đức, nhưng điều đó chỉ là triệu chứng. Đi tới gốc rễ đi! Rễ là ở chỗ bạn ngủ - ngủ say.

Làm sao phá vỡ hình mẫu ngủ này? Làm sao nhận biết và làm sao không rơi đi rơi lại vào trong ngủ? Đó là điều mật tông quan tâm - và một khi bạn trở nên tỉnh táo, tính cách của bạn sẽ thay đổi. Nhưng đó là hậu quả. Mật tông nói bạn không cần lo nghĩ về điều đó; điều đó là hậu quả. Không tránh khỏi, nó xảy ra, cho nên bạn không cần lo nghĩ về nó. Bạn không định mang nó tới, nó sẽ xảy ra. Bạn đơn giản trở nên ngày càng tỉnh táo hơn, và bạn sẽ ngày càng ít vô đạo đức hơn. Nhưng đạo đức này mà sẽ xảy ra cho bạn là không bị áp đặt; nó không phải là cái gì đó được làm bởi bạn hay phần của bạn. Bạn chỉ cố là tỉnh táo, và nó xảy ra.

Làm sao người tỉnh táo có thể bạo hành được? Làm sao người tỉnh táo có thể giận và hận được? Điều đó có thể có vẻ ngược đời, nhưng nó là vậy. Người ngủ không thể hiện hữu mà không có hận. Điều đó là không thể được. Người đó chỉ có thể giả vờ rằng không có giận, không có hận. Người đó chỉ có thể giả vờ rằng có yêu, từ bi, tốt, thông cảm. Những điều đó toàn là giả vờ. Điều hoàn toàn ngược lại xảy ra cho người đã thức tỉnh. Nếu giận được cần, người đó chỉ có thể giả vờ. Người đó không thể giận được; người đó chỉ có thể giả vờ! Nếu giận được cần - và đôi khi điều đó được cần - người đó chỉ có thể giả vờ. Người đó không thể buồn, nhưng nếu điều đó được cần người đó có thể giả vờ rằng mình buồn. Bây giờ những điều này là không thể được.

Yêu giờ là tự nhiên, như hận đã là vậy trước đây. Trước đây yêu đã là giả vờ. Bây giờ hận chỉ có thể là giả vờ - nếu nó được cần. Jesus đánh người đổi tiền trong ngôi đền lớn đã là giả vờ. Ông ấy không thể giận được, nhưng ông ấy đã chọn giả vờ. Ông ấy không thể thực sự giận. Ông ấy không thể là giận, nhưng ông ấy có thể dùng giận - như bạn dùng yêu và không thể là việc yêu.

Bạn dùng yêu cho những chủ định nào đó. Bạn yêu chỉ để có được cái gì đó khác; nó không bao giờ đơn giản là yêu. Bạn có thể cố được tiền, bạn có thể cố được dục, bạn có thể cố để được cái gì đó - sự đáp ứng bản ngã, thắng lợi, cảm giác rằng bạn rất mạnh. Bạn có thể cố để được bất kì cái gì đó khác, nhưng nó không bao giờ là yêu.

Vị phật có thể giận nếu ông ấy nghĩ rằng điều đó sẽ giúp đỡ. Vì tình yêu của ông ấy đôi khi ông ấy có thể giận, nhưng đó chỉ là việc giả vờ và chỉ người ngu bị điều đó lừa. Những người biết, họ sẽ đơn giản cười. Khi thiền sâu sắc lên, mật tông nói, bạn bắt đầu thay đổi. Và điều đó là hay khi thay đổi xảy ra cho bạn. Nếu bạn “làm” nó, nó không bao giờ có thể là cái gì đó rất sâu vì việc làm chỉ ở trên bề mặt. Cho nên mật tông nói, cho phép điều đó xảy ra từ sự hiện hữu, từ chính trung tâm. Để nó chảy từ trung tâm hướng tới ngoại vi; không ép buộc nó từ ngoại vi tới trung tâm. Điều đó là không thể được.

Mật tông sẽ không nói đạo đức hay vô đạo đức. Điều duy nhất là nếu bạn ngủ thì cố thay đổi điều đó đi. Cho phép bản thân bạn trở nên ngày một tỉnh táo hơn, dù bạn ở bất kì chỗ nào. Nếu bạn là vô đạo đức, mật tông nói, "Điều đó là được. Chúng ta không quan tâm tới vô đạo đức của bạn, chúng ta quan tâm tới giấc ngủ của bạn và với cách biến đổi nó thành tỉnh táo." Đừng tranh đấu với vô đạo đức. Cứ cố biến đổi giấc ngủ của bạn đi.

Nếu bạn là đạo đức thì cũng được. Mật tông sẽ không bảo bạn trước hết trở thành vô đạo đức và thể rồi thử. Cả người vô đạo đức không có bất kì nhu cầu nào để biến đổi bản thân người đó thành người đạo đức, mà người đạo đức cũng không phải biến đổi bản thân người đó thành người vô đạo đức để được vào thiền. Mọi điều họ cần là thay đỏi phẩm chất tâm thức của họ. Cho nên dù bạn ở bất kì chỗ nào, tội nhân hay thánh nhân, với mật tông không có phân biệt. Nếu bạn ngủ, thế thì thử các kĩ thuật về tỉnh táo. Và đừng cố thay đổi triệu chứng. Tội nhân là xấu và cái gọi là thánh nhân cũng xấu vì cả hai đều ngủ.

Cái xấu là việc ngủ, không phải là tính cách của bạn. Tính cách của bạn chỉ là sản phẩm phụ. Và bất kì cái gì bạn làm khi vẫn còn ngủ sẽ không tạo ra bất kì thay đổi cơ bản nào. Chỉ một điều có thể làm thay đổi bạn và tạo ra chuyển hoá và đó là tỉnh táo. Vấn đề này là vấn đề về cách trở nên ngày càng tỉnh táo hơn. Cho nên bất kì cái gì bạn làm, làm nó là đối thể của tỉnh táo đi. Nếu bạn làm hành động vô đạo đức nào đó, làm nó một cách có tính thiền đi. Sẽ không lâu mấy trước khi hành động này sẽ tan biến bởi bản thân nó và biến mất. Thế thì bạn sẽ không có khả năng làm nó - không phải bởi vì bạn đã tạo ra áo giáp chống lại nó, nhưng bởi vì bây giờ bạn tỉnh táo hơn. Và làm sao bạn có thể làm một thứ mà cần ngủ như điều kiện tiên quyết? Bạn không thể làm được điều đó.

Hiểu rõ phân biệt cơ bản này giữa mật tông và điều những phái khác dạy. Mật tông là khoa học hơn. Nó đi tới chính gốc rễ của vấn đề, biến đổi bạn từ chính sự hiện hữu - không từ vỏ bọc tính cách bên ngoài của bạn, vỏ bọc đạo đức và vô đạo đức, vỏ bọc hành động và việc làm. Bất kì điều gì bạn làm đều chỉ ở trên ngoại vi; bất kì điều gì bạn là đều không bao giờ ở ngoại vi. Phẩm chất của hành động, không phải bản thân hành động, là nghĩa cho mật tông.

Chẳng hạn, một ông hàng thịt tới Nan-in. Ông ấy là ông hàng thịt và Nan-in là sư Phật giáo, người tin vào bất bạo hành. Toàn thể nghề nghiệp của ông ấy là bạo hành. Cả ngày ông ấy giết con vật. Nhưng khi ông hàng thịt tới gặp Nan-in, ông ấy hỏi Nan-in, "Tôi nên làm gì? Nghề của tôi là nghề bạo hành. Vậy nên tôi cần bỏ nghề trước và chỉ thế thì tôi mới có thể là người mới, hay có cách nào đó khác không?"

Nan-in nói, "Chúng ta không quan tâm tới điều ông làm. Chúng ta quan tâm tới điều ông hiện hữu. Cho nên ông cứ làm bất kì cái gì ông đang làm đi, nhưng tỉnh táo hơn. Trong khi giết con vật, vẫn còn tỉnh táo, có tính thiền, và liên tục làm bất kì cái gì ông đang làm. Chúng ta không quan tâm."

Những người đi theo Nan-in trở nên bối rối - vì đây là người đi theo Phật, người tin vào bất bạo hành, lại cho phép ông hàng thịt tiếp tục nghề. Một đệ tử nói, "Điều này là không tốt. Và chúng tôi không bao giờ trông đợi rằng một người như thầy sẽ cho phép ông hàng thịt vẫn còn là ông hàng thịt. Mà khi ông ấy hỏi, thấy đáng phải bảo ông ấy bỏ việc này. Bản thân ông ấy đã sẵn sàng."

Nan-in tương truyền đã nói, "Ông có thể đổi nghề của ông thợ săn dễ dàng; bản thân ông ấy đã sẵn sàng. Nhưng theo cách đó ông không thể đổi được phẩm chất ý thức của ông ấy. Ông ấy sẽ vẫn còn là ông hàng thịt."

Ông ta có thể trở thành thánh nhân, nhưng phẩm chất tâm trí sẽ vẫn còn là của ông hàng thịt. Đó sẽ là việc lừa dối cho những người khác và cho bản thân ông ấy nữa. Đi và nhìn các cái gọi là thánh nhân đi. Nhiều người trong số họ vẫn còn là ông hàng thịt. Phẩm chất, thái độ, bạo hành, chính cái nhìn của họ tới bạn, là kết án, bạo hành. Bạn là tội nhân và họ là thánh nhân. Khi họ nhìn bạn, chính cái nhìn này là tới mức bạn bị kết án, bạn bị ném vào địa ngục.

Nan-in nói, "Cho nên đổi cuộc sống bên ngoài của ông ấy là không ổn; tốt hơn cả làm đem phẩm chất mới cho tâm trí ông ấy. Và điều tốt là cứ để ông ấy vẫn còn là ông hàng thịt, vì ông ấy bị quấy rối bởi việc giết thịt và bạo hành. Nếu ông ấy trở thành thánh nhân, ông ấy sẽ vẫn còn là ông hàng thịt, nhưng thế thì ông ấy sẽ không bị quấy rối. Bản ngã của ông ấy sẽ được làm mạnh thêm. Cho nên điều này là tốt. Ông ấy bị quấy rối rằng bạo hành có đó, và ông ấy ít nhất đã trở thành nhận biết ngần ấy - rằng điều này là không tốt. Ông ấy sẵn sàng thay đổi, nhưng chỉ việc sẵn sàng thay đổi sẽ không giúp ích. Phẩm chất mới của tâm trí phải được phát triển. Để ông ấy thiền."

Sau một năm trôi qua, người này tới. Ông ấy đã trở thành người khác. Ông ấy vẫn là người giết thịt, nhưng người này đã thay đổi mặc dầu việc làm vẫn là như cũ. Ông ấy tới lần nữa và ông ấy nói, "Bây giờ tôi là người khác. Tôi thiền và thiền và thiền, và cả đời tôi đã trở thành thiền vì thầy đã bảo tôi thiền trong bất kì cái gì tôi đang làm. Tôi đang giết con vật, nhưng cả ngày tôi thiền. Bây giờ thầy bảo tôi làm gì cái gì?"

Thế là Nan-in nói, "Bây giờ đừng tới ta. Cho phép nhận biết của ông làm ra con đường cho ông. Ông không cần tới ta."

Thế là ông hàng thịt nói, "Bây giờ, chỉ vì thầy nói vẫn còn làm nghề này mà tôi sẽ giả vờ hiện hữu ở đó. Nhưng khi có liên quan tới tôi, tôi không còn đó. Cho nên nếu thầy cho phép tôi, tôi sẽ không quay lại. Nhưng nếu thầy nói tôi đi, thế thì được. Tôi sẽ đi và giả vờ, và tôi sẽ tiếp tục."

Đây là cách thức, khi phẩm chất của bạn thay đổi - phẩm chất ý thức của bạn - bạn trở thành người khác hoàn toàn. Và mật tông quan tâm tới bạn, không quan tâm tới điều bạn làm.

Câu hỏi thứ hai:

"Nếu người ta đi theo luật nào đó của cuộc sống và gọi điều này là đạo đức, thế thì có phản đối nào từ người mật tông không?"

Mật tông không có phản đối, nhưng việc không có phản đối này là vấn đề. Mật tông không có phản đối về bất kì cái gì; mật tông không kết án theo bất kì cách nào. Nó không bận tâm bảo bạn, "Làm cái này," hay "Không làm cái kia." Nếu bạn cảm thấy thoải mái, nếu bạn cảm thấy hạnh phúc khi đi theo nguyên tắc nào đó, thế thì đi theo chúng. Nhưng đi theo những nguyên tắc nào đó có thể không bao giờ dẫn bạn tới hạnh phúc vì bạn sẽ không thay đổi qua các nguyên tắc và qua việc đi theo chúng. Bạn sẽ vẫn còn như cũ.

Các nguyên tắc bao giờ cũng được vay mượn, các lí tưởng bao giờ cũng được vay mượn. Ai đó khác đã trao chúng cho bạn. Chúng không phải là của riêng bạn; chúng đã không trưởng thành từ kinh nghiệm riêng của bạn. Chúng không có gốc rễ. Xã hội, tôn giáo mà bạn được sinh ra, các thầy giáo mà bạn ngẫu nhiên ở gần, họ đã trao chúng cho bạn. Bạn có thể đi theo họ và bạn có thể ép buộc bản thân bạn tương ứng, nhưng thế thì bạn sẽ là người chết - không sống. Bạn có thể tạo ra an bình nào đó quanh bản thân bạn, nhưng điều đó sẽ là an bình của nghĩa địa - chết. Bạn có thể ít mong manh với rối loạn, bị đóng nhiều hơn vì các nguyên tắc này, nhưng thế thì bạn sẽ trở nên kém nhạy cảm và kém sống động. Cho nên cái gọi là người theo nguyên tắc bao giờ cũng chết.

Nhìn họ đi: họ có vẻ im lặng, tĩnh lặng, an bình, thoải mái, nhưng sự chết nào đó bao giờ cũng bao quanh họ. Hào quang của chết bao giờ cũng có đó. Bạn không thể cảm thấy lễ hội cuộc sống quanh họ, hân hoan của việc là sống động, mở hội việc là sống động. Bạn không bao giờ có thể cảm thấy điều đó quanh họ. Họ đã tạo ra áo giáp quanh họ - áo giáp an toàn. Không cái gì có thể xuyên thấu họ. Các bức tưởng nguyên lí và tính cách dừng mọi thứ lại, nhưng thế thì họ ở đằng sau các bức tường này, bị cầm tù, và họ là tù nhân riêng của họ. Nếu bạn chọn điều này, mật tông không có phản đối.

Bạn được tự do chọn cuộc sống mà không phải là sống chút nào.

Một lần Mulla Nasruddin tới thăm một nghĩa địa, và anh ấy thấy một cái lăng đá cẩm thạch rất đẹp. Được khắc trên nó là cái tên "Rothschild." Mulla tương truyền đã nói, "Aha! Ahhh! Đây là điều tôi gọi là sống. Đây là điều tôi gọi là việc sống - cái lăng đá cẩm thạch đẹp." Nhưng dù nó đẹp thế nào, nó không phải là sống. Nó là đá cẩm thạch - đẹp, giầu có - nhưng không là sống. Bạn có thể tạo ra chiếc lăng từ cuộc sống của bạn qua các nguyên tắc, lí tưởng, áp đặt, nhưng thế thì bạn sẽ là chết, mặc dầu kém mong manh vì chết là không mong manh.

Chết là an ninh; sống bao giờ cũng bất an ninh. Bất kì cái gì cũng có thể xảy ra cho người sống; không cái gì có thể xảy ra cho người chết. Người chết là an ninh. Không có tương lai, không có khả năng nào cho thay đổi. Điều cuối cùng đã xảy ra cho người đó - chết. Bây giờ không cái gì có thể xảy ra.

Các nhân cách có nguyên tắc là nhân cách chết. Mật tông không quan tâm tới chúng. Mật tông không có phản đối - nếu bạn cảm thấy chết là tốt, đó là chọn lựa của bạn. Bạn có thể tự tử, và đây là tự tử. Nhưng mật tông là dành cho những người muốn sống động nhiều hơn, và chân lí, điều tối thượng, không phải là chết, nó là sống. Nhớ rằng: điều tối thượng không phải là chết. Nó là sống - sống nhiều hơn. Jesus đã nói, "Sống dư thừa, sống vô hạn."

Cho nên bằng việc là chết bạn không bao giờ có thể đạt tới điều tối thượng. Nếu nó là sống, và “sống dư thừa,” thế thì bằng việc là chết bạn sẽ không bao giờ trong tiếp xúc với nó. Chỉ bằng việc sống nhiều hơn, mong manh nhiều hơn, nhạy cảm nhiều hơn, ít nguyên tắc hơn và tỉnh táo nhiều hơn, bạn sẽ đạt tới nó. Tại sao bạn tìm kiếm nguyên tắc? Bạn có thể đã không quan sát tại sao. Chính bởi vì với các nguyên tắc bạn cần không tỉnh táo. Bạn không cần tỉnh táo! Nếu bạn sống qua các nguyên tắc, bạn cần không tỉnh táo.

Giả sử tôi làm ra nguyên tắc từ bất bạo hành và thế rồi tôi bám lấy nó, hay tôi làm nó thành nguyên tắc có tính chân lí và tôi bám lấy nó; thế thì nó trở thành thói quen. Tôi tạo ra thói quen về việc là chân lí, về bao giờ cũng nói chân lí. Nó trở thành thói quen máy móc; bây giờ không có nhu cầu là tỉnh táo. Tôi không thể nói dối vì nguyên tắc, thói quen, bao giờ cũng tạo ra rào chắn. Xã hội phụ thuộc vào các nguyên tắc, vào việc nhập tâm và giáo dục trẻ em bằng các nguyên tắc. Thế thì họ trở nên không có khả năng, thực sự, là sự hiện hữu khác. Nếu một người trở thành không có khả năng, người đó là chết.

Chân lí của bạn có thể sống động nếu nó tới qua tỉnh táo, không qua nguyên tắc. Từng khoảnh khắc bạn phải tỉnh táo để là thực. Chân lí không phải là nguyên tắc; nó là cái gì đó được sinh ra từ tỉnh táo của bạn. Bất bạo hành không phải là nguyên tắc; nếu bạn tỉnh táo bạn không thể bạo hành. Nhưng điều đó là khó và gian nan. Bạn sẽ phải biến đổi bản thân bạn một cách toàn bộ. Dễ tạo ra cuộc sống tương ứng theo các nguyên tắc, qui tắc và qui chế. Thế thì bạn không cần lo nghĩ. Bạn không cần lo nghĩ về việc là tỉnh táo hơn và nhận biết; bạn có thể đi theo các nguyên tắc.

Thế thì bạn cũng giống như tầu hoả chạy trên đường ray. Những đường ray đó là các nguyên tắc của bạn. Bạn không sợ vì bạn không thể bỏ lỡ con đường. Thực sự, bạn không có bất kì con đường nào; bạn chỉ có những đường ray máy móc mà con tầu của bạn đang chạy. Bạn sẽ đạt tới đích, bạn không cần sợ. Bạn sẽ ngủ và tầu hoả sẽ tới đích. Nó đang chạy trên con đường chết; chúng không sống.

Nhưng mật tông nói rằng sống không giống điều đó, nó giống sông hơn. Nó không chạy trên đường ray sắt, trên rãnh; thực sự, nó giống như sông. Con đường này thậm chí không được lập bản đồ từ trước. Như sông chảy, con đường được tạo ra. Như sông di chuyển, con đường được tạo ra. Sông sẽ ra tới biển, và đây là cách cuộc sống phải vậy nếu bạn hiểu con đường mật tông.

Sống giống như sông. Không có đường được lập bản đồ sẵn; không có bản đồ được trao cho bạn, điều phải được tuân theo. Chỉ là sống động và tỉnh táo, và thế rồi bất kì chỗ nào cuộc sống dẫn bạn tới, đi với tự tin đầy đủ vào trong nó. Mật tông là tin cậy - tin cậy vào lực sống. Cho phép nó dẫn bạn đi, đừng ép buộc nó. Buông xuôi theo nó và cho phép nó dẫn bạn tới biển. Chỉ tỉnh táo, có vậy thôi. Trong khi sống dẫn bạn tới biển chỉ là tỉnh táo để cho bạn không bỏ lỡ bất kì cái gì.

Điều rất quan trọng là nhớ rằng mật tông không đơn giản liên quan tới mục đích; nó cũng quan tâm tới phương tiện. Nó cũng quan tâm tới con đường, không chỉ đích đến. Nếu bạn tỉnh táo, ngay cả cuộc sống này sẽ là phúc lạc. Chính chuyển động của sông là phúc lạc trong bản thân nó. Đi qua thung lũng, qua đá, rơi xuống từ núi, đi vào cái không biết bản thân điều đó là phúc lạc.

Tỉnh táo ở đây nữa, vì đại dương, điều tối thượng, không thể chỉ là việc xảy ra ở chỗ cuối. Nó không thể là vậy. Nó là sự trưởng thành. Sông đang "lớn lên" để là biển. Nó không đơn giản đi ra gặp biển, nó đang "lớn lên" để là biển, và điều này là có thể chỉ qua kinh nghiệm phong phú, kinh nghiệm tỉnh táo, cảm động, tin cậy. Đây là cách mật tông nhìn vào việc tìm kiếm - vào việc tìm kiếm của con người. Tất nhiên, điều đó là nguy hiểm. Nếu sông có thể chạy qua những con đường được định sẵn, chắc sẽ ít nguy hiểm hơn, ít khiếm khuyết hơn. Nhưng toàn thể cái đẹp của sự sống động sẽ bị mất.

Cho nên đừng là người đi theo các nguyên tắc. Chỉ là người sáng tạo ra ý thức ngày càng nhiều hơn. Những nguyên tắc đó sẽ xảy ra cho bạn, nhưng bạn sẽ không bao giờ cảm thấy bị cầm tù trong chúng.

Câu hỏi thứ ba:

"Kinh thứ hai được thảo luận hôm qua nói, 'Sự thuần khiết của các giáo huấn khác là sự không thuần khiết với chúng ta. Thực tại, biết không cái gì là thuần khiết hay không thuần khiết.' Nếu không cái gì là không thuần khiết, thế thì làm sao các giáo huấn của người khác có thể là không thuần khiết?"

Thực sự, không cái gì là không thuần khiết, nhưng giáo huấn này nói rằng cái gì đó là thuần khiết và cái gì đó là không thuần khiết phải bị bỏ đi. Chỉ theo nghĩa đó mà lời kinh này ngụ ý, "Sự thuần khiết của các giáo huấn khác là sự không thuần khiết với chúng ta." Không cái gì là thuần khiết và không cái gì là không thuần khiết, nhưng nếu ai đó dạy rằng cái gì đó là thuần khiết và cái gì đó là không thuần khiết, mật tông nói rằng điều này phải bị bỏ đi. Chỉ theo nghĩa này mà lời kinh này nói "Sự thuần khiết của các giáo huấn khác là sự không thuần khiết với chúng ta." Điều này chỉ là việc bỏ đi. Nó nói đừng tạo ra bất kì phân biệt nào, vẫn còn hồn nhiên.

Nhưng nhìn vào sự phức tạp của cuộc sống. Nếu tôi nói vẫn còn hồn nhiên, và thế rồi nếu bạn cố hồn nhiên, hồn nhiên đó sẽ không là hồn nhiên. Làm sao nó có thể là thế được? Nếu bạn đã “cố” nó, nó đã trở thành thứ được tính toán. Thế thì nó không thể là hồn nhiên. Nếu bạn cố nó, nó không thể là hồn nhiên! Vậy cái gì cần được làm? Chỉ bỏ những thứ tạo ra tinh ranh. Đừng cố tạo ra bất kì hồn nhiên nào; bạn không thể làm được. Chỉ bỏ đi các thứ tạo ra tinh ranh trong tâm trí bạn. Điều này là phủ định. Khi bạn đã bỏ đi nguyên nhân gốc rễ của tinh ranh, hồn nhiên sẽ xảy ra cho bạn. Không cái gì là thuần khiết hay không thuần khiết. Nhưng thế thì cái gì cần được làm? Tâm trí bạn được trút đầy với những phân biệt: "Cái này là thuần khiết và cái kia là không thuần khiết." Cho nên mật tông nói, "Với chúng ta cái này là không thuần khiết duy nhất. Tâm trí này được trút đầy với các quan niệm về thuần khiết và không thuần khiết là không thuần khiết duy nhất. Nếu bạn có thể bỏ điều đó, bạn đã trở thành thuần khiết."

Kinh này là có nghĩa theo nghĩa khác nữa. Có những giáo lí với các qui tắc rất cố định. Chẳng hạn, giáo lí Ki tô giáo Cơ đốc giáo hay giáo lí Jaina ở Ấn Độ chống lại dục; họ nói rằng dục là không thuần khiết, là xấu, là tội lỗi. Mật tông nói rằng không cái gì là xấu, không cái gì là không thuần khiết, không cái gì là tội lỗi. Ngay cả dục cũng có thể trở thành con đường; ngay cả dục cũng có thể trở thành con đường hướng tới cứu giúp. Điều đó tuỳ vào bạn. Không phải là dục, chính bạn xác định ra phẩm chất của nó.

Ngay cả lời nguyện cũng có thể trở thành tội lỗi - và dục có thể trở thành đức hạnh. Điều đó tuỳ ở bạn. Giá trị không ở trong đối thể, giá trị được mang tới cho nó là ở bạn. Nhìn vào nó - tại hiện tượng này - theo cách khác. Mật tông nói rằng ngay cả dục cũng có thể trở thành cứu giúp, nhưng thế thì đi tới dục không có bất kì khái niệm nào về thuần khiết và không thuần khiết, tốt hay xấu, đạo đức và vô đạo đức. Đi tới dục như năng lượng thuần khiết, chỉ năng lượng. Đi vào trong năng lượng đó dường như bạn đang đi vào trong cái không biết. Đừng rơi vào trong ngủ: là tỉnh táo! Khi dục mang bạn tới chính rễ của hiện hữu của bạn, là tỉnh táo. Không rơi vào ngủ, trên con đường này. Là tỉnh táo và trải nghiệm mọi thứ, bất kì cái gì xảy ra - thảnh thơi tới, căng thẳng xảy ra, đỉnh núi tới, và cả thung lũng nơi bạn bị ném trở lại.

Bản ngã của bạn tan biến trong một khoảnh khắc; bạn trở thành một với người yêu hay bạn tình của bạn. Trong một khoảnh khắc, hai người không có đó. Thân thể là hai, nhưng sâu bên dưới có giao cảm và chúng đã trở thành một. Là tỉnh táo! Đừng bỏ lỡ khoảnh khắc này trong ngủ. Là tỉnh táo; nhìn điều đang xảy ra. Tính một này là điều được giấu kín trong hành động dục. Dục chỉ là cái lõi bên ngoài. Bây giờ đây là nghĩa - điểm trung tâm. Đây là điều bạn đã từng mong chờ, đây là điều khao khát về cái gì. Đây là điều mà về nó đã có việc tìm kiếm này - sự thống nhất này, sự tan biến này của bản ngã, cảm giác này về tính một, cực lạc này của không căng thẳng, cực lạc này của thảnh thơi. Đây là nghĩa, mục đích, và đây là điều bạn đã đi tìm qua người đàn bà này và người đàn bà kia, qua người đàn ông này và người đàn ông kia. Bạn đi tìm và tìm, nhưng không người đàn bà nào có thể đáp ứng được điều đó, không người đàn ông nào có thể cho được điều đó.

Duy nhất qua nhận biết mật tông sâu mà hành động dục hoàn toàn biến mất, và cực lạc sâu được khải lộ. Cho nên mật tông nói chính là bạn: nếu bạn có thể mang thiền tới yêu của bạn, tới dục của bạn, dục được biến đổi. Cho nên mật tông không nói rằng cái này là thuần khiết hay cái kia là không thuần khiết - và nếu bạn muốn dùng thuật ngữ cũ về thuần khiết và không thuần khiết, thế thì tôi sẽ nói rằng với mật tông ngủ là không thuần khiết, tỉnh táo là thuần khiết, và mọi thứ khác chỉ là vô nghĩa.

Câu hỏi thứ tư:

"Nếu một ham muốn hay tâm trạng xúc động trở thành vui vẻ cho chúng ta, và nếu chúng ta không diễn đạt nó ra ngoài, liệu năng lượng này có cần thiết quay lại nguồn và làm cho người này tươi tắn và mạnh mẽ?"

Không cần thiết đâu! Nhưng nếu bạn nhận biết, thế thì nó là vậy, cần thiết. Bất kì năng lượng nào, bất kì năng lượng nào, đều cần gốc để đi, và không năng lượng nào có thể bị phá huỷ. Năng lượng là không thể bị huỷ diệt. Nó chỉ có thể thay đổi thành các dạng khác; nó không bao giờ có thể trở thành hư không. Cho nên khi bạn cố đè nén bất kì năng lượng nào, bạn đang làm điều tuyệt đối vô nghĩa với bản thân bạn. Năng lượng không thể bị đè nén: nó chỉ có thể được biến đổi. Năng lượng bị đè nén sẽ trở thành ung thư. Nếu bạn cảm thấy giận, hai con đường là sẵn có: hoặc diễn đạt nó hoặc đè nén nó. Nếu bạn diễn đạt nó, thế thì nó trở thành dây chuyền, vì thế thì bạn tạo ra giận trong người khác và người đó sẽ diễn đạt nó - và không có tận cùng cho điều đó. Thế thì bạn sẽ diễn đạt nó, và điều đó có thể liên tục trong nhiều năm. Nó liên tục! Đó là cách mọi người đang sống. Nó diễn ra mãi.

Những người biết sâu, họ nói rằng trong nhiều kiếp nữa, trong nhiều kiếp cùng nhau, nó liên tục diễn ra. Bạn đã từng giận một người trong kiếp sống quá khứ của bạn, và dầu vậy trong kiếp sống này bạn đang lặp lại cùng hình mẫu với cùng người. Bạn không nhận biết, bạn vô nhận biết một cách phúc lạc. Cho nên điều tốt là nếu bạn nghĩ cái gì đó mới đang xảy ra. Chín mươi chín phần trăm thời gian không cái gì mới đang xảy ra; những hình mẫu cũ chỉ đang được lặp đi lặp lại.

Đôi khi bạn đột nhiên gặp một người lạ, và bạn trở nên giận. Người đó đã không làm bất kì cái gì - bạn thậm chí đã không gặp người đó trước đây - nhưng bạn cảm thấy chán nản hay giận hay bạo hành, hay bạn chỉ muốn thoát khỏi người này. Bạn cảm thấy tồi tệ. Tại sao? Nó là hình mẫu cũ nào đó. Năng lượng không bao giờ chết, nó còn lại, cho nên nếu bạn diễn đạt nó, bạn đang rơi vào trong dây chuyền vĩnh hằng. Một ngày nào đó bạn sẽ phải đi ra khỏi nó. Và toàn thể sự việc là vô dụng, điều đó chỉ là lãng phí. Đừng bắt đầu dây chuyền.

Thế thì một phương án khác là đè nén nó, và khi bạn đè nén nó bạn đang tạo ra vết thương bên trong bản thân bạn. Điều đó sẽ là khổ. Điều đó sẽ tạo ra vấn đề. Và giận sẽ liên tục bị đè nén, và bạn sẽ trở thành núi lửa giận.

Cho nên có thể là bạn bây giờ không diễn đạt giận của bạn, nhưng bây giờ toàn thể nhân cách của bạn sẽ trở thành giận. Sẽ không có bùng nổ, không người nào sẽ thấy bạn đánh ai đó và là bạo hành, nhưng bây giờ toàn thể nhân cách của bạn sẽ trở thành giận vì nhiều giận thế ở bên trong đầu độc bạn. Bây giờ bất kì cái gì bạn làm, phần giận có đó. Ngay cả khi bạn làm tình với ai đó, phần giận có đó - trong mọi thứ. Nếu bạn đang ăn thức ăn, phần giận sẽ có đó. Bạn sẽ bạo hành với thức ăn, bạn sẽ không là yêu thương. Nếu bạn đang mở cửa, phần giận sẽ có đó. Bạn sẽ bạo hành với cửa.

Một hôm vào buổi sáng, Mulla Nasruddin đi qua phố vừa đi vừa hô lời thề và nói một cách rất giận dữ, "Quỉ sẽ ám ảnh linh hồn mày và củ cải đường sẽ mọc ra ở bụng mày" - và rồi điều đó cứ diễn ra mãi.

Một người nhìn anh ta và nói, "Mulla, anh đang nguyền rủa ai vào sáng quá sớm thế?"

Mulla nói, "Ai à? Tôi không biết. Nhưng đừng lo, sớm hay muộn ai đó sẽ ló ra."

Nếu bạn bị chất đầy với giận, điều này xảy ra: bạn đang đợi, và sớm hay muộn ai đó sẽ ló mặt ra. Bên trong bạn sôi lên với lửa, chỉ đợi đối thể nào đó, trung gian nào đó, người nào đó sẽ giúp bạn làm nhẹ gánh bản thân bạn. Thế thì toàn thể nhân cách của bạn trở thành giận hay bạo hành hay dâm dục. Bạn có thể đè nén dục, và thế thì dục bị đè nén trở thành toàn thể nhân cách của bạn. Thế thì bất kì chỗ nào bạn nhìn bạn sẽ thấy dục, bất kì cái gì bạn làm đều sẽ là hành động dục. Bạn có thể đè nén dục rất dễ dàng; điều đó không khó. Nhưng thế thì dục sẽ lan toả khắp bạn. Mọi thớ thịt, mọi tế bào sẽ trở nên có tính dục.

Nhìn người vô dục mà xem. Tâm trí học trở thành dâm dục toàn bộ; họ mơ về dục, họ tranh đấu với dục; thường xuyên tưởng tượng về dục. Họ bị ám ảnh. Điều mà có thể đã là tự nhiên nay đã trở nên bị suy đồi. Nếu bạn diễn đạt nó bạn tạo ra dây chuyền, nếu bạn đè nén bạn tạo ra vết thương, và cả hai là không tốt. Cho nên mật tông nói rằng bất kì cái gì bạn làm - chẳng hạn, nếu bạn giận, khi bạn cảm thấy rằng giận đang tới - là nhận biết không ngắt quãng. Không đè nén nó và không diễn đạt nó. Làm điều thứ ba, lấy phương án thứ ba: đột nhiên nhận biết rằng giận đang tới. Nhận biết này làm thay đổi năng lượng đang đi vào giận thành năng lượng khác. Chính năng lượng được biết là giận trở thành từ bi. Qua tỉnh táo có chuyển hoá.

Cùng năng lượng này mà được biết là dục trở thành brahmacharya, tâm linh, qua nhận biết. Tỉnh táo là giả kim thuật. Qua nó mọi thứ thay đổi. Thử nó đi, và bạn sẽ đi tới biết. Khi bạn mang tỉnh táo, nhận biết, tới bất kì tâm trạng nào, bất kì cảm giác nào, bất kì năng lượng nào, nó thay đổi bản chất và phẩm chất của nó. Nó không bao giờ là như cũ nữa, và con đường mới mở ra. Nó sẽ không trở lại lần nữa tới cùng chỗ mà nó đã ở, từ chỗ nó đã tới; nó không đi ra ngoài. Chuyển động chiều ngang đã dừng lại. Với tỉnh táo nó trở thành chiều đứng, nó đi lên. Đó là chiều khác. Chiếc xe bò kéo đi theo chiều ngang; máy bay đi theo chiều đứng - đi lên.

Tôi muốn kể cho bạn một chuyện ngụ ngôn. Một thầy tu khổ hạnh fakir, người Sufi, thường nói rằng ai đó được tặng cho một máy bay, một chiếc máy bay rất nhỏ, từ một người bạn, là một vị vua lớn. Nhưng người này nghèo. Anh ta đã nghe nói về máy bay, nhưng anh ta chưa bao giờ thấy máy bay. Anh ta chỉ biết xe bò kéo, cho nên anh ta tưởng rằng đây là thiết bị mới - một kiểu xe bò kéo mới. Anh ta dùng hai xe bò kéo của mình để đem máy bay về nhà, và thế rồi anh ta dùng máy bay như chiếc xe bò kéo. Anh ta rất hạnh phúc. Tất nhiên, chiếc máy bay nhỏ làm việc như chiếc xe bò kéo.

Nhưng thế rồi, dần dần, chỉ từ tò mò anh ta bắt đầu nghiên cứu nó. Thế rồi anh ta đi tới hiểu rằng xe bò kéo không được cần tới. Nó có động cơ và nó có khả năng tự đi lấy, cho nên anh ta đổ xăng và dùng nó như chiếc xe mô tô.

Nhưng thế rồi dần dần, anh ta trở nên nhận biết về cánh, và anh ta nghĩ "Sao chúng có đó?" Và với anh ra dường như là người đã phát minh ra cái máy này phải đã rất thông minh, một thiên tài; do vậy, anh ta đã không thể thêm được cái gì đó một cách không cần thiết. Cánh chỉ ra rằng chiếc máy này cũng có thể bay. Cho nên anh ta thử. Thế rồi máy bay tới theo cách riêng của nó; nó trở thành chiều đứng.

Bạn đang dùng tâm trí mà bạn có như chiếc xe bò kéo. Cùng tâm trí này trở thành chiếc xe mô tô; thế thì xe bò kéo sẽ không được cần tới. Nó có cơ chế dựng sẵn, nhưng thế nữa nó sẽ đi theo chiều ngang. Tuy nhiên, cùng tâm trí này có cánh. Bạn đã không quan sát, đó là lí do tại sao bạn không biết rằng nó có cánh. Nó có thể bay! Nó có thể đi theo chiều đi lên! Và một khi nó đi lên, một khi năng lượng của bạn bắt đầu đi lên, toàn thế giới là khác. Những câu hỏi cũ đơn giản rơi rụng xuống và các vấn đề cũ của bạn không còn có đó, vì bạn bây giờ đi theo chiều đứng.

Mọi vấn đề có đó bởi vì bạn đã đi theo chiều ngang. Vấn đề của xe bò kéo không phải là vấn đề cho máy bay. Đường không tốt, cho nên có vấn đề. Đường bị chắn, cho nên có vấn đề. Bây giờ đây không phải là vấn đề vì đường không được dùng chút nào. Dù bị chắn hay không, dù tốt hay không, nó là không liên quan.

Các giáo lí đạo đức là giáo lí xe bò kéo; giáo huấn của mật tông là chiều đứng. Đó là lí do tại sao mọi vấn đề đó là không liên quan đối với mật tông. Năng lượng mà bạn biết như giận, dục, tham hay bất kì cái gì, đang di chuyển theo chiều ngang. Một khi bạn mang tỉnh táo của bạn tới nó, bạn đã mang vào một chiều mới. Chỉ bằng việc tỉnh táo, bạn đi theo chiều đứng.

Tại sao? Quan sát sự kiện này: khi bạn tỉnh táo, bạn bao giờ cũng ở trên sự kiện. Trở nên tỉnh táo về bất kì cái gì đi, và bạn bao giờ cũng ở trên sự kiện đó. Sự kiện nằm ở đâu đó bên dưới, xuống dưới, và bạn đang nhìn từ bên trên, từ đỉnh. Bất kì khi nào bạn đã chứng kiến cái gì đó bạn đã đi lên, và điều này vẫn còn ở bên dưới. Nếu chú ý này thực sự đích thực và bạn có thể nhận biết không ngắt quãng, thế thì năng lượng đã chuyển theo chiều ngang như giận, như dục, sẽ chuyển vào chiều mới này. Nó sẽ tới gần bạn, tới nhân chứng. Thế thì bạn đã bắt đầu bay. Và trong hết kiếp nọ tới kiếp kia bạn đã từng dùng phương tiện mà được ngụ ý dành cho bay như chiếc xe bò kéo, tạo ra những vấn đề không cần thiết vì bạn đã chỉ không biết cái gì là có thể cho bạn.

Câu hỏi thứ năm:

"Thầy nói rằng người ta phải không đè nén không mê đắm trong giận, nhưng lại nói rằng người ta phải vẫn còn tỉnh táo thụ động và có tính thiền. Hiển nhiên điều đó sẽ cần một loại nỗ lực bên trong để tránh đè nén hay mê đắm, nhưng thế thì đây chẳng cũng là một loại đè nén sao?"

Không! Nó là nỗ lực, nhưng không là “một loại đè nén." Mọi nỗ lực đều không là đè nén. Có ba kiểu nỗ lực. Một là nỗ lực mà là việc diễn đạt. Khi bạn diễn đạt giận của bạn, nó là nỗ lực. Thế rồi kiểu nỗ lực thứ hai là khi bạn đè nén nó. Khi bạn diễn đạt điều bạn đang làm, bạn đang áp đặt năng lượng của bạn đi ra tới một người, một vật; bạn đang ném ra năng lượng của bạn, người khác là mục tiêu. Năng lượng đi tới người kia; nó là nỗ lực. Khi bạn đè nén, bạn quay năng lượng trở lại cội nguồn nguyên thuỷ, về tâm riêng của bạn. Bạn ép buộc nó quay về. Đó là nỗ lực, nhưng chiều là khác. Trong diễn đạt nó đi xa khỏi bạn; trong đè nén nó lại đi gần vào bạn.

Điều thứ ba, tỉnh táo, tỉnh táo thụ động, cũng là nỗ lực, nhưng chiều là khác. Năng lượng này đi lên. Lúc ban đầu nó là nỗ lực. Khi tôi nói là tỉnh táo thụ động, lúc ban đầu ngay cả tính thụ động cũng nhất định là nỗ lực. Chỉ dần dần, khi bạn trở nên quen thuộc hơn với nó, nó sẽ không là nỗ lực. Và khi nó không là nỗ lực, nó trở thành thụ động hơn - và nó càng thụ động hơn, nó càng có sức hấp dẫn hơn. Nó kéo năng lượng đi lên.

Nhưng lúc ban đầu mọi thứ sẽ là nỗ lực, cho nên đừng trở thành nạn nhân của lời. Điều đó tạo ra vấn đề. Các nhà huyền bí bao giờ cũng nói về vô nỗ lực. Họ nói không làm nỗ lực nào. Nhưng lúc ban đầu ngay cả điều này cũng sẽ là nỗ lực. Khi chúng ta nói là vô nỗ lực, chúng ta chỉ ngụ ý không ép buộc nỗ lực. Cho phép nó tới qua nhận biết. Nếu bạn ép buộc nó, bạn sẽ trở nên căng thẳng. Nếu bạn trở nên căng thẳng, giận không thể đi lên được. Căng thẳng là theo chiều ngang; chỉ tâm trí không căng thẳng có thể ở trên, lơ lửng như mây.

Nhìn mây trôi nổi không nỗ lực nào. Chỉ đem việc chứng kiến của bạn vào như mây đang trôi nổi. Lúc đầu điều đó sẽ là nỗ lực, nhưng chỉ nhớ rằng nó sẽ trở thành vô nỗ lực. Bạn sẽ ép buộc nó và cho phép nó ngày càng nhiều hơn.

Điều này là khó vì ngôn ngữ tạo ra khó khăn. Nếu tôi bảo bạn thảnh thơi, bạn sẽ làm gì? Bạn sẽ làm ra một loại nỗ lực. Nhưng thế rồi tôi bảo bạn không làm nỗ lực nào, vì nếu bạn làm bất kì nỗ lực nào điều đó sẽ tạo ra căng thẳng và bạn sẽ không có khả năng thảnh thơi. Tôi bảo bạn đơn giản thảnh thơi. Thế thì bạn đâm ra lúng túng, và bạn nhất định hỏi, "Thế thì thầy ngụ ý gì? Nếu tôi không làm bất kì nỗ lực nào thế thì tôi được coi phải làm gì?"

Bạn không được coi phải làm bất kì cái gì, nhưng lúc đầu cái không làm đó sẽ có vẻ giống như việc làm. Cho nên tôi sẽ nói, "Được! Làm nỗ lực chút ít thôi, nhưng nhớ rằng nỗ lực này là để bị bỏ lại sau. Dùng nó như bộ khởi động lúc đầu. Bạn không thể hiểu được vô làm; bạn chỉ có thể hiểu được việc làm. Cho nên dùng ngôn ngữ của việc làm và hành động vậy. Bắt đầu, nhưng dùng nỗ lực chỉ như bộ khởi động. Và nhớ, bạn càng sớm bỏ lại nó đằng sau, thì càng tốt.

Tôi đã nghe nói rằng khi Mulla Nasruddin trở nên rất già, ông ấy trở thành nạn nhân của chứng mất ngủ, ông ấy không thể ngủ được. Mọi thứ đều được thử - tắm nóng, thuốc, thuốc an thần, xi rô - những chẳng cái gì giúp được gì. Mọi thứ đều không hiệu quả. Và trẻ con bị đảo lộn vì bản thân Mulla sẽ không ngủ, và ông ấy sẽ không cho phép bất kì người nào trong nhà ngủ. Cho nên cả đêm đã trở thành ác mộng cho toàn thể gia đình.

Họ tìm một cách tuyệt vọng bất kì phương pháp nào, thuốc nào để giúp cho Mulla ngủ, vì cả gia đình sắp phát rồ. Thế là chung cuộc họ mang về một nhà thôi miên. Trẻ con trở lại rất vui sướng, và họ bảo cụ già Mulla, "Bây giờ ông không cần lo nghĩ, ông nhé. Đây là người kì diệu. Ông ấy tạo ra giấc ngủ trong vài phút. Ông ấy biết chính phép thuật về nó, cho nên đừng lo nghĩ. Bây giờ không có sợ, và ông sẽ ngủ."

Nhà thôi miên giơ đồng hồ cùng dây chuyền ra cho Nasruddin và nói, "Chỉ rất ít đức tin sẽ làm ra phép màu này. Ông cần chút ít tin cậy về tôi. Cứ tin cậy tôi đi, và ông sẽ rơi vào giấc ngủ say như bé mới sinh. Nhìn vào đồng hồ này."

Ông ta bắt đầu đung đưa đồng hồ đó từ trái sang phải. Nasruddin nhìn theo nó, và nhà thôi miên nói, "Trái-phải, trái-phải. Mắt ông đang trở nên mỏi, mỏi, mỏi. Ông đang rơi vào ngủ, ngủ, ngủ, ngủ."

Mọi người đều thích thú - sung sướng. Mắt của Mulla nhắm lại, đầu ông ấy gục xuống, và ông ấy cảm thấy như bé mới sinh đang đi vào giấc ngủ say. Việc thở rất đều đặn tới. Nhà thôi miên nhận tiền phí, và ông ấy để ngón tay lên môi, chỉ để bảo lũ trẻ không được quấy bây giờ. Thế rồi ông ấy lẻn ra. Khoảnh khắc ông ấy vừa ra, Mulla mở một mắt ra và nói, "Thằng kia đâu! Nó chưa đi chứ?"

Ông ấy làm nỗ lực để thảnh thơi, cho nên ông ấy đã thảnh thơi “như đứa bé." Ông ấy đã bắt đầu thở đều đều và nhắm mắt lại, nhưng đó toàn là nỗ lực. Ông ấy đã giúp nhà thôi miên. Ông ấy nghĩ rằng ông ấy đang giúp nhà thôi miên. Nhưng đó là nỗ lực về phần ông ấy, cho nên chẳng cái gì xảy ra. Chẳng cái gì có thể xảy ra. Ông ấy vẫn thức. Nếu ông ấy mà có thể là thụ động, nếu ông ấy có thể chỉ là thụ động, nếu ông ấy có thể đã nghe thấy điều được nói, nhìn vào cái đã được giơ ra, giấc ngủ chắc đã xảy ra. Không nỗ lực nào về phần ông ấy là cần; duy nhất chấp nhận thụ động là được cần. Nhưng ngay cả để bạn mang tâm trí bạn tới việc chấp nhận thụ động đó, lúc đầu bạn sẽ cần nỗ lực.

Cho nên đừng sợ nỗ lực. Bắt đầu bằng nỗ lực, và chỉ nhớ rằng nỗ lực phải bị bỏ lại đằng sau và bạn phải đi ra ngoài nỗ lực. Chỉ khi bạn đã đi ra ngoài bạn sẽ là thụ động và nhận biết thụ động đó đem tới phép màu.

Với nhận biết thụ động, tâm trí không còn đó. Lần đầu tiên trung tâm bên trong của hiện hữu của bạn được khải lộ, và có lí do. Nỗ lực được cần cho bất kì cái gì được làm trong thế giới này. Nếu bạn muốn làm cái gì đó trong thế giới, bất kì cái gì, nỗ lực là được cần. Nhưng nếu bạn muốn làm cái gì đó trong cõi bên trong, không nỗ lực nào được cần. Chỉ thảnh thơi được cần. Vô làm là nghệ thuật ở đó cũng như làm là nghệ thuật ở cõi bên ngoài, thế giới bên ngoài.

Tỉnh táo thụ động này là chìa khoá. Nhưng đừng trở nên bị rối bởi ngôn ngữ. Bắt đầu bằng nỗ lực đi. Chỉ nhớ trong đầu rằng bạn phải bỏ nó, và liên tục bỏ nó. Ngay cả việc bỏ sẽ là nỗ lực - nhưng một khoảnh khắc tới khi mọi thứ đã đi. Thế thì bạn có đó, đơn giản có đó không làm bất kì cái gì - chỉ ở đó, hiện hữu. Cái "hiện hữu" đó là samadhi, và mọi cái đáng biết, đáng có, đáng hiện hữu, xảy ra cho bạn trong trạng thái đó.

Xem tiếp Chương 43 - Quay về Mục lục Tập 3 - Quay về Mục lục Toàn tập